Medisch Leiderschap Prof. dr. Margriet Schneider Astrid Pulles, aios interne geneeskunde Bob Hamans, aios klinische fysica Eline Zijtregtop, aios kindergeneeskunde Caroline Brackel, aios kindergeneeskunde
Inhoud workshop 1. Kennismaking en verwachtingen
2. Medisch leiderschap: professional in the lead 3. Toelichting op de Piramide Medisch Leiderschap 4. Invulling van de top: AIOS zoeken een uitdaging 5. Subgroepen: hoe gaat u aan de slag 6. Terugkoppeling en afronding
10 december 2014
Medisch Leiderschap
2
Transitiefase: Jonge Klaren •
Medische expertise goed
•
Supervisie lastiger
•
Organisatie erg lastig
•
Financiën probleem Burn-out correleert met gebrek algemene competenties
10 december 2014
Medisch Leiderschap
3
uitstekende medici ≠ uitstekende zorg
10 december 2014
Medisch Leiderschap
4
Competencies of a medical expert
CanMEDS 2015: Manager = Leader
10 december 2014
Medisch Leiderschap
5
Organisatie logica
Publieke logica Professionele logica 10 december 2014
Medisch Leiderschap
6
Organisatie logica
Professionele logica Publieke logicia 10 december 2014
Medisch Leiderschap
7
‘Het goede doen’ en ‘Het goed doen’ Quote:
Quote:
“Wat versta jij
eigenlijk onder medisch leiderschap?”
Quote:
“Is een goede
dokter worden niet mooi genoeg?”
Quote:
er al genoeg competenties waar je aan moet werken,moet daar medisch leiderschap nog bij? Quote: “Is medisch ” leiderschap iets anders als medisch management?”
“een cursus medisch leiderschap
of management moet alleen beschikbaar zijn voor artsen met talent voor leiderschap/management ” 10 december 2014
“Als aios zijn
Medisch Leiderschap
Quote:
“Alle aios moeten
leiderschaps- en management- kwaliteiten ontwikkelen tijdens hun opleiding ” 8
Piramide Medisch leiderschap Institutional leaders
Service leaders
Front-line leaders 10 december 2014
Medisch Leiderschap
9
Piramide Medisch leiderschap
Visie op en organiseren van verandering Managen van complexiteit Vaardigheden en kennis Klinisch leiderschap 10 december 2014
Medisch Leiderschap
10
Samenhang Leiderschap van instellingen
Afdelings-/verenigingsleiderschap
Klinisch leiderschap
10 december 2014
Medisch Leiderschap
11
Piramide Medisch leiderschap Talentklas Onderwijsmodules – vervolg Projecten in ziekenhuis / wetenschappelijke vereniging Verwonder & Verbeterproject Kenmerkende beroepssituaties & onderwijsmodules – basis
10 december 2014
Medisch Leiderschap
12
Piramide Medisch leiderschap Geselecteerde AIOS Plus
Vervolg
Project
Basis
Gemotiveerde AIOS Tweede helft opleiding Maatschap, vakgroep, ziekenhuisniveau etc.
Alle AIOS Eerste jaren opleiding Zelfmanagement & directe werkomgeving
*Alle AIOS minimaal 1 verbeterproject binnen eigen werkomgeving 10 december 2014
Medisch Leiderschap
13
Basislaag KBS (alle aios) In welke situaties kun je oefenen? • Grote visite (samenwerking met verpleegkundigen, gesprekken voeren met patiënten, bespreken/regelen van nazorg, timemanagement: binnen een bepaalde tijd visite lopen)
• Overdracht (efficiënt overdragen, prioriteiten stellen)
• MDO (doel bepalen, inzicht krijgen in de structuur, verhoudingen in de gaten, mensen aan het woord krijgen)
• Discipline overstijgend onderwijs & intervisie (timemanagement, organisatie van gezondheidszorg, vergadertechnieken etc.) 10 december 2014
Medisch Leiderschap
14
Vervolg KBS laag (alle aios)
10 december 2014
•
Deelname aan vakgroepvergadering
•
Deelname ziekenhuiscommissies
•
Bijwonen onderhandelingen zorgverzekeraars
•
Voorzitterschap in MDO
•
Discipline overstijgend onderwijs & intervisie
Medisch Leiderschap
15
Ondersteuning in ontwikkeling
10 december 2014
Medisch Leiderschap
16
Verwonder & Verbeterproject • Voorbeeld: Verwonder & Verbeter • Minimaal 1 project gedurende de opleiding • Onderwerp van gesprek tijdens voortgangsgesprekken • Opname in landelijk en lokaal opleidingsplan • Onderdeel portfolio AIOS
10 december 2014
Medisch Leiderschap
17
Verwonder & Verbeter
• • • • 10 december 2014
Waardering kritische ‘geesten’ Bewustwording creëren delen, eigenaarschap ‘Empowerment’ door instrumenten Medisch Leiderschap
18
Verwonder & Verbeter
• 1-uur durende sessie • Aios en opleider • Administratieve ondersteuning 10 december 2014
Medisch Leiderschap
19
Verwonder & Verbeter Hoe werkt het?
