PILOOTPROJECT : ABSCIS ARCHITECTEN. Een lange termijnvisie op de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied van de stad Gent

PILOOTPROJECT : Een lange termijnvisie op de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied van de stad Gent 01.08.2014

ABSCIS ARCHITECTEN iov Stad Gent Dienst Bouwprojecten -cel Erediensten

02

Overzicht INLEIDING 1. VERZAMELEN VAN GEGEVENS

2. PARAMETERS EN WEGINGSFACTOREN

3. BEOORDELINGSINSTRUMENT 4. VOORBEELDUITWERKING 5. CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN

03

Inleiding In alle Vlaamse Bisdommen wordt momenteel druk nagedacht over de toekomst van de parochiekerken. Welke kerken zullen nog verder gebruikt worden voor de eredienst? Welke kerken hebben een bijzonder historische, architecturale, culturele waarde? Welke kerken zullen minder intensief gebruikt worden voor de eredienst en kan voor deze kerken een project van nevenbestemming ontwikkeld worden? Welke kerken komen in aanmerking voor herbestemming? Welke zijn de prioriteiten op vlak van onderhoud, herstel of restauratie wanneer de financiële middelen van steden of gemeenten beperkt zijn? Zoals Minister Bourgeois aangeeft in zijn conceptnota “Een toekomst van de Vlaamse parochiekerk” ontbreekt vaak een strategisch beleid dat voor het geheel van de parochiekerken in een stad of gemeente een toekomstvisie ontwikkelt, laat staan in een bredere regio. Om te komen tot een dergelijke strategische visie gaf Minister Bourgeois in 2013 de opdracht tot twee pilootprojecten, in de Westhoek en in Gent. Het grondgebied Gent omvat 46 parochiekerken, waarvan er 20 beschermd zijn als monument. Bijna de helft van de kerkgebouwen bevindt zich in het centrum van de stad, de andere helft in de randgemeenten. De uitdaging bestond erin om een beleidsvisie te ontwikkelen die met deze diversiteit rekening houdt, maar ook de schaal en de grootte van de stad in rekening brengt. Hoewel het pilootproject antwoord biedt op een specifieke situatie, kan de gehanteerde methodiek ook als voorbeeld of vertrekpunt dienen voor verdere studies in andere steden en gemeenten.

ruimtelijke en planologische aspecten, op een gefundeerde en verantwoorde wijze een beslissing kan genomen worden over de valorisatie, medegebruik, nevenbestemming (multifunctioneel gebruik of gedeeld gebruik) en herbestemming van de respectievelijke kerken. ABSCIS Architecten werd aangesteld om de beschikbare gegevens te objectiveren en te inventariseren en een beoordelingsinstrument op te stellen om de randvoorwaarden of parameters onderling te wegen. Het beoordelingsinstrument dat hier voor u ligt laat toe om een relatieve vergelijking te maken tussen de verschillende kerkgebouwen, aan de hand van geobjectiveerde parameters. Het is geen eindstreep maar de start van een verantwoord beslissingsproces en de basis van verdere studie, met name een concreet haalbaarheidsonderzoek per kerkgebouw. Het beoordelingsinstrument maakt een zinvol onderscheid tussen kerkgebouwen, rekening houdend met een samenspel van de (vaak tegenstrijdige) parameters. De inventaris en het beoordelingsinstrument zijn bruikbaar in elke fase van het denkproces, zodat bij twijfel of discussie hier steeds naar kan teruggegrepen worden. De betrokkenheid van alle actoren (stad Gent, bisdom Gent, CRKC, Erfgoed) om tot een gedragen document te komen was dan ook uitermate belangrijk. De kracht van dit document zit in het samenbrengen, de objectivering en de actualiseerbaarheid van de beschikbare informatie.

Meer in het bijzonder omschreef de opdracht van dit pilootproject voor Gent het uitwerken van een langetermijnvisie betreffende de toekomst van de Gentse parochiekerken zodanig dat, rekening houdende met alle randvoorwaarden zoals onder andere het bouwhistorisch/ cultureel aspect, het parochiaal aspect, het bouwfysisch aspect, de sociale en economische context en de

04

Geschilderde orgelpijpen Sint-Coleta, Gent

05

Pilootproject - Plan van Aanpak Om tot een gedragen document te komen, werd in alle fases van het proces op regelmatige basis overlegd met verschillende partijen. In eerste instantie met een aantal ‘klankbord’groepen bestaande uit de verschillende actoren: • drie Centrale Kerkbesturen Gent Stad, Gent Rand en Gent Oost (1) • Erfgoed Vlaanderen en dienst Monumentenzorg en architectuur Stad Gent (2) • dienst Stedebouw & Ruimtelijke Planning, dienst Stedelijke Vernieuwing en Gebiedsgerichte Werking, dienst Economie van Stad Gent en adviesbureau Stadim (3)

Daarnaast werd op regelmatige tijdstippen teruggekoppeld met de Stuurgroep bestaande uit (4): • afgevaardigde Bisdom • afgevaardigde kabinet Christophe Peeters • dienst Bouwprojecten, cel Erediensten Stad Gent • Erfgoed Vlaanderen • Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC) Bij afronden van het onderzoek en voor het finaliseren van het document werd er ten slotte op 27.02.2014 een algemeen overlegmoment georganiseerd met alle bovengenoemde partijen, aangevuld met vertegenwoordigers van het kabinet Bourgeois, in de Cultuurkapel te Gent. Omdat dit pilootproject ook als voorbeeld kan dienen voor andere steden en gemeenten beschrijven we hieronder uitgebreid het plan van aanpak van deze studie. Uiteraard dient deze steeds te worden afgestemd op de specifieke onderzoeksvraag. In een eerste fase werd alle relevante informatie en bestaande inventarissen met betrekking tot de verschillende parochiekerken digitaal verzameld. Ontbrekende informatie werd in de mate van het mogelijke aangevuld door eigen onderzoek. In

een

tweede

fase

werd

de

nodige

informatie gedestilleerd en gebundeld in een overzichtelijk en hanteerbaar digitaal overzichtsdocument. De uitgebreide inventaris werd zo geautomatiseerd dat de relevante gegevens per gebouw gemakkelijk opgevraagd kunnen worden. Door het bundelen van deze kennis kan deze ook beheerd, geactualiseerd en ontsloten worden. Het verzamelen van alle beschikbare informatie gaf overzicht en bracht ook potenties aan het licht. Hierbij wensen we steeds te benadrukken dat we zoveel mogelijk vertrokken zijn van objectieve én vergelijkbare informatie. Andere aspecten werden om methodologische redenen niet meegenomen. Na analyse van de beschikbare gegevens en een plaatsbezoek in alle kerkgebouwen werd in de volgende fase een beoordelingsinstrument opgesteld op basis van parameters en wegingsfactoren. Anders dan gebruikelijk bij een klassiek beoordelingsinstrument leidt dit hier niet tot een éénduidig eindresultaat per kerk. Op basis van verschillende gesprekken met de diverse actoren en diensten werden acht hoofdparameters of -criteria naar voren geschoven en opgenomen in het beoordelingsinstrument; erfgoedwaarde, bouwfysische staat, marktpotentieel, gebouwonderhoudskost, gebruik, functionaliteit, nabijheid andere parochiekerk en bereikbaarheid. Deze laten toe om een relatieve vergelijking te maken tussen de verschillende kerkgebouwen Wanneer we de verschillende parameters of criteria toepassen op de parochiekerken is er een methodiek nodig om de verschillende waarderingen op één noemer te brengen. Wij hebben dan ook punten toegekend aan de verschillende criteria. Elke hoofdparameter heeft een aantal onderliggende parameters die telkens beoordeeld worden met een puntensysteem (score 1-5). Wij willen hierbij benadrukken dat aan de toe te kennen scores geen absolute, maar steeds een relatieve waarde moet worden toegekend. Het gaat er immers steeds om

06

een zinvol onderscheid te maken tussen de verschillende parochiekerken, in vergelijk met elkaar. De beoordeling ‘matig/slecht’ of ‘zeer goed/ uitstekend’, met hun respectievelijke score, is dus steeds in vergelijking tot de andere kerkgebouwen. Omdat niet iedere subparameter even zwaar doorweegt, zijn daarnaast wegingsfactoren nodig. Deze wegingsfactoren werden naar best vermogen bepaald en verfijnd naar aanleiding van gemaakte opmerkingen, zodat in de totaalscores een zinvol onderscheid ontstaat tussen de verschillende kerkgebouwen. Uiteindelijk worden bepaalde parameters versterkt of afgezwakt naar gelang het toekomsttraject van het kerkgebouw (valorisatie / medegebruik – nevenbestemming – herbestemming – afbraak / partiële sloop). Hiervoor werd per traject een functie vastgelegd die werd getest aan de hand van een aantal ‘consensus’ kerken. Na verschillende overlegrondes met de betrokken actoren en in overleg met de stuurgroep werd in de vierde fase de beoordelingstool toegepast op de 46 Gentse parochiekerken. Hierdoor kan op basis van een eenduidig beoordeling keuzes gemaakt worden binnen de toekomsttrajecten voor bepaalde kerken onderling of kan een reeds gekozen toekomsttraject bijgestuurd worden wanneer nabijgelegen parochiekerken mee in rekening worden gebracht. Dit maakt het onder andere mogelijk om de inzetbaarheid van de gebouwen voor de eredienst of voor andere doeleinden dan de eredienst te bekijken in relatie met elkaar.

til zijnde veranderingen. De tabellen zijn zo geconcipieerd dat zij zich direct aan de actuele situatie kunnen aanpassen, wat steeds tot nieuwe resultaten en inzichten leidt. Door het inventariseren en beoordelen van alle parochiekerken, op basis van de vast gelegde criteria, werd een procedure en methodiek aangereikt waardoor op verantwoorde wijze kan bepaald worden welke parochiekerken de huidige bestemming maximaal dienen te behouden, welke kerken in aanmerking komen voor een nevenbestemming of herbestemming en voor welke parochiekerken een gehele of gedeeltelijke sloop en de realisatie van een nieuwe ontwikkeling mogelijk of wenselijk is. Het beheer van deze dynamische en interactieve tool zal in handen gegeven worden van de Dienst Bouwprojecten van de Stad Gent, die gegevens zoals uitgevoerde werken aan een bepaalde kerk, uitgedoofde / samengesmolten parochiegemeenschap, verkoop van een kerkgebouw, ... kan bijhouden, zodat alle informatie steeds up-to-date blijft.

(1) aanwezigen: Flor Brondeel, Jaak Taghon, Josiane Vanglabeke, Rudy Pieters, Frank Lippens, Alfons De Wandeler, Willy Haers, Willy Clement en Hubert De Waele (2) aanwezigen: Jo Van Herreweghe, Els Hemelings en Linda Wylleman (3) aanwezigen: Philippe Janssens (Stadim), Steven van Eeckhout, Iris Vandenabbeel, Bieke Verplanken (4) aanwezigen: Joris De Jonghe, Kristof Allosery, Lieve Verheyen, Willem Remue, Linda Wylleman, Els Hemelings en Jan Jaspers

In de vijfde en laatste fase werden de resultaten van het onderzoek en de tool gebundeld en werktabellen geoptimaliseerd. Het eindresultaat is een gefundeerde en door alle partijen gedragen beleidsvisie die ruimte laat voor gesprek en de flexibiliteit heeft om onmiddelijk in te spelen op de op

07

08

1. Verzamelen van gegevens

09

1.1 Beschikbare gegevens Naar aanleiding van een concreet restauratieproject, met name de totale renovatie van de 19e eeuwse kerk Sint-Jan Baptist, die het totale voorziene begrotingsbudget van de stad Gent voor erediensten over diverse dienstjaren zou opgebruiken, werd in het voorjaar 2011, op voorstel van het kabinet van schepen Peeters, een eerste overleg georganiseerd met de diverse belanghebbende actoren, zijnde afgevaardigden van de Bisschoppelijke overheid, van de 3 centrale kerkbesturen, van de Dienst Monumentenzorg en Architectuur, de cel erediensten van de stad Gent en enkele experten. De werkgroep stelde het volgende doel voorop: “Het uitwerken van een langetermijnvisie betreffende de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied Gent zodanig dat, rekening houdende met alle randvoorwaarden zoals o.a. het bouwhistorisch/cultureel aspect, het parochiaal aspect, het bouwfysisch aspect, de sociale en economische context en de ruimtelijke en planologische aspecten te komen tot een optimale rationele benutting van de gelden vastgelegd door de stad Gent voor de instandhouding en de werking van de parochiekerken.” Op basis van de conceptnota “Een toekomst voor de Vlaamse parochiekerk” van minister Geert Bourgeois bevroegen de verschillende actoren elk in hun domein het werkveld en werd gestart met inventariseren, met volgende documenten als resultaat: • Snel-inventarisatie van de Genste parochiekerken door de Dienst Monumentenzorg en Architectuur, op basis van methodologie van Thomas Coomans • Opgave van de bouwfysische toestand en aanwezige verwarmingsystemen door cel erediensten Stad Gent • Inventarisatie eigendommen van diverse kerfabrieken en VZW Parochiale werken, grenzend aan de kerkgebouwen (kadaster)

• Gestructureerde bevraging door het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur (CRKC) • Dekenale plannen: Gent Stad: uitgebreid document (32 blzn) mede gebaseerd op een onderzoek geleid door het IKKS (Interdisiplinair Kenniscentrum Kerk en Samenleving) met duidelijke bestemming per kerk Gent Oost: beperkter document (18 blzn) met behoudt van alle kerkgebouwen Gent Rand: zeer beperkt (2 blzn) met behoudt van alle kerkgebouwen Aanvullend werden volgende bronnen mee opgenomen in het onderzoek: • rapporten monumentenwacht • aanvullende inventaris onroerend erfgoed • gegevens eigen plaatsbezoeken. Uit al deze informatie werd de nodige informatie gedestilleerd en gedigitaliseerd. Niet alle informatie was even bruikbaar. Zo worden bijvoorbeeld in het dekenaal plan stad Gent vier pastorale sporen onderscheiden: pastorale ankerplaatsen, presentie-plaatsen, specifieke pastorale projecten en uitdovende pastorale plaatsen. Dit geeft een duidelijk beeld van de toekomstvisie voor bepaalde kerkgebouwen. De dekenale plannen van Rand en Oost werden anders ingevuld waardoor een vergelijk niet mogelijk was. De dekenale plannen zijn heel waardevol, maar houden tegelijkertijd weinig rekening met een eventuele erfgoedwaarde, groot marktpotentieel, parkeerplaatsen, toegankelijkheid, ... Hetzelfde kan ook gesteld worden voor de erfgoedwaarde die aan de verschillende gebouwen wordt gegeven: ook hier zien we een verklaarbare, maar vaak te éénzijdige blik vanuit het werkveld. Door objectivering van al deze gegevens tracht dit onderzoek juist het samenspel van de verschillende parameters in kaart te brengen.

