Projectbeschrijving RUN4AIR

Projectbeschrijving RUN4AIR Een initiatief van Natuur en Milieu voor lucht van Olympische kwaliteit

Stichting Natuur en Milieu

Colofon

Maart 2010

Stichting Natuur en Milieu Postbus 1578 3500 BN Utrecht NL [email protected] T. +31 (0)30 233 1328 F. +31 (0)30 233 1311 www.natuurenmilieu.nl

Contactpersoon: ir. K. Blaauw (030 – 2348 264, [email protected])

2

RUN4AIR

RUN4AIR


Naam, profiel en doel van de organisatie Stichting Natuur en Milieu werkt met hart en ziel aan een mooi landschap, een rijke natuur en een gezond milieu. Als onafhankelijke organisatie pleiten we bij overheden, bedrijven en de politiek voor duurzame oplossingen voor natuur- en milieuproblemen. We geven oplossingen en sluiten partnerschappen. Als het nodig is, voeren we actie. Zo maken we ons hard voor een gezond evenwicht tussen milieu en economie. Veel mensen geven om een rijke natuur en een schoon milieu. Natuur en Milieu wil die wens zichtbaar maken. Daarom zoeken we met acties en campagnes de publiciteit en laten we onze stem horen in de media en in debatten. Want hoe groter de bijval voor een mooie en gezonde wereld hoe beter het lukt om de politiek en het bedrijfsleven in beweging te krijgen. Het werkterrein van Natuur en Milieu is breed. We voeren onder meer campagnes voor duurzame oplossingen voor klimaatverandering, voor verbetering van de luchtkwaliteit, voor een rijkere natuur, voldoende groen voor iedereen, meer stilte, duisternis en openheid, duurzame productiemethoden en veilige producten, duurzame mobiliteit en beperken van het gebruik van grondstoffen door de industrie.

Samenvatting Nederland wil een gezond en sportief land worden. In het Olympisch plan 2028 staat de ambitie om een Olympisch sportklimaat te realiseren. Natuur en Milieu vindt dat een inspirerende gedachte en wil daaraan bijdragen door te zorgen voor lucht van Olympische kwaliteit. Schone lucht is van groot belang voor sporters. Zij vragen veel van hun lijf en ademen al snel 3 keer zo veel lucht in dan anderen. Tijdens de Olympische Spelen in Peking is er veel te doen geweest over de gebrekkige luchtkwaliteit. De vervuilde lucht was slecht voor de sporters en veroorzaakte zeer veel problemen en negatieve publiciteit. In Nederland is de lucht al een stuk schoner, maar ook in de Nederlandse steden zijn veel plekken nog niet echt gezond. Dat kan anders. Er zijn er veel praktische mogelijkheden om de lucht gezonder te maken en te zorgen voor echt gezonde lucht. Natuur en Milieu wil op sportieve wijze mensen, bedrijven en overheden enthousiast maken om die mogelijkheden te benutten. Wij zetten de hardloper centraal en willen die met een hardloopwedstrijd en gezonde hardlooproutes bereiken. We kunnen de grote populariteit van het hardlopen verder omzetten in schonere lucht door steun voor maatregelen aan te bieden; voor mensen zelf, voor gemeenten, bedrijven en de overheid. Zo kunnen we samen op een positieve manier zorgen voor lucht van Olympische kwaliteit.

