Programma leuven. Bertem - Kortenberg - Erps-Kwerps - Rotselaar. Speciale dagpas van De Lijn te koop voor 2,50 euro bij de chauffeur

Programma leuven

Bertem - Kortenberg - Erps-Kwerps - Rotselaar www.erfgoeddag.be Speciale dagpas van De Lijn te koop voor 2,50 euro bij de chauffeur

www.erfgoedcelleuven.be

programma leuven centrum

Inhoudstafel

2 De authenticiteit van FAKE? 3 Welkom op de Erfgoeddag in Leuven

Programma Leuven-Centrum



Stadhuis

4-8 8-10 11 12 13-15



Stadsarchief, Salsa! vzw, Academie voor het Leuvens dialect, Koninklijke Leuvense Gidsenbond Vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten Verbond der Jaartallen Leuven vzw Vlaamse Vereniging voor Familiekunde, afdeling Leuven Steunpunt voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed, Centrum Agrarische Geschiedenis Beiaard



16-17 Campanae Lovanienses 18-19 MATRIX 20-21 Universiteitsbibliotheek



21-23 24-25 26

M Leuven KADOC, Documentatie- en Onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving Scouts en Gidsen museum

Programma Heverlee

27-29 Museum Abdij van Park

30-31 Parcours voor mensen met een auditieve of visuele beperking of met een beperkte mobiliteit

32 Bootcamp: jongerenactie CJP

34-35 Programma buurgemeenten

36 Praktisch en colofon 37 Bereikbaarheid/openbaar vervoer Stadsplan Leuven

– PAGINA 1 –

WOORD VOORAF

De authenticiteit van FAKE? Beste vrienden, Dit is zonder twijfel een van de spannendste edities van Erfgoed­dag tot hiertoe. Spannend, omdat het thema een prikkelende uitnodiging is voor alle deelnemende erfgoedorganisaties. FAKE? werpt immers ­vra­gen op over authenticiteit, over kennis en kunde, expertise en ­inen doorzicht hoe ons beeld van het verleden wordt geconstrueerd. Spannend, omdat deze editie teruggaat naar de kern van wat een koesterende erfgoedzorg precies inhoudt of zou moeten inhouden. Mee omwille van die reden overstijgt de impact van dit evenement die ene dag die al sinds 2001 telkens plaatsvindt op de eerste zondag na de paasvakantie. Aan wat er op dit feestelijk moment allemaal te zien, te beluisteren, te bewonderen en te s­ maken is, gaan maanden – en dikwijls jaren – van n­ auwgezette voorbereiding, studie en overleg vooraf. Stuk voor stuk zijn dat basisvoorwaarden voor elkeen die zorg draagt voor de t­ oekomst van ons verleden. Dat komt met FAKE? nu extra in de kijker. Voeg daar de onvoorwaardelijke inzet en de passie van de ­erfgoedwerkers aan toe, en je krijgt een evenement dat zijn gelijke niet kent. Honderden erfgoedorganisaties bezorgen je op Erfgoeddag een onvergetelijke ervaring. Misschien sneuvelen er vandaag wel zaken die je voordien altijd als ‘waar’ en ‘vanzelfsprekend’ hebt ­aangenomen. Dat illustreert eens te meer dat de sporen van ons verleden zich niet zo maar laten ‘lezen’ of interpreteren. Ook in de toe-eigening van ons verleden spelen verschillende belangen mee, soms van symbolische aard, maar ook vaak met een gulden randje. Het siert de erfgoedsector dat zij hun kennis en vaardig­heden zo oprecht, spontaan en talrijk op Erfgoeddag met jou willen delen. Dat maakt van Erfgoeddag een allesbehalve fake, maar warm en verrassend gebeuren. Graag tot op Erfgoeddag!

Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

– PAGINA 2 –

ERFGOEDDAG LEUVEN

Welkom op de Erfgoeddag in Leuven! Tien jaar Erfgoeddag in 2010, dat belooft een bijzondere editie te worden. Zeker met het thema FAKE?. De verschillende Leuvense erfgoed­organisaties gaan samen met jou de uitdaging aan om FAKE en feit te onderschei­ den. Wat staat er zo al op het ­programma? Het Leuvense stadhuis is een van de trek­ pleisters van Erfgoeddag. Daar laten ver­ schillende tentoonstellingen je de waarheid kennen rond allerlei historische zeventallen. De zeven Leuvense geslachten en de zeven Leuvense wonderen bijvoorbeeld. Hoe echt of hoe historisch correct zijn ze? Het Stadsar­ chief maakt je wegwijs. In de ­schepenkamers van het stadhuis kom je meer te weten over de zeven schepenen die rechtspraken ten tijde van de Leuvense schepenbank. Daar­ naast vind je in het stadhuis ook zeven foto’s over Leuven met bijhorende verhalen in ’t Leives. Maar kloppen deze beelden en verhalen? En zeven portretten van zeven ­Leuvense straffe ‘historische’ madammen. Hoe waarheidsgetrouw zijn ze? Je merkt het, je wordt als bezoeker actief bevraagd en betrokken op deze Erfgoeddag. Dat maakt het extra boeiend! Erfgoeddag is een feestdag en daar hoort muziek bij, voor iedereen, voor alle culturen. In het kader van 500 jaar beiaard, toveren de Leuvense beiaardiers multiculturele klan­ ken uit hun beiaardtorens. Ze werkten hier­ voor samen met een aantal allochtone vereni­ gingen en zetten zo Filippijnse, Russische en Congolese liederen op beiaard. De concerten kunnen veilig op de grond beleefd worden. Of wie snel is en een plaatsje reserveert, kan veel exclusiever mee in de toren en daar genieten van een live concert. Een aanrader!

Op zes verschillende locaties kan je voor deze jubileum­editie terecht. De plaatsen en activiteiten worden uitgebreid in deze bro­ chure toegelicht. Alles is bovendien gratis te bezoeken. We willen iedereen de kans geven om van al deze boeiende ­erfgoedactiviteiten te proeven. Ook mensen met een visuele, auditieve of mobiele beperking kunnen mee­ vieren op Erfgoeddag. Zij kunnen ­deelnemen aan een begeleid parcours of dankzij de icoontjes ( ) in de brochure ontdek­ ken welke activiteit voor hen het best toe­ gankelijk is. Erfgoeddag is zondag, gezinsdag, familie­ dag: van 7 tot 77 jaar en meer. Er is dus ook plaats voor jong geweld: jongerenorganisatie CJP stuurt op zondag 25 april hun kersverse jonge fotografen op pad. En wie weet fotogra­ feren zij jou ook, terwijl je deelneemt aan een van de activiteiten. Ik hoop je alleszins op de Erfgoeddag in ­Leuven te ontmoeten en wens je vooral heel veel plezier!

Denise Vandevoort, Schepen van cultuur, sociale zaken, gelijke kansen en studentenzaken

– PAGINA 3 –

programma leuven centrum

Historische zeventallen in Leuven: echt of fake?

STADSARCHIEF

In samenwerking met de Academie voor het ­Leuvens dialect, Koninklijke Leuvense Gidsen­ bond, Salsa! vzw, stadsfotograaf Marco Mertens

Het getal zeven is in vele culturen een belang­ rijk en symbolisch getal. Het boek Openbaring spreekt over zeven engelen en zeven maagden. De boom des levens heeft zeven takken en de menora uit de joodse traditie is een zevenarmi­ ge kandelaar. In de mythologie spreekt men over de draak met zeven koppen en duurt een lange wachttijd zeven jaar. De katholieken kennen ­zeven sacramenten, zeven hoofdzonden, zeven smarten en zeven deugden.

– PAGINA 4 –

© Rob Stevens

Rome werd gebouwd op zeven heuvels. Het Griekse alfabet heeft zeven klinkers en de antieke Olympische Spelen kenden al de zeven­ kamp Heptathlon. Sneeuwwitje had zeven dwer­ gen en andere sprookjes draaien rond zeven geitjes en zevenmijlslaarzen. Maar ook in de Leuvense geschiedenis is het getal zeven alomtegenwoordig. Zo is de stad ontstaan uit zeven geslachten, bestond de schepenbank uit zeven schepenen, waren er zeven Leuvense wonderen en telt de Bierstad zeven parochies. Maar gaan deze ­zeventallen wel allemaal terug op historische feiten? Het Stadsarchief wil je graag FAKE en feit ­helpen onderscheiden. Afspraak in het Leuvense ­stadhuis!

programma leuven centrum 1 FILMPJE Wie van de Zeven?

2 TENTOONSTELLING De Zeven Leuvense wonderen

Een stadsarchivaris is een ambtenaar belast met het beheer van het archief. Hij bewaart het archief in optimale omstandigheden, ontsluit het via inventarissen en stelt het ter beschikking van elke geïnteresseerde burger. Archivarissen zijn doorgaans ook erg trots op hun archief en voelen zich sterk verbonden met al dat materiaal dat ze voor de eeuwigheid willen bewaren.

Naar analogie met de zeven wereldwonderen uit de Klassieke Oudheid, stootte de Leuvenaar uit de 18de eeuw ook in zijn eigen stad op zeven opvallende fenomenen die hij uitriep tot de zeven wonderen van Leuven. Een aantal van deze wonderen zijn vandaag verdwenen uit het straatbeeld. Slechts drie ervan bestaan nog.

In samenwerking met Salsa! vzw

Zeven archivarissen stellen het Stadsarchief van Leuven voor. Wie houdt het vurigste pleidooi voor dit geheugen van Leuven? Wie promoot het archief het best? En wie is de echte stadsarchivaris van Leuven? Aan jou om hem te identificeren. » » LOCATIE: STADHUIS collegegang (eerste verdieping) GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN » » STADSPLAN LOCATIE 1 »» OPEN VAN 10 TOT 18 UUR

In samenwerking met de Koninklijke Leuvense Gidsenbond

Ook de Leuvense Gidsenbond was zich ervan ­bewust dat de meeste Leuvense wonderen verdwenen waren en daarom ging ze in 1974 op zoek naar zeven moderne wonderen. Laat je in deze tentoonstelling verrassen door de vindingrijkheid van de Peeterman en kom zelf oordelen of Leuven als een wonderlijke stad kan ­bestempeld worden. Om 13.30 en 15.30 uur neemt de Gidsenbond je vanuit deze tentoonstelling mee de stad in, op zoek naar de Leuvense wonderen.

» » DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET BEPERKTE

»» LOCATIE: STADHUIS

MOBILITEIT, ZIE P. 30

artilleriekamer (gelijkvloers) GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN

»»

»» STADSPLAN LOCATIE 1 » » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR De mensen lopen onder de wortels van de bomen (Tervuursepoort), een van de zeven wonderen © Stadsarchief Leuven

» » DEZE ACTIVITEIT LOOPT NA ERFGOEDDAG NOG TOT 31 MEI 2010 »» »» gegidste stadswandelingen

‘7 x wonderen, illusies en verhalen’ »» om 13.30 en 15.30 uur »» RESERVATIE: [email protected] of +32 (0)16 27 22 85 » » vertrek: stadhuis, duur: 1 uur » » DEZE WANDELING IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN AUDITIEVE BEPERKING, ZIE P. 31 »»

– PAGINA 5 –

programma leuven centrum 3 TENTOONSTELLING Zeven stadsgezichten van Edmond Fierlants

In samenwerking met stadsfotograaf Marco ­Mertens en de Academie voor het Leuvens dialect

In 1865 verscheen een fotoalbum van fotograaf Edmond Fierlants (1819-1869) met 33 foto’s van Leuvense straten, pleinen en binnenzichten van kerken. Dit oudste fotoalbum is een ­schitterende iconografische bron voor het 19de-eeuwse Leuven. Stadsfotograaf Marco Mertens ­selecteerde zeven foto’s uit dit album en bewerkte ze met een vreemd element. Aan de bezoeker om de ­zeven vreemde elementen te detecteren. De leden van de Academie voor het Leuvens ­dialect vertellen hun verhaal bij deze foto’s. Echte Leuvense verhalen? Of toch ook niet? Om 11 en 15 uur nemen ze je mee naar de Oude Markt, op zoek naar meer FAKE. Deze rondlei­ dingen worden gegidst in het Leuvens dialect. Vertrek in het stadhuis.

