School of Education

School of Education 2008-2010 ONZE PROJECTEN, ONZE TROEVEN!

www.schoolofeducation.eu

Beste lerarenopleider

In het kader van het Expertisenetwerk ‘School of Education’ van de Associatie K.U.Leuven werken wij sinds enkele jaren nauw samen met 22 onderwijsinstellingen die een lerarenopleiding aanbieden (12 hogescholen, 9 Centra voor Volwassenenonderwijs en de K.U.Leuven). Via allerlei samenwerkingsverbanden streven we ernaar de lerarenopleidingen te verbeteren. Een belangrijk aspect hierin is de verdere professionalisering van de lerarenopleiders. Ook hier trachten we een steentje in bij te dragen. Onze projecten zijn hiertoe het instrument bij uitstek. Binnen deze projecten werken verschillende partners samen rond actuele onderwijskundige thema’s. Tweejaarlijks wensen we de resultaten van deze projecten in de kijker te plaatsen. We stellen u dan ook graag met enige trots onze nieuwe brochure voor. U kan er een bloemlezing van de verschillende afgelopen en lopende projecten in terugvinden. De uitgebreide projectomschrijvingen kan u raadplegen op onze website (www.schoolofeducation.eu) of via de contactpersoon en/of website vermeld bij ieder project. Onze voorgaande brochure (editie 2007-2008) kan u eveneens op deze website bekijken. Onze expliciete dank gaat uit naar de studenten van de lerarenopleiding bachelor secundair onderwijs van GROEP T, voor het ontwerpen van alle illustraties in deze brochure. Veel leesplezier. Namens alle medewerkers van School of Education, Wim Bergen Voorzitter 1

Wegwijs In deze tweede editie van onze brochure “Onze projecten, onze troeven” vindt u een overzicht van de projecten waarbinnen onze lerarenopleiders met veel enthousiasme samenwerken. Naast een beschrijving van de projecten die werden afgerond, blikken we met u vooruit op de doelstellingen van de lopende projecten. De brochure stelt de projecten aan u voor, gegroepeerd volgens de thema’s (vak-)didactiek, praktijkcomponent, curriculumvernieuwing, kwaliteitszorg, professionalisering lerarenopleiders, assessment, multimedia en diversiteit. Hieronder alvast een overzicht van de afgeronde projecten: 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 2

Het ontsluiten van vakdidactisch onderzoek m.b.t. taal BASO.TV: een beeldbank voor lerarenopleidingen secundair onderwijs Een adequate voorbereiding op het beroepsonderwijs Observationeel leren in het bewegingsonderwijs d.m.v. videofeedback Evaluatie van en door mentoren Kader voor opleiding, begeleiding en evaluatie van de leraar in opleiding (LIO) Mogelijkheden tot differentiatie binnen de specifieke lerarenopleiding voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met on- en laaggeschoolde volwassenen

8.

9. 10.

11. 12. 13.

Levensbeschouwelijke aspecten: samenwerking, visie en innovatie rond onderwijs in de spanning tussen identiteit en diversiteit De spanning tussen gerichtheid op het heden en historische denken bij aanstaande leraren geschiedenis Taalcompetenties vertaald (2). Naar een doeltreffend curriculum taalvaardigheid voor alle leraren secundair onderwijs Afstemming specifieke lerarenopleidingen en afstemming praktijkcomponent Kwaliteitszorg binnen de centra voor volwassenenonderwijs Instroombeleid: vrijstellingen op basis van EVK in de banaba-opleidingen

Geïnteresseerd om zelf een project in te dienen of om mee te werken aan een project? Kijk dan zeker uit naar onze oproep in het najaar van 2011 op www.schoolofeducation.eu of aarzel niet om contact op te nemen met één van onze medewerkers.

(VAK-)DIDACTIEK

1. Het ontsluiten van vakdidactisch onderzoek m.b.t. taal Dit project speelt in op twee belangrijke taken van het Expertisenetwerk ‘School of Education’. Ten eerste het verspreiden onder lerarenopleiders van voor hen relevante resultaten van vakdidactisch onderzoek en ten tweede de verdere professionalisering van lerarenopleiders via actieonderzoek.

In de loop van het traject kreeg dit project de naam “CLARA” mee, een acroniem dat beide doelstellingen omvat en passend beschrijft: Collection of Language Acquisitions Research overview Articles and Classroom Action Research.

Deze twee doelstellingen werden in dit project geoperationaliseerd. Enerzijds werd een zoekbare hypertext artikelendatabank ontwikkeld en ingevuld met voor lerarenopleiders talen relevante onderzoeksresultaten en onderwijsadviezen. Anderzijds werd een vormingstraject opgesteld dat lerarenopleiders talen bijbrengt hoe ze hun eigen onderwijs via actieonderzoek kritisch kunnen evalueren en bijsturen.

Meer informatie: Partners: Contactpersoon:

www.schoolofeducation.eu K.U.Leuven, GROEP T en KHLeuven [email protected]

3

(VAK-)DIDACTIEK

2. BASO.TV: een beeldbank voor lerarenopleidingen secundair onderwijs Het project ‘BASO.TV’ ontwikkelde een website voor het uploaden, bekijken en delen van videofilmpjes voor en door studenten en lectoren in de lerarenopleiding. Deze website omvat een videodatabank van lesfragmenten met informatiefiches, een handleiding voor het filmen en een reeks aanbevelingen voor mogelijk gebruik in de lerarenopleiding. Met deze toepassing kan het leren met en het ontwikkelen van videofragmenten geïntegreerd worden in lessen (vak-)didactiek maar ook worden gebruikt voor agogische vaardigheden, stage, microteaching, ... Video’s kunnen verspreid worden naar eigen studenten en/of collega-lectoren van de eigen of van andere lerarenopleidingen van het Expertisenetwerk ‘School of Education’.

