ar pla xem efe Pro po een maat voor ik’s
Basiswerkboek voor plastische opvoeding in de eerste graad
Naam
Nr
Klas
B stroom
ar pla xem efe Pro Po, een maat voor ik’s©
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag, op welke wijze ook , worden overgenomen in een mediavorm (kopie, druk, foto/film, digitaal bestand….) zonder de voorafgaande toestemming van de uitgever. Auteur–uitgever: Eerste druk ISBN D/2009
Luc Nijs-poweb
... einde van het schooljaar
Ik kan …
Noteer hieronder in welke creatie (opdracht) jij het meest de eindterm (links) hebt gerealiseerd
ar
1
01 02 03 04
uitleggen wat ik zie beeldtaal vergelijken beeldtaal bespreken beeld en geluid samen begrijpen
Vormgeven
xem
Lijn 05 creatieve beeldtechnieken gebruiken 06 tekenen wat in mijn gedachten zit
pla
Waarnemen
Kleur 07 kleuren toepassen (expressief – impressief – symbolisch) Vorm 08 in 2D en 3D werken
Vormgeving 09 persoonlijk en in groep origineel en creatief werken
10 11 12 13 14
efe
Verwoorden
mijn mening geven over beeld uitleggen dat ‘zien’ afhankelijk is van de omstandigheden praten over beeldcultuur vertellen over hedendaagse kunst mijn eigen creaties uitleggen
Pro
Attitudes 15 16 17 18
kritische bedenkingen aanvaarden en geven culturele informatie raadplegen positief deelnemen aan groepswerk mezelf expressief uiten
1
ordenen’
Ik kan ‘
ar
2
Tekenen
❍❍ houtskool ❍❍ ■■ potloden stelkrijt ❍ ❍ ■■ droog pa ❍❍ ie ■■ pastelol ❍❍ tiften ■■ metaals ❍❍ ■■ tekenpen ❍❍ n ■■ viltstifte ❍❍ n ■■ balpenne ❍❍ ■■ passer oden ❍ ❍ ■■ Kleurpotl ❍❍ ■■
Toebehoren ❍❍ ■■ een gom enslijper ❍ ❍ ■■ een punt ❍❍ ■■ een lat ❍❍ ■■ een vod ❍❍ del ■■ fixeermid ische inkt ❍ ❍ ■■ Oost-Ind ❍❍ n ■■ sjablone ❍❍ ■■ ❍❍ ■■ ❍❍ ■■
xem
■■
pla
Dit materiaal zal ik gebruiken voor plastische opvoeding persoonlijk materiaal : ❍❍ – gemeenschappelijk materiaal: ❍❍
Knippen, snijd en, scheuren
een schaar een breekmes ■■ mijn handen ■■ ■■
■■
Toebehoren een snijmat ■■ ee n snijlat ■■
❍ ❍ ❍ ❍ ❍❍ ❍❍
efe
■■
Schilderen aquarelverf plakkaatverf ■■ tem pera ■■ olie verf ■■ ec olineverf ■■ ac rylverf ■■ ■■ ■■
❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍
Toebehoren penselen ■■ men gpotjes ■■ men gstokjes ■■ wat erpotjes ■■ ee n vod ■■ ■■ ■■
Pro
■■
2
❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍
❍❍ ❍❍ ❍❍
❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍
ar
k een lijmstic ellijm ■■ knuts glijm ■■ behan ctlijm ■■ conta gelijm ■■ monta plakband ■■ plastic r plakband ■■ papie eerfolie ■■ plastifi istool ■■ lijmp ■■ ■■
■■
pla
Lijmen
Papier
xem
Media
fototoestel ❍❍ pc ❍❍ ■■ prin ter ❍ ❍ ■■ scan ner ❍❍ ■■ be amer ❍ ❍ ■■ ko piemachine ❍❍ ■■ ku nstboeken ❍ ❍ ■■ po sters ❍❍ ■■ sp eakers ❍ ❍ ■■ ❍❍ ■■ ❍❍ ■■
Pro
efe
■■
npapier ■■ teke tspapier ■■ sche r urd papie ■■ gekle papier ■■ zijde ■■ ■■
❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍ ❍❍
Toestellen + gereedschap snijmachine ❍❍ perforator ❍❍ ■■ nietmachine ❍❍ ■■ boormachin e ❍❍ ■■ hamer(tje) ❍❍ ■■ zaag(je) ❍❍ ■■ tangen ❍❍ ■■ rol/plooime ter ❍❍ ■■ ❍❍ ■■ ❍❍ ■■
■■
3
Ik kan
‘zien’
ar
3
Om te kunnen zien moet er licht zijn. In het donker zien we niets. Pas als een voorwerp
verlicht is kunnen we het zien. Dat voorwerp weerkaatst het licht naar onze ogen die het licht opvangen. Via de lens komen de lichtstralen tegen de achterzijde van het oog. Daar
Wat veraf is lijkt klein, wat dichtbij is lijkt groot.
