PRODUCTENBOEK 2014
Elkaar kennen elkaar helpen
Productenboek 2014 “Elkaar kennen, elkaar helpen”
Inleiding 1
Prestatieveld 1, Leefbaarheid Product:
2
7
1. Ontmoeting, sport, recreatie en educatie in de WDC’s 2. Opbouwwerk Stedelijke vernieuwing 3. Opbouwwerk Wijken & Buurten a. Burenbus b. Ondersteuning wijkactiviteiten c. Prinsenhof Schoon! d. Het Vadercentrum e. Wijkkinderactiviteiten f. Woej Media Studio g. Zomeractiviteiten aan de Kaag h. Nieuw: opbouwwerk Voorburg Noord
9 13 15 15 16 17 18 20 21 21 21
Prestatieveld 3, Informatie, Advies & Cliëntenondersteuning Product:
3
5
23
4. Cliëntadvisering en ondersteuning ouderen en mantelzorgers a. Spreekuren b. Bellijn voor senioren en mantelzorgers c. Huisbezoeken/Keukentafelgesprek d. Preventieve huisbezoeken door het Kennismakingsteam e. Nieuw: Vrijwillige ouderenadviseurs f. Administratie thuis g. Nieuw: Bezoekgroep h. Nieuw: Sterker Netwerk 5. Formulierenhulp en sociaaljuridisch spreekuur 6. Nieuw: Voorpost Schuldhulpverlening
25 27 27 27 27 28 29 30 31 33 35
Prestatieveld 4, Ondersteuning Mantelzorgers & Vrijwilligers Product:
37 39 39 39 40 41 42 43 45 47 47
7. Nieuw: Mantelzorgondersteuning a. Individuele ondersteuning b. Ondersteunen en voorlichten groepen c. Preventie en voorlichting d. Voorlichting aan intermediairs e. Sterker Netwerk f. Samenwerking en signalering 8. Nieuw: Respijtzorg 9. Vrijwilligerspunt a. Promotie en werving b. Deskundigheidsbevordering en versterken 2
vrijwilligersorganisaties c. Signalering en beïnvloeding van beleid d. Bevorderen vrijwilligerswerk onder jongeren 4
50
Prestatieveld 5, Bevorderen van deelname aan maatschappelijk verkeer en zelfstandig functioneren Product:
5
48 49
51
10. Dienstverlening en algemene voorzieningen a. Administratie thuis b. Alarmering c. Nieuw: Bezoekgroep d. Nieuw: Burenhulp Nieuwe stijl e. Cultuurmenu f. Maaltijdvoorzieningen g. Ouderensoos Oranjehoek h. Respijtzorg i. Roze Plus bijeenkomsten j. Telefooncirkel k. Vervoersdiensten l. Bus 47
53 53 53 53 53 55 56 56 57 57 57 57 58
Beheer en exploitatie WDC’s en overige locaties
61
Product:
61 62 62 62 62 62
BIJLAGE I
11. Beheer & exploitatie WDC’s a. De Groene Loper b. Oranjehoek c. De Plint d. Vadercentrum e. Koetshuis Ureninzet per product
63
3
4
Inleiding Met trots presenteren wij u het Productenboek 2014 van Welzijn oud en jong (Woej). Met trots, omdat Woej, na de ingrijpende bezuinigingen van 2013, weer volop in ontwikkeling is en een veelheid aan diensten en activiteiten biedt op het gebied van welzijnswerk. In dit Productenboek treft u een uitwerking van al onze diensten en activiteiten voor het komende jaar. Deze zijn geordend aan de hand van vier prestatievelden uit de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). Deze wet is een belangrijk beleidskader en vormt de basis onder ons werk. Het maatschappelijk doel van de Wmo is ‘meedoen’. De wet moet ervoor zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en kunnen meedoen in de samenleving. De meeste mensen slagen hier goed in – op eigen kracht en met hulp van familie en vrienden. Echter, er is een groep kwetsbare mensen die hier ondersteuning bij nodig heeft. Vaak vanwege een veelheid aan oorzaken; zoals een chronische ziekte, psychische of fysieke beperkingen, taalproblemen, sociale omstandigheden, weinig inkomen of door ouderdom. Woej biedt als brede welzijnsorganisatie een bijdrage aan het sociaal welzijn van burgers in Leidschendam-Voorburg. We bieden informatie & advies, dienstverlening, activiteiten en hulp bij het versterken van de leefbaarheid en sociale cohesie in achterstandswijken. In ons werk staat de zelfredzaamheid en de participatie van de burger(s) centraal. Woej richt zich op een steeds bredere doelgroep. Met ingang van 2014 is Woej de gemeentelijke organisatie die mantelzorgondersteuning biedt. Tevens ondersteunen wij steeds meer volwassenen in minimasituaties in hun thuisadministratie en bij het invullen van formulieren. Woej wordt in haar activiteiten ondersteund door vele vrijwilligers. Zij zijn het die een helpende hand en een luisterend oor bieden. Zij zetten zich actief in voor hun wijk of medeburgers. Zij vormen als het ware het sociale cement van onze gemeente. Onze beroepskrachten ondersteunen hen in de uitvoer van hun werk. Werk dat in toenemende mate zwaarder wordt, omdat er fors bezuinigd wordt in de zorg en burgers steeds minder een beroep kunnen doen op professionele hulp. Ondanks de bezuinigingen is Woej in staat gebleven om met een toenemend aantal vrijwilligers actief en in ontwikkeling te blijven. Voor 2014 staan er dan ook een heel aantal nieuwe activiteiten geprogrammeerd.
5
6
Prestatieveld 1, Leefbaarheid en sociale samenhang in dorpen, wijken en buurten bevorderen
Inleiding ‘Leefbaarheid is de mate waarin de omgeving aansluit bij de eisen en wensen die er door de mens aan worden gesteld’
(Bron: Ministerie van VROM/WWI, Leefbaarheid door de tijd (pdf), okt 2009)
Leefbaarheid is een breed begrip dat subjectief wordt beleefd. Bij de beoordeling hiervan spelen verschillende factoren een rol, zoals: - De aanwezigheid van voldoende voorzieningen zoals scholen, winkels, parkeerfaciliteiten, openbare verlichting, groen en openbaar vervoer. - Aspecten die de mate van (sociale) veiligheid bepalen zoals inbraak, drugsgebruik, vandalisme en verkeer. - Zaken die te maken hebben met het milieu zoals vervuiling, zwerfvuil, bodemverontreiniging, luchtkwaliteit en geluidsoverlast. - De kwaliteit van de openbare ruimte zoals dat tot uiting komt in een al dan niet verloederd straatbeeld, leegstand, autowrakken of zeerlangparkeerders, kapotte speeltoestellen en de onderhoudsstaat van parken en straten. - Sociale kenmerken zoals de aanwezigheid en kwaliteit van buurtcontacten en vormen van burenhulp. - De mate waarin de overheid de door haar gestelde regels op het gebied van leefbaarheid wel of niet handhaaft. (Bron: http://nl.wikipedia.org/wiki/Leefbaarheid )
Rol en taak Woej Welzijn Oud en Jong heeft een taak in het bevorderen en behouden van de leefbaarheid met name in de aandachtswijken in Leidschendam-Voorburg. Met de inzet van verschillende methoden werken we aan diverse aspecten van leefbaarheid. Zoals: -
Het bevorderen van ontmoeting tussen buurtgenoten. Het bestrijden van vervuiling en sociale onveiligheid. Het verbeteren van het voorzieningenniveau in de wijk. Het ondersteunen van buurtbewoners bij het werken aan de leefbaarheid in de wijk.
De actieve inzet van buurtbewoners is hierbij van groot belang. Buurtbewoners ervaren de leefbaarheidproblemen in hun wijk en weten wat er speelt. Zij zijn degene die wensen en eisen hebben, die zich willen inzetten voor hun wijk en met elkaar in staat zijn om verbeteringen te realiseren. De opbouwwerkers van Woej hebben een ondersteunende en faciliterende rol. Zij kunnen wijkbewoners versterken in hun eigen kracht. Door hen te motiveren, te activeren, informatie te geven en door middelen aan te reiken. Tevens kennen zij alle stakeholders in de wijk en kunnen de verbinding leggen naar andere partijen, waardoor initiatieven breder gedragen worden en een grotere slaagkans hebben.
7
8
Product 1: Ontmoeting, sport, recreatie en educatie in de WDC’s
Doelstelling Het (doen) organiseren van ontmoeting, sport en recreatieve en educatieve activiteiten voor inwoners van Leidschendam-Voorburg in de wijk- en dienstencentra van Woej. Met als doel de maatschappelijke activering en participatie van de deelnemers te stimuleren en activeren. Activiteiten op het gebied van ontmoeting, sport, recreatie en educatie dragen bij aan het (sociaal) welbevinden van mensen, zowel jong als oud. Doelgroep De activiteiten worden aangeboden aan (groepen) inwoners van de gemeente Leidschendam-Voorburg. Werkwijze In de organisatie van de wijkcentra spelen vrijwilligers een belangrijke rol. Zij geven uitvoer aan de vele werkzaamheden die er in de wijkcentra zijn en geven mede invulling aan het activiteitenaanbod. Vaak zijn de vrijwilligers afkomstig uit de wijk waar het centrum zich bevindt en betrokken bij de buurt. Het gaat vaak om ontmoetingsactiviteiten, zoals Bingo, open eettafel, koffieochtenden, koersbal, enz. Soms ontstaan activiteiten op initiatief van vrijwilligers, soms ontstaan ze in samenspel met het opbouwwerk, dat wijkbewoners heel gericht stimuleert om zich in te zetten voor de wijk. Woej maakt daarnaast gebruik van vakdocenten, onder andere bij MBvO activiteiten en creatieve cursussen. Tevens werken we samen met externe deskundigen van samenwerkingspartners, zoals de medewerkers van Context. Zij kunnen hun preventieaanbod via Woej laagdrempelig aanbieden, waardoor ze makkelijker in contact komen met doelgroepen, die niet zo snel rechtstreeks op de GGZ afstappen. In de WDC’s zijn naast activiteiten ook diverse spreekuren, bv. van de wijkagent, maatschappelijk werk of ouderenadviseur en diensten, zoals de trombosedienst. WDC’s vormen hierdoor een laagdrempelige voorziening, waar wijkbewoners voor vele vragen en activiteiten terecht kunnen. Vast1 aanbod in de wijk- en dienstencentra: WDC de Groene Loper, o.a.: 1op1 computerlessen ATV N. Beetsstraat (4x) Bingo Engelse les Gym voor vrouwen woensdag Gymnastiek MBVO Indische soos Kalligrafie voor beginners en gevorderden Koersbal Koffieochtend Migranten vrouwen 1
Het vast aanbod wisselt per seizoen, Dit is het aanbod van de eerste helft 2013
9
Line Dance beginners Mindfulness Multiculti kookworkshop Rommelmarkt Square dance Thaiboksen kinderen (10- en 10+) Tekenen & schilderen Yoga Verlengde schooldag ism Driemaster1 Vrij biljarten Wandelen 55+ Wereld dans Woej4kids kookcursus Woej4Kids woensdagmiddag instuif en vele vergaderingen en bijeenkomsten van andere partijen uit de wijk of gemeente. WDC Oranjehoek, o.a.: Besloten biljart Biljart voor dames Bingo Boetseren Dans Diverse Senia leesgroepen Edelsmeden Gymnastiek 55+ Handwerken Klaverjassen Koersbal Koor Koorts Mindfulness Nordic Walking Qigong Reuma Creaclub Schuitefietsers Tekenen & schilderen groep Yoga VTV en vele vergaderingen en bijeenkomsten van andere partijen uit de wijk of gemeente. WDC De Plint, o.a.: 1 op 1 computerbegeleiding Bloemschikken Arabische les Bingo Bingo met soep & broodjes Bloedprikken Bridge de Schuitejager Bridgeclub Veur ’82 Bridgeclub V & L Bridgeles 10
Creaochtend Eten met de Plint High tea Huiskamerproject IBCE Klaverjassen/hartenjagen Koffieochtend 55+ Koffiemiddag migranten Koor ‘de Schuitejagers’ Koersbal Mandalatekenen MBvO Multicultureel ontbijtje Naailes Nederlandse les Pilates Rommelmarkt Sjoelen Tafeltennis Tekenen & schilderen en vele vergaderingen en bijeenkomsten van andere partijen uit de wijk of de gemeente. Resultaten WDC’s Geschat aantal deelnemers aan activiteiten: Aantal betrokken vrijwilligers:
2000-2500 per jaar 100-125 per jaar
11
12
Product 2: Opbouwwerk stedelijke ontwikkeling
Doelstelling Het Opbouwwerk Stedelijke Ontwikkeling helpt bewoners met het opzetten van bewonerscommissies in de wijken de Heuvel, Bovenveen en Prinsenhof. Deze commissies spelen een rol bij renovatie- en vernieuwingsprojecten. Woningcorporaties en gemeente hebben via hen een korte lijn met de bewoners en bewoners worden door een neutrale partij ondersteund in het proces rondom de renovatie of vernieuwing van hun straat of wijk. Tevens biedt het opbouwwerk ondersteuning bij speciale projecten of bijeenkomsten die voortvloeien uit de actuele agenda die de bewoners met elkaar opstellen. Doelgroep De bewoners uit de wijken de Heuvel, Bovenveen en Prinsenhof. Werkzaamheden De ondersteuning van de opbouwwerker bestaat o.a. uit: Procesbegeleiding. Advisering en ondersteuning bewonersorganisaties. Voorbereiding bewonersbijeenkomsten. Bijwonen van relevante vergaderingen. Meewerken aan speciale projecten die voortvloeien uit de aanpak van de wijkcommissies, gemeente en woningcorporaties. Resultaten Het OW Stedelijke Ontwikkeling neemt gemiddeld aan tien vergaderingen deel en ondersteunt bij voortvloeiende activiteiten (in het verleden was dit bv. het project straataanpak Bovenveen en de visie ontwikkeling in de Heuvelwijk).
