PROCESSAFETY MODULE 2

PROCESSAFETY MODULE 2

RISICOBEOORDELING: EXCEL EN KOPPELING MET EEN TECHNISCH DATA MANAGEMENTSYSTEEM

Marcus Bollyn Chemical Process Development Manager, Agfa Gevaert Prenne 13 maart 2012 De Montil Affligem PREBES VZW | DIESTERSTERSTEENWEG 88 | 3510 KERMT | TEL 011 28 83 40 | FAX 011 28 83 49 [email protected] | WWW.PREBES.BE | IBAN BE24 6451 1932 9738 | BTW BE 0424 273 050

Risicobeoordeling met Excel … en koppeling met een technisch data managementsysteem Marcus Bollyn – Agfa Gevaert N.V. 1

Overzicht • Inleiding • Agfa’s ‘Master Roll Factory’ (MRF) • Invulling risicobeoordeling • Technisch Data Management Systeem • Excel systeem risicobeoordeling • Koppeling Risicobeoordeling en technisch data management systeem • Besluit 2

Inleiding – doelstelling Om de weerstand tegen risicobeoordeling zo laag mogelijk te maken is het nodig om een instrument met een lage drempel te gebruiken dat zo universeel mogelijk inzetbaar is. Daarom werd dit instrument in Excel opgezet en wel zodanig dat men eenvoudig kan borgen dat men alle gevaren in beschouwing heeft genomen. De mate van detail kan vrij eenvoudig ingesteld worden en met hetzelfde instrument kunnen zowel zeer algemene als zeer gedetailleerde analyses gemaakt worden. Binnen het instrument zijn de voorzieningen getroffen om de gegevens van de genomen maatregelen over te zetten naar het technisch data management systeem, waardoor het PiPoprogramma kan aangestuurd worden (voor installaties).

3

Inleiding risicobeoordeling • Welzijnswet, Codex & ARAB – Dynamisch risicobeheersingssysteem (DRBS) • De structurele planmatige aanpak van preventie - P D C A • Strategie voor risicoanalyse

– Risicoanalyse • 1. Organisatie als geheel • 2. Werkposten • 3. Functies

– Uitvoering risicoanalyse • Identificatie gevaren • Vaststellen risico’s • Evalueren van risico’s

Maatregelen • Risico’s voorkomen • Schade voorkomen • Schade beperken

4

Agfa’s Productieproces film Emulsion preparation Emulsiebereiding

PET-productie

BasePET-onderlaag production Productie

Gieten & drogen Coating

Packaging Verpakken

Finishing Confectioneren

Warehouse Magazijn finished afgewerkte goods

goederen 10902 - 1

photochemical production

Warehouse Magazijn master rolls ‘master rollen’

9

5

Agfa’s ‘Master Roll Factory’ Seveso LD

Seveso LD

+ Onderzoek & ontwikkeling

Meest risicovolle afdelingen & activiteiten Processen & Installaties

6

Invulling risicobeoordeling • Afdelingen en activiteiten – Afdelingsactiviteiten beschrijven en beoordelen • Processen en (deel)activiteiten • Werkposten – Maatregelen borgen in installaties en procedures – Naleving nagaan via audits en observatierondgangen – Registratie van incidenten en ongevallen in logboek – Integratie veiligheidsbeleid van JAP en MBP – Scenario’s ongevallen en incidenten • Beschrijven in afdelingsnoodplan • Oefenen met Interventiediensten (in combinatie met evacuatieoefeningen) JAP = jaaractieplan; MBP = milieubeleidsplan

7

Invulling risicobeoordeling • Investeringsprojecten voor nieuwe- of aangepaste installaties Risicobeoordeling = voorwaarde voor vrijgave budget – Apparaten op zich (FMEA, HAZOP, …) – Indienststelling – functionele testen – Opleiding – Handleiding – Installatiedossier (EVD, keuringen, …) – Bediening – opstarten - stilleggen – Onderhoud (o.a. veiligheidskritisch, …) – Reserve-onderdelen en herstellingen Documenteren in Technisch Datamanagement Systeem