pla
vertrekt de oogzenuw naar onze hersenen. Onze hersenen ‘ontwikkelen’ het beeld.
De juiste verhouding tussen klein/groot en veraf/dichtbij heet: het perspectief.
Tekenen volgens het perspectief is tekenen zoals onze ogen het zien: realistisch. het perspectief met één vluchtpunt. We tekenen een weg met bomen
xem
Eens je dit begrijpt kan je eigenlijk alles tekenen
perspectief met 1 vluchtpunt werkwijze 1. horizonlijn (midden) 2. vluchtpunt (verdwijnpunt) 3. twee vluchtlijnen
een weg met bomen
efe
4. één hoogtelijn naast de weg 5. vluchtlijnen
6. volgende hoogtelijnen 7. afwerken
Pro
In plaats van bomen kan je ook een afsluiting, een gebouw, een kamer ….om het even wat tekenen. Je kan het vluchtpunt ook meer naar links of naar rechts leggen.
4
Onthouden
■
altijd beginnen met de
■
vluchtlijnen lopen altijd naar het
■
hoogtelijnen staan altijd
ar
Drie manieren om te kijken – drie soorten perspectief Vogelperspectief
Dat hebben we op de vorige bladzijde getekend. Het lijkt net dat je op gewone ooghoogte naar je tekening kijkt.
Teken de horizonlijn hoger (boven het midden). Teken daarna de bomen, de muren, de gebouwen onder de horizon. Het lijkt dat je van boven op je ontwerp kijkt.
Kikkerperspectief
Teken de horizon lager (onder de horizon). En teken daarna de bomen tot hoog boven de horizon. Het lijkt dat je van onderuit naar je ontwerp kijkt.
pla
Ooghoogteperspectief
xem
Teken nu hieronder de ontbrekende delen bij en kleur in.
efe
Nu heb je fotografisch juist leren tekenen. Net alsof je het echt met je ogen ziet, net alsof je een foto zou nemen. Een fotograaf (of een cameraman) werkt altijd met ooghoogte-, vogel- en kikkerperspectief. Soms zal hij/zij inzoomen tot vlakbij. Dat heet dan close-up. Daarna uitzoomen tot er een heel breed veraf beeld verschijnt. Dat heet dan panorama. Onze ogen laten ons zien. Dat weten we al. Maar terwijl we zien zullen we ook horen, smaken, ruiken en voelen. Kan je telkens een voorbeeld daarvan opschrijven?
Zien en horen hard – zacht – ritmisch – hoog – laag
Zien en smaken
Pro
zoet – zuur – bitter – zout – umami
Zien en ruiken fris – muf - lekker
Zien en voelen
ruw – glad – scherp – bot – warm – koud 5
Ik kan
‘kijken’
Onze ogen laten ons beelden zien. Dat hebben we ervaren en getekend.
ar
4
Zien doen we altijd, tenminste als er licht is. Maar pas als we echt kijken en bewust nagaan hoe een beeld in elkaar zit dan begint het pas… dan zullen we observeren.
4.1 Vorm(en)
vorm(en) een compositie kleuren en grijswaarden
xem
Alles wat we zien is opgebouwd uit Al die vormen zijn samen Die compositie is gevuld met
pla
Bekijk aandachtig, observeer nauwkeurig een foto, een tekening, een schilderij, een voorwerp, een mens, een dier, een plant, een compleet landschap…
Organische vormen ■ onregelmatige vorm ■ gebogen vormen ■ kronkelende vorm ■ veelhoekige vorm
efe
Geometrische vormen ■ een punt ■ een lijn ■ de driehoek ■ het vierkant ■ de rechthoek ■ de cirkel, ellips, ovaal ■ de kubus ■ de balk ■ de bol
Pro
Maak hieronder zelf een ontwerp waarin al (of zoveel mogelijk van) deze vormen voorkomen. Gebruik non-figuratief en figuratief door elkaar. Geef je ontwerp ook een titel.
