Programma 10 SPORT, RECREATIE, CULTUUR EN WELZIJN 10.1 Inleiding Het programma 'Sport, Recreatie, Cultuur en Welzijn' beslaat de beleidsvelden sport, sociaal cultureel werk, recreatie en kunst en cultuur.
10.2 Bestaand Beleid Het beleidskader voor dit programma is vastgelegd in de volgende (beleid)nota('s): - Kadernota Gemeentelijk Sportbeleid; - Stimuleringsregeling BOS (Buurt Onderwijs en Sport) 1 en 2; - Sportstimulering werkt in Spijkenisse; - Sportief Spijkenisse, dat ben jij!; - Impuls brede scholen, sport en cultuur (combinatiefuncties); - Kadernota Recreatie en Vrije Tijd; - Gemeenschappelijke regeling voor het Koepelschap Buitenstedelijk Groen; - Gemeenschappelijke regeling voor het Recreatieschap Voorne Putten Rozenburg; - Convenant Stimulering Toerisme Voorne Putten Rozenburg 2008 - 2011; - Kunst en cultuurbeleid; - Kadernota Lokaal Welzijnsbeleid Spijkenisse; - Beleidsregel subsidiering bewonersorganisaties; - Beleidsregel subsidie ter bevordering van sportdeelname door jeugd; - Beleidsregel subsidie Sportiviteit en Respect en - Wijkveiligheidsplannen in het kader van de sociale inbedding.
10.3 Samenhang met andere programma's Het beleidsterrein 'Sport, Recreatie, Cultuur en Welzijn' heeft belangrijke samenhang met de navolgende beleidsvelden c.q. programma's: - Programma 3 Openbare orde en veiligheid; - Programma 6 Beheer openbare ruimte; - Programma 9 Onderwijs; - Programma 11 Jeugd; - Programma 12 Sociale Zaken en Werkgelegenheid en - Programma 13 Maatschappelijke Zaken en Gezondheidszorg.
10.4 Probleemanalyse Overgewicht In 2005 zijn 3.261 kinderen tussen de 0 - 19 jaar door de GGD Zuid-Holland Zuid gewogen. In Spijkenisse woonden in 2005 18.570 kinderen van 0 - 19 jaar, waarvan 2.892 kinderen overgewicht hadden. Ten opzichte van het landelijk gemiddelde (13,4%) kampen er in de Gemeente Spijkenisse (15,6%) dus meer kinderen met overgewicht. De GGD stelt dat overgewicht een risicofactor is voor aandoeningen zoals harten vaatziekten, diabetes en psycho-sociale problemen (pesten). In de Gemeente Spijkenisse sterft van de inwoners die jaarlijks overlijden 36% aan ziekten van het hart en vaatstelsel. De GGD heeft in haar meerjarig advies (2006 - 2010, Injecties voor een gezond Spijkenisse) aangegeven dat nog veel gezondheidswinst te behalen is door het bevorderen van voldoende lichaamsbeweging, gezonde eetgewoonten, niet roken en verantwoord alcoholgebruik.
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
79
Welzijn jeugd Het databoek 'Kinderen in Tel 2006' laat voor alle gemeenten in Nederland zien, hoe het gesteld is met het welzijn van kinderen en in welke omstandigheden zij verkeren. In dit rapport is een rangorde opgenomen van gemeenten die beter en slechter presenteren op verschillende thema‟s. Het databoek presenteert aan de hand van een aantal vitale onderwerpen kengetallen over kinderen. De onderwerpen betreffen belangrijke indicatoren rond het welbevinden van de jeugd en het verbeteren van hun toekomstmogelijkheden. Verzameld zijn gegevens over het thema gezondheid, jeugdcriminaliteit, jeugdwerkeloosheid, kinderen die niet in een gezin opgroeien, kinderen in achterstandswijken, kinderen in armoede, kindermishandeling, onderwijs, openbare speelruimte en tienermoeders. Bestudeerd zijn alle 467 gemeenten in Nederland. De uiteindelijke 'overall rangorde' van gemeenten is bepaald. De numerieke waarden van de indicatoren zijn omgezet naar standaardscores. Vervolgens zijn alle standaardscores van de indicatoren per gemeente bij elkaar opgeteld om te komen tot een totale standaardscore voor elk van de 467 gemeenten. Als laatste is de rangorde van de gemeenten bepaald op basis van deze totale standaardscore, van de slechtste waarde 1, tot de beste waarde 467. De gemeente Spijkenisse neemt op de 'overall rangorde' van indicatoren die informatie verschaffen over het welzijn van kinderen en jongeren de 56e positie in. Meer dan 400 gemeenten in Nederland scoren derhalve beter op indicatoren die informatie verschaffen over het welzijn van kinderen en jongeren dan de Gemeente Spijkenisse. In Spijkenisse groeien meer kinderen op in armoede De Gemeente Spijkenisse behoort tot de 29 gemeenten in Nederland met de meeste kinderen die opgroeien in een uitkeringsgezin (8,72% in Spijkenisse, 6,71% in Nederland). Speelruimte voor de jeugd beperkt De voor de kinderen en jongeren beschikbare 'georganiseerde' speelruimte in de Gemeente Spijkenisse is beperkter van omvang dan het landelijk gemiddelde (bron: Kinderen in Tel databoek 2006). Het betreft hier het aantal kinderen en jongeren tussen