PROJECT: VROUWENONDERSTEUNING 2013

STICHTING -0-

PROJECT: VROUWENONDERSTEUNING 2013 NUESTRA CASA

PROGRAMMA’S

BEGELEIDING VAN VROUWEN EN KINDEREN

MOEDER EN KIND

VERSCHILLENDE WORKSHOPS

TE ONTWIKKELEN IN 2014

ACTIVITEITEN MET MINDERJARIGEN

VREDESEDUCATIE

DE KRACHT VAN DE VROUW

SOLIDAIR NETWERK

SOLIDAIR NETWERK

-1-

-2-

PROJECT

STICHTING

NUESTRA CASA

APOYO A LA MUJER

Stichting Nuestra Casa Verbraakstraat 23 3036 MR Rotterdam T. 010 - 467 71 18 [email protected] www.nuestracasarotterdam.nl

Werkgroep Apoyo a la Mujer Verbraakstraat 23 3036 MR Rotterdam T. 06 - 16 40 16 08 [email protected] ABN-AMRO 51 20 45 488 Stichting Nuestra Casa o.v.v. Apoyo a la Mujer IBAN: NL80ABNA0550000372 BIC: ABNANL2A

Werkgroep Apoyo a la Mujer (Vrouwenondersteuning)

JAARVERSLAG: Project Apoyo a la Mujer 2013

-3-

Inhoud 1.

Presentatie van het project ......................................................................................................... - 4 1.1 Inleiding ..................................................................................................................................... - 4 1.2 De bestaansreden van het project ............................................................................................ - 4 1.3 Doelgroep en doelstellingen ..................................................................................................... - 5 1.4 Interne organisatie van het project ........................................................................................... - 6 1.5 De relatie tussen het project en de Stichting Nuestra Casa ...................................................... - 7 -

2.

Terugblik op 2013 ........................................................................................................................ - 8 2.1 De verwachtingen en plannen voor 2013 ................................................................................. - 8 2.2

Wat is er werkelijk gebeurd in 2013, inhoudelijk? .............................................................. - 9 -

2.2.1 Begeleiding van vrouwen: beschrijving, metodologie en overzicht................................. - 10 2.2.2 Minderjarigen in moeilijke situaties in 2013 .................................................................... - 16 2.2.3 Activiteiten Moeder en Kind ............................................................................................ - 22 2.2.4 Voorlichtingsbijeenkomsten............................................................................................. - 24 2.3 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013: qua interne en externe relaties? .................................. - 27 2.4 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013: qua bereik? ................................................................... - 28 2.5 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013: qua interne organisatie? .............................................. - 29 2.6 Onverwachte ontwikkelingen in 2013 en respons daarop...................................................... - 30 3.

Vooruitblik op de toekomst in 2014 .......................................................................................... - 31 -

BIJLAGEN ........................................................................................................................................... - 32 -

-4-

1. Presentatie van het project 1.1 Inleiding Het project Apoyo a la Mujer is geboren om antwoord te geven op de problemen van Spaanstalige vrouwen in Nederland. Denkend aan de context van migratie en het proces dat daarbij komt kijken, geloven we dat vrouwen extra kwetsbaar zijn op emotioneel en economisch gebied, ook al hebben ze officieel een partner en/of kinderen. Dit is te verklaren uit het feit dat de capaciteit van migrantenvrouwen om een autonoom leven te hebben, met mogelijkheden om zich te ontwikkelen als persoon, waarbij hun talenten, sterke punten en mogelijkheden worden erkend, is afgenomen door factoren als het niet voldoende beheersen van de Nederlandse taal, het niet hebben van werk, gevoelens van eenzaamheid en het ontbreken van sociale netwerken. Daarnaast spelen in veel gevallen ook ervaringen van fysiek en/of psychologisch misbruk mee. Één van de kenmerken van ons initiatief is dat alle activiteiten bedacht zijn vanuit de ervaringen van mirgantenvrouwen die vergelijkbare situaties hebben meegemaakt als de doelgroep van het project en die deel uitmaken van onze werkgroep. Het betreft geen theoretische exercitie, noch is het een utopie. Wij zijn Spaanstalige vrouwen die betrokken zijn bij andere Spaanstalige vrouwen. Onze vorm van werken is het bieden van een brug van hulp, een uitgestoken hand, om ondersteuning te bieden in dit groeiproces. Ons doel is naast deze vrouwen te staan, zodat hun leven in Nederland geen ervaring van frustratie, lijden en eenzaamheid wordt, maar een leerzame ervaring die ze kunnen gebruiken om te groeien en zich te versterken als mens, als vrouw, als moeder, als professional. Onze motieven zijn concreet, ze hebben een naam en een gezicht, het zijn vrouwen die we kennen, die we begeleiden en met wie we blij zijn bij elke stap die ze zetten. Onze inzet is vrijwillig en we voelen ons diepgaand beloond en vesterkt, elke keer wanneer een vrouw op eigen benen kan gaan staan, met haar eigen hulpbronnen, wanneer ze het lijden achter zich weet te laten en in staat is gebleken om te erkennen dat er een deur openstaat waardoor ze een uitweg vindt.

1.2 De bestaansreden van het project De Spaanssprekende gemeenschap in Rotterdam is een multiculturele gemeenschap die bestaat uit ca. 10.000 personen (volgens schattingen van COS, 2011). Ze komen uit alle Latijns-Amerikaanse landen en uit Spanje. Dat betekent dat er binnen deze gemeenschap grote diversiteit bestaat en dat de behoeften uitgebreid zijn. Velen van hen verkeerden bij aankomst in Nederland in moeilijke omstandigheden. In 1995 werd er een groep van vrijwilligers gevormd die een antwoord zochten op bepaalde concrete behoeften van deze vrouwen. Zo ontstond de werkgroep: “Apoyo a la Mujer”. Als groep vrijwilligers werken wij samen en ondersteunen elkaar. Wij zetten ons volledig in om respect en een luisterend oor te bieden aan alle vrouwen en minderjarigen, ook binnen onze werkgroep, in een sfeer van vertrouwen, vrijheid en nabijheid. Sinds de oprichting van Stichting Nuestra Casa (NC) als steunpunt voor Spaanstaligen in Rotterdam en omgeving in 2009 maakt Apoyo a la Mujer (AM) onderdeel uit van deze organisatie. Spaanstalige vrouwen komen om duizend en één redenen naar Nederland, onder andere vanwege de

-5liefde, studie, werk van haar partner of van haar zelf, maar ook velen op zoek naar een beter bestaan. De grenzen tussen alle redenen zijn vaak niet zo duidelijk. De migranten, in veel gevallen vrouwen, zijn geïsoleerd en daarmee volledig afhankelijk van hun partner en schoonfamilie. Ze hebben behoefte aan contact met andere vrouwen in vergelijkbare situaties. Vaak hebben interculturele stellen of gezinnen bovendien last van serieuze financiële zorgen. Het is daarom niet verwonderlijk dat er regelmatig sprake is van ernstige relatieproblemen of huiselijk geweld. De betrokken vrouwen en kinderen hebben dan behoefte aan juridische, sociale en vaak ook financiële hulp. Sommigen hebben kinderen met hun Nederlandse partner, maar dat neemt niet weg dat de culturele verschillen, het feit dat men nog steeds in de integratieperiode zit, de spanningen en angst omtrent het ‘verliezen’ van hun identiteit (in plaats van te ontdekken dat het uitbreiden van de identiteit een luxe is), kan resulteren in depressies en relatieproblemen. De kinderen van deze vrouwen zijn vaak ‘’onzichtbare’’ slachtoffers. Daarom hebben wij dit jaar speciale aandacht aan hen besteed. Het zijn minderjarigen die geen plek/tijd hebben om kind te zijn, vaak de verantwoording krijgen over jongere broertjes/zusjes en zieken en die leven in armoede. Daarnaast hebben deze vrouwen soms al kinderen uit een eerdere relatie. Deze kinderen hebben niet altijd automatisch het recht om in Nederland te verblijven. Dit leidt vaak tot emotionele, financiële en juridische problemen. Tot slot hebben zowel ouder als kind vaak te maken met taalproblemen. In de media wordt al jarenlang melding gemaakt van taalachterstanden bij allochtone kinderen. Als ouders zelf het Nederlands niet goed beheersen en met hun kind niet in het Nederlands óf in gebrekkig Nederlands communiceren, ontstaan er achterstanden. Tot slot is er de laatste jaren een toestroom van nieuwkomers vanuit Spanje gesignaleerd die vanwege de economische crisis in hun land van herkomst op zoek zijn naar werk.

1.3 Doelgroep en doelstellingen Zonder iemand uit te sluiten, willen wij speciale aandacht geven aan de volgende groepen Spaanssprekenden uit Rotterdam en omgeving: * Vrouwen en minderjarigen die in een noodsituatie zijn beland zoals: huiselijk geweld, relatieproblemen, opvoedingsproblemen, taalachterstand, financiële problemen, juridische problemen, problemen met de verblijfsstatus, detentie, ziekte of zwakbegaafdheid, problemen met huisvesting, inburgering en integratie in Nederland. * Vrouwen en minderjarige nieuwkomers in Nederland. * Moeders met kinderen in de leeftijd van 0 tot 6 jaar. De werkgroep Apoyo a la Mujer probeert op de volgende manieren een oplossing of antwoord te bieden voor deze problemen:  De kracht van de vrouwen bewestigen en stimuleren.  Ondersteuning van Spaanstalige vrouwen en minderjarigen die hun weg hier zoeken en/of in een moeilijke situatie verkeren. In een sfeer van vertrouwen en veiligheid zoeken wij samen naar een oplossing door mee te lopen met de vrouwen die een beroep op ons doen.  Bruggen slaan tussen diverse culturen.  Er naar streven dat Spaanstalige vrouwen en hun kinderen in moeilijke situaties zich als mens geaccepteerd voelen, zodat zij zelf beslissingen kunnen nemen.  Wegen zoeken om Spaanstalige vrouwen en hun kinderen die nieuw zijn aangekomen in Nederland, de ruimte te geven en mee te helpen dat zij zich thuis voelen.

-6 Goede informatie bieden over rechten, plichten en kansen, om de integratie van deze vrouwen en kinderen te bevorderen, zowel aan de betrokkenen zelf, als aan geïnteresseerden in de beschreven problematiek. (1) Activiteiten voor vrouwen en minderjarigen in nood:  Persoonlijke begeleiding van vrijwilligers.  Bereikbaarheid: Via Nuestra Casa T. 010 - 46 77 118 of mobiel 06 -16 40 16 08.  Informatie, tolken en ondersteuning.  Vertrouwen, respect, nabijheid en een luisterend oor.  Doorverwijzing naar het zusterproject Casa Abierta of naar andere instanties voor juridische, psychologische of financiële hulp.  Indien noodzakelijk, begeleiding en bemiddeling naar instanties. Voor minderjarigen in nood: ook ‘ruimte zoeken om de kinderen, kinderen te laten zijn’:  Activiteiten om in contact te komen met hen en hun vertrouwen te winnen.  Ontspanningsactiviteiten, weekendkamp, familievakanties.  Bemiddelen met Jeugd en Cultuur fonds, Leergeldfonds.  Contactpersoon voor de school of zo nodig andere instanties (i.v.m. taalbarrière van de ouders) (2) Moeder en Kind: Binnen Apoyo a la Mujer is gedurende 2011-2012 een verschuiving opgetreden van een pure focus op probleemoplossing naar een stukje preventie. Zo zijn wij in mei 2011 gestart met een pilot voor een ‘Moeder & Kind groep’ met op de agenda ook het nadenken over voorlichtingsbijeenkomsten rondom vrouwenthema’s. In 2013 is nog een nieuwe stap gezet. Meer aandacht geven naar HG/KM en de preventie er van. Drie personen van AM hebben en training gevolgd om contact persoon Meldcode te zijn, vrijwilligers basis. En een nieuwe initiatief voorbereidt gebaseerd op ´de kracht van de vrouwen´ die in 2014 wordt uit gevoerd.  Activiteit Moeder en Kind  Voorlichtingen (ten minste vier maal per jaar)

1.4 Interne organisatie van het project Het project wordt volledig door vrijwilligers uitgevoerd. Zij ontvangen daarbij onmisbare ondersteuning van de twee betaalde krachten van de Stichting Nuestra Casa: de vrijwilligerscoördinator en de projectmedewerker. Daarnaast werken ze nauw samen met de vrijwilligers van met name de werkgroepen Casa Abierta, Noodhulp, juridische en psychologische ondersteuning die te maken hebben met dezelfde problematiek als AM. Het omgaan met de problematiek van de vrouwen vereist goede informatie en objectiviteit. Minimaal eenmaal per maand komt de werkgroep bijeen. Aangezien dat het aantal programma´s groeit, zal de werkgroep in 2014 zich restructureren. Daarnaast wordt aandacht besteed aan deskundigheidsbevordering. Het beheersen van de taal die onze ‘cliënten’ spreken (Spaans, soms Engels) is belangrijk voor de vrijwilligers, maar ook beheersing van de Nederlandse taal is een voorwaarde om goed door te kunnen verwijzen. Privacy moet worden gerespecteerd en het belang van de vrouw en (eventuele) kinderen staat bij ons vóór alles. De werkgroep AM mag rekenen op de steun van vele andere organisaties. Tevens stellen diverse fondsen, instellingen (en particulieren) ons via giften en donaties financieel in staat ons werk uit te voeren.

