PREVENTION ~ CARE ~ CURE Voorbeeldverhalen
De vraag naar een goede gezondheidszorg groeit wereldwijd. Eén van de grote uitdagingen van onze tijd is daar een passend antwoord op te geven, overal en voor iedereen. In welvarende landen zet de trend van vergrijzing hard door. Een langere levensverwachting gaat er hand in hand met een stijging van chronische aandoeningen en ouderdomsziekten zoals Alzheimer en Parkinson. Daarnaast neemt het aantal welvaartsziekten door ongezonde levensstijl toe, bijvoorbeeld hart- en vaataandoeningen, obesitas en diabetes. In andere werelddelen varieert de economische vooruitgang - is nauwelijks aanwezig, stijgt gestaag of neemt exponentieel toe – terwijl er sprake is van een grote bevolkingsgroei. Dit leidt tot een grote behoefte aan de beschikbaarheid en toegankelijkheid van geneesmiddelen, medische apparatuur en zorg. Dankzij multidisciplinaire samenwerking in open innovatie, gericht op ‘kwaliteit van leven’, met aandacht voor betaalbare zorg biedt Nederland oplossingen voor uitdagingen op het gebied van gezondheid die wereldwijd aan de orde zijn. Voorbeeldverhalen zijn te lezen op de volgende pagina’s.
1
NEDERLANDSE OPLOSSINGEN Nederlanders behoren tot de gezondste en gelukkigste mensen ter wereld. Dat komt mede door onze toegankelijke en goede gezondheidszorg, die keer op keer hoog scoort in internationale ranglijsten. Onze Life Science & Health sector behoort tot de wereldtop. Nederland geldt op vele fronten als gidsland: zowel op het vlak van farma en biotech en medische technologie, als vanwege ons publiek-private zorgstelsel. Ook mag Nederland tal van prestaties op zijn naam schrijven die over de hele wereld bekend zijn. Excellente wetenschap bracht ons de microscoop, de microbiologie, de uitvinding van het elektrocardiogram, de kunstnier, de hart – longmachine en het kunstmatige hart, maar ook belangrijke vooruitgang op het gebied van oncologie, medische apparatuur, de ontwikkeling van vaccins, ziekenhuisbouw en de wijze waarop we ons zorgstelsel hebben ingericht: betaalbaar en effectief. Aan de basis van deze successen ligt een typisch Nederlandse kwaliteit: de bereidheid om kennis te delen binnen een hechte samenwerking tussen bedrijven, onderzoeksinstellingen en de overheid. Dit maakt ons tot koploper in publiek-privaat onderzoek en samenwerkingsverbanden op basis van open innovatie.
2
Wij zien gezondheidszorg als een keten: van wetenschap tot patiënt. De Nederlandse benadering van complexe gezondheidsvraagstukken is interdisciplinair. Dat zie je terug in onze oplossingen: complete, doelmatige en samenhangende producten en diensten, die gericht zijn op wat mensen nodig hebben. Die oplossingen delen wij graag met de rest van de wereld. Nederland stelt de norm op de weg van kennis en kunde naar nieuwe producten voor de gezondheidszorg. Dat leidt vaak tot totaaloplossingen; efficiënte en geïntegreerde producten en diensten betaalbaar en bewezen. Het maakt de Nederlandse Life Sciences & Health sector tot de ideale gesprekspartner bij het oplossen van complexe gezondheidsvragen. Samenwerken en zakendoen met Nederlandse Life Sciences & Health sector betekent investeren in een win-win situatie voor alle betrokkenen: burgers, bedrijven, kennisinstellingen, investeerders en overheden, waar ook ter wereld. Gezondheid is voor iedereen even belangrijk. En waar gezondheid goed georganiseerd is, is de kwaliteit van het leven hoger.
FARMA EN BIOTECH Koploper in gentherapie Nederland kent een aantal bijzondere voorhoedespelers in de biofarma. Neem UniQure, een marktleider op het gebied van gentherapie. Het bedrijf heeft een productpijplijn in ontwikkeling voor gentherapieën voor de behandeling van ziekten zoals hemofilie en de ziekte van Parkinson. Deze kan worden toegepast op een groot aantal (zeldzame) ziekten die worden veroorzaakt door een defect gen. Zo heeft UniQure Glybera ontwikkeld als een behandeling voor lipoproteïne lipase deficiëntie (LPLD). LPLD is een bijzonder zeldzame erfelijke ziekte. Patiënten met deze ziekte zijn niet in staat om vetdeeltjes in hun bloedplasma te af te breken, wat kan leiden tot zeer ernstige terugkerende pijn in de onderbuik en alvleesklierontsteking. Deze therapie kan grote betekenis hebben voor de kwaliteit van leven van patiënten.