4


De website van deze projectgroep kan op verschillende manieren worden gebruikt. Enerzijds kan men naar bestaande videofragmenten zoeken op basis van vak, methode of didactische werkvorm (via trefwoorden) en de fragmenten gebruiken in lessen en oefeningen. Anderzijds kunnen lectoren opdrachten geven aan studenten om zelf videofragmenten te maken. Tijdens het filmen en monteren van lessen gegeven door ervaren leraren of medestudenten, leert de student actief en binnen een authentieke context. De studenten kunnen ook de opdracht krijgen om zichzelf te filmen tijdens de stage. Op basis van dit filmmateriaal kan een zelfreflectie gebeuren en/of kan een eigen videofragment ontwikkeld worden waarbij een methode, werkvorm, lesmoment of basiscompetentie wordt belicht. Ook deze nieuwe videofragmenten kunnen via de site opgeladen en desgewenst worden verspreid.

www.baso.tv of www.schoolofeducation.eu KHBO, K.U.Leuven (AVNet) en KaHo Sint-Lieven [email protected]

Het project ‘Een adequate voorbereiding op beroepsonderwijs’ vertrok vanuit een tweeledige vaststelling: de leefen denkwereld van de B-stroom- en BSO-leerling staat veraf van de leefen denkwereld van studenten in de lerarenopleiding en bovendien is de expertise over leerinhouden en didactieken voor B-stroom en BSO versnipperd over diverse lectoren en opleidingsonderdelen in de lerarenopleiding. Op basis van een grondige literatuurstudie en een aantal leervragen bouwde de projectgroep een traject uit ter voorbereiding op het lesgeven in B-stroom en BSO. Zij liet zich hierbij leiden door de decretale basiscompetenties om tot een specifieker competentieprofiel van een BSOleerkracht te komen.

Zij gaven de projectgroep de boodschap mee: ‘Behandel het beroepsonderwijs als een volwaardige onderwijsvorm en beklemtoon het belang van een respectvolle leerkracht voor B-stroom- en BSO-leerlingen’.

(VAK-)DIDACTIEK

3. Een adequate voorbereiding op het beroepsonderwijs

Op de website van de projectgroep kan u de ontwikkelde cursusteksten en opdrachtenkaarten terugvinden. Het staat iedereen vrij dit materiaal te consulteren en eventueel aan te passen. De authenticiteit van dit leermateriaal werd verhoogd door de feedback van leerkrachten B-stroom en pedagogische begeleiders.


www.onderwijswijsinberoeps.tk KHLeuven, GROEP T en Lessius Mechelen [email protected]

5

(VAK-)DIDACTIEK 6

4. Observationeel leren in het bewegingsonderwijs d.m.v. videofeedback Observatie van een expertvoorbeeld is belangrijk bij het aanleren van motorische vaardigheden. Tijdens de sportpraktijklessen van lerarenopleidingen lichamelijke opvoeding wordt observationeel leren meestal bereikt door demonstraties van de lesgever. Videofeedback is een alternatief, maar was tot voor kort vrij omslachtig. Recent werden er nieuwe videoanalyse-softwareprogramma’s ontwikkeld die erg gebruiksvriendelijk zijn. Een bijkomend voordeel is dat door videofeedback observatie van de eigen prestatie mogelijk wordt. Het is bovendien een ideaal middel om zelf-effectiviteit te verhogen, wat leidt tot optimale leerprocessen. Ten slotte zal de betrokkenheid van de student bij het leerproces toenemen, wat zal leiden tot een verhoogde intrinsieke motivatie.


Dit project voerde een marktanalyse uit van de beschikbare videoanalyse-softwareprogramma’s. Het programma Dartfish werd gekozen op basis van zijn lange termijnbruikbaarheid in het onderwijs. Hierdoor werd videofeedback mogelijk in de 7 instellingen met een opleiding lichamelijke opvoeding. Elke projectpartner beschikt nu over een Team Pro, een Life en 10 Classroom versies. Aan de hand van het Dartfish.TV platform kunnen er mediabooks worden gedeeld en ook op Toledo werd een forum gecreëerd om ervaringen met videofeedback te delen. Daarnaast werden praktijkvoorbeelden uitgewerkt van het gebruik van videofeedback in de educatieve context en werd een gebruiksvriendelijke handleiding geschreven voor lerarenopleiders. Daarbij werd bijzondere aandacht besteed aan de technische aspecten van het gebruik van deze videofeedback.

www.schoolofeducation.eu KATHO, GROEP T, HUB, K.U.Leuven, K.H.Kempen, KHLeuven en KHLim [email protected]

PRAKTIJKCOMPONENT

5. Evaluatie van en door mentoren Sinds enkele jaren werken verschillende partnerinstellingen van het Expertisenetwerk ‘School of Education’ samen aan de uitbouw van begeleiding en vorming van mentoren in de stagescholen. Het voorbije academiejaar bogen enkele projectmedewerkers zich over de vraag op welke wijze deze mentoren stagiairs uit de lerarenopleiding evalueren en in welke mate ze inspraak hebben (of willen hebben) in het beoordelingsproces.

Tevens verwoordde de projectgroep enkele generieke inzichten m.b.t. stagebegeleiding die eveneens nuttig zijn voor opleidingen in andere sectoren zoals verpleeg- en vroedkunde of maatschappelijk werk.