-7-

1.5 De relatie tussen het project en de Stichting Nuestra Casa Stichting Nuestra Casa heeft zich in 2013, naast de algemene ondersteuningstaken (zie daarvoor het algemene jaarverslag van Stichting Nuestra Casa), op verschillende manieren ingezet voor de vrijwilligers (activiteiten) van AM. Allereerst heeft AM altijd ruimte voor afspraken met vrouwen waar de privacy gegarandeerd is. Nuestra Casa heeft in 2012 een wekelijks inloopspreekuur aan haar vaste werkwijze toegevoegd, dat tegelijkertijd met dat van het project Casa Abierta plaatsvindt (in aparte ruimtes). Wat betreft facilitaire ondersteuning werd er onder meer extra ruimte voor het inloopspreekuur gecreëerd. Daarnaast werd de eigen financiële systematiek waarin het werkgroep AM al jaren had gewerkt, uiteindelijk geïncorporeerd in de financiële administratie van stichting Nuestra Casa. Hierbij is intensief gebruikgemaakt van de ondersteuning van Erions, administratie- en belastingadviseurs. Er zijn verbindingen gelegd met de andere projecten binnen de stichting. Zo vond overdracht plaats van cliënten. Ook heeft de vrijwilligerscoördinator van Nuestra Casa samen met de coördinator van AM gekeken naar welke elementen in het werken met vrijwilligers bruikbaar zijn voor de hele stichting. De vrijwilligers van AM zijn vanuit Nuestra Casa aangemoedigd zich extern te presenteren door deel te nemen aan stedelijke en landelijke netwerken.

-8-

2. Terugblik op 2013 2.1 De verwachtingen en plannen voor 2013 Inhoudelijk We hadden vooraf een aantal trends binnen de werkgroep en de samenleving gesignaleerd, waar we in 2013 een antwoord op probeerden te zoeken, zoals een toename in het aantal nieuwkomers in Rotterdam als gevolg van de crisis in Spanje, en het grote aantal minderjarigen in problemen. We verwachtten daarbij een verdere toename in het aantal vrouwen en minderjarigen dat onze aandacht nodig heeft. In 2013 wilden wij in het bijzonder aandacht geven aan de volgende thema’s: o Het stimuleren van het zelfvertrouwen, zowel bij de vrouwen als bij minderjarigen. o Het stimuleren van het verantwoordelijkheidsgevoel, bijvoorbeeld door mensen te hameren op het belang van het leren van de Nederlandse taal. o Meer aandacht voor preventieve activiteiten, zoals voorlichtingsbijeenkomsten. o Het doorverwijzen van personen die het nodig hebben naar NC en naar andere instanties en niet iedereen naar ons zelf toe te trekken. o Verbeteren van onze communicatiepatronen en het stellen van grenzen. o Werving en begeleiding van extra vrijwilligers. o Deskundigheidsbevordering en uitbreiding van ons netwerk. o Doorgaan met de begeleidingsactiviteiten voor vrouwen en minderjarigen. o Nadenken over een geschikte aanpak van de de situatie van de minderjarigen in problemen. o Doorgaan met de activiteiten van Moeder en Kind en het uitbreiden ervan, wanneer mogelijk. Bereik Onze doelen voor 2013 waren: - De 77 lopende casussen van vrouwen en 50 nieuwe vrouwen, plus de 31 doorlopende casussen en 30 nieuwe casussen van minderjarigen, zijn effectief geholpen en/of doorverwezen. - Minstens 40 personen hebben deelgenomen aan één of meerdere preventieve voorlichtingsactiviteiten hebben daar concrete handvaten gekregen om (escalatie van) problemen te voorkomen. - Minstens 5 vrouwen en 10 kinderen, die deelnemen aan de activiteiten van Moeder en Kind, hebben handvaten gekregen om effectief te integreren in de Nederlandse samenleving. - Er zijn voldoende fondsen geworven om de activiteiten van het project Apoyo a la Mujer volgens plan uit te voeren. Interne en externe relaties In ons jaarplan voor 2013 was het de bedoeling om nauw samen te werken met andere werkgroepen van stichting Nuestra Casa (NC) om geen dubbel werk te verrichten. Sommige van de ondersteunde vrouwen hebben namelijk ook hulp en advies nodig dat bij Cercanía, Cárcel, en/of Casa Abierta gegeven wordt. Ook wilden we ons externe netwerk uitbreiden. Interne organisatie We rekenden op een groep van minstens 14 vrijwilligers om alle activiteiten uit te voeren. Het plan was dat één van hen hierbij op zou treden als coördinator en iemand anders als secretaresse. In 2013 hoopten we vaker externe mensen in te kunnen schakelen voor het uitvoeren van de voorlichtingsbijeenkomsten om daarmee we onze vrijwilligers enigszins te kunnen ontlasten. De bedoeling was om elke maand te vergaderen om de activiteiten te plannen en te evalueren en om specifieke problemen te bespreken.

-9Ook wilden we in 2013 een nog betere database opzetten, waarin het aantal vrijwilligers en cliënten van het project elk kwartaal zou worden bijgehouden op basis van de vergadernotulen en rapportages van activiteiten. Verder wilden we in 2013 reflecteren met de twee nieuwe vrijwilligers met een opleiding en ervaring met minderjarigen met problemen, over de behoeften van deze minderjarigen en de mogelijkheden die AM hen kan geven. Dit is gelukkig wel gebeurd, al hebben deze vrijwilligers ons inmiddels weer verlaten. Tot slot wilden we in 2013 ons werkplan concretiseren.

2.2 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013, inhoudelijk? Over het algemeen heeft de werkgroep AM de verwachtingen kunnen waarmaken. Maar niet alles. Het aantal vrouwen is niet toegenomen. Door de vernieuwde opzet binnen Stichting Nuestra Casa kwamen veel vrouwen die voor hulp bij Stichting Nuestra Casa aanklopten nu naar Casa Abierta als eerste aanspreekpunt. De gemiddelde tijd per cliënt daar is 15 minuten. Dat heeft voordelen: AM heeft niet te maken met duizend een één praktische vragen, daardoor hebben we meer tijd om diepgaand met de de vrouwen te werken. Maar wij maken ons zorgen dat er misschien vrouwen zijn die achter de praktische vragen waarmee ze bij Casa Abierta komen meer andere problemen verborgen houden die ze niet durven vertellen en ook niet worden gezien. Wij werken daarom aan beter communicatie tussen alle werkgroepen binnen Stichting Nuestra Casa. Apoyo a la Mujer heeft in 2013 293 personen ondersteund (zie grafiek 1 hieronder). In de volgende paragrafen beschrijven we per onderdeel wat we hebben gedaan en bereikt.

Grafiek 1: Aantal deelnemers aan de programma's van AM in 2013 350 293

300 250 200 150 100

136 73

50 0

* 18 moeders en 31 kinderen

35

49

Grafiek 1 laat het aantal mensen zien dat in 2013 heeft deelgenomen aan de verschillende programma’s van AM.

- 10 -

2.2.1 Begeleiding van vrouwen: beschrijving, metodologie en overzicht De werkwijze rondom de begeleiding van vrouwen was in 2013 als volgt:

1. Wanneer vrouwen met Apoyo contact opnemen De vrouwen die een beroep op ons doen, kunnen we verdelen in drie categorieën: Korte ondersteuning: mensen die concrete informatie of een doorverwijzing nodig hebben naar andere instanties.(ze komen nu vaak naar Casa Abierta) Middellange ondersteuning: vrouwen die in de problemen zitten waarbij er vaak snel ingegrepen moet worden zoals extreme huiselijk geweld, huisuitzetting ezw. of andere problemen die tijd een aandacht eisen maar geen urgent gevallen zijn. Dit kan veel tijd kosten, maar de oplossing van hun situatie is te overzien. Meestal behoren zij tot de categorie 'multi-problemen' (meer dan zes problemen). Langdurige ondersteuning: vrouwen die al lang contact hebben met Apoyo a la Mujer. Zij zijn meestal slachtoffer van vrouwenhandel, misbruik, taalbarrières, psychische problemen of andere oorzaken, en kunnen zonder ondersteuning niet goed functioneren. Wij zijn hun steunpunt en proberen hen in balans te houden.

2. Wanneer Apoyo het initiatief neemt om contact op te nemen met de vrouwen Hoe komen wij in contact met vrouwen - en hun gezinnen – die hulp vragen in moeilijke situaties?  Via informele contacten: vrouwen die hebben het gehoord van vriendinnen, kennis, etc.  Via de Spaanssprekende parochie Sagrada Familia in de Hildegardiskerk, Rotterdam-Noord: er is een wekelijkse kerkdienst op zondag met na afloop koffie/thee en vaak een maaltijd die door Latijns-Amerikaanse of Spaanse vrouwen is klaargemaakt. Dit is een laagdrempelige manier om kennis te maken met vrouwen die in problemen verzeild zijn geraakt.  Via consulaten en ambassades van Latijns-Amerikaanse landen, met name Colombia, Dominicaanse Republiek, Bolivia, Peru en Ecuador: AM zorgt ervoor dat er flyers van onze werkgroep op deze consulaten liggen en heeft regelmatig contact met de consulaten over vrouwen met een hulpvraag.  Via contacten met lokale en nationale organisaties op het gebied van hulpverlening en opvang van vrouwen: in onze flyer staat het telefoonnummer van de overkoepelende stichting Nuestra Casa vermeld die de hulpvraag doorgeeft aan één van de vrijwilligers van Apoyo a la Mujer. Ook per e-mail, faceboek, website, kan contact opgenomen worden.

3. Metodologie van de begeleiding: wat doen wij? 



Wij maken afspraken met de vrouwen bij Nuestra Casa of we bezoeken de vrouwen thuis of ergens in hun omgeving. Soms blijkt telefonisch contact de enige manier om vrouwen te begeleiden, met name bij vrouwen die mishandeld en geïsoleerd zijn. Wij begeleiden hen in hun levensproces. Wij nemen geen beslissingen voor hen, maar lopen met hen mee en proberen een beroep op hun eigen kracht te doen. Meestal is het bieden van een luisterend oor voldoende om de situatie weer hanteerbaar te maken. Een aantal vrijwilligers van AM beschikt over een mobiele telefoon van de werkgroep. Regelmatig verwijzen we door naar het spreekuur van Casa Abierta (een ander project van NC) die voor schulden, papieren regelen etc. zorgt, naar de juridische advies of psycholoog. Als de situatie complex is, zijn er vaak meerdere vrijwilligers betrokken bij één geval en worden andere instanties of organisaties ingeschakeld.

- 11  

Per casus wordt er een samenvatting gemaakt van de ondernomen acties en/of begeleiding zodat we aan het einde van het jaar kunnen zien hoeveel vrouwen er geholpen zijn en op welke manier. Het is de bedoeling dat de hulp van AM tijdelijk is en dat mensen niet afhankelijk van ons worden. Het komt echter voor dat mensen voor langere tijd hulp vragen of gedurende een aantal jaar begeleid worden. Andere vrouwen die na veel moeilijkheden hun leven weer op de rails hebben, kunnen opnieuw in moeilijke situaties terechtkomen en kloppen dan wederom aan bij AM. Vrouwen die een beroep op de werkgroep doen, kunnen, indien gewenst, worden begeleid door psychologen.

4. Begeleiding van vrouwen: overzicht van activiteiten en resultaten in 2013 door middel van grafieken Hieronder beschrijven we via een serie grafieken met toelichting wat we bij de begeleiding van vrouwen in 2013 hebben gedaan en bereikt. Ook beschrijven we de situatie van de betrokken vrouwen om een idee te geven van de inhoud van ons werk en de behoeften van onze doelgroep. Ons doel voor 2013 was om de 77 doorlopende en 50 nieuwe casussen te helpen en/of door te verwijzen. Dit doel is dus behaald. Toch signaleren we een kleine terugloop in het aantal cliënten ten opzichte van 2012. Toen waren het er 147, nu 136. Hier zijn twee reden voor: sinds de oprichting van Stichting Nuestra Casa worden veel cliënten die voorheen door AM werden ondersteund, nu opgevangen door Casa Abierta. Ook worden veel cliënten die in eerste instantie bij AM terecht komen, uiteindelijk doorverwezen naar Casa Abierta voor de benodigde informatie. Grafiek 2: begeleiding vrouwen AM 2013 136 77

Grafiek 2 geeft een overzicht van het aantal vrouwen dat een beroep op “AM begeleiding” heeft gedaan in 2013. Doorlopende casussen tellen wij vanaf 2008 t/m 2012.

