Politiek memorandum van de financiële sector voor de nieuwe federale regering
2010 Politiek Memorandum Politiek memorandum van de financiële sector voor de nieuwe federale regering
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
Voorwoord Op weg naar een duurzamer financieel systeem
Febelfin, de Belgische federatie van de financiële sector,
het buitenland. Vermogensbeheerders zijn nog sterker
vertegenwoordigt 234 financiële instellingen die een
geïnternationaliseerd. Meer dan 97% van de in België
belangrijke bijdrage leveren aan de Belgische economie.
actieve vermogensbeheerders is van buitenlandse
De Belgische financiële en bancaire sector staat voor
oorsprong. Bovendien kent België, na Luxemburg en
een totale toegevoegde waarde van 16 miljard euro
Ierland, binnen de groep van 15 “oude” EU-lidstaten
en 135.000 directe jobs of 6,8% van de sector van de
de meest geïnternationaliseerde bankpopulatie.
verhandelbare diensten. Bovendien is de sector, ondanks de financiële en economische crisis, zijn rol in de economie
Als gevolg van de financiële crisis gaat onze sector door
blijven vervullen en kredieten blijven verstrekken aan
een grondig transformatieproces dat nog volop aan
particulieren en ondernemingen. Deze zijn, ondanks
de gang is. Sinds de crisis uitbrak in september 2008
de crisis, met 146 miljard euro1 aan hypothecaire kredieten
daalde het balanstotaal van de Belgische banken met
aan particulieren en 107 miljard euro aan kredieten aan
bijna een vijfde3. Er werd een kloof geslagen met het
ondernemingen op een zeer hoog niveau gebleven.
verleden, een terugkeer naar de periode vóór de crisis is
2
mogelijk noch wenselijk. Belangrijk is dat er nu bruggen De sector wordt gekenmerkt door een grote diversiteit
worden gebouwd, afgewerkt of verstevigd op weg naar
op het vlak van omvang en activiteiten en telt zowel een
een duurzamer financieel systeem. Dit is een moeilijke
aantal grote, internationale financiële groepen als lokale
denkoefening waar de sector, de lessen uit de crisis
spelers, nichespelers en instellingen met internationale
indachtig, constructief wil toe bijdragen.
faam, zoals Euroclear, Swift en Bank of New York Mellon. In het najaar van 2009 lanceerden wij, na een intense De Belgische financiële en bancaire sector opereert en
reflectieperiode, een aantal eigen en concrete initiatieven
evolueert in een open, concurrerende, internationale
met het oog op een herstel van vertrouwen in onze
en vooral Europese economische context. Wat de banken
sector. Nu, naar aanleiding van de vorming van een nieuwe
betreft, is 85% van de in België gevestigde instellingen
federale regering en met het oog op de onderhandelingen
(meer dan 100) van buitenlandse oorsprong en hebben ze
over het bijbehorende regeerakkoord, stellen wij graag
hun beslissingscentrum buiten België. Die ‘buitenlandse’
ons Politiek Memorandum voor. Dit Memorandum bevat
banken vertegenwoordigen een marktaandeel van meer
een enuntiatieve lijst van thema’s waarover wij als partner
dan 50%. Daarnaast zijn ook Belgische banken actief in
in dialoog willen treden met alle betrokken partijen.
Stefaan Decraene Voorzitter Febelfin
P2I9
Michel Vermaerke CEO Febelfin
1. Cijfers per eind maart 2010. 2. Cijfers per eind april 2010. 3. Tussen eind augustus 2008 en en eind februari 2010 daalde het balanstotaal van de in België gevestigde banken met 19,7%.
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
Febelfin wenst een opbouwende dialoog aan te gaan omtrent de volgende thema’s, maar benadrukt dat de volgende opsomming verre van exhaustief bedoeld is: 1. Financiële regelgeving en financieel toezicht, geharmoniseerd en proportioneel
P4
2. Bijdrage tot de gezondmaking van de overheidsfinanciën
P5
a. Bankenheffing b. Fiscaliteit en bankgeheim
P5 P7
3. Pensioenen
P8
4. Drie overlegplatformen met het oog op een herstel van vertrouwen
P8
P3I9
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
1. Febelfin pleit voor financiële regelgeving en financieel toezicht die geharmoniseerd en proportioneel zijn De Belgische financiële en bancaire sector is vragende
en gevolgen die deze maatregelen inhouden zowel voor
partij voor nieuwe en betere regelgeving en een
de financiële instellingen zelf als voor hun scharnierrol
weerbaarder financieel systeem. Gezien het open
in de economie. Alle financiële en marktinfrastructuur
en internationaal karakter pleit de sector voor een
instellingen, zowel grote als kleinere spelers, dienen
internationaal geharmoniseerde aanpak, met aandacht
de mogelijkheid te krijgen om zich aan te passen en
voor de Belgische concurrentiepositie en het toepassen
te evolueren zodat het gediversifieerde Belgische bancaire
van het proportionaliteitsbeginsel. De scharnierfunctie
en financiële landschap niet in het gedrang komt in een
van de banken en financiële instellingen bij de
ruimer Europees en internationaal kader.
