platform KMR ‘(on)Bekend maakt (on)Bemind’
Het is niet genoeg te weten, men moet ook toepassen; het is niet genoeg te willen, men moet ook handelen. Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)
Rotterdam, sept. 2011
KMR - PortCity II - 4e etage, Waalhaven Z.z. 19, 3089 JH Rotterdam (havennr. 2235) - Postbus 54200, 3008 JE Rotterdam www.kmr.nl -
[email protected] - 010-2448590
„(on)Bekend maakt (on)Bemind‟ In maart 2011 heeft KMR als platform voor de drie O’s (Ondernemers, Onderwijs, Overheid), in onze regio, het 20112014 meerjarenprogramma ‘Samen Investeren’ vastgesteld. Dit programma kent een aantal programmalijnen, die stuk voor stuk de ‘inhoudsopgave’ vormden voor nadere uitwerking en implementatie. Programmalijn 1 uit ‘Samen Investeren’ behelst: imago, voorlichting en promotie en vormt daarmee ook een van de pijlers onder KMR. Voorvloeiend uit het programma „Samen Investeren‟ en mede op verzoek van de partners verenigd in het platform KMR, is deze programmalijn, in overleg met de partners, verder ontwikkeld tot een gezamenlijk imago, voorlichting en promotie programma. Dit programma, et als werktitel „(on)Bekend maakt (on)Bemind’, wil als masterplan richting geven aan een geïntegreerde en gecoördineerde invulling en realisatie van de activiteiten die we als partners van KMR samen met elkaar willen en gaan uitvoeren voor Haven en Industrie.
Missie en doelstelling KMR (uit „Samen Investeren‟)
Het beschikbaar komen van voldoende en goed opgeleid technisch en logistiek personeel voor het Haven en Industrieel Complex en de belangrijke technisch-industriële sectoren (Haven en Industrie) in Rotterdam-RijnmondDrechtsteden (het KMR werkgebied)
KMR wil daarbij als platform bijdragen aan een optimale aansluiting van onderwijs op de arbeidsmarkt, zodat structureel voldoende en adequaat opgeleide mensen het bedrijfsleven kunnen instromen.
„(on)Bekend maakt (on)Bemind’ is geen ‘programma van KMR’ maar juist een programma van alle partners, verenigd in het platform KMR, met coördinatie door KMR. Het programma is ambitieus en vergt de nodige investeringen van de partners gezamenlijk. Maar zoals de quote van Goethe, ook op dit plan, al duidt: ‘… het is niet genoeg te willen, men moet ook handelen.’ Zoals ook Vincent van Zon recentelijk in een bijeenkomst over het merk Rotterdam zijn gehoor duidelijk voorhield (vrij vertaald): ‘wil men een imago, merk, beeld, perceptie echt vestigen bij de doelgroep, dan moet daar fors in geïnvesteerd worden’. Met dit programma „(on)Bekend maakt (on)Bemind’ kunnen en gaan we het verschil maken en dat rechtvaardigt en nodigt uit tot een grote inhoudelijke alsook financiële betrokkenheid van de partners achter het thema onderwijs-arbeidsmarkt voor de Haven en Industrie. Huub H.J. Kleinrouweler, directeur KMR
Rotterdam, sept. 2011
Inhoud Nut en noodzaak
4
Context
5
Uitgangspunten
7
Het programma: de basis
10
Management, coördinatie en organisatie
14
Nut en noodzaak
Uit divers onderzoek is gebleken dat er in onze regio in de Haven en Industrie de komende decennia veel goed geschoolde medewerkers in technisch en logistieke richtingen nodig zijn. Daarnaast biedt deze wereld van Haven en Industrie ook een breed pallet van mogelijkheden voor jongeren die zijn opgeleid in niet technische/logistieke richtingen.
Waarom jongeren onvoldoende voor (opleidingen richting) haven en industrie (techniek en logistiek) kiezen: Onbekendheid met deze wereld als zodanig. In tegenstelling tot vele sectoren in de maatschappij begeeft deze wereld zich grotendeels buiten het dagelijkse blikveld en ervaringsgebied van veel jongeren.
Ondanks alle inspanningen tot op heden, moeten we constateren dat we er vooralsnog niet in zijn geslaagd om de jeugd in brede context in voldoende mate te interesseren voor de kansen die de Haven en Industrie te bieden hebben. Dit begint al met de keuze van (voor-) opleiding. De wereld van ‘Haven en Industrie’ staat nog lang niet genoeg bovenaan op het lijstje van de jeugd. Jongeren moeten ‘van kinds af aan’ vertrouwd worden gemaakt met deze wereld. Hoewel het beeld van de instroom vanuit het onderwijs in Haven en Industrie er waarschijnlijk nog veel slechter uit zou zien, als we met elkaar niet alles hadden gedaan wat er al is gedaan, kan niet anders geconcludeerd worden dan dat het niet genoeg en/of effectief was/is om de uitdagingen die de toekomst in petto heeft adequaat aan te kunnen gaan. We zullen dus meer dan ‘een tandje bij moeten schakelen’ en fors moeten opschakelen. Opschakelen Dit opschakelen zal langs een aantal dimensies plaatsvinden: intensiever en completer, gestructureerder en minder vrijblijvend, aantrekkelijker / innovatief -> ‘pull’ creëren, meer verbindend, effectiever en doelmatiger. Coördinatie Dit alles vergt dan ook een gecoördineerde aanpak, juist om te borgen dat de gezamenlijke inspanningen ook maximaal zullen renderen, optimaal zijn afgestemd of zelfs kunnen worden verbonden, wordt voorkomen dat versnipperde activiteiten de facto elkaar zelfs beconcurreren. Daarom is dit programma binnen KMR als verbindend platform ontwikkeld. KMR is als platform ook de aangewezen organisatie, waar de noodzakelijke regie en coördinatie effectief kan/zal worden belegd om tot een optimale gezamenlijke inspanning, en nog belangrijker, resultaten te komen, voor wat betreft de arbeidsmarkt voor de Haven en Industrie. Succesfactoren Deze combinatie van opschakelen en een gecoördineerde uitvoering rechtvaardigt de verwachting dat we hiermee wel de gewenste resultaten gaan bereiken.
