TlB Onze benadering van beleggen op de beurs Inleiding
vorm van dienstverlening heeft Triodos Bank een beleid dat beschrijft hoe de betreffende activiteit bijdraagt aan het realiseren van deze missie.
Dit is de beleggingsstrategie voor beleggingen op de beurs zoals toegepast door Triodos Investment Management BV* voor haar duurzame (SRI) beleggings fondsen en voor de door Private Banking geleverde beleggingsdiensten. Deze SRI (Socially Responsible Investments) producten en beleggingsdiensten zijn ontwikkeld ten behoeve van het beheer van vermogen dat door klanten is belegd in beursgenoteerde ondernemingen en landen die voldoen aan de strenge duurzaamheidscriteria van Triodos Investment Management.
Visie Bij beleggen op de beurs stellen Triodos Investment Management en Private Banking zich ten doel: • Te beleggen in ondernemingen die bijdragen aan een duurzame samenleving of binnen de betreffende sector duidelijk een toonaangevende rol vervullen op het gebied van duurzaamheid. Daarnaast willen Triodos Investment Management en Private Banking voorkomen dat wordt belegd in bedrijven die volgens Triodos betrokken zijn bij niet-duurzame diensten, producten of processen. • Een constructieve dialoog te voeren met bedrijven om de duurzaamheidsprestaties te verbeteren. Waar mogelijk zullen substantiële en relevante sociale, milieu- en governanceprestaties worden besproken. Deze dialoog heeft een drieledig doel: versterken van bewustzijn, invloed uitoefenen op het bestuur van ondernemingen en ondernemingen ertoe aanzetten om de bedrijfsvoering te verduurzamen. • In lijn met de bredere filosofie van de Triodos Bank, zo transparant mogelijk te zijn over de beleggingsaanpak en de uitwerking daarvan zodat klanten een weloverwogen beslissing kunnen nemen om te beleggen in de producten van Triodos Investment Management of gebruik te maken van de beleggingsdiensten van Private Banking.
Triodos Bank scheidt haar spaar- en kredietverlenings activiteiten van haar beleggingsactiviteiten. Onze kredietverleningscriteria vormen een integraal onderdeel van onze bankactiviteiten. We zetten de spaartegoeden die aan ons worden toevertrouwd om in leningen aan duurzame bedrijven. Daarnaast biedt Triodos Bank via Triodos Investment Management en Private Banking beleggingsdiensten en producten aan die aansluiten bij haar missie en visie. Klanten kunnen wereldwijd beleggen in beursgenoteerde ondernemingen die duurzame producten en diensten leveren of een bovengemiddelde prestatie leveren op sociaal en milieu gebied. In dit document lichten wij onze benadering van deze laatste vorm toe. Wij streven ernaar dit document regelmatig te actualiseren naar aanleiding van nieuwe ontwikkelingen.
Strategie
Missie
Triodos Investment Management en Private Banking beleggen in ondernemingen die op lange termijn waarde opleveren in financieel-, sociaal- en milieu-opzicht. Een bedrijf dat op lange termijn waarde wil genereren moet de relaties met alle belanghebbenden op effectieve wijze beheersen en openstaan voor hun behoeften en mogelijk veranderende wensen. Triodos Investment Management en Private Banking zijn van mening dat ondernemingen die een goed evenwicht weten te vinden tussen deze belangen maximale waarde zullen opleveren voor alle belanghebbenden, waaronder hun aandeelhouders.
De missie van Triodos Bank is bij te dragen aan een samenleving waarin de levenskwaliteit wordt bevorderd en menselijke waardigheid centraal staat. De financiële diensten die Triodos Bank aanbiedt om deze missie te verwezenlijken omvatten kredietverlening, betalingsverkeer, sparen, beleggen en hypotheken voor zowel institutionele als particuliere klanten. Voor elke
* Triodos Investment Management is een 100%-dochter van Triodos Bank en is verantwoordelijk voor het beheer van de Triodos beleggingsfondsen. Via deze fondsen kunnen zowel particuliere als institutionele beleggers direct investeren in duurzame sectoren, zoals microfinanciering, duurzame handel, duurzaam vastgoed, duurzame energie, biologische landbouw, natuurbehoud en cultuur. Ook zijn er fondsen die wereldwijd beleggen in beursgenoteerde ondernemingen die duurzame producten en diensten aanbieden of koploper zijn op sociaal of milieugebied. Dit is een belangrijke pijler voor de activiteiten van Triodos Bank, maar is afgescheiden van de kernactiviteit van Tridos Bank, namelijk het aantrekken en rechtstreeks uitlenen van tegoeden aan duurzame ondernemingen.
De SRI-producten en diensten van Triodos Investment Management en Private Banking bieden klanten de mogelijkheid om te beleggen in diverse ondernemingen en landen. Ook gaan we namens onze klanten een dialoog aan met ondernemingen met als doel de bedrijfsvoering van die ondernemingen op het gebied van governance, maatschappij en milieu te verbeteren. Deze dialoog is essentieel voor het verbeteren van de
1
worden ze niet onderworpen aan stap 2 van het selectieproces, de best-in-class analyse.
bedrijfsprestaties en versterkt de ‘license to operate’ van ondernemingen. Door middel van dialoog gaat Triodos Investment Management in op de bedrijfsvoering en worden verbetersuggesties gedaan.