59

Doorlopende Nieuwe van het van vorige jaren jaar 2013

Totaal

Grafiek 3: juridische status

27%

13%

Legaal 60%

Illegaal In procedure

Grafiek 3: Apoyo a la Mujer blijft betrokken bij de vrouw (en haar gezin) die problemen heeft met de legalisatie van haar papieren. Het proces van legalisatie gaat langzaam, vandaar dat het aantal vrouwen ‘in procedure’ hoog is. Dit houdt in dat mensen lang in onzekerheid blijven en geen beroep kunnen doen op officiële instanties zoals SoZaWe, ziektekostenverzekering etc.

Een van onze prioriteiten is speciale aandacht geven aan nieuwkomers om hun integratie in Nederland te bevorderen. Van de genoemde 136 vrouwen waren er 34 minder dan drie jaar in Nederland. Daarvan zijn er 24 in 2013 naar Nederland gekomen. Tien anderen waren in de jaren daarvoor naar

- 12 Nederland gekomen. Het aantal nieuwkomers is dus flink gestegen, vooral vanuit Spanje. Zie tabel 1 en de grafieken 4 en 5 hieronder. Tabel 1 Nieuwkomers in Nederland Jaar 2011/2012 Herkomst Spanje 10 Anders Totaal 10

2013

Totaal

16 8 24

26 8 34

Grafiek 4: nieuwkomers (˂ 3 jaar) in Nederland

29%

Doorlopende van vorige jaren

71%

Grafiek 4: in 2013 hebben 34 nieuwkomers in NL (< 3 jaar) een beroep op AM gedaan. Daarvan waren er 10 al eerder bij AM betrokken (29%). De overige 24 clienten (71%) waren nieuw in 2013.

Nieuwe van het jaar 2013

De sociale problemen van deze vrouwen zijn vergelijkbaar met de problemen van personen zonder legale documenten in Nederland. De meeste van hen bezitten een Europees paspoort of community kaart. Ook al zijn ze hier legaal, ze hebben geen toegang tot sociale hulp als ze niet in Nederland hebben gewerkt. Door het gebrek aan informatie denken veel mensen dat wanneer ze Europees zijn, ze direct toegang hebben tot alle sociale hulp.

Grafiek 5: uit Spanje gekomen

38% 62%

Doorlopende van vorige jaren

Nieuwe van het jaar 2013

Grafiek 5: in 2013 hebben 26 nieuwkomers uit Spanje een beroep gedaan op AM (100%). Daarvan zijn er 16 (62%) in 2013 naar Nederland gekomen. De overige 10 (39%) zijn in eerdere jaren naar Nederland gekomen.

- 13 Grafiek 6: Belangrijkste problemen van de vrouwen in 2013

41 37 23

40

25 20

36 21

25

27

9 10

17 32

30

30

18

Doorlopende van vorige jaar

18

25

20 19

23

23

32 16

10 5

23

Nieuwe van het jaar 2013

* In 2011 hanteerden we een bredere definitie waarbij zowel prostitutie, mensenhandel als mensensmokkel of drugshandel werden meegenomen. We voegden een aantal categorieën samen van mensen die bij een ‘grijs circuit’ betrokken waren geraakt.

Het zal niemand verbazen dat deze vrouwen met grote problemen te kampen hebben. In grafiek 6 is te zien dat de taal (77 gevallen, 57%) en geldproblemen (69 gevallen, 51%) in 2013 de meest voorkomende problemen waren, gevolgd door gezondheidsproblemen (57 gevallen, 42%), juridische problemen (57 gevallen, 42%) en psychologische problemen (49 gevallen, 36%) . Dit soort problemen wordt door Casa Abierta behandeld. Samenwerken en goed doorverwijzen van beide zijden is belangrijk, anders blijven de mensen in onmenselijke situaties zitten of herhalen dezelfde situaties zich. De mensen die naar ons toekomen hebben duidelijk de brugfunctie nodig die wij als AM vervullen. Wij kunnen niet vergeten dat achter de urgente problemen vaak ook andere problemen schuil gaan, zoals eenzaamheid (61 gevallen, 45%), werkloosheid (38 gevallen, 28%) en dakloosheid (35 gevallen, 26%). Meestal hebben de vrouwen meer dan één probleem. Er waren 48 vrouwen (35%) met 6 of meer problemen. Deze berg problemen veroozaakt veel spanning en kan een oorzaak zijn van relatieproblemen (48 gevallen, 35%). Deze zorgen voor een negatieve spiraal die vaak op huiselijk geweld uitloopt (33 gevallen, 24%). Eenendertig vrouwen (23%) hebben te maken met mishandeling. Problemen tussen kinderen en ouders komen 43 keer voor (32%). Deze percentages zijn lager dan bij taalproblemen, financiën en eenzaamheid, maar zijn wel ernstiger. Als een situatie bedreigend is, bijvoorbeeld mishandeling (24%) of wat wij noemen “het grijze circuit” (mensenhandel, drugs, uitbuiting, gedwongen prostitutie, etc) met 15 casussen (11%), hebben wij als werkgroep meer werk en moet er met spoed naar een oplossing gezocht worden. Dat betekent ook vaak langdurige begeleiding. Om deze vrouwen te ondersteunen hebben we een groot scala aan acties uitgevoerd (zie ook grafiek 7). In principe wil AM vooral focussen op begeleiding van vrouwen in moeilijke leefsituaties. Concrete hulpvragen rondom het invullen van formulieren, vertalen van brieven of juridische zaken worden daarom bijna allemaal doorverwezen naar Casa Abierta. Dat geeft de vrijwilligers van AM meer tijd voor persoonlijke begeleiding (108 vrouwen, 80%). Dat was een van de doelen bij de oprichting van

- 14 de stichting. Veel van deze vrouwen heeft te maken met huiselijk geweld. Vanaf 2014 gaat AM veel meer aan preventie doen, met het nieuwe programma “De Kracht van de Vrouw”. Desondanks heeft een groot aantal vrouwen binnen AM ook informatie ontvangen (92 vrouwen, 68%). Verder zijn veel cliënten van AM uiteindelijk doorverwezen naar andere instanties (39 vrouwen, 29%) of naar het inloopspreekuur (33 vrouwen, 24%) of het juridische spreekuur (38 vrouwen, 28%) van Casa Abierta. Daar hebben vrijwilligers de cliënten verder begeleid en/of alsnog doorverwezen naar andere instanties. Ondanks het hoge aantal mensen dat vanwege taalproblemen bij ons aanklopt en ook de vraag om te tolken, is het aantal mensen dat onze Nederlandse les bij Nuestra Casa volgt laag, met een percentage van 5% in 2012 en 13% in 2013. Dit ondanks dat wij intensieve informatie hebben gegeven en bleven hameren op het feit dat het Nederlands de eerste sleutel is om hier te kunnen integreren en participeren. De oorzaken voor een lage opkomst kunnen zijn: dat ze ergens anders al bezig waren of dat ze nu door te grote problemen niet in staat zijn om deze stap te zetten. Grafiek 7: Belangrijkste uitgevoerde acties 48 46

60

24

18 18

46 25

26

8 10

17

Doorlopende van vorige jaren

19

9 15

4 6

20

6 8

20

16

18

17

7 11

Nieuwe van het jaar 2013

Het aantal cliënten in 2013 was 136. Dit is een daling ten opzichte van 2012 toen we 147 mensen hebben ondersteund. Hier zijn twee reden voor: enerzijds worden sinds de oprichting van Stichting Nuestra Casa veel cliënten die voorheen door AM werden ondersteund, nu in eerste instantie opgevangen door Casa Abierta. Ook worden veel cliënten die in eerste instantie bij AM terechtkomen, uiteindelijk doorverwezen naar het inloopspreekuur of het juridisch advies (38 vrouwen, 28%) van Casa Abierta (33 vrouwen, 24%) of naar andere instanties (39 vrouwen, 29%). Daarmee hebben de vrijwilligers van AM meer tijd gekregen voor persoonlijke begeleiding. Dat was een van de doelstellingen bij de oprichting van de stichting. In 2013 hebben 108 vrouwen hiervan gebruik gemaakt (80% van alle clienten). Veel van hen hebben te maken met huiselijk geweld. Vanaf 2014 jaar gaat AM actief insteken op preventie hiervan, met het nieuwe programma “De Kracht van de Vrouw”.

- 15 Het aantal mensen op zoek naar huisvesting heeft een grote vlucht genomen, van 10 personen in 2011 (7%) naar 31 (21%) in 2012 en 34 (35%) in 2013. Het aantal vrouwen dat in aanmerking kwam voor noodhulp is gestegen van 23% in 2011 naar 31% in 2012 en 44 (32%) in 2013. Opvallend daarbij is het aantal mensen dat in 2013 vrijwillig is teruggekeerd naar hun land van herkomst (10 vrouwen, 7%). Een deel hiervan heeft niet alleen te maken met armoede, maar ook met huiselijk geweld. In het geval van terugkeer naar Spanje biedt Stichting Nuestra Casa samen met Apoyo a la Mujer praktische en financiele ondersteuning (betaling buskaartje en eventueel leefgeld voor onderweg). De Spaanstalige vrijwillige psychologe van Casa Abierta is in het voorjaar van 2013 terug naar Spanje gegaan. In 2013 heeft slechts 10% van onze cliënten gebruik gemaakt van het psychologische spreekuur, ondanks de grote behoefte. De taal, de economische situatie en het ontbreken van een vertrouwelijke omgeving speelden daarbij een grote rol.

Grafiek 9. Afgesloten casussen in 2013 en blijvende casussen voor 2014 41

30

43

11 95 52

Doorlopenden van Nieuwe van het jaar vorige jaren 2013 Blijven voor 2014

Totaal

Afgesloten dossiers in 2013

Grafiek 9 laat zien dat van de 77 casussen van de afgelopen jaren in 2013 een aantal van 34 casussen (44%) is gesloten, terwijl er 43 (56%) open blijven voor 2014. En van 59 nieuwe casussen van 2013 zijn er slechts 7 (12%) gesloten. De overige 52 (88%) nemen we mee naar 2014. Dat betekent dat 95 casussen open blijven voor 2014.

5. Een levensverhaal: de kracht van de vrouw: María Ze komt uit een land in Latijns Amerika. Ze woonde in Spanje met een Nederlander samen. Hi jis er nooit toe gekomen om haar papieren te legaliseren. Ze kreeg een kind met hem, die door de vader werd erkend en de Nederlandse nationaliteit ontving. Ze waren jong en vol plannen. Toen stierf hij bij een ernstig ongeval. Enige tijd later leerde ze een nieuwe partner kennen en begon ze haar leven weer op te bouwen. Ze trouwden en kregen een dochter met de Spaanse nationaliteit. Ook deze partner deed echter niets om Maria zelf te legaliseren. Ook erkende hij haar Nederlandse zoon niet. Ze kreeg kanker, maar herstelde. Maria is een ondernemende vrouw. Ze begon een onderneming en won de prijs voor beste ondernemer van het jaar. Maar toen kwam de crisis in Spanje en haar onderneming ging failliet. OOk met haar huwelijk ging het niet goed, een scheiding volgde. De wereld ging ten onder aan haar voeten. Na een moeilijke periode besloot ze samen met haar Nederlandse zoon naar Nederland te vertrekken. Haar dochter moest ze tijdelijk achterlaten.... Nu is María supervisor in een grote schoonmaakbedrijf in verschillende locaties in Nederland. Ze rijdt Nederland door, trots over wat ze heeft kunnen bereiken, trots dat haar twee kinderen bij haar zijn. Ze komt een handje helpen als het nodig is, b.v. als vrijwilliger bij de kinderkampen (zie verderop in dit verslag). Naar haar succes verhaal te luisteren is een deel van de begeleiden om alle tegenvallen in haar leven te kunnen verwerken. Voor de rest van haar verhaal, zie bijlage 1.

