Plan
van
aanpak
Themadag
en
workshops
“FUSIE”
Datum
Document
Training
Periode
Docent
Projectleden
:
:
Plan
van
aanpak
workshop
:
Train
de
trainer
:
periode
1,
collegejaar
2007
‐
2008
:
Antje
Schram
:
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Inhoudsopgave
1. 2. 3.
Inleiding.................................................................................................................................... 3 Thema
en
doel ......................................................................................................................... 3 Opbouw
dag ............................................................................................................................. 4 Workshop
A:
Motiveren
van
medewerkers
tijdens
verandering................................................... 5 Workshop
C:
Interne
communicatie
bij
veranderingen................................................................. 5 Workshop
C:
Motivatietheorieën .................................................................................................. 5 4. Opbouw
Workshop
A ............................................................................................................... 6 Bijlage
a:
IJsbreker ......................................................................................................................... 7 Bijlage
b:
Inleiding
workshop
en
toelichting
centraal
thema......................................................... 8 Bijlage
c:
werkvorm
“Oefenen
met
oa.
weerstand” ...................................................................... 9 Bijlage
d:
theorie
“Badkuipmodel
Kübler‐Ross” .......................................................................... 10 Bijlage
e:
hand‐out
workshop
“Motiveren
van
mensen
bij
veranderingen” ............................... 11 5. Bijlage
1:
Theorie
motiveren
van
medewerkers .................................................................... 12 6. Bijlage
2:
Persoonlijke
leerdoelen
projectleden..................................................................... 15 7. Bijlage
3:
Literatuurlijst .......................................................................................................... 16
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
2
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
1.
Inleiding
Voor
onze
opdrachtgever,
ABN
Amro,
hebben
wij
een
themadag
georganiseerd.
De
aanleiding
voor
de
opdracht
is
het
feit
dat
zij
gaan
fuseren.
Deze
verandering
brengt
grote
onderzekerheid
met
zich
mee.
Het
is
nog
niet
duidelijk
met
welke
partij(en)
de
bank
gaat
fuseren,
en
welke
gevolgen
dit
met
zich
mee
zal
brengen.
Veel
werknemers
weten
niet
eens
of
ze
hun
baan
kunnen
behouden.
Een
periode
die
veel
onzekerheid
en
onrust
veroorzaakt.
ABN
Amro
heeft
ons
gevraagd
voor
een
deel
van
de
managers
van
het
concern
–
de
managers
van
de
Financial
Centers
–
een
inspirerende
themadag
te
organiseren.
2.
Thema
en
doel
De
deelnemers
–
allen
leidinggevenden
bij
ABN
Amro
–
worden
blootgesteld
aan
veel
en
heftige
veranderingen.
De
ophanden
zijnde
fusie
heeft
veel
voeten
in
de
aarde
en
vraagt
om
veel
improvisatievermogen
van
de
managers.
De
fusie
is
het
centrale
thema
van
de
dag.
Als
doelstellingen
voor
de
dag
geldt
dat
de
deelnemers
aan
het
eind
beter
op
hun
netvlies
hebben
hoe
zij
kunnen
omgaan
met
de
verandering,
en
dan
met
name
op
het
gebied
van
het
motiveren
van
hun
medewerkers
en
het
ombuigen
van
de
onvermijdelijke
weerstand.
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
3
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
3.
Opbouw
dag
De
managers
van
alle
ABN
Amro
Financial
Centers
in
Noord‐Holland
hebben
vandaag
een
trainingsdag
met
als
thema
de
fusie.
Tijdens
deze
dag
worden
ze
onder
andere
geïnformeerd
over
de
laatste
stand
van
zaken,
krijgen
ze
te
horen
aan
welke
geheimhoudingsregels
zij
zich
moeten
houden
en
worden
ze
getraind
in
het
omgaan
met
de
onzekerheid
en
alle
gevolgen
binnen
hun
filiaal.
Het
dagprogramma
ziet
er
als
volgt
uit:
09.00
–
09.30
uur
Ontvangst
met
koffie
en
thee
09.30
–
09.45
uur
IJsbreker
van
de
dag
09.45
–
10.00
uur
Woord
van
welkom
door
regiovoorzitter
en
uitleg
dagprogramma
10.00
–
11.00
uur
Presentatie
over
de
laatste
stand
van
zaken
van
de
fusie
door
R.
