philharmonie zuidnederland

serie: richard strauss tros klassiek avro klassiek vier jubilarissen 21 maart 2014, 20.15 uur muzikale meesterwerken inleiding Huib Ramaer 19.30 uur ton koopman & peter eötvös tros vocaal philharmonie zuidnederland Kees Bakels dirigent Roger Muraro piano Claude Debussy La mer, trois esquisses pour orchestre (1903-05) 1862-1918 De l’aube à midi sur la mer Jeux des vagues Dialogue du vent et de la mer

César Franck Variations symphoniques (1885) 1822-1890 PAUZE

Peter Schat Etudes voor piano en orkest opus 39 (1992) 1935-2003

Maurice Ravel Daphnis et Chloé, suite nr. 2 (1909-12) 1875-1937 Lever du jour Pantomime Danse générale

de concertseries van

2

Jong Talent Vanavond om 19.00 uur speelt in de bovenfoyer van Vredenburg Leidsche Rijn violiste Mayte Levenbach. Zij won op 25 januari j.l. de eerste prijs bij het Iordens Vioolconcours. Mayte zal muziek spelen van Tsjaikovski, Gershwin en haar eigen compositie A Lionise A Hidhon, die zij ook tijdens de finale speelde. Ze wordt begeleid door pianist Dusan Holy.

Nieuw seizoen 2014-2015

Goed nieuws voor de liefhebbers van klassieke muziek in Utrecht en omgeving: de nieuwe seizoensbrochure van De Vrijdag van Vredenburg is uit. ➜ WWW.RADIO4.NL/DEVRIJDAGVANVREDENBURG

Nieuw seizoen ZaterdagMatinee 2014-2015 Voor het nieuwe seizoen van de ZaterdagMatinee bestelt u brochures via: ➜ WWW.RADIO4.NL/ ZATERDAGMATINEE

Drankje na afloop Na het concert is er gelegenheid om een drankje te nuttigen.

Nieuw seizoen Zondagochtend Concert 2014-2015 Voor brochures van het nieuwe seizoen van het Zondagochtend Concert zie ➜ WWW.RADIO4.NL/ZONDAGOCHTENDCONCERT

Live-uitzending De AVROTROS zendt dit concert vanuit Vredenburg Leidsche Rijn live uit op Radio 4. Denkt u eraan dat uw mobiele telefoon uitstaat en dat uw horloge geen geluid kan maken? Dan kan iedereen in de zaal en bij de radio volop genieten van het concert. Presentatie voor Radio 4 vanuit de zaal door Mark Brouwers. ➜ WWW.RADIO4.NL

vrijdag 21 maart 2014, 20.15 uur

Peter Schat en de Fransen Drie schetsen van de zee “Van alle kunstenaars zijn alleen musici in staat om de poëzie te vangen van de nacht en de dag, van de aarde en de hemelen; alleen musici kunnen hun sfeer reconstrueren en het ritme van hun hartslag vastleggen.” Aldus Claude Debussy, in een Frans tijdschriftartikel uit 1913. Het had een toelichting bij zijn twintig jaar eerder gecomponeerde orkestrale meesterwerk La mer kunnen zijn – maar ook bij de erotisch getinte liederen uit zijn begintijd, of bij de pianopreludes vernoemd naar wind en heidevelden waaraan hij op dat moment werkte. Dat de natuur leermeester van de kunst is, was toen al een cliché. Maar geen andere componist had ooit geprobeerd de essentie van de natuur zó dicht te benaderen. Debussy’s natuur is niet die van Vivaldi’s Vier jaargetijden of Beethovens Pastorale. In die werken is het onderwerp ondergeschikt gemaakt aan heersende vorm- en stijlregels; bij Debussy is het veeleer andersom. Hij liet zich inspireren door het onvoorspelbare: onregelmatige stormvlagen, de ogenschijnlijke willekeur van woekerende planten, de asymme-

trie van een oerlandschap – inclusief de grilligheid van de menselijke geest. Zijn speciale band met de zee beschreef Debussy in een brief aan zijn vriend André Messager: “U wist misschien niet dat ik ooit ben uitverkoren voor de nobele loopbaan van zeeman. De grillen van het bestaan dreven mij een andere kant op. Maar ik houd nog altijd innig van de zee. Dus denk alstublieft niet dat mijn compositie over de zee een onbetrokken atelierstuk wordt! Ik heb diepe banden met de zee. En die zijn mij dierbaarder dan een realiteit die de verbeelding lam legt.”

