Organisatie: Actiecomité BaanStede
Programma 19.30 inloop 20.00 presentatie 20.30 overhandiging handtekeningen Pauze Daarna gelegenheid tot het stellen van vragen *
Een nieuw Behoud voor BaanStede
Wat doet • • • • • • • • • • • • •
Alfacheque Purmerend Assembleren en monteren Begeleid werken Detachering Digitalisering Druk & Copy Elektromontage Fietsenbeheer Groenvoorziening Post Re-integratie Schoonmaak Verpakken
Basis voor informatie in deze presentatie: Baanstede.nl, Jaarstukken Baanstede 2011, FNV, ministerie SZW, Plan van aanpak bestuur Baanstede. E&Y. Foto’s: J. van Keulen.
BaanStede is nu een Gemeenschappelijke Regeling van negen Noord-Hollandse gemeenten. Dit is een juridisch samenwerkingsverband van lagere overheden. Bepaalde aan deze partijen toebedeelde taken en bevoegdheden worden hierbij overgeheveld naar een speciaal daartoe opgerichte, gezamenlijke organisatie. In het geval van BaanStede gaat het om de uitvoering van de Wet Sociale Werkvoorziening. Het algemeen bestuur bestaat uit de wethouders sociale zaken van de gemeenten; het dagelijks bestuur van vijf wethouders moet minimaal vijf keer per jaar bijeenkomen.
gemeente Beemster, gemeente Edam-Volendam, gemeente Landsmeer, gemeente Oostzaan, gemeente Purmerend, gemeente Waterland, gemeente Wormerland, gemeente Zaanstad, gemeente Zeevang,
Bezuinigingen vanwege de wet •
Het kabinet Rutte-I besloot in 2011 om per 1 januari 2013 een nieuwe wet - Wet Werken naar Vermogen (WWnV) - in te voeren met als doel het aantal mensen in de WSW uiteindelijk te beperken tot 30 duizend in heel Nederland. In 2010 werd er gesteld dat landelijk ongeveer 100.000 mensen in de sociale werkvoorziening werkten, de staatssecretaris heeft moeten toegeven dat het om 170.000 mensen gaat. Deze wet werd weliswaar controversieel verklaard, maar de voorgestelde Participatiewet is er mee vergelijkbaar.
•
De minister heeft inmiddels de contouren van de nieuwe wet vastgesteld. De Participatiewet regelt vanaf 1 januari 2014 dat de bijstand, de sociale werkvoorziening en een deel van de Wajong voor jonggehandicapten worden samengevoegd tot één regeling. Door de samenvoeging verwacht men structureel €1,8 mrd. te besparen. De gemeenten gaan de wet uitvoeren. Maar de wet is nog niet aangenomen door Tweede en Eerste Kamer.
Wat stelt het bestuur voor? Begeleiden Het bestuur van BaanStede heeft besloten alle inwoners met een SW-indicatie in ZaanstreekWaterland te begeleiden naar een arbeidsplek buiten BaanStede. Waarbij wel de begeleiding van deze medewerkers naar en op de werkplek blijft bestaan. Men heeft ook het plan in de loop van vijf jaar de verschillende onderdelen van BaanStede, te beginnen met de winstgevende, te verzelfstandigen (in zgn. social firms; als dit geen gemeentebedrijven zijn, kan er dus niet worden inbesteed). Anders werken Er zijn twee belangrijke redenen voor het besluit. Het bestuur is van mening dat een ‘SW-er’ het meest gebaat is bij werken bij een reguliere werkgever. Daarnaast vindt men een andere manier van werken dan in het verleden nodig om te voorkomen dat de tekorten bij BaanStede verder oplopen. Nieuwe koers De periode tot de zomer van 2013 wordt gebruikt om deze nieuwe koers verder uit te werken. Cijfers zijn nog niet openbaar. Daarna zal het nog ongeveer vier jaar duren voor nieuwe werkwijze helemaal is ingevoerd. Financieel probleem net zo groot of nog groter? De afbouw van de huidige uitvoeringsorganisatie brengt ook kosten met zich mee. Analoog aan het herstructureringsfonds en de daaraan gekoppelde cofinanciering door de gemeenten uit het wetsvoorstel WWnV, heeft het bestuur besloten daarvoor € 5,6 mln. te begroten. Het bedrag is uitgesplitst over de jaren 2013-2017. Voor het opvangen van de reorganisatie wilde men het door het Rijk voorgestelde transitiebudget gebruiken; dit herstructureringsfonds is echter vervallen; de gemeenten moeten nu zelf de kosten ophoesten. Men gaat ervan uit dat de integrale transitie slagen zal. Met de post gaat het wat minder volgens het plan van aanpak – maar met reproductie en digitalisering kan winst worden gemaakt.
