Professionaliseringsaanbod Boeiend onderwijs in lerende scholen

Professionaliseringsaanbod Boeiend onderwijs in lerende scholen Schooljaar 2014 – 2015 Steeds meer scholen, besturen en samenwerkings­ verbanden ontdekken de rijke mogelijkheden van boeiend onderwijs, duurzaam leren en systeemdenken in een lerende school. Maar hoe implementeer je dit op school? En welke rol spelen schoolleiders in deze ontwikkeling? Welk leiderschap maakt in zeer goed functionerende organisaties het verschil? Hoogstaand onderwijs, daar heeft ieder kind recht op. Het bereiken van goede resultaten met kinderen doet ertoe. Hoe maken we van onze school een meer opbrengstgerichte school? Hoe zorgen we voor lerende organisaties waarin voortdurend gewerkt wordt aan het ontwikkelen van pro­ fessioneel kapitaal? Hoe bereiden we kinderen voor op het deelnemen aan een complexe samenleving? Wat kan hersenonderzoek betekenen voor onze manier van lesgeven en leidinggeven? Om het antwoord op deze vragen te vinden zijn in eerste instantie bekwame leiders nodig. Deskundige begeleiders kunnen daarbij helpen. De trainingen in deze brochure wor­ den verzorgd door Jan Jutten van Natuurlijk Leren en Bob Ravelli namens het AVS Centrum Educatief Leiderschap. Deze trainingen kunt u ook op maat laten uitvoeren.

DE TRAINERS JAN JUTTEN (NATUURLIJK LEREN) Jan Jutten is sinds 2004 werkzaam als zelf­ standig onderwijsadviseur. Sinds de school­­ leidersopleiding bij Magistrum in 1995 heeft hij een grote belangstelling voor de school als lerende organisatie. De afgelopen jaren heeft hij zich op dit terrein verder ­gespecialiseerd. Jutten stu­ deerde onderwijskunde en volgde trainingen bij onder andere Peter Senge, Michael Fullan, Otto Scharmer, Andy Hargreaves en Margaret Wheatley. Zijn werkzaam­ heden bestaan vooral uit het ondersteunen van scholen, besturen en samenwerkingsverbanden op weg naar een lerende organisatie. Zijn focus hierbij ligt op de ontwik­ keling van leiderschap.

BOB RAVELLI (AVS CEL) “In theorie verschillen praktijk en theorie niet veel van elkaar.... In de praktijk wel!” Bob Ravelli heeft ruime ervaring als leidingge­ vende po en als trainer voor directeuren. Ondergedompeld in de praktijk én de theorie. Nu werkzaam in beide. Directeur van een basis­ school en trainer bij het AVS Centrum Educatief Leiderschap. Specialisaties: organisatieontwikkeling van de school als lerende organisatie en levend systeem, ­leiderschapsontwikkeling, missie- en visieontwikkeling, opleiden van middenkader, opbrengst­gericht leider­ schap in de school. Het theoretisch kader vindt hij in het werk van P. Senge, O. Scharmer, D. Kim, S. Covey, D. Hopkins, M. Fullan, A. ­Hargreaves, Marzano, J. Hattie en K.  Robinson.

Het AVS Centrum Educatief Leiderschap heeft de afgelopen vier jaar een samenwerking opgebouwd met Natuurlijk Leren. Dit heeft onder andere geresulteerd in enkele nieuwe trainingen voor leiders, die worden uitgevoerd door Jan Jutten. Natuurlijk Leren ondersteunt scholen bij het realiseren van boeiend en opbrengstgericht onderwijs dat ertoe doet in deze tijd. Om dat te realiseren, helpen we besturen, samenwerkingsverbanden en scholen zich te ontwikkelen als lerende levende organisaties. We werken samen met leerkrachten en leiders aan scholen waarin kinderen leren omgaan met de problemen en uitdagingen van nu en van de toekomst. Een van de pijlers daarbij is het maken van de omslag van het machinedenken naar de klas en de school als een levend systeem.