010

3.2.Pastorale bestemming per parochie

Pastorale bestemming

Parochiekerken

Pastorale ankerplaatsen

Sint-Martinus Sint-Pieters-Buiten Heilig Kerst

Presentieplaatsen

Sint-Vincentius Sint-Paulus Christus-Koning O.L.V.- Sint-Pieters Sint-Jacobs Sint-Michiels O.L.V.-Presentatie

Specifieke pastorale projecten

Sint-Niklaas Sint-Macharius Sint-Stefanus Regenboogkerk Padua

Uitdovende pastorale plaatsen

St.-Antonius

van

Sint-Theresia van Avila Sint-Jozef Sint-Antonius Abt Sint-Anna Sint-Jan-Baptist Sint-Theresia van het kind Jezus Sint-Coleta Sint-Elisabeth O.L.V. Koningin van de Vrede

Dekenaal plan Gent-Stad 2013 12 voorbeeldpagina Dekenaal Plan Gent Stad

011

1.2 Basisinformatie Om al deze informatie te bundelen tot een overzichtelijk geheel werd aan elke kerk een uniek nummer en kleurcode toegekend. Daarna werd alle beschikbare informatie gestructureerd in 4 overzichtsdocumenten: 1. 2. 3. 4.

grafisch plan foto document overzichtstabel infofiche

Het grafische plan maakt de spreiding van de verschillende parochiekerken en hun eigendommen over het grondgebied van de stad Gent inzichtelijk. Hierbij valt de grote conentratie van parochiekerken op in het centrum tegenover de spreiding in de rand. Het fotodocument dient als overzicht en geheugensteuntje voor de 46 kerken. De overzichtstabel brengt de verzamelde en geobjectiveerde informatie samen tot één geheel. De infofiche tenslotte synthetiseert de informatie uit de drie voorgaande documenten.

012

01 Heilige Amandus 02 Heilige Bavo 03 Heilige Dionysius 04 Heilig Hart 05 Heilig Hart 06 Heilig Hart Simon en Judas 07 Heilige Kerst/ Sint Salvatorkerk 08 Heilig Kruis 09 Heilig Kruis 10 Christus Koning 11 Onze-Lieve-Vrouw 12 Onze-Lieve-Vrouw 13 Onze-Lieve-Vrouw Oude Bareel 14 Onze-Lieve-Vrouw Geboorte 15 Onze-Lieve-Vrouw Koningin van de Vrede 16 Onze-Lieve-Vrouw Presentatie 17 Onze-Lieve-Vrouw Sint-Pieters 18 Sint-Amandus 19 Sint-Anna 20 Sint-Antonius Abt 21 Sint-Antonius van Padua 22 Sint-Bernadette 23 Sint-Antonius van Padua 24 Sint-Catharina 25 Sint-Coleta 26 Sint-Eligius 27 Sint-Elisabeth 28 Sint-Gerulfus 29 Sint-Godelieve 30 Sint-Jacobs 31 Sint-Jan-Baptist 32 Sint-Jan-De-Doper 33 Sint-Jozef 34 Sint-Livinus 35 Sint-Macharius 36 Sint-Martinus 37 Sint-Martinus 38 Sint-Michiels 39 Sint-Niklaas 40 Sint-Niklaas 41 Sint-Paulus 42 Sint-Pieter-Buiten 43 Sint-Stefanus 44 Sint-Theresia van Avila 45 Sint-Theresia van het Kind Jezus 46 Sint-Vincentius a Paulo

Sint-Amandsberg Mendonk Sint-Denijs-Westem Mariakerke Sint-Amandsberg Gentbrugge Gent Sint-Amandsberg Sint-Kruis-Winkel Gent Drongen-Luchteren Mariakerke Sint-Amandsberg Desteldonk Gent Gent Gent Oostakker Gent Gent Gent Gent Gentbrugge Wondelgem Gent Gentbrugge Gent Drongen Wondelgem Gent Gent Afsnee Gent Ledeberg Gent Gent Drongen Gent Gent Zwijnaarde Gent Gent Gent Gent Gent Gent

Overzichtslijst met uniek nummer en kleurcode

013

9 2

31 14

18 24 11

12

20

29 4

44

22

46 7 45 33 1 31 27 43 30 5 15 36 38 39 35 19 21

28

41

37 32 3

17

42 10

16 25

23

13 8

6

34 26

40

Grafisch plan stad gent met aanduiding eigendomsstructuren

014

9 2

14

18 24 11

4

44

22

46 7 45 33 1 31 27 43 30 5 15 36 38 39 35 19 21

28

41

37 32

17

42 10 12

3 11

11 37 28 37

2

20

29

12

9

16 25

23 34

24 29

4

13

9

8

14

6

2

18 14 20 26 44

22 18

18 13

46 24 20 8 7 4524 33 1 20 31 43 29 40 27 30 44 11 22 12 35 4 5 15 2936 38 39 44 28 Stad 12 192221 4613 24 20 4 Rand 8 6 7 45 Sint-Amandsberg (Oost) 33 46 1 16 23 (Oost) 17 Ledeberg 318 27 43 45 33 41 7 29 30 1 44 11 34 12 31 27 43 38 5 15 36 39 4 35 25 30 28 32 26 5 Grenzen dekenaten19 21 46 15 36 38 39 4235 6 7 19 10 21 3 33 17 4516 23 ABSCIS 6 41 31 27 43 37015 17 16 ARCHITECTEN 2 | 30 B-9051 G 23 BVBA | JEAN-BAPTISTE DE GHELLINCKLAAN 34 41 38 39 35 25 15 32 34 36 28 2619 42 25

1.2 Basisinformatie

01

02

03

08

09

10

15

16

17

22

23

24

29

30

31

36

37

38

43

44

45

016

03

04

05

06

07

10

11

12

13

14

17

18

19

20

21

24

25

26

27

28

31

32

33

34

35

38

39

40

41

42

45

46

Fotodocument

017

1.2 Basisinformatie

IDENTIFICATIE

Nummer Kleurcode

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

ADRES

NAAM

Naam Kerk

Heilige Amandus Heilige Bavo Heilige Dionysius Heilig Hart (Mariakerke) Heilig Hart (Sint‐Amandsberg) Heilig Hart Simon en Judas Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk Heilig Kruis (Sint‐Amandsberg) Heilig Kruis (Sint‐Kruis‐Winkel) Christus Koning Onze‐Lieve‐Vrouw (Drongen‐Luchteren) Onze‐Lieve‐Vrouw (Mariakerke) Onze‐Lieve‐Vrouw Oude Bareel Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters Sint‐Amandus Sint‐Anna Sint‐Antonius Abt Sint‐Antonius van Padua (Gent) Sint‐Bernadette

Straat

nr

Visitatiestraat

2

Sint‐Amandsberg

Mendonkdorp

zn

Mendonk

Stad Gent

Kerkdreef

11

Sint‐Denijs‐Westrem

Stad Gent

Sint‐Coleta Sint‐Eligius Sint‐Elisabeth Sint‐Gerulfus Sint‐Godelieve Sint‐Jacobs

Stad Gent

5

Mariakerke

Kerkfabriek

1

Sint‐Amandsberg

Kerkfabriek

Gentbruggeplein

7

Gentbrugge

Sleepstraat

218

Gent

H. Kerst

Heilig‐Kruisplein

zn

Sint‐Amandsberg

Westveld

Sint‐Kruis‐Winkeldorp

67

Sint‐Kruis‐Winkel

Rerum Novarumplein

zn

Gent

Nieuw Gent

Kerkfabriek

Gavergrachtstraat

101

Drongen‐Luchteren

Drongen‐Luchteren

Privé

Mariakerkeplein

zn

Mariakerke

Beelbroeckstraat

zn

Sint‐Amandsberg

Oude Bareel

Kerkfabriek

Desteldonkdorp

zn

Gent‐Desteldonk

Desteldonk

Stad Gent

Oud‐strijderslaan

3

Gent‐Malem

het Eiland Malem

Kerkfabriek

Lange Violettestraat (begijnhof)

zn

Gent

Begijnhof OLV ter Hoyen

Sint‐Pietersplein

zn

Gent

Kerkfabriek

Oostakker Gent

Redersplein

1

Gent‐Meulestede

Meulestede

Stad Gent

Forelstraat

62

Gent

Heirnis

Kerkfabriek

Gent

Sint‐Bernadette

Gentbrugge

Kerkfabriek

Gent‐Wondelgem

Stad Gent

Sint‐Coletastraat

10

Gent

Kerkfabriek

Keiberg

zn

Gentbrugge

Arsenaal

Kerkfabriek

Sint‐Elisabethplein (begijnhof)

zn

Gent

Oud groot begijnhof

Kerkfabriek

Oude Abdijstraat

zn

Gent‐Drongen

Sint‐Godelievestraat

zn

Gent‐Wondelgem

Kerkfabriek

Bij Sint‐Jacobs

zn

Gent

Stad Gent

Gent

18

Afsnee

Stad Gent

Brugse Poort

84

Gent

34

Ledebergplein

zn

Gent‐Ledeberg

35

Sint‐Macharius

Sint‐Macariusplein

zn

Gent

Macharius

Ekkergemstraat

zn

Gent

Ekkergem

39 40 41 42 43

Sint‐Michiels Sint‐Niklaas (Gent) Sint‐Niklaas (Zwijnaarde) Sint‐Paulus Sint‐Pieter‐Buiten Sint‐Stefanus

Rabot

Kerkfabriek Kerkfabriek Stad Gent Kerkfabriek

Baarledorpstraat

3

Gent‐Drongen

Baarle

Stad Gent

Sint‐Michielsplein

zn

Gent

Sint‐Michielswijk

Kerkfabriek

Korenmarkt

zn

Gent

Stad Gent

Dorpsstraat

10

Gent‐Zwijnaarde

Stad Gent

Smidsestraat

84

Gent

Sint‐Pietersaalststraat

74

Gent

Sint‐Margrietstraat

11

Gent

44

Sint‐Theresia van Avila

Meulesteedsesteenweg

182

Gent‐Muide

45

Sint‐Theresia van het Kind Jezus

Boomstraat

71

Gent

46

Sint‐Vincentius a Paulo

Maïsstraat

18

Gent

018

Kerkfabriek Stad Gent

Wondelgemstraat

Sint‐Livinus

38

Kerkfabriek

54 zn

zn

37

Stad Gent

Louis Van Houttestraat

Afsneedorp

VZW Begijnho

Stad Gent Sint‐Annawijk

Vroonstalledries

Emile Seghersplein

Sint‐Martinus (Drongen)

Privé Stad Gent

6

247

Vereniging pa

Stad Gent

1

Sint‐Jan‐De‐Doper

Sint‐Martinus (Gent)

Kerkfabriek Kerkfabriek

Sint‐Annaplein

Sint‐Jan‐Baptist

36

Stad Gent

Oostakkerdorp

32 33

Eigenaar

Eeklostraat

31

Sint‐Jozef

Wijk

Heilig hartplein

Sint‐Bernadettestraat

Sint‐Antonius van Padua (Gentbrugge) Sint‐Catharina

Gemeente/Deelgemeente

Stationswijk

Kerkfabriek Kerkfabriek Privé

Muide

Kerkfabriek Kerkfabriek

Bloemekenswijk

Kerkfabriek

VZW Paters A

BESTUUR/EIGENAAR

Eigenaar

Dekenij

Stad Gent

Sint‐Amandsberg

BESCHIKBARE GEGEVENS

Centraal Kerkbestuur

Oost

Inventaris Inventaris volgens Rapport T.Coomans [dienst [Inventaris Monumentenwacht Monumentenzorg en Onroerend [Monumentenwacht] Architectuur] Erfgoed] ja

ja, neogotische kerk

interieur + exterieur

Dekenaal Plan

in ontwikkeling

Bevraging CRKC [CRKC]

ja

Kadasterplan Foto's [stad Gent] [Abscis Architecten]

ja

interieur

Stad Gent

Sint‐Amandsberg

Oost

ja

ja


in ontwikkeling

ja

ja


Stad Gent

Gent Rand

Rand

ja



in ontwikkeling

nee

ja

Kerkfabriek

Gent Rand

Rand

nee

ja

nee

in ontwikkeling

nee

ja


Kerkfabriek

Sint‐Amandsberg

Rand

ja



in ontwikkeling

ja

ja

interieur + exterieur interieur + exterieur

Kerkfabriek

Ledeberg

Oost

ja



in ontwikkeling

ja

ja

rst

Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja


veld

Kerkfabriek

Sint‐Amandsberg

Oost

nee

ja

nee

in ontwikkeling

ja

ja


Kerkfabriek

Sint‐Amandsberg

Oost

ja

nee

w Gent

Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

nee

ja

gen‐Luchteren

Privé

Gent Rand

Rand

ja

ja


in ontwikkeling

ja

ja


Stad Gent

Gent Rand

Rand

ja

nee


in ontwikkeling

ja

ja


Bareel

Kerkfabriek

Sint‐Amandsberg

Oost

ja

nee

nee

in ontwikkeling

ja

ja


eldonk

Stad Gent

Sint‐Amandsberg

Oost

ja

ja


in ontwikkeling

ja

ja


iland Malem

Kerkfabriek

nhof OLV ter Hoyen

Privé

Vereniging parochiale werken


in ontwikkeling

ja

ja


nee

ja

ja

ja

exterieur

Gent Stad

Stad

nee

ja

nee

ja

ja

ja


Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja


Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja

interieur

Stad Gent

Sint‐Amandsberg

Oost

ja



in ontwikkeling

ja

ja

interieur + exterieur interieur + exterieur

VZW Begijnhof O.L.Vrouw ter Hoyen

Annawijk

Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja

estede

Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja



ja

ja

ja


is

Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja



ja

ja

ja


Oost

Bernadette

nee

ja

Kerkfabriek

Ledeberg

Oost

ja



in ontwikkeling

ja

ja


Stad Gent

Kerkfabriek

Gent Rand

Sint‐Amandsberg

Rand

ja

nee


nee

in ontwikkeling

in ontwikkeling

ja

ja

ja

ja



Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja



ja

ja

ja


naal

Kerkfabriek

Ledeberg

Oost

ja


nee

in ontwikkeling

ja

ja


groot begijnhof

Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja

exterieur

Stad Gent

Gent Rand

Rand

ja



in ontwikkeling

ja

ja

interieur + exterieur exterieur

Kerkfabriek

Gent Rand

Rand

nee

ja

nee

in ontwikkeling

ja

ja

Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja



ja

ja

ja

exterieur

Stad Gent

Gent Rand

Rand

ja

nee


in ontwikkeling

ja

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja



in ontwikkeling

ja

ja


Kerkfabriek

Ledeberg

Oost

ja



in ontwikkeling

nee

ja


arius

Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja



ja

ja

ja


gem

Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja


e Poort

t

e

Stad Gent

Gent Rand

Rand

ja


exterieur

in ontwikkeling

ja

ja


Michielswijk

Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja

exterieur

Stad Gent

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja


Stad Gent

Gent Rand

Rand

ja

ja


in ontwikkeling

ja

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja

nee

exterieur

ja

ja

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

ja

ja

interieur

Gent Stad

Stad

ja

nee


ja

gedeeltelijk

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

nee


exterieur

ja

ja

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja


exterieur

ja

ja

ja


Kerkfabriek

Gent Stad

Stad

ja



ja

ja

ja

exterieur

onswijk

e

mekenswijk

Privé

VZW Paters Augustijnen

Extract uit overzichtstabel

019

1.3 Plaatsbezoek Aanvullend op de basisinformatie en de ontvangen documenten werden op 04.12.2013, 27.01.2014, 28.01.2014, 30.01.2014 en 31.01.2014 de kerkgebouwen bezocht. In de meeste gevallen werd een afspraak gemaakt met de plaatselijke verantwoordelijke (pastoor, vrijwilliger, ...) om ook het interieur te bezichtigen, bijkomende informatie te vragen en informatie te verifiëren. Alle ruimtes werden bekeken en gefotografeerd als geheugensteun bij de verdere uitwerking van dit document.