Sfeerbeeld van de Vismarkt uit het fotoalbum van Edmond Fierlants © Stadsarchief Leuven

4 TENTOONSTELLING Zeven geslachten van Leuven Op het einde van de 16de eeuw beschreven ­verschillende historici het ontstaan van Leuven. Volgens Willem Boonen en Van Dieve zou heer Bastijn zijn zeven dochters uitgehuwelijkt hebben aan evenveel Leuvense edelmannen. Deze huwelijksklokken luidden de geschiedenis van de zeven geslachten in. In deze tentoonstelling kom je ­alles te weten over de fantasierijke beschrijving van de Leuvense geslachten en over hun heraldische wapens. »» LOCATIE: STADHUIS

» » LOCATIE: STADHUIS

collegegang (eerste verdieping) GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN

schatkamer (gelijkvloers) GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN

» » STADSPLAN LOCATIE 1

»» STADSPLAN LOCATIE 1

»» OPEN VAN 10 TOT 18 UUR

» » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR

» » DEZE activiteit IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN AUDITIEVE

» » DEZE ACTIVITEIT LOOPT NA ERFGOEDDAG NOG

BEPERKING en met beperkte mobiliteit, zie p. 30-31

TOT 31 MEI 2010 »» DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET BEPERKTE MOBILITEIT, ZIE P. 30 »» » » RONDLEIDINGEN IN ‘T LEIVES » » OM 11 EN 15 UUR » » RESERVATIE: [email protected] of +32 (0)16 27 22 85 »» VERTREK: STADHUIS, DUUR: 1 UUR » » DEZE RONDLEIDING IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET BEPERKTE MOBILITEIT, ZIE P. 30 »»

– PAGINA 6 –

Titelpagina van een 18de-eeuws handschrift over de zeven Leuvense geslachten © Stadsarchief Leuven

»»

programma leuven centrum Zeven schepenen uit 16de-eeuws handschrift van Willem Boonen © Stadsarchief Leuven

5 TENTOONSTELLING Zeven Leuvense schepenen Vanaf het midden van de 12de eeuw waren er in Leuven zeven schepenen verenigd in de schepen­ bank. Hun taak was tweevoudig. In de eerste plaats waren deze stadsambtenaren rechters die allerlei straffen konden uitspreken, waaronder ook de doodstraf. Daarnaast stelden ze akten en contracten op, die te maken hadden met allerlei aspecten uit het dagelijkse leven. Ze adviseerden bij klachten of bij burenruzies, maar legden evengoed de bouw van een huis of de opmaak van een testament vast. In deze tentoonstelling ontdek je wie deze mensen waren, die toch een belangrijk aandeel in het bestuur van de stad hadden.

»» LOCATIE: STADHUIS schepenkamers (gelijkvloers) GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN » » STADSPLAN LOCATIE 1 »» OPEN VAN 10 TOT 18 UUR »» DEZE ACTIVITEIT LOOPT NA ERFGOEDDAG NOG TOT 31 MEI 2010 »» DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN AUDITIEVE BEPERKING, ZIE P. 31 »»

MEER OVER HET STADSARCHIEF

verzamelingen, zoals de aangekochte collecties van Leuvenaars Eugène

MEER OVER DE ­Academie voor het Leuvens dialect

Het stedelijk archief van Leuven is

Sprengers en Rik Uytterhoeven.

Een paar Leuvenaars besloten 20 jaar

sedert 1164 bijna volledig bewaard

geleden dat er iets moest gebeuren

gebleven en heeft de afgelopen 800

Tweebronnen, Rijschoolstraat 4,

om hun mooie dialect in stand te

jaar geen noemenswaardige schade

3000 Leuven,

houden. Vandaag is de Academie

opgelopen. Leuven heeft zo een

+32 (0)16 30 08 70,

nog amper weg te denken uit het

van de belangrijkste middeleeuwse

[email protected],

culturele leven in de Dijlestad. De

stadsarchieven van het oude Hertog­

www.leuven.be/archief

Academie voor het Leuvens ­dialect

dom Brabant.

stelt zich tot doel het Leuvens dialect

De kern van het archief bestaat uit

MEER OVER SALSA! VZW

te promoten door middel van publi­

de archieven van het stadsbestuur

In 2005 kreeg het Stadsarchief een

caties, voordrachten, wandelingen,

en de vroegere gemeenten Heverlee,

vriendenkring met de dynamische

rondleidingen en toneelopvoeringen

Kessel-Lo en Wilsele. Naast de ar­

naam SALSA!, Samen Actief voor het

in het ‘Leives’.

chieven van deze lokale o­ verheden,

Leuvens Stadsarchief! Deze vrienden­

Je wordt lid voor de schappelijke

bewaart het Stadsarchief ook

kring wil de werking en de uitstraling

prijs van 12 euro. Leden ontvangen

archieven van personen, instellingen

van het Stadsarchief ondersteunen

viermaal per jaar het ledenblad

en ­b edrijven die op een of andere

en de kennis van het l­ okale verleden

‘Ons Leives’, in het Leuvens natuurlijk.

manier hun stempel hebben gedrukt

bevorderen. Dit gebeurt via de

Er zijn ondertussen al v­ erschillende

op de ontwikkeling van Leuven.

nieuwsbrief ‘SALSA!.doc’ die viermaal

publicaties uitgegeven, o.a. de ‘Diks­

Het archief beheert ook historisch

per jaar verschijnt en nieuws brengt

jonêr van ‘t Leives’, ‘Roënoot de Vos’

interessante verzamelingen van

uit het Stadsarchief. Ruimere histo­

en ‘De Sappege Leivenieer’, een boek

kaarten, plannen, foto’s, tekeningen,

rische studies komen aan bod in de

met uitdrukkingen in het Leuvens.

Leuvense kranten, administratieve

‘SALSA!-cahiers’.

Op dit ogenblik wordt de uitgave van

literatuur, historische literatuur over Leuven en omstreken, en privé­

een nieuw Lexicon voorbereid, omdat www.leuven.be/archief

de ‘Diksjonêr van ‘t Leives’ reeds

– PAGINA 7 –

programma leuven centrum geruime tijd is uitverkocht. Onlangs

+32 (0)16 23 71 04,

Zo kom je waarschijnlijk op plaatsen

werd nog een cd uitgegeven in en

[email protected],

waar je anders niet zou komen.

over het Leuvens, met allerlei weet­

www.onsleives.be

Ze organiseert ieder jaar ook zelf

jes , liedjes, verhalen en gedichtjes.

een aantal wandelingen via In&Uit Leuven.

op de activiteiten: de ‘Leiveseclub’,

MEER OVER DE KONINKLIJKE LEUVENSE GIDSENBOND

‘De Leivesen Achteneun’ en de

De gediplomeerde gidsen van de

In&Uit Leuven,

jaarlijkse ‘Sjepoeët’ (Leuvens voor

Koninklijke Leuvense Gidsenbond

Naamsestraat 1,

banket). De Academie zet zich in

staan klaar voor iedereen die Leuven

3000 leuven,

voor het goede doel en verleent ook

een beetje beter wil leren kennen.

+32 (0)16 20 30 20,

gratis hulp aan verenigingen en

Zij bezoeken wat jij wilt en trakteren

[email protected] of 

privépersonen bij het omzetten van

je op leuke en interessante verhalen

[email protected],

teksten in het Leuvense dialect.

uit de geschiedenis van de stad.

www.gidsenleuven.be

Daarnaast ben je van harte welkom

Jeanne Cardijn © KADOC

6 tentoonstelling Zeven Leuvense vrouwen­ portretten: van mythisch tot waarheidsgetrouw VZW CULTUREEL ERFGOED ANNUNTIATEN In samenwerking met Marc Carnier (ARA), Els Flour (AVG-Carhif), Evelien Prové (SLAC), Provinciaal Kunstbezit Provincie Vlaams-Brabant, Oky Van der Velden, Veerle Van Welden (KVLV), Jo Vranckx (De Roets).

Ignace Van den Bossche © Cultureel erfgoed Annuntiaten Heverlee, foto Omer D’hoe

Zeven Leuvense vrouwen. Van sommigen werd hun naam vereeuwigd in een straatnaam. Hoe mythisch of waarheidsgetrouw is hun levensverhaal? Hoe uitzonderlijk waren hun levens? Ontdek het zelf in de wandelzaal van het ­stadhuis! “Je komt Leuven binnen via de Catharina Daneels­ poort en volgt de Marguerite Lefèvrelaan tot op het Antonia van Roesmaleplein in het centrum. De Ignace Van den Bosscheroute is een aanrader voor de moedige wandelaars. Ze brengt je naar verborgen plekjes in de stad zoals de Isala Van Dieststeeg, het Jeanne Cardijnhof en de Maria Pirondreef.” Tot zover is het FAKE.

– PAGINA 8 –

programma leuven centrum Isala Van Diest © uit “Vrouwen maken naam: vrouwenfaam op straat”, 1999, Uitgeverij Garant, Stedelijke Emancipatieraad

Catharina Daneels © ARA

Antonia van Roesmale © uit “Vrouwen maken naam: vrouwenfaam op straat”, 1999, Uitgeverij Garant, Stedelijke Emancipatieraad, foto Eric Dewaersegger

Eén ding is zeker, de vrouwen in kwestie hebben echt bestaan. Zij leidden interessante en betekenisvolle levens in verschillende periodes. Ze figureerden of waren zeer ­actief in diverse segmenten van het maatschappelijke leven. Maar wat is er daarvan blijven ­hangen? Zijn ze opgetild tot een icoon of een pionier? Zijn ze tot voorbeeld gesteld, al bij leven een personage of ondanks al hun verdiensten al zo goed als vergeten? De tentoonstelling in de wandelzaal van het stadhuis onderscheidt beeldvorming van feiten. Oky van der Velden kijkt achter het monumentale schilderij naar het tragische leven van de verketterde Antonia van Roesmale. Marc Carnier is benieuwd naar de echte Catharina Daneels uit het stichtende levensverhaal van de 17de-eeuwse annuntiate. Isala Van Diest was de eerste vrouw die in België het beroep van arts uitoefende. Els Flour vraagt zich af waarom voor haar niet direct een pioniersrol was weggelegd in de feministische

Maria Piron © uit “Vrouwen maken naam: vrouwenfaam op straat”, 1999, Uitgeverij Garant, Stedelijke Emancipatieraad

Marguerite Lefèvre © privébezit Prof. em. Frans Gullentops

beweging. Ria Christens stelt vast hoe de eerste Leuvense togata Marguerite Lefèvre al bij ­leven vast kwam te zitten in de beeldvorming rond haar. Evelien Prové doet de moeilijke oefening om kunstenares Maria Piron los te weken uit het ‘gekende’ kunstenaarsechtpaar. Jeanne Cardijn vergroeide al evenzeer met een organisatie in die mate dat zij de Boerinnenbond was. Jo Vranckx ondervindt hoe het missionarisleven van de vrijmoedige Ignace Van den Bossche moeilijk in één historische sjabloon te gieten is. »» LOCATIE: STADHUIS WANDELZAAL GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN »» STADSPLAN LOCATIE 1 »» OPEN van 10 tot 18 UUR »» DEZE ACTIVITEIT LOOPT NA ERFGOEDDAG NOG TOT 31 MEI 2010 » » contact op erfgoeddag: +32 (0)16 39 90 11 »» DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN VISUELE BEPERKING, ZIE P. 30 »»

