Universitair Netwerk Ouderenzorg van VU medisch centrum te Amsterdam
UNO-VUmc “Door samenwerking beter”
Jaarplan 2013 Vastgesteld dd 13 februari 2013
Auteurs: Ruth Veenhuizen, Onderzoekscoördinator UNO-VUmc Lizette Wattel, Coördinator UNO-VUmc
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
1
1.
INHOUDSOPGAVE
1.
INHOUDSOPGAVE
2
2.
INLEIDING
3
3.
JAARPLAN 2013
5
3.1
Organisatie en Structuur Netwerk
5
3.3
Inhoud Onderzoeksprojecten:
8
3.4
Inhoud Projecten Patiëntenzorg:
10
3.5
Inhoud projecten Onderwijs en Scholing
11
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
2
2.
INLEIDING
In dit plan zijn de activiteiten benoemd die in 2013 moeten leiden tot een operationalisering van de doelstellingen van het UNO-VUmc. Het jaarplan sluit aan bij het beleidsplan UNOVUmc 2011 –2015.
Het concept is vastgesteld met en door de deelnemende instellingen van het UNO-VUmc. Doelstellingen
De volgende doelstellingen van het UNO-VUmc zijn vastgelegd in de
samenwerkingsovereenkomst, die is ondertekend door de Raden van Bestuur of directies van de zorgorganisaties die samen het UNO-VUmc vormen:
a. de multidisciplinaire zorg in de zorgorganisaties te verbeteren door te werken volgens de meest recente (evidence en practice based) inzichten;
b. het ontwikkelen en uitvoeren van wetenschappelijke onderzoeksactiviteiten;
c. het ontwikkelen en uitvoeren van wetenschappelijke onderwijs- en opleidingsactiviteiten;
d. het bevorderen van de continuïteit van onderzoek en onderwijs en opleiding; e. het bevorderen van de continuïteit in medewerking door specialisten
ouderengeneeskunde en andere leden van multidisciplinaire verpleeghuisteams aan bovengenoemde doelstellingen.
In de aangesloten instellingen zijn UNO-commissies opgericht. De voorzitters van deze
commissies vormen samen met de coördinator, de onderzoekscoördinator en de hoogleraar
Ouderengeneeskunde de stuurgroep UNO-VUmc.
Het UNO-VUmc zal zich ook actief bezighouden met fondsenwerving. Activiteiten
Activiteiten op één van deze terreinen kunnen zowel door de UNO-commissies worden geïnitieerd, als ook door de afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde. De
inhoud van dit plan wordt door de UNO-stuurgroep vastgesteld. In het hier voorliggende
plan zijn de prioriteiten beschreven voor het jaar 2013. Het plan zal sturing geven aan de activiteiten van de UNO-commissies, UNO-medewerkers en andere betrokkenen. Doelgroepen en speerpunten
De doelgroep (ouderen met complexe zorgproblemen op basis van ziekten, functiestoornissen en aanpassingsstoornissen) is op te splitsen in: -
een groep waarin complexe somatische problematiek voorop staat een groep waarin psychogeriatrische ziektebeelden voorop staan
-
een groep waar revalidatie bij ouderen centraal staat
-
een groep waarin de palliatieve zorgvraag centraal staat
-
een groep met bijzondere zorg (coma, dialyse, beademing, AIDS, etc.)
Binnen deze doelgroepen heeft de stuurgroep gekozen voor vijf speerpunten. Deze speerpunten zijn niet exact dezelfde als de drie onderzoeksthema’s van
ouderengeneeskunde VUmc, maar sluiten er wel bij aan. In onderstaande tabel is dit inzichtelijk:
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
3
Onderzoeksthema’s ouderengeneeskunde VUmc
Speerpunten UNO-VUmc
Psychogeriatrie
CVA
Gerontopalliatieve
Geriatrische
zorg
revalidatiezorg
X
(X)
Geriatrische revalidatie
X
Stemming en gedrag
X
X
Zorgorganisatie
X
X
X
Transmurale Zorg
X
X
X
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
4
3.
JAARPLAN 2013
3.1
Organisatie en Structuur Netwerk
Doelen voor 2013: -
Het UNO-VUmc is ingebed in de zorgorganisaties op het niveau van professionals.
-
Professionals uit de zorgorganisaties hebben invloed op vormgeving, beleid en voortgang van het UNO-VUmc.
