Profiel Wijkgemeente 4
Nieuwe Kerk Hervormde Gemeente binnen de PKN
versie 2.0 -23 juni 2010 Status: definitief
1
Vooraf Wijkgemeente 4 gaat een nieuwe predikant beroepen. Dit profiel is opgesteld om: predikanten inzicht te geven in de structuren en karakteristieken van de gemeente; gemeenteleden uit te nodigen om namen op te geven voor de groslijst; kerkenraadsleden te helpen met het maken van een keuze uit de groslijst. Het gemeenteprofiel is een beschrijving van menselijke activiteiten en organisatiestructuren. Elke poging tot een beschrijving is een versimpeling van de werkelijkheid. Daarnaast staan wij mensen niet aan het roer maar is Christus de Heer van zijn Kerk. Hij bouwt en bewaart zijn gemeente, ook in Ede. Dat is de basis van waaruit dit document gelezen moet worden. Context Ede is een middelgrote plaats in het westelijk deel van de Veluwe en de zuidelijke Gelderse Vallei. De kern heeft ca. 70.000 inwoners, het inwoneraantal van de gehele gemeente nadert de 110.000. In het verleden gaven de kunstzijdefabriek Enka en de kazernes van defensie een sterke economische impuls aan het Veluwse dorp. Ondertussen is de Enka reeds gesloten en vertrekt defensie uit Ede. Toch is Ede een groeiende kern met een toenemend spectrum aan economische activiteiten. Toerisme neemt daarbij een belangrijke plaats in. Ede kent een aantal opvallende faciliteiten: CineMec (infotainmentcentre), de Heideweek (eind augustus), enkele oude molens, het Ziekenhuis de Gelderse Valei, het Congrescentrum De Reehorst, NIZO food research, het Openluchttheater, Cultura (bibliotheek, kunstuitleen en concertzaal) en Landgoed Kernhem. Verder is de Hoge Veluwe zeer bekend. Ede is goed bereikbaar aan de snelwegen A12 en A30 en de spoorlijnen Utrecht – Arnhem en Amersfoort – Ede. In de Tweede Wereldoorlog zijn tijdens ‘Operatie Market Garden’ geallieerde militairen op de Ginkelse Heide bij Ede geland, vanaf daar zijn ze, vechtend tegen de Duitsers, naar Arnhem getrokken. Elk jaar in september wordt deze gebeurtenis herdacht. In 2006 bedroeg het gemiddelde inkomen van de Edenaren € 12.900, landelijk was dat: € 13.300. In de gemeenteraad van Ede nemen de christelijke partijen CDA, ChristenUnie en SGP tezamen ongeveer de helft van de zetels in. In de gemeente Ede is er een keur aan christelijk onderwijs: (Speciaal) Basisonderwijs, Voortgezet Onderwijs, (Voortgezet) Speciaal Onderwijs, Middelbaar Beroepsonderwijs en Hoger Beroepsonderwijs. Stond er in 1900 één kerk in Ede, de Oude Hervormde Kerk, toen de eeuw verstreken was waren er twintig kerken bijgebouwd; van Gereformeerd tot Apostolisch en van Rooms Katholiek tot Evangelisch. Daarbinnen heeft wijkgemeente 4 met het eigen kerkgebouw, de Nieuwe Kerk, aan de Verlengde Maanderweg een eigen plaats. De Hervormde Gemeente te Ede, waarvan wijkgemeente 4 een onderdeel is, behoort tot de Protestantse Kerk (PKN) en omvat acht preekplaatsen met elk een eigen predikant. In 2010 heeft de Hervormde Gemeente te Ede ruim 9700 leden (ruim 5500 pastorale eenheden). Het ledenaantal daalt jaarlijks, naar verwachting, met ca. 1,5 %. De Nieuwe-Kerkgemeente heeft 1367 leden in 798 pastorale eenheden. Er zijn in de wijkgemeente 661 belijdende leden. Nieuwbouw zorgt ervoor dat er per eind 2020 ruim 950 pastorale eenheden in de wijkgemeente zijn.
