Preek over zondag 47 (hartstocht voor Gods Naam) Ter inleiding in de voorgaande zondagen hebben we geleerd dat bidden het belangrijkste is dat je als christen kunt doen. Het gebed is een typisch christelijke activiteit. Niet als verplichting (zoals bij moslims, die 5 keer per dag moeten bidden) maar als een levenshouding. Bidden moet je leren, en Jezus leert ons bidden tot God zijn Vader. Het is Zijn Vader. Buiten Hem om is God niet onze Vader. Het christelijke gebed – want ook heidenen bidden!1 – wordt daarom gekenmerkt door kinderlijk ontzag en vertrouwen (HC 46). Het gebruik maken van je kind-recht bij God is geen optie maar het is van levensbelang. Doe je dat niet, dan beledig je het werk van Jezus Christus, die is gekomen om ons ‘kinderen van God’ te maken.2 Los van Jezus wordt het gebed ‘heidens’: manipulatie (onze prestatie) of vrome berusting (‘ach, laat maar, U doet toch wel wat U wilt…’). God wil dat je gebruik maakt van je kind-recht. Dat je bidt met je hart. God wil dat je Hem echt aanroept, Hem smeekt, dankt. Daarvoor is Christus gekomen. Op zijn persoon en op zijn werk is ons bidden gegrond (HC 46). Daar pakken we de draad weer op. Vanmiddag over de eerste echte bede. De eerste vraag die Jezus ons leert stellen is deze: ‘Uw Naam worde geheiligd.’ [dia 1] Het is een gebed om hartstocht voor Gods Naam. [lezen HC 46]
Een sterk merk Onderzoeksbureau BrandassetTM Consult publiceert jaarlijks een lijst van sterke en zwakke merken in Nederland. In 2010 zag de top 10 van sterke merken er zo uit [dia 2]: 1. Google 2. Microsoft 1 2
Matteüs 6:7. (o.a.) Joh. 1:12.
3. Ikea 4. Efteling 5. NOS 6. Discovery Channel 7. Marktplaats.nl 8. Bol.com 9. Senseo 10.Coca Cola Google is het sterkste merk doordat (quote): ‘Google zich telkens opnieuw uitvindt met diensten als Google Chrome, Google Android en de Nexus One. Microsoft heeft z’n imago behoorlijk opgepoetst en staat op nr. 2. De NOS is nieuw in de top 10. Volgens de Nederlandse consument ‘gaat het merk met zijn tijd mee, maar blijft het staan voor vertrouwen en intelligentie.’ […] ‘De NOS geniet aanzien en wordt als oprecht gezien.’3 Hekkensluiters in de lijst van Brandasset Consult zijn vooral merken waarbij voor de Nederlandse consument (wij dus) onvoldoende duidelijk is wat de toegevoegde waarde is van het product dat zij verkopen. De dienstverlener wordt soms zelfs gezien als een noodzakelijk kwaad. In de top 10 van hekkensluiters staan dan ook 2 energiemaatschappijen (Nederlandse Energie Maatschappij en Oxxio) en een bank (de Friesland Bank). [dia 3 – leeg scherm] Een naam is een merk. Het staat ergens voor. Voor betrouwbaarheid (of niet). Voor klasse en allure (of niet). Voor creativiteit (of niet). Gods Naam staat ook ergens voor (of niet?). Dat laatste ligt eraan, wat jij en ik er in ons leven van maken. Ik kan misschien beter zeggen: laten maken. God wil dat zijn Naam geheiligd wordt. Als ik de catechismus goed lees begrijp ik dat ik God vraag of Hij dat wil doen. Maar ik vraag dat niet buiten mijn medewerking om. Uw Naam worde geheiligd is dus een bede met een zeker risico. Ik vraag er eigenlijk mee: God, wilt U in mijn / in ons leven Uw Naam heiligen.