ondersteuning van de economie mag door het instellen van nieuwe regelgeving niet worden uitgehold.
Met het oog op een duurzaam financieel en economisch herstel vraagt Febelfin daarom aan de nieuwe regering
• Internationaal geharmoniseerde aanpak
om bij de invoering van nieuwe maatregelen aandacht
De sector onderschrijft de basisbeginselen van de
te hebben voor een evenwicht tussen maatschappelijke
verschillende initiatieven op het gebied van regelgeving,
doelstellingen, regelgeving, toezicht, vrije-marktdynamiek
onder meer de doelstellingen die aan de basis liggen
en ruimte voor economische groei.
van de internationale Basel III-voorstellen. Hij pleit evenwel voor het streven naar een “level playing field”
De substantiële meerkost die de implementatie
en een doordachte invoering van maatregelen zowel
van nieuwe regelgeving, o.a. Basel III met zich zal
op het vlak van fasering, sequentie als overgang. België
meebrengen, de intresten die een aantal banken betalen
dient zich daarom in te schrijven in de internationale
op de toegekende overheidsgaranties en de nationale
en Europese context en scheeftrekkingen ingevolge
bankheffingen zullen de werkingsmiddelen van
(bijkomende) nationale regelgeving te vermijden.
banken beperken en kunnen hun kredietverleningscapaciteit aantasten.
• Proportionaliteit Het Belgische financiële landschap wordt gekenmerkt
In verband met de werkingsmiddelen bepleit de sector
door financiële actoren die erg divers zijn qua
de invoering van een wettelijk stelsel voor covered
activiteiten en omvang. De sector onderstreept het
bonds in België, in navolging van wat in nagenoeg alle
belang van het in rekening brengen van de specificiteit
eurolanden bestaat. Die effecten voorzien de emittenten
van financiële en marktinfrastructuur instellingen, o.a.
van werkingsmiddelen op lange termijn, ondersteunen
niet-grootbanken en nichespelers, bij de implementatie
de lange-termijnkredietverlening en dragen bij tot meer
van nieuwe of bijkomende regelgeving.
stabiliteit. Bovendien gaat het om veilige instrumenten voor investeerders, aangezien er geen overdracht is
Daarom pleit de financiële en bancaire sector niet alleen voor een grondige analyse van de cumulatieve impact maar ook voor een gefaseerde implementatie van nieuwe regelgeving en nieuw toezicht. Er moet daarbij zorgvuldig worden nagedacht over de geleidelijke invoering van talrijke, nieuwe en complexe regels en verplichtingen, rekening houdend met de kosten
P4I9
van het risico.
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
2. Febelfin wil bijdragen tot de gezondmaking van de overheidsfinanciën 2.1 Bankenheffing De invoering van een globale bankenheffing
Zowel de berekeningsbasis als de omslagregeling
(“Global Banking Tax”) staat al enige tijd op de
tussen de bijdrageplichtige instellingen nodigen in
internationale agenda’s van het IMF, de G20 en de Europese
een ruimere sectorale en Europese context uit tot de
Unie (cf. infra). Concreet worden voorstellen gedaan voor
ontwikkeling van een alternatief voorstel. De financiële
een fonds voor financiële stabiliteit (“Financial Stability
en bancaire sector werkt daarom een tegenvoorstel
Fund”) en een belasting op financiële transacties (“Financial
uit waarbij rekening wordt gehouden met het
Activity Tax”). Een zogenaamd “Financial Stability Fund”
proportionaliteitsbeginsel, het risicoprofiel van de
zou worden gefinancierd via bijdragen uit de financiële
financiële instelling die moet bijdragen, en de Europese
sector en bedoeld zijn om bankfaillissementen op te
en internationale debatten en oriëntaties in deze
vangen en een destabilisering van het financiële systeem
aangelegenheid.
te voorkomen. Een zogeheten “Financial Activity Tax” zou worden geheven op de winsten en op bepaalde aspecten van de variabele verloning in de financiële sector.