Onze-Lieve-Vrouw Geboorte, Desteldonk

020

Onze-Lieve-Vrouw Sint-Pieters, Gent

021

1.4 Praktische inventaris Zoals gezegd werd al deze informatie gebundeld in een praktische en dynamische inventaris. Om snel up-to-date informatie te kunnen opzoeken werden aan de overzichtstabel twee tabbladen toegevoegd. Het eerste tabblad ‘algemene infofiche’ maakt het mogelijk om per kerk alle beschikbare informatie die opgenomen is in de tabel door te nemen en af te drukken. Het tweede tabblad ‘vergelijkende fiche’ maakt het mogelijk om snel (maximum 10) kerken te vergelijken voor verschillende, te kiezen parameters. Bij het selecteren van een bepaalde kerk of parameter worden automatisch alle gegevens uit de overzichtstabel overgenomen. Zo kan bijvoorbeeld bij een vraag van derden naar huurmogelijkheden van een kerkgebouw snel gekeken worden welke kerken in de gevraagde omgeving over parkeergelegenheden en sanitair beschikken.

022

Filter in overzichtstabel

023

1.4 Praktische inventaris ALGEMENE INFOFICHE

Keuze van een kerk uit een lijst van de 46 parochiekerken via drop down menu.

Gegevens uit de tabel worden automatisch ingevuld en kunnen afgedrukt worden.

024

VERGELIJKENDE FICHE

Keuze van maximum 10 kerken die men wil vergelijken uit de lijst van parochiekerken.

Keuze van de parameters die men wenst te vergelijken via drop down menu. Gegevens uit de tabel worden automatisch ingevuld en kunnen afgedrukt worden. 025

Zijgevel

1.5 Infofiche

Zijgevel

Als laatste werd ook een infofiche opgemaakt die de basisinformatie uit de overzichtstabel aanvult met grafische gegevens zoals een luchtfoto van de locatie, foto’s van het exterieur en het interieur en een kadasterplan met aanduiding van de footprint van de kerk (vol) en de bijhorende eigendommen (gearceerd). Naar analogie met onderstaande voorbeeld werd voor elke kerk een fiche aangemaakt.

Sint-Paulus Voorgevel

41

ADRES Smidsestraat 84 Gent EIGENDOMSSTRUCTUUR Eigenaar: Kerkfabriek Dekenaat: Gent Stad Centraal Kerkbestuur: Gent Stad BESCHIKBARE GEGEVENS Inventaris Onroerend Erfgoed: https://inventaris.onroerenderfgoed.be/dibe/relict/88928 Rapport Monumentenwacht (exterieur)

Zijgevel

BOUWKUNDIGE GEGEVENS Bouwjaar: [10 mei 1930]Architect: Valcke, Henri Oppervlakte terrein: 3.772 m² Footprint kerk: 1.154 m² SITUERING

Zijgevel

Interieur

KORTE BESCHRIJVING De inkom van de kerk ligt op de as van de straat. In 1930 is de huidige neoromaanse SintPauluskerk gebouwd naar ontwerp van architect H. Valcke ter vervanging van een houten hulpkerk. Basilicale kruiskerk met uitspringende vierkante westtoren, volledig opgetrokken in zandsteen en met neoromaanse afwerking. RUIMTELIJKE & JURIDISCHE CONTEXT Inventaris: Ja Beschermd: Gebouw en pijporgel Bestemming/Zone: Woongebied cult/hist/esth waarde ACCOMODATIES IN EN ROND Pastorie: Nee 026 Kerkhof: Nee Plein: Nee Parking: Ja

Interieur

Bouwjaar: [10 mei 1930]Architect: Valcke, Henri Oppervlakte terrein: 3.772 m² Footprint kerk: 1.154 m² SITUERING

KORTE BESCHRIJVING De inkom van de kerk ligt op de as van de straat. In 1930 is de huidige neoromaanse SintPauluskerk gebouwd naar ontwerp van architect H. Valcke ter vervanging van een houten hulpkerk. Basilicale kruiskerk met uitspringende vierkante westtoren, volledig opgetrokken in zandsteen en met neoromaanse afwerking. RUIMTELIJKE & JURIDISCHE CONTEXT Inventaris: Ja Beschermd: Gebouw en pijporgel Bestemming/Zone: Woongebied cult/hist/esth waarde ACCOMODATIES IN EN ROND Pastorie: Nee Kerkhof: Nee Plein: Nee Parking: Ja Overige: Kleuter -en lager school, Sint- Pietersinstituut (basisschool). Sanitair: Ja Verwarming: Gaswarmers

CULTUUR–HISTORISCH–ESTHETISCHE CONTEXT (C-H-E) Zie Inventaris Onroerend Erfgoed BOUWTECHNISCHE TOESTAND (BT) Zie Rapport Monumentenwacht

027

028

2. Parameters en wegingsfactoren

029

2.1 Traject bepalen Alvorens een toekomsttraject aan een kerk te kunnen linken, is het belangrijk enkele begrippen te definiëren. In de door de Vlaamse Bisschoppen opgestelde richtlijnen voor gebruik van parochiekerken worden volgende termen vastgelegd: Valorisatie, Medegebruik, Nevenbestemming en Herbestemming.

VALORISATIE

Valorisatie heeft betrekking op initiatieven die, met respect voor het normale gebruik van de parochiekerk, de betekenis van het kerkgebouw in al zijn aspecten kunnen versterken en bevorderen (religieuze en culturele, historische en kunsthistorische, architecturale en landschappelijke aspecten). Dit kan bijvoorbeeld een occasioneel en passend gebruik van het kerkgebouw voor kunsthistorische rondleidingen, concerten, voordrachten, conferenties of tijdelijke tentoonstellingen zijn.

MEDEGEBRUIK

Medegebruik is de terbeschikkingstelling van het kerkgebouw voor religieuze activiteiten van andere katholieke of christelijke geloofsgemeenschappen.

NEVENBESTEMMING

Wanneer een parochiekerk nog wel voor religieuze activiteiten gebruikt wordt, maar te groot is voor de plaatselijke geloofsgemeenschap, kan men een nevenbestemming overwegen. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen een multifunctioneel gebruik en een gedeeld gebruik. MULTIFUNCTIONEEL GEBRUIK Multifunctioneel gebruik is een nevenbestemming in de tijd. Het kerkgebouw kan in dit geval occasioneel, buiten de uren van de religieuze activiteiten, voor andere doeleinden of door andere instanties gebruikt worden. GEDEELD GEBRUIK Gedeeld gebruik is een nevenbestemming in de ruimte. Het kerkgebouw wordt architecturaal zodanig heringericht dat er een nieuwe en kleinere liturgische ruimte ontstaat, met daarnaast ruimte voor één of meerdere lokalen die, op een permanente basis, een andere bestemming kunnen krijgen. Een gedeeld gebruik veronderstelt dus dat de liturgische ruimte en de andere ruimten bouwkundig volledig van elkaar gescheiden zijn, zodat een gedeeld gebruik mogelijk wordt, zonder dat de afzonderlijke activiteiten elkaar hinderen of doorkruisen.

HERBESTEMMING

Wanneer een parochiekerk niet meer voor religieuze activiteiten in aanmerking komt, kan zij definitief aan de eredienst onttrokken worden en een nieuwe functie krijgen. Daarvoor moet de voorgeschreven kerkrechtelijke procedure gevolgd worden. Alleen de bisschop kan beslissen om een parochiekerk definitief aan de eredienst te onttrekken.

030

Gezien het gebruik van het gebouw nu en in de toekomst centraal staat in dit onderzoek, herschikken we deze termen op basis van de impact van het gebruik op de huidige verschijningsvorm van het kerkgebouw. Zo heeft Medegebruik van een kerkgebouw weinig tot geen impact op de ruimte van een kerk. Ook Multifunctioneel Gebruik (Nevenbestemming in de tijd) heeft een beperkte ruimtelijke impact. Medegebruik en Multifunctioneel gebruik worden steeds meer basisvoorwaarden voor de valorisatie van bestaande parochiekerken, reden waarom ze in deze studie samengevat worden onder de noemer VALORISATIE (VAL). Nevenbestemming in de zin van Gedeeld Gebruik brengt echter wel een bouwkundige ingreep in het kerkgebouw met zich mee. Het is dan ook deze nevenbestemming in de ruimte die we in dit onderzoek benoemen als NEVENBESTEMMING (NEV). Wanneer een kerkgebouw dan toch aan de eredienst wordt onttrokken, maar de nieuwe functie van het gebouw slechts een minimale ruimtelijke impact op het gebouw vraagt, spreken we van HERBESTEMMING (HER). Aangezien in sommige gevallen, nu of in de toekomst, geen van bovenstaande trajecten mogelijk of wenselijk is, kan ook gekeken worden naar (partiële) afbraak, in functie van ingrijpende herbestemmingen en/of nieuwbouw. Dit toekomsttraject noemen we AFBRAAK OF PARTIËLE SLOOP (AFB).

031

2.2 Parameters vastleggen Om het mogelijk te maken de toekomsttrajecten voor alle kerken op een gelijkwaardige basis te bepalen, werden een aantal parameters of criteria vastgelegd. Hieraan gingen verschillende discussies vooraf. De uiteindelijk gekozen parameters zijn het resultaat van gespreksrondes met de betrokken actoren en overleg met de stuurgroep. Acht parameters of criteria worden in beschouwing genomen: 1. ERFGOEDWAARDE 2. BOUWFYSISCHE STAAT 3. THEORETISCH MARKTPOTENTIEEL 4. GEBOUWONDERHOUDSKOST 5. GEBRUIK (KERKELIJK EN NIET KERKELIJK) 6. FUNCTIONALITEIT 7. BEREIKBAARHEID 8. NABIJHEID ANDERE PAROCHIEKERK Deze hoofdparameters zijn een reductie van onderliggende subparameters. Zo omvat de parameter erfgoedwaarde bijvoorbeeld het al dan niet beschermd zijn van het kerkgebouw, de uniciteit, ouderdom, architect, ensemblewaarde, representativiteit, contextwaarde, enzovoort. Zij worden gestructureerd in drie subparameters: architectuur, interieur en context, welke op hun beurt weer de parameter Erfgoedwaarde vormen. Ook hier bleek het belang van een duidelijke definitie (zie hierna). Opmerking: aanvankelijk gekozen parameters werden bij nader inzien soms weer weggelaten. Zo bijvoorbeeld ‘gekende vraag vanuit de buurt’, die zeer relevant is in dit verhaal, maar waar het beoordelingsinstrument eigenlijk dient om deze vraag een plaats te geven. Door de verschillende gesprekken kwam het besef dat deze dus geen onderdeel zou moeten uitmaken van het beoordelingsinstrument.

032

Verwarming Sint-Jacobs, Gent

033

2.2 Parameters vastleggen 1. ERFGOEDWAARDE: Op basis van de methodologie van Thomas Coomans werd door de dienst Monumentenzorg en Architectuur van de stad Gent een vergelijkkende inventaris opgemaakt voor alle parochiekerken. De kerken werden beoordeeld op de erfgoedwaarde van het gebouw, het interieur en de context (ruimtelijk en historisch). Het is op basis van deze vergelijkende inventaris dat de beoordeling van de parameter erfgoedwaarde voor deze studie is gebeurd.

ARCHITECTUUR

Type en context: compositie van plattegrond en opstand, bouwdelen, integratie oudere delen Bouwgeschiedenis: nieuw gebouw, uitbreiding, vergroting Architect en situering van het gebouw in het oeuvre Stijl en modellen: receptie, invloed Technisch: structuur (gewelven) Bouwmaterialen: traditioneel, industrieel Bouwsculptuur: kapitelen, timpanen, sluitstenen, maaswerk, ... Materiële toestand: oorlogsschade, restauraties, herbestemming, ...

INTERIEUR

Samenhang tussen interieur en architectuur; coherentie van decoratie, ... Materiële toestand: herinrichting, oorlogsschade, restauratie Meubilair en vervaardigers: altaren, communiebank, preekstoel, biechtstoel, doopvont, lichtkronen, beelden, glasramen, kruiswegstaties, ... Decoraties en vervaardigers: muurschilderingen, muurafwerking, vloertegels, ... Orgels en klokken De elementen die deel uitmaken van het roerende patrimonium maken geen deel uit van de subparameter interieur. Het betreft wel de architecturale elementen en de afwerking van de binnenzijde en alle aspecten van het patrimonium die onroerend zijn door bestemming.

CONTEXT

Ruimtelijke context: stad, dorp, gehucht, nieuwe wijk Bijhorende gebouwen: deel van een stedenbouwkundig geheel (plein, wijk), deel van een gebouwencomplex (klooster, school, hospitaal) of groter gebouw aanwezigheid van een kerkhof Archeologische bodem: site van een ouder gebouw, kerkhof, relatie met andere historische gebouwen in de onmiddelijke omgeving Historische context: oude of nieuwe stichting, bedevaart Opdrachtgever en gebruikers

034

2. BOUWFYSISCHE STAAT STRUCTUUR

BUITENSCHIL

INTERIEUR

Wat betreft de structuur van het gebouw wordt gekeken naar de stabiliteit van het gebouw en in welke staat zich deze bevindt (bvb vloerverzakking, barsten, ... ). De staat van de buitenschil wordt bepaald op basis van de staat van o.a. het dak en de dakgoten, de beglazing, de buitenmuren en hun isolatiewaarde, ... Voor de staat van het interieur van het gebouw wordt gegeken naar bvb vocht in muren, afgebladderd schilderwerk, ... De inboedel van het gebouw wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Waardevolle orgels en beeldhouwwerken zitten reeds vervat in de parameter Erfgoedwaarde - interieur.

