Medisch Leiderschap
Prof.dr. Margriet Schneider Loes Nissen, aios MDL Jessica Vogel, Bedrijfsleider MDL Judith Voogt, student geneeskunde, onderzoeker V & V
Project CanBetter
01-04-2014
•
Patiëntveiligheid
•
Doelmatigheid
•
Ouderenzorg
•
Medisch Leiderschap
2
Medische professionals en leiderschap
“Als aios zijn er al genoeg competenties waar je aan moet werken,moet daar medisch leiderschap nog bij? ” Quote:
“Wat Wat versta jij eigenlijk onder medisch leiderschap?”
Quote:
“Is een goede dokter worden niet mooi genoeg?” Quote:
“een cursus medisch leiderschap of management moet alleen beschikbaar zijn voor artsen met talent voor leiderschap/management ”
“Is medisch leiderschap iets anders als medisch management?” Quote:
Quote:
“Alle aios moeten leiderschapsen managementkwaliteiten ontwikkelen tijdens hun opleiding ” Quote:
Wetenschap / Leiderschap
Elke arts doet een stevige cursus wetenschappelijk onderzoek De meeste artsen doen een wetenschappelijke stage Meerdere artsen promoveren Sommige artsen worden onderzoeker Enkele artsen worden hoogleraar
Elke arts doet een stevige basis cursus beleid en beheer De meeste artsen doen een stage organisatie en management Meerdere artsen doen een traineeship management Sommige artsen worden middenkader Enkele artsen worden topkader
5
Leiderschap
01-04-2014
Projectteam CanBetter
6
Leiderschap in en over eigen werk
Canadian College of Health Leaders
Leiderschap in en over eigen werk frontline leadership
3e 2e 1e
Medisch Leiderschap plus (excellente AIOS) Verwonder & Verbeter project (‘snuffelen’) Onderwijs modules
Kenmerkende beroepssituaties
Leiderschap in en over eigen werk Voorbeelden 1ste niveau: kenmerkende beroepssituaties
Maatschappij
Politiek
Ziekenhuis
CAT over controversieel onderwerp
Vakgroep VIM bespreking
Persoonlijk Zorgverzekeraars
01-04-2014
1 op 1
Persoonlijke effectiviteit
9
Leiderschap in en over eigen werk frontline leadership
3e 2e 1e
Medisch Leiderschap plus (excellente AIOS) Verwonder & Verbeter project (‘snuffelen’) Onderwijs modules
Kenmerkende beroepssituaties
‘en dit is de afdeling waar we onze aios trainen in out of the box denken’
Wat doet ‘Verwonder & Verbeter’?
1. Leermoment AIOS ‘Leren innoveren en verbeteren’ – Competentie Leiderschap & Management – Verandermanagement (wat kan ik zelf veranderen?) – Identificatie van organisatorische drempels 2. Procesoptimalisatie/ doelmatiger werken 3. Verbetering van de kwaliteit van de patiëntenzorg
Hoe werkt ‘Verwonder & Verbeter’?
Bij Verwonder & Verbeter bedenken de AIOS groepsgewijs zelf welke verwonderpunten zij zouden willen veranderen, op welke wijze zij dit zouden kunnen realiseren en wat zij hiervoor nodig hebben. De verwonderpunten die worden uitgekozen om mee aan de slag te gaan, worden door de AIOS groepsgewijs geselecteerd volgens een vaste werkwijze.
De praktijk......
01-04-2014
14
Pilot Verwonder & Verbeter 6 verschillende opleidingen in verschillende ziekenhuizen (perifeer, academisch) door heel Nederland. – – – – – –
Interne Geneeskunde Heelkunde Kindergeneeskunde MDL-ziekten Neurologie Psychiatrie
Awareness AIOS • • • •
Inzicht in de organisatie (verschillende lagen) AIOS voelen zich gehoord, serieus genomen Empowerment: ik mag dit doen Bewustwording eigen rol/verantwoordelijkheid
“..ik was door de sessie geënthousiasmeerd en ik heb daardoor ook in de assistentenvergadering twee dingen opgepakt waarvan ik dacht: “oké, dat kan ik wel gaan doen”. Want je wordt aangezet om dingen zelf ook te gaan doen. Je bent met elkaar verantwoordelijk, je moet niet gaan zitten wachten tot van nou, eerst maar eens kijken een jaartje hoe het allemaal werkt, je mag ook meteen mee doen.”