• Update en voortgang eerdere projecten • Nieuwe items • Items binnen eigen invloedssfeer 10 december 2014
Medisch Leiderschap
20
Verwonder & Verbeter Hoe werkt het II?
• • • •
Prioritering door scoring pluspunten 3-2-1 Selectie 3 items SMART doelen formuleren Projecten toewijzen
10 december 2014
Medisch Leiderschap
21
Voorbeelden van V&V: • • • • • •
Coordinatie vragen na visite Planning dagbehandeling hematologie Inrichting aios kamer Verbeteren kwaliteit middagoverdracht Versnellen toegang acute patienten in ziekenhuis Slim medicatie voorschrijven
10 december 2014
Medisch Leiderschap
22
Bewustwording “Hoewel ik hier nieuw ben, word ik uitgenodigd om hardop na te denken en me uit te spreken over wat ik denk dat beter kan, en er dan voor te gaan om het te verbeteren. ”
AIOS ontdekken: • Hun positie en mogelijkheden • Hun verantwoordelijkheid • Hun affiniteit en vaardigheid 10 december 2014
Medisch Leiderschap
23
Eigenaarschap & Empowerment ‘Het simpele feit dat er aandacht is van mijn supervisor voor mijn dagelijkse problemen geeft me moed om door te gaan en te blijven verbeteren’
AIOS: • Voelen zich gehoord • Gesteund • Beter toegerust 10 december 2014
Medisch Leiderschap
24
Teach de Teacher V&V
10 december 2014
Medisch Leiderschap
25
Invulling van de top: AIOS die een uitdaging zoeken
10 december 2014
Medisch Leiderschap
26
Ervaringen van drie aios
1. Bob Hamans Jeroen Bosch Ziekenhuis 2. Eline Zijtregtop Erasmus MC-Sophia 3. Caroline Brackel Leids Universitair Medisch Centrum
10 december 2014
Medisch Leiderschap
27
Bob Hamans Klinisch Fysicus In Opleiding (KLIFIO) ‘AIOS Klinische Fysica’ Jeroen Bosch Ziekenhuis Géén arts, wel specialist Voorgeschiedenis Biomedische Technologie (TU/e, azM, UM) Promotie op vlak MRI (Radboud Universiteit, RadboudUMC) Klinische Fysica Fysicus = Natuurkundige Werkterreinen Algemeen, Radiologie, Nucleaire Geneeskunde, Radiotherapie, Audiologie / Videologie 10 december 2014
Medisch Leiderschap
28
Wat heb ik gedaan? Pareltraject JBZ Persoonlijke invulling: “Governance” (niet per se clinical governance!) Digitaal Werken Medisch Specialist 2015 Samenwerking JBZ RadboudUMC Duur 1 jaar, dagdeel per week Periodieke groepsbijeenkomsten algemene onderwerpen (2 à 3 AIOS) Jeroen Bosch Academie (“leerhuis JBZ”) 10 december 2014
Medisch Leiderschap
29
Wat heb ik ervan geleerd? • Complexe (machts) verhoudingen in een ziekenhuis “scattered power” • Structuur vs Cultuur • Formeel vs Informeel • Verandering • Zorgmarkt • Medisch Specialist vs Bestuurder • De Patiënt
10 december 2014
Medisch Leiderschap
30
Eline Zijtregtop • • • •
Eline Zijtregtop, 29 jr 1-1-2012 start opleiding kindergeneeskunde Erasmus MC – Sophia 4e jaars AIOS
• Toekomst: – Kinderoncologie – Bestuurlijke functie
10 december 2014
Medisch Leiderschap
31
Wat heb ik gedaan? • 2010-2011 Arts assistentenvertegenwoordiging Erasmus / Maasstad Ziekenhuis • 2012 bestuurslid Junior Afdeling Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (JA-NVK) – Visitatiecommissie – Organiseren themadag • 2013 voorzitter JA-NVK • 2013 bestuurslid hoofdbestuur NVK • 2014 bestuurslid Concilium Pediatricum • Erasmus: – Roostercommissie – Jaarvertegenwoordiging • Hoe? Flexibele parttime dag, 50% eigen tijd, 50% opleiders tijd 10 december 2014
Medisch Leiderschap
32
Wat heb ik ervan geleerd? • Wat brengt het mij? – Werkveld buiten klinische taken – Leiding geven, motiveren, aansturen, coördineren, delegeren – Visie creëren – Hoe oefen je invloed uit, politieke belangen • Wat brengt het de opleidingsgroep? – Het maakt opleiding makkelijker • Inspireert • Het werk in perspectief plaatst – AIOS onderdeel maken van het systeem – Taken uit handen nemen – Specialisten beter voorbereid 10 december 2014