- 16 -

2.2.2 Minderjarigen in moeilijke situaties in 2013 Ons doel voor 2013 was om de 31 doorlopende casussen en 30 nieuwe casussen van minderjarigen effectief te hebben geholpen en/of doorverwezen. In 2013 waren er uiteindelijk 42 nieuwe casussen. Ons doel is dus ruimschoots bereikt. We zijn geschrokken van het grote aantal minderjarigen met problemen. Vooral kinderen tussen 12 en 18 jaar kunnen psychisch soms heftig reageren op alle problemen, inclusief eventuele mishandeling of verwaarlozing eerder in hun leven. Ook al zijn de doelen in cijfers bereikt, beseffen we dat het werken met kinderen in moeilijke situaties niet eenvoudig is. Dit jaar hebben wij een nieuwe stap gezet met de organisatie van een aantal kinderkampen. Dat is een groot succes geweest. Meer daarover volgt verderop in dit verslag. Het aantal activiteiten is ook gegroeid. Maar als een minderjarige te maken heeft met problemen als kindersmishandeling, relatieproblemen tussen de ouders, etc., dan is professionele hulp nodig. Wij hebben daarom actief met Jeugdzorg samengewerkt en proberen de ouders te stimuleren om hulp te vragen, maar dat is vaak een te hoge drempel. Het probleem blijft vaak de taalbarrière, ondanks het feit dat wij er op blijven hameren hoe belangrijk het is. Het feit is dat 21 van deze minderjarigen nieuwkomers in Nederland zijn. Jammergenoeg zijn onze twee psychologen van afgelopen jaar om verschillende redenen gestopt. Maar wij hebben gelukkig voor 2014 opnieuw twee psychologen en een psychopedagoog bereid gevonden om zich voor ons project in te zetten. Wij geven de moed niet op. Dat is ook één van de redenen dat we vanaf 2014 een nieuw programma hebben voorbereid over De Kracht van de Vrouw en Opvoeden in Vrede.

Minderjarigen: overzicht van activiteiten en resultaten middels grafieken Grafiek 10: Aantal minderjarigen met wie AM in 2013 contact heeft gehad 73 Grafiek 10 geeft een overzicht van het aantal minderjarigen in problemen dat AM via de activiteiten ‘begeleiding’ en/of ‘preventie’ (signaleren van kindermishandeling) heeft leren kennen. Het betreft 42 nieuwe kinderen in 2013 en 31 doorlopende casussen sinds 2012.

42

31

Doorlopende van Nieuwe van het vorige jaren jaar 2013

Totaal

- 17 Grafiek 11: juridische status minderjarigen AM 2013

9%

7% Legaal

11%

Illegaal 73%

In procedure niet bekend

Grafiek 12: minderjarigen < 3 jaar in NL en uit Spanje gekomen 30

21

20

14

10 0 Nieuw in Nederland Nieuw in Nederland

Uit Spanje gekomen Uit Spanje gekomen

Grafiek 11 geeft de rechtspositie van de minderjarigen, waarmee wij contact hebben gehad en de voortgang van het werk in 2013. Gelukkig zijn de meeste kinderen (73%, 53 personen) ‘legaal’. Overigens betekent in deze tabel dat de betrokken minderjarigen wel recht hebben op voorzieningen. De minderjarigen in procedure (7 personen, 9%) zijn soms wel legaal (maar zonder recht op voorzieningen, b.v als ze uit EU komen en de ouders nog niet in Nederland hebben gewerkt) en 8 (11%) nog niet legaal. Van 4 (7%) hebben wij geen gegevens. Deze kinderen leven vaak in armoede en ondanks het recht van het kind op onderwijs en medische zorg zijn andere voorzieningen vaak moeilijk te regelen.

Grafiek 12 laat het aantal minderjarigen zien dat in de afgelopen drie jaar in Nederland is aangekomen (samen met hun familie) en door AM werd ontvangen. Hierbij valt op dat het overgrote deel 67% van de kinderen uit Spanje komt. Eerder in dit verslag gaven we aan dat er in de afgelopen drie jaar in totaal 26 vrouwen uit Spanje zijn gekomen. Zij hebben in totaal 14 kinderen meegebracht.

Voor veel kinderen is het komen naar Nederland één van de gevolgen van de crisis in Spanje. Voor deze kinderen is de impact hiervan, na alles te hebben verloren (huis, vrienden, taal, etc.) enorm. De werkgroep AM heeft gesignaleerd dat er te weinig vrijwilligers zijn en dat de vrijwilligers die er zijn vaak niet over de benodigde middelen en capaciteiten beschikken om al deze probleemgevallen effectief te kunnen helpen. Veel cliënten kunnen als gevolg van hun juridische status echter niet worden overgedragen aan andere instanties. Zij worden aan hun lot overgelaten of – erger nog – door de politie opgepakt. Maar voor 2014 zijn er gelukkig meer hoog opgeleide vrijwilligers, o.a. een psycho-pedagoog met wie we een programma voor de kinderen aan het opbouwen zijn.

- 18 -

De belangrijkste problemen en acties onder een vergrootglas In de onderstaande overzichten geven wij alle problemen weer met de bijbehorende acties. Daarnaast geven we ook voorbeelden in de vorm van verhalen uit de praktijk. Grafiek 13. Problemen van de 73 minderjarigen in 2013 35 30 25 20 15 10 5 0

5

13 4

10

4 14

4 3 6

2 4

18

Grafiek 13 geeft de belangrijkste problemen van de minderjarigen weer die AM heeft gedetecteerd. Het betreft allen kinderen van vrouwen die wij begeleid hebben (behalve 2 casussen van pubers).

20

Doorlopende van vorige jaren

15

0 9

25

13

Nieuwe van het jaar 2013

2 4

2 4

Het feit dat het aantal problemen in % minder is dan afgelopen jaar, heeft te maken met het feit dat wij dit jaar 16 van de 42 kinderen (32%) niet hebben kunnen volgen, maar alleen losse activiteiten hebben kunnen organiseren.

Wat duidelijk, met name voor nieuwkomers is, dat de huisvesting met 33 gevallen (45%) het grootste probleem is. Dit, gecombineerd met armoede (22 gevallen, 30%) leidt tot onzekerheid, isolement en een gevoel buiten de groep te vallen, omdat b.v. het kind als enige in de klas niet kan meedoen met bepaalde activiteiten. Deze situatie heeft vaak te maken met de juridische status van het kind en/of familie. Deels komt dat door angst voor het onbekende, een nieuwe cultuur, andere omgangsvormen. Maar ook de angst en frustratie van de ouders kunnen uitwerking hebben op de kinderen. Wat daarnaast opvallend is, is het grote aantal kinderen dat slachtoffer is van mishandeling (17 gevallen, 23%) of lijdt onder een slechte relatie tussen de ouders (30 kinderen, 41%). Dat heeft ook te maken met de armoedesituatie en vaak ook met het ´grijze´ circuit waar de kinderen mee leven. Het taalprobleem (18 kinderen, 25%) heeft enerzijds te maken met het feit dat het nieuwkomers zijn, die nog geen sociaal netwerk in Nederland hebben opgebouwd. Daarnaast uiten sommige ouders hun teleurstellingen in het leven en hun niet waargemaakte verwachtingen via een negatieve houding ten aanzien van de Nederlandse maatschappij. Dit kan tot het afwijzen van vriendschappen tussen hun kinderen en Nederlandse leeftijdsgenoten leiden. Dit komt het psychisch welzijn, de talenkennis en de integratie van de kinderen niet ten goede. Uit de grafiek blijkt ook dat er verschillende soorten juridische problemen zijn waar de minderjarigen mee te maken kunnen krijgen (anderen zijn niet gesignaleerd omdat deze gekoppeld zijn aan die van hun ouders). Enerzijds zijn er problemen rondom de juridische verblijfsstatus (13%), anderzijds andere juridische problemen (21%), zoals echtscheiding van de ouders of voogdij over de kinderen. De gevolgen ervan zijn vaak psychologische problemen (25 gevallen, 34%). Het aantal kinderen dat een handicap heeft, is gelukkig laag (8%), maar dat wil niet zeggen dat deze kinderen geen problemen hebben, integendeel. Vaak hebben deze kinderen en hun ouders te maken met communicatieproblemen, omdat ze de Nederlandse taal nog niet goed machtig zijn. Daarom zijn

- 19 ze – hopelijk tijdelijk - afhankelijk van een tolk. In deze gevallen proberen wij thuis taalles te organiseren en de ouders bewustmaken van de nood van zo spoedig mogelijk de taal te leren.

Grafiek 14: Acties met en voor de 73 minderjarigen in 2013

13 12

8 11

8 31

9

27 19

5

5

12

27

20

10

Doorlopende van vorige jaren

2

5

2 1 5

1 3

12

19

5 6

22 14

Nieuwe van het jaar 2013

Grafiek 14 laat zien dat er in de meeste gevallen sprake is geweest van begeleiding en het leren kennen van het kind zelf (44 keer, 60%), vaak via activiteiten. Daarna wordt informatie uitgewisseld met de ouders (39 keer, 53%) om te proberen samen oplossingen te zoeken. Dit zijn de eerste stappen van het ondersteuningsproces. De eerste signalen van een probleemsituatie bij een minderjarige ontvangen we via de ouders of via een contactpersoon bij een instantie (school, Spaansprekende parochie, jeugdzorg, maatschappelijk werk, politie, etc). Wanneer het nieuwkomers betreft, wordt er soms naar huisvesting (21 keer, 29%) en een school (17 keer, 23%) gezocht. Het kan ook voorkomen dat het kind (en de ouders) wordt ondersteund bij terugkeer naar het land van herkomst. Dit is in 2013 in totaal 11 keer gebeurd (15%). Huisvesting wordt ook gezocht in gevallen van huisuitzetting, huiselijk geweld, etc. Hierbij wordt altijd samengewerkt met opvanghuizen of families die kortdurige opvang bieden. Ook in zo’n geval kan de vrouw in kwestie besluiten terug te keren naar haar land van herkomst en haar kinderen mee te nemen. Wanneer er sprake is van ondervoeding of achterstand in betalingen van bijvoorbeeld een zorgverzekering, wordt er (financiële) noodhulp geboden. Dit is in 2013 in totaal 27 keer gebeurd (37%). Wanneer kinderen sociaal buiten de boot dreigen te vallen en wanneer het betrokken gezin dringend behoefte heeft aan ontspanning, worden activiteiten (35 keer, 48%) georganiseerd of gefinancierd, zoals zwemles, of om iets leuks te doen met de ouders of begeleiders in de vakantietijd

- 20 (b.v. uitgaan om een pizza te eten kan een groot feest zijn). Een fiets kopen als het kind niet in aanmerking komt via leergeld, etc. Ons motto is hierbij “laat kinderen kinderen zijn”. Teveel kinderen in onze doelgroep moeten zich in het dagelijks leven gedragen als volwassenen, d.w.z. dat ze veel zorgen, verdriet en verantwoordelijkheden met zich mee dragen. Maar ook komen we situaties tegen zoals kinderen met een handicap (voor wie wij samenwerken met de Stichting MEE en die veel aandacht en tijd vragen). Voor deze kinderen is een speelgoedje waar ze muziek mee kunnen maken een groot cadeau, maar ook juridische hulp, psychologische ondersteuning en bemiddeling met instanties kan nodig zijn, etc. In 2013 hebben we twee kinderkampweekenden georganiseerd. Daaraan hebben 31 kinderen (42%) deelgenomen, met grote succes (zie ook verderop in dit verslag). Uitjes naar een pretpark (12 keer, 16%) of voor muziekles bemiddelen wij met het Jeugd en Cultuurfonds en SKVR om een deel te vergoeden, in een enkel geval van extreme armoede financieren wij ook de bijdrage van de families, hetzelfde gebeurt met sportactiviteiten (4 gevallen, 5%). Wij werken hierbij nauw samen met andere instanties of we verwijzen door (27 kinderen, 37%). In 24 gevallen (33%) blijven wij de contactpersoon, in het geval dat de ouders dat niet kunnen. Wat hebben wij bereikt? Een glimlach van een kind dat allang verdrietig is, zou genoeg zijn! was ons uitganspunt. Ons eerste doel was om de kinderen in beeld te krijgen. Dit is gelukt. We hebben meer grip gekregen op hun problemen en wat er nodig is om deze aan te pakken. We weten dat wij deze problemen nooit alleen kunnen oplossen. We moeten meer samen werken met andere organisaties. Ook moet er verder geïnvesteerd worden in deskundigheidsbevordering van onze vrijwilligers. Daarnaast blijft intervisie van groot belang. Maar de weg is niet makkelijk. De twee nieuwe vrijwilligers die wij in 2012 hadden gevonden zijn helaas alweer vertrokken. We hebben gelukkig opnieuw twee nieuwe vrijwilligers gevonden die deskundig zijn (beiden psychologen en één psychopedagoog). Ze hebben ervaring met kinderen met problemen en zullen vanaf 2014 actief zijn in onze werkgroep. Het vinden en behouden van deskundige vrijwilligers blijft een uitdaging voor de toekomst.

- 21 -

Aantal casussen in 2013 open

gesloten

Grafiek 15 laat zien dat van de 31 doorlopende casussen van minderjarigen van afgelopen jaren 12 dossiers zijn gesloten en 19 blijven. Van de 17 nieuwe casussen in 2013 zijn er inmiddels 5 gesloten en 12 blijven. Dat betekent dat er in totaal 17 dossiers zijn gesloten en dat er nog 31 dossies doorlopen voor 2014. Als het kind komt uit een familie met ´multiproblemen´ kan het een lange nasleep hebben.

