PO-VO EN HET WAT EN HOE VAN TAAL EN REKENEN

PROCESBESCHRIJVING AANSLUITING PO-VO

PO-VO EN HET WAT EN HOE VAN TAAL EN REKENEN SAMEN LEREN OVER REFERENTIENIVEAUS EN DIDACTIEK OM DE INHOUDELIJKE AANSLUITING TUSSEN PO EN VO IN GORINCHEM EN OMSTREKEN TE VERBETEREN Ontwikkelaspect • Ontwikkeling • Differentiatie De samenwerkingsverbanden werken in dit traject aan een gemeenschappelijke visie en instrumenten voor het verbeteren van de inhoudelijke overgang en scholing. Aanleiding In Gorinchem en omstreken zijn drie samenwerkingsverbanden voor PO en één voor VO actief. De vier coördinatoren overleggen maandelijks met elkaar. Hun werkgroep ‘Passend Onderwijs en taal’ heeft als doel de aansluiting tussen PO en VO te verbeteren op die terreinen. Nu wordt een gewijzigde werkgroep opgestart, aangevuld met rekenexperts, om samen te werken aan inhoudelijke doorlopende leerlijnen voor taal en rekenen gebaseerd op de referentieniveaus. Uit een inventarisatie van activiteiten en interventies blijkt dat er in de regio veel gebeurt op het gebied van taal en rekenen, maar dat de meeste activiteiten gericht zijn op PO of VO en minder op de aansluiting tussen de sectoren. Samenvatting De werkgroep werkt aan het structureel verbeteren van de inhoudelijke doorlopende leerlijnen voor lezen en rekenen. Het traject kent verschillende fasen. Bijeenkomsten over de referentieniveaus en succesvolle didactiek zijn de start van het traject. Vanaf het begin denken werkgroep en coördinatoren na over een zinvol vervolg in de vorm van pilots tussen een klein aantal PO- en VO-scholen in de regio. De bijeenkomsten staan bij deze aanpak in het teken van elkaar informeren. Tijdens de pilots gaan de deelnemers de diepte in. Zij gaan nu echt leren met elkaar door samen onderzoeken en toepassen.

1

Opbrengsten • Door het drie maal organiseren van twee regionale bijeenkomsten ligt hier een herzien en goed doordacht programma voor studiebijeenkomsten, met te downloaden powerpoint en vragen voor uitwisseling. • Procesbeschrijving om in een grote regio met veel scholen stappen te zetten in de ontwikkeling van inhoudelijke doorlopende leerlijnen (zie hieronder). • Breed draagvlak in de regio onder directies en leraren voor PO-VO-activiteiten. • Gesprek en uitwisseling over doorlopende leerlijnen taal en rekenen is op gang gebracht. De ‘geesten’ zijn rijp gemaakt voor concreet vervolg. • Inzicht voor de werkgroepleden in verschillen in de regio en in de verschillende samenwerkingsverbanden als het gaat om expertise op het vlak van curriculum en didactiek bij taal en rekenen. Proces • Een werkgroep met taal- en rekenexperts uit de regio uit PO en VO formeren. Deze werkgroep handelt in opdracht van de coördinatoren van de samenwerkingsverbanden. • De werkgroep inventariseert welke activiteiten, projecten, scholingsbijeenkomsten, regioacademies enzovoorts er plaatsvinden in de regio op het gebied van taal en rekenen en/of de aansluiting tussen PO en VO. Op basis van deze inventarisatie maakt de werkgroep keuzes in de ambities, het ambitieniveau en de doelstellingen. • Ambities en doelstellingen formuleren. De werkgroep wil werken aan het vormgeven van doorlopende leerlijnen lezen/woordenschat en rekenen op het gebied van curriculum en didactiek. Doelstelling voor de kortere termijn is het samen, van en met elkaar leren over referentieniveaus en didactiek met medewerkers uit PO en VO. • De werkgroep organiseert zes regionale studiebijeenkomsten voor medewerkers van zo’n 120 scholen. Per regio steeds twee middagen. Tijdens de eerste middag informeert de werkgroep de leraren van groep 7 en 8 en klas 1 en 2 over de referentieniveaus en wisselen de deelnemers ervaringen uit op het gebied van het curriculum voor lezen en rekenen. Tijdens de tweede bijeenkomst geven leraren uit verschillende scholen workshops over leesmotivatie, didactiek van woordenschat, omgaan met zwakke rekenaars en didactiek voor het rekenen met procenten. Deelnemers krijgen ook de kans om met elkaar in gesprek te gaan over de gewenste didactische aanpakken. • Vervolg van de studiebijeenkomsten. De werkgroep doet een voorstel voor concrete pilots voor taal en rekenen. Een klein aantal medewerkers uit een klein aantal scholen gaat volgend schooljaar werken aan doorlopende leerlijnen in een leerkring. • Tijdens de tweede studiebijeenkomsten geven geïnteresseerden zich op voor de pilots. • De werkgroep organiseert een bijeenkomst voor deze geïnteresseerden om concrete mogelijkheden voor een pilot taal en een pilot rekenen vorm te geven.