-
Bestuurders uit de zorgorganisaties + VUmc houden toezicht op koers en voortgang van het netwerk.
-
Het is inzichtelijk of - en zo ja, hoe – de deelname aan het onderzoek van het UNOVUmc kan worden verspreid over een grotere groep instellingen.
Activiteiten in 2013:
Stuurgroep UNO-VUmc
De stuurgroep zal vijf keer bij elkaar komen. Tijdens deze bijeenkomsten worden de beleidsstukken vastgesteld, wordt inhoud gegeven aan de doelstellingen van het UNO-
VUmc, wordt het beleid van de UNO-commissies afgestemd en wordt de voortgang van het netwerk geëvalueerd. Vanuit de stuurgroep kunnen werkgroepen of klankbordgroepen worden ingesteld ten behoeve van bijvoorbeeld: -
medeorganisatie symposium
medeontwikkeling deskundigheidsbevordering medeontwikkeling onderzoeksvoorstellen
medeontwikkeling consensustrajecten meetinstrumenten
Bestuurdersoverleg
Het Bestuurdersoverleg bestaat uit alle verantwoordelijke bestuurders van de participanten
en komt één keer per jaar bij elkaar. Doel: draagvlak voor netwerk op bestuurdersniveau,
toezien op uitvoering van samenwerkingsovereenkomst, verantwoording afleggen over de
besteding van de gelden van de deelnemende instellingen + inzicht krijgen in de begroting. Het bestuurdersoverleg moet toezicht houden op koers en voortgang van het netwerk, en geeft gevraagd en ongevraagd advies.
Daarnaast zal een themamiddag worden georganiseerd met de bestuurders en
stuurgroepleden rondom de vraag wat de deelname aan het UNO-VUmc concreet voor
opbrengsten kan hebben voor de zorgorganisatie. Ook wordt er in 2013 gestreefd naar een financieringsstructuur die recht doet aan de wens van grote zorgorganisaties om als geheel mee te doen met UNO-VUmc UNO-VUmc commissies
In alle instellingen is inmiddels een UNO-commissie geïnstalleerd. De commissies komen ca 6x per jaar bij elkaar. Dit jaar staat op de agenda: -
uitwisselen praktijkvoorbeelden: In bijna alle commissies heeft al een inventarisatie
van praktijkvoorbeelden plaatsgevonden. Om deze op het besloten gedeelte van de
website te kunnen zetten moeten van deze best practices een aantal basisgegevens worden verzameld en online ingevoerd. De UNO-commissies hebben hierin een coördinerende rol.
-
coördineren (verzoek tot) deelname aan onderzoeken. aanleveren onderzoeksideeën adviseren over voorgenomen onderzoek
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
5
-
bepalen wat de rol van de UNO-commissie is binnen de organisatie. In de stuurgroep
wordt hiervoor een voorzet gegeven, door uit te wisselen welke doelen men heeft en welke activiteiten hiervoor worden ontwikkeld. Uitbreiden deelnemers aan onderzoek
Om de doelstellingen van het UNO-VUmc te bereiken wordt voor veel (onderzoeks-)
projecten medewerking gevraagd. Of er aan een project wordt meegedaan wordt in grote
mate bepaald door de tijdsinvestering voor medewerkers uit deelnemende instellingen en de
beschikbare tijd is altijd beperkt. Er zijn vermoedelijk ook veel instellingen die niet of
nauwelijks deelnemen aan onderzoek, terwijl ze er wel belangstelling voor hebben. Daarom zal er een lijst worden opgesteld van alle zorgorganisaties in Nederland met een
contactpersoon. Daarnaast wordt van elke instelling aangegeven bij welke activiteiten van de afdeling huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde i.o. ze worden betrokken. Met deze lijst is in 2012 een begin gemaakt. Hij zal in 2013 verspreid worden en up-to-date gehouden.
Evalueren onderzoeksdeelname
Er zal een format worden opgesteld waarmee de deelname aan (onderzoeks-)projecten geëvalueerd wordt door de deelnemende instelling. Het doel hiervan is de geschatte belasting te evalueren en succesfactoren te destilleren. Overzicht onderzoeksprojecten
Er wordt een overzicht gemaakt waarop alle onderzoeksprojecten van UNO-VUmc staan
vermeld, de onderzoeksprojecten die via het UNO aan de deelnemende instellingen worden voorgelegd en de onderzoeksprojecten van de afdeling Huisartsgeneeskunde en Ouderengeneeskunde.