13
14
Product 3: Opbouwwerk wijken & buurten
Doelstelling Het wijkopbouwwerk heeft als doel: De leefbaarheid in de wijken Prinsenhof, de Heuvel en Bovenveen te vergroten. De sociale cohesie en de betrokkenheid van de buurtbewoners bij elkaar te vergroten. De inzet en participatie van buurtbewoners te versterken. Dit resulteert in diverse tijdelijke of structurele activiteiten. Het opbouwwerk is niet primair gericht op het organiseren van activiteiten en bijeenkomsten, maar op het ondersteunen van wijkbewoners bij het zelfstandig organiseren van allerlei activiteiten en bijeenkomsten in hun wijk, straat of buurt(centrum). Door middel van het versterken van de participatie en eigen kracht en zelforganiserend vermogen van buurtbewoners, werkt Woej aan duurzame verbetering van de leefbaarheid en sociale cohesie in bovengenoemde wijken. Het opbouwwerk (OW) heeft hierin diverse rollen en taken: Het OW activeert en stimuleert wijkbewoners om zich in te zetten voor hun wijk. Het OW signaleert actief problemen in de wijk, maakt ze bespreekbaar met alle partijen, zoekt actief naar oplossingen en helpt mee om deze te (doen) realiseren. Het OW is de laagdrempelige toegang tot informatie, advies en hulp. Het OW heeft een breed netwerk en verbindt mensen met elkaar. Het OW helpt met het organiseren van activiteiten en bijeenkomsten, ze heeft hierin de rol van procesbegeleider, faciliteerder en een voorbeeldfunctie. Doelgroep Bewoners in de wijken Bovenveen, de Heuvel, Prinsenhof. Werkzaamheden Middelen die het OW inzet zijn in 2014: a. De Burenbus De Burenbus is een outreachend middel dat wordt ingezet om nader kennis te maken met alle wijkbewoners in de wijken waar het opbouwwerk werkzaam is. De Burenbus zet wekelijks ergens in de buurt haar mobiele terras op. Vaak is dit bij een portiek of straat in de wijk. Alle bewoners worden vooraf uitgenodigd om langs te komen voor een kopje koffie en om nader kennis te maken met Woej en hun naaste buren. De Burenbus is laagdrempelig en heeft een informeel karakter. De Burenbus stimuleert ontmoeting, activeert buren om zich in te zetten voor hun straat of portiek, geeft informatie en signaleert problemen in de wijk. Via de Burenbus kunnen wijkbewoners in contact gebracht 15
worden met instanties, zoals wijkagent, maatschappelijk werk of schuldhulpverlening. Wijkbewoners worden zo nodig ondersteund bij het organiseren van activiteiten die voortvloeien uit de komst van de Burenbus. Denk hierbij aan een Paasbrunch met de buren, een nieuwjaarsborrel, of deelname aan een buurtpreventieteam of vrijwilligerswerk. Resultaten De Burenbus bezoekt per aandachtswijk gemiddeld 20 portieken per jaar. We zijn werkzaam in drie wijken; de Heuvel, Bovenveen en Prinsenhof. Er zijn gemiddeld zes bewonersinitiatieven na het bezoek van de Burenbus. b. Ondersteuning van diverse wijkactiviteiten
-
-
-
-
-
Wijkactiviteiten kunnen heel concreet bijdragen aan het verbeteren van de leefbaarheid en sociale cohesie in de wijk. Het gaat bij wijkactiviteiten vaak om universele festiviteiten, die voor iedereen toegankelijk zijn, en waarbij de buurtbewoners zich kunnen inzetten voor hun buurt en elkaar kunnen ontmoeten. Andere vormen van wijkactiviteiten zijn opschoonacties, bijvoorbeeld door met de buurt de straat op te ruimen, plantjes te poten, enz. Woej ondersteunt jaarlijks diverse wijkactiviteiten met een dergelijk karakter. Zoals: Nationale Burendag De Nationale Burendag is een initiatief van het Oranjefonds dat jaarlijks op een zaterdag eind september plaatsvindt. Doel is om ontmoeting tussen buurtbewoners te stimuleren. Woej organiseert in haar wijkcentra de Burendag. Wijkbewoners worden uitgenodigd om langs te komen, om gezellig samen wat te eten en drinken, en worden geïnformeerd over wat er allemaal te doen is in het centrum. Kerstdiners in de wijk- en dienstencentra Woej Woej organiseert jaarlijks op 2de kerstdag een kerstdiner, voor mensen die alleen zijn met de kerst. Vele mensen maken hier gebruik van. Doel eenzaamheidsbestrijding en ontmoeting stimuleren in de wijk., Halloween Is net als de Nationale Buitenspeeldag een goede kapstok om gezinnen te bereiken. Ouders zetten zich graag in voor kinderactiviteiten in de wijk en kunnen andere gezinnen op deze manier laagdrempelig ontmoeten. 5-mei feest Nationale Buitenspeeldag Moestuintjesproject En wat zich in 2014 verder voordoet. Eea in overleg met de buurtbewoners en andere relevante partijen, zoals woningcorporaties en wijkmanager. Resultaten Bij twee wijkcentra is er een Burendag, met gemiddeld 200 tot 400 bezoekers. Tijdens de Kerstdiners in de wijkcentra van Woej zijn er in totaal gemiddeld tussen de 150 en 200 gasten. Op Halloween zijn er gemiddeld 50 kinderen en 50 volwassen deelnemers. Op het 5 mei feest zijn er tussen de 200 en 300 deelnemers. 16
- Op de Buitenspeeldag zijn er ruim 100 deelnemers. Alle activiteiten worden uitgevoerd met de inzet van vrijwilligers uit de buurt. c. Prinsenhof Schoon! Prinsenhof Schoon! is een tweejarige bewustwordingscampagne over het correct aanbieden van grofvuil onder bewoners van de wijk Prinsenhof.Grofvuil bleek een probleem in de wijk nadat de renovatie van de Prinsenhof voorbij was. Veel mensen zetten hun grofvuil gewoon op straat, zonder dit aan te bieden bij de Avalex. Tevens weten veel wijkbewoners niet hoe ze om moeten gaan met de ondergrondse afvalcontainers. Dit gaf veel overlast, leidde tot vermindering van de leefbaarheid in de buurt en tot hoge kosten voor de gemeente. Om e.a. op te lossen startte Woej in samenwerking met Avalex en gemeente Leidschendam-Voorburg met de campagne ‘Prinsenhof Schoon!. De campagne startte tijdens de Burendag in september 2012 en loopt tot september 2014. Doelstelling Een schone wijk! Nu de woningen in de Prinsenhof zijn opgeknapt en de buitenruimte wordt aangepakt, is het van belang dat de wijk schoon, heel en veilig blijft. Een structurele verbetering is te halen door bewustwording van de wijkbewoners. Onder meer door het wijzen op hun verantwoordelijkheden en hen uitleg te geven wat er van hen verwacht wordt. Door in te zetten op een schone wijk werken we indirect aan de veiligheid in de wijk, immers een schone wijk geeft een veiliger gevoel. Doelgroep Bewoners van de wijk Prinsenhof Werkwijze De campagne bestaat uit twee delen, te weten ‘ de Roadshows’ en huisbezoeken. De Roadshows: De burenbus van Woej staat twee keer per maand op een zichtbare plek in de Prinsenhof. Ze komt bij alle portieken en is regelmatig in het winkelcentrum. De medewerkers van Woej treden daar in gesprek met buurtbewoners over vuil en vuiloverlast. Ze beantwoorden vragen, signaleren problemen, leggen uit hoe je het beste je huis- en grofvuil kunt aanbieden en motiveren buurtbewoners om actief mee te doen aan het schoon maken en schoon houden van de Prinsenhof. Er helpen diverse vrijwilligers mee met deze Roadshows. De huisbezoeken: De medewerkers van Woej leggen tijdens de campagnetijd een huisbezoek af bij alle 2500 huisadressen van de Prinsenhof. Ze bellen aan en geven aan de deur uitleg over alles rondom huis- en grofvuil. Ze vragen direct een Avalexpas aan voor de mensen die die nog niet hebben en inventariseren alle voorkomende problemen. Eventueel ook van andere aard. Resultaten De wijk ruimt zichtbaar op. Avalex rijdt niet meer ongepland door de wijk om grofvuil aan te bieden. 17
Buurtbewoners hebben een afvalpas voor de ondergrondse containers en maken hier correct gebruik van. Problemen worden verder geïnventariseerd, en waar mogelijk aangepakt. De burger wordt direct betrokken bij de leefbaarheid van de openbare ruimte en aangesproken op zijn verantwoordelijkheid. d. Het Vadercentrum Het Vadercentrum biedt sociaal geïsoleerde mannen de mogelijkheid om weer deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Het Vadercentrum biedt dit stapsgewijs, al naar gelang de mogelijkheden en het tempo van de deelnemers. Deze stappen zijn verdeeld over zes niveaus, die overeenkomen met de treden van de participatieladder. De Participatieladder kent de volgende zes niveaus: niveau 1: geïsoleerd niveau 2: sociale contacten buitenshuis niveau 3: deelname aan georganiseerde activiteiten (cursus, vereniging) niveau 4: onbetaald werk niveau 5: betaald werk met ondersteuning niveau 6: betaald werk Doelgroep Het Vadercentrum richt zich op autochtone en allochtone mannen, grotendeels woonachtig in de wijken Prinsenhof, de Heuvel en Bovenveen. Het gaat om mannen die zich in een sociaal geïsoleerde of kwetsbare positie bevinden en die niet (meer) mee doen aan de maatschappij. Het zijn mannen die geen werk hebben. Zij hebben de neiging zich steeds verder terug te trekken binnen een eigen, zeer beperkte gemeenschap. Met alle gevolgen van dien. Onder andere psychische en lichamelijke klachten, spanningen binnen het gezin, vermindering van hun zelfrespect en uitholling van maatschappelijke rollen en verantwoordelijkheden, zoals opvoeder, wijkbewoner of werknemer. Feitelijk bevinden de mannen zich bij aanvang op de 1ste en 2de trede van de participatieladder. Doelstelling Deelnemers van het Vadercentrum stijgen door hun deelname aan het programma in het Vadercentrum structureel minimaal een of meerdere treden op de participatieladder. De gemiddelde stijging is twee tot drie treden (gemiddeld niveau 3 en 4). Als gevolg van die stijging: - verkeren de mannen niet meer in sociaal isolement en nemen deel aan activiteiten in of buiten het Vadercentrum. - hebben zij meer zelfrespect en zelfvertrouwen. - groeien ze in hun persoonlijke ontwikkeling. O.a. taal-, praktische- en sociale vaardigheden. - leveren ze een positieve bijdrage in de wijken waarin zij wonen. - beschikken ze over een groter sociaal netwerk en 18
-
kennen ze beter de weg naar instanties, weten meer over regels en formulieren.
Werkwijze Het Vadercentrum heeft een integrale aanpak, waarbij empowerment en zelfredzaamheid van de mannen, zowel als individu en als groep centraal staan. Alle mannen zijn welkom, ongeacht achtergrond, opleiding etc.
Het Vadercentrum biedt de deelnemers een veilige omgeving van waaruit de deelnemers leren om bepaalde rollen (weer) op zich te nemen. Alle deelnemers hebben een individueel programma afgestemd op de mogelijkheden van de deelnemer. De groep speelt in het Vadercentrum een belangrijke rol als sociale leeromgeving. Juist het voor elkaar zorgen, het elkaar steunen en met en van elkaar leren zijn belangrijke principes. De vaders vormen een hechte groep die het centrum grotendeels zelf beheren. Ze maken er schoon, ze bedenken en maken programma’s, ze helpen elkaar, doen met elkaar vrijwilligerswerk en maken en bewaken met elkaar de huisregels. Er is een groot aanbod van arbeidsmatig vrijwilligerswerk (fietsenreparatie, cateringwerk en klussendienst), zowel binnen als buiten Woej. Coachend vaderschap: vaardigheden bieden om samen met de kinderen iets te doen of ondernemen. Op die manier wordt vaders de mogelijkheid geboden om een wezenlijke invulling te geven aan het vaderschap. Werk en zorg zichtbaar maken. Om het Vadercentrum effectief te laten zijn, is het zorgen voor de ander van essentieel belang. Voor elkaar koken, activiteiten met kinderen ondernemen, helpen iemands problemen op te lossen; dat is voor elkaar zorgen. In het Vadercentrum kan men dit oefenen, waarna de nieuwe vaardigheden meegenomen kunnen worden in het dagelijks handelen. Resultaten 1. Het Vadercentrum begeleidt jaarlijks 25 tot 50 nieuwe deelnemers. 2. Het Vadercentrum continueert de begeleiding van de al aanwezige deelnemers (zo’n 75 tot 100 mannen). Deze deelnemers behouden hun niveau of groeien verder. Ze worden ingezet als voorbeeld of dragende vrijwilliger. Zij begeleiden nieuwe deelnemers in hun traject. 3. Er zijn 20 tot 25 dragende vrijwilligers. 4. Het Vadercentrum heeft 3 tot 4 arbeidsmatige vrijwilligersprojecten. Dit zijn de Burenhulp (nieuwe stijl) , de fietsen- en meubelwerkplaats, de drukkerij en de catering. 5. Het Vadercentrum werkt – in nauw overleg met het Vrijwilligerspunt - samen met drie externe organisaties, bij wie zij vrijwilligersklussen doen. 6. Het Vadercentrum biedt Nederlandse Taalles, computerles, zwemlessen, Maatschappijkennis en sociale vaardigheidstraining. Minimaal 100 deelnemers maken hier gebruik van.
