Memo
Protocol Brede Voorverkiezingen Inleiding Het Comité van Toezicht ziet toe op het verloop van een ordentelijke procedure voor de brede voorverkiezingen in de afdelingen Utrecht, Groningen en Zoetermeer. Om potentiële conflicten te minimaliseren, een goed verloop te garanderen en onafhankelijk toezicht te bieden bij de lokale voorverkiezingen is het Comité van Toezicht in het leven te roepen. Namens het Partijbestuur bewaken zij de naleving van de vooraf gestelde regels, bewaken ze het proces, inclusief het tellen van stemmen, stellen voorzitters van stembureaus aan, en hakken knopen door bij onduidelijkheid of enigheid over de interpretatie van de regels gedurende de voorverkiezingen. Afdelingen en kandidaten hebben er mee ingestemd dat de besluiten van het Comité van Toezicht bindend zijn. Voorwaarden, rol en taakstelling Comité van Toezicht Voorwaarden voor Comité van Toezicht Aspirant-kandidaten committeren zich schriftelijk aan de rol van het Comité van Toezicht als bindend adviesorgaan. Het afdelingsbestuur wijst een contactpersoon aan die namens het afdelingsbestuur kan handelen. Elke kandidaat geeft aan wie er als schakel tussen betreffende kandidaat en het Comité van Toezicht zal fungeren, ofwel de kandidaat zelf ofwel een liaison. Officiële uitspraken van het Comité van Toezicht zijn finaal en bindend. Het Comité van Toezicht zal in overleg met het Partijbestuur en de betrokken afdelingen hun werkwijze en de bandbreedte verder preciseren. In ieder geval zal het Comité van Toezicht bij de besluiten die zij neemt altijd betreffend afdelingsbestuur van tevoren consulteren. Afdelingsbesturen benoemen een vast contactpersoon. Rol en taakstelling Comité van Toezicht Arbitrage bij onduidelijkheden en/of conflict over procedures, afgesproken bandbreedte, reglementen en/of statuten en naleving van de afspraken door kandidaten. Het aanstellen van de voorzitters en leden van het stembureau. Hiertoe doen de afdelingen een voordracht van leden en voorzitters van het stembureau aan het CvT inclusief de toewijzing per stembureau. Afdelingen informeren hun leden over de samenstelling voorafgaand aan de voordracht aan CvT. Tevens stelt betreffend afdelingsbestuur uit haar midden een hoofd stembureau aan. Ook hierover informeert de afdeling haar leden alvorens deze wordt voorgedragen en aangesteld door het Comité van Toezicht. Ditzelfde geldt voor mensen die (mobiele) registratiebureaus bemensen. Vaststellen van de procedures en regels rond de voorregistratie, het stemproces en het tellen van de stemmen. Observatie bij het stemproces en observatie van het tellen van de stemmen. Na afloop uitbrengen van een proces-verbaal over het correct verloop van de voorverkiezingen aan de ALV van desbetreffende afdeling. Vooraf opstellen en na afloop uitvoeren van een evaluatie van de voorverkiezingen per afdeling.
Printdatum: 10 september 2013
pag 1/8
Personele invulling Comité van Toezicht Paul Depla (voorzitter) Hans Anker (Commissie landelijke voorverkiezingen) Marja Bijl (Partijbestuur) Bert Blase (Presidium) Jan Reerink (Reglementencommissie) Fleur Imming (Voormalig presidium) De verenigingsrechtelijke basis voor het nemen van deze besluiten door het Partijbestuur en vervolgens het delegeren van deze bevoegdheid aan het Comite van Toezicht, in afwijking van de statuten en reglementen, ligt, aldus de statuten- en reglementencommissie, in een combinatie van de aangenomen motie met betrekking tot landelijke brede voorverkiezingen op het congres en onderstaande bepaling. Artikel 23. Slotbepalingen 1. Het partijbestuur is bevoegd in elk onvoorzien geval waarin statuten of reglementen niet voorzien, alsmede bij spoedeisende kwesties waarbij de voorgeschreven procedure niet volstaat, in naam van de partij te beslissen, onverminderd zijn verantwoordelijkheid tegenover het congres. Naast deze gedelegeerde bevoegdheid vanuit het Partijbestuur ontleent het Comite van Toezicht tevens haar bevoegdheid aan de expliciete toewijzing van deze bevoegdheden door de betreffende ALV’s en de kandidaat-lijsttrekkers. Klachtenprocedure In dit protocol staat een aantal taken met betrekking tot klachten, conflict en beroep, die het Comité van Toezicht op zich neemt in de periode van nu tot aan de bekrachtiging van de lijsttrekkers op de ALV’s van de betreffende afdelingen. 1. Het Comité van Toezicht is het aanspreekpunt voor kandidaten (of hun liasons), afdelingsbesturen en leden als er klachten of conflicten zijn of dreigen te ontstaan. Mogelijke klachten: niet toelaten van kandidaten tot de procedure, oneigenlijk gebruik van persoonsgegevens, niet naleven van campagneafspraken, onenigheid over de uitslag van de brede voorverkiezing. 2. Het Comité van Toezicht houdt een dossier bij over alle gemelde klachten en conflicten. 3. Het Comité van Toezicht geeft de gelegenheid tot hoor en wederhoor. Hierbij raadpleegt zij altijd de liason van de kandidaten van de afdelingen wie het betreft en de door het afdelingsbestuur uit hun midden aan te wijzen contactpersoon. 4. Het Comité van Toezicht kan bemiddelen en adviseren over het oplossen van het betreffende probleem alvorens tot een eventuele uitspraak te komen 5. De in dit protocol opgenomen procedures laten onverlet de gebruikelijke rechten van leden van de PvdA inzake beroep en conflict.