4
Verouderde en achterhaalde beelden / imago’s / feiten die nog steeds de ronde doen. We gaan ze hier bewust niet herhalen. Maatschappelijke onderwaardering van vakmanschap (m.n. mbo niveau) Voldoende ‘aantrekkelijke’ opleidingsalternatieven (totdat de arbeidsmarkt echt in het spel komt).
D Doelgroep Een volledige en adequate invulling van de arbeidsmarkt vergt zowel een afdoende instroom vanuit het onderwijs als een goed werkende zij-instroom. Dit programma richt zich in eerste instantie op het realiseren van een voldoende (kwantiteit) instroom vanuit het onderwijs naar het technisch en/of logistiek bedrijfsleven in Haven en Industrie in de regio Rotterdam-Rijnmond-Drechtsteden. Primaire doelgroep is daarom jongeren in de schoolcarrière po-vo-mbo-hbo Uit divers onderzoek is ook de grote invloed gebleken van de directe omgeving van de leerling/student: ouders, onderwijsgevenden, decanen e.d. op de keuzes die de primaire doelgroep maakt. Ergo: deze groep vormt de secundaire doelgroep. Immers adviseren en stimuleren van de jongere m.b.t. de keuzes die hij/zij moet maken: (voor-) opleiding, resp. branche, vergt ook kennis daarover en affiniteit daarmee.
Context
Concept Havenvisie 2030
In vrijwel alle scenario’s is sprake van een toenemende vraag op de arbeidsmarkt, waarbij er wel ontwikkelingen zijn naar hoger niveau en nieuwe vormen van werken.
Techniekonderwijs staat onder druk De participatie in het vmbo-techniek (basis en kader) staat m.n. in de grote(re) steden ernstig onder druk. Daarmee komt ook één van de aorta’s voor het technisch mbo in gevaar.
Bedrijfsleven Vanuit het bedrijfsleven als zodanig zijn er m.b.t. kiezen voor bèta en/of techniek diverse instrumenten beschikbaar. Op de (door KMR beheerde) site ‘TechWijs.nl’ is een groot deel van dit aanbod vermeld en toegankelijk gemaakt voor het onderwijs. Dit betreft veelal landelijk instrumentarium (meestal gericht op po en vo) voor sector en beroepsoriëntatie dat o.a. vanuit diverse branches (bijv. O+O fondsen, resp. TechniekTalent.nu) wordt aangeboden. Regionaal en/of nationaal zijn er diverse brancheweken waarin een bedrijfstak zich extra manifesteert naar en presenteert aan de doelgroepen.
Onderwijs Vanuit de diverse instellingen wordt beleid ontwikkeld en uitgevoerd voor techniekpromotie in het po en vo. In het vmbo en mbo is loopbaanoriëntatie één van de kerntaken. Studieloopbaancoaching wordt steeds verder ingevuld, waarbij ook gebruik wordt gemaakt van nieuwe instrumenten en concepten als bijv. ‘Next Step’. Uiteraard heeft ieder opleidingsinstituut de eigen open dagen. De relatie met de praktijk wordt steeds meer gelegd (gastlessen, excursies, praktijkopdrachten etc.), waardoor de wereld van Haven en Industrie explicieter in beeld komt. Tot slot bouwt onderwijsland met herkenbare Centers of Excellence door aan een transparante, maar ook aantrekkelijke (en praktijkgerichte) leeromgeving, wat bijdraagt aan een verbetering van het imago.
Rotterdam-Rijnmond In het collegewerkprogramma 2010-2014 zet Rotterdam ook sterk in op Haven, Industrie en Techniek, waaronder specifiek het voldoen aan de vraag naar arbeid in de economie, o.a. te realiseren door: verhogen van het opleidingsniveau optimalisatie van de aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt. Hiervoor worden sector- en thema-agenda’s ontwikkeld. In deze agenda’s (in ontwikkeling) staan thema’s centraal als: imago, techniek in de etalage, beroepsoriëntatie, herpositioneren techniek.