Medisch Leiderschap
33
Caroline Brackel AIOS kindergeneeskunde OOR LUMC UMCG Isala klinieken St. Antoniusziekenhuis Nieuwegein SKZ, Erasmus Medisch Centrum Reinier de Graaf Gasthuis, Delft WAKZ, LUMC Studie: vertegenwoordiging, voorzitter ISCOMS. Opleiding: aanpassing opleiding, roostercommissie, hospitality 10 december 2014
Medisch Leiderschap
34
Wat doe ik? Managementstage: • Bijwonen vergaderingen bestuur WAKZ, LUMC. • Eigen project: herziening opleidingsplan kindergeneeskunde OOR LUMC • Eigen taken: bestuurslid junior-vereniging NVK. • Cursussen: leiding geven, time management, ziekenhuisfinanciering enz. 10 december 2014
Medisch Leiderschap
35
Wat leer ik ervan
• Inzicht in leiding geven in en aan complexe organisatie • Opdoen van vaardigheden/kennis op gebied van leiderschap/management • Leiding geven aan eigen project inhoud, maar ook vorm en communicatie. • Timemanagement, doelgericht handelen. Prioritering. • Patiëntenzorg plus!
10 december 2014
Medisch Leiderschap
36
Welke tips hebben wij? • • • •
Plan individueel inrichten op initiatief AIOS. Faciliterende rol opleider/ziekenhuis Duidelijk doel aanhouden. Maak AIOS deel van het systeem, staan nu soms “buiten” de organisatie • Maak “etalageproject” van wat er mogelijk is • Breng AIOS samen in peer group • Vast onderdeel jaargesprekken
10 december 2014
Medisch Leiderschap
37
En dan de eigen praktijk Hoe kan ik dit zelf vorm geven....? Werkwijze: 1. In groepjes van 6-8 personen 2. Vraaggesprek en discussie met aios 3. Conclusie in groep terugkoppelen
10 december 2014
Medisch Leiderschap
38
Talentenklas • Opgezet door Academie van medisch specialisten, opleiders en platform medisch leiderschap • Duur 14 maanden, januari 2015 t/m januari 2016 • Maximaal 24 deelnemers • Talentenklas is bedoeld voor onze toekomstig medisch leiders: AIOS die aantoonbare interesse en talent hebben voor leiderschap en organisatie en waarvan de opleider achter deze talentenontwikkeling staat
10 december 2014
Medisch Leiderschap
39
Talentenklas • Eisen en doelstellingen: – Individuele kwaliteiten (zelfkennis, zelf reflecterend vermogen, continue persoonlijke ontwikkeling) – Samenwerken (teamwork, stimuleren van anderen, ontwikkelingen en opbouw van relatienetwerk) – Planning (planmatig en resultaatgericht werken, leidinggeven, omgaan met middelen) – Kwaliteitsbeleid (patiëntveiligheid, kwaliteitsverbetering/innovatie, kritisch evalueren) – Visieontwikkeling (vaststellen doelen / kaders, kennis toepassen, besluitvorming, evaluatie)
10 december 2014
Medisch Leiderschap
40
Talentenklas • Programma van de 4 modules: – Ken jezelf en je omgeving: leiderschap, organiseren en beleid – Training “Persoonlijk leiderschap” – Invloed: leiderschap, samenwerken en verandermanagement – Training “effectief communiceren, beïnvloeden en conflicthantering” – Impact en resultaat: persoonlijk leiderschap, ontwikkeling en effectiviteit – Innovatie in de organisatie maar ook bij jezelf • Gedurende het gehele programma tussentijds persoonlijke begeleiding door intervisie
10 december 2014
Medisch Leiderschap
41
Hoe herken ik ambitieuze aios?
0 1 2 3 4 5 6
Stelt zich de vraag: Wat voor dokter wil ik zijn? Is gemotiveerd, heeft intrinsieke drive Gebruikt kansen (laaghangend fruit) Toont lef en durft te confronteren Investeert eigen tijd en energie Voor wat, hoort wat: kan onderhandelen Kan out of the box denken
10 december 2014
Medisch Leiderschap
42
Morgen ga ik.... •
Wat neemt u mee uit deze workshop waar u morgen al mee aan de slag gaat?
•
Heeft u tips voor project CanBetter?
•
Meer informatie: www/knmg.nl/modernisering
10 december 2014
Medisch Leiderschap
43