Ondernemingen worden geselecteerd op basis van hun duurzame activiteiten als zij bijdragen aan ten minste één van onderstaande deelgebieden:
Het selectieproces voor en dialoog met bedrijven en landen vertoont grote verschillen en wordt hierna verder toegelicht.
Schone aarde Triodos Investment Management en Private banking willen bedrijven stimuleren om een positieve bijdrage te leveren aan een schone aarde en de ontwikkeling van duurzame oplossingen voor milieuvervuiling. Dit is urgent omdat onze natuurlijke omgeving steeds zwaarder onder druk komt te staan. Ondernemingen die actief zijn op dit terrein zijn veelal betrokken bij nieuwe ontwikkelingen op het gebied van milieutechnologie die vervuiling voorkomen en helpen de aarde schoon te maken. Ook ondernemingen die betrokken zijn bij het monitoren van milieuvervuiling en energieverbruik scharen wij onder dit thema.
Selectie van bedrijven De beoordeling van de duurzaamheid van ondernemingen wordt uitgevoerd door Triodos Sustainability Research, onderdeel van Triodos Investment Management. Triodos Sustainability Research beoordeelt of ondernemingen voldoen aan de strenge duurzaamheidscriteria van Triodos Investment Management en Private Banking. Het Triodos Beleggingsuniversum wordt samengesteld op basis van de uitkomst van deze beoordelingen. Na de duurzaamheidsanalyse vindt een financiële analyse plaats, die wordt uitgevoerd door externe vermogensbeheerders. Op basis van deze twee analyses wordt een beleggingsbeslissing genomen. In dit document gaan wij nader in op de duurzaamheidsanalyse.
Klimaatbescherming Klimaatverandering vormt een ernstige bedreiging voor het functioneren van de aarde en dus ook van de mens en vraagt om een wereldwijde aanpak door overheden, bedrijven en burgers. Triodos Investment Management en Private Banking stellen zich ten doel ondernemingen te stimuleren die een positieve bijdrage leveren aan de bestrijding van klimaatverandering. Ondernemingen die zich richten op dit thema zijn actief in duurzame energieproductie door gebruikmaking van natuurlijke hulpbronnen, zoals zon, wind, golfslag en aardwarmte. Ook ondernemingen die betrokken zijn bij de opslag van energie en verbetering van de energie-efficiëntie scharen wij onder dit thema.
De duurzaamheidscriteria die Triodos Investment Management en Private Banking toepassen zijn dynamisch. De criteria kunnen worden aangepast naar aanleiding van veranderingen in de wetgeving, publieke discussie, best practice standaarden of het gedrag van ondernemingen. Triodos Investment Management heeft een internationaal adviespanel dat functioneert als een adviesplatform voor een frequente dialoog over ons beleggingsproces en onze duurzaamheidscriteria. Het panel bestaat uit deskundigen met een uiteenlopende achtergrond. Voor een volledig en actueel overzicht van de panelleden verwijzen wij naar de website www.triodos.com. Het panel komt twee keer per jaar bijeen.
Gezond leven Triodos Investment Management en Private Banking stellen zich ten doel bedrijven te stimuleren die een positieve bijdrage leveren aan een gezond leven voor iedereen. Ondernemingen die zich richten op dit thema bieden oplossingen voor problemen in de gezondheidszorg, zoals medische technologie, medicijnen voor de behandeling van ziektes in ontwikkelingslanden, schoon drinkwater en innovatieve gezondheidszorg. Andere activiteiten die wij relevant vinden binnen dit thema zijn onder andere geneesmiddelen op basis van natuurlijke ingrediënten en voedingsmiddelen afkomstig uit de biologische landbouw.
Beursgenoteerde bedrijven hebben per definitie een aanzienlijke omvang. Deze ondernemingen kunnen overal ter wereld gevestigd zijn en/of kopen wereldwijd producten en diensten in. Het analyseren van deze ondernemingen is dan ook een arbeidsintensief proces. Fundamentele duurzaamheidsgegevens worden verkregen van Sustainalytics, waarmee Triodos Sustainability Research een actieve en langdurige relatie heeft. Het researchproces bestaat uit de volgende drie stappen:
MVO koplopers Een onderneming die geen specifiek duurzame producten of diensten levert kan toch in aanmerking komen voor duurzaam belegging wanneer deze onderneming binnen de sector wordt beschouwd als een echte leider op het gebied van duurzame bedrijfsprocessen. Deze vereisten gaan verder dan de hieronder onder stap 2 beschreven vereisten.
Stap 1: Duurzame activiteiten Ondernemingen die meer dan 50% van hun omzet behalen uit duurzame producten of diensten komen in aanmerking voor opname in het Triodos Beleggingsuniversum. Triodos Sustainability Research bepaalt om te beginnen welke bedrijven via de levering van specifieke duurzame producten of diensten actief bijdragen aan een schone aarde, klimaatbescherming of gezond leven. Omdat deze ondernemingen een belangrijke bijdrage leveren aan duurzame ontwikkeling
Naast de bovengenoemde duurzame activiteiten kunnen in specifieke situaties of in het kader van nieuwe ontwikkelingen ook andere duurzame activiteiten in overweging worden genomen. Bijvoorbeeld activiteiten
2
onafhankelijkheid en de beloning van bestuurders (beloningsstructuur) en naar de kwaliteit van de administratieve verslaglegging als voorwaarde voor de continuïteit van de onderneming.
die gericht zijn op producten of diensten die een specifiek belang hebben vanuit milieu- of sociaal oogpunt. Stap 2: Bepalen van best-in-class ondernemingen
Nadat deze drie thema’s zijn geanalyseerd wordt de totale duurzaamheidsscore van de onderneming vergeleken met die van andere ondernemingen binnen dezelfde sector. De beste 50% van de ondernemingen binnen een specifieke sector komt in aanmerking voor opname in het Triodos Beleggingsuniversum.