Hiervoor bestudeerde, selecteerde en vertaalde de projectgroep eerst verschillende vormen van geïntegreerde assessments die o.a. worden gebruikt binnen mentorenopleidingen. Vervolgens gingen zij via actieonderzoek na wat de effecten, de mogelijke valkuilen en de kritische succesfactoren zijn om deze assessmentvormen te implementeren. Een specifiek aandachtspunt vormde het verkennen en bestuderen van het spanningsveld tussen begeleiden - beoordelen en hoe hiermee kan worden omgegaan. Meer informatie: Partners: Contactpersoon:

www.schoolofeducation.eu KHLim, CVO LimLo, K.H.Kempen en K.U.Leuven [email protected]

7

PRAKTIJKCOMPONENT

6. Kader voor opleiding, begeleiding en evaluatie van de leraar in opleiding (LIO) Het decreet op de lerarenopleiding van 2006 creëerde de mogelijkheid om als leraar-in-opleiding (LIO) een specifieke lerarenopleiding te voltooien. Naar aanleiding van dit LIOstatuut tekenden lerarenopleiders van enkele centra voor volwassenenonderwijs samen met de K.U.Leuven een kader uit voor opleiding, begeleiding en evaluatie van de LIO’s. Eerst schreef de projectgroep een visietekst uit met twee pijlers: 1. een beschrijving van het profiel van de LIO, m.n. zijn vooropleiding, bekommernissen, persoonlijkheidskenmerken, verwachtingen, startcompetenties, motivatie, specifieke contextkenmerken zoals lesopdracht, verwachtingen van de school,… en 2. de formulering van kwaliteitsindicatoren bij de opleiding, begeleiding en assessment van de LIO. Deze indicatoren werden zowel voor de opleidingsinstelling als voor de scholen van tewerkstelling uitgewerkt.

Deze geeft aan: 1. wie de begeleiding en het assessment op zich neemt (b.v. directeur, mentor-coach, begeleider opleidingsinstelling, ... ) en op welk studiedomein; 2. hoe de begeleiding en evaluatie kan gebeuren (b.v. via portfolio of reflectieverslagen) en 3. wat er wordt geëvalueerd (b.v. enkel de decretale basiscompetenties of meer/minder).

Daarnaast ontwikkelde de projectgroep ook een leidraad voor begeleiding en evaluatie van de beroepspraktijk van de LIO.

8


www.schoolofeducation.eu CVO VIVO, CVO HIK, CVO LimLo en K.U.Leuven [email protected]

CURRICULUMVERNIEUWING

7. Mogelijkheden tot differentiatie binnen de specifieke lerarenopleiding voor (toekomstige) leraren die (willen) werken met on- en laaggeschoolde volwassenen Dit project beoogde de mogelijkheden te onderzoeken en uit te werken om binnen het kader van de specifieke lerarenopleiding aandacht te besteden aan het leren van laaggeschoolde volwassenen en hieraan aangepaste les-/instructiemethodes. Hiermee wil de projectgroep tegemoet komen aan de opleidingsnoden van (toekomstige) leraren die (willen) werken met deze doelgroep.

Dit leertraject is gestoffeerd met een aantal theoretische opleidingsonderdelen en praktijkopdrachten. Thema’s die in het lessenpakket aan bod komen zijn o.a. interculturele communicatie, trajectbegeleiding, diversiteit, het leren van laaggeschoolde volwassenen, lesgeven aan laaggeschoolde volwassenen,...

Om dit doel te bereiken werd er een differentieel leertraject rond het educatief begeleiden van laaggeschoolde volwassenen uitgewerkt in een syllabus. Daarvoor werd vertrokken van een gecoördineerd competentieprofiel binnen de grenzen van de decretale basiscompetenties voor de leraar secundair onderwijs en de competenties waarover een begeleider van laaggeschoolde volwassenen dient te beschikken. Meer informatie: Partners: Contactpersoon:

www.schoolofeducation.eu CVO VIVO, CVO LimLo, CVO TNA, K.U.Leuven en Karel de Grote-Hogeschool [email protected]

9


8. Levensbeschouwelijke aspecten: samenwerking, visie en innovatie rond onderwijs in de spanning tussen identiteit en diversiteit Dit project bouwde de specificiteit en kwaliteit van de levensbeschouwelijke aspecten van de lerarenopleidingen in Vlaanderen verder uit. Volgende elementen komen o.a. aan bod:

n n

n

n

n

10

n

Een instrument waarmee studenten en leraren hun positie ten aanzien van het leerplan en het vak rooms-katholieke godsdienst kunnen verkennen en/of hun reflectie ten aanzien van het leerplan en het vak verbreden en verdiepen. De uitwerking van de christelijke traditie vanuit enkele elementen van de negen invalshoeken van het leerplan op het niveau van de student lager onderwijs als (toekomstige) leerkracht. Verschillende instrumenten om de reflectie rond de levensbeschouwelijke persoonlijke, professionele en schoolidentiteit te ondersteunen zoals het PKG-instrument, het spiritueel genogram, de Melbourne-schaal en de Victoria-schaal. Een toegankelijke en geordende competentiematrix voor leerkrachten lager onderwijs in verband met godsdienst en RZL.


Metaforen en taal om godsdienstdidactiek gegrond op het hermeneutisch communicatief model toegankelijk te maken voor studenten lager en secundair onderwijs. Een presentatie over de historiek van het godsdienstonderwijs voor de lerarenopleiding.

De resultaten zijn te raadplegen op de website van dit project en zijn overdraagbaar naar studenten in de lerarenopleidingen en lerarenopleiders levensbeschouwelijke vakken. Tegelijk kan dit materiaal worden aangewend door leerkrachten in het werkveld en inspecteurs-adviseurs rooms-katholieke godsdienst. Naast deze website bracht de projectgroep tevens een publicatie uit getiteld ‘Identiteit in diversiteit. Inspiratie voor katholieke lerarenopleidingen’. Dit werk bevat o.m. een reflectietekst ‘Identiteit in diversiteit. Visietekst en beleidsvoorstel voor het optimaliseren van de uitstroom, de doorstroom en de instroom van élke student vanuit de lerarenopleidingen BAKO en BALO van de katholieke hogescholen.’ Deze publicatie is tevens te consulteren op diezelfde website.

www.kuleuven.be/thomas/hoger_onderwijs/lerarenopleiding K.U.Leuven, HUB, K.H.Kempen, KaHo Sint-Lieven, KATHO, KHBO, KHLeuven, KHLim en Lessius Mechelen [email protected]

