Quit of Dubbel Dip? Blik op de beurs en de economie Corné van Zeijl, SNS Asset Management
Double dip?
Aantal keren “Double Dip” gezocht op Google
Inhoud Blik op economie Lange termijn: hoge inflatie of deflatie
Beursvooruitzichten Conclusie
Beurs voorspelde economische herstel 2 / 1 /1 1 10
60
40
beurs
8
6 20 4
0
2
0 -2 0 -2 -4 0 -4
economie -6 0
-6
7 07 27 47 6 7 88 08 28 4 8 68 89 09 2 9 49 69 80 00 2 0 40 60 81 0 PCH# (SP5 0 0 CP, 1 Y) PCH# (USGDP. . . D, 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
g3co
Schulden USA DE BT
( % GD P )
2 / 1 /1 1
1 .0 0
consumenten 0 .9 0
bedrijven
0 .8 0
0 .7 0
0 .6 0
0 .5 0
overheid
0 .4 0
0 .3 0
0 .2 0 52 57 62 67 72 77 HOUSEHOL D SECT OR NONF I NANCI AL BUSI NESS GOVERNM . (F ED. + L OCAL )
82
87
92
97
02
0712
So u rc e : DAT AST REAM
G2HJ
Consumenten blijven somber 8 / 1 /1 1 8
130 120
Econ groei 6
110 100
4
90 2
80 70
0
60 -2
50 40 30
consumentenverwachtingen
-4
20
-6 7 17 37 57 7 7 98 18 38 5 8 78 99 19 3 9 59 79 90 1 0 30 50 70 91 1 US CONSUM ER CONF I DENCE I NDEX - EXPECT AT I ONS SADJ PCH# (USGDP. . . D, 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G36D
Amerikaanse huizenprijzen (na inflatie) 1400
S A A # ( U S H P A V GE A ) / U S C P . . . . F I NDEX (1 9 8 2 -8 4 = 1 0 0 )
1300 1200 1100
1000
900
800
700
600 6 66 87 07 27 47 67 88 08 28 48 68 89 09 29 49 69 80 00 20 40 60 81 0 SOURCE: BUREAU OF L So ABOR ST AT I ST I CS, USDOL u rc e : DAT AST REAM
Saa#(USHPAVGEA) MAV#(USHPAVGEA,1Y)
Huizenprijzen USA, NL en Duitsland 000'S 260
F ROM
3 0 / 6 /8 1
TO 3 0 /6 /1 1
Dtl
240 220 200
NL
180 160
USA
140 120 100 80 60 40 8 1 8 3 8 5 8 7 8 9 9 1 9 3 9 5 9 7 9 9 0 1 0 3 0 5 0 7 0 91 1 BD REAL EST AT E PRI CE: T ERRACE HOUSE (PAN BD 1 9 9 0 ) CURN USCSHP1 0 F *1 0 0 0 NL HPM DSL A*1 0 0 0 So u rc e : DAT AST REAM
Huizenverkopen U S : H OM E
subsidie S AL E S
6500
6000
bestaande huizen
2 / 1 /1 1 1600
1400
5500 1200 5000 1000 4500 800 4000 600 3500
nieuwe huizen 3000
400
2500
200 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09 11 US EXI ST I NG HOM E SAL ES: SI NGL E F AM I L Y (AR) VOL A US SAL ES OF NEW ONE F AM I L Y HOUSES (AR) VOL A(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G3HU
Achterstallige hypotheek betalingen 2 / 1 /1 1 5 .5 0 5 .0 0 4 .5 0
> 90 dgn
4 .0 0 3 .5 0 3 .0 0 2 .5 0 2 .0 0 1 .5 0 1 .0 0 0 .5 0 85 87 89 91 93 95 97 99 01 03 05 07 09 US RESL M T G L OANS: AL L , 9 0 + DAYS DEL I NQUENT SADJ So u rc e : DAT AST REAM
G3IB
Werkloosheid 8 / 1 /1 1 11
10
9
8
7
6
5
4
3 81 83 85 87 89 91 93 95 97 US UNEM PL OYM ENT RAT E SADJ
99
01
03
05
07
0 91 1
So u rc e : DAT AST REAM
USUN%TOTQ
ACH#(USEMPNAGO,1Y)
Werkeloosheid
werkloosheid 8 / 1 /1 1 -8 0 0 0
11
10
-6 0 0 0
9 -4 0 0 0 8 -2 0 0 0 7 0 6 2000 5