3


1

RUN4AIR

Probleemanalyse

Sporten is gezond. Steeds meer mensen rennen daarom een rondje in hun eigen buurt, of een groter rondje naar groene gebieden buiten de stad. Een duurzame stad biedt ook de ruimte om te bewegen. Het draagt bij aan de kwaliteit van de stad en het voorkomt dat mensen in de auto moeten stappen om buiten de stad te gaan hardlopen. Tegelijkertijd is de luchtkwaliteit in steden nog een serieus knelpunt. Uit opinieonderzoek blijkt bovendien dat mensen lucht en gezondheid een belangrijk onderwerp vinden en zich hier zorgen over maken. Maar het is een moeilijk onderwerp. Het gaat vaak over technische discussies en over normen en berekeningsmethoden. Dit project beoogt juist aan te sluiten bij de interesses en informatiebehoefte van hardlopers. We gaan het dus niet hebben over normen en berekeningsmethoden, maar wel over hoe gezond de lucht is, op welke plekken en momenten de lucht het schoonste is en waar dit van afhangt. Een aantal initiatieven speelt hier al op in. Zo doen veel GGD’s metingen en berekeningen van gezondheidseffecten en luchtvervuiling. Het project Atlas Leefomgeving heeft als doel om beschikbare milieu-informatie voor burgers te ontsluiten. De Atlas geeft bijvoorbeeld informatie over luchtkwaliteit in buurten en wijken. Het project RUN4AIR gebruikt en ontsluit deze kennis en informatie en slaat de brug naar de specifieke vragen en mogelijkheden van bewoners en specifiek van hardlopers. De aanpak van de luchtkwaliteit was de laatste jaren vooral gericht op het voldoen aan de wettelijke normen. In het Nationaal Samenwerkingsprogramma Luchtkwaliteit (NSL) is vastgelegd hoe aan de wettelijke normen kan worden voldaan. Maatregelen die niet nodig leken om aan deze verplichtingen te voldoen, zijn daarbij op een tweede plan gekomen. Wij willen activiteiten ondernemen waarbij de kwaliteit van de lucht en de blootstelling van bewoners aan ongezonde lucht centraal staan. Een dergelijke aanvullende aanpak komt er niet vanzelf. Daarvoor is enthousiasme nodig om de kansen te benutten om de lucht gezonder te maken en een hernieuwde ‘sense of urgency’. Naar schatting 13% van de Nederlanders tussen de 16 en 65 jaar doet aan hardlopen. Het afgelopen jaar deden ruim 330.000 mensen aan een hardloopwedstrijd mee. Deze populariteit van hardlopen en de ambitie om een Olympisch sportklimaat te realiseren, bieden een uitgelezen kans om op een vernieuwende én positieve manier enthousiasme voor gezonde lucht te creëren bij de stadsbewoners zelf, bij bedrijven en overheden. Samen met deze groepen bekijken we hoe ze zo gezond mogelijk kunnen sporten. Daarnaast willen we de deelnemers verleiden om zelf een bijdrage te leveren aan schone lucht, en anderen te verzoeken dat ook te doen. Goede voorbeelden van individuen, bedrijven, overheden etc. zetten we daarbij als koploper in het zonnetje.

2

Doelstellingen

Het centrale doel van het project is om mensen, bedrijven en overheden enthousiast te maken maatregelen te nemen voor gezonde lucht in steden. Daarmee beogen we bij te dragen aan lucht van Olympische kwaliteit in de steden. Met als resultaat gezondere lucht in de steden. Daarbij willen we mensen in staat stellen om zo gezond mogelijk in de stad te sporten door hen te informeren over wat zij kunnen doen om hun hardlooproute zo gezond mogelijk te maken. Subdoelen  We informeren minimaal 20.000 hardlopers, wandelaars en andere geïnteresseerden over gezonde hardlooproutes en de lokale luchtkwaliteit door middel van verschillende communicatiekanalen (online en offline). Daarmee vergroten we tegelijkertijd de bekendheid en gebruik van de informatie uit de Atlas Leefomgeving.  We betrekken de belangrijkste hardlooporganisaties bij onze activiteiten voor schone lucht in steden; lokale verenigingen en de landelijke koepels.  We maken de luchtkwaliteit inzichtelijk door een meetactie rond hardlooproutes in de 4 grote steden. De deelnemers zijn afkomstig van hardloopverenigingen, loopgroepen, raadsleden en milieu- en gezondheidsorganisaties.  We organiseren een landelijk hardloopevenement (RUN4AIR); hieraan nemen minimaal 1.000 mensen deel waaronder teams van buurtbewoners, bedrijven, overheden, hardlooporganisaties en natuur- en milieuorganisaties.  We beschrijven eenvoudig toepasbare maatregelen voor schone lucht voor bewoners, bedrijven en overheden op de website. 3.000 Mensen (hardlopers), bedrijven en overheden 4

RUN4AIR





3


geven op de website aan welke extra maatregelen zij nemen, en anderen zouden moeten nemen, om de lucht van Olympische kwaliteit te maken. We creëren steun voor het streven naar lucht van Olympische kwaliteit. Daarvoor schetsen we een perspectief ‘Lucht van Olympische kwaliteit’ in de steden met kansrijke oplossingsrichtingen. Dit perspectief bieden aan de wethouders van de steden aan, samen met een overzicht van de schone lucht maatregelen die hardlopers en bedrijven hebben toegezegd. De meetacties zijn minimaal 5x zichtbaar in de lokale media van de 4 gemeenten en het landelijke loopevenement krijgt minimaal aandacht van drie nationale media.