In de praktijk lijken (geschiedenis-)leraren spontaan geneigd om vanuit hedendaagse begrippenkaders naar het verleden te kijken. Hierdoor komt de component historisch denken in het gedrang. De gedachte dat het bewustzijn van de genoemde spanning een belangrijke voorwaarde is om goed geschiedenisonderwijs te verstrekken werd daarom het uitgangspunt van dit project. Het opzet ervan beoogde een didactisch aanbod te ontwikkelen dat kan worden geïmplementeerd in de lerarenopleidingen, maar ook bruikbaar is in nascholingen en in vakgroepen geschiedenis in secundaire scholen. Met dit opzet in het achterhoofd werden twee instrumenten ontwikkeld. Deze hadden in een eerste fase tot doel de opvattingen en praktijken van een groep leraren in opleiding te achterhalen. In een tweede fase werden ze gebruikt voor de ontwikkeling van twee vakdidactische pakketten. Het eerste omvat een uitwerkte les geschiedenisdidactiek voor lerarenopleiders, het tweede is een instrument tot zelfanalyse dat in de context van nascholingen of in een vakgroep geschiedenis kan worden ingezet.


www.schoolofeducation.eu K.U.Leuven, HUB, KATHO, KHBO, KHLeuven en Lessius Mechelen [email protected]


9. De spanning tussen gerichtheid op het heden en historische denken bij aanstaande leraren geschiedenis

11


10. Taalcompetenties vertaald (2). Naar een doeltreffend curriculum taalvaardigheid voor alle leraren secundair onderwijs De lerarenopleidingen en het werkveld stellen al geruime tijd vast dat het met de taalcompetenties van studenten en beginnende leraren niet altijd zo best gesteld is. De moeilijkheden situeren zich op verschillende vlakken: inhouden, vaardigheden en attitudes. In 2007-2008 liep het eerste deel van dit project ‘Taalcompetenties vertaald’. Hierin werd een vernieuwd curriculum taalvaardigheid uitgetekend voor het eerste jaar van de bacheloropleiding secundair onderwijs met o.a. een diagnostische test, remediëringstrajecten voor instromende studenten, een leerlijn taalvaardigheid en kijkwijzers voor taal in de stages.

Daarnaast heeft de groep het werk van het eerste project geëvalueerd door middel van actieonderzoek. Ten slotte zette zij een module ‘Taalcoördinator’ op voor derdejaarsstudenten waarin deze een taalbeleid voor een secundaire school leren bedenken en implementeren. Deze module mikt vooral op studenten met Nederlands als onderwijsvak. Het curriculum en opdrachten werden ontworpen in overleg met het werkveld via een resonansgroep ‘Taalbeleid'.

Het vervolgproject van deze groep focuste op de uitbouw van een curriculum in het tweede en derde jaar van de opleiding met eveneens een cursus, opdrachten, kijkwijzers, evaluatiefiches en stage-evaluatieformulieren.

12


www.dertiendoelenvertaald.be KHLeuven, GROEP T, HUB en Lessius Mechelen [email protected]

Beide projecten formuleren een aantal aanbevelingen waarrond een consensus kan groeien om binnen het Expertisenetwerk ‘School of Education’ meer gelijklopende procedures uit te werken met betrekking tot de uitbouw van de lerarenopleiding. Ze geven een helder zicht op enerzijds de theoretische én praktische opbouw van het curriculum binnen de specifieke lerarenopleidingen en anderzijds de praktijkcomponent binnen de specifieke en geïntegreerde lerarenopleidingen. Dit project resulteerde in een uitgebreide inventaris en analyse van gelijkenissen, verschilpunten en complementariteiten tussen deze opleidingen. Zonder te streven naar een strakke eenvormigheid werden enkele concrete voorstellen gedaan om tot afstemming te komen zoals gemeenschappelijke stageovereenkomsten, terminologie en afspraken rond de stageaanvraagprocedure.


www.schoolofeducation.eu alle partners van het Expertisenetwerk ‘School of Education’, met K.U.Leuven als penvoerder [email protected]


11. Afstemming specifieke lerarenopleidingen en afstemming praktijkcomponent

13

12. Kwaliteitszorg binnen de centra voor volwassenenonderwijs

KWALITEITSZORG

Het decreet lerarenopleiding (2006) bepaalt dat alle specifieke lerarenopleidingen gevisiteerd worden voor 2012. De SLO’s binnen de CVO’s moeten hiervoor een zelfevaluatierapport schrijven. De concrete uitbouw van een systematisch en geïntegreerd kwaliteitszorgsysteem is daarbij een kritische succesfactor. Het is de eerste keer dat de CVO’s gevisiteerd worden. Enkele kwaliteitsmedewerkers binnen de K.H.Kempen startten samen met alle CVO’s binnen School of Education met dit project. Dit project beoogde op de eerste plaats de SLO’s te begeleiden naar een eerste versie van hun zelfevaluatierapport tegen juni 2010. Aangezien interne kwaliteitszorg een continue zorg is, werden in dit project ook aspecten van interne kwaliteitszorg verder uitgediept zoals visieontwikkeling, het opstellen van meetplannen om de kwaliteit van de opleidingen te meten en de organisatie van cursisten- en personeelsbevragingen.

