PUBLIEKSJAARVERSLAG Voor u ligt het publieksjaarverslag 2007, het jaar dat de GGD Zaanstreek–Waterland (GGD ZW) verder werkte aan het bewaken, bevorderen en beschermen van de volksgezondheid in de regio Zaanstreek-Waterland. De redactie vroeg mevrouw C.M.M. Noom, portefeuillehouder Volksgezondheid van de gemeente Zaanstad, enkele herinneringen met ons te delen over het jaar waarin zij voorzitter was van het bestuur. “Werken aan de volksgezondheid in Zaanstreek-Waterland vind ik een uitdaging, die de 300.000 inwoners in onze regio dagelijks raakt of kan raken. Ik zie terug op een jaar waarin veel gebeurde en in gang is gezet. De GGD geeft naast haar wettelijke taak op het gebied van algemene volksgezondheid steeds meer aandacht aan jongeren en kwetsbaren in onze maatschappij. Een voorbeeld is het team bemoeizorg, dat hulp en begeleiding biedt aan mensen die zich thuis verwaarlozen. Maar ook huiselijk geweld is zo’n thema waar krachtig beleid op gezet moet worden. Onze regio is daar nu volop mee bezig. Een ander onderwerp dat mij zeer aanspreekt en onlangs in onze regio startte, is het project elektronisch kinddossier (EKD). Onder het motto “geen kind buiten beeld” worden kinderen van 0 tot 19 ‘elektronisch’ gevolgd om zo de gezondheidszorg van kinderen optimaal te kunnen ondersteunen. Helaas is het idee om het landelijk in te voeren niet gelukt; de gemeenten gaan dit nu zelf doen. Het dossier zal in principe voor alle jongeren in Nederland dezelfde informatie bevatten en uitwisselbaar zijn via een landelijk schakelpunt. De GGD Zaanstreek-Waterland volgt de ontwikkelingen op de voet en gaf een eerste aanzet tot invoering van het EKD. Het is een grote financiële investering voor de gemeenten, maar wel één die zeer belangrijk is. De organisatie van de jeugdgezondheidszorg (JGZ) is een ander project dat veel aandacht vraagt. Sinds 2005 is de integrale jeugdgezondheidszorg 0-19 jarigen door de gemeenten in de regio opgedragen aan de GGD, die tot dan toe alleen het basispakket jeugdgezondheidszorg voor 4-19 jarigen uitvoerde. De uitvoering van het basistakenpakket JGZ voor 0-4 jarigen doet Evean JGZ nu in opdracht van de GGD. In het komend jaar vindt een besluitvormingstraject plaats over de vraag hoe de jeugdgezondheidszorg in de toekomst georganiseerd moet worden. Uitgangspunt is dat de integratie JGZ binnen één organisatie gerealiseerd wordt. De nota Volksgezondheid, het richtinggevende kader voor de Volksgezondheid, is in voorbereiding. Nog dit jaar wordt de nota in de hele regio vastgesteld.
2007
Een ontwikkeling die snel gaat is de vorming Jeugd en Gezinscentra. Dit zijn centra voor jeugdgezondheidszorg, consultatie, opvoedingsondersteuning, gespecialiseerde gezinsverzorging en thuiszorg onder één dak. In de Zaanstreek zijn inmiddels twee centra opgericht, maar in de nabije toekomst zullen er nog vele in de regio volgen. Ik vind dat we in Zaanstreek-Waterland goed bezig zijn. We zorgen dat onze wettelijke taken goed op orde zijn, zoals bleek uit een onderzoek van de inspectie Volksgezondheid, en we steken onze nek uit voor nieuwe ontwikkelingen op het gebied van Volksgezondheid. Laten we vooral op de ingeslagen weg doorgaan”. Onder dankzegging aan mevrouw C.M.M. Noom, willen wij u meenemen naar wat verder te lezen is in dit publieksjaarverslag. Achtereenvolgens komen de inhoudelijke afdelingen Epidemiologie, beleid en gezondheidsbevordering, Algemene gezondheidszorg en Jeugdgezondheidszorg aan het woord, met enkele specifieke taken of projecten uitgelicht. Afgesloten wordt met een hoofdstuk over de GGD in het algemeen. Wij wensen u veel leesplezier.