ZORG INFRASTRUCTUUR Honliv Hospital Cancer Center verrijst met Nederlandse knowhow Toen de Honliv Group plannen maakte voor de bouw van een nieuw oncologisch centrum in het Chinese Changyuan was één ding duidelijk: het ontwerp en gebouw moesten dezelfde kwaliteit krijgen als de ziekenhuizen die men in Nederland had gezien. Met focus op duurzaamheid en vernieuwing, het welbevinden van de patiënten en een hoogwaardige werkomgeving ondersteunend aan effectieve en efficiënte werkprocessen. De opdracht voor het ontwerp ging naar Dutch Health Architects (DHA), een
samenwerkingsverband van verschillende architectenbureaus dat de Nederlandse expertise op het gebied van ziekenhuisbouw internationaal vermarkt. Royal HaskoningDHV tekende voor het projectmanagement en de engineering. Nederland is wereldwijd vermaard om haar kennis en ervaring op het gebied van ziekenhuisbouw, van concept en ontwerp tot en met de bouw en inrichting. Het Honliv Hospital Cancer Center krijgt een oppervlakte van 60.000 vierkante meter en ruimte voor vijfhonderd bedden. Het wordt een centrum voor onderzoek, diagnose en behandeling dat jaarlijks zo’n 13.000 patiënten zal ontvangen. Door de kennis van DHA, 25 jaar werkervaring in China en de multidisciplinaire samenwerking met het team van Royal HaskoningDHV, worden de hoge verwachtingen van de opdrachtgever waargemaakt. Inmiddels staat het ontwerp van het centrum, waar de rijkheid van de Chinese cultuur wordt gecombineerd met state-of-the art duurzaam ziekenhuisontwerp, stevig in de steigers. In 2017 moet het gereed zijn.
MEDTECH Een integrale oplossing voor prostaatkanker Prostaatkanker is de meest voorkomende vorm van kanker bij mannen. Een op de zes mannen krijgt gedurende zijn leven prostaatkanker. Jaarlijks worden er meer dan een miljoen mannen mee gediagnostiseerd. Een op de zes van hen zal er aan overlijden, maar voor de overgrote meerderheid is een ingrijpende behandeling niet nodig, en heeft zelfs behandeling meer na- dan voordelen. ‘Bij Philips ontwikkelen we integrale oplossingen op het gebied van gezondheidszorg’, vertelt Hans Hofstraat, vice president research van het concern. ‘We richten ons op de grote uitdagingen. Onze ambitie gaat verder dan het ontwikkelen en verkopen van hightech apparatuur. We 3
denken in termen van een continuüm of health; met onze oplossingen maken we effectieve en efficiënte behandeltrajecten mogelijk met gevalideerde en optimale uitkomsten, ten behoeve van de patiënt. Onze activiteiten op het gebied van precieze prostaatkanker diagnostiek voeren we vanuit dat oogpunt bijvoorbeeld uit in het CTMM programma PCMM, samen met partners als de Erasmus Universiteit Rotterdam, het Radboudumc en het Anthoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis. Maar we werken in PCMM ook samen met bedrijven zoals de Nijmeegse startup NovioGendix en de Japance farmaceut Astellas. De oplossingen die Philips biedt om betere en op de individuele patiënt toegesneden behandeling van prostaatkanker mogelijk te maken zijn legio. Zo ontwerpt en maakt het bedrijf MRI applicaties waarmee precieze diagnoses kunnen worden gesteld die een optimale behandelkeuze mogelijk maken. Vorig jaar bracht Philips de UroNav op de markt, een apparaat voor precisiebiopsie waarbij gedetailleerde MRI beelden worden gecombineerd met realtime echografiebeelden om zo nauwkeuriger naar de mogelijke tumor te navigeren om een goede biopt te kunnen nemen. Daarnaast heeft Philips in samenwerking met een aantal mkb-hightechbedrijven een digitale pathologieoplossing ontwikkeld waarmee automatisch beeldinformatie wordt vastgelegd, beoordeeld en gedeeld. Andere Philips producten in ontwikkeling richten zich op het verzamelen en analyseren van genetische informatie, het gebruiken van geïntegreerde, multimodale, diagnostische informatie voor de juiste therapiekeuze, en een oplossing die patiëntparticipatie ondersteunt bij beslissingen tijdens het behandelproces, inclusief ondersteuning van de behandeling in de thuis situatie. En tenslotte werkt Philips samen met partners als UMC Utrecht en Elekta, aan zeer precieze behandelmethodes, op basis van gerichte, beeldgestuurde bestralingsmodules. Hofstraat: ‘de technologie en oplossingen van Philips bieden fantastische mogelijkheden. Onder de streep gaat het echter om samen met de gehele zorgketen te komen tot de optimale behandeling van individuele patiënten, in goed afgestemde en 4
georganiseerde zorgtrajecten met optimale en gevalideerde uitkomsten.’