Meer informatie: Partners: 14

Contactpersoon:

www.schoolofeducation.eu K.H.Kempen, CVO HIK, CVO Lethas, CVO LimLo, CVO TNA, CVO VIVO, CVO TSM, CVO VTI Aalst, CVO VTI Brugge en CVO VTI Leuven [email protected]

ASSESSMENT

13. Instroombeleid: vrijstellingen op basis van EVK in de banaba-opleidingen Binnen dit project werkten de banaba-opleidingen ‘Zorg en remediërend leren’ (BnB ZRL) en ‘Buitengewoon Onderwijs (BnB BuO) van enkele hogescholen binnen het Expertisenetwerk ‘School of Education’ samen. De laatste jaren veranderde de instroom van studenten in de BnB ZRL en BnB BuO. In het verleden werden beide opleidingen vooral gevolgd door houders van een lerarendiploma. Door de omvorming van voortgezette lerarenopleiding naar banaba-opleiding werden de banaba’s toegankelijk voor houders van een bachelordiploma buiten het studiegebied onderwijs, hetgeen dus een verruiming van het doelpubliek betekent. De banaba-opleidingen namen in dit project hun instroombeleid onder de loep en maakten hun opleidingen toegankelijker voor de studenten met een bachelordiploma buiten het studiegebied onderwijs. Meer informatie: Partners: Contactpersoon:

Enkele van hun werkzaamheden op een rij: n

n

n

het vergroten van de transparantie van de verschillende curricula door uitgaande van dezelfde competentiematrix de concordantie met de opleidingsonderdelen in tabellen om te zetten; de studie van de overeenkomst van het competentieprofiel van de bachelors sociaal werk, logopedie en orthopedagogie met het competentieprofiel van de banaba-opleidingen; het in kaart brengen van de noden van de instromers om de competenties van de banaba-opleidingen te kunnen bereiken en van de trajecten die reeds ontworpen werden in de diverse partnerinstellingen.

www.schoolofeducation.eu KHLeuven, K.H.Kempen, KATHO, Karel de Grote-Hogeschool, KHBO, KHLim en Lessius Mechelen [email protected]

15

Hieronder vindt u de projecten die momenteel nog lopen binnen ons expertisenetwerk. We geven telkens de belangrijkste doelstellingen van ieder project mee. Een uitgebreide projectomschrijving kan u raadplegen op www.schoolofeducation.eu of bij de vermelde contactpersoon.

(VAK-)DIDACTIEK 1. Identiteitsontwikkelende didactiek voor de leraren secundair onderwijs Doelstellingen: 1. Uittekenen van de globale krijtlijnen van een identiteitsontwikkelende didactiek. 2. Ontwikkelen van concrete materialen zoals visie, concepten, handvatten en voorbeelden die toelaten dat deze identiteitsontwikkelende didactiek op een geïntegreerde manier kan worden geïmplementeerd in lerarenopleidingen en in secundaire scholen. 3. Detecteren van kritische succesfactoren. 4. Uitwerken van scenario's voor vormingsactiviteiten voor alle actoren die aan de slag willen gaan met de identiteitsontwikkelde didactiek. n

16

n

Partners: KHBO, CVO VTI Aalst, K.U.Leuven, KHLim en vzw Leer-kracht Contactpersoon: [email protected]

2. Professioneel werken aan een kwaliteitsvolle vakdidactiek Doelstellingen: 1. Ontwikkelen van een kwaliteitsstandaard met kwaliteitsindicatoren waarop een vakdidactiek zich kan ijken en op die manier zicht krijgt op de kwaliteit van de eigen vakdidactiek. 2. Construeren van kwaliteitsvol vakdidactisch materiaal voor de vakken natuurkunde en muzikale opvoeding, opgesteld vanuit het onderzoek naar de vakdidactische standaard. n

n

Partners: KHLim, K.U.Leuven, K.H.Kempen, KATHO en W&K Contactpersoon: [email protected]

PRAKTIJKCOMPONENT 1. Te zwaar belast met de vernieuwde lerarenopleiding? Werken naar een winwinsituatie voor alle betrokken partijen Doelstellingen: 1. Opstellen van een coherente set van aanbevelingen m.b.t. de praktijkbegeleiding in de lerarenopleiding en stagescholen waarin het begeleidingsaanbod gestuurd wordt vanuit de begeleidingsvragen van de stagiairs in verschillende fasen van hun praktijktraject. 2. Inventariseren van randvoorwaarden die de afstemming van het begeleidingsaanbod op de begeleidingsvragen van stagiairs faciliteert. n

n

2. ZOISs: Zelfontwikkelingsinstrument voor stagescholen Doelstelling: In samenwerking met stagebegeleiders, mentoren, studenten en pedagogische begeleiders een zelfontwikkelingstool opstellen die de kwaliteit van een stageschool als leeromgeving voor stagiairs/beginnende leerkrachten in kaart brengt. Hiermee kunnen scholen op een objectieve wijze worden toegewezen aan studenten door de lerarenopleiding. n

n

Partners: KHLeuven, CVO LimLo, K.H.Kempen en KATHO Contactpersoon: [email protected]

Partners: CVO LimLo, CVO HIK, CVO VIVO, K.H.Kempen en K.U.Leuven Contactpersoon: [email protected]

17

3. Kwaliteit in praktijk. Systematisering en optimalisering van kwaliteitszorg voor de praktijkcomponent in de lerarenopleiding Doelstellingen: 1. Inventariseren van bestaande kwaliteitszorginitiatieven voor de praktijkcomponent in Vlaanderen en een literatuurstudie maken waaruit een geïntegreerd kader voor een goed kwaliteitszorgbeleid (analyse-instrument) voortvloeit. 2. Ontwikkelen en verspreiden van materialen en advies om kwaliteitszorg van de praktijkcomponent in de lerarenopleidingen te ondersteunen. 3. Geven van vorming rond kwaliteitszorg aan lerarenopleiders. n

n

Partners: KaHo Sint-Lieven, CVO Lethas, CVO LimLo, CVO VIVO Kortrijk, CVO VTI Aalst, HUB, K.U.Leuven en KHLim Contactpersoon: [email protected] of [email protected]