• De sector meent bovendien dat die substantiële bijdrage in rekening moet worden gebracht bij de analyse van de cumulatieve impact van alle maatregelen die aan
In België werden, krachtens de programmawet van
de sector worden opgelegd.
december 2009, ter compensatie van de verhoging van de depositogarantie tot 100.000 euro de bijdragen
Febelfin meent dat de bijkomende heffing die de
van de banken aan dit systeem opgetrokken van 0,0175%
Belgische overheid eind 2009 invoerde in de vorm van
in 2008 tot 0,0485% in 2009 en 0,1% in 2010. Dat cijfer
een verhoogde bijdrage aan het depositogarantiefonds
wordt 0,15% vanaf 2011. Door deze substantiële bijdrage
dient te worden geïntegreerd in de toekomstige globale
heeft de Belgische overheid reeds eind 2009 de facto een
bankenheffing. De huidige in 2009 besliste bijdrage
bankenheffing ingevoerd.
(waarvan de opbrengst door de regering werd geraamd op 1,130 miljard euro voor de periode 2010-2012) vormt
De sector toonde steeds begrip voor de verhoging van
dan ook naar de mening van de sector een maximale
de bijdrage aan het depositogarantiestelsel en leverde
heffingsopbrengst voor deze periode ten laste van de
reeds een aanzienlijke bijdrage tot de stabilisering
sector en bevat geen verdere ruimte tot verhoging.
van het financiële stelsel, maar heeft niettemin enkele opmerkingen:
Rekening houdend met het internationale perspectief zijn bijkomende verder bezwarende heffingen te vermijden
• Krachtens de programmawet van december 2009 wordt aan de bancaire sector een quasi-verdrievoudiging van
en dient ook nationaal, in België, een billijk alternatief van bijdrageregeling en omslag te worden verwezenlijkt.
zijn bijdrage aan het depositogarantiestelsel opgelegd waarvan de opbrengst vanaf 2010 rechtstreeks naar de schatkist vloeit (cf. supra). Die nieuwe opbrengst voor de schatkist werd door de regering geraamd op 1,130 miljard euro voor de periode 2010-2012.
P5I9
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
2. Febelfin wil bijdragen tot de gezondmaking van de overheidsfinanciën
Wat de globale bankenheffing betreft zijn internationale
de staatsschuld te verminderen, ontstaat het risico en
afspraken nodig om de vorming van een “level playing
het verwachtingspatroon dat de overheid zelf (ten volle)
field” te bevorderen, wat door de sector noodzakelijk
instaat voor het opvangen van financiële crisissen.
wordt geacht. Een aantal landen, waaronder Australië, Canada en Japan, hebben ondertussen het instellen
• Ze wordt op een geharmoniseerde wijze ingevoerd:
van een dergelijke heffing evenwel afgewezen. Door de
een dergelijke heffing is niet los te koppelen van andere
bestaande regeling voor depositogarantie (cf. supra) zijn
kostenverhogende maatregelen, o.m. op prudentieel
de in België gevestigde instellingen op internationaal vlak
vlak. Febelfin vestigt de aandacht op het belang van een
vandaag reeds onderhevig aan een concurrentienadeel.
analyse van de cumulatieve impact o.a. van de globale
Een internationale bankenheffing dient te voldoen aan
bankenheffing en Basel III-maatregelen. Er is bovendien
de volgende karakteristieken:
nood aan een weldoordachte, zogenaamde “entry” strategie die aandacht heeft voor de timing en fasering
• Ze heeft het juiste toepassingsgebied: een dergelijke
ook in andere landen die gelijkaardige maatregelen
op de vraag wie eraan dient te worden onderworpen
invoeren. Ten slotte mag de impact op de economie en
en met welke doelstelling. Dient ze alleen ten laste
de rol die het bancaire systeem speelt in de financiering
te worden gelegd van financiële instellingen of wordt
van ondernemingen en particuliere woningen, alsook
er bovendien ook een bijdrage verwacht van andere
in de efficiënte werking van een modern betaalsysteem
professionele actoren in het financieel bestel. Bovendien
niet uit het oog worden verloren.