EPIDEMIOLGIE, BELEID EN GEZONHEIDSBEVORDING (EBG) GGD adviseert de gemeenten over gezondheidsrisico’s en ontwikkelt gezondheids-bevorderende programma’s. De basis voor de advisering en de preventieprogramma’s is inzicht in de lokale en regionale gezondheidssituatie. JEUGDMONITOR
Martine Mulder en Carolien Plevier
Martine Mulder en Carolien Plevier werken beide als epidemioloog bij de GGD. Ze houden van verzamelen: zoveel mogelijk cijfers over zoveel mogelijk verschillende onderwerpen. In het kader van de gezondheidsmonitor is in 2007 de jeugdmonitor 0-11 uitgevoerd. De ouders van kinderen van 0-11 jaar en de 10/11-jarigen zelf hebben een vragenlijst ontvangen met vragen over de lichamelijke en psychische gezondheid van het kind, zoals hoe het sociaal functioneert (vriendjes, pesten, school) en over opvoeding, leefstijl en leefomgeving van het kind. In totaal zijn 9978 vragenlijsten verstuurd, waarvan er 5630 volledig ingevuld terugkwamen. ‘Een respons van 56,6%! Best hoog als je bedenkt dat we ontzettend veel vragen hebben gesteld die vaak ook nog eens heel persoonlijk waren, zoals over het inkomen, opvoeding en ingrijpende gebeurtenissen.’ De resultaten van het onderzoek worden in het najaar 2008 gepresenteerd.
SCHADELIJK ALCOHOLGEBRUIK In 2007 is het project Kroegtijgers & Damlopers van start gegaan, een vierjarig preventieproject over riskant middelengebruik in het uitgaansleven van Zaandam. Gedurende de projectperiode worden diverse activiteiten uitgevoerd, zoals voorlichting in het uitgaansleven, voorlichting in het onderwijs en activiteiten rondom de handhaving van de openbare orde. De GGD, Brijder Verslavingszorg, politie, justitie, gemeente Zaanstad, horeca, Straathoekwerk, Welsean en buurtbewoners werken hierin samen. Op twee avonden in het najaar is voorlichting gegeven over alcohol en drugs. Jongeren konden aan het begin van hun uitgaansavond op de Dam van Zaandam door de politie een blaastest laten afnemen om te vernemen hoeveel alcohol ze op dat moment al in hun bloed hadden. Dit gebeurde geheel vrijwillig en zonder consequenties, puur om een beeld te krijgen van het zogenaamde indrinkgedrag. De jongeren stonden enthousiast in de rij te wachten om te blazen en waren benieuwd naar hun behaalde ‘score’. Laura Tiggelman, projectleider: ‘Wat we al dachten werd nu bewezen: veel jongeren waren al dronken nog voordat ze ook maar één voet in een kroeg hadden gezet.’ Medewerkers van de Brijder gaven die avonden informatie over verantwoord gebruik van alcohol en drugs, en praktische tips om risico’s van het gebruik te beperken. In totaal zijn op die twee avonden 415 jongeren benaderd.
LOKAAL VOLKSGEZONDHEIDSBELEID De resultaten van een eerder onderzoek onder de volwassen bevolking is de basis voor het lokaal volksgezondheidsbeleid. Gemeenten zijn verplicht om eens in de 4 jaar een nota volksgezondheid uit te brengen. In 2007 heeft een beleidsmedewerker van de GGD samen met vertegenwoordigers van de gemeenten de regionale nota volksgezondheid opgesteld. Regionale speerpunten voor de komende vier jaar zijn overgewicht, schadelijk alcoholgebruik en opvoedingsproblematiek. Ieder gemeente kan het regionale deel van de nota aanvullen met lokale speerpunten. Naast advisering over het lokaal volksgezondheidsbeleid heeft de GGD de gemeenten ook geadviseerd over allerlei ontwikkelingen op het terrein van de jeugd en de openbare geestelijke gezondheidszorg.
Laura Tiggelman
Tevens is door de politie en de Brijder een voorlichtingsbijeenkomst georganiseerd voor jongeren die door hun aanwezigheid hun alcoholgerelateerde bekeuring kwijtgescholden kregen. Van de 45 bekeurden kwamen er 34 opdagen, waarvan 6 samen met een ouder. Naast eerder genoemde activiteiten wordt de komende jaren ook aandacht besteed aan deskundigheidsbevordering van horecapersoneel en professionals die met jongeren werken. Alles gericht op het veiliger en gezonder maken van het uitgaansleven in Zaandam.