Groenink
11.00
–
11.30
uur
Mogelijkheid
om
vragen
te
stellen
11.30
–
11.50
uur
Pauze
met
koffie/thee
en
een
klein
hapje
11.50
–
12.00
uur
Aanwezigen
indelen
in
3
workshopgroepen
12.00
–
13.00
uur
Workshop
A/B/C,
ronde
1
13.00
–
14.00
uur
Lunch
14.00
–
15.00
uur
Workshop
A/B/C,
ronde
2
15.00
–
16.00
uur
Workshop
A/B/C,
ronde
3
16.00
–
16.20
uur
Pauze
met
koffie/thee,
fris
en
een
hapje
16.20
–
17.00
uur
Plenaire
sessie:
samenvatting
van
de
dag
en
de
workshops,
uitleg
cyclus
trainingsdagen,
afsluiting
17.00
–
20.00
uur
Borrel
met
warm
en
koud
buffet
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
4
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Workshop
A:
Motiveren
van
medewerkers
tijdens
verandering
In
deze
workshop
worden
de
deelnemende
leidinggevenden
geconfronteerd
met
diverse
negatieve
gevoelens
die
medewerkers
gedurende
veranderingen
kunnen
ervaren.
Er
wordt
geoefend
met
acteurs.
Hierna
wordt
inhoudelijke
en
theoretische
uitleg
gegeven
over
de
verschillende
fasen
die
mensen
tijdens
veranderingen
doorlopen.
Workshop
B:
Interne
communicatie
bij
veranderingen
Deze
workshop
legt
de
nadruk
op
het
belang
van
communiceren
tijdens
veranderingen,
en
hoe
dit
(het
beste)
gedaan
kan
worden.
Manieren
van
communiceren
binnen
teams
komen
aan
de
orde,
en
er
worden
enkele
communicatietheorieën
besproken.
Er
wordt
in
de
werkvorm
geoefend
met
de
zgn.
“Twee
kolommen
methode”:
Samen
met
de
deelnemers
wordt
er
in
twee
kolommen
een
inventarisatie
gemaakt.
In
de
linkerkolom
inventariseren
we
alle
nadelen
van
veranderingen
(de
fusie).
Wanneer
alle
nadelen
behandeld
zijn
beginnen,
benoemen
we
in
de
rechterkolom
de
voordelen.
Na
het
invullen
van
de
respectievelijke
kolommen
worden
deze
besproken,
zonder
oordelen
of
meningen
aan
de
benoemde
onderwerpen
te
hangen.
Na
het
invullen
van
beide
kollommen
wordt
samen
met
de
medewerkers
uitgezocht
hoe
de
verandering
zo
kan
worden
aangepast
dat
de
voordelen
goed
uit
de
verf
komen
en
dat
er
nog
weinig
problemen
zijn
met
de
nadelen.
Workshop
C:
Motivatietheorieën
De
derde
workshop
behandelt
het
motiveren
van
mensen.
Samen
met
de
deelnemers
wordt
een
werkvorm
gehouden
waarbij
op
creatieve
wijze
uiting
moet
worden
gegeven
aan
alle
mogelijke
vormen
van
motivatie
die
de
deelnemers
mogelijk
ervaren.
Met
behulp
van
allerhande
schrijf‐,
plak‐
en
knutseltools
krijgen
de
deelnemers
inzicht
in
de
motivaties
van
henzelf
en
hun
collega’s.
Hierna
is
er
aandacht
voor
de
theoretische
benadering
van
o.a.
Maslow.
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
5
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
4.
Opbouw
Workshop
A
Tijd
Onderdeel
Wie
Hulpmiddelen
0
Voorbereiden
workshop/ruimte
Projectleden
5
min
IJsbreker
Projectleden
Pc
met
beamer
Zie
bijlage
a
2
min
en
boxen
Inleiding
workshop
en
toelichting
centraal
thema
Projectleden
‐
Projectleden
acteurs
Projectleden
‐
Projectleden
PowerPoint
Zie
bijlage
b
25
min
Werkvorm:
oefenen
met
gevoelens
van
o.a.
weerstand
m.b.v.
een
acteur
Zie
bijlage
c
5
min
Evaluatie
van
de
werkvorm
door
trainers
en
deelnemers
15
min
Theorie:
Badkuipmodel
van
Kübler
Ross
Zie
bijlage
d
presentatie
5
min
Vragen
beantwoorden
Projectleden
‐
3
min
Samenvatting
van
de
workshop
en
afsluiting
Projectleden
hand‐outs
Zie
bijlage
e
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
6
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Bijlage
a:
IJsbreker
De
ijsbreker
bestaat
uit
een
humoristisch
filmpje
van
een
aantal
minuten,
met
als
onderwerp
het
omgaan
met
klachten
en
het
motiveren
van
werknemers.
