Post HBO-opleiding
Leraar Nederlands voor anderstaligen (NT2) in het primair onderwijs
Studiegids 2016
HCO Bezoekadres: Zandvoortselaan 146, Den Haag Postadres: Postbus 53509, 2505 AM Den Haag T: 070 448 28 28 E:
[email protected] I: www.hco.nl Samenstelling en tekst: Josée Coenen, HCO Vormgeving: www.incsite.nl Fotografie: Henriëtte Guest, Wouter Mahu, Istockphoto
Inhoud
Voorwoord
1
De Opleiding Leraar Nederlands aan anderstalige leerlingen (NT2)
1.1 Inleiding 1.2 Een duale opleiding 1.3 Voor wie is de opleiding bedoeld? 2
Het studieprogramma
2.1 Eindtermen 2.2 Opbouw van de studie en studielast 2.3 De praktijkopdrachten 2.4 Inhoudelijke opzet van de opleiding 2.5 Beoordeling 2.6 Certificaat 2.7 Opleidingskosten/Boekenlijst 2.8 Tijd en plaats 3
Contactpersonen
3
>
Voorwoord Deze studiegids bevat informatie over de Post HBO-opleiding Leraar
Bij het vaststellen van de uitvoeringslocaties wordt rekening gehouden
Nederlands aan anderstalige leerlingen Nederlands als tweede Taal
met de woon- en werkplaats van de deelnemers.
(NT2) voor het primair onderwijs en is bestemd voor de deelnemers aan de opleiding.
De opleiding wordt momenteel georganiseerd door de Hogeschool IPABO Amsterdam/Alkmaar in samenwerking met de stichting HCO te
Het Platform Nascholingsinstellingen Primair Onderwijs heeft het
Den Haag.
ministerie verzocht om de Post HBO-opleiding NT2 voor het primair onderwijs in een nieuwe opzet mogelijk te maken. Het ministerie
De opleiding is aangemeld bij de Stichting Post HBO om opgenomen te
heeft dat verzoek gehonoreerd en na een intensieve periode van voor-
worden in het register van het Postinitieel Stelsel Primair Onderwijs.
bereiding kunnen de samenwerkende hogescholen van start gaan met een geheel geactualiseerde Post HBO-opleiding Leraar Nederlands aan
Mocht u na bestudering van de studiegids nog vragen hebben, aarzel
anderstalige leerlingen.
dan niet om voor nadere informatie contact op te nemen met de
Er zijn afspraken gemaakt over de inhoud van het programma,
coördinator.
de hoeveelheid contacttijd, de studiebelasting en dergelijke. Het basisprogramma is dan ook in het hele land voor elke
De samenstellers van deze gids wensen u een heel plezierige en vooral
opleidingsgroep hetzelfde.
ook nuttige studietijd toe.
Elke uitvoerende instelling heeft daarnaast nog een kleine hoeveelheid tijd om aan de opleiding inhouden toe te voegen, op grond van de
Amsterdam en Den Haag, 2015
wensen van de deelnemers en de regionale situatie. De verhouding vast programma en de vrije ruimte is 75 : 25.
Namens de Hogeschool IPABO, de heer B. Snoeijink, hoofd nascholing Namens de stichting HCO, mevrouw J. Jurna, directeur
U vindt in deze studiegids algemene informatie over de organisatie van
En namens de landelijke coördinator van de opleiding,
de opleiding, de opbouw van het studieprogramma, de verschillende
mevrouw J. Coenen.
studieonderdelen en de studiebegeleiding. 4
>
1 De Opleiding Leraar Nederlands aan anderstalige leerlingen (NT2)
met Nederlanders’ voorwaarden zijn voor het verwerven van het Nederlands. Hieraan wordt niet voldaan als de voertaal in het gezin een ander is dan het Nederlands. Dit feit maakt dat veel mensen
1.1 Inleiding
vinden dat buitenlanders maar Nederlands moeten spreken tegen
Доброе утро, дама/господин LEZER
hun kinderen en dat ze dan automatisch wel Nederlands leren. Maar ook dit is een misvatting: je leert van gevarieerd en goed
Вы видите, как зто-неприятно, когда вы (часть) текста не понимаете. Эта –повседевная практика много учеников нидерландских школ, Именно у тех, у которых по –голландский – второй язык.*
taalaanbod. Hoor je alleen ‘krom’ Nederlands of een elementair Nederlands, dan helpt je dat niet veel verder. Concluderend: voor veel anderstalige kinderen kan de eerste dag op school het eerste langdurige Nederlandstalige contact zijn.