– PAGINA 9 –

programma leuven centrum MEER OVER DE Vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten

alsook van de private sector en

De geschiedenis van de zusters

notarissen, grote families, enz. die

­Annuntiaten van Heverlee is verbon­

een belangrijke rol hebben gespeeld

den met het Heilig-Hartinstituut,

in het maatschappelijk leven). Het

opgericht in 1887. De vzw Cultureel

Rijksarchief bewaart documenten

Erfgoed Annuntiaten voert het

van de 9de eeuw tot nu. In totaal gaat

beheer en dagelijks beleid inzake het

het voor alle rijksarchieven samen

cultureel erfgoed van het instituut en

over meer dan 220 strekkende km

van de congregatie. De collectie weer­

archief.

particulieren (bedrijven, politici, verenigingen en genootschappen,

spiegelt de uiterst ­gediversifieerde

Gravure van de site van het Heilig-Hartinstituut in Heverlee, 1894 © vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten

activiteiten (1885-heden) van het

+32 (0)2 513 76 80,

religieus instituut, met onderwijs

[email protected],

MEER OVER DE ROETS

als primaire opdracht. Alle roerende

www.archarch.be

De Roets is Vlaanderens unieke,

erfgoedcategorieën zijn beschikbaar.

luchtige en verrassende weekkalender die je historische kennis wat opfrist.

in erfgoed inzake diverse terreinen:

MEER OVER VZW ARCHIEF­ CENTRUM VOOR VROUWEN­GESCHIEDENIS

kunst en cultuur, missie en

Het Archiefcentrum voor Vrouwen­

De Roets kom je te weten waar je zelf

(de)kolonisatie.

geschiedenis legt zich toe op het

vandaan komt, waar je eigen roots

erfgoed van de niet-verzuilde

liggen.

Thematisch overstijgt de collectie de primaire taak, wat resulteerde

Ideaal voor als je niet meer weet wie Simon Stevin is of Alice Nahon. Met

Naamsesteenweg 355,

vrouwenbeweging in België. Zijn

3001 Heverlee,

rijke collectie archieven, boeken,

+32 (0)16 39 90 11 (algemeen) of

tijdschriften, affiches en foto’s belicht

+32 (0)16 39 93 20,

niet alleen een hele waaier aan

[email protected],

vrouwenorganisaties, maar ook de

www.annuntiatenheverlee.be

ruimere vrouwengeschiedenis. Met de

MEER OVER PROVINCIAAL KUNSTBEZIT- PROVINCIE VLAAMS-BRABANT

www.roetsinfo.eu

rondreizende tentoonstellingen ‘Een

Het provinciaal kunstbezit is een

MEER OVER ALGEMEEN RIJKSARCHIEF (ARA)

Vrouw, een Stem’ (politieke rechten

verzameling van werken van Vlaams-

van vrouwen) en ‘Jongens en meisjes,

Brabantse kunstenaars, aangevuld

Het Rijksarchief is een ­federale

bestemming bekend’ (evolueerden

met werk van kunstenaars van elders

­wetenschappelijke instelling en

ideaalbeelden rond mannelijkheid en

die deze collectie helpen kaderen.

­bestaat uit het Algemeen Rijksarchief

vrouwelijkheid?), laat het een breed

De provincie Vlaams-Brabant ontsluit

te Brussel en uit de 17 ­Rijksarchieven

publiek kennismaken met vrouwen-

het kunstbezit online op de website

verspreid over het gehele land.

en gendergeschiedenis.

www.kunstbezitvlaamsbrabant.be.

­bewaring van de archieven die door

+32 (0)2 229 38 31,

Provinciehuis, Provincieplein 1,

een overheid werden tot stand

[email protected],

3010 Kessel-Lo,

gebracht en beheerd. Het geeft in dit

www.avg-carhif.be

+32 (0) 16 26 76 70,

Het oefent toezicht uit op de goede

verband richtlijnen en aanbevelingen.

[email protected],

Het Rijksarchief verwerft en bewaart

www.vlaamsbrabant.be

(na selectie) archieven van minstens 30 jaar oud van hoven en rechtban­ ken, openbare besturen en notarissen,

– PAGINA 10 –

programma leuven centrum 7 tentoonstelling De Jaartallen en (7x) Fake Verbond der Jaartallen Leuven vzw Het Jaartallenleven in Leuven bestaat al meer dan 100 jaar. Het is een uniek fenomeen waarbij mannen van hetzelfde geboortejaar een vriendenkring vormen en samen hun 50ste verjaardag voorbereiden. Ga samen met de Mannen van ‘BLOK 7’ op zoek naar FAKE-elementen uit deze typische Leuvense geschiedenis.

Jaartallenkostuums van Fonske © Eric Dewaersegger

MEER OVER HET Verbond der Jaartallen leuven vzw Het Verbond der Jaartallen werd in

Als je de trappen afdaalt van de Raadskelders, maak je kennis met het Jaartallenleven van Leuven. Foto’s, kostuums, vlaggen en emblemen verwijzen naar de verschillende ­vriendenkringen ‘Mannen van het Jaar’ van 1890 tot vandaag. Ter gelegenheid van deze Erfgoeddag nemen de Jaartallen hun eigen geschiedenis kritisch ­onder de loep. Geïnspireerd door het thema FAKE? en aansluitend bij de presentaties in de wandel­ zaal rond al dan niet waarachtige historische ­zeventallen, halen ze zeven FAKE-elementen uit hun eigen verleden aan. De mannen van ‘BLOK 7’ (De Mannen van de jaren ‘17, ‘27, ‘37, ‘47, ‘57 en ‘67) zijn hierbij gids van dienst. Trouwens, ooit al gehoord van hun misleidende stunts van vroeger?

1961 in het leven geroepen om de verschillende vriendenkringen van de ‘Mannen van het Jaar’ samen te brengen. Deze vriendenkringen, ook wel ‘de Jaartallen’ genoemd, zijn een uniek Leuvens fenomeen sinds 1890. Mannelijke Leuvenaars verenigen zich op basis van hun gemeenschappelijk geboortejaar en organiseren tussen hun 40ste en 50ste verjaardag allerlei activiteiten. Het uiteindelijke doel is om samen hun 50ste verjaardag met veel luister te vieren. De traditie wil bovendien dat elk jaartal hierbij een eigen embleem, vlag en kostuum kiest. Ondertussen zijn er al meer dan

» » LOCATIE: STADHUIS

130 vriendenkringen ‘Mannen van het

RAADSKELDERS

Jaar’. Het materiaal dat verbonden

GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN

is met deze Leuvense geschiedenis,

»» STADSPLAN LOCATIE 1

bevindt zich grotendeels in de Raads­

» » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR

kelders van het stadhuis. In 2009

»» contact OP erfgoeddag: +32 (0)496 40 10 63

kreeg het Jaartallenleven in Leuven

»»

een plaats op de Vlaamse lijst van immaterieel cultureel erfgoed. +32 (0)16 25 42 02, [email protected], www.raadskelders.net

Fotocollectie Jaartallen in Raadskelders © Eric Dewaersegger

– PAGINA 11 –

programma leuven centrum 8 PRESENTATIE Een face-lift voor Bomma VLAAMSE VERENIGING VOOR FAMILIEKUNDE, afdeling Leuven

MEER OVER DE VLAAMSE VERENIGING VOOR FAMILIEKUNDE Wie meer wil te weten komen over zijn voorouders en wat zij in hun leven meemaakten, kan terecht bij VVF

Voorouders verzamelen is hip, maar hoorde je al eens van genealogische cosmetica? VVF Leuven verduidelijkt dit op de eerste verdieping van het stadhuis in woord en beeld.

Leuven. Voor wie opzoekingen naar zijn stamboom wil starten, organi­ seert zij geregeld een cursus ‘Klim in je stamboom’. Die vertelt hoe je er aan moet beginnen en maakt je wegwijs

Jazeker, een stamboom vervalsen, het gebeurt! Al dan niet opzettelijk, want ook nu nog ­trappen we wel eens in een valstrik uit het verleden. Waarom kreeg het familieblazoen bijvoorbeeld soms een overdreven poetsbeurt? De Leuvense afdeling van de Vlaamse Vereniging voor Familie­ kunde, specialist in stamboomonderzoek, ­focust op voorbeelden uit het verleden van enkele Leuvense families van weleer. Beroemd of berucht? Echt of vals? De antwoorden krijg je in de gotische zaal van het stadhuis.

in de bronnen en in de archieven. Wie zich verder wil inwerken in het oud schrift en in het Latijn dat de pastoors gebruikten, kan zijn voordeel halen uit de oefensessies tijdens de maan­ delijkse ­vergaderingen. De vereniging wisselt die af met ervaringsuitwisse­ lingen en met voordrachten over een genealogisch of historisch onderwerp. Wie de computer wil inschakelen om zijn gegevens op te slaan, kan altijd

» » LOCATIE: STADHUIS GOTISCHE ZAAL (eerste verdieping)

raad vragen of eventuele problemen voorleggen.

GROTE MARKT 9, 3000 LEUVEN »» STADSPLAN LOCATIE 1

[email protected],

» » OPEN van 10 tot 18 UUR

http://home.scarlet.be/

»» contact OP erfgoeddag: +32 (0)497 39 39 46

~jdebeurm/index.htm

»»

Polarimeter De Puydt ©SIWE

– PAGINA 12 –

programma leuven centrum 9 TENTOONSTELLING Fake & FOOD: The good old days - they were terrible

SIWE (Steunpunt voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed) In samenwerking met Centrum Agrarische Geschiedenis

SIWE onderzoekt op Erfgoeddag hoe FAKE ­voeding kan zijn. Ontdek de wetenschapper in jezelf en doe mee op de eerste verdieping van het stadhuis. Hoe vaak hoor je niet zeggen: “... in de goede oude tijd”? Toch moet deze uitspraak met een grote korrel zout genomen worden. Als we een microscopisch oog werpen op vroeger, merken we dat niet alles even zuiver was. Melk werd aangelengd met beekwater en andere etenswaren werden vervalst door toevoeging van gevaarlijke ­chemische stoffen. De SIWE-tentoonstelling legt de vinger op de vreselijke toestanden, van vroeger tot nu, op gebied van voedselfraude. Denken we maar aan de melkpoedervervalsing in China in 2008. Door de bedrieglijke toevoeging van melamine aan melkpoeder moesten toen duizenden kinderen worden opgenomen in het ziekenhuis. Iedereen herinnert zich waarschijnlijk ook nog de plofkippen? Of het fenomeen waarbij filet americain mooi rood wordt gekleurd voor een smakelijker uitzicht? Aan de hand van een verzameling karikaturen van Otto Bettmann, voorbeelden van ­vervalsingen uit gespecialiseerde tijdschriften en boeken uit de SIWE-collectie, worden toenmalige voedselvervalsingen en de maatregelen om ze te beteu­gelen voorgesteld.