Bekijk
het
filmpje
op:
http://nl.youtube.com/watch?v=89OeXl3_4R4
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
7
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Bijlage
b:
Inleiding
workshop
en
toelichting
centraal
thema
De
fusie…
Er
staat
nogal
wat
te
gebeuren
de
komende
tijd.
En
wetende
dat
mensen
over
het
algemeen
wars
van
verandering
zijn,
kunnen
we
nog
wel
wat
weerstand
verwachten.
Precies
daarover
gaat
deze
workshop.
We
nemen
de
leidinggevenden
mee
aan
de
hand
om
ze
zicht
te
geven
op
mogelijke
emoties
die
bij
hun
medewerkers
zullen
voorkomen.
Het
gesproken
deel
van
de
workshop
start
overigens
met
een
korte
presentatie
van
de
trainers
en
uitleg
over
de
huisregels
(zoals
respect
voor
elkaar,
mobiele
telefoon
op
stil,
vragen
altijd
tussendoor
stellen
etc.).
De
wortel
of
de
stok...
Mensen
motiveren
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
8
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Bijlage
c:
werkvorm
“Oefenen
met
o.a.
weerstand”
De
werkvorm
in
Workshop
A
wordt
uitgevoerd
met
behulp
van
een
aantal
acteurs.
Deze
zorgen
voor
een
(al
dan
niet)
realistische
nabootsing
van
de
werkelijkheid.
Het
is
de
bedoeling
dat
de
deelnemers
geconfronteerd
worden
met
gevoelens
van
angst,
onvrede,
onrust,
opstand
en
gelatenheid
zoals
die
bij
hun
medewerkers
kunnen
voorkomen
in
deze
tijd
van
verandering.
De
acteurs
gedragen
zich
als
werknemer
met
een
of
meer
van
deze
(extreem
vormgegeven)
gedragingen.
De
deelnemers
moeten
de
situatie
naar
een
positieve
situatie
zien
om
te
buigen.
Dit
zorgt
voor
oefening
in
onder
andere
de
onderstaande
vaardigheden:
• observeren
• feedback
geven
• leiderschap
• rollenspel
• omgaan
met
eigen
en
andermans
emoties
• incasseren
• creativiteit
Doordat
de
acteurs
nogal
overdreven
reageren
heeft
de
workshop
een
goed
oefengehalte,
en
bovendien
kan
de
humor
enige
lucht
in
de
oefening
brengen.
De
werkvorm
duurt
ongeveer
een
half
uur,
inclusief
evaluatie.
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
9
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Bijlage
d:
theorie
“Badkuipmodel
Kübler‐Ross”
De
medewerkers
voelen
zich
vaak
niet
serieus
genomen,
gepasseerd,
overlopen,
hun
belangen
worden
geschaad
of
zien
de
zin
niet
in
van
de
verandering.
Of
omdat
het
doel
hen
niet
duidelijk
is,
of
omdat
zij
vrezen
eventuele
nieuwe
eisen
/veranderingen
niet
aan
te
kunnen.
Zaken
die
een
tegenwerkende
houding
of
afhoudende
houding
tot
een
logische
reactie
op
de
veranderingen
bewerken.
Weerstand
bij
veranderingen
komt
vaak
voort
uit
onbegrip
over
het
waarom,
wat
en
hoe.
Belangrijk
is
deze
signalen
serieus
te
nemen
en
niet
aan
de
kant
te
schuiven
als
niet
ter
zake
doende.
Deze
signalen
kunnen
juist
duidelijk
maken
waar
de
strategie
in
bijgesteld
moet
worden.
Een
eerste
belangrijk
aspect
is
dan
ook
luisteren.
