Plan Buurttuin Zuidbroek Oosterwijk

Plan Buurttuin Zuidbroek Oosterwijk 2014-2015

Doel: Het oprichten van een zelfvoorzienende buurttuin in Wijk Zuidbroek-Oosterwijk; locatie hoek Denemarkenstraat/Luxemburglaan te Heemskerk, ter bevordering van de saamhorigheid in de buurt en meer verbinding tussen mens en de natuur. Visie: Een buurttuin die wordt opgezet en onderhouden door buurtbewoners. Een tuin met bloemen, groenten, kruiden en fruit- en notenbomen, waar een ieder gebruik van kan maken. Zelfvoorzienend, volledig biologisch en vrij van commerciële winst. Maar ook een tuin die de bijen- en vlinderstand in ontwikkeling brengt, en een prachtig oord voor vogels en insecten zal zijn. Waar mensen, jong en oud, (opnieuw) zien waar de groente op hun bord echt vandaan komt. Inrichting tuin: De buurttuin is vrij toegankelijk en bereikbaar voor valide en mindervalide mensen, uiteraard ook voor kinderen. Het is mogelijk om zowel laag als hoger bij de grond te kunnen werken, zodat ook de mindervalide mens actief kan deelnemen. Een paar plastic tunnelbroeikassen dienen om de zaden en gewassen op te kweken. Er is ook een centrale zitplaats, en een waterpomp voor het begieten van de planten. Rondom is een natuurlijke afbakening, of een laag houten hekwerk, dit geeft naast een zichtbaar kader voor beplanting, ook een bescherming tegen eventueel loslopende honden. Vanwege de hygiëne, het eetbare karakter van de tuin en ter voorkoming van vernieling zijn honden op de tuin niet toegestaan. De tuin is met zijn bloemen, groenten, fruit en kruiden is een aanvulling op het bestaande groen. Beplanting: We streven naar een diversiteit van groente, kruiden, fruit en bloemen, ook de zogeheten “vergeten groenten” zijn er te vinden. Een combinatie van moes- en siertuin geeft een bloeiend en groeiend karakter door alle seizoenen heen. Deze zelfvoorzienende tuin is vrij van chemicaliën; zaaigoed en beplanting zijn volledig biologisch, en worden deels middels de permacultuur methode onderhouden. Samenwerking: De tuin is er voor de hele buurt/wijk. We streven naar een geld loze organisatie van de tuin. Buurtbewoners kunnen vrijwillig hun bijdrage leveren d.m.v. actieve deelname zoals het uitwisselen van kennis, het zaaien en planten of andere klussen doen die voor de tuin nodig zijn, maar ook middels het doneren van biologische zaden en planten of andere benodigdheden. Uiteraard is sponsoring door scholen en bedrijven op materiële en/of actieve wijze ook van harte welkom.

1

In het geval er toch in de vorm van geld gedoneerd wordt kan dit mogelijk in samenwerking met de Buurtcommissie worden geregeld? De samenwerking met het Buurtteam wordt nog verder onderzocht. Verder gaan we ervan uit dat we met zijn allen de verantwoordelijkheid dragen om op prettig sociale en veilige wijze met elkaar om te gaan, samen te werken, en dat de buurttuin hiervan een levend en bloeiend voorbeeld is. Organisatie: We zien de tuin als een gezamenlijk project van de bewoners uit de buurt/wijk, op basis van vrijwilligheid en gelijkwaardigheid. Toch zal het enige organisatie, aansturing en overzicht behoeven om de tuin vorm te geven en te onderhouden. In eerste instantie geven de oprichters van dit initiatief invulling aan deze taken en dragen zorg voor de continuïteit. Eén oprichter is contactpersoon.

Materialen: Materialen of gereedschappen, zoals spaden, harken, snoeischaren, kruiwagens, gieters en overige, kunnen door bewoners zelf worden mee gebracht en/of in bruikleen worden gegeven. Afspraken hierover worden in onderling vertrouwen gemaakt. Opbrengst van de Buurttuin: Zodra er e.e.a. geoogst kan worden zal kenbaar worden gemaakt hoe en op welke wijze dit onder de buurtbewoners verdeeld kan worden. Enkele mogelijkheden hiervoor zijn: ● ● ●

De oogst wordt gedaan door de medewerkers van de tuin. De oogst wordt gratis aangeboden op aangegeven tijden/dagen. Bij een nog kleine oogst zal het als eerste verdeeld worden onder de mensen die in/aan de tuin meewerken. En voor het overige geldt “op is op”.