17

12 5

31

19 12 Doorlopen van afgelopen jaren

Nieuw van het jaar

Totaal

Van de afgeloten dossiers hebben we 8 casussen positief af kunnen sluiten. Dat betekent dat voor 14 kinderen hun integratie in de Nederlandse samenleving goed of redelijk geslaagd is. Daarnaast zijn 11 kinderen teruggekeerd naar hun land van herkomst. Er zijn 2 gevallen bij van jongeren die 18 jaar oud werden, één van hen is door de werkgroep vrouwenbegeleiding overgenomen. Helaas hebben we 10 dossiers met een negatief of onbekend resultaat afgesloten.

Activiteiten voor kinderen 1. Tijdelijke opvang van twee minderjarigen van 13 en 11 jaar De ouders werden dakloos, wij kenden de vader zeer goed. Hij was een tijd vrijwilliger in de stichting geweest. De kinderen belandden in een onmogelijk situatie, ook de minimale stabiliteit om te kunnen studeren was er niet. Één van onze vrijwilligers heeft hen toen tijdelijke huisvesting in hun eigen huis aangeboden totdat een andere betere oplossing gezocht kon worden. Deze situatie heeft ruim twee maanden geduurd. 2. Kinderkampen In 2013 organiseerden we twee kinderkampen in Hoek van Holland, de eerste (24-26 mei 2013) met 15 kinderen tussen de 8 en 11 jaar oud en de tweede met 18 kinderen (21- 23 juni 2013). In totaal namen 31 kinderen deel aan de kampen (twee kinderen deden beide keren mee, omdat hun ouders als vrijwilliger meegingen). Beide keren gingen er 6 begeleiders mee. Onder de kinderen die deelnamen waren kinderen die net de eerste communie hadden gedaan en kinderen van vrouwen die door Apoyo a la Mujer begeleid werden. Tijdens de kinderkampen werden verschillende activiteiten georganiseerd, waaronder een diagnose van de sociaalpsychologische situatie van de kinderen en emotionele ondersteuning aan kinderen die dat nodig hadden. Uiteraard was er ook ruim voldoende tijd voor ludieke activiteiten. Één van de vrijwilligsters was psychopedagoog met ervaring met kinderen in moeilijke leefsituaties. Zij voerde een project uit om emotionele en sociale problemen te detecteren die gevolgen hebben voor het gedrag van kinderen tussen 7 en 11 jaar. Zie

- 22 bijlage 2 voor de beschrijving van de gebruikte metodiek. Op vrijdag begonnen we onze reis met het zingen van liedjes in het Spaans. De kinderen waren eerst nog wat timide en een beetje angstig om Spaans te praten, maar toen we op de plaats van bestemming aankwamen waren ze allemaal vrolijk en enthousiast, zoals een groep kinderen dat een paar dagen van huis weg is hoort te zijn. Na het verdelen van de kamers en de heerlijke maaltijd bereid door de deelnemende moeders, gingen we een stuk lopen en zagen we de zee. We liepen ook een stukje over het strand. Voor een paar kinderen was dit voor het eerst. Je had hun gezichten moeten zien! Helaas stond er erg veel wind, waardoor we weer snel teruggingen naar ons onderkomen. Het was duidelijk dat merken dat veel van de kinderen weinig gelegenheid hebben om op reis te gaan of deel te nemen aan en kamp. De meerderheid blijft tijdens de vakanties thuis, omdat hun ouders of verzorgers moeten werken of het geld hard nodig hebben voor noodzakelijke uitgaven. Na een ochtend met werkzaamheden maakten we een wandeling over het strand. Daar speelden we ook met springtouwen en deden een balspel. Alle kinderen vormden samen één geheel. We hadden veel plezier. ’s Avonds ontdekten we de creativiteit van de kinderen tijdens een talentenavond. De kinderen vormden kleine groepjes en toonden hun talenten in zang, dans, tekenen, muziek maken en leesvaardigheid in het Nederlands. Het was een mooie dag geweest met een afwisseling van serieuze zaken en spel en ontspanning. Uiteraard gingen we pas heel laat slapen. Toen kwam de zondag. De tijd ging veel te snel voorbij. De kinderen vonden het jammer dat ze weer naar huis moesten. CONCLUSIE EN EVALUATIE: Het bij elkaar brengen van een gevarieerde groep kinderen met diverse achtergronden gaf de kampen een bijzondere sfeer. Tijdens dit eerste belangrijke contactmoment met de kinderen konden we belangrijke diagnosticerend materiaal verzamelen. Dit konden we gebruiken als basis voor het bedenken van geschikte strategieën om de kinderen te ondersteunen in hun integratieproces in de Nederlandse maatschappij. Tegelijkertijd hebben we de kinderen een onvergetelijk weekend kunnen bezorgen.

2.2.3 Activiteiten Moeder en Kind Dit is een initiatief van, met en voor moeders en hun kinderen die in twee culturen leven. Zij hebben grote behoefte aan het delen van hun ervaringen met anderen. Jonge moeders (de meesten met een Nederlandse partner), die nog niet lang in Nederland wonen, willen hun ervaringen delen met andere moeders in dezelfde situatie. Wij willen met deze activiteiten de spanningen tussen de rol van vrouw en moeder verkleinen. Als wij op dit gebied een evenwicht kunnen bereiken, dan kan dit een bron van kracht en energie zijn, voor de relatie echtgenote-vrouw, werkende-vrouw en migrant-vrouw. Dit zal positief doorwerken in hun integratie en participatieproces. Het hebben van jonge kinderen stimuleert ons nieuwe initiatieven te zoeken voor hen, zonder dat zij hun identiteit of hun moedertaal verliezen. Uit de initiatieven van AM komen preventieprojecten

- 23 voort, gebaseerd op de algemene problemen die een Spaanstalige vrouw tijdens haar integratieproces tegenkomt. Moeder en Kind ondersteunt de moeder in haar emotionele communicatie met het kind in de moedertaal. Tegelijkertijd proberen we haar door middel van activiteiten meer te laten participeren in de Nederlandse samenleving. Wie participeren? In het jaar 2013 deden er 18 moeders mee en 31 kinderen. De moeders komen uit verschillende landen in Latijns-Amerika (Mexico, Guatemala, Peru, Argentinië, Colombia, Ecuador) en uit Spanje. Een aantal van hen hebben we elke maand uitgenodigd maar niet iedereen heeft de stap gezet om mee te doen. De limiet bij elke activiteit is 18 kinderen. We hebben de moeders uitgenodigd via: 1. Het vrijwilligersbestand van moeders (mond tot mond via school etc.) 2. Nieuwsbrief van de stichting (via internet of gedrukt) 3. Facebook (rechtstreeks of via de groep Spaanssprekende moeders) 4. Uitnodigingen verzonden door AM De vaste ontmoetingsplaats is Verbraakstraat 23, waar we eens per maand, op woensdagmiddag, samenkomen. Het is belangrijk te vermelden dat de moeders die meedoen niet in Rotterdam Noord wonen. Een deel van de reiskosten van hen en hun kinderen boven de vier jaar wordt vergoed. De stichting zorgt voor de ruimte, koffie en het benodigde materiaal. Vrijwilligers De groep Moeder en Kind wordt begeleid door twee vrijwilligers die professionele docenten zijn in hun land van herkomst. De eerste vrijwilliger is gericht op kinderen en gebruikt een combinatie van haar pedagogische kennis en praktijkervaring die ze in Nederland heeft opgedaan. De tweede vrijwilliger houdt zich bezig met het organiseren van activiteiten met moeders en baby’s, jonger dan een jaar. Dit jaar hebben we externe sprekers uitgenodigd voor bepaalde thema’s als Media opvoeding, Opvoeding Tussen twee culturen, theater, etc. Algemene doelstelling voor moeders en kinderen Ervoor zorgen dat wij trots zijn en trots blijven op het feit dat wij deel uitmaken van twee (of meer) culturen en die aan onze kinderen door mogen geven. Op deze manier willen we een steentje bijdragen aan het integratie/participatieproces in onze interculturele samenleving. We helpen onze kinderen met het uitbreiden van hun identiteit. Het negeren van onze identiteit of het deel dat ze krijgen van hun moeder, kan voor problemen zorgen in het assimilatieproces, bij de acceptatie van hun herkomst en bij de emotionele relatie met de ouders. Voor moeders Integratie/participatie bevorderen Zelfbewustzijn versterken Evenwicht zoeken tussen culturen Isolement en mishandelingen voorkomen Goede communicatie binnen het gezin

Voor kinderen Bijdragen aan de ontplooiing van de kinderen Versterken van de groei naar een eigen identiteit Ontwikkeling van de persoonlijkheid Zelfwaardering van kinderen vergroten Evenwicht (kennis, waardering en respect) zoeken tussen culturen Kinderen de rijkdom laten inzien van het tweetalig zijn

Activiteiten bij de doelen: We organiseerden in 2013 elke maand verschillende activiteiten om de doelen van de groep te bereiken. Zie bijlage 3 voor een uitgebreid verslag hiervan.

- 24 -

Deze kleintjes zijn onze grootste bron van motivatie om actief deel te nemen aan de bijeenkomsten van Moeder en Kind

Resultaten Moeder en Kind Het komt veel voor dat een kind met een moeder/vader die niet Nederlands is, bekritiseerd wordt op school. Als gevolg hiervan komen de kinderen thuis met vragen waarom ze anders zijn. Bij Moeder en Kind gaan de kinderen om met andere kinderen die van huis uit Spaans spreken. Vaak hebben zij buren of neven die geen Spaans spreken, maar vertalen ze trots stukjes van liedjes waar ze samen met hen op dansen. Hiermee laat het kind aan zijn omgeving de rijkdom van het opgroeien tussen twee culturen zien. Zowel voor onze families als voor de families van onze partners is het een opluchting dat wij als vrouwen een groep hebben gevonden die ons ondersteunt en waarmee we Nederlandse ervaringen kunnen delen. Één van de meest positieve resultaten van Moeder en Kind is de actieve deelname van de moeders aan verschillende onderdelen van het programma: als vrijwilligers in de groep, in hun actieve bijdrage aan de school van hun kinderen en door meer inzicht te krijgen in de voordelen van de verbrede identiteit van hun gezin, in plaats van te focussen op de nadelen en problemen. Reactie van een moeder: “De moeders wilden graag Magaly verrassen tijdens haar laatste dag met ons met een bos bloemen en een bedankkaartje om haar te danken voor de tijd en liefde die ze heeft geinvesteerd in onze kinderen. Dank ook aan Monica! Voor haar steun aan en geduld met de moeders en vooral voor haar rotsvaste geloof in Moeder & Kind en het bieden van de kans om elkaar te leren kennen en zelfs vriendschappen te sluiten! En natuurlijk ook dank aan NUESTRA CASA om dit mooie project mogelijk te maken”.

2.2.4 Voorlichtingsbijeenkomsten 1. Opvoeden in twee culturen (twee dagdelen) De voorlichtingsbijeenkomt ‘Opvoeden in twee Culturen’ werd gegeven door Myra ter Meulen, orthopedagoge. Er waren veel moeders aanwezig, sommige van hen met hun dochter/zoon. Op deze manier werd het een gezellig rommelig middagje waarin moeders onder het genot van een kopje thee onderling ervaringen met elkaar uitwisselden en vragen konden stellen aan Myra. Myra gaf goede adviezen, zelfs in de meest vreemde situaties. Zo was er een moeder die vertelde dat haar zoontje van vijf vrouwen een tik op de kont gaf. Hoe leg je uit aan je zoontje van vijf dat dit niet acceptabel is? Verder kwamen er thema’s aan de orde als hoe om te gaan met cultuurverschillen in

- 25 de manier van opvoeden? Hoe om te gaan met de twee talen? Hoe om te gaan met cultuurverschillen in het algemeen? Wanneer is het wel en wanneer niet gepast om iemand te zoenen of te knuffelen? Wist je dat...? - kinderen rond hun 4e jaar een nee-fase hebben? Ga er dan vooral niet tegenin, maar leidt ze af. - het beter is om consequent te zijn in de manier van opvoeden en het gebruik van de taal? Zo is het beter om bijvoorbeeld Spaans te spreken bij het eten en Nederlands overdag. - het beter is om als je boos bent je uit te drukken in je eigen taal? Dit omdat je anders dingen zegt die je misschien niet zo bedoelt. - het belangrijk is om voor je zelf goed te weten wat je belangrijk vind in de opvoeding? - het kind voor zichzelf moet beslissen of deze een zoen of knuffel wil geven? Myra hielp de moeders om te gaan met moeilijke situaties en probeerde hen het best mogelijke advies te geven. We hebben veel geleerd van Myra en willen haar dan ook bedanken. We hebben meer inzicht gekregen in wat voor ons belangrijk is in de opvoeding!