8

Invulling risicobeoordeling • Onderzoek en Ontwikkeling – – – –

Nieuwe Nieuwe Nieuwe Nieuwe

materialen processen grondstoffen installaties

• Engineering en Technische Diensten – – – –

Nieuwe machines Nieuwe technologie Onderhoud en herstellingen Revamp installaties

Noodzaak voor ‘universele’ risicobeoordeling met lage drempel

9

Technisch datamanagementsysteem

10

Technisch datamanagement systeem

Voorbeeld: tank in tankpark

11


1 2

‘veiligheidsstudie’ PI/PO via Lotus Notes toepassing melding via mail – timing – uitvoering - afmelding

12

Technisch datamanagement systeem 1

13

Technisch datamanagement systeem 2A

14

Technisch datamanagement systeem 2B

+ vergunningsinformatie + checklist veilig werken

Uitvoerder(sgroep) krijgt e-mail op begindatum voor uitvoering van de Pi/Po-taak, met link naar opdracht

15

Technisch datamanagement systeem • Samenbrengen en logisch ordenen van informatie en documentatie – Handleidingen – Wettelijke vereisten –… – Veiligheidskritische onderdelen – Onderhoudsparameters uit de risicobeoordeling

16

Excel instrument risicobeoordeling

17

Excel instrument risicobeoordeling VGM voorschrift

ab Start Start Omschrijving Omschrijving installatie installatie // werkpost werkpost Identificatie Identificatie van van de de gevaren gevaren

vb. Risicomatrix, Kinney, LOPA, Risicograaf, indexen, QRA, …

Schatting Schatting van van het het risico risico

Risicoanalyse

Evaluatie Evaluatie van van het het risico risico Risico Risico aanvaardbaar aanvaardbaar

Nee Reductie Reductie van van het het risico risico

Kriteria van het bedrijf (wetgeving, verzekering, …)

Ja Einde Einde

Risicobeoordeling Maatregelen: preventiehiërarchie, inherente(re) veiligheid, BBT, … 18

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling • Omschrijving – Werkpost – Installatie – Proces – Machine – Handelingen –…

‘Processtappen’

Van zeer algemeen tot … zeer gedetailleerd flexibiliteit in benadering en uitwerking 19

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling • • • • • •

Registratie sessies werkgroep Procesbeschrijving (= processtappen) Aanduiden relevante ‘gevaren – processtappen’ Beschrijven relevante scenario’s Risicoklasse relevante scenario’s Beslissing: aanvaardbaar risico? Actietabel Neen? Veiligheidskritisch? PI/PO-frekwentie • Maatregelen voorstellen • Risicoklasse na maatregelen + implementatie • Maatregelen beoordelen – nieuw risico? 20

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling • Identificatie van gevaren – Gevaren = lijst gebaseerd op EN1050 – Momenteel 102 items (met DSD & DPD* voor materialen en stoffen)

• Combinaties – Processtappen = voorwerp van de studie – Processtappen x Gevaren ALLE combinaties – Selectie relevante combinaties aanduiden 21 * Dangerous Substances Directive; Dangerous Preparations Directive

vele combinaties niet van toepassing

Tabel (matrix) met combinaties = inventaris te behandelen

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling

vb. relevante combinatie

22

22

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling • Relevante combinaties – Beschrijven – Schatting risico Acceptabel risico ?