Bedrijven die geen typisch duurzame producten of diensten leveren kunnen toch in aanmerking komen voor belegging als ze op het gebied van duurzaamheid worden gerekend tot de ‘best-in-class’ binnen hun sector. De best-in-class selectie wordt alleen uitgevoerd voor middelgrote en grote ondernemingen. Om te bepalen of een onderneming behoort tot de best-inclass van de sector wordt een score toegekend aan het duurzaamheidsbeleid en de duurzaamheidsprestaties op basis van ten minste 70 generieke en sectorspecifieke duurzaamheidscriteria. Deze criteria zijn onderverdeeld in drie thema’s: milieu, samenleving en corporate governance.
Stap 3: Minimumeisen Na het selecteren van ondernemingen met specifiek duurzame activiteiten (stap 1) en het bepalen van de ‘best-in-class’ ondernemingen (stap 2), worden ondernemingen getoetst op basis van de minimumeisen van Triodos Bank. Ondernemingen die zijn geselecteerd voor opname in het beleggingsuniversum van Triodos mogen niet betrokken zijn bij activiteiten die de totstandkoming van een duurzame samenleving op lange termijn wezenlijk belemmeren.
Milieu Dit thema omvat een analyse van de inrichting van het bedrijfsproces en de aard van de geleverde producten. Ondernemingen met een inefficiënte bedrijfsvoering of verouderde of verspillende producten dragen onnodig bij aan de uitputting van natuurlijke hulpbronnen en zorgen voor vervuiling. Om hun bestaansrecht op lange termijn te rechtvaardigen is het noodzakelijk dat ondernemingen zich inspannen om de negatieve invloed op de natuurlijke omgeving te minimaliseren.
Ieder bedrijf wordt ten minste eens per drie jaar aan een grondige analyse onderworpen. In de tussenliggende periode wordt continue getoetst of bedrijven die in het beleggingsuniversum zijn opgenomen aan de strikte minimumeisen blijven voldoen. Indien een bedrijf niet of dreigt niet langer te voldoen aan onze beleggingscriteria dan kunnen diverse dialooginstrumenten worden ingezet om het bedrijf ter verantwoording te roepen. In het geval de dialoog niet de gewenste gedragsverandering oplevert dan zal Triodos Sustainability Research het bedrijf uit het duurzame beleggingsuniversum verwijderen.
Samenleving Binnen dit thema wordt onderzocht op welke wijze bedrijven hun maatschappelijke rol vervullen. Dit thema omvat relaties met de gemeenschap, werknemers, toeleveranciers, klanten en concurrenten. Ondernemingen vervullen een rol in zowel de lokale gemeenschap waarin zij opereren, als in de samenleving als geheel. Een goede omgang met werknemers is een belangrijke voorwaarde voor het succes van een onderneming op lange termijn. Er wordt daarom een analyse gemaakt van de arbeidsvoorwaarden, arbeidsomstandigheden en arbeidsverhoudingen. Uitgaande van de tendens om (een deel van) het productieproces uit te besteden, wordt onderzocht in hoeverre ondernemingen hun invloed aanwenden om de belangen van medewerkers binnen de toeleveringsketen te beschermen. Ook wordt onderzocht of ondernemingen onredelijke eisen stellen aan hun leveranciers. Tot slot wordt de relatie van ondernemingen met klanten en concurrenten onderzocht. Dit omvat een analyse van de klanttevredenheid en de kwaliteit en veiligheid van de door de onderneming geleverde producten. Tevens wordt beoordeeld of de onderneming het principe van vrije concurrentie respecteert en een verantwoorde marketing van producten en diensten toepast.
Triodos Sustainability Research kan inspelen op nieuwe ontwikkelingen binnen specifieke sectoren door de beleggingscriteria aan te scherpen en zal de prestaties van beursgenoteerde ondernemingen opnieuw evalueren in het licht van deze veranderingen. Voor een volledig en actueel overzicht van de gehanteerde minimumeisen verwijzen wij naar www.triodos.com.
Dialoog met bedrijven Duurzaamheidsanalyses worden gebruikt om een dialoog aan te gaan met ondernemingen. Triodos Sustainability Research probeert middels dialoog ondernemingen te stimuleren hun duurzaamheidsprestaties te verbeteren door: • Versterken van het bewustzijn; • Overtuigen; • Aanzetten tot verandering.
