Projecten van het expertisenetwerk School of Education Associatie K.U.Leuven

SoE-Comité Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟

Projecten van het expertisenetwerk ‘School of Education Associatie K.U.Leuven

Eindverslag

Nummer en titel van het project: (SoE 2008/3) Observationeel leren in het bewegingsonderwijs: de rol van videofeedback

Wim Bergen

Voorzitter Overkoepelende Vergadering Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟ Tel. 016/39 92 00 e-mail: [email protected] http://www.schoolofeducation.eu

Nummer en titel van het project (SoE 2008/3) Observationeel leren in het bewegingsonderwijs: de rol van videofeedback

Penvoerende instelling KATHO Promotor Naam: Dr. Jorge Cottyn Faculteit/ Departement/ Opleiding: Departement lerarenopleiding RENO Torhout Dienstadres: Sint-Jozefstraat 1, 8820 Torhout Telefoonnummer:050/23.10.30 E-mailadres: [email protected] Partnerinstellingen en naam en adres van de co-promotoren binnen de partnerinstellingen -

HUB-EHSAL: Bart De Nul, [email protected], Stationsstraat 301, 1700 Dilbeek

-

KHLeuven: Brent Gers, [email protected], Naamsesteenweg, 355, 3001 Heverlee

-

GROEP T: Roel Van der Auwera, [email protected] en Elke Londers, [email protected], Tiensevest 60, 3000 Leuven

1.

-

KHLIM: Véronique Punie, [email protected], Agoralaan, gebouw B, bus 4, 3590 Diepenbeek

-

KHKempen: Frank Peeters, [email protected], Paterstraat 26, 2300 Turnhout

-

KULeuven: Prof. Dr. Jan Seghers, [email protected], Tervuursevest 101, 3001 Heverlee

Doel van het project en samenstelling projectteam Door recent ontwikkelde videoanalyse-software is het mogelijk om het observationeel leren in het bewegingsonderwijs van de lerarenopleidingen lichamelijke opvoeding (LO) te ondersteunen met videofeedback. De observatie van de eigen prestatie (self-modeling) wordt hierdoor mogelijk, waardoor er beter geleerd wordt en de betrokkenheid en de intrinsieke motivatie bij de studenten toeneemt (Bandura, 1997). Op verschillende niveaus heeft videofeedback een meerwaarde zoals bij het aanleren van technische en tactische vaardigheden, het ontwikkelen van observatievaardigheden en bij het ontwikkelen van didactische vaardigheden. Dit project brengt de associatiepartners van de lerarenopleidingen LO samen, waardoor het de verdere samenwerking aanwakkert. Door een zelfde software programma te gebruiken, wordt samenwerking mogelijk en door samen praktijkvoorbeelden uit te werken zal de kennis en bruikbaarheid op lange termijn cumulatief toenemen. Het

projectteam

bestaat

uit

de hoger

vermelde promotor

en

co-promotoren,

aangevuld met

projectmedewerker Tom Madou. Verschillende externe personen verleenden hun medewerking aan de eerste fases van dit project. De expertise van onder andere Jos Libeert, verantwoordelijke van de mediacel KATHO, bleek een meerwaarde tijdens het marktonderzoek. Een werkgroep werd opgericht om specifieke toepassingen van de software snel en efficiënt te gaan uitwerken. Deze werkgroep bestaat uit Jorge Cottyn, Toon Dehandschutter, Brent Gers en Tom Madou

blz. 2/42

2.

Verslag van de werkzaamheden a. Overzicht van de activiteiten

Marktanalyse Een uitgebreide marktanalyse werd uitgevoerd door projectmedewerker Tom Madou. Na vergelijking van het aanbod binnen deze specifieke software werd contact opgenomen met vier potentiële leveranciers. Deze vier bedrijven kregen de kans om hun product voor te stellen en een offerte te maken die past binnen het budget dat vanuit School of Education werd beschikbaar gemaakt. Alle informatie werd verzameld binnen een uitgebreid rapport (zie bijlage 1). Vervolgens werd dit rapport verspreid onder de verschillende projectmedewerkers, co-promotoren en ICT-mensen . Online aanbieden software Een van de originele denkpistes was om videoanalyse-software via internet beschikbaar te gaan stellen (eventueel via een citrix-systeem). Het marktonderzoek en de contacten met verschillende ICT-experten wees uit dat dit in de praktijk onhaalbaar is. Een softwareleverancier bood een waardig alternatief aan om toch via een online-systeem te werken, dit bleek echter een erg hoge jaarlijkse financiële kost met zich mee te brengen en was dus niet mogelijk. De keuze werd gemaakt om computerklassen van alle associatiepartners uit te rusten met bewegingsanalyse-software. Tegelijk kan door studenten ook een licentie op de software worden aangekocht tegen de prijs van een boek. Keuze software Op 6 januari werden op een algemene vergadering te Torhout alle bevindingen rond de marktanalyse besproken (zie bijlage voor verslag). Deze vergadering leidde tot de unanieme beslissing om het Zwitsers bedrijf Dartfish de software te laten leveren. Start implementatieproces Een kleinere werkgroep werd opgestart die snel en efficiënt kan toepassingen uitwerken die over de hele associatie bruikbaar zijn. Deze werkgroep bestaat uit: - Tom Madou - Jorge Cottyn - Brent Gers - Toon Dehandschutter Deze vier personen trachten onder elkaar alle verschillende implementatiedomeinen van de software aan te kaarten en specifieke toepassingen uit te werken. Zij nemen de verantwoordelijkheid om binnen hun eigen onderwijsinstelling (en eventueel in samenwerking met bereidwillige collega‟s) „pilootstudies‟ uit te werken die leiden tot uitgewerkte praktijkvoorbeelden. Levering Software + Betaling Tussen 10 en 13 februari werd de software rechtstreeks verzonden naar alle partners van dit project. In samenwerking met Hugo Ottevaere, verantwoordelijke boekhouding – inventaris van KATHO, zal de betaling worden in orde gebracht.

blz. 3/42

Installatie software Installatie van docentenversies van de software is eenvoudig en wijst zichzelf uit. Docenten kunnen dus nu reeds van start gaan met de software. De studentenversie moet op een netwerk worden geïnstalleerd. De originele denkpiste was om gemaakt om de software eerst als testcase te laten installeren in één onderwijsinstelling van de partners om op deze manier kunnen de ICT-mensen die hiervoor instaan tips te kunnen geven over waar moet worden op gelet bij de installatie. Aangezien een handleiding te vinden is op de DVD van Dartfish zelf bleek dit niet nodig en werd groen licht gegeven aan alle onderwijsinstellingen om de software te installeren. Implementatiefase De software wordt meteen in gebruik genomen onder impuls van de werkgroep. Toepassingen worden uitgewerkt binnen verschillende bewegingsgebieden om de verschillende toepassingsmogelijkheden te onderzoeken. Enkele bewegingsgebieden die in 2009 reeds aan bod kwamen zijn: (mini)Tennis, snowboard, atletiek, basketbal, … Ook een didactische toepassing wordt reeds uitgewerkt binnen een microteaching context.

Bijscholingen Op 15 juni 2009 werd een studiedag georganiseerd waar mensen uit alle LO-opleidingen van onderwijsinstellingen van de associatie K.U.Leuven kunnen aan deelnemen. Deze dag bestond uit een theoretische sessie en een praktische sessie. Naast het concreet uitvoeren van enkele uitgewerkte toepassingen had deze dag vooral als doel om de uitgebreide mogelijkheden van het pakket aan te tonen. Negentien lectoren vanuit vijf verschillende onderwijsinstellingen van de associatie namen deel aan de studiedag. Op 4 september 2009 werd een workshop verzorgd rond videofeedback met dartfish op de departementale studiedag van K.H.Limburg te Diepenbeek. Elf lectoren volgden deze workshop. Ook in de maand september werd binnen K.H.Leuven een interne bijscholing geörganiseerd onder leiding van Brent Gers met als doel collega‟s op te leiden binnen het gebruik van de software. Binnen RENO Torhout wordt een interne bijscholing gepland begin 2010 met hetzelfde doel. Uitwerken handleiding Een handleiding werd uitgewerkt die concrete toepassingen van de software binnen het bewegingsonderwijs op een zo eenvoudig mogelijke manier naar voor brengt. Deze handleiding moet „leken‟ op gebied van videofeedbacksoftware in staat stellen om op heel korte tijd de uitgebreide mogelijkheden er van te gaan toepassen binnen het bewegingsonderwijs. Er worden voorbeelden uitgewerkt naar de verschillende toepassingsmogelijkheden van de software gelinkt aan de doelen van het project. Zowel technische, tactische en didactische feedback als foutenanalyses komen dus aan bod. Deze handleiding wordt op een manier geschreven die stap voor stap uitlegt wat gedaan moet worden en dus voorkennis overbodig maakt. Deze handleiding wordt zowel digitaal als op papier verspreid.