Het kan ook zijn dat we ervoor kiezen om een deel van de oogst middels hapjes en/óf kleine gerechtjes uit te delen. Bijvoorbeeld door het maken van een soep, een salade of tapenade etc. De creativiteit en zin hiervoor laten we over aan het enthousiasme en vrijwilligheid van de buurtbewoners. Men kan het mogelijk ter plekke of buiten de tuin nuttigen als een gezellig samenzijn, of mee naar huis nemen. Sociaal karakter van de Buurttuin: Wij zien dat de buurttuin de saamhorigheid van de buurt stimuleert en bevordert. Het is een plek waar mensen met elkaar in contact kunnen komen, elkaar kunnen ontmoeten en leren kennen en samen kunnen werken. Terwijl men ook van de rust en stilte kan genieten op momenten wanneer men dat behoeft. Als buurtbewoners kunnen ook basisscholen in de buurt en bijvoorbeeld mensen die op de dagbesteding in Waterrijck of Harteheem komen worden aangemerkt. De tuin is een plek die uitnodigt om verbindingen aan te gaan: met diverse culturen, met jong en oud, met de valide en mindervalide mens, maar ook met bewoners en bedrijven of andere organisaties. De tuin zou ook een educatieve plek kunnen zijn of aanleiding voor het geven van workshops met een passend thema.

2

Gewenste zaken: 1. Het door de Gemeente Heemskerk in bruikleen geven van het door ons gewenste stuk grond, voor onbepaalde tijd. 2. Een bodemonderzoek welke garantie geeft dat de grond geschikt is voor biologische teelt. 3. Een bodemonderzoek dat uitwijst of de grond vruchtbaar genoeg is, of duidelijk maakt met welke soort grond we hebben te maken.(i.v.m. eventuele noodzaak van veredeling van de grond. 4. Een bodemonderzoek dat uitwijst dat de grond een goede drainage heeft. ( deels blijkt de grond bij regen overtollig water vast te houden) 5. De grond geschikt maken voor tuinieren. 6. Toestemming voor het slaan van een waterpomp, of een ander mogelijkheid om de tuin van water te kunnen voorzien. 7. Een afsluitbare ruimte nabij de tuin voor het opbergen van gezamenlijk materiaal/gereedschap. 8. Kosten die gemaakt worden voor het bodemonderzoek, geschikt maken van de grond, een waterpomp en gereedschappen worden middels sponsoring door de gemeente en bedrijven in Heemskerk gedekt. 9. Samenwerking met leerlingen Groen van het Kennemer College, of de afdeling “Groenvoorziening” van de gemeente Heemskerk bij aanleg van de tuin. 10. Toestemming voor al het overige dat we in het plan van oprichting/inrichting van de buurttuin hebben beschreven.

Draagvlakmeting: Om te kunnen peilen of er voldoende draagvlak is onder de buurtbewoners voor het oprichten van een buurttuin, hebben we in de directe omgeving naar 249 adressen een enquêteformulier en uitnodiging voor het bijwonen van de informatiebijeenkomst verstuurd. Omdat hieruit te weinig respons kwam om een goed beeld van het draagvlak te krijgen hebben alsnog een “deur aan deur” enquête gehouden, hieruit ontstond een groter respons en duidelijk zicht op het draagvlak. De 249 adressen zijn van de 2 flats direct gelegen aan de locatie, 2 flats daar achter gelegen en van de omliggende straten: Denemarkenstraat en de eengezinswoningen aan de Luxemburglaan. De “deur aan deur” enquête hebben we gehouden bij de 2 flats met + 100 adressen, en direct gelegen aan de locatie. Omdat van deze adressen met veel enthousiasme het overgrote deel van de respons kwam hebben we dit als voldoende beschouwd en zien we ook als gelijkend voorbeeld voor de andere 2 flats. Totaal aan respons 83 Waarvan 18 Nee- stemmen ( voornamelijk uit de Denemarkenstraat) 3 Neutraal- stemmen ( sluiten zich aan bij de meerderheid) 62 Vóór- stemmen ( voornamelijk uit 2 flats direct aan de locatie gelegen ) + 3 neutraal = 65 totaal