Doelgroepen

Hardlopers (en wandelaars) De primaire doelgroep van het project zijn (hard)lopers, en mensen die graag meer willen bewegen dicht bij huis. Dat loopt uiteen van fanatieke lopers die gericht zijn op prestaties en het meedoen aan wedstrijden, tot mensen die af en toe een rustig rondje joggen voor hun gezondheid, ontspanning en om er goed uit te zien. Een deel van de hardlopers is lid van een atletiekvereniging of loopgroep in de buurt. Daarnaast zijn veel lopers aangesloten op een van de vele online loopfora, communities en nieuwsbrieven. De sportorganisaties, online netwerken en sportbladen zijn daardoor een belangrijke intermediaire doelgroep.

Bedrijven en overheden De andere doelgroepen zijn bedrijven en overheden. Door deelname aan de RUN4AIR, de meetactie en door hen te vragen een bijdrage te leveren aan lucht van Olympische kwaliteit betrekken we deze doelgroepen bij de oplossingen. Dit maken we aantrekkelijk door iedereen die een bijdrage levert, in het zonnetje te zetten.

4

Aansluiting op voorgaande projecten, andere activiteiten, structuren, netwerken en organisaties

Aansluiting op voorgaande projecten De afgelopen tien jaar hebben we een veelheid aan projecten en activiteiten ontplooid gericht op gezonde lucht. De belangrijkste zijn: Luchtkwaliteit meer dan een norm, Bewoners voor gezonde lucht, Lokale aanpak luchtkwaliteit, de 10 voor luchtkwaliteit, de Brede coalitie roetfilter en de Benchmark gemeentelijke luchtkwaliteitsplannen. Daarnaast hebben we verschillende projecten uitgevoerd die zich specifiek richtten op de beleving en informatiewensen van burgers over milieu in de leefomgeving; waaronder het project Aarhus at risk. Qua werkwijze bouwt dit project verder op de ervaring die we hebben met het betrekken van burgers bij oplossingen voor milieuproblemen. Voorbeelden hiervan zijn de c,mm,n community (Auto van de toekomst), Zeekracht, de Klimaatgids en klimaatgame en de Nacht van de Nacht.

Het O-team Daarnaast zetten we in dit project leden van het O-team van Natuur en Milieu in. Vrijwilligers uit het hele land zijn lid van het O-team, samen zijn ze de ‘ogen en oren’ van Natuur en Milieu. Zij verzamelen informatie in hun eigen omgeving en geven hun mening over uiteenlopende natuur- en milieukwesties. En het werkt! Zo heeft een belactie naar autodealers geleid tot een betere subsidieregeling voor roetfilters in dieselauto’s. Ook hebben O-teamleden meegedacht over onze campagne Zeekracht, over onze eigen website, hebben ze bedrijven opgeroepen om hun lichten uit te doen tijdens de Nacht van de Nacht en hebben ze onderzoeken naar bierbrouwers en spaarlampen gedaan.

5


RUN4AIR

Aansluiting op netwerken en organisaties Op het thema luchtkwaliteit en gezondheid werken we samen met verschillende andere milieu- en gezondheidsorganisaties zoals Europese koepelorganisaties als European Environmental Bureau (EEB) en Transport and Environment (T&E), het Astma Fonds, de provinciale Milieufederaties, Milieucentra en de medisch milieukundigen van de GGD’s. Dit project sluit goed aan op de activiteiten en producten van het project Atlas Leefomgeving (onderdeel van het actieprogramma Milieu en gezondheid van VROM). Enerzijds maken we gebruik van de informatie en website van de Atlas en leveren we input om deze zo goed mogelijk op gebruikerswensen af te stemmen. Anderzijds leidt dit project tot een veel grotere bekendheid en gebruik van de Atlas door groepen die vanuit het milieubeleid minder goed worden bereikt. Daarnaast leggen we contacten met sportorganisaties zoals de Atletiekunie, NOC*NSF en lokale hardlooporganisaties.