de 0 - 17 jaar per hectare speelruimte (65 kinderen en jongeren per hectare in Spijkenisse). In Nederland is gemiddeld per 55 jeugdigen één hectare 'georganiseerde' speelruimte beschikbaar. Nederlandse Norm Gezond Bewegen In de Gemeente Spijkenisse voldoet 50% van de volwassen bevolking aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen. De Nederlandse Norm Gezond Bewegen schrijft voor dat volwassenen dagelijks minimaal een half uur bewegen. De mate waarin jeugdigen in Spijkenisse voldoen aan de Nederlandse Norm Gezond Bewegen is nog niet vastgesteld, wel is door de GGD onderzoek verricht naar de mate waarin jeugdigen op de Zuid-Hollandse Eilanden voldoen aan deze norm. De norm voor jeugdigen is vastgesteld op het dagelijks gedurende minimaal één uur verrichten van matig intensieve lichamelijke activiteit, waarbij de activiteiten minimaal twee maal per week gericht zijn op het verbeteren of handhaven van lichamelijke fitheid (kracht, lenigheid en coördinatie). Slechts 24% van de jeugdigen op de Zuid-Hollandse Eilanden voldoet aan deze norm. Eenzaamheid Op basis van onderzoek van de GGD blijkt 7 % van de inwoners tussen de 19 - 49 jaar vaak eenzaam, 11% van de inwoners tussen de 50 - 74 jaar en 16% van de inwoners van 75 jaar en ouder. Welzijn in Spijkenisse Veel van wat tot stand wordt gebracht op de terreinen van dit programma is te danken aan de inzet van vrijwilligers. Vrijwilligers spelen een cruciale rol in de verenigingen (sportverenigingen, culturele verenigingen, wijkverenigingen) en ook bij evenementen. Door de vergrijzing en het hectische moderne leven wordt het moeilijker dit arsenaal aan vrijwilligers op peil te houden. Deze ontwikkeling heeft een negatieve invloed op de vitaliteit van de verenigingen. Onder vitaliteit wordt verstaan dat verenigingen een compleet bestuur hebben en voldoende vrijwilligers om de activiteiten uit te voeren, dat er aanwas is van 80
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
nieuwe, en ook jonge, bestuursleden en vrijwilligers, dat de vereniging niet naar binnen, maar naar buiten, naar de samenleving gericht is en open staat voor nieuwe ontwikkelingen en dat vereniging er financieel goed voor staat. Vandaar dat gericht wordt bekeken hoe het met de vitaliteit van deze verenigingen is gesteld. Meerdere spelers zijn actief op het gebied van leefbaarheid in de wijken, zoals wijkverenigingen, bewonersorganisaties en migrantenorganisaties. Het is van belang contacten en samenwerking tussen deze organisaties tot stand te brengen. Burgerschap en participatie Jeugdige inwoners leren niet alleen van hun ouders en opvoeders, maar ook op school en de sportvereniging over burgerschap. Dit betreft normen en waarden, bijdragen aan en participeren in de maatschappij. De gewenste betrokkenheid geldt uiteraard niet alleen voor jeugdigen, maar ook voor hun ouders en de andere inwoners van de stad. Samenwerking Inwoners leven dwars door structuren, afdelingen en beleidsterreinen heen. Samenwerking is dus geboden om resultaten te boeken. Bovendien kan samenwerking een verrijking van de activiteit of de doelgroep met zich mee brengen. Het betreft samenwerking op de verschillende beleidsterreinen, maar ook met verschillende actoren en partners. Hierbij dienen de belangen en behoeften van de doelgroep voorop te staan. In de praktijk komt deze samenwerking nog niet op alle beleidsterreinen tot stand of tot zijn recht. Nieuwe recreatiegebieden Het ontwikkelen, aanleggen, inrichten en beheren van recreatiegebieden gebeurt in samenwerking met Rijk, provincie, Stadsregio, natuur- en recreatieschappen en gemeenten. Een complex geheel van actoren en geldstromen. Daarbij dient aandacht te zijn voor de veranderende behoefte van de gebruiker van deze gebieden, de inwoners van Spijkenisse. Uit het “Onderzoek naar het toeristisch recreatief product van de stad Spijkenisse” is naar voren gekomen dat inwoners in Spijkenisse over het algemeen tevreden zijn over de recreatiemogelijkheden in de omgeving, maar dat zij minder tevreden zijn over de recreatiemogelijkheden in de wijk. Uit het regionale recreantenonderzoek blijkt bovendien, dat inwoners sterke behoefte hebben aan verbindingen tussen recreatiegebieden en – mogelijkheden en dat routestructuren daarbij aandacht behoeven. 10.5 Probleemstelling Het programma 'Sport, Recreatie, Cultuur en Welzijn' richt zich op een (positieve) vrijetijdsbesteding van de inwoners van Spijkenisse. Doel van dit programma is een toename van de deelname aan (sport)activiteiten en een grotere betrokkenheid van de burgers bij hun stad en wijk.