5
Context - vervolg
Dordrecht/Drechtsteden Ook Drechtsteden wordt geconfronteerd met teruglopende instroom voor vmbo-techniek en een toename van keuze voor mavo en havo in het vo, waardoor de instroom in het mbo techniek onder druk komt. Vanuit Drechtsteden wil men dit ‘counteren’ door: de opzet van een Campagne Zuid-Vleugel om beroepen in de techniek weer in beeld te brengen, het realiseren van expertisecentra en centra voor innovatief vakmanschap die ook bijdragen aan een positief imago van het technisch beroepsonderwijs, het realiseren van een beroepskolom, met daarin een vakmanschapsroute (vmbo-mbo) en een route mavohavo met een techniekprofiel, samenwerking tussen po-vo en bedrijfsleven o.g.v. voorlichting over de wereld van techniek. KMR „Samen Investeren‟ Al eerder genoemd als vertrekpunt voor, maar uiteraard is het programma ‘Samen Investeren’, zoals dat in het voorjaar door de partners is vastgesteld, ook context voor dit programma ‘(on)Bekend maakt (on)Bemind’ De pijler promotie en voorlichting onder het ‘KMR huis’ en daarmee tevens belangrijke programmalijn, is enerzijds gericht op po en vo. Daarbij gaat het om een eerste kennismaking met de brede wereld van de Haven en Industrie. Bij promotie en voorlichting op vo, mbo en hbo gaat het ook om de keuze voor technische en logistieke opleidingen en verzilvering daarvan door een baan binnen één van de sectoren waarvoor KMR zich inspant.
Uit „Samen Investeren‟ Programmalijnen: 1. Imago, voorlichting en promotie 2. Onderwijsinfrastructuur 3. Samenwerking scholen en bedrijven 4. Zij-instroom 5. Talentontplooiing 6. Lopende programma’s Meten = weten Hbo in de Haven Imago, voorlichting en promotie: ambassadeurs en jongerenraad meervoudige kennismaking door doelgroep motivatie afmaken beroepsopleiding, voorkomen voortijdig schoolverlaten kennismaking voor intermediairs innovatieve concepten meters maken Gezamenlijke ambities: 40% meer instroom in de vmbo techniek-opleidingen (met name die opleidingen, die het afgelopen decennium sterk ‘verschraald’ zijn. 20% meer instroom voor de techniek en logistieke opleidingen in mbo en hbo in de voor de arbeidsmarkt meest relevante richtingen. 20% meer verzilvering van vmbombo-hbo opleidingen richting Mainport en Industrie Cumulatief 2500 (o.a. jeugdig) werkzoekenden, na heroriëntatie, in opleiding voor of ingestroomd in de Mainport en Industrie.
Arbeidsmarktonderzoek De kennis uit ons arbeidsmarktonderzoek zal mede richting gevend zijn voor de accenten in het programma.
6
Uitgangspunten Doelgroepen en focus Doorstroom naar mbo-techniek Uit landelijk onderzoek kunnen we destilleren dat mbo-techniek opleidingen in absolute aantallen ongeveer evenveel leerlingen komen vanuit niet techniek v(mb)o vooropleidingen (waaronder ook de TL leerweg) als uit de vmbo-techniek richting. Dit illustreert het belang om ook deze opleidingen bij de samenstelling van de doelgroep niet te vergeten. De toenemende vraag naar hoger opgeleide mbo-ers (niveau 4 en mbo+) onderschrijft dit belang.
VSV in eerste jaar mbo en hbo Veel uitval in (ook technische/logistieke) mbo opleidingen en hbo opleidingen vindt plaats in het eerste jaar. Juist daar waar de eerder gemaakte keuze moet worden bevestigd, ligt het curriculum (bijna per definitie) nog het verst af van de praktijk (eerst je gereedschap ontwikkelen, dan sleutelen). Een gedegen nadere kennismaking met sectoren waar goede kansen en perspectieven liggen kan/zal bijdragen aan de motivatie om de opleiding door te zetten en daarna te verzilveren (stage, baan)
Heldere (meetbare) doelstellingen en monitoring van resultaten Waar van toepassing zullen bij de concretisering en vertaling in een jaarplan, heldere en kwantitatieve doelstellingen worden geformuleerd m.b.t. de te bereiken doelgroepen, zoals het # klassen/groepen en/of leerlingen/studenten/ouders/docenten die in/met de diverse programmalijnen moeten worden bereikt. De resultaten zullen worden gemonitord, waarbij uiteraard ook wordt gekeken in hoeverre de gezamenlijke ambities (gaandeweg) worden gerealiseerd (onderdeel van de KMR ‘meten is weten ’ programmalijn).
Zoals hierboven al aangegeven richt het programma zich primair op de doelgroep van de jongere tijdens hun schoolcarrière. Daarbij wordt in dit programma extra gefocust op die groepen die aan de vooravond staan van belangrijke keuzes m.b.t. vervolg van de opleiding (voorsorteren) en aansluitend werkgever. Juist op die momenten is beeldvorming en informatie essentieel. Aldus komen we tot een nadere focus binnen de primaire doelgroep: groep 7-8 uit het po (hier moet al een basis worden gelegd, waarop verder kan worden voortgebouwd; evt. keuze voor vakschool of bijv ‘Technasium’), onderbouw vmbo (gaan keuze maken voor sector/afdeling, hier wordt al in belangrijke mate voorgesorteerd), bovenbouw vmbo niet techniek (m.n. TL) (gaan keuze maken voor vervolgopleiding in mbo en vormen ook een belangrijk bron voor de mbo techniek en logistiek opleidingen), bovenbouw havo en vwo (studiekeuze hbo en wo), eerstejaars mbo en hbo technisch en logistieke richtingen (doorzetten). Naast deze primaire doelgroep is de omgeving van de primaire doelgroep ook zelf een (secundaire) doelgroep. Focus daarbij ligt op de omgeving op school (opleiders en begeleiders), die dan vanuit een goed eigen zicht op en kennis van de moderne wereld van Haven en Industrie het ‘juiste beeld’ en informatie over het belang van en de mogelijkheden in Haven en Industrie niet alleen richting de leerlingen/studenten, maar ook richting ouders doorgeven. Waar mogelijk en effectief zal het programma ook activiteiten herbergen waar ouders ook direct bij worden betrokken. Naast bovenstaande uitgangspunten voor de focus zullen ook de (ontwikkelingen in de) knelpunten in de aansluiting onderwijs arbeidsmarkt mede richting geven aan de inhoud van dit programma (bijv. werktuigbouwers gevraagd op mbohbo niveau). Niettegenstaande bovenstaande focus, zal het programma uiteraard ook het nodige aanbod voor de andere groepen uit de onderwijskolom moeten bevatten. Immers de wereld van Haven en Industrie herbergt (en vraagt dus) bijvoorbeeld ook meer dan alleen technici en logistieke experts, maar biedt ook kansen voor een groot pallet beroepsbeoefenaars.
