Presentatie advies risicomanagement Uitwerking door de auditcommissie van gemeente Beverwijk
Inhoud 1. 2. 3. 4. 5.
Aanleiding Probleemstelling Werkwijze auditcommissie Resultaten Conclusie & aanbevelingen
Aanleiding • Commissie 3 maart 2015 – – – –
Risicomanagement en weerstandsvermogen (nieuw) Nota reserves en voorzieningen. Treasurystatuut. Aanbiedingsbrief
• Tijdens de commissievergadering bleek dat de raad meer kennis over de materie wilde hebben • De raad heeft de auditcommissie gevraagd om kennis en advies
Probleemstelling 1.
2.
Er zijn meerdere manieren om financiële risico’s, in het kader van risicomanagement, binnen een gemeente(begroting) te borgen. Welke criteria zijn van belang om in acht te nemen en zijn deze criteria in voldoende mate aanwezig in het model zoals voorgesteld door onze gemeente? Activeren van investeringen met maatschapelijk nut is soms een optie. Het college in Beverwijk stelt een drempelbedrag van 500.000 euro voor, maar dat drempelbedrag lijkt niet of onvoldoende onderbouwd. Is het zinvol een drempelbedrag aan te houden bij vrijwillig activeren (zo ja waarom) en wat zou dit drempelbedrag dan moeten zijn voor een gemeente als Beverwijk (40.000 inwoners).
Werkwijze 1. Financiële expertisecentrum van VNG benaderd 2. Vergelijkingsonderzoek 13 gemeenten 3. Risicomanagement expert werkzaam bij pensioenfonds benaderd 4. Eigen expertise auditcommissieleden
Resultaten 1. Berekeningswijze weerstandsratio is niet afwijkend van andere gemeentes 2. Aangepaste berekening is nauwkeuriger dan de oude berekening 3. VNG wijst erop dat het weerstandsratio maar een kant van de medaille is
1. Weerstandsvermogen Waarom is kijken naar het weerstandsratio alleen niet voldoende? 1. 2. 3.
De weerstandsratio houdt geen rekening met de consequenties op de lange termijn De algemene reserve is een wispelturige post, houdt daar rekening mee De VNG adviseert om naast de weerstandsratio ook te kijken naar de houdbaarheid van de gemeentefinanciën (kijken naar de schuld en schuldevolutie).
Weerstandsvermogen Huis, tuin en keuken voorbeeld: • Stel je hebt een auto en je hebt die auto nodig voor woonwerk verkeer • Stel inkomen: € 35.000,- per jaar • Stel saldo spaarrekening: € 5.000,• Als je auto onverwachts kapot gaat, dan moet je een nieuwe kopen, stel € 5.000,Het weerstandsvermogen zegt iets over je mogelijkheden om plotselinge tegenvallers op te kunnen vangen
Weerstandsvermogen (2) In het voorbeeld: Weerstandsratio =
weerstandscapaciteit (vermogen) -------------------------------------------------onverwachte uitgaven (risico’s)
Weerstandsratio > 1 kun je risico’s opvangen zonder dat je op andere posten moet bezuinigingen (b.v. dit jaar niet op vakantie omdat je een nieuwe auto moet kopen).
Advies (1) Risico = kans x gevolg Identificatie risico’s per programma begroting
Som is het risico wat afgedekt dient te worden
Advies (2) Visualisatie in risicomatrix
Conclusie Nota risicomanagement en weerstandsvermogen 1.
Nota risicomanagement is inhoudelijk correct –
2. 3.
De kracht van het document zit in de correcte implementatie van risicomanagement binnen alle afdelingen
Identificeer de risico’s per begrotingsprogramma (advies 1) Visualiseer de risico’s in een risicomatrix (advies 2)
De auditcommissie acht de 2 nota’s (risicomanagement & weerstandsvermogen en reserves & voorzieningen) behandelrijp voor de volgende raadsvergadering en raadt aan om de voorgestelde adviezen over te nemen
Aanvullend advies aan de raad Neem naast de weerstandsratio in uw oordeelsvorming ook de (netto) schuldratio mee
(Netto) schuldratio Huis, tuin en keuken voorbeeld: • • • •
Stel je hebt een huis van € 150.000,Stel inkomen: € 35.000,- per jaar Stel huis is belast met een hypotheek (schuld) De maandelijkse woonlasten kun je opbrengen.
Je weet dat het dak slecht is en moet investeren in een nieuw dak. Dat is een grote uitgave en daarvoor moet je geld lenen. De woonlasten zullen daardoor gaan toenemen. De schuldratio zegt iets over je schulden in relatie tot je inkomsten
(Netto) schuldratio (2) In het voorbeeld: Schuldratio =
(netto) schulden --------------------------salaris
Een schuldratio > 1 betekent dat je kwetsbaar bent omdat je een aanzienlijk deel van je salaris moet reserveren voor het betalen van aflossing en rente. Bij oplopende schulden (dakreparatie) moet je gaan bezuinigen op andere uitgaven (bijv. de komende jaren lagere uitgaven voor vakanties).
Netto schuldratio Trend Beverwijk Netto schuldratio
Uitleenquote
Voorraadquote
120
>130%
[%]
100 80 55
60
>100 < 130%
68
44
<100% groen
32
40 20
71
69
61
16 142
31
30
32
10
14
10
12
13
0 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Netto Netto Netto Netto Netto Netto Netto Netto Netto schuld schuld schuld schuld schuld schuld schuld schuld schuld per per per per per per per per per inw. €0 inw. inw. inw. inw. inw. inw. inw. inw. €284 €717 €1034 €1339 €1512 €1673 €1723 €1622
Verschillen Weerstandsvermogen is van belang om tegenvallers op te kunnen vangen (korte termijn). De rijksoverheid zegt dat je als gemeente de risico’s in kaart moet brengen en dat je weerstandsvermogen (reserves) voldoende hoog moet zijn om die risico’s af te dekken (ratio ≥ 1). Schuldratio is van belang om de financiën ook op langere termijn op orde te houden. Je kan vooruit kijken naar toekomstige investeringen (ratio ≤ 1). De rijksoverheid (wet HOF) verplicht alle gemeenten samen om de totale hoeveelheid schuld binnen de perken te houden. N.B. een ratio wordt vaak uitgedrukt in %
2. Activeringsbeleid • •
• • •
Investeringen met een maatschappelijk nut in de openbare ruimte mogen worden geactiveerd De voorkeur van de commissie BBV gaat ernaar uit om deze investeringen niet te activeren, maar in één keer ten laste van de exploitatie te laten komen Indien hiervan bij raadsbesluit wordt afgeweken, wordt het actief lineair afgeschreven over de verwachte levensduur van het actief Het huidige beleid is in overeenstemming met het BBV Hiervoor is géén aanpassing van de huidige financiële verordening noodzakelijk
Conclusie • De aanbiedingsbrief heeft verwarrend gewerkt door een drempelbedrag van €500.000 te noemen • Het noemen van een drempelbedrag neemt de eventuele discussie in de raad niet weg of activeren gewenst is • Daarom adviseert de auditcommissie om de huidige financiële verordening te handhaven en geen drempelbedrag te hanteren.