blz. 4/42

Toledo community Een community op toledo werd interdepartementaal opgericht en in gebruik genomen. Op deze manier wordt de communicatie rond videofeedback makkelijker en kan expertise op een eenvoudige manier worden gedeeld. Voorbeelden van informatie die via dit kanaal kan worden gedeeld zijn: de uitgewerkte handleidingen, fotomateriaal, eventuele nieuwe handleidingen, nieuwe ideeën, videoclips, enz… Dartfish.tv Dartfish biedt één jaar gratis een (normaal betalend) „kanaal‟ aan op hun digitaal platform „dartfish.tv‟. De meerwaarde hiervan moet echter de kosten kunnen dragen indien dit na het academiejaar 2009 – 2010 zou in gebruik blijven. De concrete mogelijkheden naar interdepartementale en eventueel ook internationale samenwerking worden onderzocht. Er waren reeds contacten met Fontys Hogeschool uit Tilburg en de Leeds Metropolitan University.

b. Overzicht van de bevindingen

Bruikbaarheid software Zoals verwacht is de software performant en toepasbaar in onvoorstelbaar veel verschillende gebieden van het bewegingsonderwijs. De onderwijs toepasbaarheid lijkt voorlopig enkel en alleen beperkt te worden door creativiteit van de gebruikers. Interesse docenten Voorlopig werden enkel positieve reacties gegeven op dit project. In de verschillende onderwijsinstellingen die een opleiding lichamelijke opvoeding aanbieden binnen de associatie zijn meteen heel wat lectoren te vinden die zich enthousiast willen inzetten om deze software in gebruik te nemen. Interdepartementale samenwerking De mogelijkheid om interdepartementaal samen te werken biedt sowieso een grote meerwaarde aan dit project. De ervaring leert echter dat het niet eenvoudig is om overlegmomenten te plannen tussen medewerkers uit veel verschillende departementen. Twee oplossingen kunnen hier worden gebruikt. Eerst en vooral kunnen de contacten zo veel mogelijk via mail, toledo, enz. gebeuren. Ten tweede kunnen kleinere werkgroepjes worden opgericht aangezien deze sneller en is efficiënter te werk kunnen gaan. De bevindingen van een kleine werkgroep kunnen dan wel heel eenvoudig (ook vaak digitaal) interdepartementaal worden verspreid. Implementatie software (ICT) De implementatie van software verloopt niet altijd even effectief. Alle versies van Dartfish TeamPro en Dartfish Life kunnen makkelijk worden geïnstalleerd en werden ook meteen in gebruik genomen in de verschillende departementen. De installatie van Dartfish Classroom verliep iets moeizamer. Dit verschijnsel is te verklaren door het feit dat de lectoren die gebruik willen maken van de software eerst zelf willen leren werken met het pakket voor ze studenten aan het werk kunnen zetten. Het vergt dus wat energie om alle departementen aan te sporen de implementaties te vervolledigen.

blz. 5/42

Implementatie software (curriculum) De implementatie van de software in het curriculum is een doelstelling waardoor wij merken dat dergelijk project beter tweejarig werd uitgevoerd. Alles is voorhanden om de implementatie in vakken vlot te laten verlopen (handleiding, software, bijscholingen, enz…) maar een aanspreekpunt voor lectoren die nu van start gaan met het pakket zou welkom zijn. Het is normaal dat mensen ondanks alle hulpmiddelen die werden opgestart nog vragen zullen hebben wanneer ze effectief tijdens de lessen aan de slag gaan met het pakket. Hoewel de Toledo-community daar gedeeltelijk een oplossing kan bieden zou een medewerker die expert is met de software een „helpdeskrol‟ kunnen vervullen.

blz. 6/42

C. Initiatieven voor documentatie en bredere rapportering

Handleiding De uitgewerkte handleiding kan dienst doen zowel om het project voor te stellen als om de implementatie op gang te brengen / houden. Videoclips Videoclips die in beeld brengen hoe een bepaalde opstelling tijdens een les werd uitgetest doen dienst als instructie voor lectoren die de software willen gebruiken. Deze videoclips kunnen worden verspreid via Dartfish.tv wat internationale samenwerking kan stimuleren en uitstraling biedt voor de Associatie K.U.Leuven over de landsgrenzen heen. Als tweede parallelle systeem kunnen deze clips ook via Toledo worden verspreid om zo informatie binnen de associatiepartners te delen. Bezoek Fontys en Leeds Metropolitan University Op 12 mei 2009 werd door Jorge Cottyn en Tom Madou een bezoek gebracht aan Fontys Sporthogeschool in Tilburg. Er werd een vergadering gepland met Maurice Aarts, die als docent bewegingswetenschappen met Dartfish werkt. In eerste instantie werden elkaars ervaringen en projecten voorgesteld en werd een eerste aanzet gegeven om samen te werken, Dit zou eventueel kunnen in een Europees project. Van 1-5 september 2009 was Jorge Cottyn aanwezig op het BASES (British Association of Sport and Exercise Sciences) congres in Leeds. Daar had hij ook een ontmoeting met Amanda Leeds die als lecturer het gebruik van Dartfish doceert aan Leeds Metropolitan University. Dit eerste contactmoment had ook vooral als functie het uitwisselen van ervaringen. Ook hier werd de afspraak gemaakt om in de toekomst verder samen te werken in het kader van een Europees project. Ronde tafels Studiedag School of Education Jorge Cottyn werd door School of Education uitgenodigd om het project voor te stellen aan de hand van een ronde tafel gesprek op de studiedag van de School of Education op 22 oktober 2009 in Hasselt. Tijdens het gesprek werd het project voorgesteld en werden door de panelleden een aantal interessante bedenkingen geformuleerd. Eén van de concrete suggesties was het oprichten van een leergemeenschap binnen School of Education. De mogelijkheden hiervan zullen verder bekeken worden.

blz. 7/42

D. Initiatieven voor verankering van resultaten

- De twee digitale fora (Dartfish.tv en Toledo) zouden gebruikt moeten worden om het gebruik van de software te optimaliseren. In principe is Dartfish.tv het beste medium omdat de clips en mediabooks die gemaakt werden in Dartfish op een zeer eenvoudige manier kan gedeeld worden met docenten en studenten van andere opleidingsinstituten van de associatie K.U.Leuven. Dartfish.tv is niet gratis (223 €/partner/jaar en voorlopig is het niet duidelijk hoe dit in de toekomst zal gefinancierd worden. Op Toledo kunnen ook clips en mediabooks gedeeld worden maar zijn er minder mogelijkheden. - Er zijn concrete plannen om een leergemeenschap bij School of Education op te richten om de samenwerking die door dit project ontstaan is te consolideren. Eén van de doelstellingen van de leergemeenschap is het gezamenlijk indienen van projecten. Het zou zeker zinvol zijn om een vervolgproject in te dienen. Veel partners gaven aan dat ze zeer tevreden zijn bij het krijgen van de software, maar dat ze toch nog meer begeleiding zouden kunnen gebruiken. De handleiding zal zeker een stuk aan hun vragen tegemoet komen, maar een vorm van trajectbegeleiding zou het mogelijk maken om lokale toepassingen te ondersteunen.