BEVOLKINGSONDERZOEKEN Het bevolkingsonderzoek naar baarmoederhalskanker vindt eens in de 5 jaar plaats bij vrouwen van 30 t/m 60 jaar. Het landelijk advies “opkomstbevordering bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker” noemt drie doelgroepen: allochtone vrouwen, 30-jarige vrouwen die voor het eerst een uitnodiging krijgen om mee te doen aan het bevolkingsonderzoek en vrouwen in de leeftijd van 30 t/m 60 jaar. In de Zaanstreek zijn 4 voorlichtingen gegeven aan allochtone vrouwen. De voorlichtingsbijeenkomsten zijn goed verlopen, de opkomst was goed en door het aantal vragen duurde de bijeenkomst regelmatig langer dan gepland. Geboortejaar
OVERGEWICHT Om overgewicht bij jongeren te voorkomen heeft de GGD voor de basisscholen, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven een project georganiseerd Gezonde Voeding, Gezond Ontbijten en Gezond Trakteren. Deelname aan dit project betekende dat scholen, peuterspeelzalen en kinderdagverblijven een lesmap kregen met suggesties om gezonde voeding te bespreken, dat een ouderavond werd verzorgd door een diëtiste en dat er een ontbijt op school plaatsvond. Bij de uitvoering van deze activiteiten werd samengewerkt met Evean. In Beemster, Landsmeer en Zaanstad hebben ca. 3700 leerlingen aan dit project meegedaan. In het voortgezet onderwijs werd het project Gezonde Kantine geïmplementeerd. Doel is de toename van overgewicht een halt toe roepen, het realiseren van een gezond en veilig voedingsaanbod in de schoolkantine van het voortgezet onderwijs en het motiveren van leerlingen om in de kantine een gezonde keus te maken. In gesprekken met schoolleiding, docenten, kantinebeheerder, leerlingen en ouders werden een aantal interventies afgesproken. Op een aantal scholen is inmiddels het kantineaanbod rigoureus aangepast: er wordt niet meer gefrituurd, de broodjes hamburger en kroket verdwenen. Daarvoor in de plaats kwamen meergranen broodjes met verschillende soorten beleg die een stuk minder vet en veel gezonder zijn. Naast de Cola-automaat is een watercooler gezet waar de leerlingen kosteloos hun flesje kunnen bijvullen. In 2007 heeft de GGD samen met het Pascalcollege (Zaanstad) en Bladergroen (Purmerend) een stimuleringsprijs Gezonde Schoolkantine gewonnen. De prijs bestond uit een geldbedrag. De GGD heeft het prijzengeld ingezet door op scholen flesjes water met een draagkoord met de tekst “Water is cool” erop uit te delen. Leerlingen kunnen deze flesjes hergebruiken. De scholen hebben het prijzengeld ingezet om leerlingen en docenten die in de kantines werkzaam zijn een HACCP cursus (hygiëne en veiligheid) te laten volgen.
Opkomst percentage
1947
70%
1952
74%
1957
73%
1962
77%
1967
74%
1972
64%
1977
59%
Opkomstpercentage bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker.
Ook is aandacht besteed aan de opkomst bij het bevolkingsonderzoek borstkanker. Het bevolkingsonderzoek borstkanker vindt eens per twee jaar plaats bij vrouwen van 50 t/m 75 jaar. Het onderzoek vindt plaats in een mobiele onderzoeksruimte (mammobiel), die in iedere gemeente een of meerdere standplaatsen kent. Alle gemeenten zijn bezocht door de mammobiel, behalve Edam-Volendam en Zeevang (in deze gemeenten staat de mammobiel in in 2008). In oktober, de landelijke borstkankermaand, is in samenwerking met het Waterlandziekenhuis een voorlichtingsavond georganiseerd. Gunay Bogaards-Dogruyol, VETC-er, heeft negen voorlichtingsbijeenkomsten over het bevolkingsonderzoek en borstzelfonderzoek uitgevoerd. Gemeente Beemster Edam-Volendam
Opkomst percentage 86,8% 0%
Landsmeer
80,1%
Oostzaan
85,8%
Purmerend
81,1%
Waterland
84,1%
Wormerland
84,9%
Zaanstad
80,7%
Zeevang
0%
Opkomstpercentage bevolkingsonderzoek borstkanker per gemeente.
ALGEMENE GEZONDHEIDSZORG (AGZ) AGZ voert de volgende taken uit: de bestrijding van infectieziekten, waaronder tuberculose en seksueel overdraagbare aandoeningen, technische hygiënezorg, reizigersadvisering, medische milieukunde, openbare geestelijke gezondheidszorg en sociaal medische advisering. Infectieziekten komen in Nederland veel voor en kunnen een bedreiging vormen voor de volksgezondheid. In de artikelen 2, 4, 6 en 7 van de Infectieziektenwet is vastgelegd bij welke infectieziekten artsen, hoofden van instellingen of laboratoria de GGD moeten waarschuwen (melden). Het gaat hierbij om een grote verscheidenheid aan ziekten, zowel heel bijzondere zoals pokken of de ziekte van Creutzfeldt-Jakob, als de meer gewone als geelzucht, mazelen en kinkhoest. Zoals te zien is in de tabel onderaan deze pagina is in 2007 het aantal meldingsplichtige infectieziekten beduidend gestegen. Dit verschil wordt vooral veroorzaakt door het hoge aantal kinkhoestmeldingen.