3. MARKTPOTENTIEEL GEMIDDELDE GRONDWAARDE

De gemiddelde grondwaarde van nabijheid van het kerkgebouw.

percelen

aan

en/of

in

OMLIGGENDE FACILITEITEN

De terreinoppervlakte wordt bepaald op basis van de m² (opgemeten uit de kadasterplannen) van zowel het kerkgebouw als de bijhorende grond. Afzonderlijke gronden die niet aan/rond het kerkgebouw gelegen zijn, worden voor deze studie buiten beschouwing gelaten.

AFSPLITSBAARHEID De afsplitsbaarheid wordt bepaald op basis het mogelijk opsplitsen en/of afzonderlijk verkopen (verkavelen) van het kerkgebouw zelf en de omliggende grond en/of gebouwen. Gronden die wél eigendom zijn van de kerkfabriek maar niet aan/rond de kerk gelegen zijn worden hierbij niet in rekening gebracht.

035

2.2 Parameters vastleggen 4. GEBOUWONDERHOUDSKOST HUIDIGE EXPLOITATIEKOST

De huidige exploitatiekost wordt bepaald op basis van de meerjarenplanning.

OPPERVLAKTE GEBOUW

Voor de oppervlakte wat betreft gebouwonderhoudskost worden enkel de footprint van het kerkgebouw zelf bekeken.

COMPLEXITEIT

Voor de complexiteit van het gebouw wordt er gekeken of de kerk uit één grote ruimte met sobere detaillering, of uit een aaneenschakeling van verschillende ruimtes bestaat, al dan niet met uitbundige detaillering.

VERWARMING

Aangezien de verwarmingskost jaarlijks een grote post bedraagt, wordt gekeken op welke manier het kerkgebouw op dit moment verwarmd wordt.

5. GEBRUIK (KERKELIJK + NIET KERKELIJK) VITALITEIT GELOOFSGEMEENSCHAP

De vitaliteit van de geloofsgemeenschap wordt bepaald op basis van de gegevens over de toekomstvisie per kerk zoals omschreven in het dekenaal plan (indien opgemaakt) en aangevuld met de gegevens uit de rondvraag van het CRKC.

WEEK(END) VIERINGEN

Voor het aantal vieringen wordt gekeken of er nog vieringen plaatsvinden in het kerkgebouw en of dit enkel eucharistievieringen zijn en/of ook nog bijzondere vieringen zoals doopsel, vormsel, huwelijk, ... betreft.

TOERISME / CULTUUR / BUURT

Hiervoor wordt gekeken of er reeds bestaande initiatieven zijn die nu reeds in het kerkgebouw plaatsvinden. Dit kunnen zowel liturgische als niet-liturgische activiteiten zijn, gebruik door andere geloofsgemeenschappen of als toeristische trekpleister.

036

6. FUNCTIONALITEIT OPDEELBAARHEID/ NEVENRUIMTES

De opdeelbaarheid wordt bepaald aan de hand van het al dan niet aanwezig zijn van nevenruimtes aan de kerk die op eenvoudige wijze afsluitbaar zijn van de hoofdruimte of de kerkruimte zelf die op eenvoudige wijze kan opgedeeld worden. Het betreft hier steeds de ruimtes van de kerk zelf, geen aanpalende gebouwen zoals naburige pastorijen of parochiecentra.

VOORZIENINGEN

Bij voorzieningen wordt gekeken naar de aanwezigheid van een (rolstoeltoegankelijk) sanitair en kitchenette wat eventuele nevenactiviteiten zou kunnen bevorderen zonder (grote) investeringskost.

7. BEREIKBAARHEID OPENBAAR VERVOER

De bereikbaarheid met het openbaar vervoer wordt bepaald aan de hand van het al dan niet aanwezig zijn van een openbaar vervoershalte (tram en/of bus) en het aantal lijnen dat de halte bedient.

PARKING

Wat betreft het parkeren wordt er eerst en vooral gekeken of er een private of publieke parking (parkeergarage) aanwezig is in een straal van 500m. Het aantal private of publieke parkeerplaatsen wordt ook in rekening gebracht.

8. NABIJHEID ANDERE PAROCHIEKERK AANTAL KERKEN IN STRAAL VAN 1KM (STAD) OF 1,5KM (RAND/ OOST)

De nabijheid van een andere parochiekerk wordt bepaald aan de hand van de geografische coördinaten van de kerk tov de overige kerken. Deze opgave bekijkt enkel de parochiekerken. Andere kerken (abdijkerken, kapellen, ...) worden vooralsnog niet mee opgenomen in deze studie.

037

2.3 Punten en wegingsfactoren Het definiëren van de parameters was een eerste stap in het proces. Om deze vervolgens toe te passen op de verschillende kerkgebouwen door punten toe te kennen, is het eerst noodzakelijk de waarderingen op één noemer te brengen. Niet alle subparameters wegen echter even veel door binnen de hoofdparameter. Alvorens de score per parameter te herleiden naar een score op 10, worden er gewichten gegeven aan de subparameters. Deze worden mee in rekening gebracht bij het herrekenen van de score per parameter. De gewichten duiden op het relatief belang van de subparameter binnen de hoofdparameter. De gewichten werden bepaald en bijgestuurd in nauw overleg met de verschillende actoren en de stuurgroep. Aan de subparameters wordt dan telkens een score toegekend van 1 tot en met 5. Afhankelijk van de mogelijke antwoorden die kunnen afgeleid worden uit de inventaris is dit een score van 1 tot en met 5 ofwel 1-3-5.

038

3.

4.

5.

6.

7.

8.

BOUWFYSISCHE ERFGOEDWAARDE STAAT

2.

NABIJHEID ANDERE GEBRUIK (KERKELIJK GEBOUWONDER THEORETISCH BEREIKBAARHEID FUNCTIONALITEIT PAROCHIEKERK + NIET KERKELIJK) HOUDSKOST MARKTPOTENTIEEL

1.

architectuur interieur context

3 3 2

structuur buitenschil interieur

2 2 1

gemiddelde grondwaarde terreinoppervlakte omliggende faciliteiten bestemming / zone afsplitsbaarheid

2 2 1 2 2

huidige exploitatiekost oppervlakte gebouw complexiteit verwarming

1 2 2 1

vitaliteit geloofsgemeenschap week(end)vieringen toerisme / cultuur / buurt / ...

3 2 2

opdeelbaarheid/nevenruimtes voorzieningen (san, keuken, ...)

3 2

openbaar vervoer parking

3 2

aantal kerken in straal van 1km (stad) of 1,5km (rand/oost)

1

Toekennen van gewichten aan de subparameters in overleg met betrokken actoren.

039

2.3 Punten en wegingsfactoren BRON 1.

AANVULLENDE INFO

GEWICHT

ERFGOEDWAARDE architectuur interieur context

3 3 2

INK INK INK

Op basis van de methodologie van Thomas Coomans werd door de dienst Monumentenzorg en Architectuur van de stad Gent een vergelijkkende inventaris opgemaakt voor alle parochiekerken. De kerken werden beoordeeld op de erfgoedwaarde van het gebouw, het interieur en de context (ruimtelijk en historisch). Het is op basis van deze vergelijkende inventaris dat de beoordeling van de parameter erfgoedwaarde voor deze studie is gebeurd. architectuur

score

Type en context: compositie van plattegrond en opstand, bouwdelen, integratie oudere delen Bouwgeschiedenis: nieuw gebouw, uitbreiding, vergroting Architect en situering van het gebouw in het oeuvre Stijl en modellen: receptie, invloed Technisch: structuur (gewelven) Bouwmaterialen: traditioneel, industrieel Bouwsculptuur: kapitelen, timpanen, sluitstenen, maaswerk, ... Materiële toestand: oorlogsschade, restauraties, herbestemming, ... min

1 C : beperkte waarde 3 B : is zeer interessant maar komt niet in aanmerking voor bescherming 5 A : komt zonder voorbehoud in aanmerking voor bescherming

max interieur

score

Samenhang tussen interieur en architectuur; coherentie van decoratie, ... Materiële toestand: herinrichting, oorlogsschade, restauratie Meubilair en vervaardigers: altaren, communiebank, preekstoel, biechtstoel, doopvont, lichtkronen, beelden, glasramen, kruiswegstaties, ... Decoraties en vervaardigers: muurschilderingen, muurafwerking, vloertegels, ... Orgels en klokken De elementen die deel uitmaken van het roerende patrimonium maken geen deel uit van de subparameter interieur. Het betreft wel de architecturale elementen en de afwerking van de binnenzijde en alle aspecten van het patrimonium die onroerend zijn door bestemming. min


max context

score

Ruimtelijke context: stad, dorp, gehucht, nieuwe wijk Bijhorende gebouwen: deel van een stedenbouwkundig geheel (plein, wijk), deel van een gebouwencomplex (klooster, school, hospitaal) of groter gebouw Kerkhof Archeologische bodem: site van een ouder gebouw, kerkhof, relatie met andere historische gebouwen in de onmiddelijke omgeving Historische context: oude of nieuwe stichting, bedevaart Opdrachtgever en gebruikers min


max

BRON 2.

AANVULLENDE INFO

GEWICHT

BOUWFYSISCHE STAAT structuur buitenschil interieur

structuur score

max

2 2 1

1 2 3 4 5

structuur op instorten structuur in slechte staat structuur in matige staat structuur in goede staat structuur in zeer goede staat

De staat van de buitenschil wordt bepaald op basis van de staat van o.a. het dak en de dakgoten, de beglazing, de buitenmuren en hun isolatiewaarde, ... min

max interieur

score

Abscis plaatsbezoek Abscis plaatsbezoek Abscis plaatsbezoek

Wat betreft de structuur van het gebouw wordt gekeken naar de stabiliteit van het gebouw en in welke staat zich deze bevindt (bvb vloerverzakking, barsten, ... ). min

buitenschil score

RMW + OBT RMW + OBT RMW

1 2 3 4 5

zeer slecht slecht matig goed zeer goed

Voor de staat van het interieur van het gebouw wordt gegeken naar bvb vocht in muren, afgebladderd schilderwerk, ... De inboedel van het gebouw wordt hierbij buiten beschouwing gelaten. Waardevolle orgels en beeldhouwwerken zitten reeds vervat in de parameter Erfgoedwaarde ‐ interieur . min

max

1 2 3 4 5

zeer slecht slecht matig goed zeer goed

040

BRON 3.


gemiddelde grondwaarde score

GEWICHT

min

terreinoppervlakte

score

min

1 2 3 4 5

Abscis plaatsbezoek

zeer klein klein middelgroot groot zeer groot

< 500m² 500m² ‐ 1000m² 1000m² ‐ 1500m² 1500m² ‐ 2000m² > 2000m²

Hiervoor wordt gekeken naar de aanwezigheid van omliggende gemeenschapsvoorzieningen (wijkgezondheidscentrum, bibliotheek, politiekantoor, school, rusthuis, ...) waaraan het kerkgebouw potentieel gelinkt kan worden. Dit kan zowel gezien worden in de zin van ‘gebruik maken van’ als een eventuele ‘verhuis naar’ .

min

1 geen omliggende faciliteiten 3 één naastliggende faciliteit 5 meerdere naastliggende faciliteiten

max bestemming / zone

Hier wordt gekeken naar de planningsbestemming waarin de kerk (en omliggende gronden) zich bevinden op basis van het gewestplan of BPA. min

1 parkgebied / landschappelijk waardevol agrarisch gebied 3 gemeenschapsvoorzieningen / openbaar nut 5 woongebied

max afsplitsbaarheid

score

OPC KAD

2 2 1 2 2

1 laag 3 middel 5 hoog

max

score

Abscis plaatsbezoek

De terreinoppervlakte wordt bepaald op basis van de m² (opgemeten uit de kadasterplannen) van zowel het kerkgebouw als de bijhorende grond. Afzonderlijke gronden die niet aan/rond het kerkgebouw gelegen zijn, worden voor deze studie buiten beschouwing gelaten.

omliggende faciliteiten

score

KAD

De gemiddelde grondwaarde van percelen aan en/of in nabijheid van het kerkgebouw.

max

De afsplitsbaarheid wordt bepaald op basis het mogelijk opsplitsen en/of afzonderlijk verkopen (verkavelen) van het kerkgebouw zelf en de omliggende grond en/of gebouwen. Gronden die wél eigendom zijn van de kerkfabriek maar niet aan/rond de kerk gelegen zijn worden hierbij niet in rekening gebracht. min

1 geen grond rond de kerk of wel grond, maar kerkhof 3 verkoopbare grond aan kerk 5 groot stuk grond (met gebouwen) aan kerk

max

BRON 4.

AANVULLENDE INFO

THEORETISCH MARKTPOTENTIEEL

AANVULLENDE INFO

GEWICHT

GEBOUWONDERHOUDSKOST huidige exploitatiekost oppervlakte gebouw complexiteit verwarming

huidige exploitatiekost score

oppervlakte gebouw

min

5 laag (0‐15.000) 3 matig (15.000‐30.000) 1 hoog (> 30.000)

5 4 3 2 1

zeer klein klein middelgroot groot zeer groot

< 500m² 500m² ‐ 1000m² 1000m² ‐ 1500m² 1500m² ‐ 2000m² > 2000m²

Voor de complexiteit van het gebouw wordt er gekeken of de kerk uit één grote ruimte met sobere detaillering, of uit een aaneenschakeling van verschillende ruimtes bestaat, al dan niet met uitbundige detaillering. max min

verwarming score

1 2 2 1

Voor de oppervlakte wat betreft gebouwonderhoudskost worden enkel de footprint van het kerkgebouw zelf bekeken. max

complexiteit

score

‐ ‐ Abscis plaatsbezoek Abscis plaatsbezoek

De huidige exploitatiekost wordt bepaald op basis van de meerjarenplanning. max min

score

MJP KAD RMW + KAD OVW

5 laag 3 matig 1 hoog Aangezien de verwarmingskost jaarlijks een grote post bedraagt, wordt gekeken op welke manier het kerkgebouw op dit moment verwarmd wordt.

max

min

5 4 3 2 1

verwarming op gas verwarming op stookolie verwarming dmv (gas)branders verwarming dmv elektricteit geen verwarming

Toekennen van een score van minimum 1 tot maximum 5 op basis van puntensysteem per subparameter.

041

2.3 Punten en wegingsfactoren BRON

AANVULLENDE INFO

GEWICHT

GEBRUIK (KERKELIJK + NIET KERKELIJK) vitaliteit geloofsgemeenschap week(end)vieringen toerisme / cultuur / buurt / ...

vitaliteit geloofsgemeenschap

score

1 2 3 4 5

max week(end)vieringen

uitgedoofde geloofsgemeenschap uitdovende geloofsgemeenschap actieve, ouder wordende geloofsgemeenschap vitale geloofsgemeenschap zeer actieve en jonge geloofsgemeenschap

Voor het aantal vieringen wordt gekeken of er nog vieringen plaatsvinden in het kerkgebouw en of dit enkel eucharistievieringen zijn en/of ook nog bijzondere vieringen zoals doopsel, vormsel, huwelijk, ... betreft. min

1 geen vieringen 3 enkel eucharistievieringen of enkel bijzondere vieringen (doop, vormsel, huwelijk, begrafenis 5 eucharistie‐ en bijzondere vieringen

max toerisme / cultuur / buurt / ...

score

Hiervoor wordt gekeken of er reeds bestaande initiatieven zijn die nu reeds in het kerkgebouw plaatsvinden. Dit kunnen zowel liturgische als niet‐liturgische activiteiten zijn, gebruik door andere geloofsgemeenschappen of als toeristische trekpleister. min

0 som scores deelaspecten 1 2 3 4 5

max

+0 geen van allen +1 één keer per jaar open voor niet liturgische activiteiten +1 meerdere keren per jaar open voor niet liturgische activteiten +1 open voor andere geloofsgemeenschappen +1 opgenomen in toeristische route +1 toeristische trekpleister

BRON 6.