dient het proportionaliteitsbeginsel ook hier voldoende aandacht te krijgen. • Ze streeft een gelijke behandeling na: bij de berekening van de heffing mag niet uit het oog worden verloren dat de bankmodellen van land tot land, van continent tot continent, aan beide kanten van de Atlantische Oceaan, verschillen. De basis waarop de heffing wordt berekend, mag niet in het voor- of nadeel spelen van het ene model ten aanzien van het andere en moet verhoudingsgewijze even zwaar wegen, ongeacht waar de banken gevestigd zijn. • Ze is doeltreffend: de opbrengst van de heffing dient om een eventuele nieuwe financiële crisis op te vangen. Daartoe moet een apart fonds worden opgericht. Indien de opbrengsten worden gebruikt om
P6I9
van dergelijke maatregelen, niet alleen in België, maar
heffing opleggen vergt een weloverwogen antwoord
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
2. Febelfin wil bijdragen tot de gezondmaking van de overheidsfinanciën 2.2 Fiscaliteit en bankgeheim Febelfin pleit voor het ongewijzigd behoud van de notionele intrestaftrek
Febelfin is van oordeel dat dit niet mag leiden tot de volledige afschaffing van de fiscale discretieplicht van de bankier. Voor belastingplichtigen die hun fiscale
Ons land heeft in het verleden bewust gekozen voor de
verbintenissen correct nakomen, moet die verplichting
invoering van de notionele intrestaftrek als alternatief
ongewijzigd blijven gelden.
voor een verlaging van het vennootschapsbelastingstarief. De notionele intrestaftrek bleek een goede keuze voor
Inzake de regels voor toegang tot bankgegevens
zowel Belgische bedrijven als buitenlandse investeerders.
is Febelfin voorstander van een duidelijke regeling
De maatregel heeft de Belgische bedrijven versterkt en
met efficiënte en weloverwogen oplossingen waarbij
weerbaarder gemaakt in tijden van crisis. Tegelijk bleek
een evenwicht wordt gevonden tussen de bescherming
de maatregel nuttig voor de promotie van ons land
van de persoonlijke levenssfeer en de behoefte aan een
als aantrekkelijke vestigingsplaats voor buitenlandse
doeltreffende bestrijding van de fiscale fraude.
investeerders. Overeenkomstig de Europese spaarrichtlijn heeft Het is nu niet het ogenblik om het geweer van schouder te
België zich trouwens verder aangesloten bij de geldende
veranderen. Febelfin pleit voor het behoud - en zonder
maatregelen in andere Europese landen en voerde
enig onderscheid tussen de sectoren - van de notionele
het een aantal belangrijke wijzigingen in. Zo geldt in
intrestaftrek, aangezien elke afbreuk aan deze maatregel
België sinds 1 januari 2010 het systeem van automatische
contraproductief dreigt te zijn voor de Belgische economie
informatie-uitwisseling i.p.v. de bronheffing.
en het lokale investeringsklimaat. Raken aan de notionele intrestaftrek voor banken riskeert te wegen op hun
Ook op internationaal niveau paste België zijn beleid inzake
kredietverleningscapaciteit. Daarenboven zou een
internationale samenwerking op fiscaal gebied aan na de
afschaffing ingaan tegen de internationale trend om
vergadering van de G20 in april 2009 die, in het kader
het gebruik van eigen vermogen aan te moedigen via
van de “intensere strijd tegen fiscale fraude en
een vermindering van de fiscale discriminatie tussen eigen
belastingparadijzen”, aanleiding gaf tot het sluiten van
en vreemd vermogen. Er dient nogmaals aan herinnerd
bilaterale overeenkomsten tussen verschillende landen
te worden dat meer dan 80% van de in ons land gevestigde
inzake uitwisseling van fiscale gegevens op verzoek.
banken een beslissingscentrum buiten België hebben.
België sloot een aantal nieuwe dubbelbelastingverdragen en een groot aantal protocollen ter aanpassing van vroeger gesloten dubbelbelastingverdragen.
Febelfin is voor het behoud van de fiscale discretieplicht van de bankier ten opzichte van belastingplichtigen die hun fiscale verbintenissen correct nakomen
De financiële sector blijft tevens pleiten voor een diepgaand en voorafgaand overleg met alle betrokkenen. Alleen zo kunnen een duidelijke regelgeving en rechtszekerheid voor allen worden gegarandeerd.
In het kader van de strijd tegen de fiscale fraude werd in een nabij verleden gedacht aan een uitbreiding van de onderzoeks- en controlebevoegdheden van de fiscus.