Werkgebied Het werkgebied voor dit programma is vooralsnog de regio Rotterdam-RijnmondDrechtsteden.
7
Uitgangspunten - vervolg
Stellingen
Ketenaanpak We kennen allemaal het belang van de doorlopende leerlijn in het onderwijs. Met betrekking tot het informeren/enthousiasmeren van de primaire doelgroep over Haven en Industrie, zal er sprake zijn van een ‘doorlopende ervaringlijn‟.
Uitgangspunt is dat uiteindelijk iedereen die in onze regio van een beroepsopleiding afkomt meerdere malen kennis heeft gemaakt met de wereld en mogelijkheden van en binnen de Haven en Industrie. Juist door activiteiten ook meer te verbinden kan invulling gegeven worden aan deze doorlopende ervaringlijn.
Gedifferentieerde benadering Het programma is gericht op een primaire doelgroep in de leeftijd van zeg 10-20 jaar. Het aanbod zal, om effectief te zijn, dus daarbinnen inhoudelijk afgestemd moeten zijn op diverse (sub-) groepen m.b.t. leeftijd, het opleidingsniveau en de richting.
Een keuze om niet opgeleid te worden voor een beroep in de Haven of Industrie of niet in deze wereld te gaan werken moet een bewuste keuze zijn en niet ingegeven door onbekendheid met deze wereld: „(on)Bekend maakt (on)Bemind‟. Daarbij zit de kracht mede in de herhaling (en daarbij verdieping).
Uiteindelijk is ieder bedrijf in een sector/branche elkaars concurrent op de arbeidsmarkt. Voorafgaand aan dit gevecht om de gekwalificeerde schoolverlater zullen we niet alleen binnen een sector/branche maar ook intersectoraal moeten samenwerken om te zorgen voor voldoende aanbod. Anders zijn we straks allemaal verliezers.
Dit vereist een zekere mate van maatwerk, waarin plaats is voor generieke activiteiten (boeien voor de wereld van Haven en Industrie) alsook gerichte oriëntatie op beroepen en banen (binden). Een gedifferentieerde benadering betekent ook dat stijgende in de onderwijskolom het aanbod daarbij ook zal ontwikkelen van (techniek-) breed naar (meer) beroepsgericht. Daarbij zullen buitenschoolse ervaringen uiteraard wel voor een belangrijk deel binnen de wereld van Haven en Industrie van onze partners plaatsvinden.
Verbinden Het woord is al eerder gevallen. Juist door (nu nog) losstaande activiteiten waar mogelijk te verbinden kunnen ervaringen doorlopend en daarmee veel effectiever worden gemaakt. Een mooi voorbeeld daarvan is het project ‘Boten Bouwen - Vletten op de Maas’ (zie kader). Een andere dimensie van verbinden is die van specifieke activiteiten met een rode draad van sterk publiek- en publiciteitgerichte (imago) campagnes, zoals bijv. ‘Rotterdamse Haven. Motor van je carrière.’, waarin zowel aandacht voor de logistieke als de industriële kant.
8
Boten Bouwen - Vletten op de Maas In dit project bouwen een 12-tal teams van vmbo scholieren gedurende enkele maanden een stalen vlet (waarbij naast metaalbewerking ook houtbewerking en schilderen aan bod komt). De bouwers gaan tijdens de bouw ook een kijkje nemen in de wereld van de echte scheepsbouw en mogelijke vervolgopleidingen (‘vipexcursies’). Uiteindelijk gaan de vletten naar de scouting, waarmee ook tijdens de bouw wordt samengewerkt (sociale competenties). De scouting leert de bouwers ook roeien met de vletten. Dat mogen ze dan tonen tijdens de finaledag, gelinkt aan een groot maritiem evenement. En plein publiek werden de winnaars (in diverse categorieën) voor de inmiddels goed gevulde tribune in het zonnetje gezet.
Uitgangspunten - vervolg
Innovatie
Onuitwisbare (positieve) indruk
Het is in de wereld van Haven en Industrie niet altijd even makkelijk om van activiteiten gericht op deze wereld ook een onuitwisbare doe-ervaring te maken. Het huidige aanbod is ook erg versnipperd en deels kleinschalig, waardoor delen van de doelgroep nog onvoldoende worden bereikt.
Iedere ervaring van de doelgroep vanuit dit programma met de Haven en Industrie moet erop gericht zijn een onuitwisbare positieve indruk/associatie achter te laten, waarop later geoogst kan worden. Dit vereist een zekere mate van continue ontwikkeling en innovatie van het aanbod om optimaal aan te sluiten bij de belevingswereld en concentratieboog van de doelgroep.