Els Reijn
geeft de arts infectieziekten de behandeld arts advies om bijvoorbeeld het hele gezin uit voorzorg te behandelen met antibiotica tegen kinkhoest.’
WAT DOET DE GGD BIJ EEN MELDING VAN KINKHOEST Els Reijn, arts infectieziekten, vertelt: ‘Kinkhoest is één van de meldingsplichtige infectieziekten die vermeld staan in artikel 2 van de Infectieziektenwet. Wordt door het laboratorium kinkhoest aangetroffen, dan krijgt de GGD daar een vooraanmelding van. Er wordt dan contact opgenomen met de behandelaar van de zieke, meestal is dat de huisarts, soms is dat een long- of kinderarts. De GGD bekijkt of de zieke deel uitmaakt van een gezin en beoordeelt of deze gezinsleden gezondheidsrisico’s lopen. Extra oplettendheid is geboden bij een gezin met niet of onvolledig gevaccineerde kinderen jonger dan 1 jaar. Datzelfde geldt bij een gezin waar de moeder meer dan 34 weken zwanger is, want als dan haar kindje geboren wordt, loopt het een hoog risico op kinkhoest en - omdat het nog geen vaccinaties gehad heeft - op complicaties. Maar ook een kind dat aan ernstig onderliggend hart- of longlijden lijdt, loopt een verhoogd risico op complicaties door kinkhoest. In dergelijke situaties
Om een goed landelijk beeld te krijgen in de mate waarin infectieziekten voorkomen (incl. eventuele trends), geven GGD’en hun meldingen door aan het RIVM. Zo viel rond mei 2007 een toename te bespeuren van het aantal meldingen van kinkhoest. Deze stijging past volledig in het landelijk patroon, want niet alleen vindt vrijwel elk jaar rond die tijd een verhoging plaats, ook is er sinds de epidemie van 1996 iedere 2 à 3 jaar sprake van een verheffing van het aantal gemelde kinkhoestpatiënten. Zo vertoonden de ‘wettelijke’ meldingen al eerder pieken in 1999, 2001 en 2004. De stijging lijkt vooral veroorzaakt door kinkhoest bij personen van 10 jaar en ouder. De hoogste incidentie is te zien bij de kinderen rond 10 jaar, omdat zij net buiten de groep vallen die sinds 2001 de vaccinatie op 4-jarige leeftijd krijgt. Door invoering van deze revaccinatie in het Rijksvaccinatieprogramma is de incidentie bij kinderen de laatste jaren sterk afgenomen.
2006
Gemeente
a
Zaanstad
m 18
Oostzaan
2007
nm
totaal
a
m
nm
totaal
64
781
863
33
105
197
335
6
9
15
4
1
12
17
Beemster
10
10
1
3
4
Edam-Volendam
1
6
34
41
4
23
31
58
Landsmeer
1
3
7
11
2
4
6
12
Purmerend
13
28
108
149
16
56
96
168
Waterland
3
2
18
23
1
8
13
22
Wormerland
6
3
16
25
2
7
6
15
2
3
5
12
3
15
Zeevang elders Totaal a+m
3 166
4
34 1020
41 1183
2 287
6
19 386
27 673
Aantal meldingen aan en adviezen door afdeling Infectieziektebestrijding. a = meldingen door instellingen o.b.v. art. 7 Infectieziektenwet; m = meldingen door artsen en laboratoria o.b.v. art. 4 en 6 Infectieziektenwet; nm = adviezen.
TEAM BEMOEIZORG In oktober 2007 is het Team Bemoeizorg van start gegaan (vooralsnog voor een periode van één jaar). Het team wordt gevormd door medewerkers van GGZ Dijk&Duin, SMD, Odion, Brijder Verslavingszorg en de GGD. Men richt zijn zorg op kwetsbare personen die niet zelfstandig of vrijwillig van de beschikbare voorzieningen gebruik maken. Het betreft zorgwekkende zorgmijders en andere zichzelf verwaarlozende en gemarginaliseerde mensen, die vaak gebukt gaan onder ernstige en langdurige psychische stoornissen, verslaving of isolement. Heel concreet richt bemoeizorg zich op casefinding, contact leggen met de cliënt, het inschatten van problematiek en diagnostiek, de cliënt met de juiste zorg in contact brengen, afstemmen van de zorg, een vinger aan de pols houden en de cliënt volgen. Het doel is om een vang-
net rondom de cliënt te bouwen, waardoor toch een zo zelfstandig mogelijk leven mogelijk wordt gemaakt. In de periode van oktober t/m december zijn 56 cliënten aangemeld bij het Team Bemoeizorg. Gert Jan van Reijen en Annemieke Molleman, coördinatoren van het team bemoeizorg, vertellen: ‘Het is vaak lastig om met deze doelgroep in contact te komen, vaak wordt meerdere keren een huisbezoek uitgevoerd om de cliënt te bereiken. Omdat bij deze mensen een veelheid van problematiek voorkomt, wordt het eerste contact gelegd door twee medewerkers van het team. Ook in het vervolgtraject zijn vaak meerdere instellingen bij de hulpverlening betrokken. Daarom is het zo belangrijk dat de samenwerking tussen de betrokken professionals goed loopt en de meerwaarde van elkaar wordt gezien. Kortom een enthousiast team is noodzakelijk om aan deze doelgroep zorg te kunnen verlenen en dat vormen we met elkaar.’