Kunt u bovenstaande tekst lezen? Hoogstwaarschijnlijk alleen één woord…
Kijken we naar de basisschool zelf dan neemt het vak taal een groot
Nu ervaart u iets dat veel anderstalige kinderen in min of meer
deel van het leerrooster in beslag. Om deel te nemen aan deze lessen
dezelfde mate ervaren als ze op de basisschool komen en het
moeten de anderstalige kinderen eigenlijk al Nederlands beheersen,
Nederlands niet of nauwelijks machtig zijn.
willen zij optimaal kunnen profiteren van de lessen op school en zich
Vanzelfsprekend geldt dit voor kinderen die net in Nederland
zo verder kunnen ontwikkelen. Alleen krijgen deze kinderen geen
arriveren (zogenoemde neveninstromers): vluchtelingen of
specifieke Nederlandse lessen. Geen wonder dat de meeste anders-
kinderen van migranten uit de EU. Maar het geldt ook voor
talige kinderen, zeker in de grote steden, voornamelijk naar
anderstalige kinderen die hier geboren zijn, vaak afkomstig uit wat
de lagere vormen van het voortgezet onderwijs uitstromen. De
men vroeger gastarbeidersgezinnen noemde (onderinstromers).
huidige generatie anderstalige leerlingen heeft namelijk, anders dan
Veelal verwacht men dat deze kinderen wel Nederlands zullen
aanvankelijk gedacht werd, de Nederlandse taalachterstand (en
spreken als ze in groep een komen, net zo als Nederlandstalige
daarmee de onderwijsachterstand) nog steeds niet ingehaald.
kinderen.
Dit blijkt ook uit een rapport van de inspectie, De staat van het
Maar deze verwachting komt niet uit, omdat men vergeet dat de
Nederlands onderwijs (2006).
factoren ‘veelvuldig contact met Nederlanders’ en ‘gevarieerd contact
Klaarblijkelijk realiseert een schoolteam van een gemiddelde
*) Op pagina 15 staat de vertaling van deze tekst.
>> 5
basisschool niet wat de aanwezigheid van anderstalige leerlingen
1.2 Een duale opleiding
betekent voor de school, voor de schoolorganisatie en klassen-
Het uitgangspunt van deze Post HBO-opleiding is duaal van
organisatie, en voor de inhoud van het onderwijs. Zo zijn er geen
karakter: werken en leren tegelijkertijd. De opleiding heeft de
of onvoldoende middelen op school en ontbreekt het leerkrachten
volgende kenmerken:
aan voldoende achtergrondkennis en vaardigheden om het onderwijs aan deze leerlingen vorm te geven. Dé manier om aan de behoeftes van anderstalige leerlingen tegemoet te komen is dat er in elk schoolteam minimaal twee
• De deelnemers zijn in het bezit van een onderwijsbevoegdheid. • De deelnemers zijn werkzaam als leraar binnen een onderwijsinstelling. Voor deelnemers die niet beschikken over een
leerkrachten zijn die een Post HBO-opleiding Leraar Nederlands als
arbeidsovereenkomst, bestaat de mogelijkheid om via een
tweede taal hebben gevolgd. Als dan ook het schoolteam enigszins
stagecontract de praktijkcomponent van de opleiding in te vullen.
is toegerust voor het onderwijs aan deze kinderen, pas dan zullen
• De opleiding bestaat uit twee componenten: centraal staat de
de krantenkoppen als ‘Twee jaar achterstand allochtone kinderen’ verdwijnen.
praktijkcomponent en de theoriecomponent is ondersteunend.
• De beoordeling van de cursist wordt mede gebaseerd op de oordelen van de begeleidende docent over de uitvoering van de praktijkopdrachten.