We zullen dus nieuwe (meer geïntegreerde en gecoördineerde) formules / activiteiten moeten (door-) ontwikkelen en inzetten.
Zeker in de onderste helft van de onderwijsketen is ‟actief doen‟ daarbij een van de sleutels.
Enkele ideeën die inmiddels al op de nodige bijval kunnen rekenen: combineer een ‘excursie’ van po leerlingen met het laten maken van een fotocollage rond een bepaald thema (bezig vanaf moment dat ze de bus instappen) . De winnende klassen en winnende collages komen groots terug op een publieksevenement. Meer en specifiekere wedstrijden in de regio voor de ‘vaktoppers’ uit techniek en logistiek, waarbij de winnaars echt een podium wordt geven (vergelijk Jong Haventalent van het jaar).
Waardering laten zien en succes vieren
Nieuw is ook de doelgerichte benadering van de ouders.
In onze regio worden/zijn we weer trots op onze vakmensen (juist ook die van het mbo) en dat laten we graag zien. Optimaal gebruik maken van bestaande instrumenten We hoeven en gaan niet overal opnieuw het wiel uitvinden. Juist door, waar mogelijk, gebruik te maken van bestaand instrumentarium in aanbod en/of uitvoering (bijv. lespakketten, Futureland, EIC, maar ook bijv. JINC, Next Step, TechWijs.nl) kunnen we de doelmatigheid borgen. Dit betekent overigens niet dat bestaand aanbod / instrumentarium daarmee gevrijwaard is van verdere ontwikkeling / verbetering / innovatie. Erbij betrekken van de doelgroep zelf
Flexibel Het programma is in principe structureel, maar op voorhand niet in beton gegoten, wat zich als volgt laat vertalen: het laat, met behoud van de uitgangspunten, in de concrete implementatie op de werkvloer, genoeg ruimte voor gewenst maatwerk, in principe zullen activiteiten op ‘houdbaarheidsdatum’ bekeken worden en waar nodig een keer ‘ververst’ of zo nodig gestaakt/vervangen, er is/blijft ieder jaar de nodige ruimte voor partners om bestaande activiteiten te upgraden of (zelfs lopende het jaar nog) nieuwe activiteiten in het programma te brengen.
Niet alleen praten over / acteren naar de doelgroep, maar juist ook met hen en ze er actief bij betrekken. In de (dagelijkse) concretisering van het programma zal de door KMR geïnitieerde en thans in opbouw zijnde ambassadeursgroep een belangrijke en actieve rol gaan spelen. Effectiviteit en doelmatigheid Het gros van de activiteiten is er structureel op gericht om: echte ‘meters te (kunnen) maken’, de kosten per meter acceptabel te houden. Ten slotte: Structureel, maar wel flexibel Een meerjarenprogramma van en voor (en in belangrijke mate ook door) de partners, daarbij ook gedragen door deze partners. Dat wil zeggen: niet vrijblijvend, maar echt gecommitteerd door de inbreng van alle betrokkenen. Voldoende flexibel, zodat er ruimte blijft voor maatwerk, bijsturing en verdere ontwikkeling, alsook invoegen van nieuwe concepten.
9
Het programma: de basis
4-luik De integrale programmalijn Imago, voorlichting en promotie bestaat uit een 4-tal deellijnen, waarlangs het aanbod van informatie en ‘het ervaren’ zelf is georganiseerd: 1. gestructureerde kennismaking 2. collectieve evenementen en activiteiten 3. ‘A la Carte’ ervaring 4. pr en marketing (ondersteunend en verbindend)
Deellijn 1: gestructureerde kennismaking Deze lijn legt het fundament. Binnen deze lijn wordt de doelgroep programmatisch en gestructureerd benaderd en participeert de doelgroep in de (meervoudige) ‘kennismaking met’ Haven en Industrie (in brede zin van het woord). Met deze lijn wordt ook volop invulling gegeven aan de eerste 2 dimensies van het opschakelen: intensiever en completer, respectievelijk gestructureerd. Primaire doelgroep De kennismaking bestaat uit: buitenschoolse ‘experience’ in principe (waar mogelijk) voorafgegaan door : binnenschoolse voorbereiding en indien van toepassing opgevolgd door: o binnenschoolse follow-up en/of o afronding tijdens evenement uit deellijn 2 Voor de uitvoering van deze deellijn wordt binnen het onderwijs voldoende ruimte (‘zendtijd’) in het curriculum ingebouwd (commitment). Secundaire doelgroep Om dit intensieve programma voor de primaire doelgroep steeds succesvoller te laten zijn zal er een doorlopende voorbereidingsprogramma worden aangeboden, gericht op de besturen, directies, onderwijsgevenden en decanen van de betrokken onderwijsinstellingen. Daarmee wordt geborgd dat men het belang van het programma inziet en ook zelf daarvoor optimaal (inhoudelijk) is voorbereid. Daarvoor wordt o.a. het instrument ‘Onderwijscafé’s’ als voorbereiding en follow-up ingezet en formules als ‘Botlek by night’ en decanendagen uitgerold. Samen met de onderwijsinstellingen, alsook daartoe geëigende (maatschappelijke) organisaties, zullen in deze deellijn ook gerichte activiteiten richting ouders van de jongeren uit de primaire doelgroep worden georganiseerd. Daarmee wordt dan beoogd een olievlekwerking van nieuwe visie op/over Haven en Industrie op gang te brengen.