P7I9
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
3. Pensioenen De vergrijzingsproblematiek dwingt ons om steeds meer
Internationale instellingen zoals de Europese
aandacht te besteden aan pensioenopbouw.
Commissie, de OESO en het IMF spraken zich in dit kader reeds uit voor en gaven concrete aanbevelingen
België scoort binnen Europa niet goed in de vergelijkende
omtrent de ontwikkeling van de derde pensioenpijler
statistieken over pensioenopbouw en -reserves.
als een noodzakelijk en optimaal element in de
Daarom legde BEAMA, de beroepsvereniging van
langetermijnbeleggingen van de burger.
vermogensbeheerders en een deelvereniging van Febelfin, de klemtoon op de belangrijkheid van gecombineerde
Febelfin en BEAMA sluiten zich aan bij de voorstellen
inspanningen op het vlak van de drie pensioenpijlers4
van diverse belangengroeperingen (o.a. het VBO) om
veeleer dan op het niet ter zake doende debat over welke
de verdere ontwikkeling van een aanvullend pensioen
pijler eerst moet worden ondersteund.
zowel via de tweede als de derde pijler te promoten.
4. Drie overlegplatformen met het oog op een herstel van vertrouwen De financiële sector en de samenleving kunnen niet los
de perceptie rond kredietverlening en -voorwaarden
van elkaar worden gezien. Om de vertrouwensbreuk
die leeft bij de ondernemingen zelf. Het platform neemt
als gevolg van de financiële crisis te herstellen, nam de
daarenboven initiatieven om de financiële vaardigheid
sector een voor Europa uniek initiatief. Hij richtte drie
van bedrijven te verhogen en hen te wijzen op de
overlegplatformen op voor het opstarten van een
bestaande initiatieven inzake overheidssteun. Ten slotte
dialoog met de consument, de ondernemer en de burger
maakt het platform ook de bankiers attent op hun eigen
om op die manier hun behoeften en verwachtingen ten
inspanningen en verantwoordelijkheid op het gebied van
aanzien van de sector in kaart te brengen.
kredietverlening.
Het eerste platform, het Consumentenplatform, brengt
Het Maatschappelijk platform ngo’s ten slotte is een
de financiële sector en de consumenten, die worden
ontmoetingsplaats voor de financiële sector en de
vertegenwoordigd door een waaier aan organisaties,
vertegenwoordigers van een ruim maatschappelijk
samen aan tafel. Het platform overkoepelt tevens de
middenveld, vertegenwoordigd door ngo’s. Op de agenda
initiatieven die de sector en zijn leden nemen om de
staan thema’s zoals duurzaamheid, de ethische aspecten
financiële kennis en vaardigheid van de consument te
van bankieren, financiële inclusie en een eerlijke fiscaliteit.
verbeteren. Febelfin bevestigt haar engagement om op regelmatige Het platform Financiering van ondernemingen volgt
basis over deze initiatieven verslag uit te brengen aan de
van nabij de evolutie van de kredietverlening aan
politiek bevoegde organen.
ondernemingen op en houdt onder meer voeling met
P8I9
4. De drie pensioenpijlers betreffen het wettelijk pensioen (eerste pijler), het pensioenplan via de werkgever zoals groepsverzekeringen en bedrijfspensioenfondsen (tweede pijler) en het pensioensparen via pensioenspaarfondsen of pensioenspaarverzekeringen (derde pijler).
Febelfin 2010 I Politiek Memorandum
Conclusie De sector onderschreef zowel op nationaal als internationaal niveau de basisprincipes van verschillende initiatieven die het financieel systeem weerbaarder moeten maken en van binnenuit moeten versterken. Febelfin blijft zich, tijdens deze transformatie van de financiële en bancaire sector, opstellen als een constructieve partner in de zoektocht naar een evenwicht tussen een veiliger en stabieler financieel systeem enerzijds en het mogelijk maken van economische groei, ontwikkeling en innovatie binnen een internationale context anderzijds. Daarbij staat de sector in de zoektocht naar evenwichtige, doordachte en duurzame oplossingen open voor een dialoog met alle betrokken partijen, zowel op nationaal als internationaal niveau.
P9I9
2010 Politiek Memorandum Politiek memorandum van de financiële sector voor de nieuwe federale regering
Febelfin I Aarlenstraat 82, 1040 Brussel T +32 2 507 68 11 I www.febelfin.be Verantwoordelijke uitgever: Michel Vermaerke