“U wist misschien niet dat ik ooit ben uitverkoren voor de nobele loopbaan van zeeman. Ik houd nog altijd innig van de zee.” Debussy in een brief aan André Messager

3

4

Dat laatste zegt veel. Debussy wilde de fantasie van de luisteraar prikkelen en geen stemmingen opdringen zoals de romantici hadden gedaan. Titels zijn bij Debussy dan ook puur associatief. Je kunt de zee in dit werk herkennen, maar La mer is in feite een abstract spel van melodiefragmentjes die geleidelijk van vorm veranderen, van krimpende en uitdijende motieven, van versnelling en vertraging. Hij had het stuk ook een symfonie kunnen noemen – geen Weense symfonie volgens het model van Haydn, maar meer in de trant van Liszts Faustsymfonie, met een geleidelijke metamorfose van kleine motiefjes. Maar de titel ‘symfonie’ was hem te schools en deed geen recht aan de vrije, bijna geïmproviseerd aandoende klankstroom die hij wilde realiseren.

Claude Debussy

Dat de visuele prikkels bij Debussy zo sterk zijn heeft trouwens alles te maken met zijn enorm gedetailleerde manier van orkestreren. De vioolgroep is opgedeeld in kleinere groepjes met elk een eigen partij, een blazersmelodie krijgt een extra glanslaagje door een bijna onhoorbare verdubbeling door een ander instrument: dergelijke verfijningen maken het klankbeeld zó genuanceerd dat je vanzelf golven en opspattend schuim gaat zien.

Symfonische variaties César Franck kon in zijn muziek tegelijkertijd oer-degelijk en wuft zijn – een zeldzame combinatie. Misschien speelde zijn afkomst daarin een rol; hij was een Frans georiënteerde Belg van Duitse afkomst. Zeker is dat hij een perfecte balans vond tussen Duitse grondigheid en mediterrane souplesse. Zijn muziek is even doorwrocht als exquis en streng zonder streng te klinken. Als componist/organist greep hij terug op de solide, gecalculeerde architectuur van Bach, zijn grootste idool, maar hij was tegelijkertijd een briljant improvisator die urenlang kon ‘fantaseren’ aan het klavier, met een Schumannachtige, romantische spontaniteit. Bij dergelijke verkenningen doorbrak hij vaak de klassieke vorm- en harmonieregels. Dat hoort bij een componist die up to date blijft, al is het maar door af en toe de buren af te luisteren; zonder de vernieuwingen van Franz Liszt en Richard Wagner was Franck nooit geworden wat hij werd. Erkenning voor

Als componist/organist greep Franck terug op de solide, gecalculeerde architectuur van Bach, zijn grootste idool, maar hij was tegelijkertijd een briljant improvisator die urenlang kon ‘fantaseren’ aan het klavier. zijn eigen composities kwam laat; hij was geen competitief kunstenaar en was niet opgewassen tegen het ellebogenwerk van ambitieuze generatiegenoten. Het was een kleine kring van jonge leerlingen die hem uiteindelijk op het schild hees: voor hen was ‘Vadertje Franck’, zoals ze hem noemden, een pionier die nieuwe harmonieën en een nieuwe muzikale ‘verteltrant’ uitvond. Aangemoedigd door die jongere kliek componeerde Franck zijn beste werken in zijn laatste levensjaren. Daartoe behoren de Variations symphoniques, al kreeg dat werk bij de eerste uitvoeringen de lauwe ontvangst waaraan de componist inmiddels wel gewend was. Na zijn dood werd het ontdekt als één van de origineelste pianoconcerten ooit – als je het zo mag noemen, want solistische bravoure – een hoofdkenmerk van het negentiende-eeuwse soloconcert – ontbreekt. Variaties hebben een thema nodig; dat wordt door de piano geïntroduceerd. Maar het barse beginmotief van de strijkers gaat ook een eigen leven leiden en ontpopt zich tegen het slot als een frivool dansje. Dit spel met tegenstellingen is typisch Franck: van buiten een christelijk-strenge organist, van binnen een romanticus met een roerig gevoelsleven.