k

ZES EENDAAGSEN

HOOGSTAAND LEIDERSCHAP IN EEN LERENDE SCHOOL: WERKEN MET DE VIJF DISCIPLINES IN DE DAGELIJKSE PRAKTIJK

ZES EENDAAGSEN

SYSTEEMDENKEN VOOR LEIDERS EN BEGELEIDERS Steeds meer scholen, besturen en samenwerkings­verbanden ontdekken de rijke mogelijk­heden van duurzaam leren en systeemdenken in een lerende school. De schoolleider is een systeemdenker in actie: systeemdenken is dan ook één van de kern­competenties van leiders. Scholen hebben bovendien hulp nodig van deskundige begeleiders om systeemdenken te implementeren. Daarom heeft Jan Jutten van Natuurlijk Leren deze zesdaagse training ontwikkeld, speciaal bedoeld voor leiders, onderwijsbegeleiders en docenten van lerarenopleidingen. Zijn boek Natuurlijk Leren: systeemdenken in een lerende school vormt de leidraad voor deze training.

PROGRAMMA Dag 1: Inleiding in systeemdenken. Wat is ­systeem­denken? Wat is een systeem? Waarom systeemdenken? Systeemdenken in relatie tot moreel leiderschap. Dag 2: Werkvormen bij systeemdenken. Oefenen van de basisvaardigheden lineair en cyclisch denken. Dag 3: De taal en de hulpmiddelen voor de school en voor de klas. Werken met gedragspatroongrafieken: theorie en praktijk. Dag 4: Klassieke systeemverhalen: archetypen. Leren werken met archetypen aan de hand van casussen uit uw school. Dag 5: Symptomen of problemen? De kracht van de ijsberg. Toepassingsmogelijkheden van dit praktische hulpmiddel. Werken met de ijsberg aan de hand van casussen uit uw school. Dag 6: Succesvol implementeren van systeemdenken. Basisideeën van Michael Fullan en Daniel Kim met betrek­ king tot veranderingsprocessen. Succesfactoren bij de implementatie. Doelgroep: directeur/schoolleider, rector, bovenschools manager/eindverantwoordelijke/bestuurder en docenten van pabo of lerarenopleidingen. Middenkader: bouw­ coördinatoren, teamleiders, adjunct-directeuren, startende schoolleider/directeur. Voor po en vo. Trainer: Jan Jutten (Natuurlijk Leren) Data: 11 december 2014, 29 januari, 5 maart, 16 april, 21 mei en 18 juni 2015 Investering: leden: € 2149/niet-leden: € 2449

De inhoud van deze zesdaagse training is nauw verbonden met de vijf disciplines van de lerende school. Elke disci­ pline wordt concreet vertaald naar werkvormen, inter­venties en acties die leiders ondernemen om van hun school of stichting een lerende organisatie te maken. Daarbij leggen we nadrukkelijk een relatie met recente inzichten over leiderschap, zoals die van Andy Hargreaves, Otto Scharmer en Michael Fullan. We maken gebruik van een grote variëteit aan werkvormen. Deelnemers krijgen achtergrondinformatie, worden uitgenodigd om tussen de bijeenkomsten in dingen uit te proberen en te reflecteren op hun eigen gedrag. We leren veel van elkaar en doen concrete ideeën op voor werkvormen in de eigen praktijk.

PROGRAMMA Dag 1: Waarom doen we wat we doen? Waar gaan we voor met zijn allen? Een gezamenlijke missie, waarden en visie ontwikkelen. Van moetisme naar moreel besef. Dag 2: Praten over elkaar of met elkaar? Ontwikkelen van goede communicatie en samenwerking. Dag 3: Onze waarheden! Omgaan met mentale modellen: van “zo is het” naar “zo zie ik het”. Dag 4: Horizontaal leren. Werkvormen voor teamleren: ontwikkelen van sociaal kapitaal. Dag 5: Systeemdenken deel 1. Eerst begrijpen, dan pas ingrijpen! Dag 6: Systeemdenken deel 2. Van een lineaire naar een cyclische taal. Doelgroep: (bovenschoolse) directies en middenkader (locatieleiders, leerlingbegeleiders, interne begeleiders, bouwleiders, teamleiders). Ook voor professionals die ambities hebben in de richting van leiderschap. Voor po en vo. Trainer: Jan Jutten (Natuurlijk Leren) Data: 23 januari, 13 februari, 6 maart, 19 maart, 17 april en 22 mei 2015 Investering: leden: € 2149/niet-leden: € 2449