e. Wijkkinderactiviteiten 19
In de aandachtswijken waar het opbouwwerk werkzaam is, is de vraag naar kinderactiviteiten groot. Er wonen in deze wijken relatief veel mensen van een minimuminkomen, er zijn veel grote gezinnen, er zijn grote culturele verschillen en sociale problemen. De kinderen uit deze gezinnen hangen meer dan gemiddeld op straat. Ze hebben niets te doen. Ze vervelen zich en krijgen weinig stimulans om hun talenten en vaardigheden te vergroten. Hun leven speelt zich buiten schooltijden dan ook grotendeels op straat af. Woej bood tot 2012 diverse kinderactiviteiten. Na het wegbezuinigen van het kinderwerk bleef de vraag om kinderactiviteiten echter onverminderd. De vrijwilligers die in het verleden ondersteuning boden bij het kinderprogramma voelen zich sterk betrokken bij de kinderen uit de wijk. Zij zetten zich graag voor hen in en willen hen een veilige plek geven om te spelen, te ontmoeten en te leren. Kinderwerk in aandachtswijken is een echte opbouwwerkactiviteit. We bieden kinderen uit een achterstandssituatie een structureel programma waardoor zij vaardigheden kunnen leren en hun talenten kunnen ontplooien en een betere startkans in het leven hebben. Denk aan sociale vaardigheden, taalvaardigheden, creatieve & muzikale vaardigheden en sport. Met de inzet van vrijwilligers – vaak afkomstig uit dezelfde wijk – bieden we kinderen een afwisselend aanbod zowel in de vakanties, op woensdagmiddag en incidenteel, bijvoorbeeld op Halloween en op de Nationale Buitenspeeldag. Ouders worden zoveel mogelijk betrokken bij ons aanbod. Via de kinderen brengen we wijkbewoners met elkaar in contact, versterken we hun opvoedvaardigheden en verbeteren we het leefklimaat in de wijk, door kinderen, die op straat hangen, activiteiten aan te bieden. Opvoeden is niet alleen een taak van de ouders. Juist de secundaire socialisatie is van groot belang in de ontwikkeling van kinderen. “It takes a village to raise a child”. Ook de scholen in de buurt worden hierbij betrokken. Dit doen we met een aanbod voor de Verlengde Schooldag. Wijkkinderactiviteiten zijn: Woej4kids in Bovenveen In de Groene loper is er een structureel kinderprogramma op woensdagmiddag, geheel verzorgd door vrijwilligers. Woejpret Vakantieactiviteiten, onder andere in de laatste 2 weken van de zomervakantie. Verlengde Schooldag Woej biedt op de Basisscholen de Dijsselbloem, de Driemaster en de Springplank op dinsdag en donderdag een programma na schooltijd. Resultaten: Woej4kids Woejpret Verlengde Schooldag
60 tot 75 deelnemers, 45 activiteiten 500 deelnemers, 2 weken programma 3 keer 15 kinderen
20
f. Woej Media Studio Een beeld zegt meer dan 1000 woorden. Het opbouwwerk maakt daarom gebruik van film- fotografie en multi- en socialmedia toepassingen in de uitvoering van haar werk. Multimediamiddelen zijn gemakkelijk inzetbaar en geven op beeldende wijze verslag van de buurt en haar activiteiten. Iedereen is in staat om foto’s en filmpjes te maken. Deze beelden geven een persoonlijke weergave van hoe mensen activiteiten beleven en dragen vanuit een narratief perspectief bij aan verhalen over en communicatie in de wijk. Met de komst van de smartphone zijn multimediale toepassingen zeer toegankelijk voor iedereen, ze geven extra input aan de onderlinge communicatie en aan sociaal contact. Het OW heeft een Media Studio waar, wijkbewoners een film- of fotocamera lenen om een onderwerp in de wijk te filmen of te fotograferen. Het OW ondersteunt verder in het verspreiden van de foto’s en filmbeelden, o.a. via facebook, via tentoonstellingen in de WDC’s of via youtube. Tevens worden de vrijwilligers van de Mediastudio ingezet om reportages te maken van buurtactiviteiten of –projecten (van derden). Resultaten 10 filmreportages over de wijkactiviteiten per jaar. 2x per week ingezonden en eigen foto’s op diverse internetsites, waaronder facebook en een digitaal archief. Het gaat gemiddeld om 50 foto’s per keer. g. Zomeractiviteiten aan de Kaag Jaarlijks kunnen mensen, die vanwege financiële of sociale redenen niet in de gelegenheid zijn om op vakantie te gaan, genieten van een vakantiedag aan de Kaag. Woej maakt gebruik van ‘de Schuur’, dit is een vakantiehuisje op Kaageiland. Het huisje is omringd door weilanden en slootjes. Gebruik is met inbegrip van de kano’s en roeibootjes. Doelgroepen zijn onder meer buurtbewoners uit de drie aandachtswijken waar Woej werkzaam is, migrantenvrouwen met hun kinderen, vaders van het Vadercentrum en ouderen. Resultaten Er maken gemiddeld 300 mensen gebruik van dit aanbod. h. Nieuw: Opbouwwerk Voorburg Noord Woej voert gedurende twee jaar een speciaal opbouwwerkprogramma uit in Voorburg Noord. Deze vierde aandachtswijk kampt met diverse problemen op het gebied van leefbaarheid, sociale cohesie en armoede. Het opbouwwerk gaat hier samen met de wijkbewoners aan werken. Door middel van o.m. een straatvuilprogramma, huisbezoeken, het stimuleren van straat- en wijkactiviteiten en het aanpakken van alle voorkomende problemen. Zie projectplan Opbouwwerk Voorburg Noord 2013-2015.
21
22
Prestatieveld 3, Informatie, advies & cliëntenondersteuning
Inleiding Het doel van cliëntondersteuning is dat kwetsbare mensen (weer) meedoen aan de samenleving en optimaal gebruik maken van de beschikbare diensten in de gemeente én van hun eigen kracht en mogelijkheden. Cliëntondersteuning versterkt de zelfredzaamheid van de hulpvrager en zijn omgeving. Cliëntondersteuning helpt mensen op weg, met informatie, advies op maat of met kortdurende ondersteuning of hulp. Cliëntondersteuning gaat uit van een integrale benadering. Problemen beperken zich meestal niet tot één levensterrein, waardoor cliënten vaak hulpvragen op meerdere levensgebieden tegelijk hebben en het risico lopen van het kastje naar de muur gestuurd te worden. Er is vaak samenhang tussen problemen. Een goede vraagverheldering en integrale aanpak helpt bij het oplossen of hanteerbaar maken van problemen en bij het komen tot de juiste en efficiënte inzet van middelen. De cliëntondersteuners zijn te zien als de één-loketmedewerker. Als een allround beroepskracht waar cliënten terecht kunnen met al hun hulpvragen en die zo nodig warm doorverwijst naar andere instanties. Rol en taak van Woej Welzijn Oud en Jong biedt cliëntondersteuning aan diverse doelgroepen in de gemeente Leidschendam-Voorburg. Woej
richt zich op een breder wordende doelgroep. Deze bestaat uit: Ouderen (veelal kwetsbare ouderen of sociaal geïsoleerde ouderen). Mantelzorgers (Stichting Rondom Mantelzorg is per 31-12-2013 opgeheven). Volwassenen met een klein inkomen met vragen op het gebied van formulierenhulp en thuisadministratie. Mensen met beginnende schuldenproblematiek . Woej werkt samen met alle partijen op het gebied van wonen, zorg en welzijn, met als doel het bieden van integrale ondersteuning. Woej zet zich in om laagdrempelig en toegankelijk te zijn, waardoor potentiële cliënten ons gemakkelijk weten te vinden en op tijd om hulp vragen. Woej kiest voor een outreachende werkwijze. Met de inzet van huisbezoeken, open inloopspreekuren en een integrale aanpak vanuit het opbouwwerk en de wijkcentra. Woej heeft een groot netwerk van vrijwilligers en intermediairs, die cliënten doorverwijzen, als ze zelf de weg naar hulp niet goed weten te vinden. Woej biedt cliëntondersteuning met de inzet van beroepskrachten en vrijwilligers. De cliëntenondersteuners van Woej staan naast de cliënt, zij hebben een coachende rol en stimuleren de cliënt om zelf de regie te houden en beslissingen te nemen.
23
24
Product 4 : Cliëntadvisering en ondersteuning van ouderen en mantelzorgers
Woej werkt met twee typen cliëntondersteuners. Beiden zijn maatschappelijk werker met een specialisatie in ouderen en mantelzorgers. Het gaat om: Ouderenadviseurs Mantelzorgconsulenten Doelstelling a. De ouderenadviseur bevordert het zelfstandig functioneren van zelfstandig wonende ouderen en streeft naar behoud en/of vergroting van de zelfredzaamheid en het welbevinden van de cliënt en zijn steunsysteem. b. Het doel van mantelzorgondersteuning is ervoor zorgen dat mantelzorgers: - de zorg voor hun naaste kunnen volhouden - de regie over hun eigen situatie behouden of terugkrijgen - voorkomen ze overbelast raken en in een sociaal isolement terecht komen. Doelgroep Ouderen vanaf 55 jaar en/of hun sociaal netwerk Mantelzorgers Werkwijze algemeen
De cliëntondersteuners geven onafhankelijk informatie & advies over zorg en welzijn. Zij hebben een integrale en systeemgerichte werkwijze en betrekken de sociale omgeving actief bij het komen tot goede oplossingen. Zij sluiten zoveel mogelijk aan bij de wensen, behoeften en mogelijkheden van de cliënt. De oudere of mantelzorger is probleemeigenaar en zelf verantwoordelijk voor de keuzes die hij maakt. Zij geven ondersteuning en/of begeleiding en bieden zo nodig bemiddeling. De ondersteuning is zowel incidenteel, periodiek als structureel. Waar mogelijk met de inzet van vrijwilligers. De ondersteuning bestaat doorgaans uit crisisinterventie, praktische ondersteuning, regieversterking, sociaal-emotionele hulp, of in de vorm van vertrouwenspersoon of waakvlamfunctie, bijvoorbeeld als ouderen of mantelzorgers een zeer beperkt sociaal netwerk hebben. Ze hebben een signalerende en outreachende functie.
De ouderenadviseur:
Legt contact met de oudere.
25
Signaleert, inventariseert en onderzoekt de hulpvragen in samenspraak met de cliënt aan de hand van de methode ‘Keukentafelgesprek’. Geeft voorlichting, informatie en advies. Legt de cliënt keuzes voor, met de mogelijke consequenties. Coördineert (tijdelijk) in samenspraak met de cliënt en eventuele mantelzorgers de zorg- en hulpverlening. Maakt bij complexe vragen een stappenplan. Ziet toe dat de benodigde hulp- en dienstverlening daadwerkelijk wordt geboden. Begeleidt en ondersteunt de cliënt (en familieleden en mantelzorgers) tijdens de uit te voeren stappen. Vergroot hun probleemoplossend vermogen en biedt een luisterend oor. Biedt ook praktische en organisatorische ondersteuning, onder andere in de vorm van formulierenhulp of bemiddeling, bijv. naar vrijwilligershulp, professionele zorg of voorzieningen. Optimaliseert de hulpverlening, in samenspraak met de cliënt en andere instanties. Werft, matcht en begeleidt vrijwilligers die cliënten individueel ondersteunen, o.a. door middel van diverse huisbezoekprojecten en op het gebied van signalering.
De mantelzorgconsulent:
Legt contact met de mantelzorger Inventariseert de hulpvragen in samenspraak met de mantelzorger en degene voor wie hij zorgt aan de hand van de methode ‘Keukentafelgesprek’. Optimaliseert de mantelzorgsituatie, waardoor overbelasting voorkomen wordt en de mantelzorger de zorg goed aan kan. Is vertrouwenspersoon voor de mantelzorger en geeft informatieve, praktische en emotionele steun. Stimuleert de triadebenadering. Dit is de samenwerking tussen hulpverlener, cliënt en mantelzorger met als doel het organiseren van de (mantel)zorg rondom de ‘verzorgde’. Werft, matcht en begeleidt vrijwilligers die respijtzorg verlenen en uitvoer geven aan het project’ Sterker Netwerk’. Geeft voorlichting aan groepen mantelzorgers over diverse relevante thema’s. Geeft voorlichting aan intermediairs over hun preventieve rol in mantelzorgondersteuning. Is belangenbehartiger en heeft een signalerende functie.
