POWI Uitgave 7 van 2011

ARBEIDSMARKTMONITOR Regio Twente / POWI Uitgave 7 van 2011 Deeltijd WW heeft in Twente bijna vierduizend mensen aan het werk gehouden Samenvatting De regeling Deeltijd WW is per 1 juli 2011 afgelopen. In Twente hebben hiervan 404 bedrijven gebruik gemaakt. Totaal hebben 3.864 werknemers Deeltijd WW gehad, waarvan bijna driekwart in de beroepsgroepen bouw en Metalectro. Vooral de sector Metalectro herstelt goed van de crisis en krijgt steeds meer te maken met krapte op de arbeidsmarkt. De werkloosheid in Twente is sinds januari dit jaar gedaald van 8,1% naar 7,2% (NWW percentage). In Nederland daalde in dezelfde periode het werkloosheidspercentage van 6,3 naar 5,8%. De kortdurende werkloosheid en daarmee het aantal WW-uitkeringen, is ook weer verder afgenomen. De jeugdwerkloosheid daalt verhoudingsgewijs sneller dan de totale werkloosheid. Ondanks de dalende werkloosheid zijn er naast ruim twintigduizend werklozen tegelijkertijd moeilijk vervulbare vacatures, bijvoorbeeld in de techniek en chemie. Twente kent traditioneel een hogere werkloosheid dan Nederland. Op onderdelen komen de Twentse cijfers inmiddels verhoudingsgewijs dicht bij de Nederlandse cijfers. Dit zijn de cijfers voor de WW, jeugdwerkloosheid en WIJ (bijstand voor jongeren). Dat slechts een deel van de Twentse cijfers en niet alle richting de landelijke trends gaan komt omdat NWW, WW en WWB/WIJ verschillende indicatoren zijn. Die geven telkens andere informatie (zie ook de definities in de bijlage). Bijvoorbeeld niet alle WWB-ers zijn ook NWW-er en niet alle NWW-er hebben recht op een uitkering (inkomensvoorziening). De aantallen starters en faillissementen bevinden zich in Twente en Nederland relatief gezien op het zelfde niveau. Van de drie Twentse steden is de daling van de werkloosheid in Almelo opvallend: 17% in het afgelopen jaar tot een werkloosheidspercentage van 8,7%. De jeugdwerkloosheid daalde in Almelo in een jaar zelfs met 40%. De werkloosheid in de landelijke Twentse gemeenten blijft laag meest rond de drie a vier procent. Bedrijven wensen voor hun openvallende vacatures nog veelal jongeren. Steeds belangrijker wordt dat bedrijven duurzaam personeelsbeleid gaan voeren. Hierbij komen nadrukkelijk ook oudere werknemers en werkzoekenden in beeld. Het aantal WWB uitkeringen van langdurig werkloos geworden personen neemt nog niet af. In zowel WWB als WIJ uitkering wordt de lagere instroom nog onvoldoende gevolgd door een hogere uitstroom uit de uitkering. Gemeenten geven aan dat de overgebleven mensen met een uitkering een minder goede arbeidsmarktpositie hebben dan het gemiddelde uitkeringsbestand vorig jaar. Toelichting: De Maandelijkse Arbeidsmonitor van de Regio Twente is gemaakt in opdracht van het POWI (Platform Onderwijs Werk en Inkomen). Tussen bekend worden van data en het verschijnen van de monitor zit de verwerkingstijd van cijfermatige informatie. De arbeidsmarktmonitor is gevuld met cijfers van eind afgelopen maand. Reacties op deze editie kunt u mailen naar [email protected] Colofon: Samenstelling en coördinatie: W. Barendregt (Regio Twente) Meegewerkt hebben: P. Kuiper (gemeente Almelo), S. Smit (Mobiliteitscentrum), M. Locht (UWV WERKbedrijf), P. Winkelhorst (Stadsbank Oost-Nederland), B. Bakker-Mulder (gemeente Hengelo en ROZ), W. de Jong en H. Seker (gemeente Hengelo), H. te Walvaart en P. Mollink (Regio Twente) Ambtelijk opdrachtgever: T. Windmulder (Regio Twente) Bestuurlijk opdrachtgever: M. Koomen (voorzitter POWI)