3
Bron: http://ipaper.thesedays.com/YRbrandconsult/HetsterkstemerkvanNederland/
Een zeker risico
Een zeker risico. Ik bedoel dit: Zijn Naam is Heilig. En omdat het om zijn Naam gaat, zal God niet besluiteloos blijven toezien hoe zijn Naam ont-heiligd wordt. een risico, want let op: ontheiliging van Gods Naam is niet iets dat buiten de kerk gebeurd. Maar iets dat gebeurt wanneer mensen binnen de kerk Gods Naam te grabbel gooien. Lauw zijn. Of erg gewoon een potje van maken. Dat is Gods Naam ontheiligen. In Ezechiël 36 staat [dia 4]: ‘Dit zegt God, de HEER: Ik zal ingrijpen, volk van Israël – niet omwille van jou, maar omwille van mijn heilige naam, die je hebt ontwijd bij de volken waar je gekomen bent! Ik zal mijn grote naam, die door jullie bij die volken is ontwijd, weer aanzien verschaffen. Die volken zullen beseffen dat ik de HEER ben – spreekt God, de HEER. Ik zal ze laten zien dat ik heilig ben;’ God heeft harstocht voor zijn eigen Naam.4 En Hij wil dat jij dat ook hebt. Heilig Uw Naam. In ons leven. Zo werkt God. Je hoort wel eens mensen zeggen: je mag bij Jezus komen zoals je bent. Maar bedenk wel: als je bij Jezus komt zoals je bent dan láát Hij je niet zoals je bent! Pas maar op. Het christelijke gebed is niet risico-loos. Je kunt niet bidden: ‘Uw Naam worde geheiligd’ en daar vervolgens zelf niks mee doen. [dia 5 – leeg scherm] In de wereld van bedrijven vinden regelmatig fusies plaats. Een tijd geleden bijvoorbeeld tussen ING en de Postbank. Voor die fusie was het Postbankmerk heel sterk en ING relatief zwak. Na de fusie gebeurde er iets opmerkelijks: het merk ING steeg door de combinatie met Postbank tot op het niveau van marktleider Rabobank. Dat kan dus en zoiets is er ook aan de hand als het gaat om de heiliging van Gods Naam in het leven van zijn gemeente. God wil ons leven optillen naar het niveau van zijn Naam. Zodat zijn Naam door ons geheiligd wordt. Net zoals merken zich graag associëren met bepaalde doelgroepen (bijvoorbeeld BMW met succesvolle zakenmensen) zo wil God zijn Naam associëren aan – verbinden met – zijn gemeente. Zodat mensen aan ons leven, dat van Gods gemeente, het merk van God kunnen zien.
4
Het woordje ‘hartstocht’ (week 1 Feest van genade) komt trouwens in dit hoofdstuk ook voor. Het heeft in de Bijbel meestal een negatieve bijklank (hartstocht van mensen) of een donkere ondertoon (hartstocht van God).
Hoe sterk dat merk is in onze wereld, hangt dus af van ons gedrag en ons getuigenis. Van Gods werk in ons. De eerste vraag die Jezus christenen leert stellen is dus eigenlijk een evangelisatiegebed. Gods Naam is een merk. Hij wil zijn Naam associëren met ons, met zijn gemeente. Dat was één. Ik wil graag verder gaan en kijken naar de Naam zelf. Wat ís Gods Naam en waar staat Gods Naam voor? De Naam ‘HEER’
Zoals het ene merk graag betrouwbaarheid, het andere luxe en nog weer een ander merk vooral goedkoop wil uitstralen, zo wil God ook met zijn Naam iets uitstralen. Of eigenlijk niet ‘iets’, maar iemand. God wil, d.m.v. zijn Naam, zichzelf uitstralen. In Exodus 6 zegt God tegen Mozes [dia 6]: ‘Ik ben de HEER. Ik ben aan Abraham, Isaäk en Jakob verschenen als God, de Ontzagwekkende, maar mijn Naam HEER heb ik niet aan hen bekendgemaakt.’ (…) “Ik ben de HEER. Ik zal de last die de Egyptenaren jullie opleggen van je afnemen, ik zal jullie uit je slavenbestaan bevrijden.’ (…) ‘Ik zal jullie aannemen als mijn volk, en ik zal jullie God zijn.’ Van God kan je, als je het wilt, heel veel zien. Bijvoorbeeld in de natuur. Denk aan wat er in Japan is gebeurd. ‘Ontzagwekkende’, dat is zo’n aanduiding, zo’n karaktereigenschap die daarop wijst. Paulus schrijft in Romeinen 1: ‘Zijn onzichtbare eigenschappen zijn vanaf de schepping van de wereld zichtbaar in zijn werken, zijn eeuwige kracht en goddelijkheid zijn voor het verstand waarneembaar.’ Maar God zegt hier tegen Mozes, en tegen jou: aan jullie (dat is: mijn volk) geef ik mijn Naam: Jahwe. [dia 7] Dat betekent: Ik ben vanaf nu voor jullie niet alleen de Almachtige, de Ontzagwekkende maar ook de God van het verbond, van de relatie. De God die aan jullie kant staat. Jahwe is zijn merk. Daarmee neemt ook God een zeker risico, zo zou je dat kunnen zeggen. Denk je eens in wat er zou gebeuren als de firma Mercedes (of een ander duur merk) zijn producten gratis zou weggeven. Het risico bestaat dan, dat het merk minder exclusief wordt. Zo is het ook met God, wanneer Hij zijn Naam (!) aan mensen verbindt. Hij had er ook voor kunnen kiezen om voor altijd de ontzagwekkende te blijven: ver weg en exclusief, onbereikbaar. Maar God gaat een relatie aan.