ZORG ParkinsonNet: een uniek kennisen zorgnetwerk De ziekte van Parkinson is een complexe ziekte van de hersenen. Voor geen enkele patiënt is het beeld van parkinsonsymptomen hetzelfde. Daarmee vraagt de behandeling van de ziekte om een individuele specialistische benadering waar bijzonder veel kennis en ervaring van zorgverleners voor vereist is. Om te zorgen dat iedere patiënt in Nederland optimale zorg krijgt, is een uniek landelijk netwerk van zorgverleners opgezet: ParkinsonNet. ParkinsonNet bestaat uit meer dan 2000 gespecialiseerde zorgverleners, onder andere neurologen, fysiotherapeuten, ergotherapeuten, logopedisten en verpleegkundigen. Zij streven naar de allerbeste begeleiding en behandeling voor iedereen met de ziekte van Parkinson of een atypisch parkinsonisme. Dit gebeurt onder meer door de expertise van zorgverleners te vergroten middels training en scholing, het doen van onderzoek en het delen van kennis. Het netwerk stimuleert een optimale samenwerking tussen zorgverleners en maakt de kwaliteit van de aangesloten zorgverleners transparant. De kwaliteit van de zorg wordt vergroot. Daarmee is het een internationaal voorbeeld van innovatieve organisatie van gespecialiseerde gezondheidszorg vanuit het belang van de patiënt.
Toegankelijke zorg voor iedereen
De wereldwijde gezondheidszorg verbetert. Maar grote groepen mensen staan tegelijkertijd aan de zijlijn omdat er voor hen bijvoorbeeld geen eenvoudige toegang tot
medicatie of kennis is. Serge Heijnen, manager van de business unit Health van KIT (Koninklijk Instituut voor de Tropen) ziet het aanpakken van het gebrek aan informatie en zorgdiensten op vele plekken in de wereld als een belangrijke actuele uitdaging. Hij werkt met een team van dertig specialisten in verschillende sociale en medische disciplines binnen internationale samenwerkingsverbanden met regionale en nationale overheden aan het verbeteren van de kwaliteit van gezondheidszorg in lage- en middeninkomenslanden. KIT is een non-profit kennis- en expertiseorganisatie voor duurzame internationale interculturele samenwerking. ‘Wij werken in het veld, verwerven kennis, passen die toe en delen die’, aldus Heijnen. ‘Zo doen we onderzoek en geven advies over thema’s als toegang tot gezondheidszorg voor iedereen, het verbeteren van de inzet van gezondheidswerkers, seksuele en reproductieve gezondheid en rechten, en een brede aanpak voor de beheersing van specifieke ziekten en gezondheidsproblemen. Als voorbeeld van de succesvolle aanpak waarbij partnerschap en het delen van kennis centraal staan, noemt Heijnen Mali. Daar introduceerde KIT, met behulp van financiering van de Nederlandse ambassade en in samenwerking met de Malinese overheid, op resultaat gebaseerde financieringen van zorgfaciliteiten in de provincie Kolikoro. Daardoor vervijfvoudigde het aantal kinderconsultaties, verdubbelde de zwangerschapszorg en neonatale zorg en steeg het aantal bevallingen met begeleiding van gekwalificeerd zorgpersoneel met 125 procent. Gesprekspartner zijn in de samenwerking met niet-Westerse landen biedt Nederland tevens de gelegenheid om verdienmodellen te ontwikkelen. Delft Imaging Systems en Cordaid tekenden bijvoorbeeld een overeenkomst voor de ontwikkeling van een mobiel, betaalbaar en gemakkelijk te gebruiken ultrasound apparaat voor zwangerschapscontroles, specifiek voor klinieken en verloskundigen in plattelandsgebieden in ontwikkelingslanden.