Corporate governance Een integere bedrijfsvoering is een belangrijke voorwaarde voor een duurzame relatie tussen een onderneming en haar belanghebbenden. Dit thema omvat een analyse van de ondernemingsstructuur, de bedrijfsethiek en integriteit van het bedrijf. Hierbij wordt gekeken naar belastingtransparantie, de
Triodos Sustainability Research kan samenwerken met andere belanghebbenden om de effectiviteit van hun acties te vergroten. Inmiddels zijn samenwerkingsverbanden tot stand gekomen in de vorm van het lidmaatschap van het European Social Investment Forum (Eurosif) en vier daarbij aangesloten nationale organisaties (Uksif, Forum Nachhaltige
3
belang is. De relevantie van deze instrumenten wordt beoordeeld op basis van de potentiële impact op de duurzaamheidsprestatie van ondernemingen, de belangstelling die op dat moment binnen de samenleving bestaat voor het thema en de kans dat onze inspanningen een gedragsverandering teweeg zullen brengen. Beide instrumenten worden toegepast voor alle ondernemingen die worden geanalyseerd door Triodos Sustainability Research. Deze instrumenten zijn:
Geldanlage, Vereniging Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling en SpainSIF), Eumedion en UNPRI. Een aantal van deze organisaties gaat met beursgenoteerde ondernemingen actief een dialoog aan over duurzaam ondernemerschap of richt zich op het samenbrengen van institutionele beleggers om gezamenlijk de dialoog aan te gaan met ondernemingen. Indien sprake is van gezamenlijk dialoog, zal Triodos Sustainability Research daarbij de regels omtrent ‘acting in concert’ in acht nemen.
Periodieke dialoog met ondernemingen over specifieke thema’s Triodos Sustainability Research stelt zich ten doel periodiek een aantal duurzaamheidsthema’s te bepalen waarover zij een actieve dialoog aangaat met ondernemingen. Triodos Investment Management en Private Banking willen de impact van deze benadering versterken door deze onderwerpen op het juiste moment aan te snijden en gebruik te maken van hun positie als aandeelhouder.
Versterken van het bewustzijn Twee instrumenten zijn specifiek gericht op het versterken van het duurzaamheidsbewustzijn van de geanalyseerde ondernemingen. De door Triodos Sustainability Research uitgevoerde onderzoeken zijn een goed uitgangspunt voor een verdere dialoog met de onderneming. De volgende twee instrumenten worden toegepast:
Plaatsing van duurzaamheidsthema’s op de publieke agenda Om de openbare discussie te stimuleren kan Triodos Sustainability Research periodiek relevante duurzaamheidsthema’s in de media aan de orde stellen, indien mogelijk in samenwerking met andere groepen belanghebbenden.
Dialoog met ondernemingen gedurende het researchproces Door in dialoog informatie te verzamelen wordt het bewustzijn ten aanzien van duurzaam beleggen bij bedrijven versterkt en worden deze bedrijven gestimuleerd hun eigen duurzaamheid te verbeteren. Naast de standaarddialoog die wordt uitgevoerd door Sustainalytics, benadert Triodos Sustainability Research ondernemingen rechtstreeks om informatie te verkrijgen over specifieke onderwerpen die mogelijk nog niet aan de orde zijn geweest. Deze dialoog bevordert tevens het inzicht van de onderneming in kwesties die belangrijk zijn voor aandeelhouders.
Aanzetten tot verandering Teneinde ondernemingen te stimuleren om maatregelen te nemen kan Triodos Sustainability Research gebruik maken van de aandeelhoudersrechten van de SRI fondsen. Hoewel de ondernemingen waarin wordt belegd voldoen aan de strenge beleggingscriteria, kan er nog steeds ruimte zijn voor verbetering. De instrumenten waarvan Triodos Sustainability Research gebruik maakt zijn:
Terugkoppeling resultaten researchproces Op basis van de gegevens die zijn verzameld tijdens het researchproces wordt vervolgens de duurzaamheidsprestatie van de onderneming vergeleken met die van de rest van de sector. Dit maakt een gedetailleerde analyse van de onderneming mogelijk, waarbij rekening wordt gehouden met de belangrijkste thema’s en sectorspecifieke kwesties. De uitkomsten worden besproken met de ondernemingen die voor duurzaam beleggen door Triodos Investment Management en Private Banking in aanmerking komen, waarbij een volledig overzicht wordt gegeven van de individuele prestaties en van hun prestaties in vergelijking met andere ondernemingen.
Overtuigen
Uitoefenen stemrecht Voor zover dit technisch mogelijk is oefent Triodos Sustainability Research namens de SRI fondsen stemrecht uit tijdens de Algemene Aandeelhoudersvergaderingen van ondernemingen. Standaard stemadvies wordt verkregen van Pensions Investment Research Consultants (PIRC). De SRI fondsen hebben eigen stemrichtlijnen, die door Triodos Sustainability Research worden toegepast op het stemadvies van PIRC. Deze richtlijnen zijn mede bepaald door de visie van Triodos Bank op een duurzame samenleving en door de duurzame beleggingscriteria van Triodos Investment Management. Alle ondernemingen waarin Triodos belegt, worden geïnformeerd over het stemgedrag met als doel de onderneming meer bewust te maken van de visie van Triodos Bank en de duurzame beleggingscriteria van Triodos Investment Management en om ondernemingen te helpen hun duurzaamheidsprestaties te verbeteren.