2
Nieuwe-Kerkgemeente Wijkgemeente 4 deelt in de aan Israël geschonken verwachting en strekt zich uit naar de komst van Gods Koninkrijk. Onze wijkgemeente heeft, zoals elke gemeente, iets eigens. Predikanten hebben in de vorming van dat eigene een belangrijke functie gehad samen met gemeente en kerkenraad. Vier predikanten zijn aan de gemeente verbonden geweest: ds. I. Schipper (1950-1966), ds. G. Spilt (1966–1983), ds. A.C. Kortleve (1983– 1995) en ds. R. van Laar (1997-2010). Met name in de periode van ds. Spilt zijn belangrijke (liturgische) vernieuwingen doorgevoerd, die in de decennia daarna zijn uitgebouwd. Zo werd de oppasdienst gaandeweg een goed bezochte kindernevendienst aangevuld met basiscatechese en werd het spectrum van te zingen liederen uitgebreid; van de psalmen en gezangen uit Liedboek en oude berijming tot liederen uit andere bron zoals de bundels van Ds. A. Troost, een enkele maal Tussentijds en soms Opwekking. Ook het gebouw werd aangepast aan de veranderende behoefte door het vergroten van de catecheseruimte en consistorie tot een verenigingsgebouw (De Rank). Andere aanpassingen: gebruik van verschillende Bijbelvertalingen, afkondigingen door de dienstdoende ouderling, kinderen bij het doopvont tijdens een doopdienst, gebruikmaking van moderne communicatieapparatuur, inschakeling van een cantorij en muziekinstrumenten tijdens bijzondere diensten, een Kerstnachtdienst en een bijzondere Kerstnachtdienst voor kinderen. De leeftijdsopbouw van de gemeente is evenwichtig: 0 – 20 jaar 18 % 21 – 40 jaar 19 % 41 – 60 jaar 25 % 61 – 80 jaar 25 % 81 – 100 jaar 12 % Het aantal jonge gezinnen is relatief hoog. Dat is goed zichtbaar tijdens de eredienst. De categorie 18 – 30 jarigen is in de eredienst ondervertegenwoordigd. Jaarlijks worden er 15 à 25 kinderen gedoopt. Voor de doopouders is er een doopproject waarbij onderlinge ontmoeting en gesprek over geloofs- en opvoedingsvragen centraal staan. Groei De Nieuwe-Kerkgemeente is geen gemeente die alles wil laten blijven zoals het is, maar die ook niet kiest voor vernieuwen om het vernieuwen. Zij zoekt naar functionele en zinrijke vernieuwingen. Waardering voor het voorgeslacht houdt niet in dat in de kerkdienst alles moet verlopen zoals het vroeger ging. We leven in een andere maatschappij dan 25 of 50 jaar geleden. Mensen zijn mondiger en hoger opgeleid en de invloed van de moderne communicatiemiddelen is groot. In een groeikern als Ede neemt de onkerkelijkheid toe en zoekt de Nieuwe-Kerkgemeente naar haar plaats. Een isolement met krampachtig vasthouden van het verleden is daarbij onvruchtbaar. De wijkgemeente maakt deel uit van de gereformeerde stroming binnen de PKN, maar is daarbinnen een pluriforme gemeente. Deze pluriformiteit maakt de onderlinge ontmoeting boeiend maar kan ook zorgen voor enige krampachtigheid omdat bij elke beslissing een zekere ontevredenheid zal zijn. Het aandeel ‘bewust betrokken’ in de gemeente is relatief hoog; ca. 30 % komt van buiten de wijk (‘geperforeerden’ of meelevenden). Vanuit onze wijkgemeente zijn er verschillende initiatieven die de betrokkenheid versterken, zowel onderling als over grenzen heen. Enkele voorbeelden die de afgelopen jaren zijn ingevoerd: gestructureerd ouderenbezoek, verkopen gericht op een specifiek doel, een kwartaalbulletin met als titel de Vierkrant, een mededelingenblad over het jaarthema eens per maand (Wijk A4’tje), een boeket voorin de kerk bestemd als bloemengroet voor kerkleden die ziek zijn of het moeilijk hebben of met het oog op een bijzondere gebeurtenis, een netwerk van kringen, vele activiteiten – naast de catechisaties – in verenigingsverband voor de jeugd van diverse leeftijden en Vesperdiensten in de Stille Week inclusief Paaswake. Zo ook is er een Paaskaars voor in de kerk waarvan iedere zondag licht meegenomen wordt naar de kindernevendienst.