6
De volgende argumenten hebben geleid tot de keuze voor
1.3 Voor wie is de opleiding bedoeld?
een duale opleiding:
De Post HBO-opleiding leraar NT2 is bestemd voor leerkrachten met een Pabo-diploma:
• Ervaring en onderzoek leren dat traditionelere vormen van nascholing (waar de theoretische component centraal staat en praktijkervaring in het optimale geval in het kader van een beperkte stage wordt opgedaan) doorgaans redelijk goed geëva-
• en een vaste aanstelling van minimaal tien lesuren per week; • of met een tijdelijke aanstelling van minimaal tien lesuren per week;
lueerd worden door cursisten, maar weinig ‘beklijven’. De afstand
• of zonder aanstelling, maar met een uitgebreide stageplaats bij
tussen theorie en praktijk blijft doorgaans zo groot dat toepassing
een instelling voor het primair onderwijs, gedurende het hele
van de opgedane kennis in de praktijk veel te wensen overlaat.
cursusjaar.
• In Nederland bestaat veel belangstelling voor duale opleidingen. Indertijd pleitte de Commissie-Rauwenhoff voor het versterken en/
De leerkrachten zijn werkzaam bij een instelling voor het primair
of uitbreiden van dergelijke opleidingen; inmiddels hebben ook
onderwijs. Dit kan een basisschool zijn, maar ook een opvang-
de Commissie-Van Es en de minister zich ontwikkeld tot warme
centrum voor neveninstromers. In deze instelling geven zij
pleitbezorgers voor ‘leren en werken tegelijkertijd’. De opzet van de
specifieke NT2-lessen aan anderstalige (allochtone) leerlingen,
Post HBO-opleiding leraar NT2 sluit aan bij de aanbevelingen van
en/of lessen aan meertalige groepen.
de Commissie-Van Es en ideeën van de Minister omtrent de opzet van de lerarenopleidingen eerste fase en het lio-experiment (‘leraar-in-opleiding’). De informatie in deze studiegids gaat alleen over de Post HBOopleiding leerkrachten Nederlands aan anderstalige leerlingen (Nederlands als tweede taal) voor het primair onderwijs.
7
>
2 Het studieprogramma
Meso-niveau organisatie
2.1 Eindtermen
4 De cursist kan relevante gegevens over de beginsituatie van de
De eindtermen zijn gebaseerd op de beschrijvingen van de
leerlingen verzamelen, wat betreft onderwijservaring, taalvaar-
activiteiten van NT2-leraren primair onderwijs, in het rapport van
digheidsniveau in het Nederlands en achtergrondkenmerken.
Anne Kerkhof en Sjaak Kroon Beroeps- en opleidingsprofiel
5 De cursist is in staat om groepsindelingen te maken, rekening
leraar NT2.
houdend met de relevante intakegegevens en de organisatorische randvoorwaarden van het gekozen opvangmodel.
Macro-niveau
6 De cursist is in staat om in samenwerking met de interne
1 De cursist is in staat de verschillende modellen voor de opvang
begeleider van een leerlingvolgsysteem gebruik te maken met
en het onderwijs in het Nederlands van anderstalige leerlingen in het primair onderwijs te implementeren, en kan daarbij - op basis van globale kennis van de financieringsgrondslagen voor
lingen in de verschillende leeftijds- en niveaugroepen. 7 De cursist is in staat om problemen te signaleren bij de kinderen,
dit onderwijs - de mogelijkheden in een specifieke schoolsituatie
zowel wat betreft de taalontwikkeling als op sociaal-emotioneel
verkennen.
gebied.
2 De cursist kan de onderscheiden taal- en taalvaardigheids-
8 De cursist kan ten behoeve van de doorstroming van de leerlingen
aspecten in relatie tot het tweedetaalverwervingsproces van
naar het reguliere basisonderwijs (bij neveninstromers) of naar het
kinderen en hun moedertaalontwikkeling analyseren in het taal-
vervolgonderwijs in samenwerking met de interne begeleider een
gebruik van kinderen. 3 De cursist is in staat verschillende zienswijzen omtrent de wijze waarop de taal(vaardigheids)ontwikkeling moet worden gestimuleerd, te analyseren in NT2-materialen, en in de vormgeving van NT2-onderwijs.