3

Aanvullende informatie vanuit de enquête: De ‘deur aan deur” enquête gaf ons naast een positieve respons ook een duidelijk beeld van wat er zoal leeft onder de bewoners. We waren voor vele bewoners een soort klankbord. Er blijkt een grote behoefte te zijn aan veiligheid en het terugdringen van criminaliteit. Onduidelijk voor ons is of er daadwerkelijk sprake is van onveiligheid en criminaliteit of dat het voornamelijk de beleving is (mogelijk vanuit oude ervaringen). Daarnaast ervaart men ook discriminatie, tussen de diverse culturen. Wat daarbij opvalt, is dat men dit elkaar verwijt. Het merendeel ziet de komst van de buurttuin als belangrijke factor voor het creëren van meer sociaal contact, meer saamhorigheid en een gedragen verantwoordelijkheid. Vele bewoners zijn ook enthousiast over een meer gevarieerde en kleurrijke groenomgeving. En vooral de bewoners van buitenlandse afkomst willen graag in de tuin meewerken, een gewoonte en ervaring die zij vanuit hun land van herkomst kennen. De komst van de buurttuin kan een mooie gelegenheid zijn voor het Sociaal Team en Politie om met de bewoners in contact te komen en ervaringen uit te wisselen t.b.v. het creëren van een meer wenselijke sociaal prettige en veilige leefomgeving. Burgerparticipatie: Met het plan voor het oprichten van een buurttuin sluiten we naadloos aan op de Participatiewet én de uitgangspunten van het Coalitieprogramma 2014-2018, van de Gemeente Heemskerk. Middels dit plan ervaren we direct de praktijk van Burgerparticipatie, waarbij diverse partijen betrokken zijn: de initiatiefnemers(burgers), de gemeente en het buurtteam. Voor iedereen is het even wennen en zoeken om op andere wijze te werken om nader tot elkaar te komen; wij als burgers/initiatiefnemers die te maken krijgen met wet en regelgeving en meer eigen verantwoordelijkheid, ambtenaren die daarentegen meer moeten gaan loslaten en de gemeente die een meer faciliterende rol aanneemt. In het kader van Burgerparticipatie is dit plan bij uitstek geschikt als pilot. Wat ons betreft zijn we met zijn allen een heel eind op de goede weg. De ervaring leert ons dat we vanaf het indienen van ons plan een geweldige samenwerking hebben met de betrokken partijen; Het Buurtteam Z.O. i.s.m. de opbouwwerker van Welschap, die ons van begin af aan op enthousiaste wijze hebben ondersteund, gefaciliteerd en gefinancierd, de ambtenaren van Bureau Leefomgeving die ons plan enthousiast hebben ontvangen en het bij andere collega’s voor ons zijn gaan “warm maken”, ons de weg verder wijzen en ons van de nodige informatie voorzien, de wethouder die ons plan steunt en ons ook verder bijstaat. Met alle partijen hebben we al een traject van gesprekken en samenwerking achter de rug die hebben geleid tot het verder concretiseren van dit plan. Hoewel wij als Werkgroep Buurttuin Z.O. binnen de ambtelijke molen ook “de weg van lange adem “ ervaren, zien we toch een duidelijke vooruitgang in de ontwikkeling van ons plan. Daarnaast is het al gaande ook voor ons als werkgroep erg leuk om van de onbekende terreinen te leren. Mede vanwege alle enthousiaste reacties en prettige samenwerking met de verschillende organisaties en disciplines, zien wij een geweldige kans van slagen voor de Buurttuin in de wijk Zuidbroek Oosterwijk.

4

Afspraken/Regels: In het land van wet en regelgeving, jurisprudentie en aansprakelijkheid ligt veel vast. Toch blijkt uit het onderzoeksrapporti.o.v. MBZK “Regel die burgerinitiatieven, 2013”, dat er ook veel ruimte is om hier op creatieve wijze mee om te gaan. Dit rapport biedt mogelijkheden voor de totstandkoming van een overeenkomst met duidelijke afspraken en spelregels (deels op schrift) waar beide partijen content mee zullen zijn. ( zie voor download http://www.rijksoverheid.nl/bestanden/documenten-enpublicaties/rapporten/2014/01/17/regel-die-burgerinitiatieven/20140328-opmaak-eindnotaregeldieburgerinitiatieven-klein.pdf ) .

Verzoek: Graag verzoeken wij de raadscommissie om de huidige bestemming voor het benodigde stuk grond voor de buurttuin ruimer te interpreteren zodat er ruimte komt voor een iets ander gebruik van het groen. ●

De groenstrook blijft dan groen, maar verandert alleen in gebruik en wordt ingericht met een diversiteit aan nieuw en kleurrijker groen en krijgt daarmee een meer recreatieve en sociale functie in de wijk.

Met dank voor uw aandacht, Namens de Werkgroep Buurttuin Zuidbroek Oosterwijk, Mecheline, Heleen, Els, Astrid en Jago

Inrichting van de buurttuin

Naast sierbeplanting, groenten, fruit boompjes en kruidenplanten, zal de tuin verder worden ingericht met het volgende:

1. Looppaden door de tuin heen d.m.v. stenen bestrating. 2. Centrale zit plek bestaande uit een bestraat terras met een gemetseld zitmuurtje en een tafel van hout 3. Een aantal zitbankjes van boomstammen, op diverse plekken in de tuin 5

4. Tuin pomp (handmatig) 5. Lage afbakening voor kadering van buurttuin en eventuele bescherming van gewassen. Welke bestaan uit laag groeiende beplanting, wilgentenen, schapenhekjes of andersoortig houten hekjes, wel of niet in combinatie met klimplanten. 6. Verhoogde kweekbakken van hout voor groenten en fruit om ook op zit/stahoogte te kunnen tuinieren. 7. Op termijn een opbergkist voor gereedschap 8. Kweektunnels 9. Compostbak 10. Insectenhotel 11. Vogelnestkastjes 12. Afsprakenbord Zoals in de voorwaarden beschreven, houden we hierbij rekening met de maximale hoogte van 1 meter voor hekjes etc. En gebruiken we milieuvriendelijke producten en materialen. De invulling moet kunnen groeien in samenwerking met vrijwilligers en buurtbewoners Wijzigingen die buiten de voorwaarden liggen zullen voor akkoord eerst met de gemeente worden overlegd.

De huidige werkgroep bestaat uit: Heleen Boer Els Tempelaars Mecheline Lips Jago Roersma Astrid Mulder

Contactadres: Astrid Mulder & Jago Roersma Emailadres: [email protected]

6