project
0 Know how: 0.1 Kennis maken met de bouw 0.2 Zelf metselen
1 Probleem of behoefte 1.1 Plan ruwbouw 1.2 Coöperatief leren
2 Keuze en ontwerp 2.1 Voorontwerp 2.2 Keuze
3 Productie 3.1 Ontwerp met SketchUp 3.2 Ruwbouw 3.3 Planning 3.4 Binneninrichting
3 3 7
10 10 13
13 13 13 14 14 15 16 16
4 Test
17
5 Evaluatie
17
5.1 Productevaluatie 5.2 Procesevaluatie 5.3 Eindscore project 5.4 Beroepen
M twee
17 18 18 18 2013
project M twee is samengesteld door de leerkrachten techniek het Heilige-Drievuldigheidscollege in Leuven. Zij zouden het jammer vinden als hun werk zonder hun toestemming zou gebruikt worden.
2
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
0 Know how: Met een baksteen in de maag geboren … dat wordt gezegd van onze landgenoten … In dit project maken we kennis met het bouwen en renoveren van een woning. We steken de handen uit de mouwen en metselen de eerste muren. Daarna ontwerpen we een flatje en maken er een maquette van. Praktischer kan het niet.
0.1 Kennismaken met de bouw Beroepen:
Vul het beroep in bij de juiste omschrijving: Architect, aannemer grondwerken, metselaar, handlanger, binnenhuisarchitect, stukadoor, torenkraanbestuurder, trappenmaker, timmerman, dakwerker, sanitair installateur, vloerder / tegelzetter, monteur cv, voeger, elektricien, schilder-decorateur. …..…………………………………………….…..
plaatst radiatoren, vloerverwarming en sluit het aan op een energiebron (gas, stookolie, elektriciteit, …)
…..…………………………………………….…..
geeft advies voor inrichting, decoratie, verlichting, … van een woning. graaft met een kraan de bouwput en funderingssleuven.
…..…………………………………………….….. …..…………………………………………….…..
maakt een ontwerp voor nieuwbouw of renovatie, (restauratie of herinrichting) van een bestaand gebouw.
…..…………………………………………….…..
plaatst leidingen, schakelaars, stopcontacten en lichtpunten. Schakelt elektriciteit op het net aan.
…..…………………………………………….…..
bepleistert de muren. helpt de metselaar door materiaal aan te brengen.
…..…………………………………………….….. …..…………………………………………….….. …..…………………………………………….….. …..…………………………………………….…..
brengt voegmortel aan tussen de stenen. bedient de kraan op een grote werf. plaatst wc, bad, lavabo, enz., sluit ze met leidingen aan op de waterleiding en riolering. legt een hellend of plat dak op de woning
…..…………………………………………….….. …..…………………………………………….…..
legt vloeren, maar plaatst ook tegels in de keuken of badkamer.
…..…………………………………………….…..
monteert het dakgebinte, maar plaatst ook houten kroonlijsten, ramen, deuren, ingemaakte kasten, enz.
…..…………………………………………….…..
is gespecialiseerd in trappen. verft, behangt, hangt gordijnen en overgordijnen.
…..…………………………………………….….. _________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
3
Dingen om te (ver)bouwen
Iedereen krijgt een voorwerp toegewezen. Dit is een onderdeel van een systeem bij het bouwen of renoveren. Maak tegen volgende les een presentatie om het voorwerp voor te stellen: waar, waarom en hoe wordt het gebruikt? Leg ook het systeem uit. (Spouwhaak, metal studs,,, vloerverwarmingsbuis, klemkoppeling / knelsok, EPDM, panlat, tegelkruisje, lasklem elektriciteit, PUR, houten platen, gips, dakgoot)
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
4
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. ………………………………………………………………………….
Naam: …………………………………. Toepassing: ……………………………………….…………………. …………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………. _________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
5
Bouwwerken:
Plaats volgende activiteiten in de juiste volgorde. Noteer het juiste nummer in de pijl.
