Gemeente Amersfoort
RAADSINFORMATIEBRIEF Aan
: Burgemeester en Wethouders : Gemeenteraad
Portefeuillehouder
Wethouder P. van den Berg/ : C. van Eijk
Van
Reg.nr. Datum
: 4426490 : 5 juli 2013
Programma
9. Cultureel klimaat : 5. Onderwijs
TITEL Implementatie Cultuureducatie met Kwaliteit (schooljaar 2013-2014)
KENNISNEMEN VAN De stand van zaken rondom cultuureducatie op Amersfoortse basisscholen en de implementatie van het rijksprogramma Cultuureducatie met Kwaliteit, met ingang van het schooljaar 2013/2014 door Scholen in de Kunst.
AANLEIDING Bij de bespreking van de kadernota 2012 heeft het college in mei 2011 voorgesteld om het cultuureducatieve programma in Amersfoort niet langer af te nemen bij de provinciale organisatie Kunst Centraal, maar door lokale aanbieders te laten vormgeven. Uw raad is hiermee accoord gegaan maar wilde wel op de hoogte worden gehouden over het ontwikkelen en vormgeven van het lokale programma. Daarnaast is het Rijk in 2012 met het programma Cultuureducatie met kwaliteit gestart. Op 26 juni 2012 heeft het college besloten deel te nemen aan het programma. Met deze raadsinformatiebrief willen wij u met de start van schooljaar 2013/2014 op de hoogte brengen van de stand van zaken rondom het cultuureducatief programma voor basisscholen in Amersfoort.
KERNBOODSCHAP De overgang van een centraal georganiseerd, voornamelijk receptief aanbod, naar een interactief, vraaggericht aanbod, waarbij sprake is van co-productie tussen onderwijs- en culturele instelling en een verankering van kwalitatief hoogwaardige cultuureducatie binnen onderwijsinstellingen wordt beoogd, vergt enige tijd. Het zal enkele jaren kosten om alle basisscholen en culturele aanbieders in Amersfoort actief bij het programma te betrekken en een op alle niveaus volledig volwaardig programma te ontwikkelen. Dit is een grote uitdaging, zowel voor Scholen in de Kunst als voor de onderwijsinstellingen. Toch verwachten wij -mede gedragen door het landelijke beleidskader en de financiële middelen- dat de Amersfoortse instellingen en scholen binnen de vier jaar die het programma telt, in staat zullen zijn om gezamenlijk en onder aanvoering van Scholen in de Kunst stapsgewijs een kwalitatief hoogwaardig programma in te richten. Toelichting Cultuureducatie is belangrijk voor de persoonlijke ontwikkeling en voor de creativiteit van de samenleving als geheel. Om alle kinderen een stevig fundament te bieden op het gebied van cultuur wil het kabinet dat cultuureducatie een meer vanzelfsprekende plek in het basisonderwijs krijgt. Daarom kondigde het ministerie van OC&W op 10 juni 2011 het programma Cultuureducatie met Kwaliteit (CmK) aan. Doel van dit programma is een steviger fundament voor het cultuuronderwijs op basisscholen, zodat cultuureducatie een vaste plaats krijgt binnen het onderwijs en bij de culturele instellingen. Dit gebeurt bijvoorbeeld door meer duidelijkheid te scheppen over wat er van scholen en culturele instellingen wordt verwacht en hen te ondersteunen in het vormgeven van cultuureducatie in doorlopende leerlijnen binnen hun eigen curriculum.