Arbeidsmarktmonitor Regio Twente

1

Ontwikkeling werkloosheid (NWW, percentage van de beroepsbevolking) NWW percentage ontwikkeling 10,0% Nederland

Twente

9,0% 8,0% 7,0% 6,0% 5,0% 4,0%

ja n07 ap r-0 7 ju l-0 ok 7 t- 0 ja 7 n0 ap 8 r-0 8 ju l-0 ok 8 t- 0 ja 8 n09 ap r-0 9 ju l-0 ok 9 t- 0 9 ja n1 ap 0 r-1 0 ju l-1 ok 0 t- 1 ja 0 n1 ap 1 r-1 1 ju l-1 ok 1 t- 1 1

3,0%

de arbeidsmarkt. Veel jongeren studeren langer door. Een andere verklaring kan liggen in het zich niet langer registreren als werkloos bij einde WW uitkering, daar waar geen recht op bijstandsuitkering WWB of WIJ bestaat. Doorlerende jongeren in voltijdonderwijs leveren een lagere arbeidsparticipatie op. Deze afgenomen participatie is zichtbaar: in september 2008 bood landelijk 45,6% van de jongeren tussen de 15 en 25 jaar zich aan op de arbeidsmarkt. In maart 2011 is de participatie van de groep jongeren op de arbeidsmarkt landelijk gedaald tot het laagste niveau ooit: 41,6%. In september wordt duidelijk in hoeverre de komst van schoolverlaters de werkloosheidsdaling gaat beïnvloeden.

De werkloosheid in Twente is gedaald tot onder het niveau van juni 2007 en loopt net als in die periode verder terug. Het lage niveau van juni 2008 wordt niet bereikt. In de bijalge is te zien dat van de grote Twentse gemeenten, de werkloosheidsontwikkeling in Almelo het meest positief is.. Op basis van actuele (economische) ontwikkelingen en zich ontwikkelende cijfers, mag verwacht worden dat de werkloosheid in Twente in de komende maanden iets sterker daalt dan de gemiddelde Nederlandse werkloosheid. Bijzonder is de relatie tussen het aantal banen en de werkloosheid. Het CBS meldt naast een afnemende werkloosheid landelijk ook een afnemend aantal banen (0,2 %) in het eerste kwartaal van 2011, na een jaar van geringe groei. Voor Twente komen baancijfers over 2011 pas in 2012 beschikbaar. Toch moet ook hier met afname van banen naast afname van werkloosheid rekening worden gehouden.

Verwacht mag worden dat door een verminderde participatie het arbeidsaanbod verder terugloopt. Tegelijkertijd zal het aantal banen beperkt toenemen. Als resultante daalt de werkloosheid licht tot eind 2011 en zal de komende maanden een beperkte economische groei te zien zijn.

Dit fenomeen lijkt verklaarbaar te zijn uit een lager wordende participatie onder jongeren op


2

Werkloosheid Werkloosheid (NWW) 26.000

728.000

616.000

20.000

560.000

18.000

504.000

16.000

448.000

14.000

392.000 rt '

m

m

ja n

ei '09 ju li '0 se 9 pt '0 9 no v '09 ja n '1 0 m rt '1 0 m ei '10 ju li '1 se 0 pt '1 0 no v '10 ja n '1 1 m rt '1 1 m ei '11 ju l '1 1

22.000

09

672.000

Nederland

Nederland

24.000

'0 9

Twente

Twente

Het aantal werklozen is de afgelopen maand iets sneller gedaald dan de maand ervoor. De daling in Twente is groter dan in Nederland gemiddeld. De daling wordt voor een nog

steeds verhoudingsgewijs groot deel veroorzaakt door jongeren die vanuit kort durende werkloosheid weer snel werk vinden.