PREVENTIE Internationale hub voor vaccinatie Intravacc exporteert vaccinproductietechnologie naar alle delen van de wereld. Intravacc is onderdeel van het Nederlandse ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, en een R&D-organisatie met meer dan honderd jaar ervaring in vaccinontwikkeling. Vaccins die vandaag de dag wereldwijd worden gebruikt voor de preventie van allerlei ziektes, zijn veelal gemaakt met technologie die in Bilthoven is ontwikkeld. Ronald Kompier, VP Business Development van Intravacc: ‘Intravacc heeft als doel om een bijdrage te leveren aan het verbeteren van vaccinontwikkeling voor de biotechnische industrie en publieke gezondheidsinstellingen. Wej zijn verantwoordelijk voor uiteenlopende R&D-activiteiten met betrekking tot innovatieve producten, services en faciliteiten voor partners wereldwijd. Wij ontwikkelen de technologie voor vaccins ter voorkoming van ziektes zoals polio, influenza en kinkhoest.’ Voor het overbrengen de technologie van het bereiden van een veilig poliovaccin heeft de World Health Organization (WHO) Intravacc aangewezen als internationale hub voor poliovaccintechnologie. Bij deze technologieoverdracht komen ook aspecten aan bod als kennis over veiligheid, celkweek, specificaties voor apparatuur en materialen. Klanten bouwen dan vervolgens zelf productiefaciliteiten, doen klinische studies en zorgen dat de vaccins de eigen bevolking bereikt. Kompier: ‘Intravacc kan niet alleen rekenen op de steun van de Nederlandse overheid, maar heeft inmiddels ook een aantal grote contracten met diverse (buitenlandse) biotech-bedrijven afgesloten. VoOm een wereldwijde verbetering van de volksgezondheid op de lange termijn te realiseren, streven we een blijvende samenwerking met zowel publieke als private ondernemingen met gezamenlijke doelen na.’ 5
Nederlandse Samenwerkingsverbanden Het Nederlandse model van open innovatie binnen en tussen ketens in de gezondheidszorg uit zich in de praktijk in allerhande interdisciplinaire samenwerkingsverbanden tussen bedrijven, kennisinstellingen, zorgverleners, patiëntenorganisaties en overheden. Onze geschiedenis als internationaal handelsland heeft daarbij geleid tot een globale scope. Neem de samenwerking tussen DHA en Royal HaskoningDHV - dedicated zorgarchitecten en een internationaal bouwbedrijf - die Chinese bedrijven en overheden ondersteunen bij het realiseren van hoogwaardige ziekenhuizen. Of kijk naar KIT, dat zich richt op internationale interculturele samenwerking met overheden in lage- en middeninkomenslanden om daar een hoogwaardige gezondheidszorg te organiseren. Een ander voorbeeld is Intervacc dat technologie voor de productie van vaccins naar die landen brengt en private- en publieke organisaties helpt die te effectueren. Binnen Nederland wordt binnen de hele zorgketen samengewerkt om de optimale zorg voor Parkinson te bewerkstelligen. En Philips ontwikkelt haar apparaten voor diagnose en behandeling van prostaatkanker in nauwe samenspraak met medische behandelcentra. Tegelijkertijd kent Nederland vele uitwisselingsprogramma’s voor onderzoek en excellente wetenschappers van universitair medische centra die nauw samenwerken met buitenlandse partijen. In Nederland is kennisdelen het devies. Samen bereik je immers meer; een gezonde economie en vitale burgers.
6
Contact en informatie
[email protected] www.health-holland.com
Copyright fotocredits: Task Force Health Care, Holland Branding toolkit, Rijksoverheid mediatheek, Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, Philips
7
8