JEUGDGEZONDHEIDSZORG (JGZ) De jeugdgezondheidszorg levert preventieve gezondheidszorg aan 0–19-jarigen. Het Basistakenpakket jeugdgezondheidszorg 0–19 jaar is wettelijk vastgelegd en omvat zes hoofdtaken: monitoring en signalering van problematiek, inschatten zorgbehoefte, screeningen en vaccinaties, voorlichting, advies, instructie en begeleiding, beïnvloeden van gezondheidsbedreigingen en netwerken, overleg en samenwerking. Kenmerkend voor de jeugdgezondheidszorg is dat zij actief wordt aangeboden aan alle jeugdigen in Nederland. 0- tot 19-jarigen ontvangen huisbezoeken, uitnodigingen voor vaccinaties, consultaties en/of onderzoeken en (groeps)gerichte activiteiten; dit zijn de zogenaamde contactmomenten. De jeugdgezondheidszorg is daarmee een fijnmazige, laagdrempelige, niet-stigmatiserende voorziening met een hoog bereik van jeugdigen. Veel (beginnende/dreigende) problemen kunnen door de jeugdgezondheidszorg vroegtijdig worden gesignaleerd. In de regio Zaanstreek-Waterland wordt de jeugdgezondheidszorg voor 0-4 jarigen uitgevoerd door Evean Jeugdgezondheidszorg; de 4-19 jarigen zorg door de GGD.
Margriet Oosting
In de tabel op de volgende bladzijde wordt de opkomst naar soort onderzoek per gemeente gepresenteerd.
BEVINDINGEN PGO Jaarlijks vindt een periodiek gezondheidskundig onderzoek plaats in groep 7. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een verpleegkundige. Eén van de belangrijkste problemen bij de leerlingen van groep 7 is voeding en overgewicht. De medewerkers van de jeugdgezondheidszorg bespreken de bevindingen van het onderzoek op school na en geven adviezen. De GGD leent aan de scholen lesmaterialen, waarmee leerkrachten verschillende thema’s met de leerlingen en ouders kunnen bespreken. In 2007 is 28 maal een leskist Voeding uitgeleend. Margriet Oosting, hoofd jeugdgezondheidszorg, vertelt: ‘De jeugdgezondheidszorg is enorm in beweging, zowel landelijk als regionaal/lokaal staat de aandacht voor jeugd hoog op de agenda. Naast de uitvoering van de verschillende contactmomenten hebben het afgelopen jaar de vorming van de Centra voor Jeugd en Gezin, de invoering van het EKD, de integratie 0-19 jarigen en de uitbreiding van taken op het terrein van opvoedingsondersteuning veel aandacht gekregen’. Er is veel aandacht voor preventie. Hoe eerder problemen kunnen worden gesignaleerd, hoe eerder gestart kan worden met de aanpak ervan. Deze aanpak kan in de meeste gevallen erg laagdrempelig zijn. Voorbeel-
PGO 5 jarigen
PGO GRP 7
PGO klas 2
PCL/ Zorgteam/ intrede S(B)O
S(B)O/SVO herhaling
Gericht onderzoek
Telefonische follow-up
Huisbezoek
Woensdag middag spreekuur
Beemster
Aantal Opkomst %
78 97,5%
136 97,1%
83 90,2%
6 100,0%
4 57,1%
132 94,2%
29 90,6%
1 n.v.t.
3 100,0%
Edam-Volendam
Aantal Opkomst %
408 96,9%
291 99,7%
112 81,8%
17 100,0%
36 81,8%
379 85,7%
36 100,0%
0 n.v.t.
52 88,1%
Landsmeer
Aantal Opkomst %
110 90,9%
113 99,1%
20 69,0%
4 80,0%
7 87,5%
177 90,5%
11 100,0%
1 n.v.t.