Alleen
zo
kun
je
achter
de
aard
van
de
weerstand
komen.
De
inhoud
van
de
weerstand
geeft
dan
aan
voor
elke
aanpak
gekozen
wordt.
Redenen
om
aandacht
te
geven
aan
weerstand;
• De
verandering
is
niet
in
het
belang
van
medewerkers
• Onduidelijkheid
• Medewerkers
denken
dat
het
beter
kan
• Angst
niet
aan
de
nieuwe
eisen
te
kunnen
voldoen
• Zich
niet
serieus
genomen
voelen
• Men
ziet
de
zin
van
de
verandering
niet
in
• Fase
in
individueel
veranderingsproces
(men
moet
wennen
aan
het
nieuwe)
badkuip
Denial:
‘Dat
loopt
zo’n
vaart
niet
volgens
mij’
(ontkennen)
Anger:
‘Moeten
wij
opdraaien
voor
hun
fouten?’
(woede)
Bargaining:
‘Het
moment
is
nu
vooral
erg
ongelukkig…’
(onderhandelen)
Depression:
‘Ik
geef
het
op,
ze
luisteren
toch
niet’
(depressie)
Acceptance:
‘Ik
laat
het
maar
gewoon
op
me
af
komen’
(berusting),
en
‘Kijk,
er
zitten
ook
wel
voordelen
aan’
(aanvaarding)
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
10
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Bijlage
e:
hand‐out1
workshop
“Motiveren
van
mensen
bij
veranderingen”
U
bent
een
professional.
ABN
Amro
is
blij
met
uw
leidinggevende
capaciteiten.
Maar
wij
erkennen
tevens
dat
vaardigheden
getraind
moeten
worden.
Kennis
bijgespijkerd
moet
worden.
In
de
workshop
“Motiveren
van
mensen
bij
veranderingen”
heeft
u
een
kijkje
kunnen
nemen
in
de
zaken
die
mensen
drijven,
hen
motiveren.
De
interactie
met
de
acteur(s)
heeft
u
in
de
gelegenheid
gesteld
te
oefenen
met
het
omgaan
met
emoties
en
drijfveren
van
uw
medewerkers.
In
aansluiting
op
de
theorie
van
deze
workshop
bieden
wij
u
nog
graag
een
extra
tool
om
te
kijken
naar
de
motivatoren
van
medewerkers:
De
7
bronnen
van
arbeidsvreugde
naar
de
theorie
van
Kees
Kouwenhoven
zijn
zaken
die
mensen
in
beweging
krijgen,
hen
motiveren.
De
bronnen
zijn
gebaseerd
op
de
piramide
van
Maslow.
Er
is
echter
een
belangrijk
verschil,
namelijk
dat
Kouwenhoven
geen
hiërarchie
in
de
schijven
kent.
Alle
fasen
zijn
even
belangrijk,
en
geen
enkele
bron
zou
geheel
genegeerd
mogen
worden.
1
NB:
deze
hand‐out
is
een
onderdeel
van
een
groter
geheel,
namelijk
een
naslagwerk
dat
alle
deelnemers
aan
het
eind
van
de
dag
uitgereikt
krijgen.
In
de
dagbeschrijving
wordt
niet
alleen
kort
teruggeblikt
op
de
belangrijkste
doelen,
maar
kan
de
deelnemer
tevens
de
belangrijkste
theorieën
terugvinden.
Daarnaast
biedt
het
naslagwerk
informatie
over
de
komende
fusie,
voor
zover
dit
bekend
is.
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
11
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
5.
Bijlage
1:
Theorie
motiveren
van
medewerkers2
Motivatie
is
een
lastig
iets.
Teveel
motivatie
lijkt
leuk,
maar
is
in
de
praktijk
net
zo
min
goed
als
te
weinig
motivatie.
Er
wordt
daarnaast
vaak
gezegd
dat
managers
hun
mensen
moeten
motiveren,
maar
wat
wordt
daarmee
bedoeld?
Hoe
belangrijk
is
motivatie?
In
de
meest
algemene
zin
betekent
motivatie
dat
iemand
wordt
aangezet
tot
actie.
Zolang
een
medewerker
goed
werk
laat
zien
is,
ben
je
als
leidinggevende
vaak
wel
over
de
medewerker
te
spreken.