Tijdens het gehele proces registreren de cliëntondersteuners hun bevindingen en afspraken in een cliëntendossier en bespreken zij de vorderingen regelmatig met de cliënt/mantelzorger. Zo nodig stellen zij hun plannen bij en overleggen in complexe situaties met collega’s en collegainstellingen. De cliëntondersteuners hebben maandelijks een gezamenlijke cliëntenbespreking en maken onderdeel uit van diverse ketenvergaderingen, zoals het Maatschappelijk steunsysteem, Zorgoverleg, Signaleringsoverleg en MDO’s. Daarnaast is er actief contact met vele instellingen binnen de gemeente. 26
De cliëntondersteuners hebben een outreachende werkwijze en bereikt de doelgroep d.m.v.: Spreekuren. (preventieve) Huisbezoeken. Bellijn Via verwijzing van beroepskrachten, vrijwilligers en mantelzorgers. PR, o.a. publicaties in lokale media, folders, enz. De cliëntenondersteuners bieden de volgende diensten: a) Spreekuren De cliëntondersteuners houden spreekuur op de verschillende Woejlocaties in Leidschendam-Voorburg. Indien er op andere locaties in de gemeente behoefte bestaat aan een spreekuur, zal hier actie op worden ondernomen. Resultaten Spreekuren ouderenadviseurs: 600 per jaar Spreekuren Mantelzorgconsulenten: 50 tot 100 per jaar b) Bellijn Dagelijks telefonisch spreekuur van 9.00 – 12.00 uur voor de ouderenadviseur en mantelzorgconsulent. Men kan telefonisch om informatie en advies vragen. Tevens volgen uit deze gesprekken vervolgafspraken in de vorm van spreekuurbezoek of huisbezoek. Resultaten 5000 telefonische hulpvragen/hulpverleningscontacten per jaar. c) Huisbezoeken/Keukentafelgesprekken Als ouderen of mantelzorgers door omstandigheden het spreekuur van de ouderenadviseur niet kunnen bezoeken, wordt een huisbezoek afgelegd. Dit gebeurt ook als er sprake is van een complexe problematiek. Tijdens deze huisbezoeken maken de cliëntenondersteuners gebruik van de methode ‘Keukentafelgesprek’. Dit is een brede intakemethodiek, waarin aandacht is voor alle levensgebieden en waarin de cliënt actief meedenkt en oplossingen aandraagt die zoveel mogelijk passen bij zijn persoonlijke situatie en die uitgaan van zijn eigen kracht en verantwoordelijkheid. Waar mogelijk wordt zijn sociale steunsysteem betrokken bij het vinden van oplossingen. Bij diverse cliënten is er meer dan één huisbezoek nodig, in verband met complexe of langdurige problematiek. Resultaten 600 huisbezoeken per jaar. d) Preventieve huisbezoeken door het kennismakingsteam Tot 2012 verzorgde Woej Het Signalerend Huisbezoek. Dit was een vorm van preventief huisbezoek dat aan alle 75-plussers in de gemeente werd aangeboden. Geheel vrijwillig konden ouderen elke 5 jaar deelnemen aan een vraaggesprek met een vrijwilliger. Deelname werd hen gevraagd met behulp van een antwoordkaart, die de oudere aan Woej moest terugsturen. Doel was het signaleren van potentiële problemen en informatie geven aan 27
en verzamelen over ouderen op een breed terrein. Het Signalerend Huisbezoek voldeed echter niet aan haar doelstellingen. De methode was niet outreachend (te vrijblijvend) genoeg en bereikte daardoor de groep kwetsbare ouderen slechts ten dele. Ook bleek de vragenlijst te omvangrijk en stond die een goed gesprek in de weg, waardoor er informatie verloren ging. Woej heeft het Signalerend Huisbezoek daarom anders vormgegeven. Het heet nu ‘Het Kennismakingsteam’. Vanuit het Kennismakingsteam bieden vrijwilligers huisbezoeken aan kwetsbare ouderen. Ze gaan op bezoek bij alle ouderen die zich opgeven voor een vorm van dienstverlening bij Woej (zoals alarmering, vervoersdienst, klussendienst) en bij alle 80-plussers in de gemeente. Deze laatste groep krijgt het huisbezoek aangeboden via de ‘omgekeerde’ methode. Zij krijgen bericht dat ze een huisbezoek krijgen en hoeven zich niet meer aan te melden. Ze kunnen telefonisch doorgeven dat zij niet willen deelnemen. Werkwijze Dit huisbezoek is anders van opzet dan het Signalerend Huisbezoek. De vrijwilligers maken geen gebruik meer van een uitgebreide vragenlijst, maar van een topiclijst, waardoor het gesprek natuurlijk en spontaan verloopt. Alle relevante onderwerpen, die een rol kunnen spelen in het signaleren van problemen rondom wonen, zorg, welzijn, financiën, mantelzorg en gezondheid komen aan bod, maar in een dialoogvorm en aansluitend bij de beleving van de kwetsbare oudere. Het team vult tevens de GFI (Groninger Frailty Indicator) in met de oudere, dit is een gevalideerd meetinstrument, waarmee de verhoogde kwetsbaarheid van de deelnemers objectief kan worden vast gesteld. Woej gaat uit van de veronderstelling dat veel van de geïnterviewde ouderen verhoogd kwetsbaar zijn. Tijdens de gesprekken toetst de vrijwilliger hoe de oudere (en zijn sociale steunsysteem) vorm geven aan het omgaan met kwetsbaarheid en tegelijkertijd zelfredzaam blijven. Dat leidt soms tot problemen, maar vaak ook niet. In de gesprekken worden de risico- en succesfactoren in kaart gebracht. Mochten er signalen zijn dat ouderen (nu of in de nabije toekomst) meer hulp of zorg nodig hebben, dan wordt er een vervolg gepland. De vrijwilligers maken van elk huisbezoek een verslag, dit wordt gebruikt voor periodieke beleidsinformatie. Een cliëntondersteuner coördineert deze bezoekgroep. Doelgroep Zelfstandig wonende ouderen die een beroep doen op de dienstverlening van Woej, evenals 80-plussers, afkomstig uit het gemeentebestand. Resultaten 200 huisbezoeken, met eventueel vervolgbezoek. Periodieke terugkoppeling van beleidsinformatie aan de gemeente. e) Nieuw: de Vrijwillige ouderenadviseurs De ouderenadviseurs worden in hun uitvoerende werk ondersteund door veel vrijwilligers. Sinds 2013 maakt Woej ook gebruik van vrijwilligers die ouderenadviestaken uitvoeren. Zij bieden zowel incidentele als structurele huisbezoeken aan ouderen. Zij bieden ondersteuning in situaties die relatief laagcomplex zijn of die een grote mate van voorspelbaarheid hebben, waardoor de vrijwilligers de huisbezoeken zelfstandig kunnen uitvoeren. 28
Inclusief alle bijbehorende taken: zoals formulieren invullen, thuisadministratie bijhouden, lichte psychosociale steun bieden, regie ondersteuning bieden en invulling geven aan de rol van vertrouwenspersoon die ouderenadviseurs voor veel ouderen hebben. De ouderenadviseurs werden altijd al ondersteund in hun werk door vrijwilligers. Er zijn diverse vrijwilligers betrokken bij het invullen van belastingaangiftes en bij het ondersteunen in de thuisadministratie. Sinds Woej werkt met het Kennismakingsteam is de rol van de vrijwilligers zich verder aan het ontwikkelen. Een deel van de vrijwilligers heeft interesse om ouderenadviseurstaken uit te voeren. Dit zijn ervaren vrijwilligers, die meer kunnen en willen dan alleen een vragenlijst afnemen. Zij kunnen ook de uit de huisbezoeken voortvloeiende werkzaamheden uitvoeren. Zoals het aanvragen van een regeling of ordenen van de thuisadministratie. Dat is niet alleen prettiger voor de cliënt, maar het stelt de vrijwilliger ook in staat de hulpverlening af te maken. Door vrijwilligers op deze manier meer taken te geven, vormen ze als het ware een rechterhand van de ouderenadviseur, die in tijde van bezuinigingen en door de komst van steeds complexere hulpvragers veel ondersteuning kan gebruiken in de uitvoering van haar werk. Werkwijze Een cliëntondersteuner coördineert deze groep vrijwilligers. Zij selecteert welke cliënten door de vrijwilligers geholpen kunnen worden, en begeleidt de vrijwilligers hierin. De meeste vrijwillige ouderenadviseurs zijn al langer vrijwilliger bij Woej en zijn goed op de hoogte van de inhoud van het ouderenwerk. De vrijwilligers worden in hun nieuwe functie eerst ingewerkt. Vervolgens worden ze gematcht met cliënten. Begeleiding van de vrijwilligers is zowel individueel als groepsgewijs. Vrijwilligers hebben geheimhoudingsplicht en registreren hun contacten in het clientenvolgsysteem van Woej. Resultaten Woej heeft 5 tot 8 vrijwillige ouderenadviseurs. f) Administratie thuis Met de dienst ‘Administratie thuis’ biedt Woej tijdelijke of structurele hulp bij het voeren van de eigen administratie aan ouderen en mantelzorgers die moeite hebben met het ordenen en bijhouden van de eigen administratie en hierdoor de regie over hun leven en hun zelfredzaamheid kwijt dreigen te raken. Werkwijze Een cliëntondersteuner coördineert deze dienst. Hij verzorgt de intake van de cliënten, werft vrijwilligers en is belast met het matchen van cliënten en vrijwilligers. Tevens houdt hij toezicht op de voortgang en de begeleiding van de vrijwilligers. De vrijwilligers bieden meestal langdurige administratieve ondersteuning. Deze ondersteuning kan gedurende jaren voortduren. Vaak gaat het om mensen die geen beroep kunnen doen op hun sociale omgeving en die vanwege beperkingen (slecht zien, verminderd overzicht) structureel hulp 29
nodig hebben. De cliënten zijn in staat tot het nemen van beslissingen. Cliënten met dementie, ernstige schuldenproblematiek of gedragsstoornissen kunnen niet door onze vrijwilligers ondersteund worden. Samen met de cliënt wordt de administratie geordend en komt er een eenvoudige en overzichtelijke opbergmap. Volgens de gemaakte afspraken wordt hulp geboden bij de afwikkeling en het op orde houden van de persoonlijke administratie. Tevens wordt er hulp geboden bij het aanvragen van ontheffingen, subsidies en kwijtscheldingen e.d. (indien van toepassing). Ook wordt de cliënt ondersteund m.b.t. overige hulpvragen. De vrijwilliger en oudere gaan een samenwerkingscontract aan, waarin wordt vastgelegd welke ondersteuning de vrijwilliger biedt. Eea wordt met een regelmaat geëvalueerd en waarnodig bijgesteld. De ouderenadviseur begeleidt zelf (tijdelijk) de meer complexe klanten, die bijvoorbeeld vanwege psychische problemen moeilijker te matchen zijn. Verder bewaakt hij/zij de grenzen van het project en werkt (incidenteel) samen met derden als Parnassia, Thuiszorg en verzorgingshuizen, die steeds vaker een beroep op dit project doen. Resultaten: 35 tot 40 cliënten worden jaarlijks begeleid. g) Nieuw: Bezoekgroep ‘De Bezoekgroep’ is de opvolger van ‘Ruggensteun’. Het is een nieuwe dienst van Woej die is ontstaan vanuit de samenvoeging van Woej met Stichting Rondom Mantelzorg. Zowel Rondom Mantelzorg als Woej maakten gebruik van maatjesprojecten, waarbij speciaal opgeleide vrijwilligers ingezet werden voor specifieke doelgroepen. Deze vrijwilligers boden ondersteuning, hulp, begeleiding en coaching, onder meer aan eenzame ouderen en mantelzorgers. Woej richt zich met ingang van 2014 op een breder wordende doelgroep. Vanuit dit perspectief zijn de maatjesprojecten geëvalueerd en anders vormgegeven. Dit heeft geleid tot de volgende drie maatjesprojecten. Dit zijn: De Bezoekgroep, deze is gericht op kwetsbare mensen, die vaak vanwege sociaal isolement of een beperking behoefte hebben aan een vriendschappelijk maatje. Iemand die er ‘er voor hun is’ en die hen structuur en aandacht biedt. Sterker Netwerk, dit project is gericht op kwetsbare mensen die heel gericht willen werken aan het versterken van hun sociaal netwerk en het houden van regie over hun dagelijks leven. Met name op het gebied van vrije tijd, relaties en zorg. Meer over de Netwerkcoaches op pagina 42. Respijtzorg, dit zijn maatjes die mantelzorgers tijdelijk ontlasten. Zij nemen de zorg even een paar uurtjes over, waardoor de mantelzorger tijd voor zichzelf heeft en het zorgen beter volhoudt. Meer over Respijtzorg op pagina 45.
30
Doelgroep De kwetsbare groep die de vrijwilligers van de Bezoekgroep ondersteunen zijn vaak hoogbejaarde ouderen of mensen met een beperking (bv. een lichte psychische beperking of een handicap). Ze hebben door hun situatie te maken met vereenzaming, verlieservaringen en afnemende competenties. Doelstelling De Bezoekgroep richt zich op kwetsbare mensen, die vanwege vereenzaming, sociaal isolement of vanwege afnemende gezondheid gebaat zijn bij huisbezoeken van een vrijwilliger die hen lichte ondersteuning en structuur biedt in hun dagelijks leven. Het contact met de vrijwilliger biedt hen: - Persoonlijke aandacht en een luisterend oor - Ondersteuning in het houden van de regie op het leven - Structuur, met name bij kwetsbare mensen die veel alleen zijn, - En verder alle ondersteuning die aansluit bij de behoefte van de cliënt. Het gaat in de praktijk om een maatje dat heel laagdrempelig aansluit bij de behoefte en belevingswereld van de cliënt. De vrijwilligers zijn ‘present’ en bieden precies die ondersteuning die de cliënt nodig heeft. Dit is heel divers. Sommige cliënten vinden het prettig dat er iemand naar hen luistert, die hen accepteert en die er voor hen is. Anderen hebben behoefte aan een maatje waar ze iets mee kunnen ondernemen, met wie ze bv. een wandeling kunnen maken, of een boodschapje kunnen doen. De vrijwilliger is een vertrouwenspersoon, die zich richt op ondersteuning en tegengaan van verdere achteruitgang of isolement. De ondersteuning is gericht op acceptatie, op stabilisatie van de situatie, op het houden van een vinger aan de pols of een steuntje in de rug. Werkwijze Een cliëntondersteuner van Woej coördineert deze dienst. Zij verzorgt de PR en werft en selecteert nieuwe vrijwilligers en cliënten en matcht partijen. Verder verzorgt zij de scholing en begeleiding van de vrijwilligers tijdens de uitvoer van hun huisbezoeken. Onder andere door middel van werk- of intervisiegesprekken. De ondersteuning door de vrijwilligers is tijdelijk. Zij bieden in principe één tot anderhalf jaar ondersteuning. Mocht er langer ondersteuning nodig zijn dan wordt bekeken of het mogelijk is de match voor een bepaalde periode voort te zetten. Als de hulpvraag van de oudere te complex is of als er nog geen (geschikte) vrijwilliger beschikbaar is ondersteunen ook de ouderenadviseurs. Resultaten: Er zijn 30 vrijwilligers betrokken bij deze dienst. g. Nieuw: Sterker Netwerk Zie voor meer informatie hoofdstuk 3, pagina 42.
31
32
Product 5: Formulierenhulp en sociaaljuridisch spreekuur
Sinds 2012 zijn de spreekuren van het Instituut Sociaal Raadslieden (ISR) en het Advies & Informatiepunt (A&I loket) vanwege bezuinigingsmaatregelen opgeheven. Omdat er veel vraag bleef bestaan naar sociaaljuridische- en formulierenhulp, heeft Woej, samen met de Cliëntenraad en de Schakel, een experimentele voorziening opgezet, die sinds september 2012 gesubsidieerd wordt door de gemeente. Er zijn zowel in de Groene Loper als in de Plint een spreekuren voor Formulierenhulp en een spreekuur voor sociaaljuridische vragen. De beide spreekuren worden met de inzet van vrijwilligers gehouden en worden gecoördineerd door een beroepskracht van Woej. Doelgroep Het zijn over het algemeen volwassenen met een klein inkomen. Veel van hen hebben moeite met het begrijpen of lezen van ambtelijke taal en formulieren. Doelstelling Het versterken van de zelfredzaamheid van de cliënten van beide spreekuren. Bij de formulierenhulp richt de ondersteuning zich op het versterken van de vaardigheden op het gebied van de thuisadministratie en omgaan met formulieren en regelingen van met name de overheid. Bij het sociaaljuridisch spreekuur richt de ondersteuning zich vooral op advies geven en op het ondersteunen en doorverwijzen bij juridische aangelegenheden. De beide spreekuren hebben een preventieve functie. Gericht op het voorkomen van schulden en het signaleren van multiproblematiek. Werkwijze De ‘Formulierenhulp’ heeft een andere opzet dan voorheen. De medewerkers (voornamelijk vrijwilligers en stagiaires) van het open inloopspreekuur vullen in principe geen formulieren in, maar leren de klant om zelf formulieren in te vullen of om hulp binnen het eigen sociale netwerk te organiseren. Pas als dat niet lukt of haalbaar is, bijvoorbeeld vanwege taalproblemen of vaardigheidstekorten, dan helpen de medewerkers en bieden zo nodig invulhulp. De werkwijze is gebaseerd op coaching, en alleen daar begeleiden en hulp bieden, waar cliënten dit echt niet kunnen (leren). De juridische hulpverlening wordt geboden door vrijwilligers met een juridische achtergrond (HBO of WO). Hiertoe dienen cliënten altijd een afspraak te maken. Beide spreekuren worden gecoördineerd door een ouderenadviseur. Er zijn zo’n 8 tot 10 vrijwilligers betrokken bij deze dienst. Zij worden allemaal persoonlijk ingewerkt en kunnen tijdens hun dienst altijd terugvallen op een beroepskracht en op de ervaring van collega’s. Er is elke zes weken een werklunch, waarin cliënten besproken worden en verdere scholing plaatsvindt. Er is een goede samenwerking met relevante netwerkpartners. De werkwijze wordt regelmatig geëvalueerd en bijgesteld in overleg met de gemeente en eventuele netwerkpartners. Er is vanuit diverse partijen interesse om samen te werken met de Formulierenhulp. Onder meer vanuit de GGZ en AMW. We onderzoeken in hoeverre de Formulierenhulp een rol kan spelen in de ondersteuning van hun cliënten. Resultaten: Woej helpt op jaarbasis 500 cliënten met deze dienstverlening. 33
34
Product 6: Nieuw Voorpost Schuldhulpverlening
Deze nieuwe dienst van Woej is gericht op preventie van schulden en toeleiding naar schuldhulpverlening. Veel mensen weten de weg naar hulpverlening niet of te laat te vinden. De drempel is hoog om schuldenproblematiek bespreekbaar te maken. Er is veel schaamte, en hulp zoeken mensen vaak pas als het water hen aan de lippen staat. Mensen weten vervolgens vaak niet waar ze informatie kunnen vinden en weten de weg niet naar het juiste loket. De Voorpostfunctie speelt hierin een specifieke rol. De functionaliteit is de voorpost voor iedereen met vragen op het gebied van – potentiële - schulden. De Voorpost geeft informatie & advies en verwijst – zo nodig warm – naar de juiste hulp. De Voorpost geeft advies op maat en verlaagt zo de drempel om hulp te zoeken en helpt problemen tijdig op te lossen. De Voorpostfunctionaris is geen hulpverlener. Hij is een adviseur en verwijzer, iemand die zorgt dat mensen met –potentiële- schulden op het juiste pad gezet worden en de weg naar hulp tijdig weten te vinden. Zie voor meer informatie het projectplan Voorpost Schuldhulpverlening.