Triodos Sustainability Research hanteert twee instrumenten om ondernemingen ervan te overtuigen dat een verandering van hun gedrag van strategisch
Uitoefenen spreekrecht Triodos Sustainability Research maakt namens de SRI fondsen bij een klein aantal Algemene
Ook wordt een overzicht gegeven van de zaken die volgens Triodos Sustainability Research het sterkst kunnen bijdragen aan een verdere verbetering van de duurzaamheidsprestaties. De analyse wordt periodiek herhaald. De ervaring leert dat veel bedrijven naar aanleiding van de analyse contact met ons opnemen om te bespreken hoe zij hun prestaties kunnen verbeteren.
4
Banking de omvang zoveel mogelijk wil beperken. Het researchproces bestaat uit de volgende drie stappen:
Aandeelhoudersvergaderingen gebruik van het recht om het woord te voeren en concentreert zich daarbij op de sterkste en zwakste punten van de duurzaamheidsprestaties. Het doel hiervan is een aanzet te geven tot een meer uitvoerige dialoog met de onderneming in de toekomst.
Stap 1: Landen moeten behoren tot de 50 best functionerende democratieën binnen de groep van 100 grootste economieën. Stap 2: Landen mogen geen onderwerp zijn van een boycot die wordt gesteund door de Verenigde Naties. Stap 3: Landen moeten de belangrijkste en breed gedragen conventies van de Verenigde Naties onderschrijven.
Aandeelhoudersresoluties Het laatste instrument dat Triodos Sustainability Research hanteert bij de dialoog met ondernemingen is het (mede)plaatsen van punten op de agenda van een Algemene Aandeelhoudersvergadering namens de SRI fondsen. Deze punten hebben betrekking op zwakke aspecten van de duurzaamheidsprestaties van ondernemingen. Daar waar dit al gebeurt, bijvoorbeeld in de VS, zullen initiatieven van andere aandeelhouders die vragen om duurzamer gedrag door de onderneming actief worden gesteund. Dit instrument zal alleen worden toegepast wanneer de dialoog met het management in het verleden niet succesvol is gebleken. Wanneer Triodos Sustainability Research het initiatief neemt voor een aandeelhoudersresolutie dan zullen wij het management van de onderneming hierover vooraf informeren (en desgewenst in overleg treden) en zullen wij het punt tijdens de aandeelhoudersvergadering verder toelichten. Indien het agendapunt betrekking heeft op een strategiewijziging dan zullen wij in overleg met het management van de onderneming een redelijke termijn (in de zin van Best Practice Bepaling II.1.9 van de Corporate Governance Code) vaststellen om op het voorstel te reageren. Triodos Sustainability Research is vooralsnog niet voornemens om gebruik te maken van het recht om een aandeelhoudersvergadering bij elkaar te roepen.
Transparantie Triodos Investment Management is zo transparant mogelijk over de beleggingsaanpak en de uitwerking daarvan. Triodos Investment Management geeft klanten hiermee de mogelijkheid een weloverwogen beslissing te kunnen nemen om te beleggen in de producten van Triodos Investment Management of gebruik te maken van de beleggingsdiensten van Private Banking. Zo publiceert Triodos Investment Management de resultaten van de duurzaamheidsanalyses van bedrijven, de actuele beleggingsportefeuilles, de dialoog die met bedrijven wordt gevoerd en ontwikkelingen in de beleggingscriteria op www.triodos.com.
Tegenstrijdige belangen Triodos Sustainability Research houdt bij het uitoefenen van het stemrecht voor de SRI aandelenfondsen rekening met mogelijke tegenstrijdige belangen die kunnen optreden uit haar relatie tot de door Triodos Investment Management beheerde fondsen, diens investeerders en de ondernemingen waarin wordt belegd. Wij hebben hiervoor duidelijke en robuuste procedures die er op toezien dat tegenstrijdige belangen worden geïdentificeerd en vervolgens worden geopenbaard. Zo bepalen de geopenbaarde statuten van onze SRI fondsen dat haar bestuurders en commissarissen geen beslissingen mogen nemen ten aanzien van besluiten waar sprake is van een (potentieel) tegenstrijdig belang en dient een beslissing hieromtrent gerapporteerd te worden aan de algemene vergadering van aandeelhouders.
Selectie van landen Naast aandelenportefeuilles beheren Triodos Investment Management en Private Banking een aantal duurzame obligatieportefeuilles, eventueel in combinatie met aandelen. Voor bedrijfsobligaties wordt dezelfde screeningmethode toegepast als voor aandelenbeleggingen. Als gevolg van de strenge selectieprocedure voor bedrijven is het mogelijk dat er onvoldoende geschikte mogelijkheden zijn om te beleggen in bedrijfsobligaties. Om toch aan onze zorgplicht te kunnen voldoen, kan ook worden belegd in staatsobligaties. Door te beleggen in staatsleningen wordt een goede spreiding en liquiditeit van de obligatieportefeuille gewaarborgd. Extra redenen om dit beleid toe te passen zijn de geringe liquiditeit van bedrijfsobligaties en de volatiliteit van de kapitaalmarkt.
Triodos Investment Management adviseert en stemt in naam van de SRI fondsen. De SRI-fondsen zijn op hun beurt ook beursgenoteerd en daarmee verkrijgbaar voor iedere belegger. De beursnotering van de SRI-fondsen maakt dat de deelnemingsrechten vrij verhandelbaar zijn waardoor de omvang en samenstelling van onze beleggers continu verandert. Het is mogelijk dat een bedrijf, dat door één van de Triodos Investment Management beheerde fondsen is gefinancierd, belegt in onze SRI-fondsen. Beslissingen hiertoe mogen niet ingegeven zijn dan wel genomen worden door Triodos medewerkers.