Twijfels •
• • • •
• •
Kunnen SW-ers wel – onder de nieuwe 5%-regeling (hier waarschijnlijk abusievelijk betiteld met ‘social return on investment’)- bij voldoende gewone werkgevers terecht (zeker als deze conform hun nieuwe verplichtingen ook in plaats van hen ‘gewone werklozen’ kunnen inschakelen – en zijn die werkgevers ook in staat hun een baan voor wat langere tijd te garanderen)? Is de voorstelling dat BaanStede-werknemers beter af zijn bij een gewone werkgever niet heel rooskleurig, zeker als het gaat om blijvende banen? Is het in de praktijk wel haalbaar dat de begeleiding op de nieuwe werkvloer blijft bestaan en is b.v. groepsdetachering wel voldoende mogelijk? Hebben de gemeenten tot nu toe wel voldoende in BaanStede geïnvesteerd en is er geen betere bedrijfsopzet mogelijk waarbij de wethouders geen bestuurlijke maar een toezichthoudende functie hebben? Wordt rekening gehouden met het feit dat bij een gemeentelijk bedrijf vergelijkbaar met het huidige BaanStede inbesteden (art. 19 BAO)(quasi in-house) mogelijk is? Wordt rekening gehouden met het feit dat het werk bij BaanStede andere kosten (o.a. sociale en psychische opvang, kosten van milieuschade) voorkomt? Houdt men voldoende rekening met het feit dat gemeenten een zorgplicht hebben en dat het gemeentelijk vangnet moet blijven bestaan?
Tijd voor een alternatief!
Uitgangspunten: • Een voortbestaan van een volledig BaanStede is wenselijk en mogelijk. Ook opsplitsing in beschut werk naast detachering en ‘social firms’ betekent een zogenaamde sterfhuisconstructie, waarbij tweederde tot 90% van de fte’s voor de SW-ers vervalt. Dit is onwenselijk. • Een voortzetting kan uitkomen op een positief resultaat voor bestemming. Dit onderbouwen we in hoofdzaak met de volgende drie dia’s. • Buiten dit resultaat voor bestemming moet men ook nog rekening houden met ‘Social Return on Investment’. We brengen dit in beeld met de derde dia van de alternatieve begroting.
Netto toegevoegde waarde = Bruto omzetresultaat Begroting 2013 van BaanStede
Omzet leveringen en diensten Materiaal en uitbesteed werk Bruto omzetresultaat
BaanStede aangepaste begroting 2013
9.802.000
12.302.000
a
979.600
1.230.200
b
8.822.400
11.071.800
BaanStede moet één bedrijf blijven waarbij ook interne detachering en interne subsidiering kan plaatsvinden. a = Via inbesteding ontstaat b.v. een toename van de omzet Groen met € 2,5 mln. Niet meegerekend zijn mogelijk hogere omzetten o.a. via inbesteding repro/post en schoonmaak. Houd wel rekening met nog lopende contracten.
b = Ga ervan uit dat de gemeente de beplanting levert; bij Groen ontstaat een toename van uitbesteding.