2. Netwerk tegen Mishandeling (twee dagdelen) Spreekster: Derya Yula, stichting MOUDT Het doel van deze bijeenkomst op 16 november 2013 was om de Spaanstalige gemeenschap bewust te maken van de huidige situatie over huiselijk geweld, de signalen te herkennen en de betrokkenheid er over te bevorderen. Zo hopen wij het taboe te doorbreken en een nieuwe stap te zetten. Wij wilden dat de moeders die kinderen thuis hebben ook deel konden nemen aan deze voorlichtingsbijeenkomst. Dankzij twee jonge vrijwilligers die voor de kinderen zorgden, waren er 12 moeders aanwezig, samen met 5 kinderen.

- 26 -

3. Mediaopvoeding (7 sessies) Spreker: Marlon Vigelandzoon (DEF) In juli en september werden 7 sessies georganiseerd rondom mediaopvoeding, met een groep van 8 deelnemers. Mediaopvoeding is dat deel van de opvoeding dat erop gericht is om kinderen bewust en selectief met het media-aanbod om te laten gaan en ervoor te zorgen dat ze de inhoud van dat aanbod kritisch kunnen beschouwen en op waarde weten te schatten. In de praktijk gaat het om gamen, internetten, lezen en tv-kijken. Ouders doen niet altijd bewust aan mediaopvoeding, maar wat ze doen – of juist laten – heeft wel altijd invloed op het opgroeien van hun kinderen. De beslissing om bijvoorbeeld wel of geen Nintendo Wii Fit te kopen, de tijd die ouders zelf aan internetten of lezen besteden, en het enthousiasme om te twitteren of via sms te stemmen bij tv-shows, zijn allemaal signalen voor hun kinderen hoe je met media omgaat. Onder de deelnemers waren ouders en twee minderjarigen. Zij maakten de volwassenen duidelijk wat ze al wisten van de sociale media en hoe ze daar in de praktijk mee omgingen. Dit was erg leerzaam voor de ouders! Heel Geen Activiteit Goed Matig goed antwoord Welkom en 8 2 0 2 organisatie Thema I 9 2 0 1 Versnapering 9 2 0 2 Thema II 7 2 1 2 Gebruikte 8 4 0 materialen Participatie van 9 2 0 1 de deelnemers Legenda: evaluatie van de cursus Mediaopvoeding door de deelnemers Tijdens de bijeenkomsten werd benadrukt hoe belangrijk het is om zicht te hebben op het gedrag van onze kinderen en om alert te zijn op de gevolgen die bepaalde spelletjes of websites kunnen hebben op kinderen onder een bepaalde leeftijd. Ook is aandacht besteed aan het gevaar van misbruik en bedrog, van het gebruik van een valse identiteit, pesten, uitlokken van gedrag, etc.Het is van groot belang om dit soort zaken tijdig te signaleren en in te grijpen. Verder is aandacht besteed aan de voordelen van de sociale media, om huiswerk te maken, informatie op te zoeken en het leren te vergemakkelijken via speciale methoden en technieken. De bijeenkomsten werden gehouden in het Nederlands voor een groep Spaanstalige ouders, die elkaar waar nodig onderling ondersteunden om ondanks de taalbarriere actief te kunnen deelnemen aan de gesprekken.

- 27 -

2.3 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013: qua interne en externe relaties? Intern De samenwerking met de andere projecten van Stichting Nuestra Casa is zeer goed gelukt, zelfs zo goed, dat we in 2013 minder clienten hebben begeleid en vrouwen met concrete vragen naar Casa Abierta hebben kunnen doorverwijzen. We maken ons wel zorgen dat er misschien vrouwen zijn die achter de facade van praktische problemen nog andere – onzichtbare – problemen verborgen houden. Het blijft daarom nodig om aan de interne communicatie te werken. Extern Als werkgroep Apoyo a la Mujer (AM) hebben wij vanaf het begin het belang ingezien van samenwerking met alle organisaties die betrokken zijn met onze problematiek en zo in de loop van de jaren een uitgebreid netwerk opgebouwd. Intern hebben we nauw samengewerkt met de andere werkgroepen binnen NC. We hebben cliënten doorverwezen naar andere projecten, indien nodig, en we hebben cliënten van andere projecten ondersteund. Daarnaast hebben we in een aantal gevallen gezamenlijke activiteiten uitgevoerd, zoals bijvoorbeeld een voorlichtingsbijeenkomst die voor meerdere doelgroepen geschikt was. Voor wat betreft externe contacten hebben we in 2013 (opnieuw) mogen rekenen op de steun van: De Spaanssprekende parochie Sagrada Familia in Rotterdam en haar sociale netwerk De Pauluskerk: ROS: Het Oude Wijken Pastoraat: Rechtshulp Rotterdam Advocaten in Nederland en Spanje Vrouwenopvanghuizen DonaDaria Nederlandse taalscholen voor volwassenen Onderwijsinstellingen voor de kinderen Speciaal onderwijs voor kinderen die pas in Nederland zijn (b.v. Zuiderpark in Rotterdam-Zuid) Stichting MEE Maatschappelijk werkers in divers wijken Humanitas (programma voor mensen die willen stoppen met prostitutie)

Vertrouwensbasis voor veel cliënten en vrijwilligers. Via de parochie komen we mogelijke cliënten en vrijwilligers op het spoor Steunpunt voor Ongedocumenteerden Opvangcentrum, Nederlandse les voor on Ongedocumenteerden, deelname aan bijeenkomsten Overleg, gezamenlijke activiteiten, gebruik van tweedehandswinkel Doorverwijzing indien mogelijk Samenwerking en doorverwijzing indien mogelijk Doorverwijzing en samenwerking Deskundigheidsbevordering Informatie en doorverwijzing Informatie en overleg, indien nodig Doorverwijzing en contactpersoon, indien nodig

Samenwerking in geval van gezinnen met een gehandicapt kind die de Nederlandse taal niet voldoende machtig zijn Samenwerking en doorverwijzing Doorverwijzing

- 28 Artsen SoZaWe GGD IOM (International Organisation for Migration) Politie (Deel)gemeentes Andere parochies en organisaties voor Spaanssprekenden Ambassades van verschillende LatijnsAmerikaanse landen en Spanje, etc. Zonta Rotterdam Defence for Children POLH De Heuvel JOS Stichting MARA KSA Willem Schikker Stichting Jeugdzorg

Doorverwijzing naar geselecteerde huisartsen, tolken Tolken, begeleiding Samenwerking en doorverwijzing in gevallen gerelateerd aan de Koppelingswet, huiselijk geweld, vrijwillige terugkeer Samenwerking en doorverwijzing bij vrijwillige terugkeer Huiselijk geweld of andere delicten Tolken Uitwisseling van informatie, contacten en cliënten Samenwerking in geval van huiselijk geweld, problemen met papieren of andere ingewikkelde situaties Deskundigheidsbevordering over huiselijk geweld Deskundigheidsbevordering over kindermishandeling Deskundigheidsbevordering, uitwisseling van informatie, contacten en cliënten Deskundigheidsbevordering over signalen van kindermishandeling Deskundigheidsbevordering over resultaatgericht werken Informatie, advies Nederlands conversatieles voor vrijwilligers, sociale kaart van Rotterdam In samenwerking met Jeugdzorg worden bepaalde kinderen door deze stichting ondersteund Doorverwijzing en bemiddeling in voorkomende gevallen

Naast contacten en deskundigheidsbevordering in Nederland hebben we ook contacten in Spanje in het college van advocaten: de juriste van NC heeft een congres bijgewoond over veranderingen in de vreemdelingenwet in de EU. Daarnaast zijn er contacten rondom huiselijk geweld. Wij willen ook een netwerk in Spanje opbouwen om mensen die uit Spanje komen beter te kunnen begeleiden en door te verwijzen. Iets wat dit jaar speciaal heeft gekenmerkt is dat sociale instanties, zoals sociale werkers, de politie en ambassades, ons benaderen en inschakelen wanneer er door de taalbarrière niet gecommuniceerd kan worden met de cliënten (Spaanssprekende vrouwen en kinderen). Dit laat zien dat de gewenste brugfunctie wederzijds is.

2.4 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013: qua bereik? Doel De 77 lopende casussen van vrouwen en 50 nieuwe vrouwen, plus de 31 doorlopende casussen en 30 nieuwe casussen van minderjarigen, zijn effectief geholpen en/of doorverwezen.

Minstens 40 personen hebben deelgenomen aan één of meerdere preventieve voorlichtingsactiviteiten hebben daar concrete handvaten gekregen om

Realisatie De 77 lopende casussen en 59 nieuwe vrouwen zijn effectief geholpen en/of doorverwezen. De 31 doorlopende casussen en 42 nieuwe minderjarigen hebben in 2013 ondersteuning ontvangen. Van de 31 doorlopende casussen zijn er 12 dossiers afgesloten, terwijl van de nieuwe casussen er 5 zijn afgesloten. Van al deze dossiers zijn er 8 positief afgesloten. Helaas zijn 10 dossiers met een negatief of onbekend resultaat afgesloten. Minstens 12 personen hebben deelgenomen aan één of meer voorlichtingsactiviteiten: Opvoeden in twee culturen: 12 personen

- 29 (escalatie van) problemen te voorkomen. Minstens 5 vrouwen en 10 kinderen, die deelnemen aan de activiteiten van Moeder en Kind, hebben handvaten gekregen om effectief te integreren in de Nederlandse samenleving. Er zijn voldoende fondsen geworven om de activiteiten van het project Apoyo a la Mujer volgens plan uit te voeren.

Netwerk tegen mishandeling: 12 personen Mediaopvoeding: 8 volwassen en 2 minderjarigen Aan de activiteiten van Moeder en Kind hebben 18 moeders en 31 kinderen deelgenomen Dit is zeker gelukt. Diverse fondsen, instellingen (en particulieren) stellen ons financieel in staat ons werk uit te voeren dankzij een gift of donatie. Apoyo a la Mujer kan financieel alleen functioneren dankzij donaties en giften van derden. We hebben geld nodig om onze activiteiten te organiseren en om noodhulp te verstrekken aan onze cliënten. We proberen wel een eigen bijdrage te vragen van cliënten, maar dat is in de meeste gevallen onhaalbaar. Vanaf 2012 worden de projecten van Nuestra Casa daarnaast belast met een deel van de organisatiekosten. Dit wordt door onze financiers – terecht - als voorwaarde gesteld. Gezien het grote belang van Nuestra Casa voor het voortbestaan en de (kwalitatieve) groei van de projectactiviteiten draagt Apoyo a la Mujer graag haar steentje hieraan bij. Dit betekent echter wel dat de begroting van Apoyo a la Mujer in 2013 is gegroeid. Daarnaast is er natuurlijk ook door de uitbreiding van het aantal activiteiten een verhoging van het budget. In de jaarrekening kunt u alle financiele details vinden.

2.5 Wat is er werkelijk gebeurd in 2013: qua interne organisatie? Wat waren de plannen en verwachtingen voor 2013? We rekenden op een groep van minstens 14 vrijwilligers om alle activiteiten uit te voeren. Het plan was dat één van hen hierbij op zou treden als coördinator en iemand anders als secretaresse. In 2013 hoopten we vaker externe mensen in te kunnen schakelen voor het uitvoeren van de voorlichtingsbijeenkomsten om daarmee we onze vrijwilligers enigszins te kunnen ontlasten. De bedoeling was om elke maand te vergaderen om de activiteiten te plannen en te evalueren en om specifieke problemen te bespreken. Ook wilden we in 2013 een nog betere database opzetten, waarin het aantal vrijwilligers en cliënten van het project elk kwartaal zou worden bijgehouden op basis van de vergadernotulen en rapportages van activiteiten.