35
36
Prestatieveld 4, het ondersteunen van mantelzorgers & vrijwilligers
Inleiding Mantelzorgers geven zorg omdat zij een persoonlijke band hebben met degene voor wie ze zorgen. Zij zorgen vaak langdurig en onbetaald voor een chronisch zieke, gehandicapte of hulpbehoevende partner, ouder, kind of ander familielid, vriend of kennis. Er zijn ongeveer 3,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder die mantelzorg verlenen (1 op de 4 volwassenen).
(www.mezzo.nl)
Vrijwilligerswerk is werk dat mensen onbetaald en onverplicht doen, voor anderen of voor de samenleving. In Nederland zijn zo’n 5,5 miljoen vrijwilligers actief. Vele clubs en verenigingen, waar mensen elkaar ontmoeten, sporten of zorg dragen voor natuur, cultuur en medemens, zouden zonder de inzet van de vrijwilligers niet bestaan. Vrijwilligers en mantelzorgers hebben een belangrijke rol in de WMO. Zij zijn degenen die zich inzetten voor hun medemens. Uit liefde, maatschappelijke betrokkenheid of omdat het prettig is om via vrijwilligerswerk deel te blijven nemen aan de maatschappij. Zij geven kleur en invulling aan de civil society. Zij zetten zich onbetaald in voor hun medemens en voor de maatschappij. Vrijwilligers en mantelzorgers leveren een grote bijdrage bij aan het welzijn van kwetsbare burgers. Zij zijn als het ware het sociale cement in onze samenleving. Met het terugtrekken van de zorg en het steeds grotere beroep dat er wordt gedaan op de eigen verantwoordelijkheid van burgers, vraagt het van vrijwilligers(organisaties) en mantelzorgers steeds meer om hun ‘werk’ goed te doen. Het ondersteunen van vrijwilligers en mantelzorgers bij hun inzet voor de samenleving is daarom een belangrijk prestatieveld binnen de WMO. Rol en taak van Woej Woej is de grootste vrijwilligersorganisatie van Leidschendam-Voorburg. Er waren eind 2012 ruim 600 vrijwilligers werkzaam bij Woej. Woej heeft de ambitie om de komende jaren door te groeien tot 1000 vrijwilligers. Woej geeft tevens invulling aan het Vrijwilligerspunt in de gemeente. Woej ziet veel kansen en mogelijkheden met de inzet van vrijwilligers en mantelzorgers. Er is in onze gemeente een grote bereidwilligheid om elkaar te helpen. Het beroep op vrijwilligers en mantelzorgers zal de komende jaren alleen maar toenemen. De verzorgingsstaat verandert in een participatiestaat en van burgers wordt verwacht dat ze (nog meer) zorg dragen voor elkaar. Dit is niet voor iedereen even gemakkelijk. Niet iedereen kan hulp vragen aan kinderen of buren. Tevens is het voor vrijwilligers en mantelzorgers vaak lastig om hun grenzen aan te geven om niet overvraagd te worden. Sterk en lokaal georganiseerd vrijwilligerswerk ondersteunt dit proces en sluit nauw aan bij de vragen en problemen van deze tijd. Door haar lokale 37
verankering kent Woej zowel de vragen als de vrijwilligers(organisaties) en mantelzorgers die zich willen inzetten voor een ander. Zij kan hierdoor mensen met elkaar verbinden en werken aan de meest effectieve inzet van vrijwilligerswerk in onze gemeente. Een andere trend is dat er steeds meer samenwerking is tussen professionele en vrijwilligersorganisaties, waarbij vrijwilligers taken invullen die in het verleden door beroepskrachten werden uitgevoerd. Vrijwilligers en mantelzorgers zijn vaak zeer gemotiveerd en deskundig. Echter de toenemende complexiteit van de problematiek van degene die zij ondersteunen, vraagt om kennis en deskundige begeleiding. Woej zet zich in om vrijwilligers en mantelzorgers zo goed mogelijk te ondersteunen bij alle aspecten van hun taak. Woej heeft als welzijnsorganisatie daarom de rol van voortrekker, innovator, faciliteerder en sociale makelaar. Tevens biedt Woej met ingang van 2014 mantelzorgondersteuning. Woej biedt diverse vrijwilligersdiensten en -voorzieningen, waar (kwetsbare) burgers gebruik van kunnen maken en biedt tegelijkertijd steun aan mantelzorgers, waardoor zij niet overbelast raken en met plezier voor hun naasten kunnen zorgen. Woej doet dit met de inzet van beroepskrachten, zij hebben een coachende rol en reiken vrijwilligers en mantelzorgers zoveel mogelijk aan om hun taak adequaat en met plezier te kunnen uitvoeren. Het doel is om vrijwilligers en mantelzorgers zoveel mogelijk te versterken in hun zorg voor hun naaste. Woej geeft tevens invulling aan het Vrijwilligerspunt in de gemeente. Dit punt promoot en versterkt vrijwilligerswerk in al haar aspecten. Ze brengt vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties met elkaar in contact en heeft een voortrekkersrol binnen de gemeente op het gebied van vrijwilligerswerk. Het Vrijwilligerspunt doet veel aan promotie en pr, heeft een vacaturebank, organiseert kenniscafé’s, workshops en trainingen en geeft informatie over alles wat met vrijwilligerswerk te maken heeft. Ten slotte signaleert zij ontwikkelingen op het gebied van vrijwilligerswerk en bouwt zij aan een sterk vrijwilligersnetwerk in Leidschendam-Voorburg.
38
Product 7: Mantelzorgondersteuning Prestatieveld 5, algemene voorzieningen Met ingang van 1 januari 2014 valt mantelzorgondersteuning onder het takenpakket van Woej. Stichting Rondom Mantelzorg is per 31-12-2013 opgeheven en heeft haar lokale mantelzorgactiviteiten en medewerkers overgedragen aan Woej. Zij zijn met ingang van 1 januari 2014 in dienst getreden bij Woej. In 2013 is er door de twee stichtingen gewerkt aan een integraal mantelzorgaanbod en een gezamenlijke visie op cliëntondersteuning. De afdeling ouderenwerk is uitgebreid met de medewerkers van Rondom Mantelzorg en gezamenlijk bieden ze met ingang van 2014 cliëntondersteuning en diensten aan een breder wordende doelgroep. Onder dit product worden alle activiteiten op het gebied van mantelzorgondersteuning beschreven. Een deel van deze activiteiten vallen onder prestatieveld 3, cliëntondersteuning. Waar dit zo is wordt hiernaar verwezen. Verder wordt er na het verschijnen van dit productenboek, in de tweede helft van 2013 nader invulling gegeven aan de werkplannen en exacte prestatieopdrachten. Deze worden omschreven in het werkplan 2014. Voor een uitgebreide beschrijving van onze visie en werkwijze, verwijzen we naar de notitie ‘De relatie centraal’, Mantelzorg, als integraal onderdeel van de dienstverlening van Woej’. Mantelzorgondersteuning bestaat uit: a. Individuele ondersteuning (cliëntondersteuning) Zie hoofdstuk 2, product 4 voor een uitgebreide beschrijving. b. Ondersteunen en voorlichten van groepen Woej doet dit met de inzet van:
Lotgenotencontact Lotgenotencontact is een maandelijkse activiteit, waarbij mantelzorgers elkaar ongedwongen kunnen ontmoeten in een WDC van Woej. Doel is bijpraten en steun vinden bij lotgenoten, waardoor men het beter vol houdt om mantelzorg te kunnen geven. Mantelzorgers bespreken met elkaar thema’s die te maken hebben met alle aspecten van mantelzorg. Zoals ‘je grenzen aan geven’, ‘goed zorgen voor jezelf’, ‘welke ondersteuning is er mogelijk?’ en meer. De bijeenkomsten zijn onder leiding van de consulent mantelzorg en zijn voor iedereen toegankelijk. Woej biedt lotgenotencontact op kleine schaal. Zij verwijst voor specifiek lotgenotencontact door naar de desbetreffende organisaties, zoals Ypsilon, Visio, Alzheimer Nederland en de vele lotgenotengroepen vanuit bv. de GGZ. Resultaat 10 lotgenotenbijeenkomsten per jaar, 8 tot 12 deelnemers per keer
39
Voorlichtingen aan groepen mantelzorgers Woej geeft voorlichtingen over mantelzorg in samenwerking met diverse partners. Veel mensen weten niet dat ze mantelzorger zijn, of worden zich pas te laat bewust welke gevolgen intensief mantelzorg bieden heeft op je dagelijks leven. Juist in de preventieve sfeer is winst te behalen, o.a. door mantelzorgers gericht advies en informatie te geven en hen te attenderen op de risico’s van overbelasting en uitleg te geven hoe dit te voorkomen is. Woej organiseert samen met diverse grote zorgorganisaties jaarlijks enkele voorlichtingsbijeenkomsten op locatie. Denk hierbij aan verzorgings- of verpleeghuizen, GGZ-instellingen enz. Resultaat - Woej werkt samen met 4 samenwerkingspartners - 1 of 2 bijeenkomsten per samenwerkingspartner op hun locatie
Medeorganisatie van het Alzheimercafé Woej neemt deel in de organisatie van het Alzheimercafé Leidschendam-Voorburg. Het Alzheimercafé startte september 2007 in LeidschendamVoorburg en is bedoeld voor mensen die zelf met dementie geconfronteerd worden of er in hun naaste omgeving mee te maken hebben. Ook andere belangstellenden zijn welkom, zoals hulpverleners en studenten. In een ontspannen sfeer komt elke keer een ander thema aan de orde. Tijdens elk café komt een deskundige aan het woord die uitleg geeft en vragen beantwoordt. Goede informatie en uitwisseling van ervaringen kan de patiënt en zijn omgeving tot steun zijn. Het Alzheimercafé biedt deze ondersteuning op bijzondere wijze. Het café biedt bezoekers de gemoedelijkheid van een echt café, gecombineerd met de gelegenheid om op informele wijze informatie in te winnen over dementie. Mantelzorgers van dementiepatiënten zijn zwaar belast en vormen een specifieke doelgroep bij het voorkomen van overbelasting. Resultaat 10 bijeenkomsten, met maximaal 45 bezoekers per keer
c. Preventie en voorlichting aan mantelzorgers Preventie is een belangrijk aspect van mantelzorgondersteuning. In Leidschendam-Voorburg zijn een kleine 15.500 mantelzorgers. Van hen zorgen: - 11.600 lang of intensief voor hun naaste, - 4800 lang en intensief voor hun naaste - 2000 zijn overbelast. Veel mensen realiseren zich niet dat ze mantelzorger zijn. Hierdoor vinden ze vaak te laat de weg naar ondersteuning of onderschatten hoe intensief mantelzorg op termijn kan zijn. Als zelfredzame mantelzorgers tijdig toegang hebben tot de juiste informatie, zijn zij in staat om zelfstandig de zorg voor hun naaste te organiseren en hun grenzen op tijd aan te geven. Met de inzet van diverse pr-middelen, wil Woej hen zo goed mogelijk van informatie voorzien, en voorlichten hoe je tot een goede balans in zorgtaken kunt komen. 40
Sommige mantelzorgers lopen het risico om sneller overbelast te worden. Het gaat om mantelzorgers die zorgen voor een naaste met een zware zorgvraag of mantelzorgers in een specifieke situatie. Denk aan dementiepatiënten; mensen die door hun ziekte karakterveranderingen ondergaan; kinderen die mantelzorg geven; migrantenvrouwen, die geen beroep op de zorg doen; werkende mantelzorgers; mantelzorgers met een klein steunsysteem, enz.. Woej besteedt elk jaar in haar pr- en preventiepublicaties extra aandacht aan bovenstaande groepen. Met de inzet van publicaties en speciale activiteiten willen wij hen bereiken en informatie aanbieden. We gebruiken hiertoe: - Website - Folder - Nieuwsbrief - Artikelen in lokale media - Presentaties op diverse markten - Organisatie van de Dag van de Mantelzorg - Voorlichtingscampagne voor specifieke groep Resultaten worden nader ingevuld. d. Voorlichting aan intermediairs geven Intermediairs spelen een belangrijke preventieve rol in het bereiken van mantelzorgers. Met name eerstelijns hulpverleners zoals de huisartsen zien veel mensen die langdurig ziek zijn of een handicap hebben. In de communicatie naar intermediairs zijn er drie belangrijke punten die bijdragen aan de verbetering van het nivo van mantelzorgondersteuning in onze gemeente: Intermediairs kunnen mantelzorgers attenderen op het feit dat ze mantelzorger zijn en op de risico’s van overbelasting. Ten tweede kunnen zij de mantelzorger gericht betrekken bij het gesprek met de cliënt over het invullen van de dagelijkse zorg en behandeling. Dit noemt men de triadebenadering. Cliënt, mantelzorger en hulpverlener werken samen aan de zorg rondom een cliënt. Dit vergroot de kwaliteit van het mantelzorgsysteem. Ten slotte kunnen zij een belangrijke rol spelen in het signaleren van overbelasting van de mantelzorger. Woej wil alle relevante intermediairs in de gemeente voorlichten. Dit doen we met behulp van een meerjaren planning die bestaat uit diverse onderdelen: Aanbieden van voorlichtingsmateriaal over mantelzorg dat zij kunnen uitdelen aan hun cliënten (o.a. folder en nieuwsbrief) Gericht groepen intermediairs benaderen en die informeren over belang van preventie, voorkomen overbelasting en triade benadering. Als eerst groep willen we aansluiten bij twee MDO’s in de gemeente. Hieraan nemen huisartsen, fysiotherapeuten, wijkverpleegkundige en de ouderenadviseur uit een bepaalde wijk deel. Ze bespreken met elkaar casuïstiek op het gebied van ouderenzorg. Resultaten worden nader ingevuld.
