December, 2010
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Sinds hij buiten de wortels van Material Requirements Planning (MRP) en MRP II is getreden, heeft de software, die we nu aanduiden als Enterprise Resource Planning (ERP), producenten van een bedrijfsopslagsysteem voorzien dat de basis van hun bedrijven vormt. Producenten worden onder druk gezet om middelen te optimaliseren, kosten te besparen, aan schema's te voldoen en de responsiviteit te verbeteren. ERP heeft dit mogelijk gemaakt. Onlangs zijn ERP-leveranciers begonnen met het aanbieden van Software as a Service (SaaS) als een implementatiemogelijkheid voor ERP. Het SaaS-model biedt veel van dezelfde voordelen als een traditionele ERP-implementatie, maar met unieke voordelen zoals dat er geen IT-personeelbestand op hoeft te worden gebouwd om ERP te ondersteunen. In het afgelopen jaar heeft Aberdeen gezien dat er een grotere bereidheid van bedrijven bestaat om SaaS als implementatiemethode voor ERP in overweging te nemen. Sommige ERP-aanbieders zijn koploper geweest om op deze toegenomen bereidheid in te springen. QAD was één van de eersten om ERP in het SaaS-model met QAD On Demand aan te bieden.
Momentopname QAD On Demand Verkrijgbaar sinds 2007 vormt QAD On Demand het SaaS-ERP-aanbod dat is gericht op wereldbrede producenten. Het biedt een flexibel implementatiealternatief voor de Enterprise-toepassingen van QAD. Gepositioneerd als een wereldbrede ERP-oplossing "op volle sterkte", zijn er drie uitgaves verkrijgbaar – naast een algemene uitgave, uitgaves voor zowel automobielen als levenswetenschappen. SaaS-klanten werken met een gezamenlijke codebasis, elk met een eigen database. Omdat QAD On Demand dezelfde ERP-oplossing is die op locatie wordt aangeboden, biedt QAD implementatieonafhankelijkheid en portabiliteit tussen de vraag en omgevingen op locatie. De oplossing is nagenoeg overal ter wereld verkrijgbaar, ondersteund door twee wereldbrede gegevenscentra, één in Denver, Colorado en één in Hong Kong, China. Beide zijn SAS 70 II gecertificeerd. QAD besteedt bijzondere aandacht aan latentie (netwerkprestaties en vertraging in reactietijd) en is het meest succesvol in het leveren van uitstekende prestaties in de Verenigde Staten, maar stelt dat QAD goede service biedt in de meeste andere delen van de wereld, behalve in Afrika. QAD On Demand richt zich op alle producenten of het nu gaat om een enkele installatie, meerdere divisies, of meerdere divisies met meerdere installaties. Tegelijkertijd biedt QAD On Demand een ERP-alternatief die zorgt dat voor kleine bedrijven gemakkelijk toegang tegen een meer betaalbare prijs kunnen krijgen. QAD heeft zich op de markt geplaatst met een strategie die gebruik maakt van de unieke voordelen die de SaaS-afleveringsmethode aan klanten biedt in combinatie met de volle kracht van een wereldbrede ERP-oplossing, waarmee zowel een realistische mogelijkheid aan producenten wordt geboden die al international opereren als aan kleine bedrijven die het uiteindelijke doel hebben om mondiaal te worden. © 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Analitisch Inzicht De Inzichten van Aberdeen bieden het analistperspectief van het onderzoek dat werd samengesteld uit een geaggregeerd overzicht van de onderzoeksenquêtes, interviews en gegevensanalyse.
SaaS-ERP-reeks Dit Analystinzicht staat in een reeks van onderzoeksrapporten van Aberdeen waarin het onderwerp van SaaS ERP wordt verkend, te beginnen met SaaS ERP: Trends & Observaties 2010. Terwijl diverse providers van ERP-oplossingen momenteel zijn uitgerust om met behulp van ERP SaaS-modellen af te leveren, de manier waarop deze verschillende SaaS-oplossingen worden geleverd, varieert aanzienlijk. Dit rapport richt zich voornamelijk op het SaaS-ERPaanbod van QAD.