10
Binnenschoolse voorbereiding Hiervoor wordt een pakket samengesteld, waarbij zoveel mogelijk gebruik wordt gemaakt van bestaande lesmaterialen zoals bijv.: digitaal havenlespakket lespakket ‘Gave Haven’, leermiddelen van de kenniscentra leermiddelen van O&O fondsen (les-) materiaal van TechniekTalent.nu gastlessen Voor de uitvoering kan de school zelf zorgen of kan bijv. (vanuit het programma) JINC ingezet worden. Buitenschoolse „experience‟ Het gaat erom de leerlingen/studenten een onuitwisbare positieve kennismaking te laten ervaren. In het aanbod zitten: bezoeken aan (opleidings-) bedrijven, musea, informatiecentra etc. (waaronder Futureland, EIC, Maritiem Museum, Railz, Leonardo, e.d.), maar bijv. ook de Centers of Excellence van mbo en hbo of toonaangevende vmbo scholen met wervende infrastructuur voor Haven en Industrie (waaronder de LOC’s). De combinatie voorbereiding en buitenschoolse activiteit is maakwerk die voor iedere groep (klas) specifiek bepaald wordt. Daarbij kan ook gebruik gemaakt worden van het aanbod uit de ‘A la Carte’ (deellijn 3). Follow-up en afronding Waar mogelijk krijgt een ‘experience’ nog een binnenschools vervolg en/of afronding e tijdens een evenement uit de 2 deellijn, waarmee: wordt aangesloten bij de keuzevraag die de doelgroep voor ogen heeft (sectorkeuze, vervolgopleiding, werk), de ‘experience’ als zodanig wordt verlengd en/of wordt verbonden aan een evenement / activiteit en daarmee nog meer effect krijgt waar mogelijk ook bijdraagt aan het succes van betreffend evenement (zie eerder voorbeeld ‘Boten bouwen’).
Het programma: de basis (vervolg)
Criteria voor deellijn 2
Haven en Industrie goed in beeld gebracht. Partners betrokken en tevreden (i.g.v. bestaande activiteiten). Aansluiting bij doelgroep en hun belevingswereld. Aansluiting op onderwijs (curriculum, tijd, belasting). Uitvoerbaarheid. Zichtbaarheid in regio. Afstemming/samenwerking met andere activiteiten. Timing (plaats op de agenda) Meters maken en indicatieve ‘kosten per meter’.
Brancheweken Tijdens een Brancheweek .., Dag van .. stellen bedrijven uit de branche doorgaans ook hun poorten open voor leerlingen en studenten om het bedrijf te bezoeken. Een aantrekkelijke en ook sympathieke formule. Maar de formule heeft niet altijd het gewenste of beoogde resultaat, als de gekozen week teveel conflicteert met het curriculum van de onderwijsinstellingen. Wellicht een idee om (naast het open huis aanbod tijdens de brancheweek) met elkaar ook door het jaar heen aanbod te realiseren als er op een school een soort ‘brancheweek’ op de rol staat.
Activiteitenagenda De evenementen en activiteiten uit deellijn 2 vormen de kern voor de activiteitenagenda die KMR voor en namens de partners op haar website voert. Daarmee wordt inzichtelijk wat partners in KMR, samen ‘op de mat’ brengen. Verder laat deze agenda ook activiteiten zien, die gericht zijn op het verbinden van de doelgroep met Haven en Industrie, maar niet direct expliciet onderdeel uitmaken van deellijn 2. Zodoende wordt een nog completer beeld gegeven van de activiteiten door het jaar heen in (of voor partijen uit) onze regio. Essentieel voor een zo goed mogelijk gecoördineerde planning van de activiteiten.
Deellijn 2: Collectieve evenementen en activiteiten Deze deellijn omvat een pallet evenementen en activiteiten; het actief (projectmatig) manifesteren/participeren in (onderdelen van) grootschalige evenementen (o.a.) o Skills Masters (o.i.d.) o WereldHavenDagen o Game On Techniek Generieke projecten en formules (o.a.) o Brains@Work (familie van diverse formules) o Pressure Cooker o Van Rotta tot Roffa o Make a Move – (Haven-) dag o (Mainport) Talenten Diner o (Mainport) Meewerk Dagen Projecten met ook duidelijk wedstrijd karakter (o.a.) o First® Lego® League Rijnmond o Boten Bouwen - Vletten op de Maas o (junior) Vakkanjers / Skills Best Men o Jong Haventalent Activiteiten specifiek gericht op dwarsdoorsneden (bijv. meisjes, allochtonen) van de doelgroep (o.a.) o Hoge hakken in de Haven o Girls Day (richting haven en techniek) Binnenschoolse bedrijvenmarkten (haven en techniek) o naar voorbeeld van de succesvolle MKBTechniek bedrijvenmarkt bij HR. Brancheweken –dagen o afhankelijk van aard en opzet zullen deze een expliciete uitwerking in deze deellijn krijgen, alsook invulling kunnen geven aan deellijn 1 en/of deellijnen 3 & 4. Het zichtbaar waarderen van ‘vakmanschap in spe’ (mbo en hbo) en bewezen talent/prestatie, alsook de opleiders (docenten, bedrijven) o naar voorbeeld van ‘mbo-uitblinker’, zoals door Da Vinci ingevuld. Het aanbod in deze deellijn kan individueel of collectief worden ervaren. Kenmerkend is dat het aanbod niet gericht is op slechts 1 klas/groep (de benadering in lijn 1 en facultatief in lijn 3), maar als zodanig in de uitvoering voor bredere deelname van de doelgroep open staat. Deels kan dit aanbod uiteraard ook terugkomen/ingezet worden in andere deellijnen (bijv. excursies i.k.v. brancheweken /- dagen, die als klas te boeken zijn, maar ‘gelijktijdig’ als event voor meerdere klassen openstaat ). Hoewel wij in dit stadium nog niet pretenderen de volledige ‘agenda’ al voor ogen te hebben, is in de bijlage al wel de kern opgenomen, voor zover dit bestaande evenementen en projecten en activiteiten betreft, resp. formules die (verdere) uitrol verdienen. Daarbij is aangegeven welke (primaire) doelgroep(en) bereikt worden.