4
4000
inkoopmanagers
3 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 US UNEM PL OYM ENT RAT E SADJ ACH# (USEM PNAGO, 1 Y)(R. H. SCAL E)
01
03
05
07
6000 0 91 1
So u rc e : DAT AST REAM
G3MA
USUN%TOTQ_____
NLOCSUN%E+1.5_
Werkeloosheid werkloosheid 8 / 1 /1 1 3 8 .5 0
11
10
3 9 .0 0
9 3 9 .5 0 8
lengte gemid werkweek (invers) 4 0 .0 0
7 4 0 .5 0 6 4 1 .0 0 5
4 1 .5 0
4
3 81 83 85 87 89 91 93 95 97 99 US UNEM PL OYM ENT RAT E SADJ M AV# (USHKI M . . O, 1 Y)(R. H. SCAL E)
01
03
05
07
4 2 .0 0 0 91 1
So u rc e : DAT AST REAM
G3MB MAV#(USHKIM..O,3M
)
Ondernemers zijn in rap tempo optimistisch geworden 90
80
6 / 1 /1 1 10
Inkoopmanagersindex (nieuwe orders)
8
6 70 4 60 2 50 0 40 -2
30
-4
Economische groei 20
-6 7 17 37 57 7 7 98 18 38 5 8 78 99 19 3 9 59 79 90 1 0 30 50 70 91 1 US I SM M ANUF ACT URERS SURVEY: NEW ORDERS I NDEX SADJ PCH# (USGDP. . . D, 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G35T
Ook in Europa 20
Duits ondernemers vertrouwen
2 / 1 /1 1 6
10
4
0 2 -1 0 0 -2 0 -2 -3 0
-4
-4 0
Economische groei EU -5 0
-6
9 09 19 2 9 39 49 59 6 9 79 89 90 00 10 20 3 0 40 50 60 7 0 80 91 0 1 1 BD BUSI NESS EXPECT AT I ONS SADJ PCH# (EUGDP. . . D, 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G35S
Consumentenvertrouwen 160
F ROM
1 5 / 1 /9 1
TO 1 5 /1 /1 1
M ONT HL Y
140
120
Dtl 100
80
Spanje 60
40
USA 20 9 19 2 9 39 49 5 9 69 7 9 89 90 0 0 10 20 3 0 40 5 0 60 70 8 0 91 01 1 BDCNF CONQ+ 1 0 0 ESCNF CONQ+ 1 0 0 US CONSUM ER CONF I DENCE I NDEXSo SADJ u rc e : DAT AST REAM
BDCNFCONQ+100 ESCNFCONQ+100 USCNFCONQ____
Aantal verkochte auto´s in USA, EU en China 000'S 1200
F ROM
1 5 /1 2 /0 0
TO 1 5 /1 2 /1 0
M ONT HL Y
China
1000
Eur
800
600
USA
400
200
0 2 0 0 02 0 0 12 0 0 22 0 0 32 0 0 42 0 0 52 0 0 62 0 0 72 0 0 82 0 0 92 0 1 0 SAA# (CHSL PASSP ) SAA# (USCAR. . . P*1 0 0 0 ) SAA# (EM CAR. . . P ) So u rc e : DAT AST REAM
SAA#(CHSLPASSP_)_______ SAA#(USCAR...P*1000___)
En in China CHI NA I NDUS T RI AL
P R OD U C T I ON & GD P
15
Inkopers China
8 / 1 /1 1 65
14 60 13
12
55
11 50 10
9
8
45
Chinese economische groei
40
7
6
35 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 CH GDP (QUART ERL Y YOY % CHANGE) CONN CH CL SA/ M ARKI T PURCHASI NG M ANAGERS I NDEX: M ANUF ACT URI PM I M AN NEW EXPORT ORDER(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G2U9
Ook Chinese beurs is goede voorspeller CHI NA I NDUS T RI AL
15
14
P R OD U C T I ON & GD P
8 / 1 /1 1 200
economie 150
13
12
100
11 50 10
9
0
8 -5 0 7
MSCI China
6
-1 0 0 2 0 0 12 0 0 22 0 0 32 0 0 42 0 0 52 0 0 62 0 0 72 0 0 82 0 0 92 0 1 02 0 1 1 CH GDP (QUART ERL Y YOY % CHANGE) CONN PCH# (M SCHI N$ , 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G3I4
De lange termijn