Afwerking cv, elektriciteit, sanitair
Fundering gieten
Voegwerken
Tuinaanleg
Grondboring
Dakwerken
Trap plaatsen
Plan maken
Leidingen plaatsen
Metselwerken ruwbouw
Decoreren
Pleisterwerken
Ramen plaatsen
Keuken plaatsen
Vloer leggen
Grondwerken
6
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
0.2 Aan de slag: zelf metselen
Tijdens deze les metselen we: een gesloten constructie van 79 b x 79 l x 37,5 cm h met een raampje van 29 x 22,5 in halfsteens verband. Je kleren kunnen hierbij vuil worden. Breng ev. een andere pull, t-shirt en/of broek mee.
Materialen Steen: Wij werken met baksteen van 190 x 90 x 65 mm. Soms is 1 zijde gekarteld. Deze zijde komt gewoonlijk langs de binnenkant om bepleisterd te worden. Natuurlijk bestaan er ook nog andere vormen van bakstenen, afhankelijk van het gebruik. Enkele voorbeelden: Gevelsteen: meestal een volle steen van 190 x 90 x 50 Snelbouwsteen: meestal een grotere, holle steen vb. 390 x 190 x 190 Baksteen is bij ons wel de populairste steen om mee te bouwen. Eigenlijk is het niets anders dan gebakken klei. Vroeger had je veel steenbakkerijen in de Rupelstreek (provincie Antwerpen) Meer info op http://www.baksteen.be/
Welke steen is dit? ……………………………….
Naast baksteen is er vaak betonsteen. Deze is zwaarder en wordt dikwijls in kelders en binnenmuren gebruikt. Ook voor gevels zie je betonsteen steeds meer. Een bijzonder steen is van cellenbeton. Meestal wordt hij aangeduid met de merknaam Ytong. In het beton zitten heel veel gesloten celletjes wat de steen zeer licht en goed isolerend maakt. Leuk idee: gebruik cellenbeton om te beeldhouwen: bewerken met een beitel, schuurpapier, … Later is de steen ook nog gemakkelijk te verven. Meer info: http://www.xella.be/
Mortel: Voor ons bouwwerk gebruiken we natuurlijk geen cement in de mortel. Dit zou gaan verharden en we zouden de materialen voor de constructie geen tweede keer kunnen gebruiken. Daarom bestaat de samenstelling uit geel zand en water, zodanig gemengd dat het op een deeg voor een cake lijkt. Eventueel mag er een weinig detergent tussen: zo wordt de mortel beter hanteerbaar. De samenstelling voor een doorsnee metselwerk bestaat uit: 25 kg cement 100 kg zand Water We gebruiken ook betonmolen, maar mengen het zand met water in een _________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
7
metselkuip Latei: Om een raam of deur te bouwen heb je een balk nodig die de stenen aan de bovenkant ondersteunt. Meestal is die van beton. Wij gebruiken een houten balk.
Gereedschap Schrijf de juiste namen bij het gereedschap: truweel (of troffel), voegspijker, waterpas, metselprofiel, metselkuip metselemmer, metselkoord.
……….……………
……….……………
……….……………
……….……………
……….……………
……….……………
……….……………
……….……………
……….……………
Techniek
Stenen zet je niet zomaar willekeurig op elkaar. We maken onze constructie in halfsteens verband
8
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
Natuurlijk zijn er ook nog andere verbanden. Wat denk je hiervan? Bestudeer de vorm even en schrijf kettingverband en kruisverband bij de juiste afbeelding.
…………………………..…..
………………………………..
Metselen Vooraf: meng de mortel en zet hem in een emmer in het midden van de werktafel. Spreek af wie welke zijde gaat metselen en hoe. Neem in 1 keer de gepaste hoeveelheid voor de onderkant van een steen. Leg de mortel op de juiste plaats, wat hoger dan de gewenste breedte van de lintvoeg. Verdeel de mortel met de zijkant van de troffel. Plaats de steen juist tegenover de metselkoord door er zachtjes met de hand op te drukken. Neem een kleinere hoeveelheid mortel en strijk die tegen de kop van de steen. (in de hoeken: tegen een halve strek) Metsel zo verder in halfsteens verband. Verwijder af en toe de overtollige mortel met je troffel. Kies zelf een plaats waar je een raam kan plaatsen.
Voegen Om te voegen heb je ongeveer dezelfde mortel nodig. Alleen moet hij nog droger zijn. De kleur bepaal je met de kleur van het zand en / of cement. Neem een voegbord met mortel erop. Hou deze onderaan de voeg en vul met de voegspijker de lintvoegen. Voor de stootvoegen maak je een bolletje met je hand en vul de voeg zonder al te veel te morsen.