11
Het programma: de basis (vervolg)
Deellijn 3: „A la Carte‟
TechWijs.nl
In deze deellijn wordt aanbod voor ‘experiences’ verzameld, dat door individuele scholen/groepen ‘A la Carte’ kan worden geboekt. Hiervoor zal het instrument TechWijs, dat landelijk als een voorbeeld van een ‘best practice’ wordt gezien, verder worden ontwikkeld en gevuld.
Op de door KMR beheerde website TechWijs.nl staat nu al een aanbod van ca. 60 bedrijven, die excursies en/of gastlessen aanbieden. Essentieel voor dit gedifferentieerde aanbod op TechWijs is dat de aanbieders zijn begeleid bij het ontwikkelen van een goed scorende activiteit/ervaring voor de doelgroep. Dit heeft zeker bijgedragen aan de sterke reputatie die TechWijs ook buiten onze regio heeft. Ook het faciliteren van het vervoer is een kritische succesfactor van de TechWijs benadering.
Deze A la Carte deellijn kan/zal niet alleen ook in deellijn 1 ingezet kunnen worden, maar biedt uiteraard ook de mogelijkheid voor partners om ‘zelf aan het koken te slaan’ en passend aanbod te ontwikkelen en via deze deellijn aan te bieden. De aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt is geen vrijblijvende exercitie meer. Hoewel ‘A la Carte’ keuzevrijheid biedt in het menu, zullen er wel afspraken gemaakt moeten worden dat er ‘zowel gekookt alsook geconsumeerd gaat worden’. Bedrijvenkringen Goed werkende bedrijvenkringen verbonden aan het voonderwijs, zijn een belangrijk instrument in de promotie van en voorlichting over het bedrijfsleven in haven en industrie. In de regio zijn inmiddels een 6-tal (nu ook Technet) kringen actief en een handvol in ontwikkeling. Deze kringen zijn door KMR ontwikkeld en zullen verder (door-) ontwikkeld (en m.b.t. vertegenwoordigde branches ook verbreed) moeten worden. Daarbij kan/moet het aanbod vanuit de aangesloten bedrijven, zoals opgenomen in de diverse activiteitenprogramma’s van de kringen, ook in hoge mate geïntegreerd worden in het ‘A la Carte ’ aanbod in deellijn 3 .
De verdere ontwikkeling betreft doelgroepen (nu nog vooral po en vo, straks ook mbo en hbo), alsook breedte en diepte van aanbod . Denk daarbij ook aan aanbod vanuit onderwijsinstellingen en de Centers of Excellence zelf.
Technet en TechniekTalent.nu TTN.nu is gericht op het enthousiasmeren van jongeren voor techniek in brede zin en ziet in de Technet kringen een belangrijke portal voor de materialen die TTN.nu ontwikkelt en wil inzetten. Hier ligt in ons gebied een waardevolle schakel om landelijke inspanningen o.g.v. promotie techniek ook goed regionaal te laten landen.
Met ondersteuning vanuit TechniekTalent.nu kan dit verder worden uitgebouwd. Bereik (jaarlijkse doelstelling)
Bereik Met de activiteiten uit dit programma willen we structureel jaarlijks ruim 10.000 leerlingen/studenten direct bereiken met een ‘experience’ (met name lijn 1 en 3), waarvan we er jaarlijks ruim 600 begroten. Daarnaast (en uiteraard deels overlappend en niet direct kwantificeerbaar) wordt nog eens een grote groep direct/indirect bereikt via de activiteiten uit deellijn 2.
leerlingen/ studenten po
4.000
300
vmbo (basis/kader) onderbouw 1.500
75
vmbo-GL/TL bovenbouw
1.500
75
havo/vwo bovenbouw
1.500
75
mbo
1.200
60
hbo
600
30
10.300
615
Totaal
12
buitenschoolde experiences
Het programma: de basis (vervolg)
“Rotterdamse haven. Motor van je carrière”. Dat is het thema van de nieuwe campagne om jongeren te wijzen op de Rotterdamse haven als place to be voor een uitdagende en interessante carrière. Deze campagne is een initiatief van KMR, Deltalinqs en het Havenbedrijf Rotterdam is gelanceerd op de Wereldhavendagen.
Deze campagne is bedoeld als ondersteuning voor bestaande initiatieven.