Lithograph by Currier & Ives, 1875
Vergelijking kredieten op lange termijn 400 Government GSEs Financials Corporates Households
350 300 250 200 150 100 50
2006
2001
1996
1991
1986
1981
1976
1971
1966
1961
1956
1951
1946
1941
1936
1931
1926
1921
1916
0
Gevolgen: minder krediet Groei van GDP vooral door leveraging
De toekomst is een smal pad tussen inflatie en deflatie
deflatie
inflatie
Monetaire verruiming: FED pompt geld in de markt 000'S 1400
RE S E RV E BAL ANCE W I T H F RB - E S F ROM 4 / 9 / 0 0 T O 6 / 9 / 1 0 W EEKL Y
1200
1000
800
9/11
Lehmann
600
400
200
0 2 0 0 02 0 0 12 0 0 22 0 0 32 0 0 42 0 0 52 0 0 62 0 0 72 0 0 82 0 0 92 0 1 0 HI GH 1 2 2 7 6 0 8
1 / 3 /1 0
L OW
2 7So 9 5u 1 3e / :3DAT / 0 6 AST L AST 1049193 rc REAM
USRRESN
_
Gevolgen hyperinflatie: voorbeeld Zimbabwe
Wat doet hyperinflatie met aandelen? AEX INDEX (AEX) - PRICE INDEX FROM 1/1/07 TO 4/6/10 WEEKLY
600 550 500 450
400 350 300 250
200 150 2007
2008
2009
HIGH 561.90 16/ 7/07 LOW 199.25 9/ 3/09 LAST 320.70
2010 Source: DATASTREAM
Of deflatie
Voorbeeld deflatie: Japan J P
C P I : N A T I ON A L M E A S U R E - A N N U A L I N F L A T I ON R A T E PERCENT AGE (2 0 0 5 = 1 0 0 ) 8
NADJ
BTW verhoging Olie U$ 145
6
4
2
0
-2
-4 80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
00
02
04
06
0 81 0
SOURCE: ST AT I ST I CS BUREAU OF M REAM IC So u rc e : DAT AST
Economische groei Japan P C H # ( J P GD P . . . D , 1 Y ) YEN BI L L I ON (2 0 0 0 PRI CES)
10 8 6 4 2 0 -2 -4 -6 -8 -1 0 -1 2 80
82
84
86
88
90
92
94
96
98
00
02
04
06
0 81 0
SOURCE: CABI NET So OFu Frc I CE APAN) e : (J DAT AST REAM
Aandelen in een Japan scenario 8 / 1 /1 1 1200
1000
800
600
400
200
0 8 5 8 7 8 9 9 1 9 3 9 5 9 7 9 9 0 1 0 3 0 5 0 7 0 9 1 1 1 3 1 5 1 7 1 92 1 L AG# (M SJ PANL ,1 2 6 M ) M SCI EUROPE - PRI CE I NDEX M SCI USA - PRI CE I NDEX So u rc e : DAT AST REAM
Aandelen in een Japan scenario 8 / 1 /1 1 1200
1000
MSCI USA
800
600
400
200
MSCI Europe
MSCI Japan
0 8 5 8 7 8 9 9 1 9 3 9 5 9 7 9 9 0 1 0 3 0 5 0 7 0 9 1 1 1 3 1 5 1 7 1 92 1 L AG# (M SJ PANL ,1 2 6 M ) M SCI EUROPE - PRI CE I NDEX M SCI USA - PRI CE I NDEX So u rc e : DAT AST REAM
G3F3
Obligatie rente in een Japan scenario 8 / 1 /1 1 12
10
8
6
4
2
USA
Dtl Japan
0 8 5 8 7 8 9 9 1 9 3 9 5 9 7 9 9 0 1 0 3 0 5 0 7 0 9 1 1 1 3 1 5 1 7 1 92 1 L AG# (J PBRYL D ,1 2 6 M ) GERM ANY BENCHM ARK BOND 1 0 YR (DS) - RED. YI EL D US T REAS. BENCHM ARK BOND 1 0 YR YI EL D So(DS) u rc e-: RED. DAT AST REAM
G3KK
Of after crash scenario? AEX nu en in 2003 650
F ROM
1 /1 /0 7
TO 3 1 /1 2 /1 2
W EEKL Y
600
nu
550 500 450 400 350 300 250 200 150 2007 2008 2009 2010 AEX I NDEX (AEX) - PRI CE I NDEX L AG# (AM ST EOE, 6 Y)
2011
2012
So u rc e : DAT AST REAM