Anders
wordt
het
wanneer
de
motivatie
van
een
medewerker
beneden
peil
is
‐
de
prestaties
zullen
dan
achteruitgaan.
Wanneer
medewerkers
goed
werk
afleveren,
trek
je
als
leidinggevende
meestal
de
conclusie
dat
het
wel
goed
zit
met
de
motivatie.
Leidinggevenden
maken
echter
vaak
dezelfde
fout
als
hun
eigen
managers:
ze
weten
maar
weinig
van
het
motivatiepatroon
van
de
medewerker.
Pas
als
ze
stilstaan
bij
de
factoren
die
hun
eigen
enthousiasme
en
hun
eigen
gedrevenheid
bepalen,
begrijpen
ze
wat
motivatie
eigenlijk
is.
Vrijwel
altijd
hebben
motivatiepatronen
betrekking
op
zaken
die
verder
gaan
dan
de
functie
of
bepaalde
taken.
Mensen
raken
gemotiveerd
door
zaken
als:
• macht
• betekenis,
waarde
van
het
werk
• deskundigheid
• creativiteit
• verbondenheid
met
groep
• autonomie,
beslissingsruimte
of
regelcapaciteit
• zekerheid
• status
• materiële
beloning
Volgens
de
theorie
van
Maslow,
een
bekende
psycholoog
uit
de
jaren
‘60,
komt
de
motivatie
die
mensen
uit
hun
werk
halen,
pas
aan
de
orde
als
aan
alle
andere
vormen
van
motivatie
voldaan
is:
een
dak
boven
je
hoofd,
voedsel,
veiligheid
en
aandacht.
Toch
is
voldoening
uit
je
werk
halen
erg
belangrijk.
Dat
merken
de
meeste
mensen
niet
eerder
dan
dat
ze
'balen
van
hun
werk'.
Als
die
onvrede
ernstige
vormen
aanneemt
loop
je
het
risico
op
overspannenheid
of
een
burn‐out.
Piramide
van
Maslow
2
Behorend
bij
workshop
B
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
12
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
Dissatisfiers
en
stressoren:
als
ze
er
zijn,
verminderen
ze
je
werkplezier
Sommige
taken
hebben
bepaalde
demotiverende
kenmerken.
Denk
aan
het
langdurig
uitvoeren
van
routinematige
taken
of
een
aanhoudend
te
hoge
werkdruk.
Ook
zijn
er
veel
beroepen
waarbij
je
de
hele
dag
achter
de
computer
zit.
In
andere
functies
ervaren
mensen
dat
ze
te
weinig
mogelijkheden
hebben
om
hun
eigen
werk
te
organiseren
of
de
kwaliteit
ervan
te
beïnvloeden.
Ook
de
werkomgeving
kan
leiden
tot
ontevredenheid.
Denk
aan
stressoren
zoals
geluidsoverlast
of
een
te
hoge
temperatuur.
Dergelijke
zaken
dragen
bij
aan
een
vermindering
van
de
tevredenheid
over
het
werk
en
worden
ook
wel
dissatisfiers
genoemd.
Ze
horen
te
ontbreken
in
een
normale
werksituatie
en
dus
sta
je
er
niet
bij
stil
als
dat
inderdaad
het
geval
is.
Maar
als
er
wel
dissatisfiers
zijn,
zoals
een
slechte
relatie
met
je
baas,
dan
werken
ze
demotiverend
en
zijn
ze
niet
tot
nauwelijks
te
compenseren
door
bijvoorbeeld
een
goed
salaris.
Het
motiverende
effect
van
een
salarisverhoging
duurt
overigens
hooguit
enkele
maanden.
Satisfiers:
als
ze
er
zijn,
verhogen
ze
je
werkplezier
Medewerkers
halen
bevrediging
uit
persoonlijke
ontwikkeling,
successen,
erkenning,
gezag
of
autoriteit,
het
vermogen
resultaten
te
boeken,
kennis
te
bezitten
en
in
te
zetten,
enzovoort.
Deze
positieve
zaken
verhogen
je
werkplezier
wanneer
ze
aanwezig
zijn.
Ze
worden
ook
wel
satisfiers
genoemd.
Maar
wanneer
deze
factoren
wegvallen,
ontstaat
ontevredenheid
en
frustratie.