8
het oog op het systematisch volgen van de voortgang van de leer-
rapport opstellen met de relevante gegevens ten aanzien van individuele leerlingen, en met adviezen wat betreft het onderwijs in het Nederlands gedurende het verdere onderwijstraject van de betreffende leerlingen.
curriculum-ontwikkeling
14 De cursist is in staat leerstofafhankelijke en -onafhankelijke
9 De cursist is in staat doelstellingen te beoordelen en eventueel te
evaluatiemethoden (toetsen en observatie-instrumenten) te
formuleren wat betreft het NT2-onderwijs, voor het complete
beoordelen, en zo nodig, te ontwikkelen. De cursist is daarbij in
curriculum, en voor de verschillende fasen in dat onderwijs,
staat, de adequate (waar mogelijk gestandaardiseerde) toetsen en
verbijzonderd naar taalvaardigheidsniveau en leeftijdsniveau van
observatie-instrumenten te selecteren, in te zetten en te inter-
de kinderen. Deze doelstellingen hebben zowel betrekking op de
communicatieve basisvaardigheden als op de schoolse taal-
preteren, om de behaalde doelen die (een deel van) het curriculum betreffen, te evalueren, en/of om het taalvaardig-
vaardigheden (in termen van luisteren, spreken, (voorbereidend) lezen en schrijven). 10 De cursist is in staat om bij de formulering van de doelstellingen
heidsniveau van individuele leerlingen te bepalen. 16 De cursist is in staat om op basis van toets- en evaluatie uitkomsten aanpassingen in de ontwikkelde leerlijn aan te bren-
gebruik te maken van analytische gegevens die betrekking
gen voor een bepaalde niveaugroep en/of een bepaalde leerling,
hebben op taalvaardigheidsaspecten in onderwijsactiviteiten
en weet in dat verband differentiatiemogelijkheden te creëren.
en leermiddelen uit het reguliere basisonderwijs.
11 De cursist is in staat om op basis van de geselecteerde doel-
Micro-niveau
stellingen voor het NT2-onderwijs en de kennis van het NT2-
16 De cursist is in staat om op basis van de inschatting van de
ontwikkelingsproces, de leerstof te selecteren voor een bepaalde
beginsituatie van een groep kinderen, en in relatie tot de doel-
leeftijds- en/of niveaugroep, en schematisch te ordenen in de
stellingen op het niveau van het curriculum, en van de onderwijs
vorm van een leerlijn.
fase van de betreffende groep, doelstellingen te formuleren voor
12 De cursist kan op basis van vastgestelde problemen met betrekking tot een bepaalde leerling, een individueel leertraject ontwikkelen.
een bepaalde les. 17 De cursist is in staat om ten behoeve van de realisatie van de
13 De cursist kent de verschillende criteria voor de selectie van leer-
lesdoelstellingen, adequate leer- en/of lesstof te selecteren, en
middelen, en weet hiervan gebruik te maken bij de beoordeling
te ordenen in een lesopzet. Daarbij kan de cursist zowel een
en keuze uit de beschikbare leermiddelen voor de realisatie van
inhoudelijke als een organisatorische differentiatie aanbrengen,
de doelen voor een bepaalde leeftijds- en/of niveaugroep in een
met het oog op de heterogeniteit van de groep.
bepaalde fase. 9
18 De cursist kan onderwijsleersituaties creëren waarin de leer-
werkzaam als leerkracht Nederlands als Tweede Taal of geeft
lingen zich geborgen weten en ‘fouten’ in hun taalproductie
minimaal tien uur per week les aan een meertalige groep.
durven te maken, en bovendien gestimuleerd worden om ook
buiten de context van het (NT2-)onderwijs hun taalvaardigheid in
het Nederlands uit te breiden.
Bijeenkomsten
63 uur
Lezen / verwerking theorie
90 uur
19 De cursist kan voor de overdracht van de leer- en/of lesstof
Opdrachten
67 uur
zodanige werk- en groeperingsvormen kiezen, dat er sprake
Eigen lespraktijk
400 uur
Totaal
620 uur
is van een rijk en gevarieerd taalaanbod, en dat de taalvaardigheidsontwikkeling van de kinderen in het Nederlands wordt gestimuleerd. De cursist is daarbij in staat om werkvormen te kiezen die zowel van visuele, auditieve als van kinesthetische kanalen
De totale studiebelasting (inclusief eigen praktijk) is dus 620 uur.
gebruik maken.
Uitgaande van veertig lesweken betekent dit, naast de eigen
20 De cursist is in staat om zodanige leerkrachtstrategieën in te zetten
lespraktijk, een studielast van gemiddeld 5,5 uur per week.
dat de taalvaardigheidsontwikkeling in het Nederlands van de
leerlingen wordt gestimuleerd. De cursist weet daarbij een
2.3 De praktijkopdrachten
intensieve interactie met de kinderen en tussen de kinderen
De lespraktijk van de cursist neemt in de opleiding een centrale
plaats in. Deze lespraktijk komt aan de orde in de praktijkopdrachten
onderling te bevorderen.