CURRICULUMVERNIEUWING 1. Een taalbeleid op maat van de lerarenopleiding Doelstellingen: 1. Ontwikkelen van een taalbeleidskader met operationalisering van talige competenties zoals vertolkt in de "13 doelen in één dozijn" van de Nederlandse Taalunie voor de basiscompetenties voor leraren. Daarnaast geeft dit kader aan op grond van welke principes een taalbeleid binnen de lerarenopleiding vorm en inhoud kan krijgen. 2. Verzamelen, ontwikkelen, implementeren en dissemineren van werkinstrumenten per type lerarenopleiding. 3. Aanmaak van een databank met concrete instrumenten. 4. Sensibiliseren, opleiden en vormen van actoren op meso- en microniveau aan de hand van intervisies, expertadvies en workshops. n

n

n

18

Meer informatie: www.detaalcompetenteleerkracht.be Partners: K.H.Kempen, HUB, KATHO, KHLeuven en KHLim Contactpersoon: [email protected]

2. Een brug naar cultuur: onderzoek naar een vakoverschrijdende en geïntegreerde verankering van cultuur- en kunsteducatie in de lerarenopleiding BASO Doelstellingen: 1. Ontwikkelen van een theoretisch kader waarin het begrip cultuur- en kunsteducatie en de meerwaarde voor de bacheloropleiding secundair onderwijs vanuit een vakoverschrijdende en geïntegreerde aanpak wordt beschreven. 2. Uitwerken van tools om deze visie didactisch te implementeren in de bacheloropleiding. 3. Verkennen, ontwikkelen en toetsen van good practices. 4. Samenstellen van een uitgebreide inventaris van referenties en een elektronisch platform voor verantwoordelijken cultuur- en kunsteducatie uit secundair onderwijs en lerarenopleidingen. n

n

3. Actieonderzoek door aankomende kleuteronderwijzers en onderwijzers in Vlaanderen Doelstellingen: 1. Ontwerpen van een digitale structuur die (1) studenten in de lerarenopleiding een stappenplan aanreikt voor het uitvoeren van actieonderzoek en hulp biedt voor het beheren van gegevens; (2) begeleiding door lerarenopleiders faciliteert en (3) didactische handvaten omvat voor het voeren van actieonderzoek. 2. Creëren van een community over instellingen heen voor studenten en lerarenopleiders voor het raadplegen en becommentariëren van artikels rond actieonderzoek. n

n

Partners: HUB, GROEP T, K.H.Kempen en KHLim Contactpersoon: [email protected]

Partners: W&K, CVO LimLo, KHLeuven en KHLim Contactpersoon: [email protected]

19

PROFESSIONALISERING LERARENOPLEIDERS

2. Leren en helpen leren op de werkplek. Een ‘self-study’-project in de lerarenopleiding Doelstellingen:

1. Lerarenopleiding in 2030 Doelstellingen: 1. Verhogen van de bewustwording bij de lerarenopleiders van de veranderende samenleving en het veranderende onderwijs. Het gaat om het op termijn verhogen van de ‘veranderingskracht’ van alle medewerkers binnen de lerarenopleidingen om zo te werken aan de veranderingskracht van elke instelling. 2. Toepassen van een methodiek voor het verhogen van het veranderingsbewustzijn en de veranderingsbereidheid van de individuele professional en de professionele groep. Deze methodiek is de ‘scenariomethode’, die leidt tot het formuleren van vier mogelijke scenario’s (op basis van een assenstelsel, samengesteld uit twee dilemma’s) voor wat de lerarenopleiding zal/kan zijn in 2030. n n

20

n

Meer informatie: www.education2030.be Partners: GROEP T, KATHO, KHLeuven en KHLim Contactpersoon: [email protected]

1. Opzetten, uitvoeren en rapporteren van self-study-gevalsstudies rond verschillende vormen van werkplekleren en van begeleiding voor lerarenopleiders die via ‘self-study’ hun opleidingspraktijk m.b.t. werkplekleren analyseren. 2. Toetsen, verfijnen en rapporteren van een conceptueel model voor (begeleiden van) vormen van werkplekleren. 3. Identificeren van faciliterende en inhiberende condities bij de implementatie van vormen van werkplekleren en ontwerpen/toetsen van optimaliseringsalternatieven en rapportering van de bevindingen. n

n

Partners: K.U.Leuven, CVO LimLo, K.H.Kempen, KHLeuven en KHLim Contactpersoon: [email protected]

3. Professionaliseren van lerarenopleiding en secundair onderwijs via docentenstages

4. De liefde voor het vak. Op zoek naar een pedagogie(k) van het meesterschap

Doelstellingen:

Doelstellingen:

1. Werken aan een strategie voor het uitwerken van een beleidskader met aanbevelingen over het juridische kader voor docentenstages, de implementatiemogelijkheden en de concrete realisatie van docentenstages. 2. Beschrijven van trajecten en methodieken voor werkplekleren voor docenten uit het hoger onderwijs, waardoor lerarenopleiders die geen ervaring hebben in het secundair onderwijs zich onderwijskundig kunnen professionaliseren. 3. Voeren van actieonderzoek waarin de voorbeeldtrajecten getoetst kunnen worden. De resultaten vormen de basis voor de finetuning van de trajecten en het draaiboek met methodieken, begeleidingsinstrumenten en good practices.

1. Uitwerken van een conceptueel kader voor het meesterschap van de leraar via lees-, kijken denkwijzer o.b.v. literatuurstudie, interviews met leraren en focusgroepen. 2. Implementeren van een toetsing- en implementatiestrategie in de lerarenopleidingen zodat zij aspecten van het meesterschap leren kennen en ermee aan de slag gaan. 3. Ontwikkelen van een interactief, digitaal leerplatform met didactische materialen. n

n n n

Partners: Lessius Mechelen, KHLeuven en K.H.Kempen Contactpersoon: [email protected]

Partners: KHLim, CVO HIK, K.U.Leuven en K.H.Kempen Contactpersoon: [email protected]

21

1. stERK in Frans

2. GOM: Gemeenschappelijke Outputmeting. Kwaliteit in de lerarenopleiding vanuit vergelijkend perspectief: de ontwikkeling van een gevalideerd outputinstrument

Doelstellingen:

Doelstellingen:

1. Opstellen van een afname- en analysetoets gerelateerd aan het Europees referentiekader om zicht te krijgen op de beginsituatie taalvaardigheid Frans van de huidige instroom eerstejaarsstudenten bachelor lager onderwijs. 2. Samenstellen van een taalvaardigheidspakket in een elektronische leeromgeving om eventuele discrepantie tussen resultaten van screening en het verwachte beginniveau binnen het opleidingscurriculum te overbruggen.