6
ar
4.2 De compositie Als we vormen samenbrengen in een beeld (zoals op de vorige tekening), dan maken we een compositie. We bekijken nu even hoe we een compositie kunnen ontleden.
4.2.1 De opbouw van de compositie Je observeert hoe de vormen zijn geordend.
overlappend
zijdelings
afgesneden
ritmisch
onregelmatig
diagonaal
golvend
efe
gecentreerd
asymmetrisch
xem
symmetrisch
pla
Teken in de kleine kaders vormen (geometrisch of organisch) en zet in kleur. Zo worden het mini-kunstwerkjes.
4.2.2 De richting van de compositie
Pro
Je observeert in welke richting de vormen zijn geplaatst. horizontaal
verticaal
7
Je observeert welke vormen dichtbij staan, welke veraf. in het midden
xem
4.2.4 De uitstraling van de compositie
de achtergrond
in het oneindige
pla
de voorgrond
ar
4.2.3 De diepte van de compositie
We trachten te ontdekken welke uitstralingskracht de compositie weergeeft of
dynamisch
efe
statisch
zacht
of
hard
Pro
8
orde
of
wanorde
evenwicht
of
onevenwicht
Kleur
ar
4.3
4.3.1 De kracht van jouw kleur
pla
Heb jij een lievelingskleur? Dat zal wel. Misschien ook een kleur die je lelijk vindt? De ene kleur maakt je blij, de andere kleur maakt je droevig. Kleur is dus soms heel persoonlijk. (Bv.: de kleur van je eerste speelgoed, de kleur van het behang bij je oma, de kleur van je fiets, de kleur van een ziekenhuiskamer… enz.) Schrijf hieronder twee kleuren die voor jou een sterke persoonlijke kracht hebben (positief of negatief). Zeg welk voorwerp je bedoeld. Zeg ook waarom. wat, waar (voorwerp)
waarom
xem
de kleur
4.3.2 De symboolwaarde van een kleur (symboliek)
Kleuren hebben vaak voor iedereen zelfde symboolwaarde. Schrijf het juiste woord bij de juiste kleur. seizoenen geel rood groen blauw
leidingen
gevoel
begrip
zon vuur water planten
gas water lucht brandleiding
vreugde liefde hoop waarheid
overwinning vrede (rust) onrust eeuwigheid
efe
lente zomer herfst winter
natuur
4.3.3 Grijswaarden
Pro
Minder licht en alles wordt donkerder… Meer licht en alles wordt lichter… Bij verf zullen we wit of zwart toevoegen. Dan wordt een kleur lichter of donkerder. We zeggen dan dat een kleur een grijswaarde heeft. Het verschil tussen die grijswaarden heet contrast. Met enkel wit en zwart maak je natuurlijk de sterkste contrasten. Op elk moment zitten wij zelf vol met grijswaarden. Alle schaduwen die op ons lichaam en op onze kleding zitten zijn grijswaarden. Er zijn drie soorten schaduw: -de eigen schaduw (alle schaduwen op het voorwerp of het lichaam zelf) -de slagschaduw (de schaduw van het voorwerp op de grond) -de bijschaduw (de extra-lichte schaduw rond de slagschaduw)
9
ar
4.3.4 Kleurenleer Iedereen kent de regenboog. Vroeger dacht men dat er zeven hoofdkleuren zaten in de regenboog. Newton noemde de volgorde van de kleuren: het spectrum.
Oranje
Geel
Groen
Blauw
Indigo
Violet
pla
Rood
(het effect van een regenboog kan je ook zien als je schuin over een cd-schijf kijkt, of beter nog: met een glazen prisma).
xem
De moderne onderzoekers hebben echter ontdekt dat er maar drie hoofdkleuren (de primairen) zijn. Die kan je samen met de bijkleuren (de secundairen) in een cirkel zetten. Dan heb je al zes kleuren. Kan jij, op de tekening, de kenmerken aanduiden?