3 2 2

Abscis plaatsbezoek + IKKS Abscis plaatsbezoek Abscis plaatsbezoek

De vitaliteit van de geloofsgemeenschap wordt bepaald op basis van de gegevens over de toekomstvisie per kerk zoals omschreven in het dekenaal plan (indien opgemaakt) en aangevuld met de gegevens uit de rondvraag van het CRKC. min

score

DEK + CRKC DEK + CRKC CRKC

AANVULLENDE INFO

GEWICHT

FUNCTIONALITEIT opdeelbaarheid/nevenruimtes voorzieningen (san, keuken, ...)

opdeelbaarheid/nevenruimtes

score

Abscis plaatsbezoek Abscis plaatsbezoek

3 2

De opdeelbaarheid wordt bepaald aan de hand van het al dan niet aanwezig zijn van nevenruimtes aan de kerk die op eenvoudige wijze afsluitbaar zijn van de hoofdruimte of de kerkruimte zelf die op eenvoudige wijze kan opgedeeld worden. Het betreft hier steeds de ruimtes van de kerk zelf, geen aanpalende gebouwen zoals naburige pastorijen of parochiecentra. min max

voorzieningen

score

RMW + KAD RMW

1 geen nevenruimtes / moeilijk afscheidbaar 3 gemakkelijk afscheidbare nevenruimtes / delen van de kerk 5 gemakkelijk af te scheiden én afzonderlijk toegankelijk Bij voorzieningen wordt gekeken naar de aanwezigheid van een (rolstoeltoegankelijk) sanitair en kitchenette wat eventuele nevenactiviteiten zou kunnen bevorderen zonder (grote) investeringskost.

min

max

1 som scores deelaspecten 2 3 4 5

042

+1 sanitair aanwezig +1 sanitair in kerk +1 sanitair rolstoeltoegankelijk +1 kitchenette aanwezig +1 algemeen rolstoeltoegankelijk

BRON 7.


openbaar vervoer

score

‐ ‐

GEWICHT

min

parking

score

3 2

Abscis plaatsbezoek Abscis plaatsbezoek

De bereikbaarheid met het openbaar vervoer wordt bepaald aan de hand van het al dan niet aanwezig zijn van een openbaar vervoershalte (tram en/of bus) en het aantal lijnen dat de halte bedient. 1 geen halte op (minder dan) 500m 3 halte met 1 lijn op (minder dan) 500m 5 halte met meerdere lijnen op (minder dan) 500m

max

Wat betreft het parkeren wordt er eerst en vooral gekeken of er een private of publieke parking (parkeergarage) aanwezig is in een straal van 500m. Het aantal private of publieke parkeerplaatsen wordt ook in rekening gebracht. min

1 som scores deelaspecten 2 3 4 5

max

BRON 8.

AANVULLENDE INFO

BEREIKBAARHEID

+1 parking +1 > 10 parkeerplaatsen +1 > 50 parkeerplaatsen +1 > 10 parkeerplaatsen privaat +1 > 50 parkeerplaatsen privaat

AANVULLENDE INFO

GEWICHT

NABIJHEID ANDERE PAROCHIEKERK aantal kerken in straal van 1km (stad) of ‐ 1,5km (rand/oost)

aantal kerken in straal van 1km (stad) of 1,5km (rand/oost) score

Abscis overzichtskaart

1

De nabijheid van een andere parochiekerk wordt bepaald aan de hand van de geografische coördinaten van de kerk tov de overige kerken. Deze opgave bekijkt enkel de parochiekerken. Andere kerken (abdijkerken, kapellen, ...) worden vooralsnog niet mee opgenomen in deze studie. min

max

1 2 3 4 5

geen kerk in een straal van 1km / 1,5km 1 kerk in een straal van 1km / 1,5km 2 kerken in een straal van 1km / 1,5km 3‐5 kerken in een straal van 1km / 1,5km > 5 kerken in een straal van 1km / 1,5km

LEGENDE IOR INK OBT RMW KAD DEK CRKC MJP OPC OVW TOP

inventaris onroerend erfgoed inventaris neogotische kerken (+ uitbreiding) opgave bouwfysische toestand kerken grondgebied gent rapporten monumentenwacht kadasterplannen dekenaal plan gent stad / oost bevraging crkc meerjarenplanning 2014‐2019 overzichtslijst planologische context overzicht verwarming topstukkenlijst

Toekennen van een score van minimum 1 tot maximum 5 op basis van puntensysteem per subparameter.

043

2.3 Punten en wegingsfactoren Aan de hand van de verstrekte gegevens, aangevuld met eigen onderzoek, werden voor alle kerken scores toegekend op basis van de voorgaande definities en zo het beoordelingsinstrument volledig ingevuld. Gezien het levende en dynamische karakter van de tool zal de dienst Bouwprojecten van de stad Gent het instrument (samen met de inventaris) beheren en up to date houden. Zo kan de score voor bijvoorbeeld ‘bouwfysische staat’ aanzienlijk stijgen na uitgevoerde onderhoudswerken. Het is dan ook van groot belang dat de tool centraal beheerd wordt en op regelmatige tijdstippen bijgewerkt.

volg nr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

044

Kerknaam Heilige Amandus Heilige Bavo, Mendonk Heilige Dionysius Heilig Hart (Kolegem) Heilig Hart Heilig Hart Simon en Judas Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel Christus Koning, Gent Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters Sint‐Amandus Sint‐Anna Sint‐Antonius Abt (Meulestede) Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent Sint‐Bernadette Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge Sint‐Catharina Sint‐Coleta Sint‐Eligius Sint‐Elisabeth, Gent Sint‐Gerulfus Sint‐Godelieve Sint‐Jacobs Sint‐Jan‐Baptist Sint‐Jan‐De‐Doper Sint‐Jozef Sint‐Livinus Sint‐Macharius Sint‐Martinus Sint‐Martinus (Drongen) Sint‐Michiels Sint‐Niklaas ‐ Gent Sint‐Niklaas ‐ Gent‐Zwijnaarde Sint‐Paulus Sint‐Pieter‐Buiten Sint‐Stefanus Sint‐Theresia van Avila Sint‐Theresia van het Kind Jezus Sint‐Vincentius a Paulo

RMW

‐

‐

‐

Abscis plaatsbezoek

Abscis plaatsbezoek

Abscis plaatsbezoek

Abscis overzichtskaart

2

1

3

2

2

3

2

3

2

1

3 1 5 3 3 3 5 3 5 3 3 5 5 3 3 5 5 3 5 5 3 3 3 5 5 3 5 5 1 5 3 5 5 3 3 5 3 5 5 3 5 5 5 3 3 3

3 1 5 1 3 3 5 1 5 3 1 5 5 3 1 5 5 3 5 5 1 1 3 5 5 1 5 5 1 5 5 5 5 3 1 5 3 5 5 3 5 5 5 3 1 1

5 5 5 1 1 5 5 1 5 3 1 5 5 5 3 5 5 3 5 1 1 1 5 5 5 1 5 5 1 5 1 5 5 5 5 5 3 5 5 3 5 5 5 1 1 1

5 4 4 5 3 3 3 5 5 4 4 3 4 4 2 4 5 4 3 4 4 4 3 4 4 4 4 3 4 4 1 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

4 4 3 5 3 2 3 5 4 5 4 3 4 4 3 3 5 4 3 3 4 4 2 4 4 4 4 3 4 3 2 4 4 4 4 3 4 4 4 4 4 3 3 4 4 4

5 3 4 5 4 4 4 5 3 4 3 5 4 3 3 3 5 4 3 3 4 5 2 3 4 4 4 4 4 3 3 3 4 4 3 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4

3 1 1 3 4 1 4 2 1 2 1 2 1 1 4 4 4 1 5 3 5 3 3 3 5 3 5 1 1 5 5 1 5 3 5 5 1 5 5 1 5 5 5 3 5 5

5 1 3 2 5 5 5 5 5 4 5 5 5 5 2 3 5 2 5 2 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5 5 1 5 5 4 5 5 5 5 5 5 5 5 4 5 5

5 1 3 3 5 3 5 3 3 5 5 5 5 3 3 3 3 5 5 3 5 3 5 5 5 3 3 5 3 5 5 3 5 5 1 3 3 5 5 5 3 5 3 3 5 5

3 5 3 5 5 3 5 3 5 5 1 5 3 5 5 5 5 3 3 5 3 5 3 1 5 5 5 5 5 5 5 3 5 5 3 3 5 5 5 5 5 5 3 3 5 5

1 3 1 1 5 1 3 3 1 5 5 5 3 1 5 1 1 1 1 1 3 3 5 1 1 3 5 1 5 1 1 1 1 1 1 3 5 1 5 1 1 3 1 1 5 5

3 1 3 5 3 3 1 3 5 3 1 5 3 5 3 3 1 3 1 5 3 1 3 5 5 3 5 5 3 1 5 3 1 1 5 1 3 1 1 5 5 1 3 5 3 3

3 5 2 4 2 4 2 3 4 2 5 4 4 4 4 3 1 2 1 5 3 3 5 4 3 4 2 3 1 1 2 5 2 4 3 2 5 1 1 4 2 3 4 5 4 3

3 1 3 1 3 3 3 1 3 1 5 3 3 5 3 3 1 3 1 3 3 1 3 3 3 3 3 3 1 1 3 5 3 3 3 3 5 1 1 3 1 3 1 3 3 1

5 5 3 5 5 5 5 5 5 4 4 1 5 4 5 5 5 4 5 1 4 5 5 4 5 5 4 1 4 3 4 4 5 5 4 4 4 1 5 5 4 5 4 5 1 5

3 2 2 4 2 2 4 3 3 4 3 5 3 1 1 2 4 3 2 2 5 3 1 3 3 2 4 3 3 3 2 3 4 4 3 3 4 2 4 3 3 3 4 3 3 3

5 3 5 5 5 5 5 5 3 5 3 5 5 5 1 5 5 3 3 3 5 5 1 5 5 5 5 5 3 3 1 3 5 5 5 5 5 3 5 5 5 5 5 5 5 3

3 3 2 2 3 1 3 3 1 4 2 3 2 2 2 2 4 2 2 2 3 2 1 2 2 1 4 2 1 4 1 2 3 2 2 2 3 4 4 1 2 2 4 1 2 2

3 1 1 5 3 3 3 3 1 3 5 1 3 1 5 1 3 3 1 3 5 3 5 1 1 1 3 1 1 3 3 1 3 3 5 5 1 3 5 3 3 5 3 3 5 3

2 2 2 2 2 1 2 2 1 2 4 1 2 2 3 2 3 2 2 2 3 2 2 2 2 2 2 2 1 1 2 1 2 2 2 3 3 2 2 1 2 2 2 2 2 2

5 1 3 3 5 5 5 1 3 5 1 5 5 3 1 5 5 5 5 3 5 3 3 5 5 5 5 3 1 5 5 1 5 5 3 5 5 5 5 3 5 5 5 3 3 3

3 2 2 2 3 3 1 3 2 2 2 3 5 5 3 5 5 4 5 4 2 2 1 3 1 2 2 3 2 5 1 2 5 5 2 1 2 5 5 1 1 2 1 1 3 3

5 2 2 5 5 5 3 1 2 3 1 2 2 1 3 5 4 1 5 1 5 2 5 3 3 1 5 1 5 5 5 2 4 5 5 4 1 5 4 1 2 3 5 1 3 2

Totaaloverzicht scores per kerk en per parameter

045

0

RMW + KAD Abscis plaatsbezoek

2

parking

CRKC Abscis plaatsbezoek

1

openbaar vervoer

OVW Abscis plaatsbezoek

Abscis plaatsbezoek DEK + CRKC week(end)vieringen

opdeelbaarheid/nev enruimtes

RMW + KAD Abscis plaatsbezoek

Abscis plaatsbezoek + vitaliteit DEK + CRKC IKKS geloofsgemeenschap

toerisme / cultuur / buurt / ...

KAD ‐

2

voorzieningen (san, keuken, ...)

complexiteit

MJP ‐

2

verwarming

oppervlakte gebouw

KAD Abscis plaatsbezoek

1

huidige exploitatiekost

OPC 0

2

afsplitsbaarheid

0 Abscis plaatsbezoek

2

bestemming / zone

KAD 0

1

omliggende faciliteiten

0 0

2

terreinoppervlakte

RMW Abscis plaatsbezoek

2

gemiddelde grondwaarde

buitenschil RMW + OBT Abscis plaatsbezoek

2

interieur

structuur RMW + OBT

3

interieur

Abscis plaatsbezoek


8. NABIJHEID ANDERE PAROCHIEKERK

context

7. BEREIKBAARHEID

INK

6. FUNCTIONALITEIT

0

5. GEBRUIK (KERKELIJK + NIET KERKELIJK)

INK

4. GEBOUWONDERHOUDSKOST

0

GEWICHT

3. THEORETISCH MARKTPOTENTIEEL

3

architectuur AANVULLENDE INFO

2. BOUWFYSISCHE STAAT

INK

BRON

1. ERFGOEDWAARDE

0

PARAMETERS

2.3 Punten en wegingsfactoren Eenmaal de scores gegeven, worden deze verrekend met het gewicht dat aan deze subparameters werd gegeven. Daarna wordt de totaalsore voor de hoofdparameter herleidt naar een score op 10. Het is belangrijk hier te benadrukken dat aan de toe te kennen scores geen absolute waarde moet worden toegekend. Het gaat er in deze studie om een zinvol onderscheid te maken tussen de verschillende kerkgebouwen onderling. Het is met deze score op 10 per hoofdparameter dat de mogelijke toekomsttrajecten voor de verschillende parochiekerken worden bepaald.

046

Heilige Amandus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.



gewicht 1.

GEBRUIK GEBOUWONDER THEORETISCH BOUWFYSISCHE NABIJHEID ANDERE BEREIKBAARHEID FUNCTIONALITEIT (KERKELIJK + NIET ERFGOEDWAARDE HOUDSKOST MARKTPOTENTIEEL STAAT PAROCHIEKERK KERKELIJK)

1 score

3 3 2

3 3 5

2 2 1


2 2 1 2 2

huidige exploitatiekost oppervlakte gebouw complexiteit verwarming

1 2 2 1

vitaliteit geloofsgemeenschap week(end)vieringen toerisme / cultuur / buurt / ...