Onderzoekscommissie /Wetenschapscommissie
Een deel van de UNO-commissies heeft in zijn eigen organisatie een rol die verder gaat dan alleen de (onderzoeks-)projecten van het UNO-VUmc. Zij hebben bijvoorbeeld als taak
overzicht te houden over al het wetenschappelijk onderzoek dat in de organisatie wordt uitgevoerd en hebben hierbij soms een adviserende rol.
Omdat de taak van deze commissies breder is dan alleen UNO noemen zij zich in veel gevallen ‘onderzoekscommissie’ of ‘wetenschapscommissie’.
In de UNO-stuurgroep zal een discussie plaatsvinden over de taken van dit type commissie
met als doel duidelijke informatie te krijgen rondom dit type commissie. Andere organisaties kunnen hiermee een keuze maken voor een bepaald type commissie. ‘Academische opleidingshuizen’
Alle deelnemers aan het UNO-VUmc hebben een opleidingsplaats voor een AIOS van Gerion. Deze bijzondere positie wordt niet optimaal benut. Een intensievere samenwerking tussen
Gerion en UNO-VUmc zou een meerwaarde kunnen opleveren ten aanzien van academisering van de opleiding en verdere professionalisering van het vakgebied.
Gerion en UNO-VUmc ontwikkelen samen een visie op de manier waarop dit vormgegeven kan worden.
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
6
3.2
Communicatie
Doelen voor 2013: -
Medewerkers en bestuurders van deelnemende instellingen zijn op de hoogte van het bestaan van het netwerk en hebben een positieve houding ten opzichte van de doelstellingen.
-
Medewerkers van VUmc die betrokken zijn bij onderzoek en onderwijs mbt
ouderenzorg zijn op de hoogte van de activiteiten van UNO-VUmc en ontwikkelingen binnen UNO-VUmc. Waar mogelijk wordt samengewerkt om de doelen van UNOVUmc te realiseren. -
Medewerkers en bestuurders van deelnemende instellingen zijn op de hoogte van activiteiten van het UNO-VUmc en ontwikkelingen binnen het UNO-VUmc.
-
Medewerkers en bestuurders van deelnemende instellingen hebben toegang tot
informatie van andere instellingen die relevant is voor de doelstellingen van het netwerk. -
Medewerkers en bestuurders van deelnemende instellingen hebben toegang tot
onderzoeksresultaten van de afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde van VUmc. -
De andere netwerken op het gebied van ouderengeneeskunde (UKON en UVN-ZH) zijn op de hoogte van ontwikkelingen binnen UNO-VUmc en waar mogelijk wordt samengewerkt om de doelen van de netwerken te realiseren.
-
Andere zorginstellingen, beleidsmakers, zorgverzekeraars en brancheorganisaties
zijn op de hoogte van het bestaan van het netwerk, van wat het doet, wat het doel is en hoe ze met het netwerk in contact kunnen komen. Activiteiten in 2013:
Communicatieplan
In de stuurgroep zal worden besproken welke activiteiten nodig zijn om enerzijds
medewerkers uit de instellingen te enthousiasmeren voor het netwerk en om anderzijds betere positieve publiciteit te genereren. Nieuwsbrief
De nieuwsbrief zal dit jaar 3x verschijnen.
Externe Organisaties
Er wordt contact gelegd met relevante opleidings- & onderzoeksinstellingen en met
beroepsverenigingen door middel van het versturen van een jaarverslag en een begeleidend schrijven. In dit begeleidend schrijven wordt aangegeven dat wij bestaan, hoe men ons kan bereiken en op welke manier we verwachten te kunnen samenwerken.
In het Tijdschrift voor Ouderengeneeskunde verschijnt een vaste rubriek met nieuws uit de netwerken (UNO-VUmc, UKON en UVN-ZH).
Overige initiatieven op het gebied van ouderenzorgonderzoek worden met interesse
gevolgd.