Risicoanalyse Neen

– Maatregelen voorstellen – Risicoreductie vastleggen – Maatregelen beoordelen

Risicobeoordeling

• Maatregelen implementeren • Maatregelen borgen ( TDMS)

Actietabel

23


Schatting risico

24

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling Bepalen risicoklasse

Vergelijkbaar voor risicomatrix 2 parameters: E & W

25

VGM voorschrift

Excel instrument risicobeoordeling Vastleggen maatregelen

26


Risicoanalyse relevante combinaties

27


Risicobeoordeling relevante combinaties

Maatregelen onderwerpen aan beoordeling

28


Rapport maatregelen + te nemen acties

Excel makro exporteert data naar Lotus Notes databank

Link naar TDMS 29

VGM voorschrift

Koppeling Risicobeoordeling & TDMS

In Excel worden de gegevens voor de TDMS-databank klaargemaakt om in te laden • Aanduiding ‘veiligheidskritisch’ • Initiële ‘Pi/Po frekwentie’ Bij inladen worden de onderdelen automatisch aangemaakt 30


• Overzicht Excel instrument Registratie van werkgroepsessies (+ behandelde items)

Beschrijving processtappen risicobeoordeling (algemeen – detail) Aanduiding van de relevante combinaties gevaar – processtap 31


• Overzicht Excel instrument

Risicoanalyse relevante combinaties – scenario’s + risicoklasse

Maatregelen + risicoklasse Maatregelen processtappen toevoegen aan lijst en ook behandelen

Maatregelen actieplan + transfer naar TDMS 32

Excel instrument risicobeoordeling Overzicht 1

Lijst van alle processen/handelingen incl. installatie(s) & chemische stoffen

2

Lijst van alle gevaarvelden

Risicoklasse

Tabel (matrix) van alle combinaties 4 Scenario voor ongeval?

3

Methodiek risicobeoordeling

TDMS 7

Actie(s)

8 6

5

Risicoklasse

Maatregelen 33

Besluit • ☺ Excel heeft een lage drempel voor de gebruikers • ☺ Concept van ‘alle combinaties’ is een krachtig instrument – Gevaren gebaseerd op EN 1050 (EN 12100) – Processtappen van algemeen tot detail – Overzicht van gevaren per processtap – Overzicht van processtappen met gevaren – ‘Dashboard’-functie (overzicht risicoklasses)

• ☺ Borging van maatregelen via koppeling 34

Besluit • Zeer snel grote tabellen verminderde leesbaarheid (zeker bij projecteren) • Excel instrument actualiseren – GHS-CLP voor chemische gevaren – NEN ISO 12100 machineveiligheid + inherente veiligheid maatregelen – Databank gebaseerde (WEB-)applicatie

• Herziening van risicobeoordelingen meerjarenplan Met dank aan B.Aertgeerts, S.Boussu en L.Brams voor het ontwikkelen van het Excel- en TDMS-concept

35

Risicobeoordeling met Excel … en koppeling met een technisch data managementsysteem

Dank voor uw aandacht Tijd voor vragen en opmerkingen Marcus Bollyn – Agfa Gevaert N.V.

36

Referenties • Normen – EN 1050 (ingetrokken) – NEN 14121 (vervangen door NEN 12100) – NEN 12100

• Lijst van gevaren (lijst in PDF) documentatie • Voorbeeld van blanco werkbladen in Excel

37

38

Backup slides Risicobeoordeling in Excel Marcus Bollyn Agfa Gevaert N.V.

39


Volgens installatie

Volgens klasse

40


Gebouw

Installaties

41


Details installaties

42


1

2 3 4

Voorbeeld: tank in tankpark

43


44


2

45


46


‘veiligheidsstudie’

4B

PI/PO via Lotus Notes toepassing melding via mail – timing – uitvoering - afmelding

4A

47


48


+ vergunningsinformatie + checklist veilig werken

Uitvoerder(sgroep) krijgt e-mail op begindatum voor uitvoering van de Pi/Po-taak, met link naar opdracht

49

Technisch datamanagement systeem 4B

50

Technisch datamanagement systeem • Samenbrengen en logisch ordenen van informatie en documentatie – Handleidingen – Wettelijke vereisten –… – Veiligheidskritische onderdelen – Onderhoudsparameters uit de risicobeoordeling