3 2 2


3 2


3 2


1

5 4 5

3 5 5 3 1

3 3 3 5 3 5 3

3 2

5 3

5

*gewicht max score

/10

9 9 10 28

/40

7/10

10 8 5 23

/25

9/10

6 10 5 6 2 29

/45

6/10

3 6 6 5 20

/30

7/10

9 10 6 25

/35

7/10

9 4 13

/25

5/10

15 6 21

/25

8/10

/5

10/10

NEV

10

7

22

22

13

4

11

10

14

10

5

5

5

16

0

10

80

84

5 5

Herleiden van de gewogen scores van de subparameters naar een score op 10 voor de hoofdparameter

047

VAL

048

3. Beoordelingsinstrument

049

3.1 Functies We hebben nu een score op 10 per parameter. Dit geeft een eerste indicatie van het kerkgebouw en de onderlinge verschillen tussen de kerkgebouwen. Maar wat is het verband tussen deze acht parameters voor een bepaald toekomsttraject (VALNEV-HER-AFB)? Sommige parameters zullen elkaar voor een bepaald toekomsttraject versterken, andere parameters zullen mogelijks leiden tot een ‘veto’. Om op basis van de scores per parameter een toekomsttraject te bepalen, wordt per traject een andere functie toegepast. Bij elk traject worden immers alle parameters in rekening gebracht. Sommige parameters zijn voor bepaalde trajecten echter meer doorslaggevend: zo speelt bij valorisatie de nabijheid van een andere parochiekerk een veel grotere rol (1) dan de opdeelbaarheid van het gebouw (2). Bij nevenbestemming zijn net die opdeelbaarheid (3) of het bestaan van nevenruimtes en de bereikbaarheid van het gebouw (4) belangrijk.

VALORISATIE

NEVENBESTEMMING

30

HERBESTEMMING

30

PARTIËLE AFBRAAK

30

30

erfgoedwaarde 10

10

bouwfysische staat

30

10

30

30

10

theoretisch marktpotentieel

30

10

30

30

10

10

30

10

050

10

30

10

30

10

-30

30

30

10

gebouwonderhoudskost

10

10

30

10

10

VALORISATIE

NEVENBESTEMMING

30

HERBESTEMMING

30

PARTIËLE AFBRAAK

30

30

gebruik

10

30 functionaliteit

10

30

(2)

30

(3)

10

bereikbaarheid

30

10

30

(1)

10

10

30

10

30

30

(4)

10

30

10

10

30

10

30

10

30

nabijheid andere parochiekerk

10

10

10

10

Principe functies verschillende trajecten

051

3.1 Functies Vanuit deze logica werden de functies in het beoordelingsinstrument per traject vastgelegd en aan de hand van voorbeeldkerken getoetst en verfijnd.

Uiteindelijke selectie

Negatieve score bij veto

Aan de hand van voorbeeldkerken worden per traject verschillende regels getoetst en verfijnd. 052

Glasraam Sint-Jan De Doper, Afsnee

053

3.1 Kerkfiche Per kerk wordt zo een bepaald voorkeurstraject of voorkeurstrajecten gevormd. Bij een score van meer dan 100 kunnen we spreken van een duidelijke tendens en een significant toekomsttraject. Het toepassen van de functies per traject over alle 46 parochiekerken heeft volgende kerkfiche en overzichtlijst tot resultaat en maakt het mogelijk voor de verschillende gebouwen onderling, of in vergelijking met elkaar, gefundeerde beslissingen te nemen. Heilige Amandus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.




huidige exploitatiekost oppervlakte gebouw complexiteit verwarming vitaliteit geloofsgemeenschap week(end)vieringen toerisme / cultuur / buurt / ...




gewicht 1.

GEBRUIK GEBOUWONDER THEORETISCH BOUWFYSISCHE NABIJHEID ANDERE ERFGOEDWAARDE BEREIKBAARHEID FUNCTIONALITEIT (KERKELIJK + NIET HOUDSKOST MARKTPOTENTIEEL STAAT PAROCHIEKERK KERKELIJK)

1 score

3 3 2

3 3 5

2 2 1

2 2 1 2 2

1 2 2 1 3 2 2

3 2

3 2

1

5 4 5

3 5 5 3 1

3 3 3 5 3 5 3

3 2

5 3

5

*gewicht max score

/10

9 9 10 28

/40

7/10

10 8 5 23

/25

9/10

6 10 5 6 2 29

/45

6/10

3 6 6 5 20

/30

7/10

9 10 6 25

/35

7/10

9 4 13

/25

5/10

15 6 21

/25

8/10

/5

10/10

VAL

NEV

HER

AFB

10

7

10

10

22

22

16

8

13

4

5

8

11

10

8

1

14

10

1

1

5

5

5

15

5

16

24

13

0

10

30

30

80

84

99

85

5 5

Voorbeeld kerkfiche Heilige Amandus

054

volg nr. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

Kerknaam Heilige Amandus Heilige Bavo, Mendonk Heilige Dionysius Heilig Hart (Kolegem) Heilig Hart Heilig Hart Simon en Judas Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel Christus Koning, Gent Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters Sint‐Amandus Sint‐Anna Sint‐Antonius Abt (Meulestede) Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent Sint‐Bernadette Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge Sint‐Catharina Sint‐Coleta Sint‐Eligius Sint‐Elisabeth, Gent Sint‐Gerulfus Sint‐Godelieve Sint‐Jacobs Sint‐Jan‐Baptist Sint‐Jan‐De‐Doper Sint‐Jozef Sint‐Livinus Sint‐Macharius Sint‐Martinus Sint‐Martinus (Drongen) Sint‐Michiels Sint‐Niklaas ‐ Gent Sint‐Niklaas ‐ Gent‐Zwijnaarde Sint‐Paulus Sint‐Pieter‐Buiten Sint‐Stefanus Sint‐Theresia van Avila Sint‐Theresia van het Kind Jezus Sint‐Vincentius a Paulo

VAL 80 82 97 81 43 63 84 100 105 90 96 98 116 108 66 80 110 99 63 96 65 79 51 109 97 85 72 97 40 68 43 115 89 76 71 84 107 71 88 98 98 92 76 103 74 69

parameters NEV HER AFB 84 99 85 49 59 71 55 42 22 93 109 76 58 110 134 64 89 100 62 66 49 68 68 54 62 50 22 76 86 79 72 73 56 69 62 47 79 67 32 68 67 66 54 83 90 74 86 67 97 89 35 65 71 70 59 85 79 59 60 56 87 115 106 56 73 81 62 103 105 76 64 32 69 66 37 56 78 90 80 100 73 55 42 28 45 91 116 68 90 77 50 96 117 65 41 13 74 82 58 81 104 102 81 97 82 76 81 40 74 74 77 71 94 74 88 100 62 59 57 61 66 62 31 77 80 40 77 81 56 63 62 64 71 99 93 51 87 99

Overzichtslijst relatieve score parochiekerken na toepassen functies.

055

3.3 Interpretatie van de eindscore Het beoordelingsinstrument heeft een meervoudig doel: • per kerk bekijken welk toekomsttraject preferentieel is • per traject bekijken welke kerken hiervoor het meest in aanmerking komen • per cluster van parochies de verschillende kerkgebouwen tegen elkaar afwegen • onderhoudswerken of investeringen verantwoorden, gelet op het preferentiële toekomsttraject van een bepaalde kerk • ontwikkelingsmogelijkheden bekijken van verschillende kerken ifv een specifieke vraag van derden • duurzame ontwikkeling van een kerkgebouw koppelen aan een toekomstgerichte positionering van het kerkgebouw binnen een wijk • ...

056

INTERPRETATIE PER KERK Uit de overzichtslijst volgen de voorkeurstrajecten voor een bepaalde kerk. In het eerste tabblad ‘kerkfiche’ van het beoordelingsinstrument kan per kerk gekeken worden hoe deze score tot stand is gekomen en welke subparameters eventueel kunnen verbeterd worden indien gewenst. Onder meer het groot aantal andere parochiekerken in de nabije omgeving en de goede bereikbaarheid met openbaar vervoer en wagen zorgen ervoor dat de Heilige Amandus goed scoort voor de toekomststrajecten Herbestemming en Nevenbestemming. Aangezien het dekenaal plan Gent Oost nog geen uitspraken doet over eventuele onttrekking aan de eredienst, kan gekeken worden hoe nevenbestemmingen kunnen bevorderd worden om inkomsten te genereren. Kijken we naar de kerkfiche, dan scoort voorzieningen (aanwezigheid sanitair, keuken of kitchenette) hier slechts 2 op 5. In dit geval zou het interessant zijn om te investeren in bijvoorbeeld toegankelijk sanitair en een kitchenette om het gebruik van de kerk voor andere activiteiten te stimuleren. Heilige Amandus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.








gewicht 1.

GEBRUIK NABIJHEID ANDERE GEBOUWONDER THEORETISCH BOUWFYSISCHE BEREIKBAARHEID FUNCTIONALITEIT (KERKELIJK + NIET ERFGOEDWAARDE PAROCHIEKERK HOUDSKOST MARKTPOTENTIEEL STAAT KERKELIJK)

1 score

3 3 2

3 3 5

2 2 1

2 2 1 2 2

1 2 2 1 3 2 2

3 2

3 2

1

*gewicht max score

5 4 5

3 5 5 3 1

3 3 3 5 3 5 3

3 2

5 3

5

/10

9 9 10 28

/40

7/10

10 8 5 23

/25

9/10

6 10 5 6 2 29

/45

6/10

3 6 6 5 20

/30

7/10

9 10 6 25

/35

7/10

9 4 13

/25

5/10

15 6 21

/25

8/10

/5

10/10

VAL

NEV

HER

AFB

10

7

10

10

22

22

16

8

13

4

5

8

11

10

8

1

14

10

1

1

5

5

5

15

5

16

24

13

0

10

30

30

80

84

99

85

5 5

Kerkfiche Heilige Amandus

057

3.3 Interpretatie van de eindscore Maar zoals gezegd is het beoordelingsinstrument een levendig en dynamisch document. Veranderende situaties leiden tot nieuwe inzichten. Wijzigingen van informatie hebben ook wijzigingen tot gevolg voor de voorkeurstoekosmttrajecten van een bepaalde kerk. We illusteren het belang van het goede beheer aan de hand van ditzelfde voorbeeld van de Heilige Amandus: Vandaag bevinden er zich verschillende andere parochiekerken op minder dan 1,5km van de Heilige Amandus. Gezien de ruime keuze aan alternatieve parochiekerken voor deze buurt, scoort het toekomsttrajcect Valorisatie hier lager en zijn Nevenbestemming en Herbestemming voorkeurstrajecten. Wordt er echter in de toekomst beslist om nabijgelegen parochiekerken te onttrekken aan de eredienst, dan daalt de score voor ‘nabijheid andere parochiekerk’ en wordt Valorisatie het voorkeurstraject voor de Heilige Amandus.

Heilige Amandus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.








gewicht 1.


1 score

3 3 2

3 3 5

2 2 1

2 2 1 2 2

1 2 2 1 3 2 2

3 2

3 2

1

5 4 5

3 5 5 3 1

3 3 3 5 3 5 3

3 2

5 3

5

*gewicht max score

/10

9 9 10 28

/40

7/10

10 8 5 23

/25

9/10

6 10 5 6 2 29

/45

6/10

3 6 6 5 20

/30

7/10

9 10 6 25

/35

7/10

9 4 13

/25

5/10

15 6 21

/25

8/10

/5

10/10

VAL

NEV

HER

AFB

10

7

10

10

22

22

16

8

13

4

5

8

11

10

8

1

14

10

1

1

5

5

5

15

5

16

24

13

0

10

30

30

80

84

99

85

5 5

Voorbeeld kerkfiche Heilige Amandus

058

Heilige Amandus

1. 4.

2. 5.

3. 6.

4. 7.

5. 1. 8.

6. 2.

7. 3.

1. 8. 4.

2. 5.

3. 6.

gemiddelde grondwaarde terreinoppervlakte omliggende faciliteiten bestemming / zone afsplitsbaarheid architectuur huidige exploitatiekost interieur oppervlakte gebouw context complexiteit verwarming

gewicht

3 3 5

2 2 1

2 2 1 2 2

*gewicht max score

5 4 5

1

gewicht

3.


3 3 2

3 1 3 2 2 1

3 5 5 3 1 score 3 3 3 5 3 5

/40

7/10

10 8 5 23

/25

9/10

6 10 5 6 2 *gewicht max score 29 /45 9 3 9 6 10 6 28 /40 5 20 /30

2 3 2 2 1 2

5 3 4 5 5 3

10 9 8 10 5 6 23 25

gemiddelde grondwaarde terreinoppervlakte opdeelbaarheid/nevenruimtes omliggende faciliteiten voorzieningen (san, keuken, ...) bestemming / zone afsplitsbaarheid

2 2 3 1 2 2 2

3 5 3 5 2 3 1

6 10 9 5 4 6 13 2 29

huidige exploitatiekost openbaar vervoer oppervlakte gebouw parking complexiteit verwarming vitaliteit geloofsgemeenschap aantal kerken in straal van 1km (stad) of architectuur week(end)vieringen 1,5km (rand/oost) interieur toerisme / cultuur / buurt / ... context

opdeelbaarheid/nevenruimtes structuur voorzieningen (san, keuken, ...) buitenschil interieur

gemiddelde grondwaarde openbaar vervoer terreinoppervlakte parking omliggende faciliteiten bestemming / zone afsplitsbaarheid aantal kerken in straal van 1km (stad) of architectuur 1,5km (rand/oost) huidige exploitatiekost interieur oppervlakte gebouw context complexiteit verwarming

1 3 2 2 2 1

1

3 5 3 3 3 5

3 3 2 1 3 2 2

score 3 3 5 5 3 5

3 2 2 2 1

3 5 2 4 5

2 3 2 1 2 2 3 1 3 2 2 1

structuur vitaliteit geloofsgemeenschap buitenschil week(end)vieringen interieur toerisme / cultuur / buurt / ...

2 3 2 2 1 2

gemiddelde grondwaarde terreinoppervlakte opdeelbaarheid/nevenruimtes omliggende faciliteiten voorzieningen (san, keuken, ...) bestemming / zone afsplitsbaarheid

2 2 3 1 2 2 2

1

3 5 5 3 5 3 1 score 3 2 3 3 5 3 5 5 3 4 5 5 3

VAL

NEV

HER

AFB

10

7

10

10

22

22

16

8

13 VAL

4 NEV

5 HER

8 AFB

10

7

10

10

11

10

8

1

22 14

22 10

16 1

8 1

5

5

5

15

13

4

5

8

Heilige Amandus /10 6/10

7/10 7/10

/25 /35

9/10 7/10

/25

5/10

/45

6/10

3 15 6 6 5 6 Heilige Amandus 21 /25 8/10 5 11 20 /30 7/10 *gewicht max score /10 VAL 9 9 10 5 9 6 14 0 10 10 25 /35 7/10 5 /5 10/10 28 /40 7/10 9 10 4 8 13 5 23

/25

5/10

/25

9/10

6 15 10 6 5 21 /25 6 2 *gewicht max score 29 /45 9 2 3 9 6 10 2 /5 6 28 /40 5 20 /30

Veranderde 3 5 3 5 2 3 1

/10

9 9 10 28

structuur vitaliteit geloofsgemeenschap buitenschil week(end)vieringen interieur toerisme / cultuur / buurt / ...

gewicht

2.


score

gewicht

1.