César Franck

Historisch compromis “Moderne muziek”, zei Peter Schat in 1980, “klinkt even rot als de Bijlmer er uitziet.” Hij kon het weten, want hij had er als student tot over zijn oren in gezeten. In de jaren ’50 was het onder jong muziektalent bon ton om vooroorlogse tradities dood te verklaren, serieel of op zijn minst atonaal te componeren en te dwepen met aartsvernieuwers Boulez en Stockhausen.

5

6

Schat deed het allemaal, maar keerde zich daar twintig jaar later even radicaal tegen: het serialisme, constateerde hij, leidde enkel tot pietluttig rekenwerk zonder communicatieve waarde – iets wat het gemiddelde concertpubliek al langer vermoedde. Vanaf dat moment zette hij schaamteloos de deur open voor gevoelsexpressie, harmonische warmte en voor wat hij ‘voorvaderverering’ noemde: “Bach, Beethoven, Haydn, Schubert, Debussy – het zijn mijn voorvaders, ik kan er geen genoeg van krijgen.” Ondertussen had na-oorlogse vernieuwingsdrift hem zó gepokt en gemazeld dat een terugkeer naar de traditionele tonali-

Peter Schat in 1992

teit er niet in zat. Daarop ontwikkelde Schat zijn zogeheten Toonklok, een harmonisch systeem gebaseerd op twaalf verschillende drieklanken (de ‘uren’) die een allesbehalve ouderwets klankbeeld opleveren maar wél melodisch potentieel hebben. Want, riep Schat herhaaldelijk, “tonen willen zingen”. Etudes voor piano en orkest, opgedragen aan pianist Jean-Yves Thibaudet, is een pakkend voorbeeld van Schats compromis met de muziekhistorie. Met de Toonklok als drijvende harmonische kracht is het een werk dat geen tien jaar eerder geschreven had kunnen worden. Tegelijkertijd heeft het de ver-

Schats Toonklok: een allesbehalve ouderwets klankbeeld, maar wél melodisch potentieel. Want, riep Schat herhaaldelijk, “tonen willen zingen!”

trouwde melodische en ritmische gestiek van een laatromantisch soloconcert. Binnen dit ééndelige stuk passeren een aantal afzonderlijke episodes de revue, maar de spanning verslapt geen moment – ondanks de soms abrupte wisselingen in sfeer en intensiteit. Het openingsmotief – een opwaartse ‘veeg’ over de toetsen die op een triller blijft hangen – keert steeds weer terug en krijgt een soort vuurtoren-functie: op dat signaal kunnen pianist en orkest zich oriënteren naarmate ze zich in steeds woestere wateren begeven. Dat die roerigheid nautisch aandoet is geen toeval: La mer was één van Schats favoriete composities. Wat later zou hij het orkestwerk De Hemel componeren; na Debussy’s zee en Mahlers Lied von der Erde het enige universum waar een componist nog zijn eigen vlag kon planten.