Inlichtingen bij:
A. Arendsen, MO/ZCS, (033) 469 46 37
Gemeente Amersfoort raadsinformatiebrief 4426490 pagina 2
In het kader van het programma is een budget van €18 miljoen opgenomen in de prestatiebox. Alle basisscholen ontvangen hieruit een bedrag van €10,90 per leerling, te besteden aan cultuureducatie1. Eén van de maatregelen van CmK is een subsidieregeling voor cultuurinstellingen. Scholen in de Kunst coördineert - in nauwe samenwerking met lokale culturele en onderwijsinstellingen - de ontwikkeling en uitvoering van het programma voor cultuureducatie in het primair onderwijs, en heeft in december 2012 een gebundelde aanvraag voor het Amersfoortse programma Cultuureducatie met Kwaliteit 2013-2016 ingediend. Deze is inmiddels gehonoreerd waardoor in totaal ruim € 160.000,-2 per jaar beschikbaar is voor cultuureducatie in het primair onderwijs in de periode 2013-2016. De eerste uitwerking voor het schooljaar 2013/2014 staat in de steigers. De komende jaren zal het programma worden uitgebreid en doorontwikkeld. Gelijktijdig speelde een lokale ontwikkeling: in Amersfoort zijn voldoende culturele instellingen en aanbieders gehuisvest om autonoom tot een kwalitatief hoogstaand cultuureducatief aanbod voor onderwijsinstellingen te komen. Begin 2012 heeft het college daarom aangekondigd afscheid te willen nemen van de provinciale organisatie Kunst Centraal, die de afgelopen jaren in de vorm van het Kunstmenu een groot deel van het cultuureducatief aanbod voor scholen in Amersfoort heeft verzorgd. Deze samenloop van omstandigheden zorgt voor een extra impuls in de lokale ontwikkeling van cultuureducatie op scholen. CmK maakt onderdeel uit van het Cultuurconvenant 2013-2016 Landsdeel Midden, waarin de gezamenlijke verantwoordelijkheid van Rijk, provincies en gemeenten voor de culturele infrastructuur in midden Nederland wordt benadrukt. Op 15 mei 2013 ondertekenden minister Bussemaker van OC&W, gedeputeerden van de provincies Utrecht en Flevoland en de wethouders Cultuur van de gemeenten Utrecht, Amersfoort en Almere gezamenlijk het convenant, waarmee het bestuurlijke draagvlak op landelijk, provinciaal en lokaal niveau is bekrachtigd. Amersfoort onderschrijft daarmee het belang van stevige verankering van cultuureducatie binnen het basisonderwijs. Regierol Scholen in de Kunst In het opzetten van het lokale programma en in het informeren en begeleiden van culturele en onderwijsinstellingen vervult Scholen in de Kunst een centrale rol. Zij is vraagbaak en procesbegeleider, en verantwoordelijk voor het vormgeven van een aantrekkelijk lokaal cultuureducatief programma voor onderwijsinstellingen. Daarnaast is zij verantwoordelijk voor het op maat matchen van de behoeften van onderwijs met het aanbod van lokale culturele instellingen in een meerjarenplan per school. In nauwe samenspraak met een klankbordgroep, samengesteld uit vertegenwoordigers van zowel onderwijsinstellingen als culturele instellingen, voert Scholen in de Kunst het CmK-programma uit. Scholen in de Kunst ondersteunt scholen ook bij het formuleren van een cultuurvisie en het vormgeven van doorlopende leerlijnen. De onderwijsinstellingen verbinden zich voor meerdere jaren aan de ontwikkeling, uitvoering en implementatie van het cultuureducatieprogramma. Zij leggen dit vast in jaarplannen. Scholen in de Kunst biedt deskundigheidsbevordering voor het onderwijzend personeel en ondersteunt hen bij het invulling geven aan de genoemde kerndoelen. Dit doen zij ondermeer door het aanbieden van cursussen en trainingen, het voeren van adviesgesprekken, de website Cultuurkiezels (forum voor onderwijs- en culturele instellingen, inclusief aanbodoverzicht) en de jaarlijkse Cultuureducatiemarkt.
1
De € 10,90 per leerling was al langer beschikbaar, vanaf nu zal de besteding van de middelen worden gemonitord en op termijn zal de Onderwijsinspectie hierin een rol gaan spelen. 2 De gemeente Amersfoort heeft € 81.527,- voor het programma beschikbaar gesteld, dat met eenzelfde bedrag vanuit de regeling is gematched. Hiermee maakt Amersfoort maximaal gebruik van de regeling.