3
Wanneer een gemeentelid is overleden, wordt dit tijdens de zondagse ochtenddienst piëteitsvol herdacht: bij het afkondigen van de naam van de overledene staat de gemeente op en is er een moment van stilte. In de Nieuwe-Kerkgemeente heerst een sfeer van verdraagzaamheid ten opzichte van mensen met een andere geaardheid en mensen die kiezen voor een andere samenlevingsvorm. Gemeenteleden met een verstandelijke of lichamelijke beperking hebben een volwaardige plaats binnen onze wijkgemeente. Ook leeft het onderwerp de positie van de vrouw in de gemeente. Sinds 1995 heeft de gemeente een kerkelijk gemeentecontact met het dorpje Bugyi in Hongarije en vanaf 1999 ook met Patakfalva in Roemenië. Daarbij wordt zoveel mogelijk geprobeerd met elkaar mee te leven in vooren tegenspoed. Naast (jeugd)uitwisselingen met deze beide gemeenten zijn er regelmatig tal van activiteiten om de beide zustergemeenten te steunen, zoals inzameling en transport van tweedehands kleding, kerstmarkt en oliebollenactie. In de directe omgeving van de Nieuwe Kerk staat een flink aantal gebouwen en scholen waarin gemeenten van een andere (lees: niet-hervormde) signatuur bij elkaar komen. Er is zeker besef dat ook buiten de eigen gemeente sprake is van kerkelijk leven waarin Christus als Verlosser wordt beleden. Echter, dit heeft tot nu toe niet geleid tot gesprek of toenadering met de gemeenten binnen onze wijk die eveneens tot de PKN behoren. De hervormde gemeente heeft weinig oecumenische traditie, zij het dat zij lid is van het COGG (Contact Orgaan Gereformeerde Gezindte) en sinds twee jaar volledig lid is van de Raad van Kerken te Ede. De contacten van wijkgemeente 4 richten zich met name op de andere Hervormde wijkgemeenten. Eredienst In de eigentijdse liturgische vormgeving van de erediensten staat het Woord van God centraal, met de noties van zonde en genade, wet en evangelie, verlorenheid en behoud. De Nieuwe-Kerkgemeente kent de gebondenheid aan de Schrift en de kernpunten van het belijden van de kerk. Het spilpunt in de eredienst is de prediking waarin de Schrift opengaat en waarin de drieslag van de Reformatie doorklinkt: sola fide, sola gratia en sola Scriptura. De prediking, gekenmerkt door een ruim aanbod van genade, is in dubbel opzicht eigentijds. Allereerst het taalgebruik: niet archaïs, maar de taal van nu. Ten tweede: geen tijdloze preken, maar een prediking waarin een relatie voelbaar is tussen het ‘toen’ van de Schriftwoorden en het ‘nu’. De Nieuwe-Kerkgemeente ziet zichzelf als pelgrims op weg naar Gods toekomst. Het doel is helder, de weg ligt in Gods hand. De vele activiteiten en vernieuwingen zijn bedoeld om samen de weg te gaan en de onderlinge band te bevorderen. Bijzondere aandacht dient daarbij uit te gaan naar twee categorieën binnen de gemeente: de jeugd en de ouderen. Er worden elke zondag twee diensten gehouden. Het gemiddeld aantal bezoekers aan de ochtenddienst is 500 à 600, aan de middagdienst is het ca. 100. Het aantal kerkbezoekers loopt enigszins terug. De dienst kan via een directe geluidsverbinding worden beluisterd via kerkradio en internet. De kindernevendienst heeft de afgelopen jaren een gerespecteerde plek gekregen in de eredienst en via projecten wordt rond de grote feestdagen een actieve bijdrage geleverd