10.6 Wat willen wij bereiken? 10.6.1 Sport en Bewegen Doelstelling Een gemeenschap met een hoge mate van sociale binding, waarin alle burgers in voldoende mate fysiek actief kunnen zijn, de mogelijkheden hebben te participeren in en naar vermogen een actieve bijdrage te leveren aan, de sport - en bewegingscultuur. Indicatoren
Norm
Bereikbaarheid, kwaliteit, kwantiteit voorzieningen
Bezettingsgraad voorzieningen is 60 tot 85% (vertrekpunt); toepassen meerjaren onderhoudsplan en klanttevredenheidsonderzoek; alle voorzieningen zijn bereikbaar en, waar
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
81
relevant en haalbaar, toegankelijk. Vitaliteit sportverenigingen
15 sportverenigingen zijn vitaal
Sportdeelname
Ledenaantal sportverenigingen blijft minimaal gelijk aan niveau 2009
Nederlandse Norm Gezond Beweeggedrag
Aantal inwoners dat hieraan voldoet stijgt met 5% t.o.v. 2008
Gezond Gewicht
Aantal inwoners dat hieraan voldoet stijgt met 5% t.o.v. 2008
10.6.2 Buurt- en Welzijnswerk Doelstelling Doel van het welzijnsbeleid is het versterken van de sociale binding tussen inwoners van Spijkenisse. Indicatoren
Norm
Betrokkenheid bij stad, wijk, buurt
50% van de deelnemers aan de activiteiten die door de wijkgroep aangeboden is afkomstig uit het vastgestelde bedieningsgebied. Nulmeting van het aantal georganiseerde buurt BBQ's.
Elkaar kennen
Het percentage mensen dat de stelling onderschrijft dat de bewoners in een buurt elkaar goed kennen stijgt van 33 naar 40% (Lemonenquête)
Samenwerken
Wijkgroepen zijn lid van WGP; WGP in contact met FSS; contact wijkgroepen en bewonersorganisaties tot stand brengen
Bereikbaarheid, kwaliteit, kwantiteit voorzieningen
Bezettingsgraad voorzieningen wordt gemeten (vertrekpunt); toepassen meerjaren onderhoudsplan en klanttevredenheidsonderzoek; alle voorzieningen zijn bereikbaar en toegankelijk.