Manneke Pis lengt de volle melk aan. Jaren 1910. © Musée de la Gourmandise, Hermalle-Sous-Huy

al dan niet ­besmet water aan melk werd en wordt ­opgespoord met densitometers? En dat via ­refractometrie vervalsingen van boter en oliën opgespoord worden? SIWE haalt op de Erfgoeddag de microscoop boven en onderzoekt enkele voedingswaren. Kom kennismaken met deze wetenschappelijke meet­instrumenten en ­toestellen uit de SIWE-collectie en ontdek de ­wetenschapper in jezelf! »» LOCATIE: Stadhuis achterkant GOTische zaal (eerste verdiepING) Grote Markt 9, 3000 Leuven » » STADSPLAN LOCATIE 1 »» open van 10 tot 18 uur »» contact OP erfgoeddag: +32 (0)16 58 43 42

Op de eerste verdieping van het stadhuis, ­achter de gotische zaal, wordt geëxperimenteerd en worden vervalsingen opgespoord of gesimuleerd. Wist je trouwens dat de toevoeging van

» » DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN VISUELE BEPERKING, ZIE P. 30 »»

– PAGINA 13 –

programma leuven centrum

10 TENTOONSTELLING Leuvense bedrijven en bedrijvigheid op 19de-eeuwse porseleinkaarten

Porseleinkaart met voorstelling van de monumentale brouwerij La Vignette te Leuven © SIWE

SIWE (Steunpunt voor Industrieel en Wetenschappelijk Erfgoed) De 19de-eeuwse porseleinkaarten gelden als een van de oudste vormen van reclame. Maar in hoeverre zijn de lithografische voorstellingen op de kaarten ook correct? Voorstellingen van manifestaties en bedrijven blijken vaak een vals of vertekend beeld weer te geven: te grote gebouwen, te luxueuze interieurs. Deze tentoonstelling werpt een unieke blik op de 19de-eeuwse reclamevoering. Kunnen wij ons de wereld nog voorstellen zonder gemanipuleerde fotobeelden en moderne ­reclamevormen die ons omringen en proberen te ­overtuigen? Ook al in het midden van de 19de eeuw, toen geporseleinde kaarten populair ­waren

en fotografie nog in haar ­kinderschoenen stond, werden hedendaagse reclametechnieken gebruikt. Grafische voorstellingen, al dan niet waarheidsgetrouw, waren toen erg belangrijk en prijkten dan ook op de porseleinkaarten. De porseleinkaart dankt haar naam aan het witte glanzende laagje op het oppervlak, dat aandoet als echt porselein. Anders dan postkaarten die op termijn vergelen, verliezen porseleinkaarten, zelfs na 150 jaar, hun schoonheid niet. Het procédé voor het vervaardigen van porseleinkaarten is omslachtig, wat de prijs van de luxueuze advertenties de hoogte in joeg en ze al tijdens hun omloopperiode tot verzamelobjecten maakte. Het is dan ook niet verwonderlijk dat het vaak gaat om visitekaartjes van de hoge burgerij.

Detail van een porseleinkaart met de chemische fabriek Kennis & Van Mechelen te Leuven © SIWE

– PAGINA 14 –

Toch werden porseleinkaarten ook gebruikt als publiciteitskaarten voor nijverheid en handelszaken. Ondanks een zekere overdrijving in de weergave van de winkels, hotels, werkhuizen en fabrieken op deze reclamekaarten, krijg je toch, bij benadering, een beeld over de lokale economie en bedrijfs­ geschiedenis.

programma leuven centrum

MEER OVER Steunpunt voor Industrieel en Wetenschap­ pelijk Erfgoed

SIWE is momenteel het enige erfgoeddepot in het Leuvense dat in

MEER OVER HET CENTRUM AGRARISCHE GESCHIEDENIS

SIWE (Steunpunt voor Industrieel

beperkte mate bedreigd industrieel

Het Centrum voor Agrarische

en wetenschappelijk erfgoed kan

Geschiedenis wil, samen met andere

en Wetenschappelijk Erfgoed) is ge­

redden en bewaren. SIWE organiseert

geïnteresseerden, het verleden van

huisvest in de voormalige Molens Van

­tentoonstellingen, voordrachten en

landbouw, platteland en voeding van­

Orshoven, een 19de-eeuws industrieel

bezoeken op diverse locaties. In de

af de tweede helft van de 18de eeuw

gebouw. SIWE wil het industrieel

didactische collectie in de Molens van

bestuderen, bewaren en toegankelijk

en wetenschappelijk patrimonium

Orshoven kan men representatieve

maken voor een groot publiek. Dit

instandhouden en ontsluiten.

objecten en documenten bekijken.

cultureel erfgoed wordt belicht in zijn nationale en internationale context,

SIWE kan verwerven of in bruikleen ontvangen: objecten en documen­

Molens van Orshoven,

waarbij ook grote aandacht uitgaat

ten die betrekking hebben op alle

Stapelhuisstraat 15,

naar de interactie met actualiteit en

aspecten van de evolutie van kennis

3000 Leuven,

toekomst.

en technieken in industrie en weten­

+32 (0)16 58 43 42,

Het CAG is een kenniscentrum dat de

schappen.

[email protected], www.siwe.be

geschiedenis van het brede themaveld landbouw, platteland en voeding bestudeert van 1750 tot vandaag.

Naast een documentaire waarde hebben deze kaarten ook een artistieke waarde. Ze werden met grote zorg getekend: kijk naar het centrale ­motief, naar de vaak weelderige lijst eromheen en de drukke randversieringen rond het centraal gedeelte van de kaarten.

Het doet aan ondersteuning, geeft advies en zoekt samenwerking op maat van de partners. Het CAG biedt ook informatie, educatie en animatie. Het wil het brede publiek aanspreken over verleden, heden en toekomst van landbouw en voeding, via publica­

Op Erfgoeddag presenteert SIWE een reeks porseleinkaarten uit een grotere verzameling. Het is jouw kans om niet enkel de porseleinkaarten, maar ook het 19de-eeuwse handels- en industriële ­leven van Leuven en andere Vlaamse steden op een ­bijzondere manier te ontdekken.

ties, lezingen, evenementen en het internet. De nodige wetenschappe­ lijke ondersteuning wordt verstrekt door het Interfacultair Centrum Agrarische Geschiedenis (ICAG) van de K.U.Leuven, een zusterorganisatie van het CAG.

Laat je je om de tuin leiden door de fraaie plaatjes of leg je de vinger op de vervalsingen?!

Het CAG is door de Vlaamse Overheid erkend als expertisecentrum voor het agrarisch erfgoed in Vlaanderen.

» » LOCATIE: Stadhuis Achterkant Gotische zaal (eerste verdiepING),

Atrechtcollege,

Grote Markt 9, 3000 Leuven

Naamsestraat 63, 3000 Leuven,

»» STADSPLAN LOCATIE 1

+32 (0)16 32 35 25, contact@

» » open van 10 tot 18 uur

cagnet.be, www.cagnet.be,

» » contact OP erfgoeddag: +32 (0)16 58 43 42

www.hetvirtueleland.be

»»

– PAGINA 15 –

programma leuven centrum Jacquemart © Marc Van Eyck

DE BEIAARD De beiaard is een typisch Belgisch muziekinstrument dat in 2010 zijn 500ste verjaardag viert. Het instrument bestaat uit een vijftigtal bronzen klokken die worden bespeeld met een stokkenklavier. Beiaarden hangen in torens, van waaruit ze hun muziek gratis uitstrooien voor het grote publiek. Leuven heeft vier beiaardtorens die hun klank verspreiden over de hele stad. Voor Erfgoeddag staan twee van deze Leuvense beiaarden in de kijker en brengen ze bijzondere muziek.

11 BEIAARDConcert Fusion on Bells Campanae Lovanienses In samenwerking met Bana Leuven, FilipinianaEuropa vzw, Hevi, Integratieraad Leuven, International Office K.U.Leuven, Russische school Leuven, Universiteitsbibliotheek Leuven e.a.

De 500ste verjaardag van de beiaard is een mooie gelegenheid om de geschiedenis van dit Vlaams muzikaal erfgoed te belichten. Maar het is eveneens een aansporing om na te denken over zijn rol in de huidige, multiculturele samenleving. Afrikaanse ritmes of Indonesische motieven op Vlaamse klokken: een schokkende ervaring? Of gewoonweg surrealistische FAKE? De Leuvense beiaardiers en allochtone verenigingen zochten samen ‘vreemde’ muziek uit, ­geschikt om te spelen op de Leuvense beiaarden. Wordt de beiaard na 500 jaar eindelijk het wereldinstrument dat speelt voor iedereen?

Concerten en/of torenbezoek Je kan de beiaardconcerten meemaken van op het Ladeuzeplein (voor de Universiteitsbibliotheek) of op Grote Markt (voor de Sint-Pieterskerk). Maar al wie meer spektakel wil, kan zich inschrijven voor een van de torenbezoeken. Je beklimt dan samen met de beiaardier de toren en kan dan hoog, daarboven, de beiaardier live aan het werk zien en ­horen. Niet voor mensen met hoogtevrees, maar wel voor al wie iets exclusiefs wil meemaken! »» LOCATIES: SINT-PIETERSKERK GROTE MARKT, 3000 LEUVEN

UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Mgr. Ladeuzeplein 21, 3000 Leuven »» STADSPLAN LOCATIEs 1 en 2 »» CONCERTEN OM 12 en 15 UUR (BEIAARD UNIVERSITEITS­ BIBLIOTHEEK): BEIAARDIER LUC ROMBOUTS EN OM 13 UUr (BEIAARD SINT-PIETERSKERK): BEIAARDIER MARC VAN EYCK

In samenwerking met de integratieraad en ­enkele allochtone verenigingen verzamelden de ­beiaardiers allerlei multiculturele muziek: van een Filippijns volkslied tot Koerdische klanken. Alles voor en door de beiaard. Vanaf Erfgoeddag heeft dit instrument er een heel multicultureel repertoire bij. Je kan dit in primeur komen beluisteren.

– PAGINA 16 –

»» DUUR CONCERT: 30 MIN »» TE BELUISTEREN VAN OP HET LADEUZEPLEIN EN DE GROTE MARKT »» DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET BEPERKTE MOBILBITEIT, ZIE P. 30 »»

programma leuven centrum MEER OVER CAMPANAE LOVANIENSES

MEER OVER BANA LEUVEN

meer over hevi

Bana Leuven brengt personen met

Belgisch-Koerdische vereniging

Sinds 1988 wordt het klokken- en bei­

een affiniteit voor de Democratische

aardgebeuren in Leuven gepromoot

Republiek Congo (DRC) samen en

Begijnenstraat 8, 3060 Bertem,

en gecoördineerd door Campanae

organiseert jaarlijks verschillende

[email protected],

Lovanienses. De vereniging telt meer

activiteiten.

www.hevicult.be.ma

activiteiten, zoals concerten, lezingen,

Willem Coosemansstraat 45,

beiaardtrips, het gezamenlijk paaslui­

3010 Kessel-lo,

MEER OVER INTERNATIONAL OFFICE K.U.LEUVEN

den enz. Er wordt een driemaandelijk­

+32 (0)485 96 40 57,

Wie aan de K.U.Leuven studeert of

se nieuwsbrief uitgegeven die naast

[email protected],

werkt, komt terecht in een bruisende,

actuele onderwerpen ook historische

www.banaleuven.be

internationale gemeenschap. Niet

dan 300 leden en organiseert tal van

en beschouwende artikels bevat.

alleen komen elk jaar honderden bui­ tenlandse studenten en onderzoekers

enkele belangrijke projecten zoals

meer over filipinianaeuropa vzw

de creatie van de jaquemart Meester

Filipiniana-Europa vzw wil vriend­

haar eigen mensen ook aan om erva­

Jan op de Leuvense Sint-Pieterskerk

schappelijke, interculturele en

ring op te doen in het buitenland

en de cd Klokslag, met klokgeluiden

andere menselijke betrekkingen in

en voorslagen in Vlaams-Brabant. In

onze maatschappij aanmoedigen:

International admissions & mobility

2008 bracht de vereniging het over­

voornamelijk onder de Filippijnse

unit, Naamsestraat 63 - bus 5410,

zichtswerk ‘Campanae Lovanienses’

mensen, de Belgen en de verschillende

3000 Leuven, +32 (0)16 32 37 46,

uit, waarin onder meer een overzicht

migranten­gemeenschappen in België.