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
9
1 Probleem of behoefte: We bouwen een gezellig flatje voor een vrijgezel of een koppeltje zonder kinderen. De bewoonbare oppervlakte is ong. 70 m2. Alle fasen van het bouwproces doorlopen we: - nadenken over de belangrijkste eisen, - een ontwerp in SketchUp, - een maquette op schaal, - afgewerkt alsof het echt is. Coöperatief leren is de werkvorm: iedereen van een groepje is voor een deel verantwoordelijk
1.1 Plan ruwbouw De ruwbouw voor ons flatje is klaar. Hieraan kan je niets meer veranderen. Hieronder zie je het grondplan van 4 flatjes die samen 1 verdieping vormen. Als wee alle maquettes stapelen krijgen we een groot flatgebouw. Je kan 1 flatje wel inrichten zoals je wenst: de binnenruimte verdelen in ruimtes (met of zonder binnenmuren), bemeubelen, decoreren, … Grondplan:
10
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
Gevelplan:
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
11
2.1 Coöperatief leren: verdelen in groepjes Coöperatief leren is een werkvorm waarbij iedereen in een werkgroep een verantwoordelijkheid krijgt. Iedereen heeft iets te bieden, en zonder ieders inbreng lukt het niet. Samenwerken is dus belangrijk.
Iedereen kan iets, niemand kan alles …
De leden van mijn werkgroep: Coördinator: ……………………………………….
Verslaggever: ……………..……………………………..
Organiseert het werk in de groep, laat iedereen aan bod komen, moedigt iedereen aan om zijn taak goed uit te voeren, geeft een pluimpje of biedt een ruggensteuntje, houdt de tijd in de gaten. bijzonder voor deze opdracht: - organiseert overlegmomenten, - helpt waar nodig.
Vult het werkplan in, tekent of schetst de uitvoeringsplannen, zorgt voor commentaar bij de voorstelling van het project, bijzonder voor deze opdracht: - verantwoordelijk voor het plan in SketchUp, - maakt na elke les een bondig verslagje en mailt dit naar de leerkracht, - goed hulpmiddel: geheugenstick.
Materiaalmeester: ………………………………….
Technoloog: …………….………………………………..
Bekommert zich om het materiaal en gereedschap, afhalen, verdelen, inzamelen en terugleggen, meldt wat defect is.
Zorgt voor het verklaren van de opdracht, biedt extra informatie door (vooraf) op te zoeken in naslagwerken of op de pc, zoekt bij problemen naar een technische oplossing, eventueel in overleg met de leerkracht, bijzonder voor deze opdracht: - ordent logisch kamers, - controleert alle maten.
Technicus: …………………………….……………. Is verantwoordelijk voor de uitvoering van het werkstuk, laat de anderen meewerken, zorgt voor een keurige afwerking, laat het eindproduct echt functioneren, bijzonder voor deze opdracht: - het nauwkeurig bouwen van de maquette, - mag steeds de hulp van de anderen inroepen.
Als een groep uit 4 personen telt, kunnen coördinator en materiaalmeester samengevoegd worden, eventueel ook verslaggever en technoloog.
12
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
2 Keuze en ontwerp: 2.1 Voorontwerp: Hoe zou je zelf de beschikbare oppervlakte inrichten?
Schets individueel (zonder vooraf te overleggen) een voorontwerp op 1/100. Je kan hiervoor de plannetjes hieronder gebruiken. Het tweede plannetje dient om het eerste te verbeteren. Werk met vulpotlood! De buitenafmetingen worden dus … x …. cm. Hou rekening met: de plaatsing van de deur (die uitgeeft op de inkomhal), de ramen en het balkonnetje. Je kan ze niet verplaatsen, de muren (die je voorlopig niet op ware breedte moet tekenen). Tips: Plaats niet te veel muren in dit flatje. Ze geven het gevoel in hokjes te wonen. Het flatje is bestemd voor 1 of 2 personen. Een inkomhal is bv. niet nodig. Een muur kan je ook vervangen door een glazen wand (eventueel mat glas), een muurtje (van bv. 1 meter), een toog, of helemaal niets, … Wees logisch: plaats bv. geen kast voor een raam.