k

ZES EENDAAGSEN

VIER EENDAAGSEN

OPBRENGSTGERICHT LEIDERSCHAP – VAN MOETISME NAAR MOREEL BESEF

THEORIE U: DIEPE ZELFREFLECTIE EN LEREN VAN DE TOEKOMST

Opbrengstgericht leiderschap is een actueel thema. Hoge prestaties zijn belangrijk, kinderen moeten optimale kansen krijgen in onze complexe samenleving. Die presta­ ties realiseren we echter niet door meer van hetzelfde te doen, maar door op alle niveaus in de school dingen anders te doen en andere dingen te doen. Deze zesdaagse training richt zich op de vraag: wat is nodig in de school om hoge opbrengsten te realiseren en wat betekent dit voor het leiderschap? In essentie komt het erop neer dat de leider zich ont­ wikkelt van onderwijskundig leider naar systeemleider. Zij/hij creëert een context (systeem) waarin opbrengstgericht werken optimale kansen krijgt. U krijgt een overzicht van en inzicht in de verschillende samenhangende hefbomen die ook in uw organisatie het verschil kunnen maken.

Dit is een tijd van grote complexe proble­ men en uitdagingen. De vraag waar we voor staan, is hoe we een antwoord vinden op deze grote uitdagingen. In zijn U-theorie laat Otto Scharmer ons kennismaken met een nieuw concept van leidinggeven dat gebaseerd is op het ver­ binden van mensen met hun ziel, hun moreel besef. Wie je bent als leider of leerkracht speelt een belangrijke rol. In de meeste scholen leren mensen van het verleden. We kun­ nen veel leren van succeservaringen en van fouten die we maken. Maar in een tijd waarin gisteren geen leidraad meer is voor morgen, is deze vorm van leren onvoldoende. Zoals Einstein reeds zei: “De problemen die we veroorzaakt heb­ ben kunnen niet opgelost worden op het niveau van ­denken dat ze geschapen heeft.” Om de omslag te maken van leren uit het verleden naar leren van de toekomst, doorlopen we de vijf bewegingen van de U. In deze vierdaagse training komen ze uitgebreid aan bod met een praktische vertaalslag naar uw school.

CENTRALE THEMATIEK • De vier wegen van innovatie: de autonome koning in de eigen klas, de opkomst van standaarden, het zoeken naar een balans tussen bottom-up en top-down, de uitvoerder van inspectie-eisen: voor- en nadelen van deze vier wegen; • De balans tussen resultaten, processen en the inner place (Otto Scharmer’s Theorie U): goede resultaten door hoog­ staand onderwijs, hoogstaand onderwijs door moreel besef van de leerkrachten; • Van ‘opbrengsten omdat het moet’ naar ‘opbrengsten omdat het ertoe doet voor de toekomst van de kinderen’ (Hargreaves, Fullan). Hoe doe ik dat als leider? • Wat zijn de taken en verantwoordelijkheden van de school­ leider en de intern begeleider bij het realiseren van kwali­ tatief hoogstaand onderwijs met hoge opbrengsten? • Wat betekent wetenschappelijk onderzoek voor de vorm­ geving van ons onderwijs? • Hoe realiseren we een ‘TOPschool’? (Hopkins, Marzano, Fullan, Hargreaves) • Werkwijzen voor assessment for learning: hoe kunnen we de resultaten van de kinderen gebruiken om de onderwijs­ leerprocessen te optimaliseren? (Fullan, Schmoker) • Wat zijn concrete werkvormen voor met name het toepas­ sen van system tools bij het begrijpend lezen? Doelgroep: (bovenschoolse) directies en middenkader (locatieleiders, intern begeleiders, leerlingbegeleiders, bouwleiders, teamleiders). Ook voor professionals die ambities hebben in de richting van leiderschap. Voor po en vo. Trainer: Bob Ravelli (AVS CEL) Data: 14 januari, 11 februari, 18 maart, 15 april, 13 mei en 10 juni 2015 Investering: leden € 2149/niet-leden: € 2449