- 30 Interne organisatie (werkelijkheid) In 2013 konden we rekenen op 14 vrijwilligers, verdeeld over de verschillende werkgroepen: Begeleiding van vrouwen en minderjarigen, en het organiseren van activiteiten met deze groep kinderen. Deze werkgroep bestond in 2013 uit 8 vrijwilligers (wij streven naar 10). Activiteiten Moeder en Kind. Deze werkgroep bestond in 2013 uit 4 vrijwilligers. Voorlichtingsbijeenkomsten. Deze werkgroep bestond in 2013 uit twee vrijwilligers en twee externe deskundigen. De gemiddelde tijd die per week besteed wordt door een vrijwilliger is moeilijk in te schatten en verschilt per activiteit. Voor de begeleiding van vrouwen en minderjarigen gaat het om ca. 4 tot 20 uur per persoon. In geval van nood ligt dit hoger. We kunnen altijd nieuwe vrijwilligers gebruiken. Er waren in 2013 momenten dat de werkdruk te hoog werd, wat de vrijwilligers kon demotiveren. Bij het zoeken naar nieuwe mensen kregen we in 2013 hulp van de vrijwilligerscoördinator, die het eerste gesprek met de kandidaten voerde. Een andere persoon van de groep nam het tweede gesprek af, waarna de vrijwilliger geïntroduceerd werd in de groep. Op deze manier hebben we vijf nieuwe vrijwilligers geworven. AM werkt ook met zogenaamde ’vrienden van Apoyo’. Dit zijn incidentele vrijwilligers, die ons helpen op verschillende concrete punten. De nieuwe database is opgezet en we hebben ook al data ingevoerd. Toch merkten we daarbij dat de database nog niet aan alle behoeften en verwachtingen voldoet. Dat is dus een opdracht voor 2014. Deskundigheidsbevordering Het kunnen omgaan met de problematiek van de vrouwen vereist goede informatie en objectiviteit. In 2013 kwam de werkgroep minimaal eenmaal per maand bijeen. We wilden extra aandacht geven aan de begeleiding van vrouwen door twee keer per jaar een speciale vergadering in te lassen zodat de vrijwilligers van AM de ruimte kregen om individuele casussen te bespreken. Wij richtten ons nu meer op de problematiek van kinderen en mishandelende kinderen. Wij hebben voor hen activiteiten gerealiseerd, maar het is ons ook overduidelijk geworden dat het probleem te groot voor ons is en dat meer deskundigheid van ons is vereist. Daarom hebben wij actief naar psychologen en psychopedagogen gezocht. Het doorverwijzen is ook erg belangrijk, maar de taalbarrière – veel van deze kinderen en volwassenen zijn nieuwkomers in Nederland – blijft een groot obstakel. Een groep heeft een cursus van de GGD over de MELDCODE voor vrijwilligers gevolgd. In oktober is de jaarlijkste studiedag van AM georganiseerd, ditmaal over communicatie. Zie bijlage 4 voor een verslag hiervan.

2.6 Onverwachte ontwikkelingen in 2013 en respons daarop In de loop van 2013 is voor de werkgroep steeds meer duidelijk geworden hoe vaak huiselijk geweld voorkomt, ook dichtbij onze mensen, en dat wij met een positieve houding en preventie meer kunnen bereiken. Vanuit dit besef is het idee van het programma “De kracht van de Vrouw” geboren. Dit nieuwe programma gaan wij in 2014 uitvoeren (zie bijlage 5 voor een uitgebreide beschrijving van dit nieuwe initiatief voor 2014). Onverwachte ontwikkeling

Reactie

Het aantal gezinnen uit Spanje op zoek naar werk in Nederland blijft hoog. Ook al zijn het er in absolute getallen niet veel (24 vrouwen en 14 minderjarigen) voor dit jaar, hun situatie is bijna altijd urgent en er zijn kinderen bij betrokken. Meestal hebben wij geen (directe) oplossing voor hun problemen. De politie,

Voor mensen die wel een toekomst hebben in Nederland, hebben we een protocol opgesteld. Voor mensen die geen toekomst hebben in Nederland, aangezien niemand anders hen helpt of kan helpen, hebben wij in veel gevallen de

- 31 de sociale instanties of de ambassade kan niets voor hen betekenen. Erger nog, ze zijn door deze instanties naar onze werkgroep doorverwezen.

terugkeer naar Spanje geregeld en betaald. Wij hebben afspraken met de Stichting Barca gemaakt, en wij werken samen in urgente gevallen.

De extreme probleemsituaties van sommige cliënten, de slachtofferrol van sommige cliënten, de bezuinigingen en de crisis, zorgen voor spanningen bij de vrijwilligers van de werkgroep. Het is soms te veel. Dit leidt tot stress en demotivatie. Een andere factor is de steeds hogere eisen van de fondsen die enorm veel tijd en energie kosten van het werk van vrouwen en kinderen.

In 2013 hebben we regelmatig intervisiesessies georganiseerd tijdens het maandelijkse PMEoverleg. Daarmee hebben we het thema bespreekbaar gemaakt. In 2014 willen we ook deskundigheidsbevordering aanbieden. Wij blijven zoeken van een goede balans tussen empathie en grenzen stellen.

Er zijn veel cliënten die niet beschikken over de juiste papieren, diploma’s of vaardigheden om werk te vinden.

In de tocht om vrouwen te stimuleren beter te participeren, meer kansen te creëren en werk te zoeken hebben wij economische hulp aangeboden. Dit was voor het volgen van een cursus of het rijbewijs te halen.

Relatief weinig cliënten (17) volgen Nederlandse les, mogelijk omdat ze door alle problemen niet in staat zijn om zich open te stellen voor nieuwe dingen.

Het beheersen van de Nederlandse taal is zo belangrijk voor integratie in de Nederlandse samenleving dat we zoeken naar een betere manier om hen te overtuigen en te motiveren.

Na het vertrek van de Spaanstalige vrijwillige psycholoog zijn wij actief gaan zoeken naar nieuwe psychologen.

Na verschillende pogingen hebben wij voor 2014 twee nieuwe psychologen gevonden, uit Spanje en een psychopedagoog uit Venezuela. Ze zijn een belangrijke kracht om onze cliënten beter te kunnen begeleiden, de workshops en de activiteiten voor minderjarigen te kunnen organiseren, en het team te organiseren.

3. Vooruitblik op de toekomst in 2014 Vanuit het gerealiseerde werk in 2013 en de reflectieve observaties komen nieuwe uitdagingen naar voren op de weg voor de steun aan de Spaanstalige vrouwen en hun processen van intergratie en kwaliteitsverbetering van het leven in Nederland. Wij hebben besloten om een nieuw programma te ontwikkelen dat de naam la Fuerza de la Mujer draagt. Dit initiatief toont de noodzaak aan om een antwoord te geven op de gevallen van huiselijk geweld in Nederland.

- 32 -

BIJLAGEN

- 33 -

- 34 -

Bijlage 1: het verhaal van Maria van de Wereld Hallo! Ik ben Maria van de wereld. Zo zie ik mezelf sinds ik twee jaar geleden arriveerde in Rotterdam. Mijn ervaring is zeer positief omdat ik heb geleerd het meeste uit moeilijke situaties te halen met vreugde, en allemaal mogelijk gemaakt door de geweldige steun en monitoring van Stichting Nuestra Casa maakte het mogelijk om een opvanghuis te vinden voor mijn kinderen en mij. Profesioneel en een zeer vriendelijke service maakte mijn verblijf in dit land wat draaglijker. Ik kwam in dit land met een koffer en € 40 om een nieuw leven vol onzekerheid en dromen tot leven te brengen en elke dag te beginnen met hoop op beter ... 1. Eerste contact met Apoyo a la Mujer (Vrouwen Ondersteuning) 2. Spoedaccommodatie voor de eerste 3 dagen van het verblijf 3. Contact met opvanghuis voor onderdak van mijn Familie 4. Nieuw onderdak bij Stichting ROS voor 8 maanden 5. Aanvraag verblijfsvergunning in Nederland met goede resultaten 6. Bemiddeling op de Nederlandse arbeidsmarkt 7. Zoeken van een woning. 8. Op dezelfde manier heeft deze instelling prachtige relaties met andere steunpunten voor migranten om mee samen te werken en ten allen tijde uitgebreide dekking voor alle soorten behoeften ... Stichting ROS (Ignace Franssen) is een voorbeeld van gezamenlijke samenwerking met ons om ons een zeer warm en menselijk verblijf voor mijn familie te geven .... Voor mij is het een prachtige manier om te leren dat we altijd omringd door de beste mensen als ' vertrouwen in hen en zij zijn geen nummers , maar ook mensen met een prachtig hart bieden wij ondersteuning bij hun dagelijks werk geweest. Hartelijk bedankt voor alle hulp die ik heb ontvangen, en ik zal altijd beschikbaar zijn voor alles. Maria van de wereld

- 35 -

Bijlage 2: Kinderkampen INLEIDING: Volgens de theorieën van Nathaniel Branden en Clems Harris kunnen we het menselijk gedrag begrijpen door middel van ervaringen die worden gereflecteerd in persoonlijke meningen en houdingen, ook kunnen we inzicht krijgen in ons niveau van zelfvertrouwen. Zo vertelt ook Vygosky over de sociaalculturele theorie. Deze helpt ons om het leerproces te begrijpen door middel van persoonlijke relaties. Volgens deze auteur helpt de relatie van iemand met andere personen ons om onszelf en onze omgeving te begrijpen. ACHTERGROND VAN HET PROBLEEM: Stichting Nuestra Casa in Rotterdam biedt ondersteuning aan Spaanstalige individuen en gezinnen die naar Nederland zijn gekomen. Onder deze gezinnen bevinden zich kinderen die al op zeer jonge leeftijd zijn gemigreerd met hun ouders. Ook zijn er kinderen die in Nederland zijn geboren. VOORLOPIGE DIAGNOSE: In een eerste contactmoment met de Spaanstalige gezinnen signaleerden we dat de kinderen kampen met hevige cultuurschok op het moment dat ze in Nederland aankomen. Dit heeft invloed op hun gedrag en hun prestaties op school. We wilden meer grip krijgen op de sociale, culturele en familiegerelateerde factoren die de integratie van de kinderen in de Nederlandse samenleving bemoeilijken of zelfs verhinderen. AFBAKENING: Om effectief met de kinderen te kunnen werken zullen we om te beginnen een klein project uitvoeren dat ons in staat stelt om de integratieproblemen van de kinderen te diagnosticeren. ALGEMENE DOELSTELLING: Het verschaffen van positieve houdingen van integratie die het succes van de kinderen op sociaal vlak en op school in Nederland faciliteren, zodanig dat hun integratie eenvoudig, snel en effectief zal verlopen. SPECIFIEKE DOELSTELLINGEN: * Diagnosticeren wat het algemene of gemeenschappelijke probleem van de kinderen is. * Identificeren wat de hoofdoorzaak is van dit probleem. * Identificeren op welke manier de familie het kind ondersteunt of helpt in diens adaptatieproces in dit nieuwe land. * Identificeren of het kind is opgenomen in een opvangprogramma voor migranten. ACTIEPLAN EN STRATEGIE ACTIVITEIT Elkaar leren kennen

Motivatie en video

Algemene vragen over

PROCES Met kleine gekleurde kaartjes tekent elk kind zichzelf zoals het wil, gebruik makend van de kleuren die hij of zij kiest. Daarna toont ieder zijn of haar tekening en stelt zich voor aan de andere kinderen. HET IS ERG BELANGRIJK DAT OOK DE BEGELEIDSTER EEN TEKENING MAAKT De begeleidster houdt een kort motiverend praatje en daarna wordt naar de film gekeken. Er worden algemene vragen gesteld over de

TIJDSDUUR 10 minuten om te tekenen 15 minuten voor de presentatie 45 minuten

30 minuten

MATERIALEN *gekleurd papier * kleurtjes en viltstiften

Video Jumbo TV DVD Pen en

- 36 de video

film: Wat denken de kinderen van het personage Jumbo? Wat denken ze van diens moeder? Hoe waren de andere dames? Bestaan er in het echt personen als Jumbo of is het slechts een film?

papier om de antwoorden van de kinderen op te schrijven

Een korte pauze met iets lekkers Formulieren voor evaluatie en leescontrole

Reflectie

Conclusie

Afsluitende activiteit

De kinderen schrijven wat ze het leukst vonden aan de film en waarom. Wat vonden ze niet leuk en waarom? Als zij Jumbo waren, wat hadden ze dan anders gedaan en waarom? De begeleidster vertelt over de hoofdpersoon uit de film en diens moed om zijn nieuwe realiteit te accepteren. Ze vergelijkt hem met de mensen en vertelt over het belang van de positieve houding van Jumbo De kinderen tekenen zichzelf en de personages uit de film die ze het leukst vonden HET TEKENWERK VAN DE KINDEREN NIET ONDERBREKEN Gezamenlijk een liedje zingen na deze werkdag.

20min

Papier en pennen

15min

10min

Gekleurde vellen papier

5 min

radio

- 37 -

Bijlage 3: Activiteiten Moeder & Kind We organiseerden in 2013 elke maand verschillende activiteiten om de doelen van de groep te bereiken. China Light Parade (februari) Doel: Evenwicht (kennis, waardering en respect) zoeken tussen culturen In januari was het erg slecht winterweer. Daarom was de opkomst toen minimaal. Daarom werd in februari gekozen voor een uitje naar de China Light Parade. Dit trok de mensen meer dan een activiteit aan de Verbraakstraat, ondanks de kou. Het was een mooie ervaring waarin we samen optrokken met andere culturele groepen in de optocht en de ouders konden onderling kennis maken en ervaringen uitwisselen. Er deden 20 kinderen mee samen met hun ouders. Een van de doelen voor de moeders tijdens de winterperiode is om hen mee te laten doen aan activiteiten buitenshuis, zowel voor sociaal contact als voor hun kinderen. Creche in Nederland (april) Doel:

Integratie/participatie bevorderen (moeders) Ontwikkeling van de persoonlijkheid (kinderen)

Thema van de moeders: Crèches in Nederland

Thema van de kinderen: dans workshop

- 38 Improvisatie theater en uitje Moeder en Kind (mei) Doel:

Zelfbewustzijn versterken (voor moeders) Bijdrage aan de ontplooiing van de kinderen Eén van onze doelstellingen is om ons goed te voelen in onze nieuwe omgeving (Nederland) en gebruik kunnen maken van alle mogelijkheden die dit land ons kan bieden. Voor ons zijn vele dingen nieuw, denk maar aan het Nederlandse openbaar vervoer. Maar ook om toch naar buiten te gaan als het regent of koud is, anders kom je in Nederland nooit meer buiten! Andere activiteiten die we deden was in het Spaans verhalen vertellen voor kinderen om de communicatie met hun moeders te verbeteren en een improvisatietheater door Lorena Briscoe.