41
e. ‘Sterker Netwerk’ Doelstelling: Sinds eind 2011 biedt Rondom Mantelzorg het project ‘Sterker Netwerk’. Het doel van dit project is om mantelzorgers en anderen, die geconfronteerd worden met een afnemend sociaal steunsysteem en sociaal isolement, actief te ondersteunen bij het (weer) opbouwen van hun sociale netwerk en activiteiten op het gebied van vrije tijd en sociaal contact. In de praktijk blijken veel mantelzorgers slecht toe te komen aan het onderhouden van hun sociale contacten en vrijetijdsbesteding. Mantelzorg geven is vaak erg intensief, waardoor er weinig tijd overblijft, zeker als mantelzorgers ook werken en de zorg voor een gezin en een huishouden hebben. Tevens is het voor veel mensen lastig om een beroep te doen op hun naasten, bij het verdelen van de (mantel)zorgtaken. Mensen cijferen zichzelf vaak weg, met het risico op overbelasting en isolement. Werkwijze De inzet van dit project is dat een vrijwilliger voor een bepaalde periode (max .1 jaar)aan een mantelzorger en/of zijn naaste wordt gekoppeld. De vrijwilliger heeft de rol van netwerkcoach. Hij krijgt een speciale training op het gebied van coaching en versterking van het netwerk. Hij werkt samen met de cliënt aan vooraf bepaalde doelen. Netwerkcoaching is een steunende en activerende vorm van individuele begeleiding. De methode is gericht op het opbouwen en uitbreiden van sociale contacten in het dagelijks leven. De netwerkcoach ondersteunt bij bijv. het inschakelen van personen in de omgeving en betrekt hen bij de zorg, of helpt bij het zoeken naar een leuke hobby of nieuwe contacten. De mantelzorgconsulent heeft een coördinerende rol in dit project. Zij werft zowel vrijwilligers als cliënten, matcht tussen partijen, draagt zorg voor een goede intake van cliënten en realistische formulering van te behalen doelen, zij evalueert tussentijds met beide partijen en begeleidt en traint de vrijwilligers(groep). O.a. met een scholingstraject, inwerken en intervisiebijeenkomsten. Doelgroepen De methode Sterker Netwerk is in eerste instantie ingezet bij mantelzorgers, maar blijkt goed geschikt voor een bredere doelgroep. Denk aan (jongere) ouderen, migranten en gezinnen met een schraal netwerk. De methode is voor iedereen geschikt, die in staat is om samen met een vrijwilliger gericht te werken aan een of meer activeringsdoelen, op het gebied van sociale contacten, familieverbanden, vrije tijd en balans tussen zorg en vrije tijd. De methode wordt daarom niet alleen ingezet bij mantelzorgers, maar ook bij de diverse andere doelgroepen die Woej tegenkomt als cliëntondersteuner.
42
Resultaten Er nemen in 2014 tussen de 12 en 20 cliënten deel aan het project Sterker Netwerk. f. Samenwerken en signalering Als lokale ondersteuningsfunctie voor mantelzorgers is het relevant om goed samen te werken met alle partijen die te maken hebben met mantelzorgers. Dit is een veelheid aan partijen, die bestaat uit aanbieders op het gebied van zorg- en dienstverlening, vrijwilligersorganisaties en diverse – en ondersteuningsfuncties. Met elkaar leveren zij het totale aanbod van ondersteuning aan mantelzorgers. Kwalitatief goede en effectieve mantelzorgondersteuning komt alleen tot stand als er samenwerking is tussen alle partijen. En als sprake is van kennis van elkaars expertise en mogelijkheden en kennis van de actuele zorg- en ondersteuningsvragen van mantelzorgers. Door inzicht te hebben in het gehele lokale aanbod op het gebied van mantelzorgondersteuning, wordt duidelijk waar voldoende aanbod is en waar tekorten zijn in de ondersteuning van mantelzorgers. Met deze kennis is het mogelijk om heel gericht beleid te maken en te ontwikkelen. Woej heeft hier als ondersteuningsfunctie van mantelzorgers een verbindende rol in. Zij kent alle partijen en geeft in overleg met de gemeente uitvoer aan het beleid op het gebied van mantelzorgondersteuning. Werkwijze - Woej organiseert periodiek een netwerkbijeenkomst met de gemeente, partnerorganisaties en mantelzorgers om tot betere afstemming te komen op het gebied van mantelzorgondersteuning en respijtzorg. - Woej inventariseert signalen van mantelzorgers en organisaties en geeft periodiek een terugkoppeling hierover aan de gemeente. Resultaat Wordt nader ingevuld
43
44
Product 8: Respijtzorg
Respijtzorg is onderdeel van het aanbod voor mantelzorgondersteuning. Respijtzorg is het tijdelijk overnemen van de totale zorg ter ontlasting van de mantelzorger. Dit kan in de vorm van thuisopvang, dagopvang, kortdurende opname, enz. Respijtzorg wordt zowel door beroepskrachten geboden als door vrijwilligers. Doelstelling Woej biedt respijtzorg met de inzet van goed opgeleide zorgvrijwilligers. Zij bieden kortdurende overname van de zorg, waardoor de mantelzorger even vrijaf heeft. Werkwijze Zij nemen de zorg gemiddeld eens in de twee weken een dagdeel over, waardoor de mantelzorger structureel een aantal uurtjes voor zich zelf heeft, en bv. naar de kapper of een avondje uit kan. Tijdens de afwezigheid van de mantelzorger zorgt de vrijwilliger voor degene voor wie de mantelzorg zorgt. Het is belangrijk dat er een goede ‘klik’ is tussen de drie partijen (mantelzorger, verzorgde, vrijwilliger). De mantelzorger moet de zorg in alle vertrouwen kunnen overdragen en met een gerust hart er op uit kunnen gaan. Tegelijkertijd is het van belang dat de vrijwilliger en degene die zorg nodig heeft het goed met elkaar kunnen vinden. Zij gaan voor langere tijd een relatie aan, en brengen heel wat dagdelen met elkaar door. Een belangrijke taak van de coördinator van de respijtzorg is dan ook het ‘matchen’ van de drie partijen. Doelgroep Het gaat om mantelzorgers van mensen met uiteenlopende zorgvragen. Het zijn doorgaan partners en ouders die een beroep doen op respijtzorg. Zij zorgen vaak 24/7 voor hun naaste, en hebben behoefte aan een moment vrijaf. Ook mantelzorgers die niet in huis wonen, maar intensief bijdragen aan de zorg voor hun naaste kunnen een beroep doen op respijtzorg. Zeker als het gaat om zorgsituaties waarin de ‘zieke’ niet gemakkelijk alleen kan blijven en toezicht nodig heeft, of wanneer de mantelzorger het lastig vindt zijn naaste alleen te laten. Bijvoorbeeld vanwege dementie, angstgevoelens of valgevaar. Verschil met Bezoekgroep Respijtzorg is er specifiek voor de doelgroep mantelzorgers. Zij worden heel direct ontlast met de inzet van vrijwilligers. Dit is een belangrijk aspect in de pr en communicatie. De Bezoekgroep is er voor mensen die geen specifieke mantelzorger hebben, maar het prettig vinden om een dagdeel ondersteund te worden door een vrijwilliger. Bijvoorbeeld vanwege eenzaamheid of isolement. Respijt als breder begrip Naast het bieden van respijtzorg met de inzet van zorgvrijwilligers, biedt Woej diverse diensten die mantelzorgers een vorm van respijt bieden. Respijt heeft dan de betekenis van ‘ontlasting’, ‘lucht’ of ‘hulp’. Vrijwilligers kunnen op allerlei manieren bijdragen bij het opzetten van een sterk zorgnetwerk 45
rondom een zieke. Zo kan de telefooncirkel een extra dagelijks contact bieden, de klussendienst mantelzorgers kleine klusjes uit handen nemen, waar ze door hun drukke agenda niet aan toe komen. Of kan een vrijwilliger door het wekelijks doen van een boodschapje net die vinger aan de pols houden, waardoor de mantelzorgers en zijn zieke naaste het gevoel hebben er niet alleen voor te staan. Maar respijt zit ook ‘tussen de oren’, in de individuele ondersteuning van mantelzorgers wordt veel aandacht besteed aan hoe je omgaat met de veranderende relatie, met de verantwoordelijkheid die zorgen met zich meebrengt, enz. Werkzaamheden De coördinator werft en traint de vrijwilligers. De coördinator verzorgt de pr en communicatie. De coördinator doet intakes bij nieuwe cliënten. De coördinator verzorgt de match tussen de drie partijen. De coördinator evalueert de respijtzorg elk kwartaal. De coördinator begeleidt de vrijwilligers en verzorgt intervisie. De coördinator onderhoudt contact met de andere aanbieders van respijtzorg. De coördinator heeft inzicht in het vraag en aanbod rondom respijtzorg en rapporteert hierover naar de gemeente en geeft input voor netwerkbijeenkomsten op het gebied van mantelzorg en respijtzorg. Resultaat Nader in te vullen
46
Product 9: Het Vrijwilligerspunt
Doelstelling Het Vrijwilligerspunt Leidschendam-Voorburg stimuleert, promoot en ondersteunt vrijwilligers en vrijwilligerswerk in de gemeente. Het Vrijwilligerspunt draagt bij aan de versterking en verbetering van alle aspecten van vrijwilligerswerk binnen Leidschendam-Voorburg. Dit doet zij door middel van: Promotieactiviteiten Werven van vrijwilligers voor maatschappelijke organisaties Deskundigheidsbevordering Kennis delen over alle ontwikkelingen en aspecten van vrijwilligerswerk Signalering van trends en ontwikkelingen Het Vrijwilligerspunt draagt bij aan een dynamisch netwerk van vrijwilligersorganisaties. Zij zet haar kennis en organisatievermogen in voor versterking en professionalisering van dit netwerk. Doelgroep Iedereen die graag vrijwilligerswerk wil doen Iedereen die als vrijwilliger werkt Maatschappelijke organisaties De gemeente als contactpunt m.b.t. maatschappelijke activering en participatie Het Vrijwilligerspunt heeft een drietal basisfuncties: a. Promotie en werving Het Vrijwilligerspunt promoot en stimuleert op uiteenlopende manieren vrijwillige inzet, met als doel bijdragen aan een positief imago en toeleiden naar vrijwilligerswerk. Dit doen we onder meer met: Aandacht in de verschillende (social) media, Deelname aan en organisatie van evenementen zoals NL Doet en het Cultureel Zomerfestival. De vacaturebank op www.vrijwilligerspunt.nl Spreekuren Vacatures in het raam op locatie Nieuwsbrief voor iedereen die graag vrijwilligerswerk wil doen Door middel van de Vacaturebank brengen we vrijwilligers en maatschappelijke organisaties heel gericht met elkaar in contact. Organisaties bieden hun openstaande vacatures aan bij het Vrijwilligerspunt, en het Vrijwilligerspunt zorgt voor publicatie op de website www.vrijwilligerspunt.nl. Vrijwilligers kunnen hierop reageren, en worden vervolgens doorgekoppeld naar de organisatie die contact met hen opneemt. De Vacaturebank geeft een goed overzicht van alle vacatures op het gebied van vrijwilligerswerk in Leidschendam-Voorburg. De vacatures zijn 47
gerubriceerd naar werksoort en sector, en bestaan allen uit een gedetailleerde omschrijving van de functie. Tot 2011 werden alle geïnteresseerde vrijwilligers persoonlijk gesproken voordat ze werden doorverwezen naar de organisatie waar zij interesse in toonden. Dit bleek echter niet voor iedereen een meerwaarde te hebben. Veel geïnteresseerde vrijwilligers weten wat ze willen, en kunnen rechtstreeks contact opnemen met de organisatie waar zij interesse in hebben. Er is sinds 2012 een spreekuur voor vrijwilligers die graag hulp krijgen bij het vinden van een geschikte vrijwilligersbaan. Een deel van de potentiële vrijwilligers krijgt graag hulp & advies bij het vinden van een geschikte functie. Het spreekuur wordt bemenst door een vrijwilliger die hen adviseert en op weg helpt. Een derde van de bezoekers van dit spreekuur blijkt meer te zoeken dan alleen vrijwilligerswerk. Het gaat vaak om wat meer kwetsbare burgers of mensen die moeite hebben met participeren, bijvoorbeeld vanwege een beperking, taalprobleem of omdat zij op grote afstand van de maatschappij staan. Zij zoeken feitelijk vrijwilligerswerk waar ook begeleiding aan hen gegeven wordt. Dit vraagt veel van de maatschappelijke organisaties die vrijwilligerswerk aanbieden. Zij zijn niet altijd deskundig of toegerust om vrijwilligers intensief te begeleiden. Zij stellen de intermediaire functie van het Vrijwilligerspunt in deze trajecten erg op prijs. Het Vrijwilligerspunt geeft actief invulling aan haar intermediaire rol, door goed contact te hebben met de diverse vrijwilligersorganisaties, door potentiële vrijwilligers uitgebreid te spreken en waar mogelijk te matchen. Met name vanuit de spreekuurfunctie signaleert het Vrijwilligerspunt grenzen aan vrijwilligerswerk. Het lijkt een trend te worden, om mensen die in het verleden professioneel begeleid werden bij hun dagbesteding, en bij wie de begeleiding nu komt te vervallen, door te verwijzen naar het Vrijwilligerspunt. Het is de vraag in welke mate vrijwilligersorganisaties in staat zijn en geschikt zijn om deze vraag op te vangen. Resultaten: - Maandelijkse publicatie over vrijwilligerswerk - Meeorganiseren van NL Doet - Presentatie op diverse promotiemarkten, o.a. Cultureel Zomerfestival - 350 tot 400 sollicitaties via Vacaturebank - 100 bezoekers op het inloop spreekuur b. Deskundigheidsbevordering en versterken vrijwilligersorganisaties Wet- en regelgeving veranderen continue, sociale en financiële ontwikkelingen gaan snel en vrijwilligersorganisaties zijn niet altijd in staat deze ontwikkelingen bij te houden of er snel op in te spelen. Scholing- en kennisuitwisseling zijn essentieel om op de hoogte te blijven en om richting te kunnen geven aan organisatieontwikkelingen en actuele vraagstukken. Het Vrijwilligerspunt levert in onze gemeente een bijdrage aan de deskundigheidsbevordering van vrijwilligers en vrijwilligersorganisaties. Dit doen we met de inzet van workshops en trainingen, aansluitend bij de scholingsbehoefte van vrijwilligersorganisaties. 48
Tevens levert het Vrijwilligerspunt een bijdrage bij het uitwisselen van kennis en ervaring tussen lokale vrijwilligersorganisaties onderling en het bedenken en samenwerken aan oplossingen voor actuele vraagstukken binnen het vrijwilligersnetwerk in Leidschendam-Voorburg. Dit doen we met de inzet van Kenniscafé’s. Het doel is om vrijwilligersorganisaties in Leidschendam-Voorburg te versterken en in staat te stellen hun werk goed uit te voeren, in te spelen op ontwikkelingen en mee te gaan met hun tijd. Werkzaamheden - Informatie aanbieden en deskundigheidsbevordering via website, sociale media, vraagbaakfunctie, trainingen, workshops en nieuwsbrief. - Kennisontwikkeling en samenwerking stimuleren via kenniscafé’s en netwerkbijeenkomsten. - Contact onderhouden met alle vrijwilligersorganisaties in de gemeente en organisaties actief met elkaar in contact brengen. Resultaten: - 8 tot 10 trainingen en workshops per jaar. Bv. workshop fondswerving, projectplan schrijven, communicatie, social media, enz. - 4 tot 6 Kenniscafé’s aan de hand van actuele thema’s. - Regelmatig contact met alle vrijwilligersorganisaties in de gemeente, o.a. met nieuwsbrief en jaarlijks persoonlijk contact. c. Signalering en beïnvloeding van beleid Het Vrijwilligerspunt vervult ten behoeve van de gemeente een signaalfunctie. Vrijwilligerswerk speelt een belangrijker rol in de maatschappij en is momenteel sterk onderhevig aan allerlei veranderingen, o.a. op het gebied van wetgeving, bezuinigingen, verschuivingen in de zorg en andere maatschappelijke trends. Het Vrijwilligerspunt onderhoudt veel contacten en spreekt jaarlijks alle vrijwilligersorganisaties en veel geïnteresseerden in vrijwilligerswerk. Zij heeft een goed beeld van wat er leeft en waar problemen zich voor doen die vragen om gemeentebreed vrijwilligersbeleid. Tevens brengt het Vrijwilligerspunt organisaties en gemeente met elkaar in contact en heeft een belangrijk rol in het versterken van het netwerk van vrijwilligersorganisaties in Leidschendam-Voorburg. Werkzaamheden We signaleren trends en ontwikkelingen in de vrijwillige inzet en stemmen dit af met de gemeente en met andere belanghebbenden zoals de Participatieraad, Maatschappelijk Steunsysteem en het regio-overleg vrijwilligerscentrales, enz.. We organiseren kenniscafé’s en netwerkbijeenkomsten voor maatschappelijke organisaties. Zo houden we hen op de hoogte van belangrijke ontwikkelingen in het veld en we bieden hen een podium om te netwerken en tot samenwerkingen te komen. Regelmatig contact met de beleidsambtenaar van de gemeente waarborgt korte lijnen zodat we snel kunnen schakelen, effectief kunnen handelen en steeds aansluiting kunnen vinden bij de gemeentelijk doelen.