4 100,0%
Purmerend
Aantal Opkomst %
844 93,2%
720 95,2%
878 90,1%
72 96,0%
97 84,3%
1289 88,2%
178 96,7%
13 n.v.t.
127 99,2%
Waterland
Aantal Opkomst %
198 97,5%
183 94,8%
118 86,1%
6 100,0%
17 77,3%
294 83,9%
36 100,0%
0 n.v.t.
15 93,8%
Wormerland
Aantal Opkomst %
185 97,4%
244 95,7%
162 94,2%
9 100,0%
15 78,9%
273 88,0%
51 82,3%
4 n.v.t.
4 100,0%
Zeevang
Aantal Opkomst %
80 98,8%
79 100,0%
27 81,8%
5 100,0%
10 90,9%
106 96,8%
12 100,0%
0 n.v.t.
3 100,0%
Zaanstad
Aantal Opkomst %
1776 96,9%
1310 95,5%
1340 92,9%
125 97,7%
219 83,3%
2434 89,0%
261 86,1%
21 n.v.t.
3 100,0%
Oostzaan
Aantal Opkomst %
111 95,7%
95 99,0%
52 91,2%
3 75,0%
4 100,0%
174 88,6%
24 96,0%
0 n.v.t.
0 n.v.t.
Regio Za-Wa
Aantal Opkomst %
3790 95,9%
3171 96,2%
2792 90,8%
247 96,9%
409 83,0%
5258 88,8%
638 91,0%
40 n.v.t.
211 95,9%
Soort onderzoek:
Opkomst per onderzoek van de jeugdgezondheidszorg per gemeente.
den hiervan zijn de aanpak overgewicht en opvoedingsondersteuning. Op scholen en in wijken met veel problematiek op het gebied van voeding wordt het gebruik van leskisten extra gestimuleerd. Ook is er in Zaanstad een apart bewegingsaanbod voor kinderen met overgewicht. In de regio werd de aanpak Triple P ingevoerd.
dragsproblemen bij kinderen te voorkomen door het bevorderen van competent ouderschap. Ouders leren gebruik te maken van de dagelijkse communicatie in het gezin om hun kinderen adequaat emotioneel te ondersteunen en hun sociale competentie en probleemoplossend vermogen te stimuleren. Hiertoe organiseerden wij een groot aantal cursussen en themabijeenkomsten. Bij een preventieve aanpak is het van groot belang dat instellingen met elkaar samenwerken, zodat in een vroeg stadium gezamenlijk gewerkt kan worden aan een oplossing. Het Centrum Jeugd en Gezin biedt deze mogelijkheid.
Triple P is een van oorsprong Australisch programma voor opvoedings-ondersteuning voor ouders van kinderen 0 tot 16 jaar. Het is een laagdrempelig, integraal programma met als doel (ernstige) emotionele en ge-
PGO groep 7 25 Jongens Meisjes
20 15 % 10 5
Va c
cin
d
ati
eg
raa
ro
le
en
co r ts
da Ta n
zin
sp
ro
ble
nt
m
te
n
im
ac
zu
nt
er
co
olv
le
ho Sc
cia So
Ge
en
n te
lem ob
Pe s
pr er Le
n re se
er
ali
lis
te
rn
na
Pe r
s.
Fu n
c t.
c t. Fu n
Bevindingen PGO groep 7, regio Zaanstreek-Waterland * significant
Ex
I nt er
sc at i m
Pe r
s.
So
en
n ch
he
k la
Vo e
din
te
g
or
us
ho Ge
V is
or
n is
is es
De
f ae
ca
tie
s to
ur
in g
En
k rie
ud Ho
to
eg nd Af
wi
j ke
Mo
ro
ei
0
ALGEMEEN Naam lid
Gemeente
Functie
AB
Mevr. M. Ruys T.G.C. Luyckx M.J. Prins V.D.M. Nijenhuis (tot 01-11-2007) Mevr. M.C.G. Keijzer (vanaf 01-11-2007) E.J. Taams Mevr. A.G.B. Brom P.H. Roos Mevr. C.M.M. Noom P. Schavemaker (tot 04-04-2007) Mevr. J. Voermans (vanaf 04-04-2007)
Beemster Edam-Volendam Landsmeer
Lid Lid Lid
X X X
Purmerend
Plv. voorziter
X
Oostzaan Waterland Wormerland Zaanstad
Lid Lid Lid Voorzitter
X X X X
Zeevang
Lid
X
DB
Audit- P&Ocie cie
2003 2004 2005 2006 2007
De Wet collectieve preventie volksgezondheid (Wcpv) schrijft voor dat elke gemeente een GGD in stand moeten houden. De gemeenten in de regio ZW doen dit gezamenlijk en hebben d.m.v. de Gemeenschappelijke regeling GGD Zaanstreek-Waterland de GGD Zaanstreek-Waterland opgericht. In deze regeling staat o.a. beschreven welke taken de GGD uitvoert en de bevoegdheden van bestuur en directie. Aan het hoofd van de GGD staat het algemeen bestuur. De portefeuillehouders Volksgezondheid van de deelnemende gemeenten zijn vanuit die hoedanigheid lid van het algemeen bestuur. Uit zijn midden kiest dit bestuur een dagelijks bestuur. Het voorzitterschap wordt beurtelings uitgeoefend door het lid vanuit de gemeente Zaanstad dan wel Purmerend. De directeur is secretaris. Ter advisering van het dagelijks- en algemeen bestuur is een Audit-commissie (financiële zaken) en P&O-commissie (personeelszaken) ingesteld. Tevens vormen de ambtenaren Volksgezond-
Verzuim Netto Bruto 4,29 7,37 4,16 7,06 3,95 5,47 5,01 5,74 4,18 4,99
Ziekteverzuimpercentage.