21 De cursist is in staat om een evaluatie te realiseren op het
en lessonstudy. Aan 10 van de 19 bijeenkomsten is een praktijkopdracht
niveau van een afzonderlijke les, en daarbij ook de reflectieve
gekoppeld. Deze staan in de cursistenmap beschreven. Een begelei-
vaardigheden van de kinderen te stimuleren.
dend docent beoordeelt en becommentarieert de opdrachten. Tijdens de bijeenkomsten lessonstudy bereiden de cursisten in
10
2.2 Opbouw van de studie en studielast
groepjes twee lessen voor. Deze proberen ze uit in de praktijk. Tijdens
De opleiding duurt een jaar (veertig weken) en wordt in deeltijd
de volgende bijeenkomst lessonstudy evalueert en verbetert het
gegeven. De opleiding heeft een studiebelasting van 680 uur en
groepje de les. Een docent beoordeelt en becommentarieert de
bestaat uit een praktijkcomponent en een theoriecomponent.
uiteindelijke lesbeschrijving en reflectie van de cursist.
De cursist is gedurende de opleiding minimaal tien uur per week
Op deze wijze verbindt u uw eigen praktijk met de in de theoriebijeenkomsten opgedane kennis.
2.4 Inhoudelijke opzet van de opleiding
Volgorde van bijeenkomsten:
De opleiding bestaat uit twintig bijeenkomsten van elk drie uur, verdeeld over een jaar. De voorbereiding (leesopdrachten,
Introductiebijeenkomst
praktijkopdrachten etc.) op deze bijeenkomsten zal gemiddeld vier
1
tot vijf uur per bijeenkomst vergen. De globale doelstelling van iedere
2 Eerste- en tweedetaalverwerving
bijeenkomst is het overdragen van basiskennis, basisvaardigheden
en basishoudingen die elke NT2-leraar in het primair onderwijs
3 Organisatie
nodig heeft.
4 Taalaanbod en interactie
In de cursusmap staan de doelstellingen, de leerdoelen, de
5 Coöperatieve leerstrategieën
lesinhouden, de literatuurverwijzingen, de studielast en de
6 Fonologie
praktijkopdrachten van elk inhoudelijk onderwerp beschreven.
7/8 Woordenschat
De cursusmap vormt samen met de readers en de aan te schaffen
9 Morfologie
literatuur de basis voor de bijeenkomsten. De cursusmap en de
10 Zinsbouw
readers worden aan het begin van de cursus uitgereikt.
11 Pragmatiek
Taal, taalvaardigheid en NT2-didactiek en taalonderwijs
12 Luisteren en spreken De docenten die de colleges geven, zijn Sylvia Bacchini
13 Leren in een tweede taal: Groep 1 t/m 3
(Hogeschool Inholland), Josée Coenen (HCO), Remy Fermont (HCO),
14 Leren in een tweede taal: Groep 4 t/m 8
Dorina Veldhuis (Hogeschool IPABO), Marije Heijdenrijk
15 Lezen en schrijven
(Bazalt) en Emke Wang (Centrum voor Nascholing, Hogeschool
16 Modellen en methodieken
van Amsterdam)
17 Diagnostiek en toetsing 18 Spontane taalanalyse 19 NT2 en het ideale curriculum Lessonstudy
11
2.5 Beoordeling
2.7 Opleidingskosten/Boekenlijst
De examencommissie beoordeelt de leerresultaten van de cursisten.
De kosten voor de opleiding exclusief boeken zijn € 2.995,00.
De examencommissie bestaat uit de coördinator nascholing van het
De volgende boeken dienen voor aanvang van de opleiding
opleidingsinstituut, de coördinator van deze opleiding en de
aangeschaft te worden:
begeleidende docenten.
• Appel, R. en A. Vermeer Tweedetaalverwerving en tweedetaalonderwijs.
De beoordeling wordt gebaseerd op:
Bussum, Coutinho, 1994. ISBN 90 6283 9525
• het advies van de begeleidend docenten over de uitvoering van
• Coenen, J. en M. Heijdenrijk
de praktijkopdrachten, waaruit moet blijken dat de cursist de
Zien is snappen.
aangeboden informatie, ook die uit de theoriecomponent,
Vlissingen/Den Haag, Bazalt/HCO. ISBN 978 94 6118 012 4,
heeft verwerkt;
ISBN 94 6118 0128
• een lessenmap waarin minimaal 25 uitgevoerde lessen zijn
• Coenen, J. en M. Nout
opgenomen en die voldoende beoordeeld zijn;
Prentenboeken en het NT2-onderwijs.