blz. 8/42

E. Reflecties over werkzaamheden

Belangrijkste realisaties Marktanalyse + keuze software De marktanalyse gebeurde op een grondige wijze waarbij vier potentiële leveranciers uitgebreid de kans kregen om hun product voor te stellen nadat ze op de hoogte werden gebracht van de doelstellingen binnen ons project. Twee van de vier kandidaten kwamen op bezoek naar KATHO, een derde stelde hun product voor via e-conference en de vierde kandidaat maakte een website en een CD-Rom. Verantwoordelijken van elk van de vier bedrijven kwamen regelmatig met projectmedewerker Tom Madou in contact om het aanbod (software) zo goed mogelijk af te stellen op de vraag (doelstellingen project). We zijn er van overtuigd dat elke kandidaat voldoende de kans kreeg om tijdens meerdere contactmomenten hun product naar waarde voor te stellen. Tenslotte werd van elke kandidaat een offerte gevraagd die paste binnen het door School of Education beschikbaar gestelde budget. Alle informatie en offertes werden verzameld binnen een document (zie bijlage 1) en na een constructieve vergadering met alle partners, ICT-experts en een persoon van uit School of Education zelf werd de keuze gemaakt voor één van de vier kandidaten (voor verslag vergadering: zie bijlage). Levering software Adressen/telefoonnummers van de verschillende partners werden verzameld en doorgegeven aan Dartfish. Alle softwarepakketten werden vervolgens verstuurd en geleverd in de onderwijsinstellingen afzonderlijk. Implementatie software De handleiding die te vinden is in bijlage biedt een overzicht van de verschillende bewegingsgebieden waar dartfish reeds wordt gebruikt binnen de opleidingen van de associatie K.U.L. Wat vooral opvalt is de grote hoeveelheid verschillende toepassingen die mogelijk zijn. Enkele van de vele voorbeelden die reeds werden getest zijn: Feedback bij snowboard tijdens wintersportstages, verbeterde instructie tijdens atletiek, didactische toepassing binnen microteaching, tactische feedback bij interactiesporten als basketbal, technische feedbackbij volleybal, „live feedback‟ tijdens mini-Tennis, enz… Handleiding Een uitgebreide handleiding werd gemaakt die in detail verschillende toepassingen voorstelt en uitlegt.

blz. 9/42

Vervulling operationele doelstellingen In de projectaanvraag werden volgende 5 operationele doelstellingen opgenomen De operationele doelstellingen van ons project zijn: 1.

Een marktanalyse van de beschikbare videoanalyseprogramma‟s wordt uitgevoerd en een programma wordt gekozen op basis van lange termijnbruikbaarheid in het onderwijs.

2.

De gekozen software wordt geïntegreerd in de ICT-structuur Associatie KULeuven.

3.

Praktijkvoorbeelden van gebruik van videofeedback worden uitgewerkt en de handleiding wordt samengesteld. Er is bijzondere aandacht voor de technische aspecten van het gebruik van videofeedback.

4.

De resultaten van het project worden voorgesteld op de Nascholing Lichamelijke Opvoeding van de KULeuven.

5.

Alle lerarenopleidingen Lichamelijke Opvoeding van de Associatie KULeuven worden samen gebracht in een samenwerkingsproject.

We kunnen stellen dat de 5 operationele doelstellingen zijn vervuld. Enkel de installatie van één van de drie Dartfishversies (onderdeel doelstelling 2) is nog niet in elke instelling vervolledigd. Belangrijkste problemen Eén van de zeven instellingen beschikt voorlopig nog niet over een computerklas die voldoet aan de systeemvereisten om de classroom-versie van dartfish te installeren. Dit komt doordat zij tot de dag van vandaag een sterk verouderd besturingssysteem gebruiken (Windows 2000). Een migratie naar Windows XP is echter voorzien begin 2010 waardoor dit probleem zal worden opgelost. De onmogelijkheid om software aan te bieden via een citrix-server hoeft geen beperking te zijn voor de te bereiken doelstellingen binnen dit project. Deze piste was louter een „denkoefening‟ die in de praktijk onhaalbaar bleek. Bij één van de vier toepassingsdomeinen willen we de software gaan gebruiken om didactische vaardigheden binnen LO-lessen te gaan ondersteunen. Deze software is nu reeds rechtstreeks bruikbaar in elke micro-teaching-context die binnen elke LO-opleiding aanwezig is. Er wordt onderzocht of de mogelijkheid bestaat om dit systeem ook te gaan gebruiken binnen stagelessen op verplaatsing. Eventuele problemen met privacy moeten worden geanticipeerd aangezien dit zou betekenen dat leerlingen van de stageschool

zouden worden „gefilmd‟.

Hier

rond bestaat

weinig duidelijkheid. In verschillende

lerarenopleidingen (vb. SLO-LO aan K.U.L) worden bepaalde lessen ook gefilmd of wordt deze piste toch onderzocht. In het minst gunstige geval moet toestemming gevraagd worden aan de ouders van de leerlingen die in beeld komen. Een voordeel van dartfish TeamPro is dat de feedback meteen na de les kan worden gegeven waardoor men de tool kan gebruiken en meteen alle beelden kan wissen.

blz. 10/42

Financieel verslag Dit financieel verslag geeft een overzicht van alle middelen die in het kader van het SoE-project werden besteed.

Financieel verslag WERKING

Kostprijs Aankoop software

€ 19.698,00

1 year license Dartfish.tv

€

1.561,00

Laptop

€

1.187,53

Aanmaak handleiding

€

500,00

Vervoersonkosten

€

768,80

TOTAAL WERKING

€ 23.715,33

PERSONEEL

ALGEMEEN TOTAAL

KATHO

€ 27.500,00

KHLeuven

€ 13.750,00

TOTAAL PERSONEEL

€ 41.250,00 € 64.965,33

blz. 11/42

Overzicht van de bijlagen Bijlage 1: Marktanalyse Bijlage 2: Verslagen van vergaderingen Bijlage 3: Handleiding

blz. 12/42

Bijlage1: Marktanalyse

blz. 13/42

Vergelijkende tabel

Contact

Patrick van der Meer visualcoach Nederland Karolusgulden 20 2353TA Leiderdorp The Netherlands +31 71 5892860 +31 6 41767989

Bart Norré Business Development Benelux and Italy Dartfish SA route de la fonderie 6 1700 Fribourg Switzerland Off +41 26 425 48 50 fax +41 26 425 48 59 mob +41 79 240 14 84 [email protected]

Enno Brands Sport-in-Beweging www.sportinbeweging.biz

Philipp Russ Simi Reality Motion Systems GmbH 85716 Unterschleissheim / Germany Phone/Fax +49-89-3214590/16 HRB 100170 - HR Muenchen - Geschäftsfuehrer/ President Andreas Russ

Aangeboden software

SiliconCoach pro TimeWarp Utilius SportsWizard

Dartfish Classroom Dartfish Connect Dartfish Team Pro Dartviewer (gratis)

Swinger Teacher Swinger Student Swinger Viewer (gratis)

Internettoepassing

Sportswizard geeft de mogelijkheid om opdrachten aan te bieden via internet.

Dartfish.tv Prachtig outputnetwerk met communities. Ideaal hulpmiddel om analyses te delen.

‘Koevoet-website’ maximaal 100 gebruikers per site kunnen bestanden up- en downloaden.

[email protected] Simi Motion Twin Simi Scout Simi vidback

/

blz. 14/42

Visualcoach

Offerte

Voorstel 1 - 100 x TimeWarp - 75 x Pro 7 - toegang reportpack 50 analysten - docententraining Voorstel 2 - 50 x TimeWarp - 50 x Pro 7 - toegang reportpack 50 analysten - “zelf maken” wizards - docententraining Voorstel 3 - 50x timeWARP 3 - 28x siliconCOACH pro - 21x utilius VS easy inspect - 21x utilius coachASSIST - 7x utilius VS advanced

Dartfish Voorstel - 7 x Dartfish TeamPro (dongle) - 7 x Dartfish live (dongle) - 70 gebruikers Dartfish classroom -Dartfish.tv 1 kanaal Premium 5 Max 5 uur video Max 15 collecties

Swinger

Voorstel - 14 x Swinger Teacher - 119 x Swinger Student - 7 x “koevoet” website

Simi

Voorstel - 35 x Simi vidback - 210 x Simi Motion Twin - 10 x Simi Scout

Voortgezette betaling Dartfish.tv : 223€ / school / jaar

blz. 15/42

Visualcoach

Strengths

Sportswizard is enige pakket dat effectief software aanbiedt over het internet. Links met andere hogescholen?

Dartfish Marktleider: Professioneel pakket “All-in-one-pakket” Dartfish Team Pro

Swinger

Mogelijkheid tot beperkt ‘event-tagging’ in Swinger Student.

Simi

Groot aantal licenties voor beperkt budget

Relatief groot aantal licenties

Dartfish.tv: Beste outputplatform + financieel voordeel door pioniersrol. Links met andere hogescholen? Alle noden zijn vervulbaar door 1 softwarepakket Weaknesses

GEEN all-in-one packet WEL verzameling van verschillende producten GEEN voorstel in offerte waarmee alle noden goed vervulbaar lijken. Pakket voor event-tagging niet gebruiksvriendelijk en moeilijk bruikbaar

Dure software resulteert in beperkt aantal licenties

Software nogal “homemade” weinig professioneel Internetplatform eveneens weinig professioneel, moeilijk bruikbaar.