GEBRUIK GEBRUIK GEBRUIK HEORETISCH BOUWFYSISCHE GEBOUWONDER NABIJHEID ANDERE THEORETISCH BOUWFYSISCHE NABIJHEID ANDERE GEBOUWONDER THEORETISCH BOUWFYSISCHE GEBOUWONDER THEORETISCH BOUWFYSISCHE IONALITEIT (KERKELIJK + NIET ERFGOEDWAARDE BEREIKBAARHEID FUNCTIONALITEITERFGOEDWAARDE (KERKELIJK + NIET BEREIKBAARHEID FUNCTIONALITEIT (KERKELIJK + NIET ERFGOEDWAARDE ERFGOEDWAARDE KTPOTENTIEEL STAAT HOUDSKOST PAROCHIEKERK MARKTPOTENTIEEL STAAT PAROCHIEKERK HOUDSKOST MARKTPOTENTIEEL STAAT HOUDSKOST MARKTPOTENTIEEL STAAT KERKELIJK) KERKELIJK) KERKELIJK)

1

10 9 8 10 5 6 situaties 23 /25 25 /35

16

24

13

10

8

1

NEV

HER

AFB

10 10 7

1 30 10

1 30 10

80 5

84 5

99 5

85 15

22

22

16

8

16

24

13

13 VAL

4 NEV

5 HER

8 AFB

27 10

4 7

5 10

3 10

11

10

8

1

107

78

74

58

22

22

16

8 1

5 Heilige Amandus 8/10 /10 6/10

4/10 7/10 7/10

14 nieuwe 10 inzichten. 1 leiden tot 9/10 7/10

6

10 059 9

5 4 6 13 2

/25

5/10

5

5

5

15

13

4

5

8

2 Heilige Bavo, Mendonk 82 49 59 71 3 Heilige Dionysius 97 55 42 22 4 Heilig Hart (Kolegem) 81 93 109 76 5 Heilig Hart 43 58 110 134 6 Heilig Hart Simon en Judas 63 64 89 100 7 Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk 84 62 66 49 8 Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg 100 68 68 54 9 Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel 105 62 50 22 10 Christus Koning, Gent 90 76 86 79 11 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren 96 72 73 56 12 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke 98 69 62 47 13 Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel 116 79 67 32 14 Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte 108 68 67 66 15 Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem 66 54 83 90 16 Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie 80 74 86 67 parameters Kerknaam 17 Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters 110 97 89 35 Wanneer een kerk de maximale score krijgt voor erfgoedwaarde, wordt in de functie volg nr. VAL NEV HER AFB een veto gesteld voor (partiële) afbraak. Vanaf een vastgelegde 18 Sint‐Amandus 99 score 65 (>8) 71 duikt 70 de functie onder nul. De scores die door deze ‘vetowaarde’ 80 worden, 1 Heilige Amandus 84 99 85 19 Sint‐Anna 63beïnvloed 59 85 79 worden in de20 grijs aangeduid. Zo ook bijvoorbeeld de Heilige in 2tabel Heilige Bavo, Mendonk 82 49 59 71 Sint‐Antonius Abt (Meulestede) 96 59Dyonisus 60 56 Sint-Denijs-Westrem. parameters Kerknaam 3 Heilige Dionysius 97 55 42 106 22 21 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent 65 87 115 volg nr. VAL NEV 4 Heilig Hart (Kolegem) 81 93 109 76 22 Sint‐Bernadette 79 56 HER 73 AFB 81 parameters Kerknaam 1 Heilige Amandus 80 84 99 134 85 5 Heilig Hart 43 58 110 23 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge 51 62 103 105 volg nr. VAL NEV 2 82 49 59 71 6 Heilige Bavo, Mendonk Heilig Hart Simon en Judas 63 64 HER 89 AFB 100 24 Sint‐Catharina 109 76 64 32 3 Heilige Dionysius 97 55 42 22 1 Heilige Amandus 80 84 99 85 7 Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk 84 62 49 25 Sint‐Coleta 97 69 66 37 4 Heilig Hart (Kolegem) 81 93 76 2 82 49 59 71 8 Heilige Bavo, Mendonk Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg 100 68 109 68 54 26 Sint‐Eligius 85 56 78 90 5 Heilig Hart 43 58 110 134 3 97 55 42 22 9 Heilige Dionysius Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel 62 50 grote 27 Sint‐Elisabeth, Gent 72 80 hun 100 73 Toch zien we bij de grote parochiekerken in het centrum 105 ondanks 6 Heilig Hart Simon en Judas 63 64 89 100 4 Heilig Hart (Kolegem) 81 93 109 76 10toch Christus Koning, Gent 90afbraak. 76 De 86 reden 79 28 Sint‐Gerulfus 55 42 28 erfgoedwaarde nog een relatief hoge score voor (partiële)97 7 Heilig Hart Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk 84 62 110 66 Door 49 5 43 58 134 11 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren 96 72 73 56 Sint‐Godelieve 40 45 91 116 hiervoor is 29 hun theoretisch marktpotentieel en hun hoge exploitatiekost. 8 Heilig Hart Simon en Judas Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg 68 68 54 6 63 64 89 100 hun centrumlocatie en grote terreinoppervlakte beschikken zij100 12 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke 98bijvoorbeeld 69 62 over 47 30 Sint‐Jacobs 68 68 90 77 een hoge grondwaarde, die het traject (partiële) afbraak beïnvloed. Wellicht is 9 Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel 105 62 50 22 7 Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk 84 66 49 13 Sint‐Jan‐Baptist Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel 116 79 67 117 32 31 43 50 96 het niet voor al deze monumentale kerken mogelijk om een zinvolle herbestemming 10 Christus Koning, Gent 90 76 86 79 8 Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg 100 68 68 54 14 Sint‐Jan‐De‐Doper Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte 108 67 66 32 115 65 41 13 te vinden, tenzij er soepeler kan worden omgegaan met bepaalde erfgoedwaarden. 11 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren 96 72 73 56 9 Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel 105 62 50 22 15 Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem 66 54 83 90 33 Sint‐Jozef 89 74 82 58 12 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke 98 69 104 62 102 47 10 Christus Koning, Gent 90 76 86 79 16 80 74 67 34 Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie Sint‐Livinus 76 81 13 Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel 116 79 67 32 11 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren 96 72 73 56 Kerknaam 17 Sint‐Macharius Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters 110 97 89 35 35 71 parameters 81 97 82 volg nr. 14 Sint‐Amandus Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte 108 68 67 66 12 Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke 98 69 HER 62 AFB 47 VAL NEV 18 99 65 71 70 36 Sint‐Martinus 84 76 81 40 15 Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem 66 54 83 90 13 Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel 116 79 67 32 19 Sint‐Anna 63 59 85 79 1 Heilige Amandus 80 84 99 85 37 Sint‐Martinus (Drongen) 107 74 74 77 16 Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie 80 74 86 67 14 Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte 108 68 67 66 20 Sint‐Antonius Abt (Meulestede) 96 59 60 56 2 Heilige Bavo, Mendonk 82 49 59 71 38 Sint‐Michiels 71 71 94 74 17 Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters 110 97 89 35 15 Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem 66 54 83 90 21 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent 65 87 100 115 3 Heilige Dionysius 97 55 42 106 22 39 Sint‐Niklaas ‐ Gent 88 88 62 18 Sint‐Amandus 99 65 71 70 16 Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie 80 74 109 86 67 22 Sint‐Bernadette 79 56 73 81 4 Heilig Hart (Kolegem) 81 93 76 40 Sint‐Niklaas ‐ Gent‐Zwijnaarde 98 59 57 61 19 Sint‐Anna 63 59 85 79 17 Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters 110 97 103 89 105 35 23 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge 51 62 5 Sint‐Paulus Heilig Hart 43 58 110 134 41 98 66 62 31 Hoewel minder gekend zijn er ook in België voorbeelden waarbij, door 20 Sint‐Antonius Abt (Meulestede) 96 59 partiële 60 100 56 18 Sint‐Amandus 99 65 71 70 24 Sint‐Catharina 109 76 64 32 6 Sint‐Pieter‐Buiten Heilig Hart Simon en Judas 63 64 89 42 92 77 80 40 afbraak of meer ingrijpende structurele aanpassingen, deze op het eerste zicht 21 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent 65 87 115 19 Sint‐Anna 63 59 85 79 25 Sint‐Coleta 97 69 66 106 37 7 Heilige Kerst / Sint Salvatorkerk 84 62 49 43 Sint‐Stefanus 76 77 81 56 moeilijk herbestembare kerken ook commercieel kunnen herontwikkeld worden. 22 Sint‐Bernadette 79 73 81 20 96 59 60 56 26 Sint‐Eligius 85 56 78 90 8 Sint‐Antonius Abt (Meulestede) Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg 100 68 68 54 44 Sint‐Theresia van Avila 103 63 62 64 23 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge 51 103 105 21 65 87 27 Sint‐Elisabeth, Gent 72 80 115 100 73 9 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel 105 62 50 22 45 Sint‐Theresia van het Kind Jezus 74 71 99 106 93 24 Sint‐Catharina 109 76 64 32 22 79 56 73 81 28 Sint‐Gerulfus 97 55 42 28 10 Sint‐Bernadette Christus Koning, Gent 90 86 79 46 Sint‐Vincentius a Paulo 69 51 87 99 25 Sint‐Coleta 97 69 66 37 23 51 62 29 Sint‐Godelieve 40 45 103 91 105 116 11 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Drongen‐Luchteren 96 72 73 56 26 Sint‐Eligius 85 56 78 90 24 109 76 64 32 30 Sint‐Jacobs 68 68 90 77 12 Sint‐Catharina Onze‐Lieve‐Vrouw ‐ Mariakerke 98 69 62 47 27 Sint‐Elisabeth, Gent 72 80 73 25 97 69 66 37 31 Sint‐Jan‐Baptist 43 50 96 13 Sint‐Coleta Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel 116 79 100 67 117 32 28 Sint‐Gerulfus 97 55 42 28 26 85 56 78 90 32 Sint‐Jan‐De‐Doper 115 65 41 13 14 Sint‐Eligius Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte 108 68 67 66 29 Sint‐Godelieve 40 45 91 27 72 80 73 33 Sint‐Elisabeth, Gent Sint‐Jozef 89 74 100 82 116 58 15 Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem 66 54 83 90 30 Sint‐Jacobs 68 68 90 77 28 Sint‐Gerulfus 97 55 42 28 34 Onze‐Lieve‐Vrouw Presentatie Sint‐Livinus 76 81 16 80 74 104 86 102 67 31 Sint‐Macharius Sint‐Jan‐Baptist 43 50 96 29 Sint‐Godelieve 40 45 91 117 116 35 71 81 97 82 17 Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters 110 97 89 35 32 Sint‐Amandus Sint‐Jan‐De‐Doper 115 41 13 30 Sint‐Jacobs 68 68 90 77 36 Sint‐Martinus 84 76 81 40 18 99 65 71 70 33 Sint‐Anna Sint‐Jozef 89 82 117 58 31 Sint‐Jan‐Baptist 43 50 96 37 Sint‐Martinus (Drongen) 107 74 74 77 19 63 59 85 79 34 Sint‐Antonius Abt (Meulestede) Sint‐Livinus 76 81 32 Sint‐Jan‐De‐Doper 115 65 104 41 102 13 38 Sint‐Michiels 71 71 94 74 20 96 59 60 56 35 Sint‐Macharius 71 81 97 82 33 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gent Sint‐Jozef 89 74 115 82 106 58 39 Sint‐Niklaas ‐ Gent 88 88 100 62 21 65 87 36 Sint‐Martinus 84 76 81 40 34 Sint‐Bernadette Sint‐Livinus 76 81 40 Sint‐Niklaas ‐ Gent‐Zwijnaarde 98 59 57 61 22 79 56 104 73 102 81 37 Sint‐Martinus (Drongen) 107 74 74 77 35 Sint‐Macharius 71 81 97 82 41 Sint‐Antonius van Padua ‐ Gentbrugge Sint‐Paulus 98 66 62 105 31 23 51 62 103 38 Sint‐Michiels 71 71 94 74 36 84 76 81 40 42 Sint‐Pieter‐Buiten 92 77 80 24 Sint‐Martinus Sint‐Catharina 109 64 32 39 Sint‐Niklaas ‐ Gent 88 88 100 62 37 107 74 74 77 43 Sint‐Stefanus 76 77 81 56 25 Sint‐Martinus (Drongen) Sint‐Coleta 97 69 66 37 40 Sint‐Niklaas ‐ Gent‐Zwijnaarde 98 59 57 61 38 71 71 94 74 44 Sint‐Michiels Sint‐Theresia van Avila 103 63 62 64 26 Sint‐Eligius 85 56 78 90 41 Sint‐Paulus 98 66 62 31 39 88 88 62 45 Sint‐Niklaas ‐ Gent Sint‐Theresia van het Kind Jezus 74 71 100 99 93 27 Sint‐Elisabeth, Gent 72 80 73 42 Sint‐Pieter‐Buiten 92 77 80 40 40 98 59 57 61 46 Sint‐Niklaas ‐ Gent‐Zwijnaarde Sint‐Vincentius a Paulo 69 51 87 99 28 Sint‐Gerulfus 97 55 42 28 43 Sint‐Stefanus 76 77 81 56 41 98 66 62 31 29 Sint‐Paulus Sint‐Godelieve 40 45 91 116 44 Sint‐Pieter‐Buiten Sint‐Theresia van Avila 103 63 62 64 42 92 77 80 40 30 Sint‐Jacobs 68 68 90 77 45 Sint‐Stefanus Sint‐Theresia van het Kind Jezus 74 71 99 117 93 43 76 77 81 56 31 Sint‐Jan‐Baptist 43 50 96 46 Sint‐Jan‐De‐Doper Sint‐Vincentius a Paulo 69 51 87 99 44 Sint‐Theresia van Avila 103 63 62 64 32 115 65 41 13 45 Sint‐Jozef Sint‐Theresia van het Kind Jezus 74 71 99 93 33 89 74 82 58 060 46 Sint‐Livinus Sint‐Vincentius a Paulo 69 51 104 87 102 99 34 76 81

3.3 Interpretatie van de eindscore

35 Sint‐Macharius

71

81

97

82

Hotel Martin’s Patershof, Mechelen

061

3.3 Interpretatie van de eindscore INTERPRETATIE PER TRAJECT Naast de interpretatie van de gegevens per kerk, kan er ook overkoepelend over de huidige 46 parochiekerken gekeken worden welke kerken het meest in aanmerking komen voor een bepaald traject. Voor Valorisatie kan dit bijvoorbeeld het Bisdom en de Centrale Kerkbesturen helpen om tot een consensus te komen over welke kerken in de toekomst zeker dienen behouden te blijven.