Printdatum: 10 september 2013
pag 2/8
Proces klachten Stap 1: Afdelingsbesturen benoemen uit haar midden een aanspreekpunt voor klachten. Een lid of kandidaat meldt deze bij betreffend afdelingsbestuurslid. Stap 2: Het afdelingsbestuur zoekt een oplossing waar de kandidaten zich in kunnen vinden. Stap 3: Ofwel het conflict is opgelost, ofwel dat is niet het geval en de klacht wordt gemeld bij het Comité van Toezicht. Dit gebeurt in ieder geval ook schriftelijk bij het Comite van Toezicht via Lobke Hurkmans. Stap 4: Het Comite van Toezicht zoekt contact met het afdelingsbestuur en daar waar het (een of meer) kandidaten betreft worden deze in het kader van hoor en wederhoor geraadpleegd. Stap 5: Het Comite van Toezicht neemt zo spoedig mogelijk en in meerderheid een besluit en communiceert dit in ieder geval ook schriftelijk aan betreffend afdelingsbestuur en, daar waar het (een of meer) kandidaten betreft, aan betrokken kandidaten. Het Comite kan haar eigen contactpersoon delegeren om bepaalde zaken zelf af te handelen. Registratie –en stemproces Alle afdelingen hebben er voor gekozen om niet-leden zowel digitaal (met fysieke voorregistratie) als fysiek op een stembureau te kunnen laten stemmen. Het Comité van Toezicht schrijft de afdelingen niet voor hoeveel stembureaus er moeten zijn en hoelang deze open moeten zijn. Dit laat onverlet de wens vanuit het Partijbestuur dat kiezers op de stemdag zelf voldoende mogelijkheden hebben om hun stem uit te brengen. Wel vraagt het Comite van Toezicht van de afdelingen dat zij vantevoren een draaiboek te maken waarin duidelijk wordt gemaakt hoeveel stembureaus er zijn, waar ze zijn en hoelang ze open zijn. Afdelingen worden geacht zich hier vervolgens aan te houden. Kiezers moeten een eerlijke en transparante mogelijkheid krijgen hun stem uit te brengen. Voor niet-leden is er altijd op tenminste één punt in het stemproces een fysiek contactmoment met iemand van de partij. Dit is ofwel op een stembureau, ofwel op een registratiebureau/punt. Stemmen voor leden Het stemproces is grotendeels hetzelfde zoals we gewend zijn van de eerdere interne verkiezingen, zoals die vorige jaar om het lijsttrekkerschap. Leden zullen automatisch een stemcode thuisgestuurd krijgen (in principe per email, anders per post) en hun stem online of per post uitbrengen. Ook kunnen zij hun stembiljet (als zij dat per post hebben gekregen) fysiek in komen leveren of hun stem uitbrengen op een stembureau (zij hebben de kiescode dan per mail gekregen). Registreren en digitaal stemmen niet-leden Als niet-leden digitaal willen stemmen moeten ze zich registeren bij een registratiebureau. Het proces hier ziet er als volgt uit. Dit proces is hetzelfde voor zowel registratiebureaus als een daadwerkelijk stembureau. Er zijn steeds twee medewerkers (waarvan een voorzitter is van het stembureau. De eerste medewerker: 1) Licht het vervolg van de procedure toe. 2) Checkt of het niet-lid legitimatiebewijs bij zich heeft (paspoort, rijbewijs of identiteitskaart). 3) Checkt of het niet-lid een geldig poststuk bij zich heeft (Zie bijlage 1). Printdatum: 10 september 2013
pag 3/8
4) Geeft de kiezer uitleg over lidmaatschap en stelt de vraag of deze lid wil worden. Zo ja, geeft de medewerker 1 dit door aan de tweede medewerker. In dit geval betaalt de kiezer niet voor het stemmen, maar voor het lidmaatschap. Het eerste jaar kost lidmaatschap 1 euro per maand. 