■■ ■■
complementaire kleuren supplementaire kleuren
liggen tegenover elkaar in de cirkel liggen naast elkaar in de cirkel
primaire kleuren – secundaire kleuren
helderheid tint of kleurtoon ■■ verzadiging ■■ ■■
de wit/zwart as (vb. donker rood, roos). de soort kleur (vb. roodachtig) de hevigheid van de kleur (vb. knalrood)
efe
Welke kleuren zijn de hoofdkleuren?
Werk je met doorzichtige kleuren over elkaar dan zijn de hoofdkleuren Cyaan – Magenta – Citroengeel –Zwart (CMYK) Dat heet: subtractief mengen Bij: aquarelverf, transparante folie, driekleurendruk…
Pro
Werk je met gekleurde lichtbundels over elkaar dan zijn de hoofdkleuren Rood – Groen – Blauw (RGB) Dat heet: additief mengen Bv: theaterbelichting, lichtinstallaties
10
Werk je met mini kleurstippen vlak naast elkaar dan zijn de hoofdkleuren CMYK of RGB Dat heet: partitief mengen Bij: printer, pixels, bloemenweide, dekkende verf
(tekening)
(tekening)
Ik kan ‘gebruiken’ 5.1 Houtskool is half verbrand (verkoold) lindehout ■■ is wellicht het oudste tekenmateriaal (prehistorie) ■■ de houtskooltekening altijd fixeren tegen uitvegen ■■
pla
■■
ar
5
Experimenteren … licht
gewoon
5.2 Krijt, pastels
xem
donker
staafjes gevormd uit gekleurd poeder met bindmiddel ■■ bestaan in zeer veel samenstellingen en vormen (van droog tot vet) ■■
■■
Experimenteren …
vet
efe
droog
5.3 Pen en inkt
v roeger: de ganzenveren en de rietpennen (Egypte, Griekenland, Rome…) ■■ nu: alle soorten inktpennen, viltstiften, balpennen…. ■■ ook penseel en inkt is een mogelijkheid (verdunnen met water) ■■
■■
Pro
Experimenteren … van dicht tot ver uit elkaar punten
stippen
met lijnen
arcering
11
5.4 Potlood
ar
i s een mengsel van grafiet en klei ■■ er bestaan harde en zachte potloden (hoe meer klei hoe harder het potlood) ■■ aanduiding met cijfers of cijfers en letters ■■
■■
Hard
cijfers
4
cijfers en letters
3H
Experimenteren …
■■ ■■
0
HB
2B
lijnen van licht naar donker
efe
Pro
Experimenteren … weinig druk
kort draaiend
Zacht
een vlak van licht naar donker
i s klei gemengd met kleurstof er bestaan zeer veel soorten (van droog tot nat gebruik)
■■
12
2
xem
punten van licht naar donker
5.5 Kleurpotlood
pla
Vul het onderstaande rooster verder aan:
gewoon
veel druk
lijn
kriskras
■■
is een transparante verf (doorkijkverf) op basis van water
Experimenteren …
kleuren over elkaar
pla
kleuren naast elkaar
5.7 Plakkaatverf is een dekkende verf
Experimenteren… kleuren naast elkaar
5.8 Acrylverf ■■
vooraf gemengd
gemengd – nat in nat
is een dekkende verf (kan verdund worden met water)
Experimenteren … kleuren naast elkaar
vooraf gemengd
efe
xem
■■
ar
5.6 Aquarelverf
gemengd – nat in nat
5.9 Ecolineverf
is een transparante verf (doorkijkverf)
Pro
■■
Experimenteren … kleuren naast elkaar
droog over elkaar
gemengd – nat in nat
13
Ik kan
‘herkennen’
Tekst wordt nog aangepast aan 1B-niveau... Oude nabije Oosten
Klassieke oudheid
kunstenaars onbekend ■■ ■■
■■
xem
pla
Prehistorie
ar
6
Altamira en Lascaux grotschilderingen – houtskooltekeningen ingevuld met oker, rood en geel
Egyptische kunst
Griekse kunst
kunstenaars onbekend
kunstenaars onbekend
■■ ■■
■■ ■■
tempels – piramiden zuilen – obelisken – sfinxen papyrus – hiërogliefen kleuren: geel, blauw en rood/bruin
■■ ■■
■■ ■■
tempels – theaters Dorische, Ionische en Corinthische zuilen beelden van de mens keramiekdecoratie op potten (oker/rood)
efe
De Nieuwe tijd
1450
Pro
Renaissance
Michelangelo, Leonardo da Vinci ■■
■■ ■■ ■■ ■■
14
Pieter Breughel de Oude, Quinten Metsys perspectief mens en natuur geometrische vormen basis is Grieks/Romeins
Barok
Pieter Paul Rubens ■■ ■■ ■■
■■
1600
Rembrandt van Rijn beelden lijken te bewegen hevige kleuren, contrast licht/donker gebaseerd op de Renaissance maar alles wordt veel zwaarder uitgewerkt
Classicisme Jean Auguste Ingres ■■ ■■
1750
zeer juist en strak gebaseerd op Griekse en Romeinse kunst
ar
Mensen hebben altijd al creatief met beelden een vormen gewerkt. Vanaf de prehistorie tot nu. We overlopen en bekijken enkel de belangrijkste kunststromingen. Naast de uitleg kleef (of teken) je een afbeelding van een kunstwerk. Je kan er ook een groepswerk van maken. Vb: ieder zoekt één (of twee) stijlen en dan wissel je uit onder elkaar.