49
Resultaten - 4 tot 6 Kenniscafé’s/netwerkbijeenkomsten per jaar - Maandelijks contact met beleidsambtenaar - Periodieke terugkoppeling en evaluatie van resultaten en signaleringen d. Bevorderen vrijwilligerswerk onder jongeren De afgelopen jaren is er door het Vrijwilligerspunt in de functie van Maatschappelijke Stagemakelaar flink gewerkt aan samenwerkingsverbanden tussen scholen en maatschappelijke organisaties. Vele organisaties zijn enthousiast over de inzet van leerlingen en leerlingen ervaren de stages als leuk en interessant. Maatschappelijke organisaties krijgen meer nieuwe vrijwilligers, omdat leerlingen na hun verplichte MaS blijven, en ook familie en buren zich aanmelden voor vrijwilligerswerk. Ondanks dat de verplichting vervalt en de financiering verdwijnt, zullen er twee scholen in onze gemeente doorgang geven aan de Maatschappelijke Stage. Het Vrijwilligerspunt wil dit stimuleren en blijven faciliteren. Dit door: - Gastlessen geven aan leerlingen op de 2 scholen - Samenwerkingen initiëren tussen scholen en maatschappelijke organisaties. - Adviseren van maatschappelijke organisaties op het gebied van het inzetten van jonge vrijwilligers (maatschappelijke stagiairs) - Organiseren van een Masbeurs 1 x per jaar.
50
Prestatieveld 5, Bevorderen dat mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en mensen met een psychosociaal probleem deelnemen aan het maatschappelijk verkeer en zelfstandig functioneren
Inleiding Dit prestatieveld stimuleert de inzet van algemene maatregelen die het maatschappelijk verkeer en zelfstandig functioneren van kwetsbare mensen bevordert. Het gaat niet om individuele voorzieningen, maar juist om algemene voorzieningen. Dit zijn voorzieningen waar geen indicatie voor nodig is en waarvoor men zich rechtstreeks kan aanmelden. Het gaat doorgaans om voorzieningen op het gebied van vervoer, sociale contacten, ondersteuning in en om het huis, enz.. Algemene voorzieningen zijn doorgaans zeer toegankelijk, niet alleen vanwege de aanmeldingsprocedure, maar ook vanwege de beperkte kosten die er aan verbonden zijn. Algemene voorzieningen worden veelal uitgevoerd door vrijwilligers. Zij zetten zich via dit werk in voor hun naaste, die dankzij hen kan deelnemen aan de maatschappij. Bv. met vervoer van deur tot deur, een open eettafel of dagactiviteit. Inclusief beleid speelt een belangrijke rol bij de opzet van algemene voorzieningen. Dit is beleid, waarbij rekening wordt gehouden met de deelname van kwetsbare burgers. Algemene voorzieningen dienen immers vooral om hen te kunnen laten participeren en dienen voor deze groepen toegankelijk te zijn. Algemene voorzieningen spelen door de veranderende wetgeving en bezuinigingen een steeds belangrijkere rol. Individuele voorzieningen worden steeds meer vervangen door algemene voorzieningen. De verwachting is dat steeds meer kwetsbare burgers een beroep zullen doen op algemene voorzieningen. Rol en taak van Woej Woej is als welzijnsorganisatie een grote aanbieder van algemene voorzieningen. Zo organiseert het ouderenwerk in Leidschendam-Voorburg al ruim 25 jaar een vervoersdienst voor ouderen die verminderd mobiel zijn. Vrijwilligers worden bij alle aspecten in deze voorziening betrokken, waardoor de Vervoersdienst stevig lokaal verankert is en echt een voorziening is van burger voor burgers. Woej biedt als vrijwilligersorganisatie diverse algemene voorzieningen, zoals vervoersdienst, open eettafels, seniorensoos en telefooncirkel. Deze voorzieningen waren in het verleden vooral bedoeld voor ouderen, maar worden steeds breder ingezet en ondersteunen ook andere kwetsbare doelgroepen. Bv. de Burenhulp Nieuwe stijl, die is samengevoegd met de Weggeefwinkel en voortaan ouderen en minima individueel ondersteunt met huisraad en klusjes in huis. De werkzaamheden van de cliëntondersteuners en het aanbod van algemene voorzieningen sluiten nauw bij elkaar aan. Cliëntondersteuners hebben een signalerende rol, coördineren de vrijwilligers, en bewaken de aanmeldprocedure. 51
52
Product 10: Dienstverlening en algemene voorzieningen
Woej biedt de volgende diensten: a. Administratie Thuis Zie hoofdstuk 2, product 4 b. Alarmering Doelstelling Om de zelfstandigheid en de veiligheid te vergroten kunnen ouderen gebruik maken van het alarmeringssysteem van Woej. Dit kan zowel op medische als op sociale indicatie worden aangevraagd. De cliënt kan kiezen over de wijze van hulpopvolging. Die kan ingevuld door mantelzorgers of professionele hulpverleners. De professionele hulpverlening wordt mogelijk gemaakt d.m.v. een samenwerkingsverband met de WoonZorgcentra Haaglanden (WZH). Doelgroep Zelfstandig wonende ouderen vanaf 65 jaar en gehandicapten. Werkzaamheden Bij het eerste contact met de aanvrager krijgt deze informatie over de werkwijze en de mogelijkheden van wijze van hulpopvolging. Na een intakegesprek worden diverse administratieve handelingen verricht, zoals het aanvragen van een medische verklaring, huurcontract, sleutelcontract, aanmelding centrale en invoer gegevens in de computer. In overleg met de cliënt wordt het alarmeringssysteem geïnstalleerd. De projectleider is tevens contactpersoon voor alle vragen rondom alarmering zoals storingen en mutaties. Resultaat: 300 aansluitingen c. Bezoekgroep Zie hoofdstuk 2, pagina 28 d. Nieuw: Burenhulp Nieuwe Stijl De Burenhulp ‘Oude Stijl’ voorzag tot halverwege 2013 in incidentele praktische ondersteuning aan ouderen en gehandicapten die (tijdelijk) geen beroep konden doen op familie, buren of kennissen. Het ging om hand- en spandiensten, zoals het af en toe een boodschap doen voor een zieke, het oud papier opruimen, om begeleiding naar een arts of ziekenhuis of begeleiding naar een winkel. Ook voor het uitvoeren van kleine klusjes zoals het ophangen van een schilderij, het repareren van een kraan, het ophangen van een lamp en kleine tuinklusjes kon de Burenhulp worden ingeschakeld.
53
Bredere doelgroep De Burenhulp is haar dienstverlening aan het verruimen. Woej zet zich steeds meer in voor een bredere doelgroep en beperkt haar dienstverlening niet alleen meer tot ouderen en mensen met een handicap. Ook mantelzorgers en mensen in een problematische minimasituatie doen steeds meer een beroep op ons als het gaat om klusjes en andere hulp in natura. Met de komst van de formulierenhulp, het Vadercentrum en de Weggeefwinkel krijgt Woej steeds meer signalen en vragen om hulp. Hulp bij het doen van kleine klusjes in huis, maar ook materiële hulp. Met name de Weggeefmiddagen voorzagen een groot aantal mensen van kleding, klein huisraad, speelgoed- en kinderboeken. Het Vadercentrum en de Weggeefmiddagen brachten niet alleen nieuwe hulpvragen, maar ook ‘handige’ vrijwilligers met een grote bereidwilligheid om een ander te helpen. Tevens bleken zij in staat wat grotere klussen in huis aan te pakken, zoals schilderen of een vloertje leggen. Door de Weggeefmiddagen is er een stroom van materiële hulp vanuit de samenleving op gang gekomen. Veel mensen schenken hun ‘oude’ spullen, en hebben het vertrouwen dat Woej in staat is om deze goederen op een juiste wijze te verdelen. Woej heeft de dienstverlening van de Burenhulp daarom uitgebreid. We bieden niet alleen praktische hulp in de vorm van klusjes en hand- en spandiensten. We bieden – met name- mensen in problematische minimasituaties, die geen beroep kunnen doen op hun eigen netwerk, materiële hulp. Zo kunnen zij voor een wasmachine of bed bij ons terecht. Werkwijze Het gaat om een experimentele nieuwe opzet van de Burenhulp. Toeleiding en aanmelding tot hulp verloopt via externe verwijzers (zoals AMW en Limor) en via de cliëntondersteuners en opbouwwerkers van Woej. Een ouderenadviseur is betrokken bij de intake. Om tot een goede inschatting van de hulpvraag te komen wordt er een keukentafelgesprek gevoerd. Dit geldt met name bij de aanvraag van minima om materiële hulp. Vervolgens wordt er hulp geboden door vrijwilligers. Een groep vrijwilligers is betrokken bij het ophalen en organiseren van huisraad en bij de planning en uitvoering van de klussen in huis. Ouderen betalen een kleine bijdrage aan de vrijwilliger, in verband met gebruik en slijtage gereedschap en vervoer. De andere klanten wordt om een tegenprestatie gevraagd in natura. Dit kan bv. in de vorm van vrijwilligerswerk bij Woej. Resultaat 200 oudere cliënten 50 tot 100 cliënten van andere doelgroepen
54
e. Cultuurmenu 55 + Het Cultuurmenu is een project dat gesubsidieerd werd door de provincie Zuid-Holland en de gemeente Leidschendam-Voorburg. Het project liep van het laatste kwartaal 2010 tot en met 2012. Na het aflopen van de projectsubsidie zijn de betrokken vrijwilligers doorgegaan met het organiseren van dit programma. Zij waren goed ingewerkt in de werkzaamheden en betrokken bij de kwetsbare groep ouderen die met plezier gebruik maken van dit culturele aanbod. Doelgroep Het Cultuurmenu is bedoeld voor ouderen (55+) die zelfstandig wonen en er (’s avonds) minder gemakkelijk alleen op uit gaan, maar graag zouden willen deelnemen aan culturele activiteiten. Oorzaken zijn slechte mobiliteit, angst om alleen op straat te gaan of het ontbreken van een maatje met wie ze samen zouden kunnen gaan. Het Cultuurmenu 55+ biedt hen vier keer per jaar een pakket van culturele activiteiten. Met inbegrip van vervoer van deur-tot-deur, een kopje koffie en begeleiding. Resultaat 4 menu’s, bestaande uit gemiddeld 6 activiteiten Deelnemers dienen zich voor minimaal 2 en maximaal 4 activiteiten in te schrijven. Er zijn per activiteit maximaal 16 plaatsen beschikbaar. f. Maaltijdvoorzieningen/Open eettafels De Open Eettafels bieden ouderen de mogelijkheid om een aantal dagen per week, tussen de middag in een wijk- en dienstencentrum van Woej, samen met leeftijd- of buurtgenoten een warme maaltijd te gebruiken. Doelgroep Ouderen vanaf 55 jaar en andere geïnteresseerden Resultaat In WDC de Plint wordt drie keer per week vers gekookt voor wijkbewoners. In WDC de Groene Loper wordt een keer per week vers gekookt. In WDC de Oranjehoek is een keer per maand een open eettafel, daarnaast is er twee keer in de week het Seniorenrestaurant. In totaal zijn er een 20-tal vrijwilligers betrokken. Zij organiseren ongeveer 250 keer per jaar een open eettafel, die gemiddeld door 20 tot 25 personen bezocht worden. In totaal worden er een kleine 5000 maaltijden op jaarbasis geserveerd. g. Ouderensoos Oranjehoek Doelstelling Deze voorziening in WDC Oranjehoek biedt zelfstandig wonende, kwetsbare ouderen, met een lichte psychosociale ondersteuningsbehoefte, twee tot drie keer per week een maaltijd en een ondersteunend ontmoetingsprogramma. Hierdoor zijn zij, en ook hun 55
mantelzorgers, in staat om op een prettige wijze hun zelfstandige bestaan voort te zetten, met zo min mogelijk professionele zorg. De voorziening biedt hen: Sociaal contact, meedoen aan zinvolle bezigheden, waarin men zelf een stem heeft. Participatie/inclusie/deelnemen aan het maatschappelijk leven. Structuur, een goede maaltijd en beweging. Individuele ondersteuning, om zo lang mogelijk zelfstandig te kunnen blijven wonen. Met name op het gebied van regieondersteuning, omgaan met verlies, administratieve zaken en toeleiding naar zorg- en dienstverlening. Eventueel warme doorverwijzing naar zorg en andere voorzieningen. Er is o.m. samenwerking met ergotherapie, zorg en ggz. Doelgroep Het betreft kwetsbare ouderen, veelal met een beperkt sociaal netwerk of met verminderde communicatieve of zelfsturende eigenschappen. Zij zijn vaak hoogbejaard, alleenstaand en beperkt in hun mobiliteit. Regelmatig ervaren mensen gevoelens van eenzaamheid of sociaal isolement. Soms is er sprake van lichte dementie of ggz-problematiek. De deelnemers hebben behoefte aan sociaal contact, structuur, lichte ondersteuning en activiteiten die aansluiten bij hun mogelijkheden en hen stimuleren om te participeren. Mantelzorgers worden ontlast, als hun naaste gebruik maakt van de soos. Werkwijze De voorziening is drie dagen per week geopend, waarvan twee keer per maand op zondag. Dan is er ook een recreatief programma voor wijkbewoners. Openingstijden zijn van 11.00 tot 14.00 uur. De meeste deelnemers worden gehaald en gebracht met de busjes van Woej. Er is een programma waarin met groepsgerichte en individuele of kleinschalige activiteiten. Er wordt gezamenlijk gegeten (een warme lunch) en op zondagen is er een snack of soep. Het programma is gevarieerd, wordt regelmatig vernieuwd en sluit zoveel mogelijk aan bij de behoeften van de bezoekers. Deelname aan het programma is niet verplicht. Om een idee te geven: er wordt gedamt, gesjoeld, muziek gemaakt en geluisterd, voorgelezen, gegymd (meer bewegen voor ouderen), er zijn gespreksgroepen en er worden creatieve activiteiten gedaan. De groep is een belangrijk middel binnen de soos. Als deelnemers eenmaal over ‘de drempel zijn’ vormt de groep een belangrijk bindmiddel. Met treft er nieuwe contacten en men is erg zorgzaam voor elkaar. Het gehele programma wordt begeleid door een beroepskracht en diverse vrijwilligers, met uitzondering van de activiteiten door vakkrachten. Er is samenwerking met o.a. WZH, Parnassia en Ergotherapie Voorburg. De consulenten mantelzorg zijn nauw betrokken bij de soos.