X
X
X X
X
PERSONEEL & ORGANISATIE X X
Samenstelling bestuur van de GGD Zaanstreek-Waterland.
BESTUURLIJKE ORGANISATIE
Jaar
heid van de deelnemende gemeenten het ambtelijk overleg, dat tot doel heeft de vergaderingen van het algemeen bestuur voor te bereiden en de individuele portefeuillehouders te adviseren. Beleidsvorming, advies- en besluitvorming en verantwoording vindt plaats volgens de Planning & Control-cyclus, welke een vaste routing kent van P&Ocommissie of Audit-commissie, dagelijks bestuur, ambtelijk overleg en algemeen bestuur. GGD-ORGANISATIE De GGD is een professionele, dienstverlenende en klant- en kwaliteitsgerichte organisatie. De organisatiestructuur is ‘plat’, met een cultuur van samenwerking, teamvorming en open overleg. Ten aanzien van een aantal uitvoerende taken is een coördinator aangewezen. De leidinggevenden vormen samen met de directeur het Management Team, dat wordt ondersteund door de directiesecretaris. In onderstaande tabel wordt een overzicht gepresenteerd van de indeling van het aantal medewerkers en formatie over de diverse afdelingen van de GGD Zaanstreek–Waterland.
In 2007 is een inventarisatie gedaan naar knelpunten in de personeelsregelingen. E.e.a. heeft geleid tot de invoering van een aantal geactualiseerde dan wel nieuwe regelingen, betreffende werktijden, ongewenst gedrag, werving en selectie, stagebeleid. Tevens is een meerjarenplan risico-inventarisatie en –evaluatie opgesteld. Deze regelingen en de CAR/UWO zijn nu voor medewerkers in te zien op intranet. Eind 2007 stelt een aantal medewerkers bezwaar in tegen het bestuursbesluit inzake de uitloopschalen. De daling van het ziekteverzuim zet ook in 2007 door. ONDERNEMINGSRAAD Vanuit de Wet op de ondernemingsraden (Wor) komt de OR advies- en instemmingsrecht toe bij ingrijpende organisatieaangelegenheden en arbeidsvoorwaarden. Op basis van het gestelde in de artikelen 17, 18 en 22 Wor is in 2007 een Faciliteitenregeling opgesteld om de leden voldoende gelegenheid te bieden om te vergaderen, zich te scholen en hun achterban te raadplegen. Tevens zijn de volgende onderwerpen aan de orde geweest: werktijdenregeling, risico inventarisatie en evaluatie, uitloopschalen, evaluatie regeling melding incidenten in de cliëntenzorg en dienstverlening (MICD), evaluatie preventiemedewerker, evaluatie ziekteverzuimbeleid en het protocol ziek- en herstelmeldingen, stagebeleid, beleid ongewenst gedrag, medewerkers tevredenheids onderzoek, procedure werving en selectie, protocol nieuw personeel, functiewaardering, beloningsrecht, verkiezingen.
De GGD bestaat uit de afdelingen: Directie Beheer Epidemiologie, beleid en gezondheidsbevordering Algemene gezondheidszorg Jeugdgezondheidszorg Totaal Samenstelling bestuur van de GGD Zaanstreek-Waterland.
Aantal Aantal FTE personen ingevuld 2 15 11 35 55 118
1,89 11,53 9,34 20,88 33,60 77,24
Via interne bemiddeling afgehandeld?
Klacht naar tevredenheid afgehandeld?