De Middeleeuwen
Romeinse kunst kunstenaars onbekend ■■
■■ ■■
xem
pla
Klassieke oudheid
Romaans
tempels – amfitheaters – aqua- en viaducten fresco’s – mozaïekvloeren Dorische, Ionische en Corinthishe zuilen
1000
kunstenaars onbekend ■■
■■
■■
Abdijen en kloosters – rondbogen religieuze beelden – fresco’s miniaturen – klein houtsnijwerk
Gotiek
1250
De Vlaamse primitieven ■■
■■
■■
-kathedralen, stadhuizen – spitsbogen -religieuze beelden – glasschilderkunst -wandtapijten – paneelschilderijen – retabels
efe
De Nieuwste tijd
1800
Pro
Romantiek
Jean-Jacques Rousseau ■■ ■■ ■■
gevoelsmatige kunst zachte kleuren onderwerpen uit de natuur
Realisme Gustave Courbet Jean François Millet ■■
■■
1850
uitbeelden van de werkelijkheid onderwerpen uit het dagelijkse simpele leven
Impressionisme
1875
Edouard Manet, Claude Monet Edgar Degas ■■
■■
■■
schilderen met licht en kleur elk moment van de dag is anders stippen, vlekken, kleuren door elkaar 15
Begin van de moderne kunst
Expressionisme 1890
■■
1905
Gust en Leon de Smet Constant Permeke Georges Minne ■■
zoeken naar de kracht van licht en kleur experimenteren met kleurvlekken, kleurvormen.
■■
Kubisme
1910
Pablo Picasso Georges Braque Fernand Léger
krachtige vervormde uitdrukking met omlijning gevoelens uitdrukken met hevige zware kleuren
xem
Paul Cézanne, Paul Gauguin, Vincent van Gogh, James Ensor, Edvard Munch ■■
pla
ar
De Nieuwste tijd
■■
■■
■■
gebaseerd op meetkundige figuren wel diepte maar geen perspectief diverse soorten kleurgebruik en collages
efe
Onze tijd
Action painting
1950
Pro
Jackson Pollock ■■
16
als lyrisch abstract maar de schilders gebruiken geen penseel. De verf wordt met handen en voeten uitgesmeerd.
Pop-art
1960
Roy Liechtenstein Andy Warhol ■■ ■■ ■■
populaire kunst. alles kan kunst zijn. kunst als deel van de consumptiemaatschappij
Arte povera
1970
Marcel Broothaers Panamarenko ■■
■■
eenvoudige, kinderlijke ideeën simpele kunst maken met simpele materialen
Surrealisme
1925
Salvador Dali René Margritte Paul Delvaux
■■
Lyrisch abstract
1920
Vassily Kadinsky Paul Klee ■■
uitbeelden van een droomwereld. soms braaf, soms uitermate griezelig
■■
non-figuratieve kunst met onregelmatige kleurvlekken, lijnen, en contrasten een gevoel, een idee uitdrukken
xem
■■
pla
ar
De Nieuwste tijd
■■
Geometrisch abstract
1925
Piet Mondriaan Theo Van Doesburg ■■ ■■
■■
non-figuratieve kunst met meetkundige figuren en basiskleuren het moderne idee uitdrukken: alles is simpel en recht.
efe
Onze tijd
Graffiti
1980
Pro
Jean-Michel Basquiat Keith Haring ■■
■■
kunst van de kleurlingen – SAMOS spuitbussen – ghetto’s in de grootsteden
Multimedia
1990
Stan Douglas ■■
■■
fotografie, film, video en computer de wereld en de maatschappij in vraag gesteld.