Resultaten (work in progress) • •
Resultaten USBO studenten gebundeld in leidraad voor opleiders Praktische handvatten voor implementatie
Bijeenkomst
Voorzittersrol
01-04-2014
Aanbeveling Niet verplicht
Informele sfeer Kost niet veel tijd Bottom-up inbreng Geen ventilatiesessie Stuurt niet inhoudelijk Tijdsgericht
Enthousiasmerend Verkennend Voorbij gaan aan hiërarchie
Voorbeeld AIOS mogen hun pieper beantwoorden of later binnenkomen/eerder weg gaan Frisdrank, chips of (lunch)broodjes verzorgen Tijdens de lunchpauze, na de overdracht AIOS dragen de ideeën aan Opbouwende inbreng via verwonderpunten Verbeterpunten worden niet toegewezen Strenge tijdsbewaking: bijvoorbeeld 3 x 20 min. Er is gebleken dat te lange sessies het toekomstige succes van de bijeenkomsten drastisch vermindert Opleider pakt ook zelf een verbeterproject op Alle ingebrachte punten worden serieus overwogen “Wie het weet mag het zeggen”
Projectteam CanBetter
17
Onderzoek Verwonder en Verbeter Doel onderzoek • •
Identificeren randvoorwaarden implementatie V&V Invloed V&V op competentieontwikkeling AIOS
Kwalitatieve methode: interviews, observaties, document analyse, literatuur
Geïnteresseerd?
[email protected]
“Als je iets wil bereiken in een organisatie of in je eigen leven dan moet je zelf daar de leiding over nemen en dan moet je zelf zorgen dat je ergens heen gaat ..” – 4e jaars AIOS
01-04-2014
Projectteam CanBetter
18
Leiderschap in en over eigen werk
3e 2e 1e
Medisch Leiderschap plus (excellente AIOS) Verwonder & Verbeter project (‘snuffelen’) Onderwijs modules
Kenmerkende beroepssituaties
Operationeel medisch leidinggeven Een geslaagd initiatief!
Prof. dr. J. de Graaf Mw. drs. L.C.H. Nissen Mw. drs. J. Vogel
Achtergrond Burnout bij jonge medisch specialisten door stress over niet-medische zaken
18 december 2012 Beginnend medisch specialisten voelen zich goed voorbereid op hun medische taken. Daarentegen ervaren zij hun voorbereiding op competenties zoals management, bestuurlijke zaken en omgaan met financiële aspecten van de gezondheidszorg als onvoldoende. Het grote aantal burnout verschijnselen onder jonge specialisten is hiermee in verband te brengen, blijkt uit onderzoek van Michiel Westerman. Woensdag 19 december promoveert hij bij VUmc.
Inhoud training •
MBTI: inzicht in competenties – Internetvragenlijst – Persoonlijk gesprek – Evaluatie
•
Cursus: 4 modules: 1: bedrijfskunde in vogelvlucht 2: financiën in de zorg 3: operationeel medisch leidinggeven 4: samenwerking en communicatie
Tips & Tricks • • • • • •
Eenmalige cursus is onvoldoende, inbedden in curriculum MVO Aansluiten behoefte aios Inhoud cursus is specialisme specifiek (CRM sluit minder aan bij medische oncologie) MBTI niet alleen individueel, maar in groep bespreken Opleidingsteam dient zich te professionaliseren Gebruik alle mogelijkheden om aios te betrekken bij je afdeling; - Vertegenwoordiger tijdens stafvergadering - Voorzitter opleidingsvergadering - AIOS overleg - Verwonder en verbeter
Leiderschap in en over eigen werk Wat leert een aios van.... Werkwijze: 1. In groepjes van 4-6 personen 2. Beantwoorden van vragen 3. Conclusie in groep terugkoppelen Opdracht: 1. Bedenk 3 situaties 2. Kies er voor de opdracht 1 uit 3. Bedenk vragen die een aios vooraf moet bedenken om van de situatie te kunnen leren. 4. Wat vindt u dat de aios in ieder geval moet leren? 5. Schrijf uw antwoorden op het formulier
Take home message •
Behoefte bij aios om leiderschap te ontwikkelen
•
Op dit moment aios onvoldoende voorbereid
•
Diverse lokale initiatieven – Zie site KNMG: Canbetter
•
In ieder ziekenhuis mogelijkheden om leiderschap te ontwikkelen
•
Belangrijke rol opleidingsteam