Gebrek
aan
uitdaging,
gebrek
aan
duidelijkheid
over
je
baan,
te
weinig
uitzicht
op
doorgroeimogelijkheden
zijn
typische
zaken
die
kunnen
leiden
tot
demotivatie.
Demotivatie
Gedemotiveerde
medewerkers
zijn
vaker
negatief
over
het
werk,
de
afdeling
of
het
bedrijf.
De
kans
bestaat
dat,
hoewel
ze
over
alle
competenties
beschikken,
hun
prestaties
minder
goed
worden.
Ook
ontstaan
er
gemakkelijker
conflicten.
Gefrustreerde
medewerkers
staan
binnen
de
kortste
keren
bij
je
eigen
leidinggevende
of
bij
de
directeur
in
de
kamer
om
hun
beklag
te
doen
over
de
gang
van
zaken.
Het
zijn
allemaal
uitingen
van
werknemers
die
hun
onvrede
kwijt
moeten.
Waardoor
raken
medewerkers
gedemotiveerd?
• gebrek
aan
competenties
(kennis,
vaardigheden,
inzichten)
• gebrek
aan
feedback
over
de
resultaten
• gebrek
aan
uitdagingen
• gebrek
aan
duidelijke
doelstellingen
• sterke
afhankelijkheid
van
anderen
• gebrek
aan
persoonlijke
waardering
• eentonigheid
in
de
taken
• gebondenheid
aan
de
werkplek
• slechte
relatie
met
leidinggevende
en/of
collega’s
• onduidelijkheid
over
verantwoordelijkheden
• langdurig
te
hoge
werkdruk
• onduidelijkheid
over
werkgelegenheid
of
loopbaanperspectief
• slechte
arbeidsomstandigheden
• slechte
beloning
• oneerlijke
verhoudingen
(voortrekkerij)
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
13
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
• •
intimidatie/ongewenste
intimiteiten
privéproblemen
(financieel,
sociaal,
etc.)
Hoe
zie
je
dat
iemand
gedemotiveerd
is?
• te
laat
komen
• onverschilligheid
• agressief
gedrag
• toenemend
aantal
fouten
• niet
halen
van
deadlines
• niet
nakomen
van
afspraken
• uitstellen
van
taken
• openlijk
in
twijfel
trekken
van
nut/zin
van
taken/opdrachten
• opdrachten
anders
uitvoeren
dan
bedoeld
• kortdurend
ziekteverzuim
• chronische
gezondheidsklachten
• onaangekondigde
afwezigheid
• lummelen
• roddelen,
stemmingmakerij
• defensieve
lichaamstaal/non‐verbale
communicatie
• klagen
• externe
attributie
(falen
toeschrijven
aan
derden)
• saboteren/traineren/frustreren
van
processen
• achterhouden
van
informatie
• eigen
winkeltje
beginnen
• (dreigen
met
of
veel
praten
over)
solliciteren
Hoe
kun
je
de
motivatiepatronen
van
medewerkers
achterhalen?
Je
kunt
dat
doen
door
gerichte
gesprekken
te
voeren:
1) Functioneringsgesprekken,
die
één
of
twee
keer
per
jaar
worden
gehouden,
bieden
de
mogelijkheid
te
praten
over
de
toekomst
van
de
medewerker
en
om
daar
duidelijke
afspraken
over
te
maken.
2) In
een
loopbaangesprek
kun
je
als
leidinggevende
expliciet
spreken
over
de
persoonlijke
drijfveren
van
de
medewerkers
–
bijvoorbeeld
door
het
opstellen
van
persoonlijke
ontwikkelingsplannen
(POP's).
Bij
problemen
in
de
werksfeer
kan
je
ook
een
probleemverhelderend
gesprek
voeren.
Met
één
of
meerdere
goede
gesprekken
kun
je
de
oorzaak
van
motivatieproblemen
achterhalen.
Samen
op
zoek
gaan
naar
oplossingen
vormt
vaak
al
een
deel
van
de
oplossing
zelf.
Je
kunt
als
leidinggevende
afspraken
maken
over
verdere
begeleiding
en
overleg.
Een
vinger
aan
de
pols
houden
door
regelmatig
van
gedachten
te
wisselen
is
belangrijk.