Gemeente Amersfoort raadsinformatiebrief 4426490 pagina 3
Actieve rol onderwijsinstellingen Bij de implementatie en uitvoering van het programma CmK wordt van onderwijsinstellingen een actieve houding verwacht: Het invulling geven aan kerndoelen binnen het leergebied Kunstzinnige Oriëntatie, die vanuit OC&W zijn opgesteld3 (zo nodig met hulp van Scholen in de Kunst). Het formuleren van een levende visie op cultuureducatie Het middels doorgaande leerlijnen verankeren van cultuureducatie in het eigen curriculum Het inzetten van de € 10,90 uit de prestatiebox voor het ontwikkelen en uitvoeren van cultuureducatie. Scholen zijn verplicht informatie te verstrekken over het behalen van doelen en resultaten met inzet van deze middelen. De besteding van middelen wordt gemonitord en op termijn zal de Onderwijs Inspectie hierin een rol gaan spelen. Het beschikbaar stellen van een extra eigen bijdrage per leerling in niveau II en III Het ondersteunen en scholen van de Intern Cultuur Coördinatoren (ICC-ers) en onderwijzend personeel in het kader van cultuureducatie. Het opbouwen van nauwe samenwerkingsverbanden met culturele instellingen in Amersfoort. Het actief doorverwijzen van kinderen via het JeugdCultuurFonds. Het jaarlijks aanleveren en opnemen in het jaarverslag van een bondige verantwoording CmK. Nulmeting en monitoring Om de implementatie en uitvoering van het programma Cultuureducatie met Kwaliteit goed te kunnen monitoren is het belangrijk een nulmeting te verrichten: hoe ziet cultuureducatie bij onderwijsinstellingen er op dit moment uit, welke disciplines worden ingezet, en hoeveel tijd wordt er in de verschillende groepen binnen het curriculum voor cultuureducatie ingeruimd. Scholen in de Kunst rondt deze nulmeting deze zomer af, de rapportage is naar verwachting dit najaar gereed. Na twee volledige schooljaren Cultuureducatie met Kwaliteit, in het najaar van 2015, volgt de 1-meting. Wij zullen uw raad dan opnieuw informeren over de stand van zaken en gemaakte vorderingen.
(Lokale) partners en samenwerking De beschreven ambitie ligt voor een belangrijk deel binnen het onderwijsdomein, maar vraagt nauwe samenwerking met- en betrokkenheid van de culturele omgeving van de school. De culturele (basis)instellingen en kleinere culturele aanbieders worden hierbij vertegenwoordigd door Scholen in de Kunst. Het JeugdCultuurFonds vervult een flankerende rol in het (mede) zorg dragen voor contacten tussen scholen en culturele instellingen, en het vormen van een vangnet voor kinderen die door gebruikmaking van de subsidieregeling van het JeugdCultuurFonds kunnen instromen in buitenschools cultuureducatief onderwijs. Het Fonds Cultuurparticipatie voert de subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit uit, en biedt als kennisinstituut advies en ondersteuning bij het vormgeven en doorontwikkelen van een lokaal programma. Beleidsmatig vraagt de ambitie om cultuureducatie hoogwaardig binnen het onderwijs te verankeren een nauwe samenwerking en afstemming tussen de portefeuillehouders en staven van de afdelingen Onderwijs en Cultuur van de gemeente.
PROGRAMMA CULTUUREDUCATIE MET KWALITEIT Vooruitlopend op het programma Cultuureducatie met Kwaliteit heeft Scholen in de Kunst een aanbod voor het overbruggingsjaar (schooljaar 2012-2013) samengesteld. Hiervoor was extra geld nodig, omdat financiële middelen vanuit de subsidieregeling pas per 1 februari 2013 kwamen. Het benodigde geld is samengebracht door de onderwijsinstellingen en Scholen in de Kunst, en aangevuld vanuit het budget Overige activiteiten Onderwijs van programma 5. Onderwijs.