Installatiekunst
2000
Damiën Hirst ■■
■■
met alle soorten materiaal een 3D-compositie te maken. de wereld en de maatschappij in vraag gesteld
17
creëren’
Ik kan ‘
in 2D
in 3D
De tekening • potloden • kleurpotloden • stiften • pennen
■■
■■
De collage papier, stof, plastic… • snijden • knippen • scheuren
De foto, de film • Camera, projector • Analoog of digitaal. • Beeld en geluid samen
Pro
■■
Het drukwerk • hoogdruk (stempel) • diepdruk (etsen)) • zeefdruk (gaasdoek) • vlakdruk (fotokopie)
efe
■■
Het schilderij • ronde penselen • platte penselen • aquarelverf • plakkaatverf • acrylverf
■■
18
Het computerprogramma • Beelscherm • Printen
Wikkelwerk • papier-maché • gipsdoeken • textiel • polyester
xem
■■
■■
Het beeldhouwwerk • hamer • beitel • steen • hout
pla
■■
ar
7
■■
■■
■■
■■
■■
Keramiek • klei • bakoven • beelden
Gietvormen • gietvorm • plaaster • kunsstof • brons
Assemblages Diverse materialen aan elkaar • lijmen • lassen • schroeven Installaties • diverse materialen • diverse voorwerpen samenbrengen in een compositie Mixed Media Meerdere technieken en materialen door elkaar gebruiken
waarderen’
Ik kan ‘
ar
8
Een kunstwerk is meer dan een gewoon voorwerp. Als we een kunstwerk bekijken ontdekken we de:
Originele waarde
pla
Een kunstwerk moet origineel zijn. Iets doen wat een ander al heeft voorgedaan levert geen kunst op. Daarom zijn kunstenaars steeds op zoek naar nieuwe ideeën.
Diepere waarde
Een kunstenaar wil ons iets meedelen met beelden. Het beeld moet een boodschap uitdragen, een taal ‘spreken’. Het moet doen lachen, huilen, verwonderen, afvragen,…enz.
Wereld waarde
xem
Heel veel mensen moeten de creatie als een kunstwerk waarderen. Dat is voor een kunstenaar niet altijd gemakkelijk. Hij/zij moet soms jaren knokken om een beetje waardering te krijgen. Soms komt dat pas als de kunstenaar al bejaard of zelfs gestorven is. In de les plastische opvoeding: ■■ waardeer ik mijn eigen werk ■■ waardeer ik het werk van mijn klasgenoten ■■ waardeer ik de mening van anderen (schoolgenoten, vrienden, ouders, …)
9
ik kan
‘evalueren’
Samen met de leerkracht doe je de proces- en de productevaluatie.
Ben ik In orde zijn met materiaal? Heb ik alles op tijd meegebracht? Begin ik positief aan m’n opdracht? Begrijp ik de opgave? Heb ik vooraf opgezocht (internet, boeken, tijdschriften…) Heb ik voldoende geëxperimenteerd en uitgeprobeerd? Overleg ik met de leerkracht, met mijn klasgenoten? Is m’n ontwerp gebaseerd op m’n voorontwerp? Zorg ik voor een knappe afwerking? Is ik m’n werkomgeving net en in orde?
Pro
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
= nagaan of je het stappenplan volgt
efe
De proces-evaluatie
De product-evaluatie 1 2 3 4 5
= het eindresultaat bespreken Voldoet het eindproduct aan de opdracht? Ben ik tevreden over het resultaat? Toon ik m’n creatie thuis, aan vrienden…? Kan ik mijn eigen werk bespreken (zie punt 10)? Kan ik ook het werk van mijn klasgenoten bespreken?