1. Ontwikkelen en inzetten van een op basiscompetenties gebaseerd assessmentinstrument dat het uitstroomniveau van de afstuderenden in kaart brengt. 2. Analyseren van resultaten van brede toepassing van dit instrument met het oog op uitspraken over de validiteit en betrouwbaarheid ervan. 3. Uitspraken formuleren op basis van de inzet van het instrument over het gerealiseerd niveau van de betrokken lerarenopleidingen. 4. Uitschrijven van procedures die de integratie van de onderzoeksgegevens in het interne kwaliteitszorgsysteem van de lerarenopleidingen mogelijk maken.

ASSESSMENT

n n

Partners: KHLeuven, HUB, KATHO en KHBO Contactpersoon: [email protected]

n

n

22

Partners: KHLeuven, K.H.Kempen, KaHo Sint-Lieven, KATHO, KHBO, Karel de Grote-Hogeschool en Lessius Mechelen Contactpersoon: [email protected]

3. Uitzigt: uitstroomcompetenties van zij-instromers geïntegreerd toetsen Doelstellingen: 1. Ontwikkelen van een assessmentinstrumentarium met portfolio, over-all toets, postbakoefening, stationsproef, skillslab,… dat peilt naar de beheersing van competenties. 2. Vormen van assessoren die meewerken aan dit assessment en opmaken van deontologische code, profiel en vormingspakket voor assessoren op vlak van vakoverstijgende, competentiegerichte toetsing. 3. Opstellen van een instellingsoverstijgend eindassessment voor zij-instromers. 4. Opstellen van een monitor analoog aan EVC-monitor van de Associatie K.U.Leuven gericht op kwaliteitsborging van procedure, instrumentarium voor eindtoetsing en personele bezetting. n n

4. WISTIL: Uitwerken van een Wiskundige In- en UitStapToets en een Individuele Leerlijn bij toekomstige leerkrachten lager onderwijs uniform voor al de lerarenopleidingen in Vlaanderen Doelstellingen: 1. Komen tot een eindnorm m.b.t. beheersing basiskennis wiskunde voor iedere aspirant-leraar. 2. Opzetten van een uniforme instaptoets basiskennis wiskunde en databank met representatieve opgaven. 3. Uitbouwen van flexibele leertrajecten zodat begeleiding, aangepast aan de noden van een student, haalbaar wordt. n

n

Partners: KHLeuven, K.H.Kempen, KHBO, KHLim en Lessius Mechelen Contactpersoon: [email protected]

Partners: KHLeuven, CVO VIVO en Lessius Mechelen Contactpersoon: [email protected]

23

5. Assessment Center

MULTIMEDIA

Doelstellingen: 1. Onderzoeken van haalbaarheid, wenselijkheid, functie, invulling en organisatorische vormgeving van opleidingsoverstijgend assessment center voor de uitbouw ervan. 2. Opstellen van een digitale inventaris met bestaande assessmentinstrumenten en -procedures (uit literatuur, andere sectoren,…) toepasbaar binnen verschillende types lerarenopleidingen. 3. Opstellen van een functieomschrijving, profiel en deontologische code voor assessoren o.b.v. uitgevoerde bevragingen en geselecteerde concept van assessment. n

n

Partners: K.H.Kempen, CVO HIK, CVO VIVO en KHLeuven Contactpersoon: [email protected]

1. Gamebased Learning Doelstellingen: 1. Opstellen van een rubricering van games zoals entertainment, virtuele leefwerelden, vakinhoudelijke games, serious games,... voor lerarenopleiders. 2. Onderzoeken van mogelijke leerstrategieën met games voor lerarenopleidingen. 3. Ontwerpen van didactische fiches en instructiefiches voor de integratie van 15 geselecteerde games. 4. Inrichten van een Toledo-community, een wiki en een weblog voor blijvend gebruik door lerarenopleiders. 5. Uitwerken van didactisch materiaal voor workshops en studiedagen. n

n

24

Partners: KHLim, GROEP T en K.H.Kempen Contactpersoon: [email protected]

2. De sociaal genetwerkte leraar Doelstellingen: 1. Ontwerpen van een conceptueel kader van sociale netwerksites in een educatieve context, een ethischdeontologische code voor het gebruik ervan, een modelprofiel in Facebook en 25 pedagogischdidactische fiches voor onderwijskundig gebruik van Facebook in lerarenopleidingen. 2. Uittesten, optimaliseren en valoriseren van deze instrumenten d.m.v. interventiegericht onderzoek met pre- en postmeting. n n

Partners: KHLim, CVO HIK, K.U.Leuven en KHLeuven Contactpersoon: [email protected]

3. Planning en implementatiescenario’s voor blended learning Doelstellingen: Dit project omschrijft ‘Blended leren’ als ‘Courses that integrate online with traditional face-to-face class activities in a planned, pedagogically manner and where a portion to the face-to-face time is replaced by online activity’ (Picciano, 2007). 1. Uitvoeren van review o.b.v. literatuuronderzoek en interviews met experten over de betekenis van blended learning en de aansturing ervan. 2. Uitwerken van een kader om blended learning vanuit organisatieniveau aan te pakken. 3. Aanbieden van tools en leermaterialen (online en offline) voor vormingen en workshops voor beleidsverantwoordelijken rond blended learning. n n

Partners: KHLeuven, K.U.Leuven (AVNet) en KHLim Contactpersoon: [email protected]

25

6. E-ntercultureel werken

DIVERSITEIT

Doelstelling: De verhoogde aandacht voor diversiteit en interculturaliteit in het onderwijs vertaalt zich onvoldoende in concrete interculturele competenties. Leraren(opleiders) hebben die echter nodig om de interculturele realiteit het hoofd te bieden en in te spelen op de uitdagingen verbonden aan deze etnisch-culturele diversiteit. Hierop wil dit project inspelen.