3
Kerndoelen Primair Onderwijs 2010, rijksoverheid.nl
Gemeente Amersfoort raadsinformatiebrief 4426490 pagina 4
Inmiddels staat het lokale programma CmK in de steigers. Scholen in de Kunst heeft het progamma ingedeeld in drie niveaus: van een aanbodgericht programma in niveau I naar een vraaggericht programma met een verschillend ambitieniveau in niveau II en III. Alle basisscholen in Amersfoort hebben toegang tot het programma. Zij zijn benaderd en bij deelname ingedeeld naar ambitieniveau. Met scholen die niet aan het programma deelnemen is geïnventariseerd of en op welke wijze zij, met stand alone projecten van Scholen in de Kunst of andere aanbieders, vormgeven aan cultuureducatie. Scholen die kiezen voor ander aanbod of in ambitieniveau I zitten bekostigen hun cultuureducatie uit de prestatieboxgelden (€ 10,90 per leerling per jaar). Scholen in ambitieniveau II en III zetten daarnaast een eigen bijdrage per leerling in en worden aanvullend ondersteund vanuit de matchingsgelden van het programma CmK. De mate van begeleiding in het ontwikkelen van doorlopende leerlijnen groeit mee met het niveau. Terwijl de kosten van het Kunstmenu voorheen € 2,20 per leerling bedroegen, zullen de kosten voor schoolseizoen 2013-2014 € 6,50 per leerling bedragen. Deze prijsverhoging heeft te maken met het wegvallen van provinciale subsidie. Ook vanuit het Fonds voor Cultuurparticipatie wordt een dergelijk programma met éénmalige en op zichzelf staande cultuureducatieve projecten niet gesubsidieerd. Consequentie is dat alle kosten doorberekend worden aan het primair onderwijs. De indeling met ingang van schooljaar 2013/2014 ziet er als volgt uit: Aantal scholen Aantal leerlingen
Cultuureducatie met Kwaliteit 2013-20144 Niveau 1 Niveau 2 Niveau 3 14 14 0 4.133/ 26%5 4.033/ 25% 0/ 0%
Andere vormen van CE 30 4185/ 26%
In de komende jaren zal het programma verder worden uitgebouwd en doorontwikkeld. Ook zullen scholen worden gestimuleerd om hun cultuurprofiel verder uit te werken, doorlopende leerlijnen in hun curriculum te verankeren en door te groeien naar een hoger niveau binnen het programma. Scholen in de Kunst stimuleert lokale instellingen en aanbieders tot het inspelen op de maatwerkbehoefte van de deelnemende scholen en het verder ontwikkelen van hun aanbod. Doelstelling is om in de komende jaren door te groeien: Aantal scholen Aantal leerlingen
Niveau 1 30 8.100/51%
Cultuureducatie met Kwaliteit 2016-2017 Niveau 2 Niveau 3 15 5 4.050/25% 1.350/8%
Andere vormen van CE 15 2000/13%
FINANCIËN De benodigde financiële middelen zijn beschikbaar gesteld vanuit programma 9. Cultureel Klimaat: € 81.527 per jaar voor de periode 2013-2016. Dit bedrag wordt voor diezelfde periode gematched vanuit de subsidieregeling Cultuureducatie met Kwaliteit, zodat per jaar ruim € 160.000,- beschikbaar is.
VERVOLG In haar transitieplan heeft Scholen in de Kunst beschreven hoe zij de komende jaren een toenemend deel van haar subsidie zal inzetten voor (verankering van) cultuureducatie bij onderwijsinstellingen. Omdat wij het belang van cultuureducatie in het basisonderwijs onderschrijven verwachten wij van de overige culturele basisinstellingen6 in Amersfoort actieve deelname aan en ondersteuning van het programma. Afspraken hierover worden opgenomen in de prestatieverklaring van de individuele instellingen.
4
Amersfoort telt 65 basisscholen, met een totaal van 16.000 leerlingen. Het bereik van leerlingen in absolute aantallen en in percentages. 6 Naast Scholen in de Kunst: Amersfoort in C, Bibliotheken Eemland, de Flint, de Lieve Vrouw, De Kelder. 5
Gemeente Amersfoort raadsinformatiebrief 4426490 pagina 5
Na twee volledige schooljaren, in het najaar van 2015, informeren wij de raad over cultuureducatie bij basisscholen in Amersfoort, en de stand van zaken en vorderingen met het programma Cultuureducatie met Kwaliteit Het ministerie van OC&W bereidt een convenant ‘Bestuurlijk Kader Cultuur en Onderwijs voor, waarin op landelijk, provinciaal en lokaal niveau (samenwerkings-)afspraken worden vastgelegd over (het vormgeven van) cultuureducatie. Naar verwachting wordt dit convenant in het najaar van 2013 door betrokken bestuurders ondertekend.
BETROKKEN PARTIJEN
Scholen in de Kunst Onderwijsinstellingen Culturele basisinstellingen en aanbieders JeugdCultuurFonds Fonds voor Cultuurparticipatie Afdeling Cultuur en wethouder Cultureel Klimaat, Pim van den Berg Afdeling Onderwijs en wethouder Onderwijs, Cees van Eijk Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
Burgemeester en wethouders van Amersfoort, de secretaris,
de burgemeester,