Jeugdwerkloosheid (tot 27 jaar) 3.300

92.400 86.800

2.700

75.600

2.500

70.000

2.300

64.400

2.100

58.800

1.900

53.200

1.700

47.600

1.500

42.000

m

rt '

m

ja n

ei '09 ju li '0 se 9 pt '0 9 no v '09 ja n '1 0 m rt '1 0 m ei '10 ju li '1 se 0 pt '1 0 no v '10 ja n '1 1 m rt '1 1 m ei '11 ju l '1 1

81.200

09

2.900

'0 9

Twente

Nederland

Nederland

Twente

3.100

De jeugdwerkloosheid is weer verder gedaald. Verwacht wordt dat na de zomermaanden ondanks de komst van schoolverlaters er een lage in- en uitstroom in werkloosheid blijft bestaan. Jongeren vinden aansluitend op onderwijs een baan of gaan doorleren. De afnemende instroom van jongeren in geregistreerde werkloosheid wordt verstrekt doordat werkzoekende jongeren zich minder gaan registreren als werkloos vanuit een uitkeringsverplichting. Dit komt voort uit een aanscherping van de voorwaarden voor verkrijgen van een WIJ uitkering.


Werkgevers zullen krapte ondervinden bij (vervangings-) vacatures, indien ze vasthouden aan het in dienst nemen van jong personeel. Voor arbeidsmarkttoeleiding biedt dit aangrijpingspunten om in contact met werkgevers afspraken te maken om jong en oud personeel met enige afstand tot de arbeidsmarkt (onder begeleiding) toe te laten treden tot werk.

3

Vacatures Openstaande vacatures naar sectoren, aantal vacatures per 1.000 arbeidsplaatsen

Schatting vacaturemarkt Twente (openstaande vacatures) 1200

2010 vergelijkbaar kwartaal 2011 lopend kwartaal

1000 800 600 400 200

us t ri e ni jv er he id Ve H rv an oe de re l In n fo op rm sl at ag ie H & Ad or co ec vie m a m s u & ni Fi on ca n. de t ie in Ve rz st .( rh el l in uu za ge k. r& n di en ov .z st ve ak rl. .d ) O ie pe n st nb ve G aa ez rl. rb on es dh tu ei ur ds O n de C e n ul rw tu w ijs el ur z ,s ijn po sz rt or & g O re v. c di re en at ie st ve rle ni ng

In d

Bo uw

La nd

bo u

w

0

In de bouwsector stijgt ondanks de daling van arbeidsplaatsen het aantal - veelal tijdelijke vervangingsvacatures. Dit effect ontstaat als het aantal werkenden in een sector dat de buiten de sector werk vindt groter wordt dan het economische verlies aan arbeidsplaatsen. In de Metalectro verwacht ongeveer de helft van de bedrijven een tekort aan sollicitanten, De krapte aan beschikbaar personeel wordt ook verwacht in de chemie. Verwacht wordt daarnaast dat bedrijven in eerste instantie voornamelijk flexibel en tijdelijk personeel in dienst nemen totdat zij meer zekerheid hebben. Bedrijven wensen voor hun openvallende vacatures nog veelal jongeren ondanks de krappe jongerenmarkt. Hierdoor worden vacatures ‘moeilijk vervulbaar’,. Het werkzoekenden potentieel heeft daarnaast in toenemende mate voor werkgevers niet de gewenste direct beschikbare competenties. Oudere nog op te leiden werklozen zijn bij de meeste bedrijven nog niet in beeld. Steeds belangrijker wordt dat bedrijven zich bewust worden van de hoge kosten van vacatures en werving door duurzaam personeelsbeleid gaan voeren; oudere werknemers langer in dienst houden of voor de branche behouden, bijvoorbeeld door demotie of aanpassing van taken bij organisatie aanpassingen.