Korte termijn Aandelen
Dividendrendement MSCI Europe 2 / 1 /1 1 10
9
8
7
6
3,7%
5
4
3
2
1 85 87 89 91 93 95 97 99 M SCI EUROPE - ANN DI V YL D REX BOND SUB I NDEX CURRENT 1 0
01
03
05
07
09
YRS - RED. YI EL D So u rc e : DAT AST REAM
@:M1EROP(ADVYLD)
In vergelijking met obligatierente 2 / 1 /1 1 10
9
8
Div yld
7
6
5
4
3
2
Obligatierente
1 85 87 89 91 93 95 97 99 M SCI EUROPE - ANN DI V YL D REX BOND SUB I NDEX CURRENT 1 0
01
03
05
07
09
YRS - RED. YI EL D So u rc e : DAT AST REAM
TOTMKEM(DY) REXA10Y(RY) SP500CP(DY)
Grootste gedeelte van aandelenrendement komt van dividenden
Bron GMO
Koersen en verwachte winsten 1600
F ROM
7 /1 /9 1
TO 7 /1 /1 1
M ONT HL Y
winsten 1400
internetbubbel
1200
1000
koersen
800
600
400
200 9 19 2 9 39 49 5 9 69 7 9 89 90 0 0 10 20 3 0 40 5 0 60 70 8 0 91 01 1 S&P 5 0 0 COM POSI T E - PRI CE I NDEX @: USSP5 0 0 (A1 8 F E)*1 4 So u rc e : DAT AST REAM
SP500CP____________ @:USSP500(A18FE)*14
Sentiment: aankopen aandelenfondsen 000'S 40
6 / 1 /1 1 60
Instroom aandelenfondsen 30
S&P500
40
20 20 10 0 0 -2 0 -1 0
-2 0
-4 0
uitstroom aandelenfondsen
-3 0
-6 0 9 19 29 39 4 9 59 69 79 8 9 90 00 10 2 0 30 40 50 60 7 0 80 91 0 1 1 M AV# (USF SW EQ. A ,6 M ) PCH# ((SP5 0 0 CP ), 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G3M8
G3KY G22Z
Er worden veel call opties gekocht S&P 500 2 .2 0
8 / 1 /1 1 1275
1200 2 .0 0
1100
1 .8 0
1000
1 .6 0
1 .4 0
Call/put ratio
900
1 .2 0
800
1 .0 0
700
J F M A M J J A S O N D J F M A M J J A S O N D J W AV# (1 / CBOCAPT , 1 M ) S&P 5 0 0 COM POSI T E - PRI CE I NDEX(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G343
Amerikaanse adviseur adviseert om te kopen; slecht teken S &P
5 0 0
T OV
S E NT I M E NT
60 50
ADV I S E URS
8 / 1 /1 1 1 .3 0
Koersontwikkeling 1 .2 0
40 1 .1 0 30 1 .0 0
20 10
0 .9 0
0 -1 0 -2 0 -3 0
0 .8 0
Sentiment adviseurs
0 .7 0
0 .6 0
-4 0
0 .5 0 2 0 0 12 0 0 22 0 0 32 0 0 42 0 0 52 0 0 62 0 0 72 0 0 82 0 0 92 0 1 02 0 1 1 USI I BUL -USI I BER SP5 0 0 CP/ M AV# (SP5 0 0 CP, 1 Y)(R. H. SCAL E) So u rc e : DAT AST REAM
G39J
Insiders verkopen juist
Conclusie De recessie is voorbij, economisch herstel vooral door voorraad opbouw, lage rente centrale banken en overheid stimulansen. Het vervolg hangt af of we van eerdere crises hebben geleerd, niet te vroeg en niet te laat afremmen door centrale banken. Maar het afbouwen van schulden is een langdurig proces en zal lang op de economische groei drukken.
In de aandelenmarkt kunnen er flinke opgaande bewegingen zijn, maar verwar het niet met een bull markt. Actieve aanpak is nodig. Voor 2011: veel geld aanwezig op zoek naar rendement, de winsten stijgen. Markt lijkt oververhit op korte termijn.
Morningstar ratings SNS fondsen
Bedankt en veel succes