Triodos Investment Management en Private Banking achten het niet haalbaar en ook niet wenselijk om als belegger een dialoog aan te gaan met een overheid, ondanks de doelstelling om duurzaam gedrag te stimuleren. Alleen burgers horen via democratische processen toezicht en invloed uit te oefenen op overheden. Staatsleningen worden daarom beschouwd als een neutrale beleggingscategorie, waarvan zowel Triodos Investment Management als Private
Triodos Bank, maart 2013 (4.0)
5
TlB Triodos Bank minimumeisen voor leningen en investeringen ambitie moet publiek zijn gemaakt en moet worden onderbouwd door een duidelijke strategie inclusief doelstellingen en heldere tijdslijnen. De toelating van zo’n bedrijf zal zorgvuldig worden toegelicht.
Triodos Bank past een zeer bewuste positieve benadering toe bij de aanwending van het geld dat klanten sparen en beleggen bij de bank. Wij financieren dan ook alleen organisaties die bijdragen aan het tot stand brengen van een duurzame toekomst voor mensen, de samenleving en het milieu.
Triodos Bank hanteert drie soorten minimumeisen bij de selectie van te financieren ondernemingen:
De criteria die wij toepassen voor het verstrekken van leningen vormen een belangrijk onderdeel van onze bankactiviteiten. Het spaargeld dat aan ons wordt toevertrouwd, wordt ingezet voor het financieren van ondernemingen die verantwoord opereren vanuit maatschappelijk, cultureel en milieu-oogpunt en die zorgen voor een blijvende en positieve verandering. Daarnaast biedt Triodos Bank ook beleggingsdiensten aan die aansluiten bij onze missie en visie. Deze diensten worden aangeboden door Triodos Investment Management en Private Banking. Klanten kunnen beleggen in beursgenoteerde bedrijven die een bovengemiddelde prestatie leveren op sociaal- en milieugebied binnen de sector.
Productgerelateerd Ondernemingen worden uitgesloten van financiering wanneer ze een van de hieronder beschreven producten maken of verkopen of diensten leveren. Als drempel voor uitsluiting geldt 5% van de bedrijfsomzet. Voor de verkoop van tabak wordt een drempel van 10% gehanteerd. Triodos Bank onderscheidt daarnaast vijf producten waarin enige omzet direct leidt tot uitsluiting: de productie van ’s werelds meest gevaarlijke stoffen, kernenergie, niet-conventionele gaswinning, niet-conventionele oliewinning en wapens. Voor de laatste vier producten geldt bovendien een strikt maximum voor indirecte betrokkenheid. Zie hiervoor de beschrijving van de eisen hieronder.
Triodos Bank hanteert deze minimumeisen om duidelijk te maken welke bedrijven wij niet financieren en waarom. Dit geldt zowel voor de leningen die wij verstrekken als voor onze investeringen. Deze minimumeisen gelden voor al onze producten en diensten, maar zijn met name relevant voor klanten die hun geld zo duurzaam mogelijk willen beleggen in beursgenoteerde bedrijven.
Procesgerelateerd Ondernemingen worden uitgesloten van financiering wanneer ze herhaaldelijk, significant en zonder gedragsverandering betrokken zijn bij controversiële activiteiten. Naast de hieronder genoemde controversiële activiteiten is ook het leveren van een actieve bijdrage aan de totstandkoming van zeer controversiële projecten reden voor uitsluiting, tenzij voldoende garantie aanwezig is dat de invloed van de onderneming wordt aangewend om de mogelijk negatieve gevolgen van het project zoveel mogelijk te beperken. Het betreft met name grote damprojecten, de aanleg van olie- en gaspijpleidingen en mijnbouwprojecten. Bij deze projecten gaat het meestal om een optelsom van procesgerelateerde uitsluitingscriteria zoals de schending van mensenrechten, milieuschade en corruptie.
Als uitgangspunt voor het vaststellen van deze minimumeisen heeft Triodos Bank zeven thema’s vastgesteld die we het meest relevant vinden voor de samenleving. Dit zijn verantwoord gebruik van ons cultureel erfgoed, dierenwelzijn, ecosystemen, mensenrechten, natuurlijke hulpbronnen, maatschappelijke structuren en gezondheid. De minimumeisen zijn dynamisch en kunnen veranderen onder invloed van wetgeving, het publieke debat, best practice standaarden of gedrag van ondernemingen. Triodos Bank onderhoudt tevens een dialoog met diverse belangengroepen, organisaties en deskundigen. Deze dialogen kunnen leiden tot aanpassingen van onze minimumeisen.