2.2 Keuze: Zodra de voorontwerpen klaar zijn kom je een eerste keer in groep samen. Leg de plannetjes samen, vergelijk en tracht met de beste ideeën een definitieve keuze voor je groep te maken. Details zijn voorlopig onbelangrijk: de gordijntjes, de meubeltje, … Bad of douche zijn wel belangrijk: een grotere of kleinere badkamer. _________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
13
3 Productie: Deze deelopdrachten kunnen tegelijk starten: ontwerp maquette in SketchUp, bouw ruwbouw maquette, bijschaven plan.
3.1 Ontwerp maquette in SketchUp
Verantwoordelijke voor het tekenwerk: verslaggever. Verantwoordelijke voor de maten, logische plaatsing, …: technoloog. Met deze link krijg je de ruwbouw van je flatje. http://www.nijl.be/to-dossiers/index.html Je kan de ruwbouw niet veranderen. Wil je de binnenmuren kleuren, dan moet je er een gekleurd vak opzetten. Kies een “eenvoudig sjabloon met eenheden in meter”. Zo kan je vlot de maten van muren, deuren en meubilair controleren. De bespreking van de voorontwerpen is de basis van je ontwerp. Terwijl je tekent, kan je natuurlijk nog op betere ideeën komen. Leg deze zeker voor aan de andere leden van je groep, voor je ze verder uitwerkt. Uit de online database van 3-D modellen kan je kant-en-klare meubeltjes importeren. (Bestand > 3-D modellen > modellen ophalen). Als je dit doet, controleer dan of de maten wel degelijk in je flatje passen. Bedenk ook dat de technoloog het 3-D model moet kunnen nabouwen. Sommige modellen zijn zo zwaar dat je ze slechts heel lagzaam of niet kan opslaan / openen op je pc.
Opslaan Sla regelmatig je SketchUp-ontwerp op, zeker op het einde van de les. Een memorystick heeft de voorkeur. Ook kan je het in bijlage doorsturen naar je eigen emailadres. Bewaren op de schoolpc is soms moeilijk. Vraag aan je leerkracht wat kan of niet.
14
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
3.2 Ruwbouw maquette 3.2.1 Verdeel een vel maquettekarton nauwkeurig.
Snij het stuk karton middendoor zodat je 2 delen krijgt van 70 x 50. Halveer vervolgens nog een helft zodat je 2 delen krijgt van 35 x 50
Verantwoordelijke voor bouw: technicus. De materiaalmeester bekommert zich om het materiaal en helpt.
Verdeling karton 1 deel van 35 x 50 wordt de bodem van je flat; Uit het deel van 70 x 50 snij je de muren; Wat overblijft, is goed voor aankleding.
Werk veilig met een breekmes: Gebruik geen beschadigd breekmes; Schuif slechts 1 of 2 afbreekbare deeltjes uit en klem zet; Snij niet in de richting van je andere hand; Snij geen andere voorwerpen dan maquettekarton; Als je mesje bot is, breek dan een deeltje af met het klemmetje bovenaan of met een universele tang; Verpak het afgebroken stukje in papier vooraleer het bij het restafval te gooien.
Aan de slag Voor de montage van maquettekarton gebruiken we bij voorkeur maquettespelden. Polystyreenlijm of plakband zijn ook mogelijk, geen knutsellijm. (Waarom niet?) Je kan ook op een eenvoudige manier hoeken vormen door je karton half in te snijden en dan open te vouwen. Bij een deur is dit handig.
3.2.2 Bouw de buitenzijde De buitenzijde van het flatgebouw mag niet veranderd worden: de ramen, het balkonnetje, enz. moeten precies op dezelfde plaats komen als op het bouwplan aangegeven. Ook mag geen decoratie aangebracht worden. De afrastering van het balkonnetje teken je met een zwarte fijne stift op het karton, precies zoals op het plan. De afrastering zelf is 80 hoog en staat op 20 van de vloer. Voorzie in de hoek een steuntje. De ramen zijn volledige openingen in de muur. Je moet ze achteraf niet meer bekleden. (vb. met folie) Voor de deuren snij je de zijde van de scharnieren slechts half in, de andere zijden natuurlijk helemaal. Zo kan je de deur openen. Bedenk vooraf de juiste draairichting!