Naranjina Deze jeugdserie draait om Naranjina, een onstuimig en doortastend meisje dat de halve wereld over heeft gevaren om haar ouders te vinden. Tijdens haar zoektocht is ze beland in de Rotterdamse haven. De serie is afgelopen zomer opgenomen in de Rotterdamse haven en brengt o.a. de wereld van de haven (decor) en techniek (middels één van de karakters) op een natuurlijke wijze in beeld bij de doelgroep. Rond de serie zal er, in samenwerking met de producent, de nodige pr (o.a. website) en follow up (bijv. spel) worden ontwikkeld om de doelgroep nog langer en intensiever te binden.
Deellijn 4: PR en marketing De deellijnen 1-3 vormen de kern van het voorlichting en promotieprogramma. In deze, meer ondersteunende deellijn 4 wordt ingezet op: periodieke ‘advertising’, aansluitend op de activiteitenagenda, om belangstelling voor herkenbaarheid van activiteiten en branding te vergroten. substantiële (positieve) exposure (rondom activiteiten en evenementen (m.n. uit deellijn 2) in de (traditionele en sociale) media, om systematisch bij te dragen aan een verbetering van het imago, branding van activiteiten; zo wordt bijv. ‘Motor van je carrière’ actief ‘ingevlochten’ in diverse (‘havengerichte’) activiteiten, waardoor er een zichtbare en herkenbare rode draad ontstaat die wijst op de haven en deze verankert bij de doelgroep, uitnutten van pr-activiteiten, zoals rond de tv-serie Naranjina.
Speciale aandachtsgebieden Met het instrumentarium uit het integrale programma zal ook waar nodig extra intensief invulling worden gegeven aan dergelijke activiteiten (voor zover Haven en Industrie / Techniek / Logistiek gerelateerd), zoals deze moeten worden ontplooid in speciale aandachtsgebieden, resp. uitvoeringsprogramma’s en thema agenda’s. Denk daarbij bijv. aan: Nat. programma Kwaliteitssprong Zuid, de Zuidvleugel campagne in Drechtsteden en Rotterdam Carrièrestad. Daarmee wordt dan synergie geborgd en voorkomen dat activiteiten elkaar anders ongetwijfeld (en contraproductief ) tegen gaan komen in het veld.
KMR Jongerenpanel / Ambassadeurs Jongerenpanel / Ambassadeurs Dit instrument is expliciet door minister Kamp, namens zijn collega van OC&W genoemd, toen hij in het voorjaar de situatie in Rotterdam schetste in antwoord op kamervragen over de aansluiting onderwijs en werken in de haven.
KMR werft en betrekt daarna een groep jongeren (dwarsdoorsnee, m.n. uit onderwijskolom), die KMR als platform gaan ondersteunen. Daartoe zullen zij ook een extensief kijkje in de keuken van haven en industrie krijgen. Met deze groep worden concepten voor activiteiten getoetst (praten met de doelgroep), maar nog belangrijker zij krijgen ook een actieve rol en verantwoordelijkheid in het ontwikkelen van concepten, resp. bij uitvoering van activiteiten (gastlessen, begeleiding groepen, publieke optredens etc.). Ergo, onze adviseurs, creatieve collega’s en rolmodellen (vanuit hun enthousiasme en bijv. stageervaringen).
13
Management, coördinatie en organisatie
Uitvoeringsorganisaties
Programmamanagement en regie Het programmamanagement en de regie/coördinatie over de activiteitenagenda en de in te zetten uitvoeringsorganisaties en instrumenten wordt belegd bij KMR. KMR ontwikkelt, samen met de partners, het beleid aangaande en bewaakt de uitvoering op programmaniveau. Waar nodig en wenselijk zal KMR ook instrumenteel zijn bij het aanvragen/verkrijgen van subsidies van derden als (tijdelijke) cofinanciering van het programma (zie verderop onder financiering). Waar nodig signaleert KMR blinde vlekken in het programma en neemt zij initiatieven om hierin samen met partners te voorzien, door het (mede) initiëren en ontwerpen van concepten voor nieuwe (gewenste) activiteiten, die, nadat ze zijn ontwikkeld, dan uiteraard een plaats krijgen op de agenda.
Samenwerking Het is essentieel dat KMR met de, vanuit dit programma ingezette, uitvoeringsorganisaties één doorlopende werklijn vormt. Daardoor kan gezamenlijk op ieder niveau geschakeld worden en blijven de ervaring in het veld / op de vloer ook transparant en beschikbaar voor alle betrokkenen, waaronder ook KMR als regisseur/coördinator.
14
Binnenschools Waar mogelijk wordt (in deellijn 1) de buitenschoolse ‘experience’ binnenschools voorbereid a.d.h.v. lesmateriaal (waaronder in dit kader ook oriëntatie-tools). Desgevraagd en indien wenselijk kan daarvoor ondersteuning worden ingezet om specifiek invulling te geven aan deze binnenschoolse voorbereiding Momenteel zijn daartoe in de regio al verschillende organisaties actief. Denk aan bijv. JINC (Rotterdam Zuid), CED groep (regio). Met hun ervaring zouden deze organisaties ook aangewezen uitvoeringsorganisaties kunnen zijn om vanuit dit programma de gevraagde ondersteuning in te vullen. Buitenschools Gezien haar ervaring en toegang tot het bedrijfsleven (vooralsnog m.n. haven gericht), ligt het voor de hand om voor de buitenschoolse ‘experiences’ het EIC daarvoor als centrale uitvoeringspartner op te lijnen. Voor specifieke projecten/onderdelen zullen uiteraard ook andere uitvoerders ingezet kunnen worden.