De Vlaamse Regering kent via een afzonderlijk fonds middelen toe aan projecten die in de schoot van een expertisenetwerk of regionaal platform op experimentele basis de instroom, doorstroom en uitstroom van doelgroepen in de lerarenopleidingen bevorderen. Binnen het Expertisenetwerk ‘School of Education’ lopen momenteel drie dergelijke projecten.

Zij stellen een E-course en een digitaal forum op, met het oog op het vergroten van de interculturele competentie van directies, leraren en lerarenopleiders.

1. Samen sterk van bij de start

n n

n

Meer informatie: http://entercultureel.khm.be Partners: Lessius Mechelen, KHLeuven, KaHo Sint-Lieven en CIMIC Contactpersoon: [email protected]

Doelstellingen: 1. Ontwikkelen van een breed multidisciplinair screeningsinstrument o.b.v. bestaande en nieuw te ontwerpen instaptoetsen en assessments, gericht op tekorten, talenten en sterktes van instromende studenten. 2. Uitbouwen van methodieken en assessments zoals casuïstiek, peer-tutoring en leergemeenschappen gericht op valorisatie van diversiteit in talenten en leerstijlen bij studenten bachelor lager onderwijs. n n

26

Partners: K.H.Kempen, HUB en KATHO Contactpersoon: [email protected]

2. Sociale netwerken als diversiteitstool

3. Leren van binnenuit

Doelstelling:

Doelstelling:

Verhogen van instroom, doorstroom en uitstroom van jongens en allochtonen via informatieve sessies, sociale netwerken als Facebook en trajectbegeleiding gericht op taalverbetering.

Weg van de deficitbenadering wil dit project een traject opzetten ter versterking van de kracht van elke student, in het bijzonder van studenten uit kansengroepen door: 1. Ontwikkelen van concrete wegen, doelen en methodieken om talentontwikkeling in het curriculum te implementeren. 2. Professionaliseren van lerarenopleiders zodat deze bij zichzelf en bij studenten meer vertrekken vanuit het versterken van talenten. 3. Werken aan talentontwikkeling van studenten op het niveau van persoonsvorming, van leren en van leerkracht worden.

n n n

Meer informatie: www.ikwilleerkrachtworden.be Partners: KHLim, HUB en KHLeuven Contactpersoon: [email protected]

n n

Partners: KHLim, GROEP T en KHLeuven Contactpersoon: [email protected]

27

Onze partnerinstellingen n

CVO Lethas Brussel (CVO Lethas) www.sintlukas.be

n

CVO VIVO Kortrijk (CVO VIVO) www.cvovivo.be

n

CVO LimLo Diepenbeek (CVO LimLo) www.cvolimlo.be

n

CVO VTI Aalst www.cvovti-aalst.be

n n

CVO Technicum Noord Antwerpen (CVO TNA) www.tna.be

CVO VTI Brugge www.vtibrugge.be

n n

CVO Technische Scholen Mechelen (CVO TSM) www.cvotsm.be

CVO VTI Leuven www.cvovtileuven.be

n

CVO Hoger Instituut der Kempen Geel (CVO HIK) www.hik.be

GROEP T - Internationale Hogeschool Leuven (GROEP T) www.groept.be

n

Hogeschool Sint-Lukas Brussel (HSLB) www.sintlukas.be

n

28

n

Hogeschool voor Wetenschap & Kunst (W&K) www.wenk.be

n

Hogeschool-Universiteit Brussel (HUB) www.hubrussel.be

n

Katholieke Hogeschool Brugge-Oostende (KHBO) www.khbo.be

n

Katholieke Hogeschool Kempen (K.H.Kempen) www.khk.be

n

Katholieke Hogeschool Leuven (KHLeuven) www.khleuven.be

n

Katholieke Hogeschool Limburg (KHLim) www.khlim.be

n

Katholieke Hogeschool Sint-Lieven (KaHo Sint-Lieven) www.kahosl.be

n

Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (KATHO) www.katho.be

n

Katholieke Universiteit Leuven (K.U.Leuven) www.kuleuven.be

n

Lessius Antwerpen (Lessius Antwerpen) www.lessius.eu

n

Lessius Mechelen (Lessius Mechelen) www.mechelen.lessius.eu

29

Expertisenetwerk ‘School of Education’ Associatie K.U.Leuven Dekenstraat 6 - postbus 4067, 3000 Leuven 016 / 32 88 75 [email protected] www.schoolofeducation.eu

Wim Bergen (voorzitter) Hertogstraat 178, 3001 Heverlee 016 / 37 56 05 [email protected]

Eveline Declercq (administratieve medewerker) Dekenstraat 6 - postbus 4067, 3000 Leuven 016 / 32 88 75 [email protected]

Willy Brion (ondervoorzitter) Campus Kleinhoefstraat 4, 2440 Geel 014 / 56 23 22 [email protected]

Dorien Van Rooy (stafmedewerker) Dekenstraat 6 - postbus 4067, 3000 Leuven 016 / 32 88 74 [email protected]

Johan Deklerck (beheerder) Charles Deberiotstraat 36 - postbus 5205, 3000 Leuven 016 / 32 94 04 [email protected]

Frederik Maes (stafmedewerker) Xaverianenstraat 10, 8200 Brugge 050 / 30 51 43 [email protected]

Ann Martin (coördinator) Dekenstraat 6 - postbus 4067, 3000 Leuven 016 / 32 88 76 [email protected]

Inge Peeters (stafmedewerker) Campus Blairon 800, 2300 Turnhout 0475 / 79 76 03 [email protected]

www.schoolofeducation.eu

School of Education

Recommend Documents