Het zet daarmee zijn Naam op het spel. Voor de uitstraling van zijn Naam is het van belang hoe jij die Naam ‘gebruikt’. Hoe ga jij daarmee om? Jahwe is een Naam om te gebruiken. Je mag God erop aanspreken. Ook, misschien wel juist als je weinig van Hem merkt. Daarvoor heeft God deze Naam gegeven. Je merkt dat deze vraag, de eerste bede, heel erg in het verlengde ligt van de aanspraak van het christelijke gebed. Gods Naam is, net als bij een merk, gegeven als een soort garantie. Als een belofte. Garanties krijg je alleen in een relatie. Als je iets vindt heb je geen garantie. Het is met een garantie natuurlijk wel de bedoeling dat je er gebruik van maakt. Of je dat doet of niet, zegt iets over hoeveel de relatie met het merk dat je hebt gekocht je waard is. Als je een horloge van 5 euro koopt ga je na een jaar misschien niet terug, als je het bonnetje al bewaard hebt. Maar als je een Rolex hebt gekocht toch zeker wel? Zo is het ook met de Naam van God. Als je van zijn aanwezigheid weinig merkt, mag je ermee naar God toe! Het is de Naam van de God die beloofd heeft (zij beloften zijn de garantievoorwaarden): Ik ben er voor jullie. En voor jullie kinderen. Doe je dat ook? Gebruik je die Naam? Doe je er een beroep op? Maak je gebruik van de belofte die erin mee komt? En dan bedoel ik niet als rustgrond (mij kan niks gebeuren), maar als pleitgrond? Voor jezelf, voor je kinderen? Of je dat doet of niet zegt iets over hoeveel Hij voor jou waard is. Een Rolex gooi je ook niet in de prullenbak als je denkt dat er iets mis is. Toch? Wat doe je met Gods Naam? Als je merkt dat geloven moeilijk is? En voor je kinderen? [dia 8 – leeg scherm] Je zou het zo kunnen zeggen: God maakt Naam in de geschiedenis. De hele geschiedenis (vooral die van zijn volk) is gericht op de verheerlijking van de Naam Jahwe. God laat zien: Ik ben er. Voor jullie. Gods Naam is de openbaring van zijn werk, van zijn merk, zijn footprint in de geschiedenis. Het mooie van Gods Naam is niet alleen de garantie die er in mee komt. Het bijzondere is ook de combinatie, de fusie tussen het ontzagwekkende van die footprint, de kracht van God en het ‘voor ons’. Zijn Naam is onze redding.
Gods Naam vraagt toewijding
Dat laatste zie je des te duidelijker in het Nieuwe testament. Gods Naam, zijn merk, neemt steeds duidelijker gestalte aan. De Naam Jahwe neemt uiteindelijk ons vlees en ons bloed aan in die andere Naam – eigenlijk dus een verbijzondering van de Naam ‘Ik Ben’ – Jezus. God heeft niet alleen veel hartstocht voor zijn eigen Naam. In die Naam zit ook ongelofelijk veel hartstocht voor ons. In Handelingen 2 preekt Petrus: ‘ieder de Naam van de HEER aanroept, zal worden gered.’ (vers 21). Welke Naam? Jezus, Redder. Jahwe, Jezus. Gods Naam blijkt een Naam om aan te roepen. ‘Ik Ben’ en ‘Jezus’ liggen in elkaars verlengde. Wie is God? Ik ben jouw redder. Gods Naam is een merk. Een merk met een garantie. Een Naam om te gebruiken. Dat over de inhoud van zijn Naam, zijn merk. Nu over hoe dat dan werkt, die heiliging van Gods Naam. [dia 9] Wanneer Jezus in Joh. 12 bidt om de heiliging van Gods Naam (‘Laat nu zien hoe groot uw naam is, Vader.’) dan gebeurt er ook echt wat: twee dingen. 1) Er klinkt een donderslag. God zegt dan: Ik heb laten zien wie ik ben en ik zal het weer laten zien. En 2) Jezus maakt zich op om te sterven. Om zichzelf over te geven.: ‘Nu ben ik doodsbang. Wat moet ik zeggen? Vader, laat dit ogenblik aan mij voorbijgaan? Maar hiervoor ben ik juist gekomen. Laat nu zien hoe groot uw naam is, Vader.’ Je ziet dus: er gebeurt echt wat. Dit gebed blijft niet zonder gevolg. Maar zie je ook dat de heiliging van Gods Naam niet zonder de toewijding van Jezus ging? Zo is het ook nu. De Heiliging van Gods Naam, dat is het werk van de Heilige Geest in ons, gaat niet zonder de toewijding van ons aan God. Het gebed dat zijn Naam meer en meer aan ons te zien zal zijn, zodat de wereld ook zal zien wie God is, vraagt toewijding, hartstocht [dia 11 – leeg scherm] Hoe doe je dat nu? Of liever gezegd: hoe doet God dat, zijn Naam heiligen in ons leven? Het eerste heb ik al gezegd: - [11.1] Maak er gebruik van.