Minder goede “feel” van software, gebruiksvriendelijkheid. Geen on-line toepassing om output te delen met andere gebruikers/scholen. Leverancier die minder gericht lijkt op de markt van “onderwijs”

blz. 16/42

Visualcoach

Opportunities

Expertise in hogescholen in Nederland Sportzwizards is een lege tool die nood heeft aan contentleveranciers.

Dartfish Dartfish.tv erg bruikbaar internetplatform => delen van kennis op verschillende manieren: - Docenten onderling - Scholen onderling - Docenten – studenten - studenten onderling

Swinger

Simi

Swinger zou reeds geïntegreerd zijn in hogescholen het Verenigd Koninkrijk. Concrete contacten zijn nog niet gelegd.

/

Weinig integratie mogelijk buiten associatie door ‘kleine leverancier’

/

Dartfish (classroom) reeds aanwezig in Leuven… Wereldwijd verspreid. Contacten mogelijk met andere onderwijsinstellingen (cf. Dartfish.tv in tilburg?) Threats

Software steunt op voortgezette betaling

Internettoepassing steunt op voortgezette betaling

(Concrete gegevens zijn op komst)

Partnercondities in ruil voor korting (marketing) 5 uur video op dartfish.tv lijkt beperkt. Clips kort houden. (vb. 600 clips v 30s)

blz. 17/42

SoE-Comité Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟

Product 1: Visual Coach Gegevens Softwareleverancier 1: Visual Coach http://www.siliconcoach.com/ http://www.visualcoach.nl/ Contactpersoon: Patrick van der Meer visualcoach Nederland Karolusgulden 20 2353TA Leiderdorp The Netherlands +31 71 5892860 +31 6 41767989 Producten:  Silicon coach Pro 7 

Silicon coach TimeWARP 3



Sportswizard



Utilius

Strengths  Citaat uit mail: “…Één van de unieke producten die wij kunnen aanbieden gaat volledig via het internet. Hiermee zou het mogelijk zijn om vanuit één centraalpunt geheel België van software te voorzien. Ook kunnen wij via dit systeem de wijze van analyseren begeleiden…”  Dit citaat doelt op SportsWizard o

Mooi systeem

o

Enige software die echt „webbased‟ wordt aangeboden door middel van voorgemaakte vragenlijsten bij videomateriaal die door docent kunnen worden opgesteld. Vervolgens kan de gebruiker zijn/haar video daarmee vergelijken.

Weaknesses  GEEN „all-in one‟ pakket, WEL verzameling van software: o

TimeWarp voor live-feedback tijdens lessen: Goed, bruikbaar systeem

o

SiliconCoach voor bewegingsanalyse: Goed pakket

o

Utilius voor team analyse: Weinig verkocht pakket, NIET gebruiksvriendelijk

Opportunities  Er is reeds expertise met het aanbieden van dergelijke software in onderwijsinstellingen die opleidingen lichamelijke opvoeding aanbieden. De meeste opleidingen lichamelijke opvoeding in Nederland zijn reeds voorzien van dit type software. Misschien kan voordeel gehaald worden uit deze expertise. 

Pogingen worden ondernomen om in contact te komen met mensen van de Fontys Hogeschool Tilburg. => afspraak 14 januari



Sportswizards is een „lege‟ tool die nood heeft aan contentleveranciers. Misschien kan daar een pioniersrol worden vervuld die dit project commercieel interessanter maakt voor de softwareleverancier.

Threats  Sportswizard is een erg interessant pakket maar steunt op een JAARLIJKS BETALINGSPLAN => Voortgezette financiering zou dus nodig zijn Wim Bergen

Voorzitter Overkoepelende Vergadering Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟ Tel. 016/39 92 00 e-mail: [email protected] http://www.schoolofeducation.eu

Analyse Offerte Citaat uit mail Patrick van de Meer: Extra toelichting op de bijgevoegde pdf offerte:  De aantallen zijn in sommige gevallen geen veelvoud van 7. Het gaat hier om de software die geactiveerd wordt via het internet. Alle scholen zitten in dezelfde ruime pool van licenties. Vraag gerust om meer informatie. Zelf had ik het idee dat ik je al te veel met informatie bombardeerde. Ik heb mij dus beperkt. 

De sportswizards is een systeem dat veel voorwerk vraagt van de klant. Hij moet tenslotte alle content aan leveren. Ik heb daarom bespoten deze (nog) niet te offreren. Ik heb echter wel het reportpac toegevoegd. Deze software is het ruwere gereedschap en kan vanuit siliconCOACH pro gebruikt worden. Wij hebben hier in al wizards voor jullie toegevoegd. Je kan dan gelijk met de principes aan de slag. Het meer gepolijste sportwizards kan dan wellicht later besproken worden. E.a. was voor mij een kleinere hindernis om siliconCOACH bereid te vinden om een ruime hoeveelheid software ter beschikking te stellen.



Indien je deze offerte gebruikt om de vervolgkosten te berekenen dan moet je rekening houden met jaarlijks terugkeren de kosten. Hier zijn upgrade inbegrepen en contracten voor meerdere jaren zijn gunstiger geprijsd. Hiermee voorkomen wij verrassingen bij een voorgenomen vervolg.

Einde citaat

Verschillende opties Optie 1 1. 100x timeWARP 3 netwerkversie 2. 75x Pro 7 netwerkversie 3. Toegang tot de reportpac website voor 50 analisten(docenten) met standaard wizards voor diverse sporten. De rapportages kunnen lokaal worden bewaard en uitgeprint. 4. Wij komen 7x langs om uw docenten in een praktijkruimte te trainen. 5. U kunt zelf bepalen of licenties volledige netwerkverbindingen vereisen, of dat er ook licenties moeten zijn die na activatie de verbinding mogen verbreken.

Optie 2 1. 50x timeWARP 3 netwerkversie 2. 50x siliconCOACH pro netwerk versie 3. Toegang tot de reportpac website voor 50 analisten(docenten) met standaard wizards voor diverse sporten. De rapportages kunnen lokaal worden bewaard en uitgeprint. 4. Het “zelf maken” van wizards en de gemaakte rapportages online zetten in het reportpac. 5. Wij komen 7x langs om uw docenten in een praktijkruimte te trainen. 6. U kunt zelf bepalen of licenties volledige netwerkverbindingen vereisen, of dat er ook licenties moeten zijn die na activatie de verbinding mogen verbreken.

blz. 19/42

Optie 3 1. 50x timeWARP 3 netwerkversie 2. 28x siliconCOACH pro netwerk versie 3. 21x utilius VS easy inspect (7x netwerk usb dongle) 4. 21x utilius coachASSIST(7x netwerk usb dongle) 5. 7x utilius VS advanced (7x netwerk usb dongle) 6. Wij komen 7x langs om uw docenten in een praktijkruimte te trainen. 7. SiliconCOACH algemene info: U kunt zelf bepalen of licenties volledige netwerkverbindingen vereisen, of dat er ook licenties moeten zijn die na activatie de verbinding mogen verbreken.

blz. 20/42

Analyse verschillende opties 

100 x (en zelfs 50 x) TimeWARP is veel meer dan nodig. Deze toepassing kan enkel gebruikt worden tijdens lessen. Dit is geen toepassing waar studenten zelfstandig opdrachten mee kunnen uitvoeren. De grote hoeveelheid in de offerte is begrijpelijk aangezien dit om een goedkoop pakket gaat maar biedt dus weinig meerwaarde. Bovendien moet men in rekening houden dat elk pakket een eigen pc vereist wat niet realistisch is.



SiliconCOACH is een mooi en bruikbaar pakket. Het is logisch om naar een zo groot mogelijk aantal licenties te streven voor dit pakket.



Utillius is een kleine softwareleverancier die weinig verkoopt. Enkel Utilius VS Advanced past goed binnen de te bereiken doelstellingen. Dit pakket wordt enkel in ‘optie 3’ aangeboden.



Het central/reportpack is een uniek en interessant systeem. Het is absoluut noodzakelijk dat we zelf content kunnen leveren (lees zelf opdrachten/wizards kunnen maken) en dus lijkt in dit opzicht enkel Optie 2 bruikbaar.