5

Plan van Aanpak

Te realiseren producten en activiteiten 1. Meetactie in 4 grote steden Hoe zit het nu met de luchtkwaliteit op de populaire hardlooproutes? En waar hangt deze van af? Om hier een antwoord op te krijgen, bekijken we de populaire routes (geselecteerd door hardlooporganisaties) met behulp van de luchtkaarten uit de Atlas Leefomgeving. Langs een relatief schone en een meer vervuilde route organiseren we een meetactie. Deze meetactie voeren we uit samen met hardloopverenigingen, loopgroepen, wethouders en raadsleden, de GGD, en (regionale) media. Met een fijn stof-meter op een elektrische scooter of bakfiets worden de deeltjes per seconde gemeten. Deze meetresultaten kunnen direct worden getoond op een beeldscherm. Op de website zijn de filmbeelden en meetresultaten terug te zien en deze worden actief ter beschikking gesteld van lokale media in samenwerking met de hardloopverenigingen. 2. Hardloopevenement RUN4AIR Op een van de schoonste routes organiseren we de RUN4AIR-loop. Daarvoor gaan we actief werven via de hardloopclubs die aan de meetactie hebben deelgenomen, via hun koepelorganisatie en via allerlei hardloopsites en netwerken. We roepen buurtbewoners, bedrijven, gemeenteambtenaren, raadsleden, Kamerleden en verwante organisaties op om mee te doen. We nodigingen ook een aantal bekende hardlopers uit. Tevens doen teams van Natuur en Milieu en de milieucentra zelf mee (uiteraard in eigen tijd, buiten de begroting). 3. Webplatform gezondhardlopen.nl De site en het platform bieden hardlopers toegesneden informatie over luchtkwaliteit en gezondheid en de mogelijkheid om zelf bij te dragen aan gezonde looproutes. We maken daarbij gebruik van de beschikbare informatie van de Atlas Leefomgeving om mensen inzicht te geven in de luchtkwaliteit op hun route. Daarmee dragen we tegelijk bij aan de bekendheid van de Atlas. Om zoveel mogelijk mensen te bereiken en bij onze initiatieven te betrekken sluiten we aan bij bestaande hardloopclubs- en verenigingen. Vooral op internet zijn er veel hardloopfora- en netwerken te vinden. Via de inzet van social media als Linkedin, Hyves en Twitter sluiten we aan bij bestaande digitale netwerken en zorgen we voor bekendheid van de website gezondhardlopen.nl. De inzet van deze media maakt het actueel, levendig en interactief en zorgt voor een groot bereik. Elementen van de website zijn: a. Informatie over de luchtkwaliteit en gezondheid. Hierbij bieden we antwoord op vragen als: hoe is het met de lucht gesteld, wat betekent dat voor mijn gezondheid, wat is het effect van de plaats in de stad, het weer, het tijdstip, de afstand van wegen etc. b. De uitkomsten van de meetacties. c. Een module ‘wat kan ik zelf doen?’ (handelingsperspectief)  Informatie over gezonde routes per stad.

6

RUN4AIR


 

 

Check je eigen route. We ontsluiten de digitale luchtkwaliteitskaarten van de Atlas Leefomgeving. Op basis daarvan kunnen mensen snel zien hoe gezond hun hardlooprondje is. We beschrijven eenvoudig toepasbare schone lucht-maatregelen voor bewoners, bedrijven en overheden op de website. Zo kunnen bewoners bijvoorbeeld meer fietsen, een schonere brommer/auto aanschaffen, minder en schoner stoken en groene stroom nemen. Bedrijven in de stad kunnen hun wagenpark binnen tien jaar schoon maken met elektrische bestelwagens, roetfilters, en door logistieke eisen te stellen. Bezoekers kunnen op de website hun steun aangeven voor genoemde maatregelenpakketten per doelgroep. Online kan men ook aangeven welke maatregelen men zelf gaat nemen om de lucht van Olympische kwaliteit te maken. Koplopers in gezonde lucht; we laten voorbeelden zien van burgers, bedrijven en overheden die de lucht flink gezonder hebben weten te maken. De beste en meest bijzondere acties worden in het zonnetje gezet op de website en via free pubicity.