19
bespreken’
ar
Ik kan ‘
9
■■
Het onderwerp (titel)
■■
Het materiaal
■■
De techniek
■■
Het perspectief
■■
■■
■■
close-up/panorama
■■
zien en horen/smaken/……
De vorm ■■
geometrisch
■■
organisch
De compositie ■■
de opbouw
■■
de richting
■■
de diepte
■■
de uitstraling
De kleur
xem
■■
ooghoogte/vogel/kikker
■■
de kracht
■■
de symboolwaarde
■■
de primaire kleuren
■■
secundaire kleuren
■■
complementaire kleuren
■■
supplementaire kleuren
efe
■■
■■
De grijswaarden (contrast)
■■
De kunststijl
■■
2D, 3D-creatie
■■
De waardering
Pro 20
pla
En nu laten zien dat je al het vorige hebt begrepen. Zoek in een tijdschrift een knappe foto of een afbeelding van een kunstwerk en kleef hem op de zijrand van dit blad. Bespreek dan het kunstwerk met de gegevens hieronder.
■■
originele waarde
■■
diepere waarde
■■
wereld waarde
verklaren’
ik kan ‘
ar
11
Hieronder staan een hele reeks po-woorden in een puzzel door elkaar. Zoek ze uit en schrijf ze op de volgende bladzijden alfabetisch op de juiste plaats. ■■ Maak er ook telkens een mini-schets naast zodat je laat zien dat je begrijpt. ■■ Kleur hieronder telkens het woord dat je hebt gebruikt.
uur
uct
n
Str
P Grijswaarden
t n u
Non-figuratief
efe
en
Pro
Transparant
Ritme
a m a r o n Pa
L
xem
Supplementair
t ra s
eure
Symbo
unt p t h c u l Vogelpersp V
tief
e p s er
trac
tr e k e
ni n g
re kl
ndai
Secu
f e i t c
sch i r t e m Sym
pping
h
c e p ers
f e i t i t r Pa K P
Org Tint ani sch f
Hoogtelijtnie
p r e ikk
F
u g i
t a r
f e i
Overla
G
C o
Vorm
nt o u
isc
am h
Statisc
Textuur
h
sc i r t e eom
Afsnijding
Silhouet
eG ce
ctieDekkend
Refle
on
riz
yn D
Reali
d r e e ntr
Sub
Ho
Complementair stisch
e-up
rver
Compositie
Diepte
Clos
Obse
Arceren
Basiskleuren n
f
Cont
uw d a h c s n Eige
Additie
Aquarel
Abstract
ij
Spect rum
pla
■■
lisch
ectief
Primaire kleuren
n o ro
t Pla agschaduw
S
21
D
D Beweeglijk, actief.
A Kleuren vormen met lichtbundels.
E
E De schaduw op de persoon of het voorwerp zelf.
A Een deel van de figuur valt buiten de kader.
F
F Er zijn in het beeld duidelijk herkenbare voorstellingen.
G
G In het midden geplaatst.
A Schilderwerk met waterverf.
A Invullen met evenwijdige lijntjes. B De zes kleuren van de kleurencirkel. B Alles wat onze ogen zien.
C
C Een beeld van vlakbij gezien (film/fotografie).
G Meetkundige vormen.
xem
B
H
H De verticale lijn(en) in een perspectief. H De schijnbare lijn tussen land en lucht. K Gezien van onder naar boven.
C Kleuren die in de kleurencirkel tegenover elkaar liggen.
L
L De afstand tussen tussen twee punten. Recht of kronkelend (Lijn = 1D).
C De manier waarop de vormen in een beeld zijn geplaatst.
N
N Er zijn geen herkenbare figuren te zien.
C Tekening enkel gemaakt met omtreklijnen.
O
O Zeer nauwkeurig bekijken en grondig bestuderen met je ogen.
efe
Pro 22
G Alles wat tussen wit en zwart ligt.
K
C Het verschil tussen licht en donker (wit/zwart).
D
ar
A Non-figuratief met een diepere zin, een boodschap.
pla
A
D Als de ondergrond niet meer zichtbaar is.
O Kijken op normale zichthoogte.
D Kunnen kijken en/of voelen in de verte.
O Onregelmatige natuurlijke vorm.
O
O De ene vorm verbergt deels de andere.
P
P Een herhaling van altijd dezelfde vorm (behangpapier).
S Onbeweeglijk, passief.
P Een zeer uitgestrekt beeld. Meestal vanuit de hoogte.