Een van de te bereiken doelstellingen is dat de software kan worden gebruikt bij het bekijken/bespreken van stagelessen. Een taggingsysteem is hierbij absoluut noodzakelijk en in dit opzicht is enkel optie 3 bruikbaar.



Tagging zou eventueel kunnen gebeuren door middel van timeWARP maar dit maar dit pakket is hier niet voor ontworpen en erg beperkt.



Citaat uit offerte: “…Na afloop van uw pilotperiode kunt u de software nog één extra maand gebruiken. Dit geeft u ruimte een gedegen evaluatie te doen…” =>Voortgezette betaling is hier absoluut noodzakelijk.

Besluit

Visualcoach kan interessante software leveren maar faalt om een totaaloplossing te bieden die perfect onze doelstellingen kan bereiken. Vooral het Central/reportpack dat met SiliconCOACH geïntegreerd werkt is erg interessant, maar het gebrek aan een systeem om de videofeedbacksoftware te gebruiken bij de bespreking van stagelessen kan niet worden genegeerd. De software steunt op een voortgezet betalingsplan wat deze softwareleverancier duurder maakt. Contact  Mail 

Maandag 27 oktober bezoek van Patrick van der meer in Reno Torhout. Demonstratie van verschillende softwarepakketten

blz. 21/42

Product 2: Dartfish Gegevens Softwareleverancier 2: Dartfish http://www.dartfish.com Contactpersoon: Bart Norré Business Development Benelux and Italy Dartfish SA route de la fonderie 6 1700 Fribourg Switzerland www.dartfish.com Off +41 26 425 48 50 fax +41 26 425 48 59 mob +41 79 240 14 84 [email protected] Producten:  Dartfish Team Pro 

Dartfish Classroom



Darfish Connect (plus)



Dartfish Live

Strengths  Grote, professionele leverancier 

Sterkste software in vergelijking met concurrenten!



Erg uitgebreide, personaliseerbare mogelijkheden van TeamPro



Dartfish.tv: sterk internetplatform voor het delen van video(analyses)



Bereid tot kortingen voor „pioniersrol‟ en commerciële samenwerking.



Alle noodzakelijke functies om onze doelstellingen te bereiken zijn vervulbaar door één softwarepakket.

blz. 22/42

Weaknesses  Dure software resulteert in beperkte aantallen licenties Opportunities  Er is reeds expertise met het gebruik van deze software binnen K.U.Leuven. Projectmedewerker Tom Madou kent deze software goed. 

Deze software is reeds aanwezig binnen verschillende labo‟s van de K.U.Leuven.



Dartfish.tv wordt waarschijnlijk ook in gebruik genomen in andere hogescholen (internationale samenwerking met o.a. Nederland?)



De Dartfish software is reeds wereldwijd versprijd hogescholen/universiteiten aanwezig

Threats  Dartfish.tv is een platform dat steunt op jaarlijkse betalingsplannen per account. Er moet dus rekening gehouden worden met voortgezette betalingsplannen. 

Aan de offerte worden marketing partner condities gehangen in ruil voor korting o

Leerkrachten moeten voldoende gevormd worden

o

5 clips moeten openbaar worden gezet op dartfish.tv

o

3 usecases moeten beschreven worden

o

Strikte vertrouwelijkheid van prijzen…

Analyse Offerte Dartfish

Offerte    

7 x Dartfish TeamPro met Dongle 7 x Dartfish live met Dongle 70 gebruikers Dartfish classroom Dartfish.tv: 1 kanaal Premium 5 o Max 5 uur video o Max 15 collecties



223€ / school / jaar voortgezette betaling voor dartfish.tv

blz. 23/42

Analyse 

Dartfish TeamPro is “het ultieme programma” dat alle noden kan bereiken die zijn gesteld binnen dit project. Na analyse lijkt dit veruit het beste pakket op de markt. Logischerwijs is dit pakket ook het duurst.



1 x Dartfish TeamPro (met dongle) per school is beperkt maar begrijpelijk gezien de prijs van het pakket. 1 x Dartfish Live (met dongle) per school biedt hier enigszins compensatie.



10 gelijktijdige gebruikers dartfish Classroom per school is beperkt maar bruikbaar.



1 kanaal dartfish premium voor het project is een ideaal platform voor communicatie over de verschillende hogescholen heen. 5 uur video lijkt beperkt, is hier uitbreiding mogelijk? o

Dartfish stelt voor om hier zo veel mogelijk de kosten te drukken op volgende manier:

o

Per vak 1 collectie met 2 gebruikers:

o



1 gebruikersaccount voor de docent



1 gebruikersaccount voor de „student‟

De vraag werd gesteld om zeker na te gaan dat veel studenten simultaan kunnen inloggen op dezelfde studentenaccount. => antwoord volgt…



Er moet rekening gehouden worden met de voortgezette kost van 223 € /school /jaar voor het Dartfish.tv kanaal



Pakket per school lijkt beperkt qua aantallen maar is werkbaar.

Besluit Dartfish levert naar de mening van projectmedewerker Tom Madou de beste software. Wanneer we kwaliteit boven kwantiteit willen stellen lijkt Dartfish de te volgen weg. Contact  Eerste ontmoeting te Zaventem begin oktober samen met vertegenwoordiger Bart Norré en Education manager Sebastian... 

2de onmoeting op 27 oktober in Reno (namiddag)



Mail



Telefoon

blz. 24/42

Product 3: Swinger Gegevens Softwareleverancier 3: Webbsoft http://www.webbsoft.biz/ www.sportinbeweging.biz Contactpersoon: Enno Brands Sport-in-Beweging www.sportinbeweging.biz Producten:  Swinger Teacher 

Swinger Pro



Swinger Student



Swinger DJV



Snapper (lite?)

Strengths  Alle noden lijken vervulbaar met deze software 

Afzonderlijke producten voor „onderwijs‟



Verkoop via “education pacs” zorgen voor goede prijzen:

Weaknesses  Software lijkt nogal „homemade‟, weinig professioneel. Veel eigen programmeerwerk voornamelijk toegespitst op golf. 

Internetplatform dat wordt aangeboden ook vooral “eigen werk” van de verkoper. Deze manier van werken haalt vanzelfsprekend niet het niveau van de software die grote bedrijven zoals Dartfish of Siliconcoach.

Opportunities  Er is reeds expertise met het aanbieden van dergelijke software in onderwijsinstellingen die opleidingen lichamelijke opvoeding aanbieden. In het verenigd koninkrijk werd deze software reeds in een aantal scholen geïntegreerd. Threats



Het internetplatform steunt op een voortgezette betaling die niet in de offerte werd opgenomen.

Analyse Offerte Swinger

Offerte Our offer fitting the budget will comprise the websites for distribution of video-files and Swinger software programs (level 1), and the Swinger software licenses (level 2,3). We would actually be offering 3 levels of functionality: 1. SwingerViewer and SwingerLessonViewer (video-viewing; data: technical/tactical) 2. SwingerStudent (video-analysis; data: technical/tactical/tagging) 3. SwingerTeacher (video-production, - analysis, - lessons; data: technical/tactical/tagging)

blz. 25/42

Level 1 is free of license cost, but requires a Koevoet website for € 498 ex VAT. It offers a great way to provide for teaching and learning in the institutes and should not be underestimated as it lays the ground-work to organize and facilitate video-analysis in a community. Level 2 and 3 are the licenses for video tools offered as Webbsoft Education Pack A plus upgrades for a total of 2 licenses SwingerTeacher and 17 licenses SwingerStudent for € 2030 ex VAT. Total price for 7 institutes ( Koevoet website and 2 licenses SwingerTeacher and 17 licenses SwingerStudent each) is € 17704, excluding VAT, or € 21068 including 19% VAT. Conditions: Payment for Koevoet websites is due in advance upon start of development. Excluded in the total price are costs for yearly hosting and support of websites. Hosting and support of the Koevoet Website is due upon delivery. Payment for Swinger software is due upon delivery of Swinger smartcard licenses. Excluded in the total price are costs for additional Smartcards, in case Webbsoft server is not deployed for network licensing, and each license requires a physical Smartcard. The extra cost for a Smartcard plus reader is about €25 ex VAT. Webbsoft Education Pack prices are based on the current KANDLEWebbsoft_UniPriceListOrderForm. Prices may vary based on exchange rates.