aan de eredienst. Het avondmaal wordt vijf keer per jaar gevierd (elk kwartaal en op Goede Vrijdag). Gemiddeld nemen zo’n 270 gemeenteleden deel aan het sacrament. Beleid en structuur In 2005 heeft de kerkenraad het beleidsplan 2005-2009 vastgesteld. Dit plan is op dit moment nog van kracht. In het plan staan drie lijnen genoemd die van belang zijn: 1. De leden worden krachtens Gods verbond geroepen tot en opgebouwd in het geloof en nemen toe in vertrouwen op God, Bijbelkennis en het dragen van geestelijke vruchten. 2. De gemeente is gericht op het dragen van vruchten zoals lofprijzing van God, wervende evangelisatie, onderlinge liefde en diaconaat. De Nieuwe-Kerkgemeente wil hierbij samenwerken met andere wijkgemeenten en andere kerken en organisaties.
4
3.
Het eigene van de gemeente kenmerkt zich door een eigentijdse en aansprekende vormgeving van de eredienst, waarbij jong en oud zich thuis voelen. Zij wil samen met de andere Hervormde Edese wijkgemeenten gestalte geven aan de gemeenschap der heiligen. Verder kenmerkt de NieuweKerkgemeente zich door liefde, begrip en openheid voor elkaar.
De kerkenraad wil in 2010 het beleidsplan opstellen voor de periode 2011 – 2015. De kerkenraad bestaat op dit moment uit: predikant, preses, scriba, 14 ouderlingen, 6 diakenen en 6 kerkrentmeesters. De gemiddelde leeftijd van de kerkenraadsleden is 50 jaar. De vergaderingen worden door een notuliste genotuleerd (geen lid van de kerkenraad). De kerkenraad vergadert doorgaans eenmaal per maand. De vergaderingen worden voorbereid door het moderamen, dat bestaat uit preses, scriba en predikant, diaken en kerkrentmeester. De (basis)catechese en de kindernevendienst wordt verzorgd door deskundige vrijwilligers, de predikant verzorgt de belijdeniscatechese. De gemeente is ingedeeld in secties waarbij de ouderling wordt ondersteund door een diaken, een pastoraal medewerk(st)er en andere vrijwilligers. Desgewenst kan de ouderling een beroep doen op een daartoe opgeleide medewerker van het PPW-team (PPW = PsychoPastoraal Werk). De kerkenraadsleden zijn allen man, bij de vrijwilligers is het min of meer een afspiegeling van de gemeente. Diakenen gaan ons voor in dienstbetoon, en zetten ons op het spoor van de hulpverlening aan broeders en zusters in materiële nood, dichtbij of ver weg. De diakenen zijn onderverdeeld in de secties bij een sectieouderling en nemen deel aan de kerkenraadsvergadering. Tevens komen zij periodiek bij elkaar om diaconale aangelegenheden te bespreken. Iedere diaken heeft naast zijn sectie ook betrokkenheid bij één of meerdere commissies van diaconale aard. Twee diakenen zijn tevens afgevaardigd naar het college van diakenen van de Hervormde gemeente Ede. Ook de kerkrentmeesters hebben onderling hun taken verdeeld. Ook bij hen is er een afvaardiging naar het college van kerkrentmeesters. Momenteel zijn er twee kerkrentmeesters boventallig. Eén kerkrentmeester met bouwkundige achtergrond die o.a. verantwoordelijk is voor de (komende) verbouwingen aan de pastorie en kerkgebouw. En één kerkrentmeester die is benoemd als penningmeester voor het college van kerkrentmeesters. In het beleidsplan is aandacht besteed aan een ‘Leven lang leren’. Daaronder wordt verstaan dat de gemeenteleden in alle levensfasen kunnen leren. Het