SAS70 II Gecertificeerd Het American Institute of Certified Public Accountants heeft het Statement of Auditing Standards nr. 7 afgegeven: Dienstverlenende organisaties begeleiden accountants bij het beoordelen van de interne controles van een serviceprovider teneinde een serviceaccountantsverklaring af te geven. Hiermee wordt gewaarborgd dat SAS70 II gecertificeerde gegevenscentra effectief de doelstellingen volgens de regels controleert waar toepassingsserviceproviders zich aan dienen te houden.
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Pagina 2
Verhoogde overweging voor SaaS SaaS ERP van Aberdeen: Trends & Observaties 2010 heeft de toegenomen bereidheid om SaaS in overweging te nemen, onderzocht samen met de redenen waarom SaaS steeds aantrekkelijk wordt voor bedrijven die behoefte hebben aan een ERP-oplossing. Ook al biedt het SaaS-model extra voordelen dan alleen de voordelen van ERP, hebben bedrijven er lang over gedaan om SaaS te aanvaarden als een afleveringsmodel ten opzichte van andere implementatiemogelijkheden. Vaak gehinderd door een "huur versus kopen"-mentaliteit en doordat zij ook bezorgd zijn over de veiligheid, staan bedrijven niet altijd open voor iets nieuws of iets anders. In het afgelopen jaar heeft Aberdeen echter een verhoogde bereidheid gezien om SaaS in overweging te nemen ten opzicht van een verminderde interesse in traditionele implementatiemethoden.
Percentage van Respondenten
Afbeelding 1: Bereidheid om implementatiemogelijkheden in overweging te nemen
On Demand / SaaS
ERP gehost en beheerd door ERP-leverancier
ERP gehost en beheerd door een derde
Voorgeconfigureerd op een hardware-apparaat*
Traditionele licentie op locatie
* De leveringsmogelijkheid "vooraf geconfigureerd op een hardware-apparaat" werd toegevoegd aan de enquête in 2008 Bron: Aberdeen Group, juni 2010
Aberdeen zag in 2009-2010 een toename van 23% naar 39% in de bereidheid om SaaS in overweging te nemen in combinatie met een daling van 80% naar 66% in het overwegen van het traditionele in licentie gegeven model op locatie. Als deze trend doorzet, kan op zekere dag een implementatiemethode gewoon een andere mogelijkheid zijn en geen bepalende factor zijn bij het overwegen van een oplossing. Zie de definities van de verschillende implementatiemogelijkheden in Afbeelding 1 op de volgende pagina. Vaak bestaat er verwarring over de terminologie met betrekking tot implementatiemodellen. De termen SaaS en "on-demand" worden meestal door elkaar gebruikt, maar eindgebruikers van ERP verwarren vaak deze afleverings- en implementatiemethoden met gehoste modellen. Het belangrijkste verschil tussen de twee schuilt in de vraag of de klant een licentie koopt voor de software en daarna een onderhoudsvergoeding betaalt voor technische ondersteuning en upgrades (zoals in het gehoste model) of dat de klant alleen een all-in abonnement betaalt voor de software die verkrijgbaar is als on-demand en geleverd als een dienst (zoals in het SaaS-model).
© 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Pagina 3
De mogelijkheid weergegeven als "voorgeconfigureerd op een hardwareapparaat" werd voor het eerst aan onze enquête in 2008 toegevoegd, deels als gevolg van het "op het apparaat"-aanbod van QAD, dat enigszins uniek is. Software wordt op een stuk hardware voorgeconfigureerd, geladen en verzonden, maar het systeem wordt dan op afstand door QAD beheerd. Er zijn verschillende redenen dat er steeds meer voor SaaS wordt gekozen. De meest genoemde reden dat bedrijven SaaS in overweging nemen is de totale lagere kosten van eigenaarschap (TCO) (Afbeelding 2). Als we verder kijken dan TCO, vinden we dat veel van de andere factoren die SaaS-ERP aantrekkelijk maken, ook kosten gerelateerd zijn.