blz. 26/42

Analyse Naar kwantiteit bidet Webbsoft bruikbare pakketten per school. Er moet rekening gehouden worden met een voortgezette betaling voor de websites. De kwaliteit van de software kan volstaan voor het project maar is inferieur aan de „grote‟ leveranciers. Het internetplatform is weinig professioneel en is sterk beperkt in gebruikers (50 „auteurs‟ + 50 „gebruikers‟ per website). Besluit De offerte van Swinger biedt een pakket dat bruikbaar zou kunnen zijn maar die helaas niet kan wedijveren met het niveau van de 3 andere softwareleveranciers. Vooral het internetplatform doet nogal amateuristisch aan en ook de software is minder gebruiksvriendelijk. Contact  Mail 

Telefoon



Ontwikkelden website als voorbeeld



CD-Rom via postpakket

blz. 27/42

Product 4: Simi Gegevens Softwareleverancier 4: Simi http://www.simi.com/ Contactpersoon: Philipp Russ Simi Reality Motion Systems GmbH 85716 Unterschleissheim / Germany - Phone/Fax +49-89-321459-0/16 HRB 100170 - HR Muenchen - Geschäftsfuehrer/President Andreas Russ mailto:[email protected] - http://www.simi.com/ Producten: 

Simi motion (twin)



Simi scout



Simi vidback

Strengths  Alle noden lijken vervulbaar met deze software 

Groot aantal licenties in offerte

Weaknesses  Geen afzonderlijke producten voor „onderwijs‟ 

Geen on-line toepassingen die „delen‟ van output mogelijk maken



Minder goede „feel‟ van de software, gebruiksvriendelijkheid



Bedrijf lijkt minder gericht op onderwijs maar is meer gespecialiseerd in andere gebieden waar videoanalyse wordt toegepast.

Opportunities



geen

blz. 28/42

Threats  geen Analyse Offerte Simi

Offerte

blz. 29/42

Analyse   

Grootste hoeveelheid licenties van de vier offertes Taggingsysteem personaliseerbaar en aanwezig in simi scout. Geen platform om op een eenvoudige wijze analyses/opdrachten te delen tussen verschillende gebruikers/instellingen.

Besluit Simi maakt een mooie offerte met een groot aantal licenties. Niemand kan tippen aan deze kwantiteit van pakketten. Wanneer we de software aan het werk zien voelt deze iets minder gebruiksvriendelijk dan pakketten als siliconCoach of Dartfish. Simi lijkt zich als bedrijf ook iets meer toe te leggen op een wetenschappelijke markt dan bijvoorbeeld op sport of onderwijs. Het ontbreken van een on-line toepassing om analyses te delen in combinatie met de lagere gebruiksvriendelijkheid zorgt dat dit pakket over het algemeen iets minder interessant wordt dan bijvoorbeeld Dartfish. Ondanks dit alles blijft dit een volwaardige offerte van een bruikbaar pakket. Contact  Mail 

Virtuele presentatie op 23 oktober



Telefoon

blz. 30/42

Bijlage 2: verslagen vergaderingen

blz. 31/42

SoE-Comité Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟

SoE Project ‘Observationeel leren in het bewegingsonderwijs: de rol van videofeedback’ Vergadering 21/10/08 FaBeR, KULeuven

Aanwezig: Jan Seghers (KULeuven), Brent Gers (KHLeuven), Toon Dehandschutter (KHLeuven), Véronique Punie (KHLim) en Jorge Cottyn (KATHO, verslaggever) Afwezig met kennisgeving: Tom Madou (KATHO), Frank Peeters (KHKempen), Elke Londers (GroepT) Bijlagen: 1. Opvolging operationele afspraken 2. Overzicht softwareprogramma’s Agenda:       

Voorstelling projectmedewerkers Opvolging van operationele afspraken en vragen van commissie Overzicht softwareprogramma's Integratie in netwerkstructuur KULeuven Planning concrete uitwerking praktijkvoorbeelden Planning volgende overlegmomenten. Varia

1. Voorstelling projectmedewerkers    

Tom Madou (0.50, 12 maanden, KATHO) Brent Gers (0.30, 6 maanden, KHLeuven) Toon Dehandschutter (0.20, 6 maanden, KHLeuven) Er zal een schuldvordering moeten gemaakt worden om de betaling te regelen tussen KATHO en KHLeuven.

2. Opvolging van operationele afspraken en vragen van commissie 

Zie bijlage 1

3. Overzicht softwareprogramma’s 

Zie bijlage 2

Wim Bergen

Voorzitter Overkoepelende Vergadering Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟ Tel. 016/39 92 00 e-mail: [email protected] http://www.schoolofeducation.eu

 



Noldus is een software pakket dat gebruikt wordt om observaties tijdens stagelessen te ondersteunen. Het zou zinvol zijn om dit pakket ook eens te onderzoeken. Bij de offertes zal duidelijk moeten gevraagd worden hoe de licentiestructuur eruit ziet. Is er een looptijd? Wat met updates? Is er ondersteuning van een helpdesk? Is er mogelijkheid om extra licenties te kopen na het aflopen van het project. Al deze aspecten zouden samen met de mogelijkheden van het programma in een overzichtstabel geplaatst moeten worden. Het zou zeer zinvol zijn om contacten te leggen met Nederlandse Lerarenopleidingen (ALO’s) om hun ervaringen met videofeedback te weten. Dit zal nagevraagd worden bij de vertegenwoordiger van Visual Coach.

4. Integratie in netwerkstructuur KULeuven 



Zoals duidelijk in het contract gevraagd werd, werd eerst Leo Nivelle (informatiearchitect Associatie KULeuven) gecontacteerd. Die heeft ons doorverwezen naar AVNet, die op hun beurt ons doorverwezen naar Gert Vande Broek en Dan Daly. Als het pakket uiteindelijk gekozen zal worden, zullen de verschillende betrokkenen opnieuw gecontacteerd worden voor feedback. Uit verschillende gesprekken is duidelijk geworden dat videofeedback over het internet niet evident is. Toch blijft het de hoofdbedoeling om de software zo gebruiks- en onderhoudsvriendelijk aan te bieden.

5. Planning concrete uitwerking praktijkvoorbeelden       

Technische vaardigheden: atletiek (Brent Gers) Tactische vaardigheden: volleybal (Tom Madou) Didactische vaardigheden: stage (Toon Dehandschutter) Observatievaardigheden: gymnastiek (Tom Madou en Jorge Cottyn) In het oorspronkelijk voorstel zou didactische vaardigheden door Groep T uitgewerkt worden, maar dit zal nu uitgewerkt worden door Toon Dehandschutter, daar hij als projectmedewerker is ingeschakeld. Uiteraard zal er verder overleg met Elke Londers gebeuren. De praktijkvoorbeelden zullen uitgewerkt worden volgens een uniform sjabloon. Een hoofdstuk in de handleiding zal gewijd worden aan de technische vereisten van camera’s en computers. Ook filmtechnieken zullen aan bod komen. Tom zal hiervoor contact opnemen met Jos Libeert (multimediacel KATHO). Dit hoofdstuk zou zo snel mogelijk moeten af zijn, zodat de projectmedewerkers nog in het eerste semester zouden kunnen filmen. Dit hoofdstuk zal doorgestuurd worden naar alle co-promotoren die het aan hun eigen multimediaspecialisten kunnen voorleggen ifv. feedback.

6. Planning volgende overlegmomenten  

Dinsdag 06/01/09 om 12u in Torhout (definitieve keuze softwareprogramma en voorbereiding tussentijds verslag). Het marktonderzoek zal vooraf naar alle co-promotoren gestuurd worden, zodat de mensen die de vergadering niet kunnen bijwonen ook inspraak hebben in de keuze.

7. Varia 

Eén van de doelstellingen van het project is het indienen van nieuwe gezamenlijke projecten. Concreet gaat dit vooral over onderwijsinnovatieprojecten( SoE, OOF). Voorlopig zijn er geen concrete plannen. Voorstellen kunnen steeds gemaild worden naar de co-promotoren. Eventueel

blz. 33/42



zou er een vervolg van het huidig project kunnen ingediend worden. Jorge zal de mogelijkheden bekijken en de co-promotoren op de hoogte houden. Gezamenlijke onderzoeksprojecten zijn minder evident. De PWO-middelen zijn quasi de enige financieringsbronnen voor onderzoeksprojecten in de hogescholen. Het zou wel zinvol zijn om de hogeschoolonderzoekers eens samen te brengen om de mogelijkheden van verdere samenwerking te bespreken.