VALORISATIE

kerknaam 1 Onze‐Lieve‐Vrouw Oude bareel 2 Sint‐Jan‐De‐Doper 3 Onze‐Lieve‐Vrouw Sint‐Pieters 4 Sint‐Catharina 5 Onze‐Lieve‐Vrouw Geboorte 6 Sint‐Martinus (Drongen) 7 Heilig Kruis ‐ Sint‐Kruis‐Winkel 8 Sint‐Theresia van Avila 9 Heilig Kruis ‐ Sint‐Amandsberg 10 Sint‐Amandus

score VAL 116 115 110 109 108 107 105 103 100 99

Onze-Lieve-Vrouw Oude Bareel, Sint-Amandsberg

062

INTERPRETATIE PER CLUSTER Een derde, en misschien wel interessantste mogelijkheid, is het vergelijken van de gegevens van de verschillende parochiekerken binnen de huidige (of toekomstige) clusters en samenwerkingsverbanden. In het volgende hoofdstuk werken we hiervan een voorbeeld uit ter illustratie.

Overzichtskaart huidige clusters en samenwerkingsverbanden.

063

064

4. Voorbeelduitwerking

065

4.1 Cluster Brugse Poort Ter illustratie nemen we hier de cluster van de Brugse Poort met zijn vier kerken. Hoewel het dekenaal plan van Stad Gent reeds een aantal toekomstscenario’s voor deze vier kerken definieert, werken we hier een scenario uit voor een mogelijk beslissingproces. Selecteren we deze kerken in het drop down menu in het tabblad ‘overzichtstabel’ van het beoordelingsinstrument, dan krijgen we volgende resultaat:

volg nr. 15 31 36 45

Kerknaam Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem Sint‐Jan‐Baptist Sint‐Martinus Sint‐Theresia van het Kind Jezus

VAL 66 43 84 74

parameters NEV HER AFB 54 83 90 50 96 117 76 81 40 71 99 93

In deze cluster komt de Sint-Martinus kerk van Ekkergem het meest in aanmerking voor Valorisatie (niet significant). De Sint-Theresia van het Kind Jezus in de Boomstraat komt als tweede in aanmerking.

16. Onze-Lieve-Vrouw Koninging van de Vrede

31. Sint-Jan-Baptist

36. Sint-Martinus Ekkergem

45. Sint-Theresia van het Kind Jezus

066

Detail overzichtskaart huidige clusters en samenwerkingsverbanden.

067

4.1 Cluster Brugse Poort Vergelijken we vervolgens de gevens van beide kerken in het tabblad ‘kerkfiche’ van het beoordelingsinstrument, dan kunnen we volgende zaken afleiden: Sint-Martinus heeft een hogere exploitatiekost (en scoort daarom slechter voor de parameter Gebouwonderhoudskost), maar is representatiever (maximum score Erfgoedwaarde). Sint-Theresia van het Kind Jezus heeft een lagere exlpoitatiekost, maar heeft geen centrale verwarming. De kerk is ook minder representatief (geen monument en kleinere bakenfunctie). Sint‐Martinus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.








gewicht 1.


36 score

3 3 2

5 5 5

2 2 1

2 2 1 2 2

1 2 2 1 3 2 2

3 2

3 2

1

4 3 4

5 5 3 3 3

1 2 3 4 3 5 2

5 3

5 1

4

*gewicht max score

/10

15 15 10 40

/40

10/10

8 6 4 18

/25

7/10

10 10 3 6 6 35

/45

8/10

1 4 6 4 15

/30

5/10

9 10 4 23

/35

7/10

15 6 21

/25

8/10

15 2 17

/25

7/10

/5

8/10

VAL

NEV

HER

AFB

20

10

0

‐30

11

11

10

19

7

2

11

16

5

5

7

2

14

10

1

1

8

16

13

7

4

14

21

10

14

8

19

16

84

76

81

40

4 4

068

Sint‐Theresia van het Kind Jezus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.








gewicht 1.


45 score

3 3 2

3 1 1

2 2 1

2 2 1 2 2

1 2 2 1 3 2 2

3 2

3 2

1

4 4 4

5 5 5 5 5

3 4 3 1 3 5 2

5 2

3 3

3

*gewicht max score

/10

9 3 2 14

/40

4/10

8 8 4 20

/25

8/10

10 10 5 10 10 45

/45

10/10

3 8 6 1 18

/30

6/10

9 10 4 23

/35

7/10

15 4 19

/25

8/10

9 6 15

/25

6/10

/5

6/10

VAL

NEV

HER

AFB

3

4

17

25

16

16

13

14

0

0

20

30

8

7

8

1

14

10

1

1

8

16

13

7

3

12

18

7

22

6

11

8

74

71

99

93

3 3

069

4.1 Cluster Brugse Poort Kerknaam

volg nr. 15 31 36 45

VAL 66 43 84 74

Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem Sint‐Jan‐Baptist Sint‐Martinus Sint‐Theresia van het Kind Jezus


Kijken we verder dan het toekomsttraject Valorisatie, dan zien we dat de SintTheresia van het Kind Jezus ook hoog scoort op het traject Herbestemming. Het kerkgebouw heeft dus een grote potentie om in de toekomst ook andere (buurtversterkende) functies een plaats te geven. Indien er vanuit de Brugse Poort of ruimere omgeving vraag is naar ruimte, dan komt de Sint-Theresia van het Kind Jezus als eerste in aanmerking om te onderzoeken of een herbestemming haalbaar is. Omgekeerd kan ook reeds aan de hand van een haalbaarheidsstudie de verschillende mogelijkheden van het gebouw onderzocht worden, zodat toekomstige vragen direct kunnen beantwoord worden. Sint‐Theresia van het Kind Jezus

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.








gewicht 1.


45 score

3 3 2

3 1 1

2 2 1

2 2 1 2 2

1 2 2 1 3 2 2

3 2

3 2

1

4 4 4

5 5 5 5 5

3 4 3 1 3 5 2

5 2

3 3

3

*gewicht max score

/10

9 3 2 14

/40

4/10

8 8 4 20

/25

8/10

10 10 5 10 10 45

/45

10/10

3 8 6 1 18

/30

6/10

9 10 4 23

/35

7/10

15 4 19

/25

8/10

9 6 15

/25

6/10

/5

6/10

VAL

NEV

HER

AFB

3

4

17

25

16

16

13

14

0

0

20

30

8

7

8

1

14

10

1

1

8

16

13

7

3

12

18

7

22

6

11

8

74

71

99

93

3 3

Kerkfiche Sint-Theresia van het Kind Jezus

070

Bekijken we de kerkfiche dan zien we dat het theoretisch marktpotentieel van de Sint-Theresia van het Kind Jezus, gezien onder meer de oppervlakte van het terrein en de locatie, zeer groot is.

volg nr. 15 31 36 45

Kerknaam Onze‐Lieve‐Vrouw Koningin van de Vrede, Gent‐Malem Sint‐Jan‐Baptist Sint‐Martinus Sint‐Theresia van het Kind Jezus

VAL 66 43 84 74


Bekijken we het tegenovergestelde toekomsttraject, namelijk afbraak of partiële sloop, dan zien we dat de Onze-Lieve-Vrouw Koningin van de Vrede en de SintJan-Baptist kerk hiervoor het meeste in aanmerking komen. Voor beide gebouwen is dit het voorkeurstraject. Voor Sint-Jan-Baptist heeft dit in grote mate te maken met de slechtere bouwfysische toestand van het gebouw in vergelijking met de andere kerken. Hoewel het gebouw niet beschermd is, zijn er in de kerk waardevolle interieurelementen terug te vinden waardoor gedacht werd aan de totale renovatie van het kerkgebouw. Het restauratieproject zou echter het totale voorziene begrotingsbudget van de stad Gent voor erediensten over diverse dienstjaren zou opgebruiken (wat aanleiding gaf tot deze studie). Nu naast de erfgoedwaarde ook zeven andere parameters in kaart gebracht zijn en overkoepelend alle 46 parochiekerken zijn bekeken, kan de vraag gesteld worden of deze ene subparameter interieur voldoende zwaar doorweegt om dit restauratieproject te verantwoorden. Alvorens grote investeringen te maken om dit gebouw te herstellen, dient in een haalbaarheidsstudie een aantal mogelijkheden onderzocht te worden: • Kunnen de instandhoudingswerken gebeuren in functie van een herbestemming waardoor de kosten door derden gedragen worden, met behoud van de interieurelementen? • Of maken partiële sloop of grotere structurele ingrepen herbestemming mogelijk zonder de geest van de plek te verliezen?

071

072

5. Conclusies en aanbevelingen

073

5.1 Conclusies en aanbevelingen Voorliggend pilootproject is geen eindpunt. Het is geen globaal masterplan dat aangeeft welke kerken in aanmerking komen voor valorisatie, nevenbestemming, herbestemming of eventueel afbraak. De uiteindelijke keuze zal bepaald worden door het Bisdom in samenspraak met de stad Gent en voornamelijk afhankelijk zijn van de toekomstige noden en de beschikbare financiële middelen. Het pilootproject wil dan ook een verantwoord beslissingsproces op gang brengen, hiervoor de nodige informatie verzamelen en inzicht geven in de randvoorwaarden. Deze studie zal de basis vormen voor het overleg tussen de stedelijke en de kerkelijke diensten over het gebruik van de parochiekerken en de meerjarenplannen van de kerkfabrieken. Maar er is nog werk voor de verschillende actoren. De Centrale Kerkbesturen moeten samen zitten met de parochies en in overleg met het Bisdom knopen doorhakken over welke kerkgebouwen prioritair aangeduid zullen worden als te behouden parochiekerken, bij voorkeur op basis van de resultaten uit de aangereikte tool. Keuzes die afwijken van een significante tendens (voorkeurstraject) dienen grondig gemotiveerd. De overzichtskaart van de parochiekerken toont dat er een grote spreiding is van kerken over het grondgebied, met een logische concentratie van kerken in het historische centrum. Door het in kaart brengen van parkeermogelijkheden en bereikbaarheid met het openbaar vervoer is het mogelijk om te onderzoeken of met minder kerken een groter gebied kan bediend worden. Samenwerkingen tussen de parochies moeten aangemoedigd worden en de clusters die zich nu reeds vormen moeten ook de noodzaak van het behoud van alle patrimonium in vraag durven stellen. De voorliggende tool kan de basis vormen van overleg tussen Stedelijke en Kerkelijke overheden over het toekomstig gebruik van de Gentse parochiekerken. Op basis van de resultaten kunnen eventuele aanpassingen worden overwogen in de

meerjarenplannen van de kerkfabrieken, met het oog op investeringen in functie van het voorziene, toekomstig gebruik van de parochiekerken (voorkeurstraject). Grote investeringen aan leegstaande of te herbestemmen kerkgebouwen kunnen vermeden worden, terwijl beperkte investeringen multifunctioneel gebruik kunnen stimuleren. Stad Gent kan de kerken mee opnemen in een systeem voor overkoepelend beheer van (culturele) gebouwen (macroscan). Daarnaast kan Stad Gent zelf haalbaarheidstudies (laten) uitvoeren om te anticiperen op potentiële vragen van derden of nieuwe initiatieven uit te lokken. Belangrijk is hierbij te vermelden dat sinds 2013 ook subsidie mogelijkheden bestaan voor nietbeschermde kerkgebouwen. Volgens een nieuw decreet van 12 juli 2013 komen werken aan niet beschermde kerken in aanmerking voor subsidies. Het subsidiepercentage van het Vlaams gewest is 30% van de werken. Bovendien wordt het bedrag, waarop de subsidie wordt berekend, nog verhoogd met een tussenkomst in de algemene kosten, namelijk voor de honoraria van ontwerper en veiligheidscoördinator en eventueel voor bijkomende proeven. De subsidie kan aangevraagd worden voor nieuwbouw, aankoop en verbouwing of renovatie, maar ook voor studies voor herbestemming en studies en aanpassingsinvesteringen voor nevenbestemmingen. (Bij uiteindelijke herbestemming komt enkel de studie in aanmerking voor subsidie.) Alle beschermde kerken krijgen in deze studie een maximale erfgoedwaarde. Enkel bij de niet-beschermde kerken worden de parameters architectuur – interieur – context onderling gewogen. Het is echter aangewezen om ook binnen de groep van beschermde kerken een verder onderscheid aan te brengen, in nauw overleg met de Dienst Monumentenzorg en Architectuur en Erfgoed Vlaanderen. Dit zal een genuanceerder beeld geven op vlak van intrinsieke erfgoedwaarde van bepaalde parochiekerken, waardoor de tool verder verfijnd kan worden.

074

Gelijktijdig kunnen gesprekken opstarten met Erfgoed Vlaanderen over mogelijke herbestemmingen van beschermde kerken, waarbij meer structurele ingrepen of gedeeltelijke sloop kunnen overwogen worden. De huidige voorbeelden van herbestemmingen in Gent raken weinig of niet aan het gebouw zelf. Het aantal te herbestemmen, beschermde kerken zal in de toekomst echter groter zijn dan het aantal functies dat geen structurele wijzigingen nodig heeft. Hoe kan hier mee omgegaan worden?

Kunnen de regels versoepeld worden voor bv niet unieke kerken (in Vlaanderen), zodat er – zonder declassering – toch meer herontwikkelingsmogelijkheden ontstaan? De talrijke voorbeelden van herbestemmingen in binnen- en buitenland tonen aan dat, met de nodige creativiteit en in open dialoog met alle betrokken partijen, nog vele mogelijkheden open liggen.

Pieter-Jan Gijs & Arnout Van Vaerenbergh

075

076

Digitale gegevens

CD met digitale gegevens beschikbaar bij dienst Bouwprojecten - cel Erediensten : 1. Inventaris 2. Beoordelingsinstrument 3. Bijlagen - Bevraging CRKC - Dekenale plannen - Infofiches Abscis Architecten - Inspectierapporten Monumentenwacht - Rapporten Inventaris Onroerend Erfgoed - Inventaris volgens methodologie Thomas Coomans - Meerjarenplanning 2014-2019 - Overzicht verwarming - Stedenbouwkundige gegevens

077

COLOFON ABSCIS ARCHITECTEN Jean-Baptiste De Ghellincklaan 2 9051 Gent (Sint-Denijs-Westrem) [email protected] www.abscis.be © 2014 Abscis Architecten, Gent Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevens bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteurs.

PILOOTPROJECT : ABSCIS ARCHITECTEN. Een lange termijnvisie op de toekomst van de parochiekerken op het grondgebied van de stad Gent

Recommend Documents