Op basis van de per kwartaal uitgegeven landelijke vacaturegraad (aantal banen per 1.000 arbeidsplaatsen) is een schatting te geven van de jaar op jaar ontwikkeling van het aantal openstaande vacatures in Twente. Bij een aantrekkende economie neemt de arbeidsmobiliteit toe; werkenden vinden nieuwe banen. Voor openvallende arbeidsplaatsen wordt nieuw personeel gezocht. Bij een beperkte toename van arbeidsplaatsen zijn er hierdoor nog aanzienlijke hoeveelheden vacatures. Voor Twente worden circa 4.900 openstaande vacatures berekend. Hierbij vertonen de sectoren industrie, handel en zakelijke dienstverlening tot nu toe in Twente de grootste vacaturegroei. Alle overheidssectoren laten door bezuinigingen een dalend aantal vacatures zien. De gezondheidszorg kent een hoge stroom van vacatures, deels moeilijk vervulbaar bij afwezigheid van geschikt aanbod op de hoger gekwalificeerde functies. Naast Industrie zorgen in de commerciële hoek de subsectoren ICT, advisering en ‘informatie & communicatie’ voor vacatures. In alle (semi) overheidssectoren is tot nu toe daling van het aantal openstaande vacatures waarneembaar. Voor Twente is de verwachting dat het vacaturebeeld voor het najaar gelijk zal blijven.


4

WW uitkeringen Lopende WW Uitkeringen 13.000

364.000

12.000

336.000

11.000

308.000

10.000

280.000

9.000

252.000

8.000

224.000

7.000

196.000

6.000

168.000

Nederland

Nederland

ja n09 m rt09 m ei -0 9 ju l-0 9 se p09 no v09 ja n10 m rt10 m ei -1 0 ju l-1 0 se p10 no v10 ja n11 m rt11 m ei -1 1 ju l-1 1

Twente

Twente

Naast het seizoenspatroon laat de grafiek zien dat op dit moment sprake is van een vrijwel gelijk oplopende ontwikkeling van de WWuitkeringen in Twente en in Nederland. Van verschil t.o.v. vorig jaar, waarin de Twentse trend hoger lag, is op dit moment vrijwel geen sprake meer. De ontwikkeling van lopende WW uitkeringen in Twente verloopt per eind mei zelfs licht beter dan in Nederland.

Op de volgende pagina zijn Bijstandsuitkeringen beschreven. Deze maand is het aantal WWB uitkeringen niet gestegen in tegenstelling tot vorige maanden. Gecombineerd met een dalend aantal WW uitkeringen, sluit dit aan bij een beeld van dalende werkloosheid. In de voorafgaande maanden van dit jaar steeg het aantal bijstandsuitkeringen nog, daalde de geregistreerde werkloosheid bij UWV, maar steeg het aantal mensen zonder baan dat aangaf een baan te zoeken (CBS werkloosheid). Blijkbaar zijn veel mensen na afloop van WW, zonder uitkering werkzoekend gebleven zonder zich als werkloos te laten registeren bij de werkpleinen. (indien ern geen uitkering is is er geen verplichting tot registratie). Landelijk onderzoek vanuit RWI laat zien dat vooral werkzoekende jongeren zich niet als werkloze laten registreren.

Het verloop van het aantal WW uitkeringen kent een sterke relatie met de kortdurende (frictie) werkloosheid. De afname instroom in de WW uitkering laat zien, dat bedrijven meer in staat zijn om eigen werknemers werkcontinuïteit te bieden. De instroomafname in de WW in combinatie met de toegenomen vacaturemarkt maakt het ook makkelijker dat werkenden van werk naar werk schakelen zonder periode van werkloosheid. Ook de uitstroom uit de WW neemt toe. Uitstroom komt tot stand doordat iemand weer een betaalde baan heeft, of doorschuift naar een bijstandsuitkering (WWB), of bij einde uitkeringsduur WW werkzoekend blijven zonder uitkering (geen bijstandsrecht). Het CBS geeft op haar site deze maand aan dat de daling van het aantal WW-uitkeringen niet voorkomt verhoging van werkhervattingen..


Verwacht wordt dat het aantal werkloze geregistreerde jongeren afneemt langs lijnen van het teruglopende aantal WIJ uitkering. Vanuit werkgevers met vacatures blijft het beroep op alle werkzoekende jongeren met de juiste kwalificaties, onverminderd hoog.