56
Resultaat Er zijn 70 vaste deelnemers Per dagdeel komen er gemiddeld 20 tot 25 Op zondag zijn dat er 20 tot 40 h. Respijtzorg Zie voor meer informatie hoofdstuk 3, pagina 45 i. Roze plus bijeenkomsten Vroeger was homoseksualiteit niet bespreekbaar. Door de druk en onwetendheid van de maatschappij leidden veel oudere homo's of lesbiennes een leven dat niet overeenkwam met hun innerlijke gevoelens. Gelukkig is deze tijd voorbij, maar voor veel oudere homo's en lesbiennes is de huidige openheid nog steeds een taboe. Zij vinden het moeilijk om voor hun gevoelens uit te komen en praten hier niet makkelijk over. Zo missen zij aansluiting en sociale contacten. Een belangrijke doelstelling voor Woej is dat ook deze groep senioren niet wordt vergeten. Welzijn is een belangrijk element in een mensenleven. Sociale contacten met leeftijdsgenoten en/of gelijkgestemden zijn belangrijk voor iedereen. De Roze-contactmiddagen, voor 55-plussers uit de gemeente LeidschendamVoorburg/regio Haaglanden, bieden de gelegenheid om nieuwe contacten te maken. Roze plus bijeenkomsten zijn maandelijkse contactmiddag voor homo’s en lesbo’s. Elke Roze Plus bijeenkomst staat in het teken van een bepaald thema. De bijeenkomsten worden gecoördineerd door een beroepskracht van Woej en uitgevoerd door een groep vrijwilligers. Resultaat: 20 bezoekers per bijeenkomst j. Telefooncirkel De telefooncirkels geven zelfstandig wonende ouderen en gehandicapten zekerheid dat er elke dag contact is met de buitenwereld. Zo wordt de veiligheid vergroot en worden onderlinge contacten gestimuleerd. De telefooncirkel is een samenwerkingsproject van Woej en het Rode Kruis. Van maandag t/m vrijdag worden de telefooncirkels gestart en beëindigd door een medewerker van Woej. In het weekend zijn medewerkers van het Rode Kruis verantwoordelijk voor de telefooncirkels. Tevens verzorgen medewerkers van het Rode kruis op alle dagen indien nodig de hulpopvolging. De telefooncirkels worden gecoördineerd door de ouderenadviseurs. Resultaat Woej ondersteunt 5 cirkels k. Vervoersdiensten De Vervoersdienst is er voor inwoners van de gemeente LeidschendamVoorburg die geen gebruik kunnen maken van het openbaar vervoer vanwege gezondheidsklachten of een handicap. 57
De Vervoersdienst kan door cliënten ingeschakeld worden voor vervoer naar sociale- en recreatieve activiteiten of een bezoek aan een ziekenhuis of verpleeghuis. Om gebruik te maken van de Vervoersdienst, dient met lid te worden. Woej biedt diverse vormen van vrijwilligersvervoer: Particulier vervoer De Particuliere Vervoersdienst maakt gebruik van vrijwilligers die met hun eigen auto vervoer van deur-tot-deur bieden. Werkwijze Deze vorm van vrijwilligersvervoer bestaat al ruim 25 jaar en wordt vrijwel volledig door vrijwilligers georganiseerd, met ondersteuning van een beroepskracht. Er is een telefonische receptie, waar op werkdagen 4 receptionistes alle ritaanvragen in ontvangst nemen en vervolgens inplannen onder de beschikbare chauffeurs. Klanten kunnen een dag van tevoren hun rit aanvragen. Resultaat Er zijn 1500 klanten bij de Particuliere Vervoersdienst Er worden jaarlijks gemiddeld 16.000 ritten verzorgd door de particuliere vervoersdienst. Er zijn ruim 80 vrijwilligers betrokken bij de organisatie van deze dienst. Busvervoer Woej biedt (rolstoel)busvervoer, met de inzet van vrijwilligers. Het busvervoer wordt ingezet bij het (individueel) vervoer van mensen in een rolstoel of bij het vervoer van specifieke doelgroepen, zoals groepen ouderen, mensen met een handicap, enz. Woej beschikt daartoe over een zestal bussen. De bussen worden ingezet voor:
Contractritten van en naar dagverzorging en kinderopvang Voor individueel vervoer. Dit is specifiek bedoeld voor mensen in een rolstoel. Zij kunnen de bus aanvragen voor bezoek aan ziekenhuis/familie etc. Als Winkelbus. Deze rijdt zowel in Leidschendam, Voorburg als Stompwijk. Voor de OuderenSoosOranjehoek Voor groepsvervoer, met name voor specifieke doelgroepen, zoals voor de Parochie St. Maartens of voor de voetbalvereniging SEV, voor de ritten naar de Kaag of andere uitstapjes. Bus 47 (zie hieronder onder punt ‘l’)
Werkzaamheden De bussen worden gereden door zo’n 25 enthousiaste vrijwilligers aan de hand van een rooster. De planning van de vele busritten en het onderhoud van de bussen is arbeidsintensieve taak, waarin de coördinator van het busvervoer wordt ondersteund door een aantal vrijwilligers. Zij bemensen de receptie en verrichten roostertechnische- en administratieve taken. 58
Elke ochtend komen de buschauffeurs bijeen in een wijk-en dienstencentrum alwaar de ritten worden besproken en uitgezet. De coördinator is verder bereikbaar in geval van problemen en mutaties in het rooster. Resultaat Particuliere klanten: Particuliere ritten: Passagiers Winkelbussen: Dagopvang: Totaal aantal busritten:
45-50 475-500 1300 1800 ritten 3000
l. Bus 47 Sinds augustus 2012 verzorgt Woej met de inzet van vrijwilligers Bus 47. Dit was een onrendabele lijndienst van Veolia, die met ingang van december 2011 is opgeheven. Omdat door het opheffen van de lijndienst met name minder mobiele inwoners van de wijk Leidschendam-Zuid zonder vorm van openbaar vervoer kwamen te zitten is Woej gevraagd om een alternatief te bieden. Met dank aan de wijkvereniging is er een nieuwe invulling van buslijn 47 gekomen. Woej rijdt met behulp van een acht-persoonsbus een vaste dienstregeling. De bus rijdt van Leidschendam-Zuid, via Leidsenhage en Antoniushof, Prinsenhof naar woonoord Duivenvoorde en vise versa. Bus 47 rijdt op werkdagen 7 retourritten, tussen 8.00 ’s ochtends en 18.3- uur ‘s avonds. Op zaterdag rijdt de bus 5 ritten. Passagiers dienen lid van de Vervoersdienst van Woej te worden om mee te kunnen rijden met Bus 47. Vervolgens betalen zij € 1,- per enkele rit. Resultaten Bus 47 vervoert gemiddeld 10 passagiers per dag, ofwel 60 personen per week, maakt een totaal van 3120 instappers per jaar.
59
60
m. Product 11 Beheer en exploitatie van de wijk- en dienstencentra
Woej beheert en exploiteert drie wijk- en dienstencentra: de Oranjehoek, de Groene Loper en de Plint. Daarnaast is er het Vadercentrum en het Koetshuis, waar het Vrijwilligerspunt is gevestigd. De Plint en de Groene Loper zijn dé centra voor de bewoners van de wijken Prinsenhof en Bovenveen, tevens aandachtswijken voor het opbouwwerk. Het wijk- en dienstencentrum Oranjehoek is van oorsprong gericht op de oudere doelgroep en zal zich verder ontwikkelen tot een centrum voor dagopvang. Er wordt naar gestreefd om alle wijk- en dienstencentra van Woej toegankelijk te maken voor jong en oud en, in samenspraak met bewoners en bezoekers, een passend aanbod te ontwikkelen. Woej richt zich hierbij op de meest kwetsbare groepen in de wijk en de prioriteiten van de gemeente. Onder het beheer van de wijk-en dienstencentra vallen zaken en werkzaamheden als de verantwoordelijkheid voor de toegankelijkheid van het gebouw, de exploitatie van de bar, de zorg voor het dagelijks onderhoud, de juiste veiligheidsvoorzieningen en de benodigde verzekeringen. Het afsluiten, opmaken en de administratie van contracten met derden; huurders en/of docenten. Het aanvragen en verkrijgen van de benodigde vergunningen voor het gebouw, de exploitatie en de activiteiten die in het gebouw plaatsvinden. Het beheer van het vrijwilligersbestand, het aansturen van deze vrijwilligers, het maken van roosters en de actieve werving van nieuwe vrijwilligers ter uitbreiding van het vrijwilligersbestand, voor een optimale bezetting. Tot slot is het van groot belang om contact te onderhouden met wijk- en buurtbewoners, deelnemers, bezoekers en met vrijwilligers. De wijk- en dienstencentra van Woej fungeren als een centrale plek in de wijk. In een huiskamerachtige sfeer kunnen wijkbewoners koffie of thee drinken, een praatje maken, een krant lezen enzovoort. De centra fungeren als informatiepunt; men kan er terecht voor algemene informatie en informatie over de producten en dienstverlening van Woej. Dit gebeurt door middel van folders, krantjes en mondeling door personeel en vrijwilligers. Hulp- en dienstverleners zoals ouderenadviseurs, de wijkagent, medewerkers ondersteuning mantelzorg , vrijwilligers van de Formulierenhulp en maatschappelijk werkers houden er spreekuren. Ook hier wordt er ingespeeld op de vraag en behoefte vanuit de wijk of op verzoek van organisatie(s). Het merendeel van de werkzaamheden wordt door vrijwilligers en vakkrachten verricht. De inzet van beroepskrachten is essentieel verminderd maar wel een vereiste voor het optimaal laten functioneren van de centra. Beroepskrachten richten zich op ondersteuning van initiatieven van vrijwilligers en bewoners. Veel activiteiten worden door verenigingen zelf georganiseerd.
61
Woej beheert de volgende WDC’s en gebouwen: WDC de Groene Loper Van Royenstraat 2 in Voorburg WDC Oranjehoek Oranje Nassaustraat 1 in Voorburg WDC de Plint Prins Frederikstraat 7 in Leidschendam Het Koetshuis Oosteinde 73 in Voorburg Het Vadercentrum locatie onbekend
62
1 2a 2b 3 4 5 6a 6b 7 8 9 10 11 12 3.432
5.252
4.368
8.632 10.452
1.300 1.300 832
Totaal ureninzet per jaar
4.368
WDC
5.252
832 4.680 4.212 728
Prestatievelden 3 4 5
936 3.744 1.248 1.664 1.040
1
Opbouwwerk stedelijke vernieuwing Opbouwwerk Wijken en buurten Opbouwwerk Voorburg Vadercentrum Project Prinsenhof Schoon A&I punt/screener Ouderenadviseurs Ouderenadviseurs Mantelzorg Signalerend Huisbezoek Vrijwilligerspunt Vervoersdiensten Maaltijdvoorzieningen Alarmering Beheer en exploitatie WDC's
Bijlage: Ureninzet per product 2014
32.136
936 3.744 1.248 1.664 1.040 832 4.680 4.212 728 4.368 1.300 1.300 832 5.252
Totaal
Bijlage: Ureninzet per product
63
Elkaar kennen elkaar helpen
Kantooradres: Scheepswerf 18, 2265 BE Leidschendam, 070 301 1730,
[email protected], www.woej.nl