Voorzorgsprincipe Ondernemingen die actief zijn in sectoren met een verhoogd duurzaamheidrisico worden uitgesloten van financiering, tenzij zij een proactief beleid voeren om controverses te voorkomen. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijven die actief zijn in mijnbouw, olie- en gaswinning, maar ook bedrijven actief in de voedingssector of het fabriceren van
Bedrijven komen alleen in aanmerking voor investering door Triodos Sustainable Funds en Triodos Private Banking als ze aan de minimumeisen voldoen. Echter, in uitzonderingsgevallen, kunnen bedrijven in aanmerking komen voor belegging indien ze een duidelijke ambitie hebben om op korte termijn aan onze minimumeisen te gaan voldoen. Deze 1
commercialiseren. Genetisch gemodificeerde dieren mogen alleen gebruikt worden bij behandeling van levensbedreigende ziektes en als er geen alternatieven voorhanden zijn. Ondernemingen die genetisch gemodificeerde organismen verwerken, tenzij zij proactief zijn in het zoveel mogelijk reduceren en/of vermijden van het gebruik van deze organismen. Ondernemingen die producten verkopen waarin genetisch gemodificeerde ingrediënten en materialen worden verwerkt, tenzij zij een alternatief product zonder genetische modificatie bieden.
consumentengoederen. Het voorzorgsprincipe volgt de ontwikkeling van best practices van bedrijven en richt zich op beleid, programma’s, doelen en prestatiecijfers. Best practices illustreren de betrokkenheid van ondernemingen met deze vraagstukken en laten ruimte voor een continue update van de minimum standaarden. In toevoeging tot wat hieronder wordt vermeld, geldt het voorzorgsprincipe voor de volgende producten en activiteiten: alcohol, pornografie, bio-industrie, dierproeven, genetische modificatie, schending van arbeids- en mensenrechten, corruptie en milieuschade.
Kansspelen Ondernemingen die kansspelen ontwerpen, produceren of verkopen. Ondernemingen die financiële diensten leveren die aan kansspelen gerelateerd zijn.
Het kan voorkomen dat producten, diensten of bedrijfsprocessen niet vallen onder een van de bovenstaande criteria maar wel een significante belemmering vormen voor duurzame ontwikkeling. In dergelijke gevallen kan dat ook tot uitsluiting leiden. Indien voor dergelijke producten, diensten of processen een eenduidige minimumeis voorhanden is, zal die worden opgenomen in onderstaande lijst.
Kernenergie Ondernemingen die kernenergie, kernenergie centrales of specifieke onderdelen voor het opwekken van kernenergie produceren of verkopen. Hiertoe behoren ook ondernemingen die de gebruikte brandstof transporteren of opslaan. Een uitzondering wordt gemaakt voor electriciteitsbedrijven met een relatieve lage CO2-uitstoot die voor de levering van elektriciteit gedurende piekmomenten afhankelijk zijn van de inkoop van elektriciteit van een onbekende bron tot een maximum van 5% van de totale verkochte elektriciteit. Daarnaast worden ondernemingen uitgesloten van financiering indien ze indirect betrokken zijn bij kernenergie en kernenergie gerelateerde activiteiten via deelnemingen in andere bedrijven met een waarde van meer dan EUR 100 miljoen of 1% van de eigen participaties.
Hieronder volgt een opsomming van de producten procesgerelateerde activiteiten die leiden tot uitsluiting van financiering van een onderneming. Product gerelateerd Bio-industrie Ondernemingen die dierlijke voedingsmiddelen produceren, verwerken of verkopen zonder minimumeisen te stellen aan het veehouderijsysteem en zonder alternatieven te bieden. Ondernemingen die voedingsmiddelen met dierlijke ingrediënten verkopen wanneer zij geen maatregelen nemen tot het stimuleren en promoten van diervriendelijkere producten. Ondernemingen die specifieke producten of diensten leveren direct aan intensieve veehouderijen of aan dierentransportbedrijven en slachthuizen die diensten leveren aan de intensieve veehouderij.
Kolen Ondernemingen die elektriciteit opwekken of verkopen afkomstig uit kolencentrales. Milieugevaarlijke stoffen Ondernemingen die stoffen produceren of verkopen die een bedreiging vormen voor mens en milieu, zoals pesticiden. Daarnaast worden ondernemingen direct uitgesloten van financiering indien ze enige betrokkenheid hebben bij de productie of verkoop van stoffen die internationaal erkend zijn als de meest gevaarlijke stoffen.
Bontindustrie Ondernemingen die dieren vangen of houden voor hun huid/pels. Ondernemingen die specifieke diensten verlenen aan de bontindustrie en ondernemingen die bontproducten en speciaalleer verkopen. Dierproeven Ondernemingen die niet-medische producten verkopen die op dieren zijn getest of die proeven toepassen voor niet-medische doeleinden zonder dat deze wettelijk verplicht zijn. Het gebruik van dierproeven voor medische doeleinden wordt toegestaan, mits het dierenleed en het aantal gebruikte dieren zo veel mogelijk wordt beperkt.
Niet-conventionele gaswinning Bedrijven die niet-conventioneel gas produceren, zoals schaliegas. Daarnaast worden ondernemingen uitgesloten van financiering indien ze indirect betrokken zijn bij de productie van niet-conventioneel gas via deelnemingen in andere bedrijven met een waarde van meer dan EUR 100 miljoen of 1% van de eigen participaties.