overzicht begroting zie hand-out
Begroting 2013 van BaanStede
BaanStede aangepaste begroting 2013
Lasten Lonen en sociale lasten WSW
23.034.100
23.034.100
338.700
400.000
3.725.200
3.725.200
Overige personeelskosten
566.200
566.200
Externe dienstverlening
277.100
277.100
Afschrijvingen
812.200
812.200
Rente
312.100
312.100
Huurkosten
525.000
525.000
Onderhoudskosten
813.500
813.500
Energieverbruik
398.700
398.700
Belastingen en verzekeringen
219.700
219.700
Algemene kosten
857.400
857.400
67.900
67.900
980.000
300.000
Vervoerskosten WSW Salarissen en soc.last.ambtelijk
Diverse lasten Herstructureringskosten Totaal lasten
32.927.800
c
d 32.309.100
c = Doordat men op meer locaties werkt ontstaan hogere vervoerkosten d = Omdat de WWnV controversieel is verklaard vervalt € 980.000; om reorganisaties te financieren is € 300.000 overgenomen. overzicht begroting zie hand-out
Naar een positief resultaat voor bestemming Begroting 2013 van Baanstede Bruto omzetresultaat
Baanstede aangepaste begroting 2013
8.822.400
11.071.800
32.927.800 -24.105.400
32.309.100 -21.237.300
93.700
93.700
Bedrijfsresultaat
-24.011.700
-21.143.600
WSW-Subsidie-overdracht
22.010.500
22.010.500
-725.700
-725.700
-2.726.900
141.200
Totaal lasten Vrijval van voorzieningen Diverse baten Incidentele baten
Loonsuppleties Begeleid Werken Resultaat onafh. Gem. bijdragen Resultaat voor bestemming
Het verlies vormt het uitgangspunt voor het transitiebeleid overzicht begroting zie hand-out
Social return on investment •
SROI = Maatschappelijk rendement (SROI) is een methode voor het meten van extra-financiële waarde (dat wil zeggen, b.v.milieu- en sociale waarden die op dit moment niet terug te vinden zijn in de conventionele financiële rekeningen (= economic return on investment EROI) ten opzichte van geïnvesteerde middelen (zie de Engelse Wikipedia onder SROI)
•
Voorbeeld: (de getallen zijn niet de werkelijke getallen) Uitgave voor 1 FTE BaanStede € 20.000, opbrengst € 15000 → EROI werk met een negatieve opbrengst van € 5000.
•
SROI stelt ook: - €5000, maar er wordt bespaard op uitkeringen van sociale zekerheid, medische kosten, psychische kosten, kosten van criminaliteit, milieukosten enz. voor een bedrag van € 18000, dus SROI werkt met een positief resultaat van € 13000.
•
Een bijkomende factor is dat hier de achteruitgang van het inkomen van SW-ers, zowel als menselijke waardigheid en beschaving nog buiten beschouwing worden gelaten.
•
Let wel het zijn ratio's dus je moet de – € 5000 en de + € 13000 afzetten tegen het bedrag van de investering.
Dit is wat anders dan wat gemeente Zaanstad zegt: De omschrijving van de gemeente is Social Return on Investment is: “het opnemen van sociale voorwaarden, eisen en wensen bij inkoop, diensten of leveringen bij de gemeente, zodat leveranciers een bijdrage leveren aan de uitvoering van het gemeentelijk beleid ten aanzien van werkgelegenheid aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt.”