gaat dan om geloofskennis vanuit de Bijbel en de betekenis daarvan voor het leven. Daarbij spelen ook onderlinge ervaringen een rol. Dit ‘Leven lang leren’ krijgt vooral gestalte in de kringen, op catechese, het clubwerk en in de eredienst. Soms in de vorm van toerustingcursussen. Zoals onze belijdenis aangeeft, willen we een gemeenschap der heiligen zijn: samen leven tot Gods eer en met elkaar meeleven in vreugde en verdriet. Daarvoor is het noodzakelijk dat elk gemeentelid actief zijn/haar ambt van gelovige opneemt, zodat bekend is wat er bij gemeenteleden speelt en een bijdrage geleverd kan worden. Daartoe worden contactmomenten georganiseerd zoals sectiebijeenkomsten, de gemeentedag, preekbespreking, liefdemaal, ontspannende activiteiten, praktische hulpdienst, koffie/thee voor of na de kerkdienst. Zodat we elkaar beter leren kennen en ook ervaringen kunnen delen. Naast het ‘gewone’ huisbezoek ontstond het groothuisbezoek, ter bevordering van de band tussen kerkleden binnen een bepaalde sectie. Evangelisatie (dichtbij) en Zending (verder weg) vormen een belangrijke Bijbelse opdracht. De NieuweKerkgemeente zoekt naar samenwerking met andere gemeenten (interkerkelijk) om aan deze opdracht te werken. Voor het concretiseren van de evangelisatieactiviteiten wordt een plan ontwikkeld. Bij het werk voor de zending worden enkele gemeenteleden ondersteund die in het buitenland werken voor de zending.
5
Zorgcentra binnen onze wijkgemeente Onze gemeente heeft in haar wijk de volgende zorgcentra: Bethanië, de Klinkenberg en het Maanderzand . Het verzorgingstehuis Bethanië heeft een eigen pastor die werkt onder de verantwoordelijkheid van onze wijkgemeente. De erediensten waarin de gemeente zich voorbereid op de viering van het Heilig Avondmaal en de avondmaalsviering zelf worden vertegenwoordigd door ambtsdragers vanuit Wijk 4. De overige zondagen worden ingevuld vanuit de andere wijkgemeenten. Voor het verzorgingstehuis de Klinkenberg is een pastoraal medewerker vanuit de Hervormde gemeente aangesteld. Het Maanderzand heeft een pastor die is aangesteld vanuit de Geformeerde Kerk Ede. Vanuit de kerkenraad hebben wij een ouderling voor de ouderen binnen onze gemeente en hebben binnen onze gemeente grote aandacht voor het ouderenbezoekwerk en ouderenhulp. Kortom, ouderen krijgen veel aandacht in onze gemeente. Bijzondere aandacht voor onze jeugd Zoals in deze profielschets is beschreven is er ruimte voor de jeugd in de erediensten. Hun aanwezigheid en inbreng in onze gemeente en eredienst wordt bijzonder op prijs gesteld. De jeugd heeft dan ook een bijzondere plek in de gemeente en aandacht vanuit de kerkenraad. De rol van de jeugdouderlingen in deze krijgt steeds meer vorm. Voor de jeugd zijn verschillende activiteiten aanwezig in de vorm van clubwerk per leeftijdscategorie. Ten slotte De Nieuwe-Kerkgemeente wil het evangelie doorgeven, op onverkorte wijze, precies zoals de dichter van Psalm 78 verwoordde: Wij willen het onze kinderen niet onthouden, wij zullen aan het komend geslacht vertellen van de roemrijke, krachtige daden van de HEER, van de wonderen die hij heeft gedaan. Inderdaad: vertellen, maar wel in eigentijdse vormen en in eigentijdse taal. En daarin ligt de duidelijkste karakterisering van de Nieuwe-Kerkgemeente.
6
