Pijn als “verzorg”-probleem Mimmie Wouters Netwerk Palliatieve Zorg Aalst – Dendermonde – Ninove
Pijnbestrijding bij palliatieve patiënten De huidige versie richtlijn “Pijn” werd in de periode van 2010-2013 geschreven door: Martine De Laat anesthesist/palliatief arts, UZ Gent
Peter Demeulenaere huisarts/palliatief arts, GZA Ziekenhuizen Antwerpen
Marc Tanghe hoofdverpleegkundige palliatieve eenheid, CHRPBW Bois de la Pierre, Wavre
Mimmie Wouters palliatief verpleegkundige, netwerk palliatieve zorg Aalst – Dendermonde – Ninove
Pijnbestrijding bij palliatieve patiënten De richtlijn “Pijn” kwam tot stand op basis van de richtlijn “Pijn” van www.pallialine.nl. - Nalezen - Voorzien van wetenschappelijke grading volgens GRADE-systeem Paul Van Royen e.a -
Door 2 onafhankelijke auteurs Consensus over - Kernboodschappen - Graad Wetenschappelijke evidentie - Graad van aanbeveling door discussie in de auteursgroep
- Aangepast aan Vlaamse context
Pijnbestrijding bij palliatieve patiënten “Harde evidentie” = schaars Meestal afgeleid van studies bij kanker of zelfs nietkankerpatiënten De auteursgroep getracht duidelijke aanbevelingen voor het werkveld te formuleren, rekening houden met: -
Setting Vlaamse context Complexiteit in palliatieve fase Peter Demeulenaere
Pijn Pijn is datgene wat een persoon die het ervaart zegt dat het is en is aanwezig wanneer hij/zij zegt dat het aanwezig is. McCaffery
Voorkomen pijn Pijn is afhankelijk van het soort van kanker
Vaak op drie of meer plaatsen Zowel bij oncopatiënten als niet-
oncopatiënten zoals patiënten met ALS, MS, hartfalen, COPD, nierinsufficiëntie,…
Oorzaken pijn Kanker
groei tumor of meta’s behandeling chirurgie infiltratie AIDS, neuropathie als gevolg van retrovirale middelen Neurologische aandoeningen (bijv. ALS of MS) Hartfalen COPD, pijn in de borst als gevolg van pneumonie, longembolie
Totaalpijn Lichamelijke pijn
Pijnopvoeding
Pijn Psychologische toestand
Sociaal
TOTALE PIJN
Verlies van werk
Familiaal Functioneren
Financiële zorgen
Lijden
Fysische beperking
Vrees voor de dood
Diagnostiek Anamnese Lichamelijk onderzoek
Aanvullend onderzoek
Diagnostiek ! Aandachtspunten voor een goede pijnanamnese: Weergeven in eigen woorden Omgeving van patiënt bij betrekken Factoren die pijn ↑ of ↓ Betekenis van pijn Verwachtingen, weerstanden, angst,… Misverstanden
Ernst pijn vastleggen adhv rapportcijfer (meten van pijn) Aandacht voor totale pijn
Beleid en behandeling Doel: pijn tot een acceptabel niveau reduceren met aanvaardbare nevenwerkingen. Bij behandeling van pijn streeft men naar vermindering van pijn met 2 punten op een 0 – 10 schaal, liefst naar pijnintensiteit < 3.
Beleid en behandeling
Pijnbeleid oncopatiënt = pijnbeleid patiënten met andere levensbedreigende ziekte
Beleid en behandeling Integrale benadering Oorzakelijke behandeling Niet-medicamenteuze behandeling
Integrale benadering
Individueel afgestemd, maar gericht op het totale concept !
Integrale benadering Voorlichting:
Medicatie Therapietrouw Gevoel van autonomie Nut van bepaalde dingen Te verwachten resultaat
Communicatie
Pijnmeting Observeren, rapporteren, evalueren
Ondersteunende zorg: andere therapieën, vrijwilligers… Continuïteit van zorg:
Hoofdbehandelaar Contactpersoon/vertegenwoordiger Zorgdossier
Oorzakelijke behandeling Hormonale therapie (vb. prostaatca) Chemotherapie (vb. longca)
Radiotherapie (vb. bot en andere meta’s) Nucleaire therapie (in ZH met nucleaire afdeling) Chirurgie (vb. stoma) Bisfosfonaten (vb. bij botmeta’s, ziekte van Kahler) Behandeling van uitlokkende of verergerende factoren (vb.
hoest, hik, obstipatie,…)
Niet-medicamenteuze behandeling
Voorlichting en educatie van patiënt leiden tot reductie van pijn
Niet-medicamenteuze behandeling Alternatieve therapieën zijn behandelingen waar positieve
effecten aan toegekend worden zonder dat hier echt bewijs kan worden geleverd dat zij:
Effectief zijn
Aanvaardbaarheid bijwerkingen
=> Therapeutisch effect populair, maar controversieel
Niet-medicamenteuze behandeling Warmte Koude Massage Oefentherapie TENS Ontspanningstechnieken Afleiding Cognitieve gedragstherapie
Tot slot Werken in een palliatieve thuiszorg Mijn eigen getuigenis……..
Dankbaar Mimmie Wouters
Dank voor jullie aandacht! Het is mooi om een huis te zijn voor het enige hart dat je niet wil achter laten,
Het is mooi een ladder te zijn voor kinderen die op een sombere dag naar de zon willen klimmen Het is mooi een deur te zijn zachtjes knarsend maar toch opengaand En een raam waarin het licht niet dooft voor al wie denkt het is te laat……
Palliatieve thuiszorg Dendermonde