Afbeelding 2: Kostenoverwegingen bieden de meeste aantrekkingskracht Lagere totale kosten van eigenaarschap Vermindert de kosten en moeite van de upgrades
Gedefinieerde Implementatiemethoden SaaS of on-demand: De software zelf is niet in licentie gegeven of is geen eigendom van de eindgebruiker; het wordt als een dienst geleverd. Gehost: In licentie gegeven toepassingen worden door een externe derde gehost. Dit kan een apart gebeuren op een apart stuk hardware zijn, of in een apart virtual gebeuren (gewijd aan uw bedrijf) indien de toepassing op door meerdere bedrijven gedeelde hardware staat. Voorgeconfigureerd op een hardware-apparaat: In licentie gegeven software is op de hardware voorgeconfigureerd en geïnstalleerd. Voorconfiguratie kan branchespecifiek zijn en beschikken over de best practices-sjablonen voor workflows en roldefinities.
Lagere op voorhand uit te geven kosten We beschikken over beperkte IT-middelen en hebben geen interesse om IT-personeel te werven Op zoek naar de beste oplossing op maat -is bereid om elk afleveringsmodel te overwegen Er is geen emotionele binding om het binnen in het bedrijf te hebben
Traditionele licentie op locatie: Software wordt niet gekocht en verkocht, in plaats
Strategiekeuze om zich elders op interne middelen te richten
Percentage van Respondenten, n=800 Bron: Aberdeen Group, juni 2010 QAD On Demand is geprijsd om sommige van deze kostfactoren aan te pakken. Aangeboden op basis van een abonnement, betalen bedrijven US$ 250 per gebruiker per maand. Terwijl de meeste leveranciers van ERP-oplossingen niet publiekelijk actuele prijzen zullen delen, heeft Aberdeen gezien dat deze prijzen zo laag als rond de US$ 120 beginnen. Het bereik van de functionaliteit verschilt echter ook. Ook al is QAD niet het laagste geprijsd op de SaaS-markt, als u kijkt naar alle daaraan verbonden kosten van het runnen van een oplossing op locatie, inclusief hardware, software en ondersteunend personeel, is de all-inclusive prijs van QAD On Demand lager dan de gemiddelde kosten van een oplossing met traditionele licentie op locatie.
daarvan wordt een licentie verleend voor gebruik. Het kan in licentie zijn gegeven om te worden gebruikt op een bepaalde computer of door andere criteria zoals het aantal gebruikers.
Uit Beyond the Total Cost of ERP Ownership (juni 2009) van Aberdeen bleek dat voor de kleinste van de ondervraagde bedrijven (die met een jaaromzet van onder de US$ 25 miljoen) de gemiddelde kosten per gebruiker voor de softwarelicentie slechts US$ 6.394 bedroegen en de kosten van onderhoud voor het eerste jaar US$ 1.047 bedroegen, waardoor de kosten van het eerste jaar, met uitzondering van uit te voeren diensten en hardware of andere infrastructuurkosten US$ 7.441 per gebruiker bedroegen. Vergelijk dit met de kosten per gebruiker voor QAD On Demand op US$ 3.000 (US$ 250 per maand gedurende 12 maanden). © 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Pagina 4
Terwijl het verschil in kosten tussen op lokatie en SaaS na verloop van tijd kan afnemen, zijn deze nog steeds aanzienlijk bij het in overweging te nemende kosten die van te voren moeten worden gemaakt, hetgeen een andere factor is die SaaS aantrekkelijk maakt voor onze respondenten. En natuurlijk betekent de impact van de recessie voor veel producenten een aanscherping van het beschikbare krediet, waardoor de noodzaak ontstaat om contant geld te behouden en in investeringen te snijden. Net als elke SaaS-oplossing kan QAD On Demand worden verantwoord als na verloop van tijd gemaakte bedrijfskosten in plaats van investeringen waarbij een groot bedrag ineens moet worden betaald. Maar software en onderhoud zijn niet de enige kosten die betrokken zijn bij een ERP-implementatie. Vijftig procent (50%) van de bedrijven die bereid zijn om SaaS in overweging te nemen, doen dat omdat ze over beperkte IT-middelen beschikken en er geen belang bij hebben om veel IT-personeel in dienst te nemen. Eenenveertig procent (41%) heeft de strategie om zich elders op interne middelen te richten. De kosten en moeite in verband met upgrades zijn ook een belangrijke overweging. Of het nu gaat om QAD on Demand of On Appliance uit te voeren, speelt het QAD-personeel een belangrijke rol bij het upgrade-proces, een rol die zou moeten worden uitgevoerd door de interne IT-medewerkers als het systeem op locatie zou zijn geïmplementeerd. Dit zal zeker wat resterende kosten en moeite met zich mee brengen wanneer er belangrijke upgrades worden ingevoerd, waaronder de toetsing van nieuwe functies en eventuele implementatie en training in verband met deze nieuwe functies. Maar door de onderliggende infrastructuurwerkzaamheden en eventuele technische inspanningen die de upgrade met zich meebrengt te verwijderen, zijn klanten zijn beter in staat zich te concentreren op de uit de upgrade voortvloeiende waarde. Met QAD On Demand hebben bedrijven toegang tot 24x7 wereldbrede ondersteuning. Dit omvat een helpdesk en persoonlijk advies over hoe bepaalde taken uit te voeren en problemen op te lossen. Dit is allemaal inbegrepen in de service samen met de upgrades.