• tachtig procent aanwezigheid bij de bijeenkomsten.
Studentenhandleiding (€ 7,00), Materialen Anderstaligen Pabo’s, 2011. (Te bestellen bij
[email protected])
• Kuiken, F. en A. Vermeer (red.) 2.6 Certificaat
Nederlands als tweede taal in het basisonderwijs.
Met het succesvol afronden van de Post HBO-opleiding Leraar
Amsterdam, Thieme/Meulenhoff, 2014. ISBN 90 0695 523X
Nederlands aan anderstalige leerlingen (NT2) verwerven de cursisten
• Nulft, D. van der en M. Verhallen
een certificaat, waarmee zij kunnen aantonen bekwaam te zijn in het
Met woorden in de weer.
onderwijzen van Nederlands als Tweede Taal aan anderstalige
Bussum, Coutinho, 2009. ISBN 90 46901 572
leerlingen in het primair onderwijs. Het certificaat wordt uitgereikt
• Verhallen, M. en S. Verhallen (alleen nog tweedehands verkrijgbaar)
aan het eind van de opleiding.
Woorden leren, woorden onderwijzen. Hoevelaken, CPS, 1994. ISBN 90 6508 271 9
12
Facultatief
2.8 Tijd en plaats
• Beek, W. van en M. Verhallen
In het studiejaar 2016 is de opleiding te volgen bij het HCO.
Taal: een zaak van alle vakken.
De bijeenkomsten vinden plaats op woensdagmiddag
Bussum, Coutinho, 2012. ISBN 90 4690 332X
van 14.00-17.00 uur.
• Coenen J, en M. Nout Woorden in prenten. Prentenboeken en
Bij meer dan twaalf deelnemers kan de opleiding ook gegeven
het NT2-onderwijs. Deel 1 en 2.
worden op een locatie naar keuze.
Vlissingen/Den Haag, Bazalt/HCO. ISBN 978 94 6118 119 0, ISBN 94 6118 1191
HCO (Haags Centrum voor Onderwijsadvies)
• Paus, H. (red.), Bacchini, S., Dekkers, R. e.a. Portaal
Zandvoortselaan 146
Praktische taaldidactiek voor het primair onderwijs.
2554 EM Den Haag
Bussum, Coutinho, 2014. ISBN 90 4690 4083
T: 070 448 28 28
In veel opdrachten wordt verwezen naar Van horen en zeggen, een methode Nederlands voor anderstalige leerlingen in het basisonderwijs. Over een exemplaar van deze methode dient u te kunnen beschikken. Voor eventuele aanschaf kunt u zich in verbinding stellen met de coördinator. De aan te schaffen boeken zijn niet bij het cursusbedrag inbegrepen.
13
>
3 Contactpersonen Contactpersoon Hogeschool IPABO Mw. Els Olthof T: 020 480 29 63 E:
[email protected] Els Olthof (secretariaat) regelt de inschrijvingen en de financiën. Contactpersoon HCO Mw. Remy Fermont T: 070 448 29 26 E:
[email protected] Remy Fermont regelt de overige zaken van de opleiding. U kunt met alle praktische vragen over de opleiding bij haar terecht. Landelijk coördinator van de opleiding Mw. Josée Coenen (HCO) T: 06 23 17 06 14 E:
[email protected] Zie ook www.hco.nl voor nieuwsberichten en meer informatie over de Post HBO-opleiding Leraar Nederlands voor anderstaligen (NT2) in het primair onderwijs.
14
* (vertaling) Geachte mevrouw, heer lezer. U ziet hoe vervelend het is als u (een deel van) een tekst niet begrijpt. Het is de dagelijkse praktijk van leerlingen die het Nederlands als tweede taal hebben.
Post-HBO opleiding
Leraar Nederlands voor anderstaligen (NT2)
HCO Bezoekadres: Zandvoortselaan 146, Den Haag Postadres: Postbus 53509, 2505 AM Den Haag T: 070 448 28 28
E:
[email protected] I: www.hco.nl