5

WWB en WIJ uitkeringen WWB 11000

308000 Nederland

302400

10600

296800

10400

291200

10200

285600

10000

280000

9800

274400

9600

268800

9400

263200

9200

257600 Ja n' 11

Ju li

'1 0 Ja n

Ju li

Ja n

Ja n

Ju li

'0 9

Nederland

10800

'0 8

Twente

Twente

Het aantal bijstands- en WIJ uitkeringen stijgt nog doordat er nog een substantiële instroom is van mensen die ten gevolge van de crisis na doorlopen van een WW uitkering in een bijstandsuitkering komen. Twente kent een minder sterk oplopende ontwikkeling aan WWB uitkeringen dan landelijk. Op basis van dalende aantallen WW uitkeringen kan een stabilisering van WWB uitkeringen worden verwacht (door minder instroom vanuit WW).

Twente volgt globaal de landelijke WWB-trend. Vanaf januari 2009 tot juli 2010 was sprake van een zeer sterke stijging ten gevolge van de kredietcrisis. In juli 2010 wordt het effect geregistreerd van de afsplitsing van jongeren tot 27 jaar (WIJ-effect). Ook na juli 2010 is nog steeds sprake van een stijgende trend, zowel landelijk als in Twente. Het niveau van de bijstandsuitkeringen blijft dus toenemen. WIJ 1600

44800 43400

1200

33600

1150

32200


Ja n

Ju l'

Ja n

O kt

Ju l'

Ja n

Ja n

Ontwikkelingsgegevens over de jongeren met een inkomensvoorziening uit de wet WIJ zijn vermeld vanaf juli 2010. Op dat moment was de overzetting vanuit WWB uitkeringen vrijwel compleet. Het WIJ-cijfermateriaal gaat nog slechts over een beperkt aantal maanden, hetgeen nog onvoldoende substantie heeft voor vergaande gevolgtrekkingen. Duidelijk is

A pr

35000

'1 1

1250

O kt

36400

10

1300

A pr

37800

'1 0

1350

09

39200

A pr

1400

'0 9

40600

O kt

1450

Ju li

42000

A pr

1500

'0 8

Twente

1550

Nederland

Nederland

Twente

wel dat de ontwikkeling van het aantal WIJ uitkeringen gunstiger is dan in Nederland. Al drie kwartalen schommelt het aantal WIJ uitkeringen in Twente rond de 1.400, in de volgende maanden wordt duidelijk of deze stabiliteit blijft. Gezien het succes van Twente in het bestrijden van de jeugdwerkloosheid, is dit een mogelijkheid.

6

Special: Deeltijd WW Het afgelopen jaar hebben de mobiliteitcentra bewezen voor veel bedrijven van grote toegevoegde waarde te zijn en dat is dan ook de reden dat de dienstverlening naar werkgevers structureel onderdeel is geworden van de verschillende Werkpleinen in Twente. Het regionaal mobiliteitscentrum is per 1 juli 2011 officieel onderdeel gaan uitmaken van het nieuwe: Werkgeversservicepunt Twente De mobiliteitcentra zijn in eerste instantie ingericht in het kader van de economische crisis met als doel: het adviseren van bedrijven over de regeling Deeltijd WW, om gedwongen ontslagen te voorkomen en vakkrachten te behouden voor de branche. De regeling Deeltijd WW liep tot 1-7-2011 en heeft veel werkgevers geholpen om het hoofd te bieden aan de economische crisis. In totaal hebben er 404 bedrijven in Twente gebruik gemaakt van de regeling Deeltijd WW. Het totale aantal werknemers hierbij betrokken betrof 3.864. De 404 bedrijven in Twente die gebruik hebben gemaakt van de Deeltijd WW zijn te verdelen in de onderstaande sectoren:

Beroepssector

Bouw Chemie Detailhandel Grafisch Groothandel Horeca Metaal en Electro Onderwijs Productie Transport en logistiek Zakelijke dienstverlening Zorg