[email protected].

Verder ondernam de Campanae

be, www.kuleuven.be

wordt gegeven van alle klokken en beiaarden in Groot-Leuven.

naar Leuven; de universiteit moedigt

Ridderstraat 128, 3000 Leuven,

+32 (0)475 69 06 69,

[email protected],

MEER OVER DE RUSSISCHE SCHOOL

[email protected],

www.filipiniana-europa.be

De Russische School maakt kinderen

+32 (0)16 23 48 15,

www.beiaard.be

van Russische of Belgisch-Russische ouders op een speelse en ongedwon­ gen wijze vertrouwd met het lezen en

» » OF LIVE CONCERT MET

TORENBEZOEK » » VERZAMELEN OM 11.30 en 14.30

schrijven van de Russische taal. De school startte vijf jaar geleden als een kleinschalig project, maar

UUR AAN DE HOOFD­INGANG VAN DE

is inmiddels uitgegroeid tot een

­U NIVERSITEITSBIBLIOTHEEK of OM

volwaardig integratieproject.

12.45 UUR AAN DE ZIJ-INGANG VAN DE SINT-PIETERSKERK

Diestsesteenweg 42, 3010 Leuven,

»» DUUR: 1 uur 15 min

+32 (0)486 76 97 56, yana0212@

» » reservatie TORENBEZOEK: info@

yahoo.com, http://sites.google.

beiaard.be of +32 (0)475 69 06 69

com/site/russischool/

»» maximum 25 plaatsen PER GROEP » » DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS ­TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN VISUELE BEPER­ KING, ZIE P. 30 »»

© Marc Van Eyck

– PAGINA 17 –

programma leuven centrum 12 Workshop en toonmoment Sampling compositie MATRIX In samenwerking met Campanae Lovanienses en M Leuven

Dj’s, componisten uit de jaren ‘50 met witte labo-jassen, The Beatles en muzikanten van vandaag. Ze doen het allemaal: sampling. Met opgenomen geluiden - muziek of alledaagse klanken - maken ze iets nieuws. MATRIX organiseert een workshop voor jongeren om zelf te leren samplen, geïnspireerd door de nieuwe beiaardmuziek van Fusion on bells. Een groepje jongeren krijgt tijdens een workshop de kans om zélf een samplingcompositie in elkaar te steken, onder leiding van een ervaren componist. We laten ons daarvoor onder meer inspireren door de bijzondere beiaardklanken die tijdens Erfgoeddag in Leuven zullen weerklinken. Het ­resultaat van de workshop is te horen tijdens een toonmoment op het einde van de dag. Voor jongeren vanaf 14 jaar die zin hebben om mee te doen en om nieuwe dingen te ontdekken. Volwassenen zijn uiteraard ook welkom! Geen voorkennis vereist.

Basklokken van de beiaard van de Universiteitsbibliotheek © Luc Rombouts

»» LOCATIE: M LEUVEN Leopold VANDERKELENSTRAAT 28, 3000 LEUVEN »» STADSPLAN LOCATIE 3 » » OM 11 UUR (TOT 16.30 UUR) » » AANSLUITEND TOONMOMENT, OM 16.30 UUR » » Deelnemen is gratis, maar inschrijven is nood­ zakelijk. Snel zijn is de boodschap, want het aantal plaatsen is beperkt! »» Zelf meebrengen: laptop (indien mogelijk) en een goede koptelefoon »» Meer info & inschrijvingen: [email protected] of +32 (0)499 18 54 51 »»

Het klavier van de beiaard van de Universiteitsbibliotheek © Luc Rombouts

– PAGINA 18 –

programma leuven centrum 13 tentoonstelling Sampling Compositie

MEER OVER Matrix MATRIX, Centrum voor Nieuwe ­M uziek houdt zich bezig met klas­

MATRIX

sieke muziek van na 1950 op vlak

In samenwerking met M Leuven

van documentatie en educatie. In het documentatiecentrum is een uitge­

Hoe ziet geluid eruit? Wat kan je ermee doen als je het opneemt? Wat gebeurt er als een componist aan de slag gaat met de geluiden van alledag? Bestaan er dan nog ­onmuzikale klanken? In een mini-tentoonstelling duikt MATRIX de wereld van de sampling in.

breide collectie boeken, partituren en cd’s te vinden. De educatieve dienst ontwikkelt grote en kleine projecten rond nieuwe muziek voor kinderen, jongeren en volwassenen. Huis van Ophem,

We laten zien en horen wat sampling is, waar het vandaan komt en wat componisten er zo al mee doen. Alledaagse geluiden worden uit hun context geplukt en krijgen in de handen van een componist een nieuwe, muzikale betekenis. Een muzikale ontdekkingstocht van de ‘musique concrète’ uit de jaren 1950, de stamvader van de sampling, tot Berio, Stockhausen, The Beatles en componisten van vandaag.

Minderbroedersstraat 48, 3000 Leuven, +32 (0)16 33 20 43, info@ matrix-new-music.be, www.matrix-new-music.be

» » LOCATIE: M LEUVEN Leopold VANDERKELENSTRAAT 28, 3000 LEUVEN » » STADSPLAN LOCATIE 3 »» OPEN van 11 tot 17 UUR, RONDLEIDINGEN OM 14 EN 15 UUR » » DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN VISUELE BEPERKING, ZIE P. 30 »»

Matrix © 2003 by Daniel P. B. Smith. Licensed under to the terms of the wikipedia copyright

– PAGINA 19 –

programma leuven centrum

Universiteitsbibliotheek © Rob Stevens

14 tentoonstelling FAK(E)simile? Universiteitsbibliotheek Leuven In samenwerking met Vlaamse Erfgoed­ biblio­theek vzw, Erf­goedbibliotheek Hendrik ­Conscience, Openbare Bibliotheek Brugge, ­Provinciale Bibliotheek Limburg, Universiteitsbibliotheek Antwerpen en Universiteitsbibliotheek Gent

Al eeuwenlang worden facsimile’s gemaakt van zeldzame manuscripten en bijzondere drukken. ‘FAK(E)simile?’ presenteert de diverse productietechnieken en gebruiken, en confronteert originele stukken met hun papieren en digitale replica’s. Is elke kopie FAKE? Zijn replica’s waardeloos? Waarom zijn facsimile’s tot op vandaag gegeerd door een breed publiek? Vragen waar deze tentoonstelling antwoorden op biedt.

De Universiteitsbibliotheek van Leuven organiseert ‘FAK(E)­simile?’ in samenwerking met de vzw Vlaamse Erfgoedbibliotheek en de ­overige vijf partnerbibliotheken van deze organisatie: de ­Universiteitsbibliotheken van Antwerpen en Gent, de Erfgoedbibliotheek Hendrik ­Conscience in Antwerpen, de Openbare Bibliotheek van Brugge en de Provinciale Bibliotheek Limburg in Hasselt. Elke partnerbibliotheek geeft op basis van haar eigen collectie een aparte ­invulling aan dit thema. »» LOCATIE: UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK Mgr. Ladeuzeplein 21, 3000 Leuven »» STADSPLAN LOCATIE 2 » » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR »» DEZE ACTIVITEIT loopt NA ERFGOEDDAG nog tot 11 juni 2010 »» contact OP erfgoeddag: +32 (0)484 97 32 21 »» DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET EEN AUDITIEVE BEPERKING, ZIE P. 31. »»

– PAGINA 20 –

programma leuven centrum MEER OVER DE UNIVERSITEITSBIBLIOTHEEK VAN LEUVEN

Versailles voor dertien miljoen mark

met haar partners wil de vzw het

aan boeken leveren. Bij de intocht van

publiek sensibiliseren voor het rijke

de Wehrmacht in mei 1940 gingen

bibliotheekerfgoed dat in Vlaande­

De Leuvense Universiteitsbibliotheek

zo’n 900.000 boekdelen samen met

ren aanwezig is. Daarnaast wil de

heeft een bewogen geschiedenis.

een groot deel van het nieuwe gebouw

Vlaamse Erfgoedbibliotheek – via

De eerste centrale bibliotheek vond bij

in de vlammen op. De huidige rijke

projecten en onderzoek – expertise

haar oprichting in 1636 onderdak in

collecties werden dus grotendeels pas

ontwikkelen en kennis verspreiden

de Universiteitshal aan de Naamse­

na W.O.II verworven.

rond de ontsluiting, de digitalisering en de conservering van deze bewaar­

straat. Samen met een flink deel van de stad werd dit gebouw in augustus

Mgr. Ladeuzeplein 21, 3000 Leuven,

1914 door Duitse troepen in de as ge­

+32 (0)16 32 46 60, http://bib.

legd. Nog tijdens de oorlog kwamen

kuleuven.be/bibc/index.php

collecties.

in de geallieerde en neutrale landen bijeenbrachten voor het herstel van de

MEER OVER DE VZW VLAAMSE ERFGOED­BIBLIOTHEEK

Leuvense bibliotheek.

De vzw Vlaamse Erfgoedbiblio­

De Amerikanen stalen de show met

theek werd in 2008 opgericht als

het aanbod van een nieuw gebouw

ankerpunt voor al wie betrokken

Hendrik Conscienceplein 4,

aan het huidige Mgr. Ladeuzeplein.

is bij de geschreven, gedrukte

2000 Antwerpen,

Duitsland van zijn kant moest in

en digitale erfgoedcollecties van

+32 (0)3 338 87 92,

uitvoering van het Verdrag van

Vlaamse ­bibliotheken. Samen

[email protected]

comités tot stand die geld en boeken

15 tentoonstelling Kuuroord voor Kunst m LEUVEN Conservatie of restauratie is een ­uiterst belang­rijk proces dat zich vaak achter de ­schermen van een museum afspeelt. In M Leuven wordt dit proces zichtbaar en ­beleefbaar, dankzij ‘Kuuroord voor Kunst’.

© Universiteitsbibliotheek K.U. Leuven

Heb je je al eens afgevraagd hoe onze eeuwenoude kunstwerken er na al die tijd nog fris en monter uitzien? De tand des tijds laat immers op alles zijn sporen na… Daar waar voor mensen een resem aan cosmeticaproducten bestaat om ouderdomsverschijnselen te lijf te gaan, doet men bij kunstwerken doorgaans een beroep op restaurateurs voor conservatie of restauratie.

– PAGINA 21 –

programma leuven centrum Tussen 2006 en 2009 onderging het Leuvense museum een volledige metamorfose. Niet alleen de museumsite kreeg een facelift. Er ontstond ook een heus kuuroord voor kunst in de marge van de verbouwingswerken. Het museum wilde immers bij de heropening een collectie in topconditie tonen. Hiervoor selecteerde M maar liefst 127 werken uit de museumverzameling die extra in de watten gelegd en behandeld werden.

»» LOCATIE: M leuven Leopold VanderKelenstraat 28, 3000 Leuven » » STADSPLAN LOCATIE 3 »» OPEN VAN 11 TOT 18 UUR »» roNDLEIDINGEN BEGINNEN stipt OM 12, 14 eN 16 UUR »» duur: 1,5 uur »» Reservatie voor rondleiding verplicht: [email protected] of +32 (0)16 27 29 29 (Maximum 25 personen per rondleiding)

Het resultaat van drie jaar actieve zorg voor ons erfgoed kan je bewonderen als je de vaste opstelling van het museum bezoekt, maar een groot aantal werken blijft voorlopig in het depot van het museum. Tot ze tijdens de tentoonstelling ‘Kuuroord voor Kunst’ de show mogen stelen.

»» Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste

M biedt de bezoeker aan de hand van verschillende cases een blik op de interessante wereld van conservatie en restauratie. Door middel van fotomateriaal, informatieborden en digitale schermen krijg je zicht op wat er allemaal bij het ‘bewaren’ van kunst komt kijken, een van de belangrijkste functies van een museum, die zich meestal achter de schermen afspeelt. Er wordt stilgestaan bij de belangrijkste factoren die meespelen bij het verval van kunstwerken en de museumbezoeker krijgt tips over hoe ook hij het erfgoed mee kan helpen bewaren.

»»

collectie GRATIS doorlopend te bezoeken »» contact OP erfgoeddag: +32 (0)16 27 29 29 » » DEZE ACTIVITEIT IS OPGENOMEN IN HET PARCOURS TOEGANKELIJK VOOR MENSEN MET BEPERKTE MOBILITEIT EN IN HET PARCOURS VOOR MENSEN MET EEN AUDITIEVE BEPERKING, ZIE P. 30-31

Speciaal voor Erfgoeddag krijg je als bezoeker een gratis rondleiding en krijg je de kans om professionele restaurateurs ter plekke aan het werk te zien. Je kan dus ook live het proces van een restauratie volgen. Ook het begrip authenticiteit komt aan bod: wanneer is iets FAKE en wanneer echt?

Campagnebeeld Kuuroord voor Kunst © M Leuven

– PAGINA 22 –

programma leuven centrum

Wat is het? © M Leuven

16 SPEL Wat is het? Fake of niet? m LEUVEN

MEER OVER M LEUVEN M opende in september 2009 haar

Samen op zoek naar FAKE in het museum: om te doen, denken, kijken en beleven. Voor echte jonge speurneuzen.

deuren. Een fonkelend nieuw ­gebouw in een unieke combinatie met het oude gedeelte: het huis Vander Kelen-

Voor 6 tot 10-jarigen staat er tijdens Erfgoeddag een ‘Wat is het?’spel klaar. In team proberen we zo snel mogelijk het juiste kunstwerk te raden. Vervolgens trekken we het museum in en staan oog in oog met het object. Aan elk kunstwerk is er een leuke doe-, denkof kijkopdracht verbonden. Speciaal voor Erfgoeddag gaan we zo op zoek naar FAKE in het museum! Kan jij ontdekken wat echt is en wat FAKE? Ook de tentoonstelling ‘Kuuroord voor Kunst’ ontglipt het oog van de kunstspeurders niet.

Mertens, de academie en het college van Savoye. Ook binnen de werking komt oud naast nieuw te staan. M voert een actief tentoonstellings­ beleid waar zowel hedendaagse kunst als oude kunst een plaats hebben. In de vaste collectie krijg je een overzicht van de kunstproductie in Leuven en Brabant van de 15de tot

» » LOCATIE: M LEUVEN

19de eeuw.

Leopold Vander Kelenstraat 28, 3000 Leuven »» STADSPLAN LOCATIE 3

Leopold Vanderkelenstraat 28,

» » het ‘wat is het?’-spel BEGINt OM 12 , 14 eN 16 UUR

3000 Leuven, +32 (0)16 27 29 29,

» » duur: 1,5 uur

www.mleuven.be

» » Reservatie voor spel verplicht: [email protected] of +32 (0)16 27 29 29 (Maximum 25 personen per museumspel) » » Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken. » » contact OP erfgoeddag: +32 (0)16 27 29 29 »»

Picknicken in M M nodigt je uit voor een picknick op Erfgoeddag. Breng je boterhammen mee en eet ze op in onze binnentuin, onder de imposante eik. M zorgt voor een drankje en sfeermuziek. Van 12 tot 15 uur.

– PAGINA 23 –

programma leuven centrum 17 Tentoonstelling En leid ons in bekoring. Religie en reclame KADOC (documentatie- en onderzoekscentrum voor religie, cultuur en samenleving) Paters die abdijkazen en -bieren aanprijzen, dat lijkt nog logisch. Maar wat doen zes nonnen in een gezinsauto of waarom staat tele­ visiefiguur Bart Peeters afgebeeld op een noveenkaars? Reclamemakers doen vaak een beroep op religieuze symbolen of ­verwijzen naar Bijbelse verhalen. De tentoonstelling ‘En leid ons in bekoring. Religie en reclame’ presenteert ­zulke campagnes. Onder meer Coca-Cola, Quick en Oxfam Fairtrade probeerden de laatste twee decennia in tijdschriften of op ­radio en televisie Vlaanderen te bekoren en te ­verleiden.

Is het omdat van zusters, paters en pastoors wordt verwacht dat ze zich enkel door hun geloof laten (ver)leiden, dat reclamemakers hen graag aan allerlei andere verleidingen blootstellen? Wat verboden is, spreekt immers tot de verbeelding. Denk maar aan Eva en de appel in het aards paradijs, een terugkerend thema in de reclame. Tegelijk poneert religie allerlei waarden. Als Maria de ogen zedig sluit voor een televisieprogramma, moet er zeker iets te zien zijn. Maar ook het vaderlijke kruisje op het voorhoofd en de zin “in goede en kwade dagen” dienen soms een hoger commer­ cieel doel. Een aspirine brengt verlichting, dat weet iedereen die eens de bloemetjes heeft buitengezet. Maar wat als het pilletje in een advertentie verdacht veel op een hostie lijkt? Wordt de kern van het christelijke geloof dan gebruikt, speels ­uitgedaagd of geridiculiseerd? Dat reclamecampagnes met een religieuze symboliek reacties uitlokken, hoeft niet te verbazen. Het Laatste Avondmaal bijvoorbeeld is voor gelovigen immers meer dan een etentje met een twaalftal vrienden.

© Limburg.net

– PAGINA 24 –

programma leuven centrum

Het lijkt erop dat de reclamemakers zich doorgaans niet ­bewust zijn van de intrinsieke betekenis van de religieuze symbolen in hun campagnes. Misschien hadden ze anders wel voor een ‘neutraler’ beeld gekozen. Wat geldt voor de reclame­ makers, geldt evenzeer voor de consumenten: weten zij wel naar welke religieuze gebruiken of bijbelse teksten er wordt verwezen? Wie gaat nog te biechten (over zijn ecologische zonden)? Wie onderhoudt nog de Tien Geboden (van het pasta koken)? En hoe smaakt een ‘duivelse’ frisdrank? ... © Oxfam Fairtrade

» » LOCATIE: KADOC Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven »» STADSPLAN LOCATIE 4

MEER OVER KADOC

» » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR

KADOC bewaart en ontsluit het

»» Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit,

erfgoed inzake de wisselwerking

is uitzonderlijk de depotruimte te bezoeken » » DEZE ACTIVITEIT loopt NA ERFGOEDDAG nog tot

tussen religie, cultuur en samenleving in Vlaanderen in zijn Belgische en internationale context. Het stelt dit

19 juni 2010 »» contact OP erfgoeddag: +32 (0)16 32 00 00

erfgoed ook ter beschikking voor on­

»»

derzoek. Zelf organiseert KADOC een veelheid van onderzoeksinitiatieven op dit themaveld. Vlamingenstraat 39, 3000 Leuven, +32 (0)16 32 35 00, [email protected], http://kadoc.kuleuven.be

© De Morgen

– PAGINA 25 –

programma leuven centrum 18 TENTOONSTELLING 100 jaar Scouting in België: wat is fake? Scouts en Gidsen Museum Is de huidige vorm van scouting FAKE t.o.v. het vroegere spontane buitenleven? Een tijdslijn, historische foto’s, filmpjes en documenten nemen je mee langs 100 jaar scouting in België. En zijn dit echte getuigenissen van het verleden of in ­hoeverre wordt de werkelijkheid geweld aan gedaan? Oordeel zelf of ­bepaalde ­dingen FAKE zijn of niet. Met tienduizenden zijn ze, alleen al in België, de mensen die lid (geweest) zijn van de Scouts of Gidsen. In 2007 werd internationaal veel aandacht besteed aan 100 jaar World Scouting… ook in Brussel, op de Heizel, werd dit uitbundig gevierd. Wat weinigen weten is dat in 1910 de eerste scoutsgroep in België het levenslicht zag. Daarom is 2010 het uitgelezen jaar om ‘100 jaar Scouting in België’ te ­vieren.… Met het thema FAKE worden de verschillen tussen vroeger en nu ­onder de loep genomen. Hoe gaan we nu om met foto’s, beelden en documenten als momentopnames van toen?

Kampplaats © Scouts en Gidsen Museum

MEER OVER HET SCOUTS EN GIDSEN MUSEUM Het Scouts en Gidsen Museum (vroeger Nationaal Scoutsmuseum) werd gesticht in 1969 en is het meest uitgebreide en volledige scoutsmu­ seum van Europa. Aan de hand van

» » LOCATIE: SCOUTS EN GIDSEN MUSEUM

voorwerpen, uniformen, kentekens,

Kapel voormalige Sint-Geertruiabdij

vlaggen, foto’s en documenten maak

SINT-GEERTRUIABDIJ 5, 3000 Leuven

je er kennis met de wereld van de

» » STADSPLAN LOCATIE 5

scouting in België en daarbuiten, met

» » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR (DOORLOPENDE RONDLEIDINGEN)

o.a. de wereldjamborees.

» » Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit, is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken.

Je kunt het museum elke zondag van

» » DEZE ACTIVITEIT loopt NA ERFGOEDDAG nog tot 24 oktober 2010

15 mei tot 31 oktober bezoeken tussen

»»

14 en 18 uur. Kapel voormalige Sint-Geertrui­ abdij, Sint-Geertruiabdij 5, 3000 Leuven, + 32 (0)16 81 95 86, [email protected], www.scoutsmuseum.be

Kapel Sint-Geertruiabdij © Scouts en Gidsen Museum

– PAGINA 26 –

programma heverlee

Spreekhuis en abdij © P. Stevens

19 tentoonstelling Imitatie-inspiratie in kunst en interieur Museum Abdij van Park In samenwerking met het Centrum voor ­Religieuze Kunst en Cultuur vzw en de Vrienden van de Abdij van ‘t Park

Het Museum Abdij van Park leidt je ­doorheen de boeiende wereld van de geïnspireerde ­imitatie.

»» LOCATIE: MUSEM ABDIJ VAN PARK Abdij van Park 5-7, 3001 Heverlee »» STADSPLAN LOCATIE 6 » » OPEN VAN 10 TOT 18 UUR

FAKE is van alle tijden, maar hoeft niet noodzakelijk negatief te zijn. Bekende schilderijen werden gekopieerd of inspireerden minder getalenteerde schilders. Liturgisch vaatwerk werd verguld en verzilverd, marmer geïmiteerd en minderwaardig hout kreeg bijvoorbeeld een laagje fineer. Je ontdekt al deze verschillende vormen van imitatieinspiratie in het museum.

»» DEZE ACTIVITEIT loopt NA ERFGOEDDAG nog tot 30 MEI 2010 » » contact OP erfgoeddag: +32 (0)16 40 01 51 »»

– PAGINA 27 –

programma heverlee Op het hoeveplein en in de Norbertuspoort werken studenten van de masteropleiding Culturele Studies van de K.U.Leuven met jongeren rond het thema van imitatie en imitatiekunst. • Tentoonstelling: Jongerenkunst Deze expo voor én door kinderen en jongeren kwam er in samenwerking met enkele scholen in en rond Leuven. Jongerenkunst knipoogt naar de tentoonstelling over imitatie in het Museum Abdij van Park. Authentieke kunstwerken van zilverpapier of een imitatie naar de hand van je eigen Picasso? Het kan! » » Norbertuspoort Abdij van Park » » open van 10 tot 18 uur

• Speuren: Wie van de drie? Drie schilders, drie verschillende verhalen, een schilderij. Wie vertelt de waarheid of wie is ­enkel uit op het geld? Jeugdtheater Shake helpt jonge speurneuzen om de ware identiteit van de ­kunstenaar te achterhalen!