51

Koppeling Risicobeoordeling & BNP Afdelingsactiviteiten KMS ISO9001

DRBS Beschrijving afdeling MMS Afdelingsnoodplan ISO14001 ( Bedrijfsnoodplan) Grafische voorstelling Procedures • Afdelingsactiviteiten Scenario’s interne werking Incidenten & ongevallen • Risicobeoordeling Beheer • Scenario’s voor incidentenen ongevallen installaties Interventieoefeningen • Afdelingsnoodplan • Bedrijfsnoodplan& Interventiefiches Budgetbeheer • Interventiefiches 52

Koppeling Risicobeoordeling & BNP

53

Koppeling Risicobeoordeling & BNP

54

Inherente(re) veiligheid (EN 12100) • Klassieke risicomanagement strategie Passief

Actief

Procedureel

inkuiping

breekplaat

evacuatie

Inherente(re) veiligheid: extra dimensie Passief

Actief

Procedureel

Inherent

Minimaliseren

Vervangen

Temperen Vereenvoudigen 55

Invulblad Gevarenchecklist 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16

17 18 19 20 21 22 23 24

25 26 27 28 29

30 31

32 33

34 35 36 37

38 39 40 41 42 43

44 45 46 47 48 49 50 51

52 53 54 55

GEVAREN en MILIEU-ASPECTEN GEVAREN gevaarlijke stoffen zeer giftig (LD50<25mg/kg) = T+ giftig (LD50<200mg/kg) = T schadelijk (LD50<2000mg/kg) = Xn irriterend (weefselbeschadigend) = Xi corrosief (weefselvernietigend) = C oxiderend (sterk exoterm) = O besmettelijk (ziekteverwekkend) carcinogeen (kankerverwekkend) (R45 of R49) brandbare vaste stoffen (incl stofexpl. gevoelige stoffen) zeer licht en licht ontvlambare vloeistof (vlam<21°C) = P1 (F of F+) ontvlambare vloeistof (21°C
Invulblad Gevarenchecklist 56 57 58 59 60

61 62

63 64 65

66 67 68

69 70

71 72 73 74 75

76 77 78 79 80

81 82 83 84

85 86 87 88 89 90 91 92

93 94 95 96 97

98 99 100 101 102

afschermingen signalen en waarschuwingen voorzieningen voor noodsituaties manutentiemiddelen ventilatie en afzuiging EMISSIES luchtemissies (gas + stof) geleide emissies niet-geleide emissies (diffuse emissies, lekken, ...) afval huishoudelijk bedrijfsafval industrieel bedrijfsafval gevaarlijke afval afvalwater sanitair afvalwater bedrijfsafvalwater zonder gevaarlijke stoffen bedrijfsafvalwater met gevaarlijke stoffen bodemvervuiling lozingen in grondwater (lekkage) stortactiviteiten BURENHINDER geluid trillingen geur zichtbaar licht verkeer NATUURLIJKE HULPBRONNEN energieverbruik aandrijving koeling licht perslucht verwarming grondstoffenverbruik water (drink-, grond-, demi-) basisgrondstoffen hulpmiddelen (bv. papier) verpakking RCM Leverbaarheid/Onderhoudbaarheid Technische verliezen, MTTR hoog; stilst.tijd geen kennis (TDM documentatie en ervaring) onduidelijke organisatie/afspraken geen reservestukken + end of support moeilijke bereikbaarheid / opstelling onaangepaste manutentiemiddelen/gereedschap capaciteit ontbreekt (piek, specialist) tijd tot ingrijpen lang (T°, N2, solvent,…) te weinig diagnosemogelijkheid / ongekende referentietoestand Technische verliezen, MTBF laag; freq. kritisch item bij inbedrijfname (montage, borging, afstelling…) beperkte, abnormaal korte levensduur oneigenlijk gebruik opstelling in vijandig milieu (solvent, stof, water,…) frequente manipulaties (in proces) Groot risico op hoge onderhoudskost Hoge onderhoudsfrequentie Geen standaardonderdelen + end of support Dure onderdelen (>10.000eur) Dure revisies (>10.000eur) Dure contracten / externe specialisten

blad: 2 van 2

PROCESSAFETY MODULE 2

Recommend Documents