Genetische modificatie Ondernemingen die producten vervaardigen met behulp van genetische gemodificeerde organismen, tenzij het product duidelijke sociale en ecologische meerwaarde heeft en onder strikt gecontroleerde omstandigheden wordt geproduceerd. Ondernemingen die transgene voedselgewassen ontwikkelen en
Niet-conventionele oliewinning Ondernemingen die niet-conventioneel olie produceren, zoals olie afkomstig uit teerzanden. Daarnaast worden ondernemingen uitgesloten van financiering indien ze indirect betrokken zijn bij de 2
productie van olie uit teerzanden via deelnemingen in andere bedrijven met een waarde van meer dan EUR 100 miljoen of 1% van de eigen participaties.
beleid belangrijke morele bezwaren met zich meebrengt of strijdig is met lokale of internationale standaarden kan dit leiden tot uitsluiting.
Pornografie Ondernemingen die pornografische producten produceren of ontwikkelen.
Corruptie Ondernemingen die frequent veroordeeld zijn voor gevallen van corruptie, omkoping of het witwassen van geld.
Tabak Ondernemingen die tabaksproducten produceren en ondernemingen die dergelijke producten onder eigen merk verkopen.
Milieuschade Ook zonder het overtreden van wet- en regelgeving kunnen ondernemingen zich schuldig maken aan het toebrengen van schade aan het milieu en aan ecosystemen. Getoetst wordt of een onderneming aandacht heeft voor biodiversiteit en het voorkomen van klimaatverandering, zoetwater schaarste en ontbossing. Zo wordt onder meer onderzocht of ondernemingen die gebruik maken van palmolie, visserijproducten of bosbouwproducten zich bewust zijn van de niet-duurzame aspecten van deze producten en maatregelen nemen om betrokkenheid te voorkomen. Ondernemingen die energie van biomassa opwekken met gebruikmaking van controversiële basismaterialen. Ondernemingen die het milieu frequent en in ernstige mate schade toebrengen kunnen ook worden uitgesloten van financiering als zij hiervoor niet gerechtelijk zijn of worden vervolgd (bijvoorbeeld in landen waar wet- en regelgeving onvoldoende ontwikkeld zijn).
Wapens Ondernemingen die wapens, specifiek ontworpen onderdelen voor wapens en wapengerelateerde diensten produceren en verkopen. Hieronder worden zowel conventionele wapens als niet-conventionele wapens, zoals nucleaire, chemische en biologische wapens en integrale wapensystemen, verstaan. Daarnaast worden ondernemingen uitgesloten van financiering indien ze indirect betrokken zijn bij wapens en wapengerelateerde activiteiten via deelnemingen in andere bedrijven met een waarde van meer dan EUR 100 miljoen of 1% van de eigen participaties. Bovendien wordt van banken verwacht dat zij een nulbeleid toepassen voor aandelenbelangen, obligaties en leningen die verband houden met ondernemingen die betrokken zijn bij de productie en verkoop van antipersoonsmijnen, clusterbommen en biologische en chemische wapens. Hierbij geldt een uitzondering voor passief beheerde fondsen die direct zijn gerelateerd aan een index, voor fondsen van derde partijen en voor execution-only bewaaractiviteiten.
Overtreding van wetgeving, gedragscodes of conventies Ondernemingen die frequent en in ernstige mate wetten, gedragscodes of conventies hebben geschonden, tenzij er bewijs is van een structurele verandering binnen de onderneming die leidt tot ingrijpende gedragsverandering.
Proces gerelateerd
De volgende criteria worden afgewogen:
Schending van arbeids- en mensenrechten Ondernemingen die fundamentele arbeidsrechten ernstig en frequent schaden. Ook ondernemingen die, als gevolg van hun activiteiten, waarschijnlijk betrokken zullen zijn bij dergelijke schendingen maar er geen blijk van geven dat zij zich daarvan bewust zijn. Fundamentele arbeidsrechten omvatten rechten ten aanzien van de voorkoming van kinderarbeid, discriminatie, dwangarbeid en vakbondsvrijheid, het recht op collectieve onderhandelingen, een gezonde en veilige werkplek en salaris- en werktijdengerelateerde rechten. Daarbij wordt uitgegaan van de fundamentele conventies van de International Labour Organisation en de OESO-richtlijnen. Ook ondernemingen die rechtstreeks en op significante wijze bijdragen aan of profiteren van structurele en grove schendingen van mensenrechten door de overheid of andere partijen worden uitgesloten.
Overtreding van internationale voorschriften en conventies: dit betreft schending van onder andere internationale milieuconventies en relevante gedragscodes. In een aantal sectoren wordt van bedrijven verwacht dat ze sectorspecifieke codes naleven. Dit betreft bijvoorbeeld de richtlijnen van de World Commission on Dams; certificaten voor de herkomst van hout (bijvoorbeeld FSC), vis (MSC), palmolie (Roundtable on Sustainable Palm Oil) en diamanten (volgens het Kimberley Proces), de WHOcode voor marketing van moedermelkvervangers en meer in het algemeen de richtlijnen van de Wereldbank. Overtreding van wetten: dit betreft schending van onder andere regels voor productaansprakelijkheid, nationale milieustandaarden en -voorschriften, arbeidswetgeving, marketingwetgeving en wetten tegen kartelvorming.
Corporate governance Dit betreft onder andere ondernemingen waarbij ernstige onregelmatigheden in de boekhouding worden vastgesteld. Tevens valt onder dit criterium het beloningsbeleid van bedrijven. Als het belonings
Triodos Bank, februari 2014
3