• Workshop: Zet je masker op In deze workshop ‘maskers maken’ kan groot en klein zich uitleven met knutselmateriaal. Word jij een vrouw van adel, een ridder of ­liever een ­legendarische figuur? Of ben jij de wolf in schaapskleren? Maak zelf je eigen vermomming en neem ze mee naar huis. » » In de tent op het grasplein voor de Norbertus­poort

» » om 13 en 17 uur

MEER OVER ABDIJ VAN PARK Met haar groene domein van 42ha in de rand van Leuven, een gordel van opeenvolgende poorten en muren, een zone van voormalige bedrijfs­ gebouwen (hoeve, watermolen), een

» » In de tent op het grasplein voor de

indrukwekkend kloostercomplex en

» » om 11 en 15 uur

abdij van ‘t Park-Heverlee een van

Norbertus­poort

(parochie)kerk is de norbertijnen­ de gaafst bewaarde abdijcomplexen in Vlaanderen. Haar prachtige interieurs, de grotendeels na 1836

Marmer en gemarmerd hout © Museum Abdij van Park

gereconstrueerde kloosterbibliotheek, het oude archief en de fraaie kunstcol­ lectie vormen als geheel een bijzon­ dere culturele erfenis. Haast dagelijks bewonderen passanten en bezoekers de authenticiteit die deze erfgoed­ site uitstraalt en genieten ze ervan. Het museum in het gerestaureerde spreekhuis besteedt aandacht aan de geschiedenis van de abdij en van haar bewoners, de norbertijnen. Abdij van Park 5-7, 3001 Leuven – Heverlee, +32 (0)16 40 63 29, [email protected], www.parkabdij.be

– PAGINA 28 –

programma heverlee • Zoektocht: Jacht op de kunstrover Wie lost de vraag op die de hele abdij bezighoudt? Wie maakte toch dat afgrijselijke kunstwerk, en wie is die mysterieuze ‘Artiest A.’? Los samen met ons de zoektocht op die je doorheen de wereld van de abdij brengt en breng alle stukjes van de puzzel bij elkaar. Wie zoekt, die vindt! » » In de tent op het grasplein voor de Norbertuspoort

» » open van 10 tot 18 uur

• Randanimatie en open tuinen: Voor zij die liever rustig alleen willen bezig zijn, zijn er enkele tafels voorzien met randanimatie ­zoals grime, sjoelbak, tekenen en kleuren, … » » Op de Erfgoeddag zijn ook de abdijtuinen open

voor publiek. Je kan dan de bijenhal en kruidentuin bezoeken tussen 10 en 18 uur.

MEER OVER CRKC vzw

Zicht op Abdij van Park © A. Vanautgaerden

Het Centrum voor Religieuze Kunst

MEER OVER DE Vrienden van de Abdij van ‘t Park vzw

MEER OVER CULTURELE STUDIES

en Cultuur vzw (CRKC) is het exper­

De Vrienden van de Abdij van ‘t Park

Het Instituut voor Culturele Studies

tisecentrum voor religieus erfgoed in

vzw is een vrijwilligersvereniging

van de K.U.Leuven tracht een brug te

Vlaanderen en Brussel. Het is sinds

die zich sinds 1929 inzet voor het

slaan tussen cultuurwetenschappelijk

2009 als zodanig door de Vlaamse

­behoud, de restauratie en de ont­

onderzoek en de praktijk van de cul­

overheid erkend in het kader van het

sluiting van het culturele erfgoed - in

turele sector. Sinds 2007-2008 biedt

cultureel-erfgoeddecreet. Het CRKC is

brede zin - van de Parkabdij.

de Faculteit Letteren een éénjarig

gevestigd in de Parkabdij in Heverlee en is sinds maart 1998 operationeel.

masterprogramma Culturele Studies www.parkabdij.be/vrienden.htm

aan. Het Instituut richt zich zowel

Bij het centrum kunnen congregaties,

tot studenten, als tot het bredere

klooster- en abdijgemeenschappen,

publiek dat via lezingen, congressen,

parochies en katholieke instellingen

workshops en andere evenementen op

(bijvoorbeeld scholen en ziekenhui­

de hoogte wil blijven van het academi­

zen) maar ook families en privéper­

sche onderzoek rond cultuur in de

sonen terecht met hun vragen op het

hedendaagse zin van het woord.

gebied van het kerkelijke cultuurhisto­ risch erfgoed.

www.culturelestudies.be

+32 (0)16 40 60 73, www.crkc.be

– PAGINA 29 –

Begeleide parcours Parcours toegankelijk voor mensen met een beperkte mobiliteit Begeleiding door een stadsgids Voormiddag: start 09.50 uur – einde 12 uur 09.50 uur Verzamelen aan de pui van het stadhuis (Grote Markt 9, 3000 Leuven) 10.00 uur Bezoek aan stadhuis: filmpje ‘Wie van de zeven?’ en tentoonstelling ‘Zeven geslachten van Leuven’ (Stadsarchief en Salsa! vzw, zie ook p. 5-6) 11.00 uur Tentoonstelling ‘Zeven stadsgezichten van Edmond Fierlants’ (stadhuis) en rondleiding op de Oude Markt (Stadsarchief en de Academie voor het Leuvens dialect, zie ook p. 6) 12.00 uur Terug op de Grote Markt VRIJE LUNCHPAUZE Namiddag: start 12.55 uur – einde+/- 15.30 uur 12.55 uur Verzamelen aan de pui van het stadhuis (Grote Markt 9, 3000 Leuven) 13.00 uur Beiaardconcert ‘Fusion on Bells’ (Campanae Lovanienses, zie ook p. 16) 13.30 uur Vertrek naar M Leuven (Leopold Vanderkelenstraat 28, 3000 Leuven) 14.00 uur Tentoonstelling ‘Kuuroord voor Kunst‘ (M Leuven, zie ook p. 21-22) 15.30 uur Drankje in het M-café

Parcours toegankelijk voor mensen met een visuele beperking Begeleiding door stadsgids David Mellaerts (gespecialiseerd in rondleidingen voor mensen met een visuele beperking) PROGRAMMA 12.50 uur Verzamelen aan de pui van het stadhuis (Grote Markt 9, 3000 Leuven) 13.00 uur Bezoek aan stadhuis: tentoonstelling ‘7 Leuvense vrouwenportretten: van mythisch tot waarheidsgetrouw’ (vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten, zie ook p. 8-9) 13.30 uur Tentoonstelling ‘Fake: the good old days – they were terrible’ (stadhuis, SIWE en CAG, zie ook p. 13) 14.15 uur Vertrek naar Universiteitsbibliotheek (Mgr. Ladeuzeplein 21, 3000 Leuven) 14.30 uur Beklimming van de beiaardtoren (geleidehonden zijn toegelaten) 15.00 uur Live beiaardconcert ‘Fusion on Bells’ (Universiteitsbibliotheek, Campanae Lovanienses, zie ook p. 16-17) 15.30 uur Afdaling van de toren 15.45 uur Vertrek naar M Leuven (Leopold Vanderkelenstraat 28, 3000 Leuven) 15.55 uur Tentoonstelling ‘Sampling composities’ (MATRIX, zie ook p. 19) 16.30 uur Toonmoment workshop ‘Fusion on bells‘ (MATRIX, zie ook p. 18) 16.50 uur Drankje in het M-café

– PAGINA 30 –

Begeleide parcours Parcours toegankelijk voor mensen met een auditieve beperking Begeleiding door een tolk Vlaamse gebarentaal Voormiddag: start 09.50 uur – einde 12 uur 09.50 uur Verzamelen aan Universiteitsbibliotheek (Mgr. Ladeuzeplein 21, 3000 Leuven) 10.00 uur Tentoonstelling ‘FAK(E)simile’ (Universiteitsbibliotheek Leuven, zie ook p. 20) 10.50 uur Vertrek naar M Leuven (Leopold Vanderkelenstraat 28, 3000 Leuven) 11.00 uur Tentoonstelling ‘Kuuroord voor Kunst‘ (M Leuven, zie ook p. 21-22) 12.00 uur Drankje in het M-café VRIJE LUNCHPAUZE Namiddag: start 13.20 uur – einde +/- 15.30 uur 13.20 uur Verzamelen aan de pui van het stadhuis (Grote Markt 9, 3000 Leuven) 13.30 uur Wandeling ‘7 x wonderen, illusies en verhalen’ (Koninklijke Leuvense Gidsenbond, zie ook p. 5) 14.30 uur Bezoek aan stadhuis: tentoonstelling ‘Zeven geslachten van Leuven’ en tentoonstelling ‘Zeven Leuvense schepenen’ (Stadsarchief, zie ook p. 6-7) 15.30 uur Einde bezoek, terug op de Grote Markt

Maximum aantal deelnemers per parcours: 20 personen Inschrijven vóór woensdag 21 april via [email protected] of +32 (0)16 27 22 85/88 Je kan je inschrijven voor het voormiddag- en/of het namiddagprogramma

– PAGINA 31 –

bootcamp: jongerenactie cjp Bootcamp Erfgoeddag Leuven CJP haalt Erfgoeddag voor de lens van de camera! Hoe FAKE is fotografie? Is iets nog echt als het op foto staat? Met dit thema als uitgangspunt trekken 30 CJP’ers tussen 16 en 26 jaar door Leuven met als doel Erfgoeddag vast te leggen op de ­gevoelige plaat.

»» locatie: Bibliotheek Tweebronnen Diestsestraat 49, 3000 Leuven »» start om 10 uur (tot 18 uur) »» reservatie nodig (NAAM EN TEL/GSM): [email protected] » » maximum 30 plaatsen

Bibliotheek Tweebronnen is de uitvalsbasis met een stoomcursus fotografie, op maat voor beginners en gevorderden. Erna zwermen ze onder begeleiding van professionele fotografen en ervaringsdeskundigen uit over de stad en gaan ze al klikkend aan de slag met het thema FAKE!

»»

MEER OVER CJP vzw CJP is een dynamische organisatie

Benieuwd naar de neerslag van hun tocht door ons verleden? Surf naar www.cjp.be en klik door naar de erfgoedpagina.

met meer dan 20 000 leden die meer jongeren meer goesting wil doen krijgen in meer vormen van cultuur. Dit doet CJP door drempelverlagend te werken op verschillende vlakken: > door de jongeren te gidsen door en te informeren over het aanbod via verschillende kanalen zoals CJP.be, magazines, e-zines,… > door kortingen en voordelen gekoppeld aan de CJP-kaart in binnen-en buitenland aan te bieden > door het organiseren van drempel­ verlagende events en acties rond het bestaande aanbod CJP werkt voor dit alles steeds samen met een grote groep ­vrijwilligers en partners. CJP, Sainctelettesquare 19, 1000 Brussel, +32(0)2 203 02 00, [email protected], www.CJP.be

Foto genomen tijdens Erfgoeddag 2009 ‘uit Vriendschap’ door Janne Vanhemmens © CJP

– PAGINA 32 –

GOESTING Het woord Goesting betekent o.a. trek, zin, lust, smaak, genieten, animo en ambitie. Het karakteriseert en typeert ‘de amateurkunstenaars.

Op zondagnamiddag 25 april presenteren een heleboel Leuvense amateurgezelschap­pen zich op de Grote Markt

K.H. De Volharding, Buikdansgroep (e)motion, Volkskunstgroep Carpevento, Murgalova, Jongerenband Korsakov, Salco’s Streetflava, Jeugdharmonie Panta Rei en anderen.

www.wak.be Week van de amateurskunsten van 23 april tot 2 mei 2010

Open Monumentendag 22ste editie thema: de vier elementen

Open Monumentendag plaatst elke tweede zondag van september monumenten, landschappen en archeologische sites in Vlaanderen in de schijnwerpers. Op zondag 12 september 2010 bepalen de bekende vier elementen grotendeels het programma. Aan water, aarde, vuur en lucht werden doorheen de geschiedenis mythische krachten toegekend. Houd dus zeker ook het Leuvense programma van Open Monumentendag in de gaten.