Persoonlijke
aandacht
helpt
op
een
effectieve
manier
bij
het
weer
op
de
rails
te
krijgen
van
gedemotiveerde
medewerkers.
Als
leidinggevende
kun
je
je
medewerkers
slechts
aanzetten
zichzelf
te
motiveren,
mensen
kunnen
immers
alleen
zichzelf
motiveren.
Als
leidinggevende
kun
je
daarnaast
wel
degelijk
zorgen
voor
omstandigheden
die
motiverend
werken.
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
14
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
6.
Bijlage
2:
Persoonlijke
leerdoelen
projectleden
Naam
Merel
Leerdoel
1.Rol
behouden,
maar
enthousiasme
niet
verliezen.
2.Oog
voor
de
gehele
situatie.
Rikst
1.Hoe
krijg
ik
mensen
mee
in
het
veranderproces.
2.
Grote
lijnen
vast
houden
Liesbeth
1.
Daadkracht
beteugelen
2.
Open
waarnemen
Situatieschets
1.
In
mijn
enthousiasme
verlies
ik
tijdens
een
presentatie
wel
eens
de
afgesproken
rolverdeling
en
volgorde
uit
het
oog.
Hierdoor
wordt
de
situatie
rommeliger
dan
noodzakelijk.
Houd
ik
mij
strikt
aan
mijn
rol,
dan
vind
ik
het
lastig
dit
met
hetzelfde
enthousiasme
te
brengen.
Tijdens
deze
workshop
wilde
ik
mij
focussen
op
de
combinatie
rol
behouden,
en
deze
ook
vol
enthousiasme
brengen.
2.
Wij
zijn
als
groep
en
individu
verantwoordelijk
voor
de
gehele
workshop.
Niet
alleen
voor
ons
‘eigen’
stukje.
Tijdens
deze
workshop
wilde
ik
continu
gefocust
zijn
op
het
geheel,
en
klaarstaan
om
eventueel
in
te
springen.
De
theorie
zo
te
laten
aansluiten
op
de
workshops
zodat
ieder
uit
de
groep
het
gevoel
krijgt
deelnemer
te
zijn
aan
het
veranderingsproces
en
hierin
een
belangrijke
(positieve)
rol
speelt.
De
interacties
tijdens
de
theorie
zijn
dan
ook
bepalend
voor
het
verloop
van
dit
proces.
Voor
mij
is
het
belangrijk
de
non‐verbale
reacties
uit
de
groep
op
te
merken
en
hier
zonodig
iets
mee
te
doen.
Het
gevaar
hierbij
is
dat
je
verzeild
kan
raken
in
details
en/of
bijzaken
die
niet
aan
de
orde
zijn.
Daar
moet
ik
attent
op
zijn
en
hier
de
juiste
sturing
aangeven.
1:
Mijn
daadkracht
biedt
mij
goede
dingen,
maar
kan
er
ook
voor
zorgen
dan
mensen
in
mijn
omgeving
als
het
ware
verlamd
raken
door
mijn
enthousiasme
en
krachtige
optreden.
Tijdens
het
geven
van
de
workshop
wil
ik
ervoor
zorgen
dat
er
een
rustige
ruimte
blijft
waarin
mensen
de
vrijheid
hebben
zichzelf
en
anderen
te
ervaren,
zonder
door
mij
te
worden
overspoeld.
Dit
geldt
voor
de
deelnemers,
maar
zeker
voor
mijn
projectgenoten
waarmee
ik
samenwerk.
2:
Samenhangend
met
leerdoel
1,
geldt
dat
ik
door
mijn
eigen
kracht
vaak
snel
een
mening
vorm.
Hierdoor
ontbreekt
mij
het
‘open
vizier’
vaker
dan
me
lief
is.
Tijdens
de
workshop
wil
ik
open
en
onbevooroordeeld
kijken
en
luisteren
naar
mensen.
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
15
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Leerdoel
behaald
(tijdens
workshop
1)
1.
Ja,
ik
heb
mijn
rol
vol
enthousiasme
gebracht,
en
mij
ook
aan
de
van
tevoren
afgesproken
rolverdeling
gehouden.
En
op
een
gegeven
moment
de
werkvormen
afgesloten
i.v.m.
de
tijd,
ook
al
wilde
de
groep
en
ikzelf
het
liefst
nog
even
doorgaan.