Terugkoppeling resultaten afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde VUmc Er wordt een plan gemaakt voor de manier waarop onderzoeksresultaten worden
teruggekoppeld naar de deelnemende instellingen. Het streven is de resultaten te
verstrekken volgens een vast format met praktische tips op basis van het onderzoek. Jaarplan 2013
UNO-VUmc
7
3.3
Inhoud Onderzoeksprojecten:
Doelen voor 2013: -
-
Op het gebied van de speerpunten CVA, Stemming & Gedrag, Geriatrische revalidatie, Zorgorganisatie en Transmurale Zorg de geplande onderzoeksvoorstellen schrijven en het geplande onderzoek uitvoeren.
Initiatieven voor wetenschappelijk onderzoek vanuit de deelnemende instellingen worden gestimuleerd en door de afdeling huisartsgeneeskunde en ouderengeneeskunde ondersteund.
-
Voorgenomen onderzoek zal ter advies worden voorgelegd aan de leden van twee
-
Verzorgenden van niveau 3 en 4 dragen bij aan het ontwikkelen van
UNO-commissies.
wetenschappelijke kennis.
Activiteiten in 2013 -
Het CASTILON-onderzoek, dat wordt uitgevoerd door Suzanne van Almenkerk, wordt gecontinueerd. Dit betreft een cross-sectioneel, observationeel onderzoek naar
passende zorg voor mensen met een CVA in het verpleeghuis. Het doel van dit
onderzoek is de ontwikkeling van een integraal zorg- en behandelprogramma voor bewoners die na een beroerte blijvend op verpleeghuiszorg zijn aangewezen. In 2012 zijn de drie wetenschappelijke artikelen geschreven, die dienen als
bouwstenen voor het ZBP. Twee artikelen zijn inmiddels geaccepteerd (JAMDA en Disabil Rehabil) en het derde artikel is ingediend maar nog niet geaccepteerd.
In 2013 zullen er wetenschappelijke artikelen geschreven worden over het speerpunt apathie in relatie met het zorgaanbod, en over de ervaren zorgbehoefte op basis van interviews die zijn gehouden met verpleeghuisbewoners, mantelzorgers en EVV-ers. -
Het STA OP!-onderzoek wordt uitgevoerd door Marjoleine Pieper. Het betreft een
interventiestudie naar een stapsgewijze benadering van onbegrepen gedrag en pijn bij mensen met gevorderde dementie. In 2012 is de dataverzameling afgerond. In 2013 wordt de data-analyse afgerond en worden wetenschappelijke artikelen
-
geschreven.
Het HIPS-onderzoek, dat gestart is in het najaar van 2009, heeft als doel om de relatie tussen valangst en de functionele resultaten van de revalidatie na een
heupfractuur te ontrafelen. Onderzoeker is Jan Visschedijk. In 2012 heeft dataanalyse plaatsgevonden. De eerste resultaten van het onderzoek zijn inmiddels
gepresenteerd op diverse congressen en in een artikelen in onder meer de JAGS en
JAMDA. De analyse focust nu vooral op de voorspellers van valangst en de gevolgen die valangst kan hebben. Ook zal naar de validiteit en betrouwbaarheid van het
meetinstrument worden gekeken. De verwachting is dat in 2013 de uitkomsten in -
een aantal artikelen gepresenteerd kunnen worden.
Het onderzoek “Grip op Probleemgedrag” is gestart in 2010 en wordt uitgevoerd door Sandra Zwijsen. Het betreft een onderzoek waarbinnen een zorgprogramma voor
probleemgedrag bij dementie wordt ontwikkeld, geïmplementeerd en geëvalueerd. Het zorgprogramma is gebaseerd op richtlijnen die door verschillende
beroepsgroepen zijn ontwikkeld. Inmiddels is het zorgprogramma geïmplementeerd
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
8
en zijn de onderzoeksgegevens binnen. In 2013 worden de data geanalyseerd en kunnen de eerste resultaten gerapporteerd worden. -
Transmurale Zorg: Vanuit het verpleeghuis worden hiervoor multidisciplinaire
geriatrische teams ingezet ten behoeve van thuiswonende kwetsbare ouderen, vanuit de gedachte dat deze teams een meerwaarde kunnen hebben t.o.v. zorg vanuit de eerste lijn. In 2012 is een onderzoeksvoorstel geschreven dat als doel heeft de
opbrengst van deze interventie te evalueren. In 2013 wordt voor dit onderzoek -
subsidie gezocht en zal met het onderzoek gestart worden.
Meetinstrument delier voor mensen met dementie: Psychologe Judith Olthof voert een pilot-onderzoek uit met als doel te beoordelen of bestaande delier-
observatieinstrumenten geschikt zijn voor de detectie van delier bij ouderen met -
dementie.