Zondag 12 september 2010 van 10 tot 18 uur op verschillende locaties in Leuven INFO Toerisme Leuven • In&Uit Leuven Naamsestraat 1 • 3000 Leuven [email protected] • wwww.leuven.be /omd

programma buurgemeenten

Bertem Erfgoedkamer Bertem vzw Oude Tervuursebaan 32 3060 Bertem

De vereniging heeft tot doel voor de dorpen Bertem, Korbeek-Dijle en Leefdaal de lokale geschiedenis, de heemkunde, de volkskunde, het archeologische, landschappelijk en bouwkundige erfgoed, en de genealogie op te sporen, te verzamelen, te bestuderen, te beschermen, ter plaatse te bewaren, bekend te maken en te ­onderzoeken in de ruimste betekenis van het woord. » » Contact erfgoeddag: +32 (0)475 70 55 27

theatervoorstelling

Heer Hersenloos - een wagenspel

I.s.m. Cultuurraad Bertem, Toneelvereniging Laban

tentoonstelling Reuze(n)goed

I.s.m. Cultuurraad Bertem, Koninklijke Filharmonie Leefdaal

De eerste reuzen in Vlaanderen werden ­geboren in het begin van de 14de eeuw, samen met de ommegangen, die hun oorsprong waarschijnlijk vonden in kerkelijke smeek- of boeteoptochten. Zij zijn geëvolueerd tot ‘rituele’ feestgelegenheden. Het einde van de 19de eeuw, met de opkomst van de fanfares en harmonies, betekende voor het reuzenvolk het begin van een nieuwe bloeiperiode. Elke religieuze betekenis verdween echter. Authenticiteit en traditie blijken altijd al rekbare begrippen. Zo ook binnen de ­reuzenfamilie. We stellen vandaag de reuzen en hun ware ­geschiedenis aan je voor. »» Gemeentelijke basisschool Bertem

’t Zonneveld

Heer Hersenloos, een macho ridder, krijgt van ­koningin Guinevere de opdracht om binnen het jaar uit te zoeken wat vrouwen het liefst van al willen. Wat zal er gebeuren als hij erin slaagt, of wat als hij er niet in slaagt? Kinderanimatie en tentoonstelling van de reproducties van ­bekende werken, gemaakt door de kinderen van de Bertemse scholen. » » Gemeentelijke Basisschool Bertem

’t Zonneveld A.E. Verbiststraat 6, 3060 Bertem » » om 11.30, 14 en 16 uur »»

A.E. Verbiststraat 6, 3060 Bertem »» Open van 10 tot 18 uur »»

wandeling

Roddel- en mythewandeling én Kruidenwandeling I.s.m. Cultuurraad Bertem, Voedselteams vzw

Hoeveel geschiedenis, werkelijkheid en fantasie gaat er schuil achter de dorpsverhalen? Vertellend en roddelend kom je voorbij plekken waar ooit dingen gebeurden die de fantasie van de dorpsgenoten aanwakkerde. Of vergezel herboriste Myriam Middelkamp, auteur van ‘Kruiden, schoonheid uit de natuur’, mee op kruidenwandeling op de Koeheide. Welke middeltjes helpen echt en wat zijn fabeltjes? »» Vertrek gemeentelijke basisschool Bertem

’t Zonneveld A.E. Verbiststraat 6, 3060 Bertem »» Roddel- en mythewandeling om 11 en 15 uur

– PAGINA 34 –

»» Kruidenwandeling om 11 uur »»

programma buurgemeenten

Kortenberg - Erps-Kwerps

Rotselaar

Erfgoedhuis Kortenberg

Heemkring Groot-Rotselaar

Dorpsplein 16

[email protected]

3071 Kortenberg - Erps-Kwerps T - +32 (0)2 759 61 19

tentoonstelling

E - [email protected] W - www.erfgoedhuis-kortenberg.be

Erfgoedhuis Kortenberg is een koepel van vijf ­lokale ­erfgoedverenigingen: de Cultuur-Historische Vereniging van Erps-Kwerps, het Comité 1000 jaar Meerbeek, de Gildenkamer van Midden-Brabant, het Prinsdom Everberg en de Archeologische Vereniging Kortenberg. Erfgoedhuis Kortenberg is tevens de locatie (pastorie van

De levensloop van de mens Zijn de suikerbonen die meegegeven worden bij het doopsel echt ‘kinnekeskak’? En wat met de verhalen en sprookjes die je als kind verteld worden? Geven de didactische platen van op school wel de werkelijkheid weer? De waarheid ontdek je in deze tentoonstelling. Geniet ook van verhalen uit de oude doos en een filmprojectie.

Erps) waar al het archiefmateriaal van de ­verenigingen wordt ondergebracht en door iedereen geraadpleegd kan

»» Menatoren (TWEEDE verdieping)

worden.

Provinciebaan 1, 3110 Rotselaar »» Open van 10 tot 18 uur

» » Contact erfgoeddag: +32 (0)486 85 28 31

»»

tentoonstelling

Is 2000 jaar streekdracht fake? I.s.m. Cultuurdienst Kortenberg, Streekdrachtencommissie I.V.V.

Streekdrachten: creaties van het platteland en al eeuwen oud? Ontdek tijdens Erfgoeddag de waarheid over deze kledij: aan de hand van foto’s, patronen, schilderijen en live voorstellingen van oude ambachten. Deze expo neemt de verschillende mythes en veronderstellingen rond streekdracht onder de loep. Bij deze gelegenheid verschijnt ook het boek ‘Van goed tot ondergoed. Streekdrachten in Vlaanderen’. » » Erfgoedhuis Kortenberg Dorpsplein 16, 3071 Kortenberg - Erps-Kwerps » » Open van 10 tot 18 uur »»

Erfgoedhuis Kortenberg © dienst cultuur Kortenberg

– PAGINA 35 –

praktisch en colofon Praktisch

Colofon

Coördinatie en info Erfgoeddag Leuven

Samenstelling en coördinatie

Erfgoedcel Leuven, Professor Roger Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven +32 (0)16 27 22 85 [email protected] www.erfgoedcelleuven.be

Tiny T’Seyen en Elisabeth Appeltans (Erfgoedcel Leuven)

Vormgeving Wendy Guns www.gramma.be

Auteurs deelnemende organisaties

Infopunten Erfgoeddag

Eindredactie

Stadhuis

Tiny T’Seyen en Elisabeth Appeltans (Erfgoedcel Leuven)

Op zondag 25 april 2010 staat er een infostand in de wandelzaal van het stadhuis.

V.U.

Je kan er terecht voor vragen i.v.m. het Erfgoeddag-programma en je kan er bovendien gratis programma­brochures verkrijgen. Open van 10 tot 18 uur

In&Uit Leuven Ook bij het toeristisch kantoor van In&Uit Leuven kan je programma­ brochures van Erfgoeddag afhalen. In&Uit Leuven Naamsestraat 1 3000 Leuven +32 (0)16 20 30 20 www.inenuitleuven.be Open van 10 tot 17 uur

Denise Vandevoort, schepen van cultuur, Prof. Van Overstraetenplein 1, 3000 Leuven

Met speciale dank aan alle partners voor hun medewerking! Erfgoeddag Leuven 2010 is een gezamenlijke organisatie van Abdij van Park, Academie voor het Leuvens dialect, Bana Leuven, Bibliotheek Tweebronnen, Campanae Lovanienses, Marc Carnier (ARA), Centrum Agrarische Geschiedenis, Ria Christens (vzw Cultureel Erfgoed Annuntiaten), CJP, Culturele Studies, CRKC vzw, De Vrienden van de Abdij van ‘t Park vzw, Dienst welzijn stad Leuven (Kristel Wildiers), Documentatie- en onderzoekscentrum voor Religie, Cultuur en Samenleving (KADOC ), Erfgoedcel Leuven, Filipiniana-Europa vzw, Els Flour (AVG-Carhif), Hevi, Integratieraad Leuven, International Office K.U.Leuven, Koninklijke Leuvense Gidsenbond, MATRIX, Mannen van het Jaar, M Leuven, Evelien Prové (SLAC), Provinciaal Kunstbezit-Provincie Vlaams-Brabant, Russische School, Salsa! vzw, Scouts en Gidsen Museum, Stadsarchief Leuven, Stadsfotograaf Marco Mertens, Steunpunt voor Industrieel en Wetenschappelijk erfgoed (SIWE), Toerisme Leuven, Universiteitsbibliotheek K.U.Leuven, Oky van der Velden, Veerle Van Welden (KVLV), Verbond der Jaartallen Leuven vzw, Vlaamse Erfgoedbibliotheek vzw, Vlaamse Vereniging voor Familiekunde afdeling Leuven, Jo Vranckx (De Roets). Erfgoeddag is een initiatief van FARO, Vlaams steunpunt voor cultureel erfgoed vzw, in samenwerking met de erfgoedgemeenschappen in Vlaanderen en Brussel. Erfgoeddag krijgt de volle steun van de Vlaamse overheid. Erfgoeddag is mogelijk dankzij de steun van:

– PAGINA 36 –

bereikbaarheid/openbaar vervoer 1 Stadhuis en Sint-Pieterskerk Vanaf het NMBS-station wandel je via de Bondgenotenlaan tot aan de Grote Markt of neem je de bus richting centrum tot de halte Fochplein.

2 Universiteitsbibliotheek Vanaf het NMBS-station volg je de Bondgenotenlaan tot aan het standbeeld Justus Lipsius en ga dan schuin links via de Koning Leopold I-straat naar het Ladeuzeplein.

3 M Leuven Vanaf het NMBS-station volg je de Bondgenotenlaan tot aan het standbeeld Justus Lipsius en ga dan schuin links via de Koning Leopold I-straat naar het Ladeuzeplein. Steek het Ladeuzeplein schuin over en je komt in de Vanderkelenstraat.

4 KADOC Vanaf het NMBS-station volg je de Bondgenotenlaan tot aan het standbeeld Justus Lipsius en ga dan schuin links via de Koning Leopold I-straat, over Ladeuzeplein en Hooverplein tot voor het stadspark. Daar ga je links de Tiensestraat in om dan meteen rechts de Vlamingenstraat te vinden.

5 Scouts en Gidsen Museum Vanaf het NMBS-station volg je de Bondgenotenlaan tot aan het Fochplein. Voor de Sint-Pieterskerk sla je rechts af richting het Margarethaplein en de Jodenstraat. Je blijft rechtdoor lopen tot aan de Mechelsestraat en deze volg je tot op de Vismarkt. Aangekomen op de Vismarkt neem je het vervolg van de Mechelsestraat. Deze loop je door tot aan de SintGeertruiabdij (aan je rechterkant).

6 Museum Abdij van Park Vanaf het NMBS-station kan je de bus nemen op perron 3, lijn 4 of 5 (in principe om het half uur) tot aan Abdij van Park.

– PAGINA 37 –

1 Stadhuis en Sint-Pieterskerk Grote Markt 2 Universiteitsbibliotheek Mgr. Ladeuzeplein 21 3 M Leuven Leopold Vanderkelenstraat 28 4 KADOC Vlamingenstraat 39 5 Scouts en Gidsen Museum Sint-Geertruiabdij 5 6 Museum Abdij van Park Abdij van Park 5-7, Heverlee



Bereikbaarheid openbaar vervoer zie p. 37