CENTRALE THEMATIEK • Naast de theorie besteden we veel aandacht aan verschil­ lende werkvormen die u kunt toepassen met bijvoorbeeld ouders en met uw team en het effect hiervan; • Leren van het verleden versus leren van de toekomst; • Mensen verbinden met hun ziel; • Resultaten, processen en the inner place from which we act; • Kenmerken van leidinggeven aan levende systemen; • De vijf fasen van het U-proces: seeing, sensing, presencing, creating, evolving; • Loslaten om toe te laten: leren en ont-leren; • Manieren van aandacht schenken: downloading, discussie, empathische en generatieve dialoog; • Omgaan met bronnen van weerstand: de stemmen van het oordeel, het cynisme en de angst. U kunt de theorie en de bijpassende werkvormen uit de vele mogelijkheden van Theorie U op alle niveaus in het onderwijs toepassen. Doelgroep: bestuurders en leidinggevenden die het onderwijs willen afstemmen op de toekomst. Voor po en vo. Trainer: Jan Jutten (Natuurlijk Leren) Data: 30 januari, 13 maart, 24 april en 29 mei 2015 Investering: leden: € 1445/niet-leden: € 1645

ZES EENDAAGSEN

PROFESSIONEEL KAPITAAL – LEIDINGGEVEN BOVEN VERWACHTING Innovatie en creativiteit zijn dringend nodig om te kunnen werken aan de uitdagingen van deze tijd. Andy Hargreaves heeft de afgelopen twee jaar onderzoek gedaan in achttien excellente organisaties. Daarbij was voor hem steeds de vraag: welk leiderschap maakt in zeer goed functionerende organisatie het verschil? Hij komt tot vijftien variabelen die in het Engels allemaal beginnen met een F. De thema’s (de vijftien FF-en) vormen het fundament voor deze zesdaagse training. Ze komen in hun onderlinge samenhang aan bod en ze worden verbonden met belangrijke thema’s van deze tijd, zoals Opbrengstgericht Leiderschap, ontwikkelen van professioneel kapitaal en recente inzichten in veranderingsprocessen.

CENTRALE THEMATIEK

DRIE EENDAAGSEN

• Achtergronden van het onderzoek naar zeer goed functionerende organisaties. Overzicht van de vijftien FF-en. Nadere verkenning en uitwerking van zes FF-en en de betekenis die deze hebben voor het werk van schoolleiders; • Verkennen en uitwerken van de overige FF-en. Reflectie op het eigen leiderschap en het opstellen van enkele leerdoelen voor de komende periode. Relaties worden gelegd met het recente werk van Margaret Wheatley in haar boek So far from home; • Uitgangspunten voor het ontwikkelen van professioneel kapitaal aan de hand van het boek van Hargreaves en Fullan. Welke rol spelen leiders bij het ontwikkelen van professioneel kapitaal in de scholen?; • Nadere uitwerking van de drie soorten kapitaal: human capital, social capital, decisional capital. Nadruk ligt op de rol van de leider en de samenhang tussen deze drie vormen; • Succesvolle en minder succesvolle veranderingsprocessen. Gebrek aan duurzaamheid. Recente inzichten op het gebied van veranderingsprocessen; • Centraal staat het boek van Fullan: Change Leader. Belangrijkste uitgangspunten uit dit boek zijn zeven inzichten van Michael Fullan en de gevolgen daarvan voor leiderschap.

PROFESSIONEEL KAPITAAL EN JOHN HATTIE

Doelgroep: (bovenschoolse) directies en middenkader (locatieleiders, interne begeleiders, leerlingbegeleiders, bouwleiders, teamleiders). Ook voor professionals die ambities hebben in de richting van leiderschap. Voor po en vo. Trainer: Jan Jutten (Natuurlijk Leren) Data: 22 januari, 12 februari, 12 maart, 23 april, 28 mei en 25 juni 2015 Investering: leden: € 2149/niet-leden: € 2449

Wat is er nodig om een school optimaal te ontwikkelen? Hargreaves en Fullan geven hier antwoord op. In hun boek Professioneel Kapitaal baseren zij zich onder meer op Professor John Hattie. Die maakte een overzicht van alle interventies en hun effect op het leren van de leerlingen. Waardevolle informatie voor schoolleiders. Hoe krijgt u dat in uw school voor elkaar? Buiten het materiaal van Fullan, Hargreaves en Hattie worden ook bronnen als Otto Scharmer (Theorie U), Stephen Covey e.a. geraadpleegd.