5) Vraagt de kiezer de PROGRESSIEVE VERKLARING te ondertekenen. Op dit manifest staat tevens een formulering waarmee de kiezer toestemming geeft om hem of haar op de hoogte te houden van het verloop van de voorverkiezingen en een X-aantal keer contact op te nemen over de PvdA. 6) Regelt de betaling (cash of pin). Dit geldt niet als kiezers lid worden. Wanneer medewerker 1 geconstateerd heeft dat de kiezer de benodigde stukken bij zich heeft, gaat de kiezer door naar medewerker 2. De tweede medewerker: 1) Voert de naam, adres, woonplaats, e-mailadres en telefoonnummer in en naar keuze van het niet-lid ook het (mobiele) telefoonnummer. Als een niet-lid lid wil worden, wordt ook het bankrekeningnummer ingevuld. 2) De registratiemodule geeft uitgifte feedback a. Bij akkoord wordt een kiescode getoond b. Bij niet akkoord in verband met signalering dat deze persoon al een code heeft ontvangen wordt feedback in de vorm NAW data getoond. c. Bij niet akkoord in verband met signalering dat deze persoon lid is van PVDA wordt dit getoond. Mocht betreffende kiezer hier bezwaar tegen maken belt de voorzitter van het betreffende stembureau het dienstdoende lid (of ondersteunende medewerker) van het Comite van Toezicht. Deze oordeelt binnen een half uur of betreffende kiezer alsnog mag stemmen. Mocht dit het geval zijn, zal het CvT de medewerker een kiescode sturen om aan het nietlid te geven. Overigens, het betreffende niet-lid hoeft niet ter plekke te blijven wachten. Mocht alsnog besloten dat deze mag stemmen, kan deze een kiescode per mail opgestuurd krijgen. Mocht besloten worden dat deze inderdaad niet mag stemmen, wordt deze per mail geïnformeerd. 3)
Vraagt de kiezer een keuze te maken a) Ik wil op de hoogte gehouden worden b) Ik word lid van de PvdA c) Ik wil actief worden bij de PvdA.
Vanaf dit moment ontstaat er een verschil in het proces op basis van de vraag of het hier gaat om een stembureau, of een registratiebureau. Stembureau. 4) In het geval van een stembureau print medewerker 2 het stembiljet met unieke stemcode uit. 5) De kiezer brengt op het stemformulier zijn of haar stem uit. 6) De kiezer deponeert het ingevulde stemformulier in de daarvoor bestemde afgesloten stembus. Deze bus moet afgesloten zijn, en niet te openen zijn door de op het stembureau aanwezige medewerkers. Registratiebureau
Printdatum: 10 september 2013
pag 4/8
4) In het geval van een registratiebureau wordt het stembiljet met unieke kiescode en de link waar ze kunnen stemmen naar het niet-lid gemaild. Overige bepalingen m.b.t. registratie en stemproces 1. Eventuele onregelmatigheden, worden zowel telefonisch gemeld aan het Comité van Toezicht, alsook in een logboek door de voorzitter van het stembureau bijgehouden. 2. Vrijwilligers betrokken bij de organisatie van de brede voorverkiezingen worden geacht aan te geven in hoeverre zij betrokken zijn bij de campagnes van een van de kandidaten. 3. Naast registratiebureaus kunnen kiezers zich ook op andere plekken registeren zoals bij debatten tussen de lijsttrekkers en tijdens door de afdeling georganiseerde (canvas)acties (registreren kan ook met een ipad). Bij canvasacties van kandidaten zelf kan voor vrijwilligers die onderdeel uitmaken van de campagneteams van de kandidaten of anderszins nauw gelieerd zijn aan de kandidaten (bij twijfel ter beoordeling door het Comité van Toezicht), geen rol weggelegd zijn bij het registratie –of stemproces. De registratie van kiezers gebeurt altijd door het afdelingsbestuur of door het afdelingsbestuur daartoe aangewezen vrijwilligers. Dat betekent dus ook dat de kandidaat niet kan gaan canvassen, en aan de deur mensen registreren. Uiteraard kan de kandidaat mensen wel uitleggen hoe ze zich kunnen registreren. 4. Als kiezers geen poststuk bij zich hebben als zij zich melden bij een registratiebureau, bestaat de mogelijkheid om de kiescode per post naar zijn of haar huis te laten sturen. 