S Kleuren vormen met transparante materialen.
P Citroengeel, magenta, cyaan. Met deze drie kleuren kan je alle andere kleuren maken. P De kleinste vorm die je kan tekenen (Een punt = 0D).
R
R Werkelijkheidsgetrouw.
S In spiegelbeeld.
T
T Het uitzicht van de oppervlakte. (vb. de huid van een olifant). T Menging van twee supplementaire kleuren ( = tussenkleur). T Doorzichtig (aquarelverf, ecoline).
V
V Denkbeeldige lijn die naar het vluchtpunt loopt.
R Herhaling van beeldelementen (Regelmatig of onregelmatig).
V Punt op de horizonlijn ( = verdwijnpunt).
S Groen, rood en paars.
V Gezien van boven naar onder.
S De schaduw van jezelf of van een voorwerp op de grond.
O Eén of meerdere lijnen die een gesloten vlak of volume omschrijven. Kan 2D of 3D zijn.
Pro
S
efe
R Weerspiegeling.
S Met een diepere zin die voor meerdere mensen duidelijk is.
xem
P Voorstellen zoals onze ogen het zien. Een virtuele 3D in 2D.
pla
P Kleine kleurstippen door elkaar te zetten (printer, tv-scherm).
S De volgorde van de kleuren in de kleurencirkel.
ar
S
S Vormen die helemaal vol gekleurd zijn met dezelfde kleur of een grijswaarde.
S Kleuren die in de kleurencirkel naast elkaar liggen.
23
kennen’
ik kan ‘
ar
12
pla
Wereldberoemd in Vlaanderen? Je kent ongetwijfeld een aantal Vlaamse pop- en rockgroepen, acteurs, sporters, …die ook wereldbekend zijn. Ken je ook hedendaagse Vlaamse kunstenaars die ‘wereldberoemd’ zijn? We zetten er hier een aantal bij elkaar. Via internet of boeken vind je ongetwijfeld nog veel meer informatie. Op de open lijntjes schrijf je de gegevens van kunstenaars die je zelf kent (in je buurt, je gemeente…). Worden zij ook wereldberoemd?
Elke Boon
Belinde De Bruyckere
°1969 Gent ■■ Foto en video, installaties Nadenken over menselijke relaties
■■
°1965 Gruitrode ■■ Multi 2D en 3D, installaties ■■ Kweekt de oerkip (de kip of het ei?) Zoekt naar de oergedachte van onze maatschappij
Luc Tuymans
xem
Koen Van Mechelen
°1964 Gent installaties met dekens ■■ beeldhouwwerk De kwetsbaarheid van de mens en alle levende wezens
°1958 Mortsel ■■ Schilder Stelt de waarheid van het beeld in vraag
Luc Deleu
efe
°1944 Duffel ■■ architect, installaties met containers Denken over andere manieren van leven en wonen
Jan Fabre
°1958 Antwerpen ■■ Multi-kunstenaar ■■ Theater, dans, schilder, 3D… Confronteert de kleinheid van de mens met de grootsheid van het universum
Sam Dillemans °1965 Antwerpen Tekenaar, schilder Het ware gelaat zit achter het masker
■■
Hans Op de Beeck °1969 Brussel Video- en licht, installaties De mens zoekt zichzelf in de chaos van de moderne maatschappij
■■
Michaël Borremans °1963 Gent Tekenaar, schilder Nadenken over de hedendaagse massacultuur
■■
Vooral in musea kan je kunstwerken bekijken. Of ook in galerijen en exposities. We zetten de belangrijkste moderne Vlaamse musea even op een rijtje. Middelheim Openlucht beeldenpark
Smak Gent Stedelijk museum voor actuele kunst
PMMK Oostende Museum voor moderne kunst
Pro
Muhka Antwerpen Museum voor hedendaagse kunst Antwerpen
■
■
24
En bij jou in de buurt. Museum? Galerij? Expositieruimte?
■
■
Antwerpen
ar pla
xem
po een maat voor ik’s
efe
www.poweb.be
Distributie en administratie
LucasCreativ
www.lucascreativ.be
Pro
Vestigingen: Antwerpen – Aartselaar – Gent – Mechelen – Meerhout – Roeselare Schoten – Sint-Truiden – Temse – Turnhout – Veltem – Vroenhoven – Zonhoven