2.
Ja,
tijdens
de
workshop
hebben
we
onderling
overleg
gehad
om
een
gedeelte
te
herstructureren,
waardoor
de
workshop
soepel
bleef
lopen
zonder
dat
de
cursisten
dit
hebben
gemerkt.
Ja,
ik
vond
de
interactie
met
de
groep
erg
plezierig
(positieve,
betrokken
groep)
verlopen.
Er
heerste
een
open
sfeer
en
er
was
genoeg
aandacht
voor
elkaar.
In
eerste
instantie
was
ik
een
beetje
bang
voor
het
verslappen
van
de
aandacht
omdat
e dit
de
2
workshop
was
over
hetzelfde
onderwerp,
maar
dit
bleek
niet
het
geval,
leerpuntje.
2.
Door
gebruik
te
maken
van
het
white
board,
ter
ondersteuning
van
de
theorie,
lukt
het
prima
de
grote
lijnen
voor
mezelf
vast
te
houden.
De
samenwerking
met
de
team
genoten
heeft
hier
in
sterke
mate
bijgedragen.
1:
Ja,
tijdens
het
geven
van
de
workshop
heb
ik
regelmatig
een
stapje
achteruit
kunnen
doen
om
het
geheel
te
bezien
en
‘lucht
naar
binnen
te
laten’.
Het
was
echter
zeker
nog
niet
perfect,
dus
er
blijft
voldoende
te
oefenen!
Toch
ontdek
ik
meer
en
meer
dat
de
daadkracht
ook
erg
bij
mij
hoort,
en
mij
maakt
tot
wie
ik
ben.
Het
goede
houden
dus,
zonder
anderen
de
ruimte
te
benemen…
2:
Deels.
Ik
heb
gemerkt
dat
mijn
hoofd
altijd
erg
snel
gaat
en
ik
gewoon
snel
een
mening
heb.
Dit
heb
ik
niet
tegen
kunnen
houden.
Wél
heb
ik
mijzelf
er
in
meerdere
situaties
van
kunnen
weerhouden
(direct)
te
reageren,
zodat
ik
mijn
mening
in
het
proces
kon
bijstellen
(bijvoorbeeld
door
te
relativeren
en
het
belang
te
leggen
mij
niet
i.p.v.
wel
reageren).
Ik
denk
dat
dit
een
leerdoel
is
dat
bij
de
rest
van
mijn
leven
past…!
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008
7.
Bijlage
3:
Literatuurlijst
•
Andriesse,
F.
en
Weiss
D.;
Interne
communicatie:
motiveer
uw
medewerkers;
Kluwer,
1998
•
Byttebier,
I.;
Creativiteit
HOE?ZO!;
Uitgeverij
Lannoo
NV,
Tielt,
2002
•
Gils,
V.
van;
Interne
communicatie
bij
veranderingen,
van
weerstand
naar
commitment;
Kluwer,
2003
•
Hampsink,
M.;
Beweging
in
je
brein,
Academic
Sercice,
2006
•
Have,
S.
ten;
Binding
en
motivatie,
acht
adviezen
voor
employment
marketing;
Uitgeverij
Nieuwezijds,
2000
•
Kodde,
G.
en
Ten
Noever
Bakker,
W.;
Een
Goed
Advies;
ThiemeMeulenhoff,
Utrecht/Zuthphen,
2006
•
Nathans,
H.;
Adviseren
als
tweede
beroep;
Kluwer,
Deventer,
1999
•
Reijnders,
E.;
Interne
communicatie
voor
de
professional;
Koninklijke
van
Gorcum
BV,
Assen,
2006
Websites
(allen
geraadpleegd
in
oktober
2007)
• www.vandale.nl
• www.managersonline.nl
• www.intermediair.nl
• www.frankvanmarwijk.nl
• www.carrièretijger.nl
• www.leren.nl
• www.intermediair.nl
• www.businessissues.nl
Workshop
Motiveren
van
mensen
in
Training
Train
de
trainer
veranderende
tijden
Minor
deeltijd,
periode
1,
2007
‐
2008
Pagina
16
van
16
Liesbeth
Dolman,
Merel
Emmelkamp,
Rikst
Kats
Plan
van
aanpak,
versie
1.1
7
mei
2008