Klacht binnen vastgestelde termijn (6 weken) afgehandeld?
rapportage inspectie kinderopvang op website
Ja, schriftelijk
Ja
Ja
bejegening door medewerkers van het tbc bureau
Ja, eerst schriftelijk, later wilde klager toch bemiddelingsgesprek
Ja
Nee, i.v.m. vakantie van klager en medewerker
bejegening door medewerkers van de reizigersvaccinatie en tarieven reizigersvaccinatie
Ja, schriftelijk
Ja
Ja
privacy in verband met meldpunt overlast en bemoeizorg
Ja, schriftelijk
Ja
Ja
Soort klacht
Aantal en aard van klachten.
Het kwaliteitsbeleid is een geïntegreerd onderdeel van de activiteiten van de GGD en alle medewerkers zijn daarmee actief bezig. In 2007 lag de nadruk om de procesbeschrijving van de infectieziektebestrijding (inclusief soa- en tbc-bestrijding), technische hygiënezorg, reizigersadvisering, medische milieukunde en jeugdgezondheidszorg te vervolmaken, zodat deze taakvelden in 2008 op kunnen gaan voor certificering. Voor deze taken heeft in november een proef-audit door Lloyds plaatsgevonden. Tevens is gestart met de procesbeschrijvingen van de taakvelden Epidemiologie, beleid en gezondheidsbevordering. KLACHTEN
COLOFON
Op grond van de Wet Klachtrecht Cliënten Zorgsector beschikt de GGD over een regeling voor de behandeling van klachten van cliënten. Voordat een klacht in behandeling wordt genomen door de Klachtencommissie bestaat de
mogelijkheid om een klacht te behandelen via interne bemiddeling. De interne klachtenbehandeling wordt gecoördineerd door een klachtencoördinator, de behandeling bij de Klachtencommissie door de directiesecretaris. In 2007 zijn alle klachten naar tevredenheid van de klager afgehandeld. Geen enkele klacht werd voorgelegd aan de Klachtencommissie. MELDINGEN INCIDENTEN CLIËNTENZORG EN DIENSTVERLENING (MICD) Begin 2007 is bij GGD ZW een commissie MICD geïnstalleerd. Deze commissie onderzoekt meldingen van medewerkers en heeft tot doel de kwaliteit van de zorg voor de cliënt te bevorderen en te bewaken, voor zover dit betrekking heeft op incidenten en calamiteiten als bedoeld in art. 1 van de procedure Meldingen Incidenten Cliëntenzorg en Dienstverlening, en de kwaliteit van de dienstverlening in het algemeen te verbeteren.
Adresgegevens GGD Zaanstreek-Waterland Postbus 2056, 1500 GB, Zaandam Tel. (0900) 254 54 54 Fax (075) 651 92 23
Deze commissie bestaat uit een MT-lid als voorzitter, een lid vanuit respectievelijk de afdelingen AGZ en JGZ, de kwaliteitscoördinator en de directiesecretaris. In 2007 zijn twee meldingen behandeld. Beide meldingen betroffen de afdeling reizigersadvisering. Nadat de commissie de meldingen had onderzocht zijn de bevindingen gerapporteerd aan de directeur. Bij beide incidenten kon de commissie niet achterhalen waarom en door wie het incident was veroorzaakt, wel kon zij op basis van haar bevindingen aanbevelingen verstrekken. De commissie verwacht (toekomstige) kwaliteitsverbetering te behalen als medewerkers beter met elkaar (ook afdelingsoverstijgend) communiceren en meer aandacht hebben voor elkaars werkwijze en procedures. Naar aanleiding van de eerste melding heeft het hoofd AGZ het protocol uitgebreid met ‘doorverwijzen naar andere afdeling’ en liggen de folders van de reizigersadvisering nu ook op de TBC-afdeling.
Het publieksjaarverslag wordt verspreid onder bestuurders van GGD Zaanstreek-Waterland en tevens onder ambtenaren, raadsleden, zorg- en welzijnsinstellingen in de regio Zaanstreek-Waterland en GGD’en buiten de regio. Naast het publieksjaarverslag zijn ook het reguliere jaarverslag en het regionaal tabellenboek beschikbaar op www.ggdzw.nl.
Redactie Miranda Martin Ghislaine van Nooijen Kooij Voor opmerkingen en vragen over het publieksjaarverslag kunt u mailen naar
[email protected] o.v.v. Redactie Publieksjaarverslag.
Mocht u geen prijs stellen op het ontvangen van het publieksjaarverslag dan kunt u zich afmelden via
[email protected] o.v.v. Redactie Publieksjaarverslag. Ontwerp en druk Aranea Offset, Zaandam
WWW.GGDZW.NL
Copyright © 2008 GGD Zaanstreek-Waterland - Publicatiedatum: augustus 2008
KWALITEITSSYSTEEM