Bezorgdheid wegnemen Tegelijkertijd zijn er verschillende problemen waardoor sommige bedrijven weigeren om SaaS ERP (zie zijbalk) in overweging te nemen. Terwijl diegenen die bereid zijn te in te zien dat ze baat kunnen hebben bij de vermindering van de kosten en moeite van de upgrades, aarzelen 56% van degenen die zich verzetten tegen SaaS om de controle over het upgrade-proces uit handen te geven. Deze tegenstrijdige standpunten signaleren een kosten/baten-afweging. Is het de besparingen waard om een deel van de controle op te geven? Vijftig procent (50%) van degenen die niet bereid zijn om SaaS in overweging te nemen, uiten bezorgdheid over de veiligheid. QAD probeert gebruikers te leren dat hun gegevens zowel integer zijn als voldoende versleuteld zijn. QAD is zich bijzonder bewust van het belang van deze factor met levenswetenschappen. De SASII 70 gecertificeerde gegevenscentra zijn veilig en bedrijven kunnen zich veilig voelen in de wetenschap dat de gegevens noch beschadigd noch gestolen zullen worden. Aberdeen is het erover eens dat het misschien de gewone producent niet zo goed is uitgerust om hun gegevens te beveiligen dan de deskundigen die dat doen en er hun levensonderhoud mee voorzien. Hetzelfde kan gezegd worden voor de 38% van die bereid zijn om SaaS in overweging te nemen vanwege het risico van door stilstand verloren gegane tijd. Met twee wereldbrede hostingcentra; kan QAD zowel overbodigheid als hoge beschikbaarheid inbouwen die misschien buiten het bereik van de gewone producent ligt.
© 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Bedenkingen over SaaS ERP:
Aan ERP 2010 respondenten werd gevraagd of zij bereid zou zijn om SaaSimplementatie in overweging te nemen. Aan hen die niet bereid waren om SaaS in overweging te nemen, werd gevraagd waar zij zich zorgen over maakten bij SaaS. De aspecten waar respondenten zich zorgen over maakten zijn als volgt: √ 56% Wij willen ons eigen upgrade-proces beheersen √ 50% Bezorgdheid over de veiligheid √ 47% ERP is te fundamenteel en strategisch voor ons bedrijf √ 38% Stilstandtijdrisico - bezorgdheid over voorspelbare prestaties √ 35% Wij zijn van mening dat oplossingen op locatie meer functionaliteit bieden √ 29% Wij verlangen zwaar maatwerk
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Pagina 5
Het publiek voor QAD On Demand Er zijn twee meest waarschijnlijke categorieën van vooruitzichten voor QAD On Demand: •
kleine bedrijven die nog nooit ERP hebben geïmplementeerd
•
bedrijven die momenteel ERP uitvoeren en op zoek zijn naar een oplossing die hen zal helpen wereldbreed uit te breiden.