- [11.2] Bestudeer de Bijbel. Daar vindt je de geleidelijke openbaring van de ene Naam, die gegeven is tot redding van wie gelooft in de Naam Jezus. De catechismus zegt: geef, dat wij U naar waarheid kennen. Dat begint met Bijbellezen. - [11.3] Kennen, dat is ook: goed om je heen kijken naar Gods werken. Die vindt je zowel in de Bijbel als daarbuiten. De catechismus noemt 6 karaktertrekken van God: zoek de Naam ‘Jahwe’ in zijn almacht (in de schepping: in de vogels, de dauw, de geboorte van een kind, maar ook in een tsunami. Zoek díe Naam: zijn almacht mag leiden tot vertrouwen: die God – de ontzagwekkende – is mijn God!). Let op zijn wijsheid (hoe alles in elkaar zit, ook in de gemeente in de verdeling van de gaven. Die wijze God is onze God!) Let op zijn goedheid: dankzij de Naam ‘Jezus’ bidt je nooit tevergeefs! Let op zijn gerechtigheid: moet je onrecht lijden, verdraag het dan omwille van zijn Naam. Let op de barmhartigheid, dat is zijn warme hart dat uitkomt in zijn Naam. En let op zijn waarheid. Geloven, God kennen, zijn Naam kennen, dat is geen theorie. Dat kan niet met zo’n Naam. De waarheid, dat is Hijzelf. Dat is zijn trouw aan zichzelf. Waarheid, zegt Jezus, dat ben Ik!5 Hij is, schrijft de apostel Johannes, Gods ‘amen’: de betrouwbare getuige.6 - [11.4] Heilig, roem en prijs die Naam. Zoals je doet bij iemand waarop je verliefd bent. Praat over God, enthousiast, vervuld van zijn Geest. Val Hem niet af. Klaag niet mee met anderen over God. Neem het voor Hem op. Leg uit, wat die Naam voor jou betekent. Wie Hij is, voor jou. Bouw je levenshuis op die Naam. De cat. zegt: je gedachten, je woorden, je werken [voorbeeld spons]. - [11.5] Maak geen hekkensluiter van Gods Naam. Denk even aan de hekkensluiters in het rijtje merken van 2010. Waarom waren dat ook al weer hekkensluiters? Omdat anderen de kracht, het nut er niet van zien. Zien ander de kracht van zijn Merk in ons leven? zijn footprint? Veel joden spreken uit eerbied de Naam Jahwe niet uit. Dat lijkt eerbiedig. 5 6
Johannes 14:6. Openbaringen 3:14.
Maar het is sinds de komst van Jezus schijnheilig. Daarmee bedoel ik: je kunt van alles belijden, maar als je er geen gebruik van maakt is he tevergeefs. Net zoals veel joden de Naam ook niet gebruiken, de Naam Jezus. De Messias niet belijden. Dat is vloeken zonder iets te zeggen. Snap je? Het is de ergste vorm van vloeken: wel ‘Here Here’ zeggen, maar je toevlucht niet tot Hem nemen. Er een potje van maken in je leven. En in dat van zijn (!) gemeente. Elkaar de maat nemen, liefdeloos zijn. Zijn Naam belijden kan niet zonder hartstocht voor God en voor zijn gemeente. Als je dat doet zegt Jezus straks: jouw naam ken ik niet. Ik weet niet wie je bent. ‘Iedereen die Mij zal erkennen bij de mensen, zal ook Ik erkennen bij mijn Vader in de hemel. Maar wie mij verloochent bij de mensen, zal ook Ik verloochenen bij mijn Vader in de hemel.’7 Erkennen, dat is niet alleen belijden met de mond, maar ook leven met het hart. Hartstocht voor Gods Naam. Laten we bidden of God zijn Naam wil heiligen in ons leven. [amen]
7
Matteüs 10:32-33.