Aantal bedrijven 140 5 29 4 3 6 114 6 30 17 48 2

Aantal werknemers in Deeltijd WW 1.524 48 90 7 6 22 1.325 216 406 73 109 8

De bovenstaande opgave naar sector is op beroepsniveau en sluit niet aan op de gebruikelijke sectorindeling gebruikt door de Kamer van Koophandel of LISA. Hierdoor is geen opgave te geven van een aandeel bedrijven dat gebruik heeft gemaakt van de regeling ten opzichte van een hele sector. De indeling naar beroepssector door UWV is gebaseerd op de werkzaamheden die de werknemers uitvoeren, niet op de sector waarin het bedrijf werkzaam is. Niet alle sectoren zijn even hard getroffen door de crisis. Daarnaast speelt dat bedrijven met een grote flexibele schil aan medewerkers, minder gebruik hebben gemaakt van de regeling. Het is niet bekend hoeveel van de bedrijven die gebruik hebben gemaakt van de regeling, hiermee een faillissement of bedrijfsbeëindiging hebben voorkomen. Meer informatie kunt u vinden op www.werk.nl of op www.werkpleintwente.nl Bron: Regio Twente via UWV Werkbedrijf


7

Starters en faillissementen Ontwikkeling Starters 300

8.400 Nederland

250

7.000

200

5.600

150

4.200

100

2.800

50

1.400 0

fe b09 ap r-0 9 ju n09 au g09 ok t- 0 9 de c09 fe b10 ap r-1 0 ju n10 au g10 ok t- 1 0 de c10 fe b11 ap r-1 1 ju n11

0

Nederland

Twente

Twente

Ontwikkeling Faillisementen 30

840

280

5

140

0

0

stijging van het aantal faillissementen. De trend van Twente lijkt meer rond een vast punt te schommelen. Bij het aantal startende bedrijven volgt Twente de landelijke lijn waarbij opvalt dat in de zomervakantieperioden het aantal starters lager is dan in de tussenliggende periode.

Het aantal starters en faillissementen in Twente vertoont een grillig beeld. Landelijk is vanaf midden 2010 sprake van een geleidelijke


ju l-1

ju l-0

Bovenstaande gegevens komen uit het bestand van de KVK van de ingeschreven bedrijven, de uitgeschreven bedrijven zijn dus niet meegeteld. (zie ook voor actuele gegevens over starters en faillissementen op www.kvk.nl.)

ja n11 m rt11 m ei -1 1

10

no v10

420

0 se p10

15

ja n10 m rt10 m ei -1 0

560

no v09

20

9 se p09

700

Nederland

Nederland

25

m rt09 m ei -0 9

Twente

Twente

8

Toelichting op grafieken In deze uitgave van de arbeidsmarktmonitor zijn de grafieken gewijzigd vergeleken met eerdere uitgaven. Op twee grafieken na (NWW als % van de beroepsbevolking en vacatures), vindt u links en rechts een verticale as (y-as), ieder met een eigen schaalverdeling. De linker as met rode belettering van de schaalverdeling is voor de rode lijn van Twente. De rechteras met zwarte belettering is voor de zwart gekleurde lijn voor heel Nederland. De reden voor deze dubbele y-as is dat de cijfers voor Twente en Nederland door de grootte van het gebied en de bevolking te veel uiteenliggen om inzichtelijk met één as weer te geven. In vorige uitgaven is voor iedere grafiek een factor vastgesteld. Deze factor is zodanig berekend dat de Twentse en Nederlandse lijn in het beginpunt van de grafiek zo veel mogelijk samenvallen. Hierdoor is te zien hoe Twente presteert ten opzichte van heel Nederland. Vanaf deze monitoruitgave is gekozen om een vaste factor voor alle grafieken te kiezen. Deze factor is gelijk aan de verhouding tussen de beroepsbevolking van Twente en Nederland. De beroepsbevolking in Nederland is 28 keer die van Twente. Nog steeds is te zien hoe Twente presteert ten opzichte van heel Nederland door te kijken hoe de beide lijnen zich ten opzichte van elkaar bewegen. Extra informatie is nu uit de grafieken te halen: waar staat Twente ten opzichte van Nederland. Verhoudingsgewijs kent Twente bijvoorbeeld ongeveer evenveel starters als heel Nederland. Door voor alle grafieken de verhouding van de beroepsbevolking te kiezen, kunt u zien hoe de afstand Twente – Nederland voor de verschillende onderdelen is, niet alleen de ontwikkeling ten opzichte van elkaar.


9

POWI Uitgave 7 van 2011

Recommend Documents