Netto Nieuwe ERP-implementaties De meerderheid van de producenten die nog moeten investeren in ERP zijn kleinere bedrijven. Om de redenen te onderzoeken waarom zij nog niet hebben geïnvesteerd, kijken we naar ERP in SME van Aberdeen: Groei bestendigen en winst aanwakkeren: Drieëndertig procent (33%) van de 96 respondenten zonder ERP hebben het niet door de interne inspanning die nodig is om te kunnen implementeren. Implementatie van een ERP-oplossing kan ontmoedigend zijn voor bedrijven van elke omvang. QAD heeft veel van deze processen gestroomlijnd door haar ervaring met het bijstaan van bedrijven bij de implementatie, in het bijzonder op het gebied van de automobielen- en levenswetenschappenuitgave. "Easy onboarding" verwijdert overbodige stappen en biedt vooraf ingevulde sjablonen. Dit voorkomt verspilling en optimaliseert de manier waarop ERP wordt geïmplementeerd.
“ERP heeft met succes zowel de kwaliteit als de toegankelijkheid van informatie in het bedrijf verbeterd.” ~ Manager, Producent kleine etenswaren en dranken en QAD-klant
Gedurende de implementatie helpt QAD bij het opzetten van gebruikers, het definiëren van hun rol en hun opleiding. Dit kan gedaan worden met QADmedewerkers op locatie of op afstand. Om de implementatietijd te verbeteren, heeft QAD sjablonen samengesteld die kunnen worden ingevuld om gegevens gemakkelijk te migreren. Degenen die overwegen de sprong te wagen om over te gaan tot ERP-implementatie moeten zorgvuldig kijken naar de mogelijke voordelen die kunnen worden afgeleid van ERP in het algemeen en van QAD-oplossingen in het bijzonder. De echte voordelen van ERP zijn te zien op de balans. De respondenten van de 2010 ERP-enquete van Aberdeen hebben meetbare zakelijke voordelen verkregen door middel van hun ERP-implementaties. Er waren 48 QAD-klanten inbegrepen in onze respondenten. De gemiddelde voordelen die QAD-klanten zien, worden weergegeven in tabel 1.
“Sommige van onze sites waren niet zulke enthousiaste deelnemers, maar zouden nu niet teruggaan naar onze eerdere oplossingen.”” ~ Manager, Producent kleine etenswaren en dranken en QAD-klant
Tabel 1: Zakelijke voordelen bereikt door middel van QAD ERP-verbetering via ERP-implementatie
QAD-klanten
•
17% vermindering van de operationele kosten
•
12% vermindering van de administratieve kosten
•
15% vermindering van de voorraadniveaus
•
12% verbetering in het nalaven van het productieschema
•
12% verbetering in de volledige en tijdige levering
•
16% verbetering in de beslissingstijd Bron: Aberdeen Group, juni 2010
© 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Pagina 6
Wereldbrede uitbreiding van ERP Voor de ondernemingen die wereldbreed uitbreiden, adviseert Aberdeen standaardisatie van processen en technologie, hetgeen overeenkomt met Best-inClass-prestaties. De ondernemingen met de Best-in-Class ERP-implementaties hebben 40% meer kans (dan die met achterblijvende prestaties) om front- en back-offi eprocessen en productieplanning en -uitvoering te standaardiseren en hebben 50% meer kans om de implementatie van ERP te standaardiseren over een (eventueel gedistribueerde) onderneming. De implementatie-onafhankelijkheid en draagbaarheid van de oplossing van QAD maakt dit niveau van standaardisatie zeker mogelijk en gemakkelijker te bereiken. Zeker een mogelijkheid voor een huidige QAD-klant met een implementatie op lokatie is om QAD On Demand op externe locaties te implementeren. QAD maakt deze configuratie nog aantrekkelijker door deze op afstand op ‘on demand’ locaties in het bedrijfsgebeuren van QAD in te laten ‘pluggen,’ door in wezen op meerdere verspreide locaties een private cloud te creëren, de communicatie tussen bedrijven te vergemakkelijken en normen te handhaven. Daarnaast worden groeiverwachtingen beter beheersbaar en helpt ERP om de zaden van de groei te planten waarmee in de komende jaren bedrijven concurrerend kunnen blijven.