Proeftuinen Geriatrische Revalidatie: De CVA-data uit het SINGER-onderzoek zullen nader geanalyseerd worden door Lizette wattel. Het doel van dit onderzoek is onderzoeken welke factoren de revalidatie positief beïnvloeden, zodat
zorginstellingen praktische handvatten krijgen voor het inrichten van geriatrische -
-
-
-
revalidatie.
Tijdens alle bijeenkomsten zal aandacht zijn voor onderzoeksinitiatieven uit de deelnemende instellingen.
Kleinschalige onderzoeksinitiatieven vanuit de UNO huizen (Heemswijk:
orthopedische revalidatie bij dementie en verhuizing NAH-afdeling) zullen verder
worden begeleid.
Nieuwe initiatieven zullen verder worden bestudeerd.
Het onderzoeksinitiatief van Tineke Krikke (CVA-APK) zal met interesse worden gevolgd.
In 2013 zal worden beoordeeld of het haalbaar en wenselijk is om een
onderzoeksproject op te zetten waar leerlingen van niveau 3 en 4 een deelproject van kunnen uitvoeren ten behoeve van hun opleiding.
Er wordt beoordeeld of de volgende onderzoeken van de afdeling
huisartsgeneeskunde & ouderengeneeskunde (die nog in voorbereiding zijn) passend zijn voor het UNO-VUmc: o o
Onderzoek naar de Wet Zorg & Dwang Geriatrische Revalidatie
-
Doelmatigheid
Het gebruik van de USER als meetinstrument.
Er wordt een visie ontwikkeld op het gebruik van elektronische zorg- en behandeldossiers binnen onderzoek.
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
9
3.4
Inhoud Projecten Patiëntenzorg:
Doelen voor 2013: -
-
-
Binnen het UNO-VUmc worden “best practices” ontwikkeld onder de naam UNO-
Toppers.
Binnen het UNO-VUmc worden Praktijkvoorbeelden uitgewisseld.
Op het gebied van mobiliteit en cognitie is binnen het UNO-VUmc eenduidigheid in het gebruik van meetinstrumenten.
Activiteiten in 2013 -
Het uitwisselen van Praktijkvoorbeelden is een doorlopend proces. Deze worden
-
Onderwerpen voor UNO-Toppers worden in de stuurgroep aangeleverd en binnen de
door de instellingen zelf op de website van het UNO geplaatst.
stuurgroep wordt beoordeeld of aan de eisen voor een UNO-Topper wordt voldaan en wat het vervolgtraject is. De procedure hiervoor is in 2010 vastgesteld in de
-
stuurgroep.
Door twee studenten fysiotherapie van de Hogeschool Leiden wordt een update gedaan van de literatuur ten behoeve van de UNCO-MOB. Hierna zal een vervolgtraject gepland worden met fysiotherapeuten uit het UNO-VUmc.
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
10
3.5
Inhoud projecten Onderwijs en Scholing
Doelen voor 2013 -
Er vindt zowel multidisciplinair als per disciplinegroep kennisoverdracht plaats.
Het netwerk draagt bij aan het basiscurriculum geneeskunde en levert stage- en opleidingsplaatsen voor co-assistenten en huisartsen en specialisten ouderengeneeskunde in opleiding.
Activiteiten voor 2013 -
In het najaar wordt Zorgscholing georganiseerd gericht op ziekenverzorgenden en verpleegkundigen. Het thema wordt nog bepaald.
-
In het najaar wordt een symposium georganiseerd dat is gericht op alle professionals van het UNO-VUmc.
-
In het tweede kwartaal zal weer een “Platform Presentatie Onderzoek” worden
georganiseerd waarop de UNO-instellingen hun onderzoek en onderzoeksplannen kunnen presenteren.
-
Voor de vragen vanuit het basiscurriculum worden deelnemende instellingen
rechtstreeks benaderd en tijdens de stuurgroepvergaderingen zal er aandacht voor zijn. -
Coördinator Lizette Wattel begint met het tweede jaar van de masteropleiding Epidemiologie die twee en een half jaar duurt.
-
In het eerste kwartaal wordt wetenschappelijke scholing georganiseerd over Evidence Based Medicine en Kritisch Lezen van Literatuur.
Jaarplan 2013
UNO-VUmc
11