To do    

Mogelijkheden van Noldus onderzoeken (Tom) Overzichtstabel maken van softwarepakketten (Tom) Contacten leggen met een ALO ifv. praktijkervaring videofeedback (Jorge) Uitschrijven van hoofdstuk over technische vereisten camera’s en computers en cameratechnieken. (Tom)  Kijken of er een vervolg op huidig project kan ingediend worden (Jorge)

Bijlage 1: Opvolging operationele afspraken 1: Precisering van de rol van de co-promotoren Binnen elk opleidingsinstituut werd een co-promotor aangesteld die zich engageert om mee te werken aan de ontwikkeling en implementatie van het videofeedbacksysteem. Concreet betekent dit in de eerste plaats dat de co-promotor zich beschikbaar stelt als aanspreekpunt voor de promotor en de projectmedewerkers. De co-promotor spreekt daarbuiten ook zelf mensen aan binnen het eigen opleidingsinstituut om het gebruik van het videofeedbacksysteem te stimuleren. Hij / zij gaat actief op zoek naar opleidingsonderdelen binnen het curriculum waar dit systeem kan worden geïmplementeerd en legt hiervoor de nodige contacten. Ten slotte zal de co-promotor het gebruik van de TOLEDO-community promoten en dus het uitwisselen van relevante ervaringen via deze weg stimuleren. Hoewel alle opleidingsinstituten van de associatie K.U.Leuven over de software zouden moeten beschikken betekent dit niet dat alle co-promotoren een even grote rol moeten spelen. Vooral het uitwerken van voorbeelden kan binnen bepaalde instituten gebeuren die hier reeds expertise hebben in opgebouwd. Een laatste verantwoordelijkheid voor elke co-promoter is er op toezien dat de implementatie van de software in het curriculum gebeurt op een wijze die lange termijn bruikbaarheid garandeert.

2: Precisering van de relevantie van videofeedback en hoe dat zal blijken uit het project. Videofeedback is relevant binnen het bewegingsonderwijs op verschillende niveaus. Vaak beschouwt men het feit dat deze software een cruciale rol kan spelen bij het aanleren van technische of tactische vaardigheden als „voor de hand liggend‟. Dit is dan ook een van de basistoepassingen voor een videofeedbackprogramma. Toch zijn er meer toepassingen waarbij dergelijke software een grote meerwaarde kan betekenen. De belangrijkste is misschien wel dat de ontwikkeling van didactische vaardigheden kan worden ondersteund wanneer videoanalysesoftware in het bewegingsonderwijs wordt geïntegreerd. Tenslotte is het ook mogelijk en wenselijk om observatievaardigheden van studenten te ondersteunen en te ontwikkelen met behulp van deze software. Het is belangrijk dat alle (lees: ook de niet voor de hand liggende) toepassingen worden erkend bij de implementatie van deze software. Bij het aanleren van technische vaardigheden kunnen we stellen dat feedback op zich van erg groot belang is in een motorisch leerproces en dat meer en meer wordt gewezen op de belangrijke plaats die studenten hierbij zelf vervullen. Het klassieke beeld van de les lichamelijke opvoeding waarbij de leerkracht de enige is die feedback kan geven (en bijgevolg dus erg weinig leerlingen bereikt) is al even verleden tijd. Wanneer we willen dat studenten zelf in (externe) feedback kunnen voorzien spreekt het voor zich dat ze over een arsenaal aan observatievaardigheden moeten beschikken. Er kan namelijk enkel feedback worden gegeven over wat geobserveerd werd. Bij dit „observeren‟ komt de sterkte van een videofeedbacksysteem naar voor. Videoanalyse biedt talloze voordelen om tot een gerichte observatie te komen waaruit relevante feedback kan volgen. Zo kan een beweging oneindig veel keer opnieuw worden bekeken, kunnen beelden vertraagd of stilgezet worden, kan men meten op beelden, kunnen (al dan niet synchrone) vergelijkingen worden gemaakt met expertbeelden enz... Wanneer een leerkracht er in slaagt om over te brengen wat de belangrijke elementen van een beweging zijn worden studenten die over videoanalysesoftware beschikken opeens experts in observatie en bijgevolg feedback. Naast de verhoogde

blz. 34/42

observatievaardigheid krijgen studenten door het analyseren van videobeelden ook zelf meer inzicht in de beweging wat hun eigen bedrevenheid ten goede kan komen. Bij tactische problemen kunnen we stellen dat deze vaak kunnen teruggebracht worden naar „tijdskwesties‟. Binnen verschillende bewegingsdomeinen worden bijvoorbeeld strategieën en tactieken toegepast om „tijd‟ weg te nemen van een tegenstander en „tijd te creëren‟ voor zichzelf. Vaak verschuilen tactische onderwerpen zich in concepten zoals timing, coördinatie, enz. allemaal begrippen die te maken hebben met tijd. Een videofeedbacksysteem heeft naast heel wat andere voordelen de grote troef dat het de dimensie „tijd‟ kan variëren. In slow motion worden tactische beslissingen uitvergroot en stilstaande beelden kunnen meehelpen om dergelijke zaken sneller te begrijpen. Binnen een spelgerichte benadering van het bewegingsonderwijs kan een videofeedbacksysteem dus zeker ook voor tactische topics een meerwaarde betekenen. Een derde, op het eerste zicht minder voor de hand liggend topic waarbij videofeedback een nuttige rol kan vervullen is bij het ontwikkelen van didactische vaardigheden bij studenten. We merkten reeds dat sommige docenten concrete problemen ervaren die aan de hand van videoanalysesoftware kunnen worden opgelost. Een videofeedbackprogramma heeft als grote troef dat het in staat is om alle feedback die klassiek aan de hand van een observatieformulier wordt gegeven kan koppelen aan beelden. Het filmen van stagelessen, selecteren van fragmenten, aanduiden van relevante informatie op videobeelden kan dus een enorme meerwaarde bieden bij de bespreking van een stageopdracht. Het gebruik van dergelijke software voor dit doeleinde is een erg actueel topic binnen de wereld van de softwareleveranciers. De doelstelling om software te gebruiken bij observatie van stagelessen kan dus voordelig zijn op vele fronten. Naast de voordelen die docenten ervaren wanneer ze beschikken over deze „tool‟, kan de pioniersrol die wordt gespeeld bij de toepassing voor deze doeleinden ons project commercieel interessanter maken voor softwareleveranciers. Een vierde toepassing waarbij dergelijke software wordt gebruikt is de ontwikkeling van observatievaardigheden bij studenten met oog op foutenanalyse. Aan de hand van uitgewerkte opdrachten voor foutenanalyse kunnen studenten leren waar ze moeten naar kijken om fouten te ontdekken. Foutenanalyse aan de hand van videofeedback kan studenten dus sterk ondersteunen in hun ontwikkeling als observator. Aan de hand van de uitgewerkte voorbeelden worden oplossingen ontwikkeld waarin studenten maximaal kunnen profiteren van voordelen die videoanalysesoftware biedt. Hierbij wordt aandacht besteed aan praktische problemen die mensen zonder ervaring met dergelijke software kunnen ervaren.

3. Kwantificeren van de gestelde doelen Concreet stellen we volgende meetbare doelstellingen:  Elke partner van de associatie K.U.Leuven moet kunnen beschikken over de videoanalysesoftware. Er wordt gezocht naar de eventuele mogelijkheid om de software via een accountsysteem van op een centrale server aan te bieden. 

Binnen het curriculum van elke opleiding lichamelijke opvoeding van de associatie K.U.Leuven zou minstens 1 vak moeten gebruik maken van de videoanalysesoftware. Dit kan gebeuren aan de hand van opdrachten voor studenten of als hulpmiddel voor docenten.



Minstens 4 verschillende toepassingen voor deze software worden volledig uitgewerkt. Opnieuw kan dit variëren tussen opdrachten voor techniek, tactiek of als hulp middel bij het onderwijzen of evalueren van didactische vaardigheden.

4: De aankoop van software kan alleen op basis van een goedgekeurd verslag van een bespreking met L. Nivelle en ICTS K.U.Leuven en op grond van een schriftelijk engagement inzake Citrix enerzijds en een strategiedocument omtrent de betrokkenheid van de CVO’s anderzijds. De eerste contacten zijn via mail reeds gelegd met L. Nivelle. Daarbuiten is er ook contact met mensen van AVNet, de dienst die het gebruik van beeld en geluid voor onderwijs en onderzoekstoepassingen aan de K.U.Leuven ondersteunt. Bij de aankoop van software wordt rekening gehouden met vraag 4. Zoals gepreciseerd in de projectaanvraag worden de volgende operationele resultaten gerealiseerd: 1. 2. 3.