Key Takeaways QAD On Demand combineert de voordelen van klasse-oplossingen van ondernemingen met de voordelen van het SaaS-model. De aantrekkingskracht van SaaS wordt sterker naarmate de bezorgdheid van velen zijn weggenomen. Het uiteindelijke doel is dat alle producenten over de hulpmiddelen beschikken om internationaal te kunnen opereren en voor producenten die reeds internationaal zijn om te effectief te kunnen communiceren, standaarden kunnen implementeren, en volledig inzicht in hun bedrijf kunnen hebben. Als een vroege nieuwkomer op het SaaS-ERP-landschap, brengt QAD On Demand een volwassen SaaS-oplossing die de voordelen van een ERP-oplossing met het SaaS-model biedt.
ERP in Manufacturing Bestin-Class criteria Aberdeen heeft vijf belangrijke prestatie-indicatoren gebruikt om Best-in-Class ERP-implementaties in productiebedrijven te bepalen: √ vermindering van de voorraadniveaus als gevolg van de implementatie √ nauwkeurigheid inventaris √ aantal dagen tot het sluiten van een maand √ % volledige en tijdige leveringen √ naleving productieschema (% van de werkorders op tijd klaar) Best-in-Class wordt uitgedaagd om de top 20% van de totale prestatiescorers zijn.
Voor meer informatie over deze of andere onderzoeksthema's, kunt u terecht op www.aberdeen.com.
© 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897
QAD On Demand biedt producenten de hulpmiddelen die zij nodig hebben om internationaal te kunnen opereren Pagina 7
Gerelateerd onderzoek SaaS-trends en Observaties 2010; October 2010 ERP in SME: Groei bestendigen en winst aanwakkeren; August 2010
ERP in Manufacturing 2010: Measuring Business Benefit and Time to Value; June 2010 Beyond the Total Cost of ERP Ownership; June 2009
Auteurs: Nick Castellina, Research Associate, Enterprise Applications (
[email protected]) Cindy Jutras, Vice President, Research Fellow and Group Director (
[email protected])
Aberdeen heeft sinds 1988 onderzoek verricht om internationale bedrijven te helpen Bestin-Class te worden. Na de prestaties van meer dan 644.000 bedrijven te hebben vergeleken, is Aberdeen uniek gepositioneerd om organisaties te voorzien van de feiten het verschil maken - de feiten waarmee bedrijven vooruit kunnen komen en resultaten kunnen verkrijgen Dat is de reden waarom meer dan 2,2 miljoen lezers in meer dan 40 landen, 90% van de Fortune 1.000, en 93% van de Technology 500 op dit onderzoek vertrouwen. Als Harte-Hanks-bedrijf speelt Aberdeen een belangrijke rol om zaken in perspectief te laten zien aan de internationale directe en gerichte marketingbedrijven. Aberdeens Analytische en onafhankelijke kijk op het "klantoptimalisatie"-proces van Harte-Hanks (Informatie - Kansen - Inzicht -Betrokkenheid - Interactie) breidt de klantwaarde aan en accentueert de strategische rol die Harte-Hanks op de markt brengt. Voor meer informatie kunt u terecht op Aberdeen http://www.aberdeen.com of belt u (617) 723-7890, of om meer informatie over Harte-Hanks te weten te komen, belt u (800) 456-9748 of gaat u naar http://www.harte-hanks.com Dit document is het resultaat van door de Aberdeen Group uitgevoerd primair onderzoek. De door Aberdeen Group gebruikte methodieken bieden op objectieve feiten gebaseerd onderzoek en vertegenwoordigen de beste analyse beschikbaar op het moment van publicatie. Tenzij anders vermeld, rust het auteursrecht van Aberdeen Group, Inc op de volledige inhoud van deze publicatie welke niet mag worden gereproduceerd, verspreid, gearchiveerd in enige vorm of op welke wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Aberdeen Group, Inc.
© 2010, 2012 Aberdeen Group www.aberdeen.com
Telefoon: 617 854 5200 Fax: 617 723 7897