5. Het Comité van Toezicht zal een stemformulier ontwerpen. Alleen dit formulier is geldig als stembiljet. De volgorde van de kandidaten op het stembiljet wordt middels loting in aanwezigheid van de kandidaten bepaald. Deze loting wordt, als er sprake is van meerdere rondes, bij iedere ronde opnieuw gedaan. De loting gebeurt onder verantwoordelijkheid van het afdelingsbestuur. 6. Als een kiezer ervoor kiest lid te worden, krijgen de afdelingen per lid het bedrag dat de afdeling rekent om als niet-lid mee te stemmen teruggestort. 7. Elke medewerker die kiezers registreert krijgt een unieke code. Later is altijd terug te zien wie, welke kiezer heeft geregistreerd. 8. Leden van de campagneteams (ter beoordeling van het afdelingsbestuur) kunnen geen voorzitter zijn van een stembureau. 9. In ieder geval de voorzitter van een stem of –registratiebureau is geen lid van een campagneteam. Dit geldt ook voor registratiebureaus, of het registreren van kiezers tijdens debatten ed. Dat betekent dus ook dat de kandidaat niet aan de deur mensen kan registreren. Vrijwilligers van een stem –of registratie worden geacht aan te geven of zij onderdeel uitmaken van een campagneteam. Uiteraard kan de kandidaat mensen wel uitleggen hoe ze zich kunnen registreren. Besturen van afdelingen kunnen er voor kiezen kandidaten een x-aantal uren registrateurs toe te zeggen, in te zetten op een plek naar keuze. 10. Kandidaten zullen kiezers geen directe of indirecte financiële prikkels geven om deel te nemen aan de brede voorverkiezingen. Dit geldt ook van het direct of indirect geven van kadolidmaatschappen door de kandidaat of zijn of haar campagneteam. 11. In stembureaus mag er geen campagne gevoerd worden. 12. Kiezers die ter plekke (op een registratiepunt of stembureau) lid willen worden krijgen meteen het recht om als het ware als niet-lid mee te stemmen. Volgens de statuten krijgen zij immers pas ledenrechten na 30 dagen lid geweest te zijn en nadat zij hun eerste betaling hebben gedaan. Omdat we geen onderscheid willen maken tussen kiezers die een week voor de voorverkiezingen lid willen worden, en de kiezers die op een stembureau lid worden, geldt ook voor leden die minder dag 30 dagen voor de brede voorverkiezingen lid zijn geworden, dat ze (net als nietPrintdatum: 10 september 2013
pag 5/8
leden) mogen stemmen bij de voorverkiezingen (zonder een betaling van 2 euro te hoeven doen). Ook de voorwaarde dat zij een eerste betaling gedaan moeten hebben geldt hier niet. 13. In principe geldt dat kiezers om te moeten kunnen stemmen op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen 18 jaar moeten zijn (voorwaarde voor stemrecht). Voor leden geldt dat zij al vanaf 16 jaar kunnen stemmen, zij kunnen immers vanaf die leeftijd lid zijn van de PvdA. Kiezers die de leeftijd van 18 nog niet bereikt hebben op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen, maar wel 16 jaar of ouder zijn op de dag van de voorverkiezingen, kunnen alleen stemmen als zij lid worden. 14. Het Comité van Toezicht komt met een uitgebreide instructie en training voor de leden van het stembureau. Hierin zal uitvoerig het stem –en registratiesysteem worden toegelicht. 15. Het Comite van Toezicht behoudt zich het recht voor om lopende het proces de vastgestelde regels aan te vullen of te preciseren. Waar dit algemene regels zijn, zullen deze naar alle betrokken afdelingen gecommuniceerd worden. Tellen van de stemmen Wanneer het stembureau wordt gesloten, worden de stembussen door de voorzitter van het stembureau verzegeld en door een lid van het afdelingbestuur opgehaald en naar een centrale locatie gebracht. Het tellen van de stemmen gebeurt onder toezicht het dienstdoende lid van het Comité van Toezicht. Afhankelijk van de afdeling zijn er naast de voorzitters van het stembureau een xaantal bestuursleden of vrijwilligers van de afdeling aanwezig. Onderstaand het stappenplan voor de telling: 1) De aanwezigen krijgen in tweetallen een stembus toegewezen. Hierbij krijgt iedereen altijd een stembus toegewezen van ander stembureau dan diegene die zij bemand hebben. 