Vitaliteit wijkgroepen
20% van de wijkgroepen is vitaal
Participatie
Er zijn voldoende vrijwilligers om de activiteiten te begeleiden en het aantal deelnemers en activiteiten is minimaal gelijk aan het niveau van 2009
Activiteitenaanbod realiseren in wijkcentra in
Minder inwoners van 50 jaar en ouder voelen
vakantieperiodes ter bestrijding eenzaamheid ouderen
zich eenzaam
82
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
10.6.3 Recreatiebeleid Doelstelling De inwoners een aantrekkelijk en samenhangend pakket aan vrijetijds – en recreatievoorzieningen aanbieden. Het vergroten van de bekendheid en het bevorderen van het optimaal gebruik van deze voorzieningen. Het verbeteren van het imago en de uitstraling van de stad Spijkenisse en het vergroten van de verbondenheid met en de trots op Spijkenisse. Ondersteuning en facilitering van het evenementenaanbod. Indicatoren
Norm
Regionale samenwerking en samenhang
Projecten komen tot stand in samenwerking met relevantie in- en externe partners
Voorzieningen
De voorzieningen zijn bereikbaar en waar realiseerbaar toegankelijk
Infrastructuur
Dekkend netwerk van voorzieningen in Spijkenisse, aansluitend op de voorzieningen in de regio
Promotie
Inwoners worden geïnformeerd over het recreatieve aanbod in Spijkenisse en de regio
10.6.4 Kunst- en Cultuurbeleid Doelstelling Bevorderen van de kunst - en cultuurparticipatie. Indicatoren
Norm
Vitaliteit culturele organisaties
20% van de culturele organisaties is vitaal
Kwantiteit en kwaliteit culturele infrastructuur
De voorzieningen zijn bereikbaar en waar mogelijk toegankelijk
Participatie
Deelnemersaantallen blijven minimaal gehandhaafd op het niveau van 2009
Imago van de stad
Inwoners en bezoekers worden geïnformeerd over het culturele aanbod van de stad
10.7 Wat gaan wij daarvoor doen? 10.7.1 Sportstimulering - Uitwerken en implementeren van de Kadernota Gemeentelijk Sportbeleid - Uitvoering geven aan het meerjaren onderhoudsplan voor de gemeentelijke sportaccommodaties - Waar relevant en mogelijk worden voorzieningen aangepast aan de eisen voor toegankelijkheid - Organiseren en (doen) uitvoeren van sportstimuleringsactiviteiten door het Sportteam - Subsidieverstrekking (verlenen en vaststellen) aan sportverenigingen - Uitvoering geven aan Sportief Spijkenisse, dat ben jij! - Verantwoording en structurele inbedding van de BOS impuls - Implementeren van de Impuls brede scholen, sport en cultuur Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
83
10.7.2 Buurt- en Welzijnswerk Implementatie uitwerkingsnotitie Sociaal Cultureel Werk en Integratie - Verlening en vaststelling subsidie wijkgroepen en Wijkgroepenplatform - Verlening en vaststelling subsidie migrantenorganisaties en Federatie Spijkenisse Samen 10.7.3 Recreatiebeleid - Uitwerken en implementeren van de Kadernota Recreatie en Vrije Tijd - Uitvoering geven aan en optimaal participeren in de gemeenschappelijke regelingen voor het Koepelschap Buitenstedelijk Groen en het Recreatieschap Voorne-Putten-Rozenburg, alsmede het Convenant Stimulering Toerisme VPR 2008 –2011 - Verspreiden van informatie over recreatiemogelijkheden en evenementen via diverse websites en op een aantal strategische plekken in de stad 10.7.3 Kunst- en Cultuurbeleid - Implementatie uitwerking kadernota cultuurbeleid - Verlening en vaststelling subsidie culturele instellingen in Spijkenisse - Uitvoering nieuwbouw bibliotheek - Start nieuwbouw theater
10.8 Effectiviteitmeting Sport en Bewegen In 2010 wordt de bezettingsgraad van de gemeentelijke sportaccommodaties in beeld gebracht. In het laatste kwartaal van 2010 wordt geïnventariseerd hoeveel sportverenigingen in 2010 hebben deelgenomen aan het verenigingspanel van NOC*NSF. De resultaten hiervan worden gepresenteerd in een Verenigingsmonitor. Deze verenigingen worden als vitaal aangemerkt. Daarnaast wordt op basis van de ervaringen in de samenwerking met sportverenigingen een inschatting gemaakt ten aanzien van de vitaliteit van deze verenigingen. De Gezondheidsmonitor van de GGD levert informatie op over: - Het aantal (jeugdige) inwoners dat lid is van een sportvereniging of commerciële sportaanbieder; - De mate waarin de (jeugdige) inwoners van Spijkenisse voldoen aan de Nederlandse Norm voor Gezond Bewegen; en - De mate waarin de (jeugdige) inwoners van Spijkenisse een gezond gewicht hebben. De medewerkers van het sportteam registreren bij alle activiteiten die in het jaar 2010 door hen aangeboden worden het aantal deelnemers. Van deze deelnemers wordt tevens geregistreerd hoeveel er lid worden van een sportvereniging of commerciële sportaanbieder. Buurt - en welzijnswerk In de grotere wijkcentra wordt geregistreerd wie deelnemen aan de activiteiten, waarbij wordt gekeken naar wijkherkomst en leeftijd. Ook de bezettingsgraad wordt bijgehouden. Met behulp van de input van de regievoerend sociaal cultureel werker wordt uitgewerkt welke wijkgroepen vitaal zijn. Aan het eind van het jaar wordt het college geïnformeerd over de subsidieverlening aan wijkgroepen en migrantenorganisaties. Ook wordt vermeld in hoeverre wijkgroepen en migrantenorganisaties lid zijn van en deelnemen aan respectievelijk het Wijkgroepenplatform en de Federatie Spijkenisse Samen en hoe deze in contact zijn gebracht. 84
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
Recreatiebeleid Bij besluitvorming over lopende en nieuwe projecten wordt aangegeven met welke partners wordt samengewerkt. Ook de aard van de samenwerking wordt hierbij benoemd. Onderdeel van de uitwerking van de Kadernota Recreatie en Vrije tijd is het in beeld brengen van de recreatieve voorzieningen en – infrastructuur en de mate waarin zij voldoen aan de gestelde normen. Kunst - en Cultuurbeleid In de LEMON enquête die in 2010 afgenomen wordt onder 1/5 deel van de bevolking wordt een vraag gesteld over de mate waarin inwoners trots zijn op hun stad en waardering hebben voor de kwaliteit van de culturele voorzieningen. Aan het eind van het jaar wordt het college geïnformeerd over de subsidieverlening aan culturele instellingen en wordt een overzicht verstrekt van deelname aantallen.