2

• De opbrengsten van deze suggesties en wensen voor de pilots koppelt de werkgroep terug aan de coördinatoren. • Tot aan de zomervakantie betrekken de coördinatoren en werkgroepleden de schoolleiders van de deelnemers aan de pilots om facilitering en tijd en ruimte voor volgend schooljaar mogelijk te maken. Ook werkt de werkgroep de kaders voor de pilots verder uit. Elementen zijn: de ontwikkeling van een gezamenlijke visie op goed taal- en rekenonderwijs, instrumenten om opbrengsten te monitoren, mogelijkheden om bij elkaar te kijken, communicatieplan om niet-deelnemers aan de pilot te informeren en te betrekken. Succesfactoren en aandachtspunten Succesfactoren: • Het project wordt ondersteund door de vier coördinatoren. Zij hebben een belangrijke rol richting de directeuren en schoolleiders van PO en VO. • Inventarisatie van lopende projecten, bestaande werkgroepen e.d. in de regio om onderscheidend te zijn en de juiste mensen te kunnen betrekken. • Leden van de werkgroep zijn bekend in de regio en worden gezien als experts op het gebied van taal en rekenen. Dit bleek voor de werving van deelnemers van de studiebijeenkomsten essentieel. Een persoonlijke benadering geeft vaak de doorslag voor aanmelding. • De deelnemers aan de studiebijeenkomsten krijgen tijd en ruimte om met elkaar in gesprek te gaan over hun onderwijs. • De studiebijeenkomsten geven zicht op verschillen, maar zeker ook op overeenkomsten tussen PO en VO en geven veel deelnemers het gevoel te kunnen leren van elkaar. • Geïnteresseerden melden zich voor de pilots, waardoor het mogelijk wordt een zinvol, concreet vervolg te organiseren met mensen die met dit thema verder aan de slag willen. Aandachtspunten: • Het stellen van behapbare realistische doelen voor de pilots. Leraren willen elkaar en elkaars werkwijze eerst beter leren kennen, willen intercollegiale bezoeken kunnen afleggen, voordat er aan een gemeenschappelijke visie of een gezamenlijk curriculum of didactische aanpak gewerkt kan worden. • Om de pilots succesvol te kunnen laten worden, dienen de schoolleiders van deelnemende scholen betrokken te worden. Voor de facilitering, maar ook om in de scholen zelf draagvlak te creëren om met een herzien curriculum in groep 8 of klas 1 of een aangepaste didactiek te kunnen gaan werken in de toekomst. • Het lijkt er op dat uit het VO vooral geïnteresseerden te vinden zijn in het praktijkonderwijs en het vmbo. Aandachtspunt is het bereiken van de doelgroep havo/vwo.

3

• Afstemming met andere activiteiten, zoals de regioacademie en andere werkgroepen, bijvoorbeeld over de advisering en de warme overdracht blijft essentieel. Gegevens netwerk Samenwerkingsverbanden: • SWV VO Gorinchem e.o.



Coördinator: Piet Franke

Samenwerkingsverband Driegang: • SWV PO 41.02



Coördinator: Arlé Troost

• SWV PO 41.04



Coördinator: Bert Boels

• SWV PO 41.07



Coördinator: Piet Vogel

Contactpersoon: Wilmy Hartingsveldt, voorzitter Werkgroep Passend Onderwijs en Taal/ lezen. E-mail: [email protected] http://www.samenwerkingsverbandgorinchem.nl/ http://www.driegang.nl/

PO- en VO-scholen werken samen in regionale netwerken om een soepele overgang te realiseren van het basis- naar het voortgezet onderwijs. Deze netwerken kiezen hun eigen speerpunten en hun eigen aanpak. De manier waarop de netwerken het proces hebben vormgegeven, zijn beschreven in een Procesbeschrijving Aansluiting PO-VO. De procesbeschrijvingen van de netwerken PO-VO en de producten die in dit kader zijn ontwikkeld, zijn te vinden op de website van School aan Zet . Voor meer informatie over de aansluiting PO-VO kunt u contact opnemen met Gea Spaans, e-mail: [email protected] of School aan Zet, e-mail: [email protected]

September 2015

School aan Zet Lange Voorhout 20 | 2514 EE Den Haag Postbus 556 | 2501 CN Den Haag www.schoolaanzet.nl