Risico’s van voorgesteld transitiebeleid Plaatsing van SW-geïndiceerden bij particuliere werkgevers niet zeker •door formulering van 5% verplichting (b.v. ‘afstand tot arbeidsmarkt’ i.p.v. ‘arbeidsgehandicapten’ bij vaststelling wet), •Het gestelde doel van 5% lijkt ons onhaalbaar. Duitsland kent een verplichting van 6% maar het aandeel WSW-ers in realiteit is bij particuliere bedrijven 4% en dat is het maximum in Europa) (bron min. SZW), •doordat men geen rekening houdt met terugval van werknemers (werkgevers krijgen drie jaar mobiliteitsbonus), •jarenlange niet-positieve ervaringen bij Baanstede met detachering in het verleden, •intern verlies aan know how door uitplaatsing personeel. Het (detacherings)budget zal waarschijnlijk overschreden worden door: •afstoting winstgevende onderdelen, •een te positieve prognose van uitplaatsing (ook door de verkrapping van de arbeidsmarkt), •inhuur externen (bij het niet halen van gestelde doelen), •aanbestedingsproblemen bij verzelfstandiging, •extra organisatiekosten bij verzelfstandiging onderdelen, •onverkoopbaarheid en extra kosten bij de leegstaande panden. Daarnaast treden voor de gemeenten extra kosten op bij verwante instellingen, door externe plaatsing van (ex-)cliënten (SROI-wetenschappelijke definitie).
Een roze bril als argument bij het detacheringsplan: •Het succes van Helmond (opgezet vanuit een werkgever in een specifieke situatie en in tijden van hoogconjunctuur gerealiseerd) wordt te mooi voorgesteld – dit soort bedrijven is zeldzaam en extra investeringen voor het in dienst nemen van SW-ers zitten er niet in, •Dure externe deskundigen moeten het gebrek aan kennis bij UWV en Baanstede zelf opheffen, wat in het verleden al tevergeefs is geprobeerd, •Detachering begint bij de meest winstgevende onderdelen en lijkt eerst te lukken, maar zal hoogstwaarschijnlijk daarna onhaalbaar blijken, zeker als het 75 fte’s per jaar naar reguliere werkgevers betreft, •De afdeling beschut werk kan niet worden teruggebracht tot 80 fte’s, terwijl er nu 300 fte’s zijn, •Voor voldoende garantie op de begeleiding kan niet worden gezorgd omdat op die begeleiding zal worden bezuinigd. Waarom kijken ook raadsleden door deze bril???? Waarom vragen raadsleden niet om een concreet vangnet, dit vangnet ontbreekt in het transitieplan??? Als het besluit is genomen en na enige jaren blijkt dat het niet werkt, dan is er geen weg terug!!!!
Nieuwe ontwikkeling einde 2012: het herstructureringsfonds is weg en er vindt een afbouw in zes jaar van het bedrijf plaats. Inbesteden is mogelijk: de Europese aanbestedingsprocedure is namelijk niet van toepassing als 1. het toezicht van de gemeente is geregeld alsof het een eigen gemeentelijke dienst betreft, 2. het merendeel van de werkzaamheden geschiedt ten behoeve van de gemeente (quasi-in house). Kortom: De reorganisatie moet opnieuw worden bezien.
Suggesties van E&Y •
taken van gemeenten naar SW-bedrijf dat zich doorontwikkelt; inkomensdeel blijft bij gemeente (tbv SW-bedrijf),
•
taken van SW-bedrijf naar gemeenten.
(bron: A. Revenboer, E&Y)
Ook het BaanStede-bestuur ziet enkele problemen •Het gevoel van onzekerheid bij veel medewerkers over de rechtspositie. Worden we niet ontslagen? •Wat gebeurt er als wij niet geplaatst kunnen worden bij reguliere werkgevers? •Blijft er nog wel een vangnet zoals beschut werken? Krijgen wij wel begeleiding? •Daarnaast worden vragen gesteld over de haalbaarheid van de plannen: willen de werkgevers ons wel opnemen in de huidige economische crisis?
Het antwoord van de directie is nu: dit gaan we oplossen via een goede communicatie. ( bron: transitieplan Baanstede blz. 25 )
Maar…een andere toekomst dan een sterfhuis voor heel BaanStede is mogelijk! Denk aan de uitgespaarde kosten via Social Return on Investment. Kies voor menswaardigheid en beschaving!
Met dank aan:
De medewerkers van BaanStede, de duizenden die hun handtekening zetten,
SP-leden, Jon Wempe, Elsa Loosjes,
En iedereen die hier is gekomen! Voor deze presentatie:
www.zaanstreek.sp.nl Voor verdere vragen:
[email protected]