Fasering Fase 1 Voorbereiding en uitwerken methodiek  Oktober - december 2010 - Voorbereiding projectuitvoering, contacten met deskundigen en stakeholders en afstemming met Atlas Leefomgeving; Fase 2 Ontwikkelen webplatform  Januari - maart 2011 – Ontwerp en bouw website;  Maart - april 2011 - Testen en leveren content voor de website;  April 2011 - Website online, blijft het gehele project online; Fase 3 Meetactie in de grote steden  November 2010 - februari 2011 - Uitwerking methodiek van de meetacties;  Januari – maart 2011 - Werving en promotie voor de meetacties;  April - mei 2011 – Uitvoering lokale meetestafette; Fase 4 Hardloopevent RUN4AIR  Januari - september 2011 - Werving, promotie en voorbereiding hardloopevent;  September 2011 - Hardloopevent RUN4AIR;  September – december 2011 - Follow up en verdere verspreiding resultaten;  Januari 2012 - Evaluatie en rapportage.

Wie zijn de belanghebbenden (stakeholders) en mogelijke intermediairs? Belanghebbenden bij het project zijn hardlopers die graag gezond willen lopen en overheden die maatschappelijke steun willen voor hun activiteiten om de lucht schoner te maken. Ook vergroten we de bekendheid en het gebruik van de door overheden beschikbaar gestelde luchtkwaliteitinformatie. Daarnaast hebben de overheden en bedrijven die als koploper in het zonnetje gezet worden, belang bij de positieve publiciteit die dit kan genereren. Belangrijke intermediairs zijn hardloop- en atletiekverenigingen, hardloopwinkels, NOC*NSF, VROM, Astma Fonds en mogelijk organisaties zoals Buurtlink en de GGD’s.

Wie doet de uitvoering en wie zijn daarbij nog meer betrokken? Natuur en Milieu verzorgt de uitvoering van het project. De meetactie in de vier grote steden en de organisatie van het hardloopevent worden ondersteund door de milieucentra in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam en Utrecht. Daarbij worden hardloop- en atletiekverenigingen ook nauw betrokken. Voor de bekendheid en verspreiding betrekken we ook anderen zoals hardloopwinkels, zorgverzekeraars die hardloopcursussen organiseren, hardloopcommunities etc. Het O-team van Natuur en Milieu speelt een rol in de ondersteuning, zij testen de gebruiksvriendelijkheid en de informatie op de site en ondersteunen de organisatie van de meetactie en het landelijke hardloopevent RUN4AIR.

7


RUN4AIR

Aanpak van de evaluatie (hoe gaan we de resultaten concreet meten?) In de evaluatie toetsen we in hoeverre de doelstellingen zijn bereikt. Parameters daarvoor zijn:  Het bereik van de website (via tellers)  Aantallen concrete (gesteunde) acties en beloftes via de website  Opname van onze informatie in andere communities/nieuwsbrieven etc.  Resultaten van de meetactie  Aantal deelnemers aan de RUN4AIR  Bereik landelijke en lokale media  De beoogde voorbeeldwerking beoordelen we aan de hand van vervolgactiviteiten die dit project genereert.

6

Partners en samenwerking

We voeren het project uit in samenwerking met sportverenigingen en –koepels, de milieucentra en andere lokale stakeholders. De milieucentra voeren een deel van de lokale activiteiten uit en zijn hiervoor ook in de begroting opgenomen. Om het project meer bekendheid en uitstraling te geven betrekken we daarnaast bekende hardlopers bij het project als gezicht naar buiten.

7

Beoordelingscriteria SMOM 2010

1 Innovativiteit Het project onderscheidt zich doordat het op een vernieuwende manier andere doelgroepen betrekt bij het onderwerp luchtkwaliteit. Luchtkwaliteit is nu nog nauwelijks een issue voor sporters en sportverenigingen. Hier liggen goede kansen omdat zij veel belang hebben bij gezonde lucht. De groeiende aandacht voor duurzaamheid als gevolg van de Olympische ambities biedt hier een extra impuls voor. Bovendien levert dit extra draagvlak voor maatregelen.