2) De tweetallen openen de stembussen en tellen en noteren de hoeveelheid stemmen. 3) Ze nemen samen plaats achter een pc. Medewerker 1 voert daarbij per stembiljet de kiescode en de uitgebrachte stem in Excel in. Medewerker 2 kijkt mee en stapelt de ingevoerde stemmen op basis van op wie er een stem is uitgebracht. Daar waar twijfel is over de geldigheid van een uitgebrachte stem worden dezen niet ingevoerd maar apart op een stapel gelegd. Het hoofd stembureau, door het afdelingsbestuur uit haar midden te benoemen, beoordeelt deze. Waar ze geldig worden bevonden, worden ze alsnog ingevoerd. Als ze ongeldig worden bevonden worden ze per stembus, apart gelegd. Als zo de hele stembus geleegd is en ingevoerd, wisselen de duo’s en tellen handmatig de uitgebrachte stemmen van een andere stembus. De uitslag per stembus, inclusief het aantal geldig en onuitgebrachte stemmen wordt genoteerd. Mochten er meer stembussen dan duo’s aanwezig zijn, wordt dit proces herhaald totdat alle stemmen geteld zijn. De poststemmen die binnen gekomen zijn worden geteld en ingevoerd, als ware het stemmen afkomstig van een stembureau. 4) Het Comité van Toezicht controleert samen met het hoofd stembureaus alle ingevoerde stemmen. Ongeldige stemmen worden geacht niet te zijn uitgebracht. De stemmen die digitaal zijn binnengekomen zitten al in het centrale registratie –en stemsysteem. Na vergrendeling van het systeem door het Comité van Toezicht wordt de uitslag weergegeven. 5) De uitslag wordt zo snel mogelijk, maar pas nadat het Comité van Toezicht na overleg met het hoofd stembureau, hiertoe toestemming heeft gegeven openbaar. Geldigheid van uitgebrachte stemmen Printdatum: 10 september 2013
pag 6/8
Een schriftelijke stem is alleen geldig (in geval Alternative Vote waarbij leden kandidaten in volgorde van hun voorkeur moeten plaatsen):
In elk van de vakjes een cijfer staat Elk cijfer maar één keer wordt ingevuld Het stembiljet onbeschadigd en met kiescode, is
In alle andere gevallen (andere stemsystemen) is een uitgebrachte stem alleen geldig als:
Het stembiljet met rood potlood is ingevuld (geldt niet voor poststemmen) Naast een van de kandidaten, een vakje rood is gekleurd of aangekruist Er slechts één vakje rood is gemaakt Het stembiljet onbeschadigd en met kiescode is
Bekendmaking uitslag De afdeling bepaalt van te voren een draaiboek voor het bekendmaken van de uitslag. De afdelingen worden verzocht dit in nauw overleg met het Comité van Toezicht te doen. Hierbij geldt dat het niet te voorspellen is hoelang het tellen duurt. Dit is grotendeels afhankelijk van de opkomst.
Printdatum: 10 september 2013
pag 7/8
BIJLAGE 1 Toegestane poststukken: Dit is een uitputtende lijst. Als betreffend poststuk niet op deze lijst staat geldt deze niet als een geldig bewijs. Bij twijfel neemt de voorzitter van het stembureau contact op met het Comite van Toezicht. Het poststuk mag niet ouder dan drie maanden zijn. - de Belastingdienst; - gemeenten, waterschappen, provincie en rijksoverheden - zorgverzekeringsmaatschappij voor zover het de uitvoering van de Zorgverzekeringswet betreft - pensioenoverzicht voor zover het de uitvoering van de Pensioenwet betreft - uitvoeringsinstanties sociale zekerheid zoals UWV - Bewijs van huur of koop van woning - GBA - Sociale Verzekeringsbank, CJIB
Printdatum: 10 september 2013
pag 8/8