10.9 Wat mag het kosten? Baten en Lasten 'SPORT, RECREATIE, CULTUUR EN WELZIJN' bedragen x € 1.000
Realisatie 2008
Begr. 2009
Begr. 2010
Mrj. Begr. 2011
Mrj. Begr. 2012
Mrj. Begr. 2013
14.394
14.427
15.450
16.878
18.611
18.707
2.789
2.327
2.423
2.831
2.827
2.827
Saldo programma
11.605
12.099
13.027
14.046
15.785
15.881
Mutaties in reserves
-866
527
13
2
-12
-12
10.739
12.627
13.041
14.048
15.773
15.869
Lasten Baten
Saldo na bestemming
Naast de toegestane loon en prijscorrectie en de vastgestelde begrotingswijzigingen is de toename op zowel de baten als lasten te verklaren door hogere inkomsten vanuit verhuur en baropbrengsten ad € 41.000 als hogere uitgaven t.b.v. de inhuur van beveiliging € 30.000 en hogere exploitatielasten van € 23.000. Daarnaast is een structureel knelpunt verwerkt met betrekking tot de invoering CAO uurdocenten. De kosten voor de uurdocenten stijgen in 2010 met ruim € 110.000 aflopend naar een stijging van € 80.000 in 2013. Voor 50% wordt dit tekort gedekt door kostendekkende tarieven (toename baten). De stijging van lasten in 2012 wordt verklaard door de oplevering van het nieuwe theater (medio 2012). Vanaf 2012 is het knelpunt exploitatie nieuw theater verwerkt. Het betreft een bedrag van € 150.000 in 2012 tot structureel € 313.000 vanaf 2013. Tot slot is in 2010 en 2011 een voordeel ingeboekt (verlaging uitgaven) op de catering van De Stoep, als oplossingsrichting van de begroting.
10.10 Belangrijke ontwikkelingen voor 2010 - Start nieuwbouw theater - Nieuwbouw bibliotheek - Implementatie uitwerkingsnotitie Sociaal Cultureel Werk en Integratie - Vanaf 2009 komt de gemeente in aanmerking voor de Impuls brede scholen, sport en cultuur (combinatiefuncties).
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010
85
10.11 Producten In dit programma zijn de volgende producten opgenomen: Product
Omschrijving
Portefeuillehouder
510.00
Openbaar Bibliotheek
M.C. Lewis
511.00
Vorming- en Ontwikkelingswerk
M.C. Lewis
530.00
Sport
G.J. „t Hart
531.00
Groene Sportvelden en Terreinen
G.J. „t Hart
540.01
Kunst - Cultureel Centrum De Stoep
M.C. Lewis
540.02
Kunst - Kunst en Cultuur
M.C. Lewis
541.00
Oudheidkunde / Musea
M.C. Lewis
560.02
Openbaar Groen en Openluchtrecreatie - Buitenst. Recreatie
G.J. „t Hart
560.03
Openbaar Groen en Openluchtrecreatie - Kinderboerderij
J.W. Mijnans
560.04
Openbaar Groen en Openluchtrecreatie - Volkstuinen
J.W. Mijnans
580.01
Overige Recreatieve Voorzieningen - Cultuur / Recreatie / Overig
G.J. „t Hart
630.01
Sociaal Cultureel Werk - Exploitatie Wijkcentra
M.C. Lewis
630.03
Sociaal Cultureel Werk - Overige
M.C. Lewis
86
Gemeente Spijkenisse | Programmabegroting 2010