2 Oplossingsgerichtheid Het project biedt hardlopers en andere geïnteresseerden een antwoord op vragen die zij hebben bij luchtkwaliteit en gezondheid en biedt hen eenvoudig toepasbare informatie over wat ze zelf kunnen doen. We dragen verschillende handelingsperspectieven aan, om de blootstelling te beperken, om zelf aan schone lucht bij te dragen en om anderen op te roepen dat voorbeeld te volgen. Met goede voorbeelden laten we zien wat er allemaal kan en wat er al gebeurt. Daarmee belonen we koplopers en stimuleren we anderen dit voorbeeld te volgen. We dragen daarmee bij aan de ‘sense of urgency’, en nemen bij mensen het gevoel weg dat ze er toch niets aan kunnen doen. De boodschap blijft positief; buiten sporten en hardlopen is gezond, ook in de stad. Maar het kan nog gezonder.

3 Betrokkenheid burgers, lokale organisaties en andere maatschappelijke actoren Luchtkwaliteit was tot nu toe een onderwerp dat vooral in handen lag van beleidsmakers en beslissers. Dit project benadert het onderwerp van een heel ander perspectief en betrekt enthousiaste, sportieve mensen in de stad bij het schoner maken van de lucht in hun eigen omgeving. Lokale hardloopverenigingen spelen een centrale rol. Daarnaast zijn in de 4 grote steden de milieucentra betrokken. Zij spelen een belangrijke rol in het informeren en betrekken van lokale organisaties en de lokale politiek. Op landelijk niveau zoeken we samenwerking met grote bekende sportorganisaties. We vergroten het bereik door actief aan te sluiten bij de vele online hardloopcommunities, fora en nieuwsbrieven.

4 Doelmatigheid Doel van het project is om hernieuwd enthousiasme te creëren voor het streven van overheden, bedrijven en mensen naar gezonde lucht. Daarmee dragen we bij aan de lokale aanpak van luchtkwaliteit. Daarnaast draagt het project bij aan een goede informatievoorziening over luchtkwaliteit en gezondheid van mensen. 8

RUN4AIR


5 Mate van voorbeeldwerking Het project leent zich goed voor herhaling en opschaling. RUN4AIR concentreert zich op de grote steden, de lokale meetactiviteiten kunnen ook worden uitgevoerd in andere steden. Het hardloopevenement kan bij voldoende deelnemers een jaarlijkse activiteit worden. Bovendien kunnen de producten goed worden uitgebreid naar andere doelgroepen zoals fietsers (gezonde fietsroutes), wandelaars, skaters etc. Het subsidieresultaat is daarmee blijvend.

6 Efficiency Het project bouwt effectief voort op de kennis, informatie en de netwerken die Natuur en Milieu en haar partners in voorgaande projecten al heeft opgedaan. De ervaring uit bijvoorbeeld de Handreiking schone lucht voor bewoners en de 10 voor luchtkwaliteit maken het mogelijk om tegen een beperkte tijdsinvestering geschikte, goed toegeruste informatie te ontwikkelen voor de website. Daarnaast is het project efficiënt omdat we nadrukkelijk voortbouwen op informatie en producten die door anderen zijn ontwikkeld, zoals uit de Atlas Leefomgeving. De subsidie wordt aangevraagd om de opstartkosten te dekken (opzetten webplatform, organisatie hardloopevenement en de meetactie). Na het opstarten kunnen al deze activiteiten worden opgeschaald en herhaald. De betrokkenheid van lokale verenigingen maakt de activiteiten toegankelijk en makkelijk te (her)organiseren.

7 Slaagkans Het projectvoorstel is vooraf besproken en getest bij stakeholders waaronder deskundigen van de GGD, het ministerie van VROM, en hardlopers. Uit het enthousiasme voor en de interesse in het project blijkt dat de slaagkans groot is. Ook is daarbij gebleken dat de methodiek van de meetactie effectief, haalbaar en betaalbaar is en dat deze goed lijkt aan te sluiten op de informatiebehoefte van mensen. We toetsen de informatie en gebruiksvriendelijkheid van de website door deze te testen bij leden van ons O-team, met hardlooporganisaties en bij bevriende hardlopers. Het project sluit nauw aan bij de ontwikkeling van de Atlas Leefomgeving, maar is hier niet afhankelijk van. Op basis van de lokaal en nationaal beschikbare luchtkwaliteitskaarten en informatie kunnen de activiteiten en producten ook goed worden uitgevoerd.

9

Projectbeschrijving RUN4AIR

Recommend Documents