VADERDAG (juni) Doel:

Goede communicatie binnen het gezin (voor kinderen) Evenwicht zoeken tussen de culturen (voor moeders)

Nogmaals, missie volbracht! Zoals gewoonlijk startten we vol enthousiasme met zingen en het luisteren naar muziek, en maakten de 14 deelnemende kinderen vervolgens hun kaarten voor Vaderdag. Iedereen nam foto’s mee en sommige kinderen durfden te vertellen over hun avonturen die ze met hun papa hadden beleefd. Ze waren zo blij dat we aan het einde van de bijeenkomst hadden besloten om naar het park te gaan om te spelen. Ik durf te zeggen dat Moeder & Kind in plaats van ‘een groep’ zelfs vrienden zijn en sommige zich zelf als onderdeel van onze familie voelen.

- 39 Door deze groep zien de kinderen de Spaanse taal niet alleen als de taal van hun moeder, maar ook als onderdeel van henzelf. Waar ze zich eerst als buitenstaander voelden door de Spaanse taal, maken ze nu vrienden en weten ze dat er elke maand tijd en ruimte is hiervoor.

Piñatas maken (juli) Doel:

Zelfbewustzijn versterken (moeders) Versterken van de groei naar een eigen identiteit (kinderen)

In juli hebben we Piñatas gemaakt, zowel de moeders als de kinderen, om eens gezamenlijk iets te doen en tijd samen door te brengen. De Piñata is erg bekend in Spaanstalige landen. Maar in Nederland heeft bijna niemand er van gehoord. Daarom vormen piñatas voor kinderen van een Spaanstalige vader of moeder vaak een interessant fenomeen, omdat het andere kinderen aantrekt die nieuwsgierig komen kijken en mee willen spelen. Dit geeft vertrouwe n aan onze kinderen. Ze durven zich daardoor meer te integreren, wetend dat ze een eigen identiteit hebben en een eigen bijdrage aan het spelgedrag van de kinderen, al beheersen ze de Nederlandse taal nog niet (goed). Voor de moeders was het een hele uitdaging om de piñatas te leren maken, omdat de kinderen steeds pogingen deden om ze kapot te maken en de verrassingen die erin verstropt zaten eruit te laten vallen. De moeders ondersteunden elkaar daarom in dit proces.

Onderwijssysteem in Nederland (september) Doel:

Integratie/participatie bevorderen (voor moeders) Ontwikkeling van de persoonlijkheid (voor kinderen)

Binnen de groep moeders zijn er vrouwen die bijzondere situaties hebben meegemaakt en hun ervaringen willen delen. Marysil bijvoorbeeld heeft veel tijd besteed om uit te zoeken welke verschillende opleidingen en scholen er zijn in Nederland, zodat andere moeders, met jongere kinderen, zich een beetje kunnen orienteren op de toekomst van hun kinderen. Deze maand hadden we te maken met een moeder die kort geleden met haar kind van 6 jaar in Nederland was aangekomen, de bijeenkomst heeft haar geholpen haar weg in Nederland te vinden, mede door de andere projecten van de organisatie (Casa Abierta). Verder moesten wij moeders toegeven dat haar kind ervoor zorgde dat onze kinderen beter Spaans leerden spreken.

- 40 -

Opvoeding tussen twee culturen en verkleedfeest (oktober) Doelstelling:

Voorkomen van isolement en mishandeling (moeders) Zelfbeeld van kinderen vergroten (kinderen)

Als onderdeel van de activiteiten van de projectgroep Apoyo a la Mujer werd de voorlichtingsbijeenkomst ‘Opvoeding tussen twee culturen’ georganiseerd. Een aantal moeders van de groep Moeder en Kind heeft hieraan deelgenomen en de opgedane ervaringen in de vergadering van oktober uitgewisseld.

Kerstkaarten voor moeders in detentie & winter survival (november) Doel:

Integratie/participatie bevorderen (moeders) Evenwicht (kennis, waardering en respect) zoeken tussen culturen (kinderen)

Het maken van kerstkaarten wordt elk jaar door de groep gedaan om solidariteit te tonen met genoemde personen, in het bijzonder moeders die van hun vrijheid beroofd zijn in één van de detentiecentra van Nederland. Zo worden we ons bewust van de sociale realiteit van dit land, bovendien schept het ruimte om vragen van nieuwkomers te delen, en de veranderingen te zien bij de mensen die al langer hier zijn en die bijvoorbeeld tips kunnen geven om de winter door te komen.

- 41 Bezoek aan het Belasting en Douane museum (december) Doel:

Evenwicht zoeken tussen culturen (moeders) Kinderen de rijkdom laten inzien van het tweetalig zijn (kinderen)

December is een moeilijke maand voor veel van de Spaanstalige moeders. We zijn gewend om de decemberfeesten groots te vieren met onze familie. Het is in december daarom tijd om ons te omhullen met dat gevoel van warmte en om ideeen op te doen over hoe we onze kinderen in Nederland iets mee kunnen geven van onze cultuur en onze manier om kerst te vieren. Daarom hebben we in december een bezoek gebracht aan het Belasting en Douane Museum in Rotterdam. Niet zozeer om op een leuke manier kennis te maken met het thema belasting en douane, maar vooral voor de tentoonstelling over kerststallen uit verschillende delen van de wereld. Één van de moeders in de groep had zelfs een bijdrage geleverd aan deze tentoonstelling, in de vorm van een filmopname over het opbouwen van de kerststal in eigen huis. Deze bijdrage was mogelijk dankzij het contact met SKIN Rotterdam. Terwijl de moeders de tentoonstelling bezochten en elkaar – vooral de nieuwe leden van de groep – beter leerden kennen, vermaakten twee vrijwilligers van het museum de kinderen.

- 42 -

BIJLAGE 4: Thema studiedag 12 oktober 2013 Thema : Verbindend Communiceren Gebruik jouw paraplu om je te beschermen CULTUUR EXT.FACTOREN

Verbindend communiceren INSTANTIES IK

betekent

GRENZEN

Een kader en een structuur zoeken En evenwicht tussen:

Wil ik het zelf?

Vrijheid en Verbondenheid

Inhoudelijk

Verhoogt het mijn vrijheid?

Afstand en Nabijheid

gedrag

emotie

fysiek

Twee manieren om te communiceren “beter leren vissen dan een vis geven” Winnaars / Redders 1. Negatief:

Slachtoffer

Aanklager

Redder 2. Positief:

Winnaar

Redder Helper, ondersteuner

Realistisch gedrag, regie in handen eigen verantwoordelijkheid contact, problemen benoemen afstemmen

Er is een connectie Tussen jouw En jouw

..Gedrag.. dat zichtbaar is Gevoelens Behoeften Wensen Dromen Oordelen

die onzichtbaar zijn maar wel bestaan! ????

- 43 In onze communicatie kunnen wij een giraffe

of een Jakhals zijn

Ze heeft een groot hart

die naar de hals van de vijand springt

Ik zie, ik hoor ik voel Openheid Aandacht voor eigen gevoelens Bewust van eigen gevoelens en behoeften Checken Neemt kwaliteit voor contact in eigen handen

Oordelen en interpretatie Goed, slecht Schuld geven Moeten, winnen Verdenken Maakt iemand anders verantwoordelijk voor contact Moeten Spreekt over ‘je’

Mogen Spreekt over ‘ik’

Onze behoeften erkennen geeft rust en vrede Wij kunnen grenzen aangeven met verschillende houdingen Assertief, Agressief , Subassertief

De studiedag werd afgesloten met een etentje in aanwezigheid van één van de oprichters van de werkgroep Apoyo a la Mujer.

- 44 -

Bijlage 5: Nieuw programma 2014 ‘De Kracht van de Vrouw’ Het programma ‘La Fuerza de la Mujer’ is een initiatief met het belangrijkste doel om de kracht van de vrouwen te stimuleren door middel van diverse activiteiten die onderling zijn gerelateerd; het proces van identiteitsbewustwording stimuleren, de waarden, de talenten en de mogelijkheden van alle vrouwen ontplooien, die deel zijn van een sociale of ongezonde familiare context, waarin zij gestoord worden om te kunnen groeien en kiezen in hun leven. Het programma dat we aanbieden bestaat uit drie transversale assen: Preventie, opsporing en hulp aan de concrete gevallen van huiselijk geweld (Meldcode) en de stimulatie van het nemen van beslissingen die de vrouwen kracht geeft en kansen biedt om een nieuw leven te kunnen opbouwen. De assen worden in een werkmethode opgenomen die bestaat uit het realiseren van workshops voor persoonlijke en sociale ontwikkeling, informatiesessies met gerelateerde thema's en workshops voor kinderen en educatie voor de ..vrede. De thema's die we behandelen in de verschillende activiteiten zijn : zelfbewustzijn, zelfvertrouwen, ontdekking van de talenten, onafhankelijkheid en autonomie, proces van integratie als een kans voor persoonlijke groei. Vanuit dit programma vormen wij een samenwerkingsteam die in staat is om op een permanente manier de signalen en opsporing van het huiselijk geweld te reageren. Activiteiten van het programma 1) Workshops voor persoonlijke en sociale ontwikkeling: Gedurende een jaar en 3 maanden worden open workshops gerealiseerd gericht op de persoonlijke en sociale ontwikkeling en het proces van integratie op een positieve manier behandeld. Er worden groepen van 10 a 12 personen gevormd om het contact te bemoedigen en de participatie te activeren. Elke sessie wordt afgerond met expressieve fysieke oefeningen en yoga. Deze sessies hebben een duur van 2 uur. 2) Informatie workshops In deze workshops behandelen we de verschillende thema's die het bewustzijn kunnen vergroten op de gebieden van de interesses van de Spaanstalige vrouw: Gezondheid, volwassenheid, schoolsysteem en persoonlijke ontwikkeling. Deze workshops zijn open voor algemeen publiek. 3) Educatieve workshops ter voorkoming van geweld en conflicten Deze activiteiten zijn gericht op kinderen die door middel van ludieke activiteiten wordt getoond hoe zij de dagelijkse conflicten kunnen oplossen en kunnen leren van communicatie zonder geweld. 4) Meldcode Door bewust te zijn van de situatie van het huiselijk geweld die ook de Spaanstalige gemeenschap raakt, is onze groep vrijwilligers in staat gesteld met de methode van de Meldcode te werken. Hiervoor hebben we 3 contactpersonen die verantwoordelijk zijn voor het toepassen en gebruiken van de richtlijnen. Dit geeft ons de mogelijkheid om als organisatie deel te zijn van een netwerk van professionele vrijwilligers die opsporen, signaliseren en steun kunnen aanbieden en de vrouwen en kinderen kunnen begeleiden die slachtoffer zijn geworden van huiselijk geweld. 5) Promotie van het project Apoyo a la Mujer d.m.v. de sociale netwerken Door het opzetten van een Facebook pagina en webpagina zoeken we contact met verschillende Spaanstalige groepen aanwezig in Rotterdam en omgeving. Onze intensie is om de doelgroep te vergroten en om meer mensen te informeren en op de hoogte te stellen van ons project, zodat de Spaanstalige gemeenschap voelt en weet dat er een ruimte bestaat waar zij terecht kunnen voor

- 45 antwoorden op de moeilijkheden van integratie of persoonlijke processen. Door middel van deze media zullen we niet alleen van onze activiteiten promoten maar ook publiceren van informatie, teksten, studie en reflecties op de activiteiten, die persoonlijke ….van Spaanstalige vrouw, met een reflectieve houding op haar eigen leven. 6) Coördinatie van het project In het jaar 2014, hebben wij de deelname van vrijwillig werk gestimuleerd, met de werkgroep die volgens thema en rollen zijn georganiseerd. Met de aanwezigheid van een algemene coördinatie, kunnen we ook subcoordinatie aanstellen die verantwoordelijk zijn van een goede ontwikkeling van de belangrijkste thema's binnen Apoyo de la Mujer: Moeder en kind, de kracht van de vrouw, activiteiten voor kinderen, ondersteuning voor vrouwen, voorlichtingen. We willen graag dat de vrijwilligerswerk professioneler kan worden. We gaan stimuleren dat de vrijwilligers aan verschillende workshop kunnen deelnemen om meer van de sociaal werk te leren en onze activiteiten met meer gereedschappen kunnen voeren.