Eindrapport van marktanalyse en het kiezen van een software-programma. Integratie van software programma in ICT-infrastructuur Associatie K.U.Leuven. Handleiding met aandacht voor film-technische vereisten en beschrijving van de vier praktijkvoorbeelden.

blz. 35/42

4. 5. 6.

TOLEDO-community met discussieforum, handleiding en praktijkvoorbeelden en mogelijkheid om nieuwe praktijkvoorbeelden te verspreiden. Disseminatie van projectresultaten op de nascholing Lichamelijke Opvoeding van de K.U.Leuven. Indienen van nieuwe samenwerkingsprojecten met medewerking van alle lerarenopleidingen lichamelijke opvoeding.

blz. 36/42

SoE-Comité Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟

SoE Project ‘Observationeel leren in het bewegingsonderwijs: de rol van videofeedback’ Vergadering 06/01/09 RENO, Torhout

Aanwezig: Jan Seghers (KULeuven), Brent Gers (KHLeuven), Toon Dehandschutter (KHLeuven), Jos Libeert (multimediacel KATHO) en Jorge Cottyn (KATHO), Tom Madou (KATHO, verslaggever), Roel van der Auwera (Groep T), Frederic Maes (School of Education), Rik Van den Bergh (RENO) Afwezig met kennisgeving: Bijlagen: 3. Marktanalyse softwareleveranciers (Tom Madou) Agenda:  Goedkeuring en opvolging verslag 21/10/08  Bespreking marktanalyse en keuze van softwaresysteem (+ contact met ict-dienst Associatie K.U.Leuven)  Tussentijds verslag  Uitwerking 4 praktijkvoorbeelden en handleiding  Voorstelling op Nascholing Faber  Stand van zaken nieuw project  Varia en planning nieuw overlegmoment

8. Goedkeuring en opvolging verslag 21/10/08 

Geen bijzonder opmerkingen

9. Bespreking marktanalyse en keuze van softwaresysteem De uiteindelijke keuze wordt gemaakt om het pakket Dartfish aan te kopen. Verschillende argumenten geven de doorslag om met dit bedrijf in zee te gaan. Zo zijn er in Leuven al een aantal licenties aangekocht en aanwezig, wat een meerwaarde kan betekenen. Ook het virtueel platform ‘dartfish.tv’ is een van de grote voordelen van deze softwarelverancier. Voor een uitgebreid verslag en vergelijking tussen de verschillende leveranciers: zie bijlage.

Wim Bergen

Voorzitter Overkoepelende Vergadering Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟ Tel. 016/39 92 00 e-mail: [email protected] http://www.schoolofeducation.eu

10. Tussentijds verslag 

Projectmedewerker Tom Madou maakt het tussentijds verslag, Brent Gers stelt voor om hier aan mee te werken.

11. Uitwerking vier praktijkvoorbeelden  

Zodra de software werd geleverd starten de vier meest betrokken personen met de uitwerking van praktijkvoorbeelden. Videomateriaal kan nu al gemaakt worden. De keuze van camera’s wordt hierbij nogmaals besproken en er wordt aangehaald dat het filmen met een standaard digitale camera (standaard definitie op miniDV) voorlopig de beste methode is om beeldmateriaal te verzamelen.

12. Voorstelling op nascholing FABER 

Jan Seghers neemt contact op met Daniel Behets in verband met deze voorstelling.

13. Stand van zaken nieuw project   

Er wordt op gewezen dat de doelstellingen van dit project binnen de termijn kunnen worden bereikt maar dat voor echte integratie van de software in de verschillende opleidingen eigenlijk een nieuw project zou moeten worden opgestart. Frederic Maes van School of Education wijst er op dat vervolgprojecten sowieso niet worden goedgekeurd. Het is dus moeilijk om nu al (begin 2009) een nieuw project in te dienen

14. Varia

To do     

Verschillende softwareleveranciers op de hoogte brengen van de uiteindelijke keuze (Tom) Tussentijds verslag (Tom + Brent) Contact opnemen met ICT-dienst KULeuven voor uiteindelijke goedkeuring (Tom) Contact met Prof. Behets ivm nascholing Faber (Jan) Start verzamelen videomateriaal met oog op uitwerken opdrachten (Roel, Brent, Tom, Toon)

blz. 38/42

SoE-Comité Expertisenetwerk „School of Education Associatie K.U.Leuven‟

SoE Project ‘Observationeel leren in het bewegingsonderwijs: de rol van videofeedback’ Vergadering 29/01/09 KHL, Leuven

Aanwezig: Brent Gers (KHLeuven), Toon Dehandschutter (KHLeuven), Tom Madou (Katho, Reno) Afwezig met kennisgeving: Jorge Cottyn, (Katho Reno, promotor) Bijlagen: Agenda:  Goedkeuring en opvolging verslag 09/01/09  Bespreking voorstellen tot implementatie software o Techniek FB o Tactiek FB o Pedagogische FB o Foutenanalyse  Tussentijds verslag  Voorstelling op nascholing FABER  Videoformaten  Versturing Software  Toledocommunity

15. Goedkeuring en opvolging verslag 09/01/09 

Geen bijzonder opmerkingen

16. Bespreking voorstellen tot implementatie software a. Techniek FB i. Brent Gers stelt voor om dit uit te werken naar Atletiek ii. Brent kan makkelijk expertbeelden verzamelen en is expert in het domein b. Tactiek FB i. Brainstormen over tactiek FB leidt vooral tot idee dat we dit eenvoudig kunnen en moeten houden Jan Elen Coördinator ENW SoE Tel. 016 32 57 33 Fax 016 32 40 88 e-mail: [email protected] http://www.schoolofeducation.eu

ii. Videofeedback over opstellingen, looppatronen, enz. binnen sporten als basketbal, voetbal, handbal, enz. zijn goede tactische hulpmiddelen! iii. Tom zoekt zoekt naar voorbeeld volleybal c. Pedagogische FB i. Toon probeert dit deel uit te werken ii. Probleem van privacy wordt aangehaald bij stagelessen (filmen van leerlingen?) iii. In een eerste stadium voornamelijk bruikbaar binnen microteachingomgevingen iv. Deze toepassing doet beroep op de meest geavanceerde functies van dartfish (event-tagging). Na een kennismakingsperiode starten we best met volgende zaken: 1. Beslissing maken waarover we FB willen gaan geven 2. Observatietopics digitaliseren in ‘knoppen’ binnen dartfish d. Foutenanalyse i. Tom werkt een voorbeeld uit in samenwerking met M. Lantsocht voor minitennis in Reno- Torhout. In deze toepassing wordt vertraagde livefeedback ingepast in een les waardoor leerlingen aan de hand van een observatieprotocol fouten bij zichzelf leren herkennen en verbeteren. Dit voorbeeld geld meteen ook als ‘technische FB’ 17. Tussentijds verslag 

Projectmedewerker Tom Madou maakt het tussentijds verslag in samenwerking met Toon en Brent, deadline is 1 maart.

18. Voorstelling op nascholing FABER 

Dit moeten we opvolgen. Toon probeert nog eens contact op te nemen met D. Behets.

19. Videoformaten a. Brent leerde via een on-line les dat “MPEG-HQ” een goed formaat zou zijn om video te gaan stockeren, dit wordt gecontroleerd zodra de software beschikbaar is b. Er wordt bekeken of realtime capturing en conversie mogelijk is (vraagt wel erg veel van computer) 20. Versturing Software a. ZO SNEL MOGELIJK b. Adressen worden verzameld en doorgegeven aan Dartfish (Tom) c. Classroom software wordt eerst uitgewerkt in een casestudy in Torhout of KHL 21. Toledocommunity a. Er wordt nagegaan of er een toledocommunity kan worden opgestart over de verschillende onderwijsinstellingen van de associatie heen7

blz. 40/42

b. Bedoeling is om ervaringen ivm het gebruik van de software te gaan delen met elkaar.

To do  Tussentijds verslag (Tom)  Contact met Prof. Behets ivm nascholing Faber (Brent? Toon?)  Nagaan of een toledocommunity kan worden opgestart over de verschillende onderwijsinstellingen van de associatie heen (Brent?)  Adressen verzamelen + doorgeven aan dartfish (Tom

blz. 41/42

Bijlage 3: Handleiding

blz. 42/42