CENTRALE THEMATIEK • Uitgangspunten voor het ontwikkelen van professioneel kapitaal aan de hand van het boek van Hargreaves en Fullan. Welke rol spelen leiders bij het ontwikkelen van professioneel kapitaal in de scholen?; • Nadere uitwerking van de drie soorten kapitaal: human capital, social capital, decisional capital. Nadruk ligt op de rol van de leider en de samenhang tussen deze drie vormen; • Wat bepaalt of een verandering duurzaam is of niet? Recente inzichten op het gebied van veranderingsprocessen; • Hoe verbindt u de activiteiten (weer) met de missie en de visie van de school en vice versa? Doelgroep: (bovenschoolse) directies en middenkader (locatieleiders, interne begeleiders, bouwleiders). Ook voor mensen die ambities hebben in de richting van leiderschap. Voor po en vo. Trainer: Bob Ravelli (AVS CEL) Data: 28 januari, 11 maart en 22 april 2015 Investering: leden € 1095/niet-leden € 1245

EENDAAGSE TRAINING

HERSENEN EN LEREN

MEER INFORMATIE

Eeuwenlang heeft men alleen maar kunnen vermoeden wat er zich allemaal afspeelde in ons brein. Het lag als een geheime schatkamer veilig opgeborgen in onze schedel. Sinds dertig jaar is het mogelijk om met FMRI-scans in het brein van levende personen te kijken. Met name de laatste jaren neemt de kennis over de werking van de hersenen zeer snel toe. Deze kennis zal een enorme impact hebben op onze manier van lesgeven en leidinggeven. Als we beter weten hoe het brein werkt, kunnen we meer betekenen voor kinderen en het team! Tijdens deze training kijken we wat het hersenonderzoek kan betekenen voor ons werk in de klas, maar ook op schoolniveau. We besteden aandacht aan de meest recente ontdekkingen en hoe we dat kunnen gebruiken in onze dagelijkse praktijk.

Kijk voor meer informatie of online inschrijven op www.avs.nl/professionalisering Of neem contact op met het AVS Centrum Educatief Leiderschap via [email protected] of tel. 030-2361010

CENTRALE THEMATIEK • De neurologische onderbouwing van het belang van het toepassen van mindmapping binnen het huidige onderwijs; • De hersenen ontwikkelen zich het beste in samenspel met andere hersenen; belangrijk is dat we kinderen en volwassen léren samenwerken; • Hersenen worden gestimuleerd door uitdaging en training; hoe werkt dat in de hersenen? • Op welke manieren kun je invloed uitoefenen op de werking van het (korte of langetermijn) geheugen? • Samenhang blijven zien, stimuleert begrijpen; door middel van systeemdenken is het mogelijk om steeds te blijven in- en uitzoomen en zo the big picture te blijven zien; • Onveiligheid en stress belemmeren leren en kunnen hersencellen zelfs doden: de noodzaak van een veilige omgeving om te leren. Tijdens de bijeenkomst leggen we steeds de link naar de anatomie van het brein en we maken zeer uitdrukkelijk de koppeling met hoge opbrengsten en boeiend onderwijs in deze tijd. Doelgroep: leidinggevenden en andere professionals (MT-leden, IB-ers, RT-ers, LB-ers, Boco’s) die inhoudelijk sturing of vorm geven aan het onderwijs. Voor po. Trainer: Jan Jutten (Natuurlijk Leren) Data: 13 februari 2015 Investering: leden: € 349/niet-leden: € 449

Bent u geïnteresseerd in andere trainingen, opleidingen, leergangen, advies of coaching op maat voor uw organisatie of team? Neem dan contact op met Margriet van Ast, programmamanager AVS Centrum Educatief Leiderschap, via [email protected]

Word AVS-lid en ontvang een cadeaukaart óf korting op een opleiding of training Wie vóór 1 oktober lid wordt van de AVS, ontvangt 70 euro korting op een opleiding of training van de AVS van minimaal 150 euro of een cadeaukaart van 35 euro. Dit geldt ook voor aspirant-leden. Aspirant-mailleden komen alleen in aanmerking voor 70 euro korting op een opleiding of training. Cadeaukaarten waaruit nieuwe leden kunnen kiezen: V&D, Intratuin, Podium, Boekkado, Lunch voor 2 (Giftfor2) Zie voor actievoorwaarden en meer informatie over de cadeaukaarten: www.avs.nl/ lidworden

goed onderwijs door visionair leiderschap