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
15
3.3 Planning De coördinator organiseert regelmatig een overlegmoment. De verslaggever stuurt op het einde van elke les een mailtje naar de leraar met: Stand maquette: zeg in enkele woordjes hoe ver het werk gevorderd is; Printscreen van het ontwerp.
3.4 Binnenverdeling, meubilering, decoratie De binnenkant richt je in zoals op je grondplan staat: begin met binnenmuren en binnendeuren. Daarna installeer je ruimten met wandmeubels zoals de keuken en de badkamer. Dit kan ook met maquettekarton of met ander eenvoudig materiaal. Werk dan de andere ruimten uit.
Gebruik uitsluitend materiaal dat economisch waardeloos is: medicijnendoosjes, potjes, rietjes, … Ook ijzerdraad kan. Geen figuurtjes van je oude Lego’s dus.
De meubilering vraagt nog het meest tijd. Dit moet een taak zijn waar iedereen bij helpt. Tracht origineel te zijn! Respecteer ook de correcte afmetingen.
De juiste afmetingen? Enkel bed:
Dubbel bed:
Lengte: …………. cm
Lengte: …………. cm
Breedte: …………. cm
Breedte: Klein: …………. cm
Hoogte: …………. cm
Standaard: …………. cm
Queen size: ……….. cm
King size: ……….. cm
Stoel: Tafel: Hoogte zit: …………. cm Hoogte: …………. cm Hoogte leuning: …………. cm
Aanrecht: Breedte: van ……… tot …….. cm
Lengte x breedte zitvlak:
Hoogte: …………. cm Lengte: van ……… tot …….. cm
…………. cm
16
Breedte: …………. cm
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
Decoreer Geef je de binnenmuren een kleurtje? Kies dan voor gekleurd papier, dit is makkelijker en mooier dan te verven. Andere ideeën voor decoratie: poster, schilderij (kan je printen), kader, verlichting, gordijn, planten, …
4 Test: Presenteer je werk aan de klas. Dit is de taak van de verslaggever. Iedereen kan echter zijn deeltaak toelichten. Je wordt beoordeeld op: Je ontwerp in SketchUp, de nauwkeurigheid van de ruwbouw, de logische indeling (binnenverdeling) en correcte maten, de afwerking (meubilering, decoratie), je coöperatief groepswerk.
5 Evaluatie: 5.1 Productevaluatie Vink aan in hoeverre je opdracht geslaagd vindt. Ontwerp in SketchUp.
Logische indeling en afmetingen
Schitterend
Correct
Mooie
Bijna correct
Maar zus en zo
Maar zus en zo
Absoluut niet goed
Absoluut niet goed
Ruwbouw
Afwerking
Zeer nauwkeurig
Zeer mooi
Vrij nauwkeurig
Mooi
Maar slordig
Maar zus en zo
Absoluut niet goed
Niet zo mooi
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven
17
Wat was GOED
NIET GOED
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
……………………………………………….
Kan je de minder goede eigenschappen verbeteren? ……………………
5.2 Procesevaluatie Vond je dit een leuke opdracht?
…………………..
Heb je je deelopdracht (in coöperatief leren) graag uitgevoerd? ……………………. Welke andere opdracht zou je een volgende keer willen uitvoeren? ……………………… Welk werk doe je het liefst? Nadenken over het project, uitvoerend werk, beiden. Wat heb je bijgeleerd? ………………………………………………………………………………………………… ….………………………………………………………………………………………………………………………… ….………………………………………………………………………………………………………………………… ….…………………………………………………………………………………………………………………………
5.3 Eindscore project: Je ontwerp in sketchup,
…………… / 10
de nauwkeurigheid van de ruwbouw,
…………… / 10
de logische indeling (binnenverdeling) en correcte maten,
…………… / 10
de afwerking (meubilering, decoratie),
…………… / 10
je coöperatief groepswerk.
…………… / 10
5.4 Beroepen in de bouw Welk beroep zou jij in de bouw graag uitvoeren? …………………………………………………………………… Meer informatie over studeren en werken:
18
_________________________________________________________________________ e TECHNIEK 2 jaar: project M twee Heilige-Drievuldigheidscollege, Leuven