encyclopedie wijdt daar een subtiel geformuleerde regel aan: Ravel wekt soms de indruk van “een kunstenaar die naast zijn werk zijn nagels staat te vijlen”. Dat is heel wat anders dan de artistieke houding van Debussy, met wie Ravels muziek wel degelijk verwant is. Debussy’s psychologisering van de natuur was de meer stadse en cynische Ravel vreemd. Ravel was een escapist die schaamteloos kon zwelgen in, bijvoorbeeld, sprookjes of (quasi-)oosterse exotiek. Voor hem was de cosmetische, uiterlijke kant van kunst uiterst belangrijk. Curieus is dat hij daaraan vaak een sterk gevoel voor nostalgie koppelde – een hang naar kinderlijke onschuld die, als het ware, via de achterdeur weer de nodige doorvoeldheid naar binnen smokkelde. Ook zette Ravel met zijn verfijnde klankgevoel een nieuwe norm voor instrumentatiekunst. Het meest overdonderende voorbeeld daarvan is het ballet Ravels Griekse mythe Daphnis et Chloé, gecomponeerd voor de Voor Maurice Ravel moest muziek Russische dansgroep van Sergej mooi, ingenieus en verfijnd zijn – en Diaghilev. Het is Ravels omvangrijkste liefst niets meer dan dat. Zijn zorg voor compositie. een gepolijste klank was zó extreem dat Over dit klassiek-Grieks geïnspireerde hij vaak het mikpunt van critici werd. ballet schreef Ravel: “Ik wilde niet zoRecensenten verweten hem gebrek aan zeer het échte oude Griekenland weerinhoud, emotie en persoonlijke begeven, als wel mijn dromen daarover trokkenheid. De New Grove’s muziek– de antieke wereld zoals die is

7

8

Maurice Ravel

afgebeeld op achttiende-eeuwse schilderijen”. Ravels visie, vol wufte krullerigheid en gefilterd zonlicht, sloot geenszins aan bij het libretto van Michel Fokine: die had juist een heel gestileerd archaïsch beeld voor ogen, gebaseerd op de hoekig-statische afbeeldingen op oud-Griekse vazen. Hun samenwerking verliep niet soepel. Ook de dansers kregen het voor hun kiezen: de muziek zit vol ritmische onregelmatigheden en ongewone maatsoorten (zoals de vijfkwartsmaat in de extatische Danse générale): het oor accepteert die makkelijker dan de voeten.

Een ander breekpunt was de immense bezetting: Ravel instrueert groot orkest en koor. Op dringend verzoek van opdrachtgever Diaghilev maakte Ravel (met tegenzin) een gereduceerde versie zonder zangers; hun vocalises integreerde hij in de orkestpartij, louter om opvoeringen in kleinere zalen te kunnen faciliteren. Toen hij echter ontdekte dat Diaghilev dit ‘noodarrangement’ ook in Londen liet uitvoeren, ontstak hij in een voor hem zeldzame woede. Het ballet hield dan ook niet lang stand op het dansrepertoire. Succesvoller bleken de twee suites die Ravel eruit samenstelde. De Suite nr. 2 bevat hoogtepunten uit de ontknoping van het verhaal. In het voorafgaande werd de herdersliefde tussen de twee titelpersonages beconcurreerd door andere geitenhoeders, en zelfs door piraten die Chloé ontvoeren. De schitterend verklankte dageraad wekt de bewusteloos achtergebleven Daphnis. De herdersgod Pan – die zelf verliefd is – is hem te hulp geschoten en laat Chloé ongeschonden terugbezorgen, waarna zowel Daphnis als Pan zich verenigd weten met hun geliefde. Een gezamenlijke extatische dans volgt. Het mag weinig verbazing wekken dat Ravel met dit pulp-libretto van Fokine – gebaseerd op een klassiek-Grieks verhaal – eigenwijs zijn eigen gang ging. De lauwe première nam hij voor lief; waarschijnlijk voorvoelde hij dat de muziek effectiever was zonder dans. Michiel Cleij

9

De grote golf van Kanagawa, houtsnede van Katsushika Hokusai, 1832

10

uitvoerenden

Kees Bakels, dirigent Kees Bakels heeft talrijke directieposten bekleed bij grotere orkesten, onder meer bij het Maleisisch Filharmonisch Orkest (MPO) waar hij muzikaal leider was van 1997 tot 2005 en waar hij momenteel nog eredirigent is. Kees Bakels was de drijvende kracht achter de oprichting van het orkest en dirigeerde de eerste concerten in de nieuw gebouwde concertzaal Petronas in Kuala Lumpur in 1998. Verder was Kees Bakels chef-dirigent van het Radio Symfonie Orkest en eerste gastdirigent van het Quebec Symphony Orchestra en gedurende tien jaar ook van het Bournemouth Symphony Orchestra, waar hij nog jaarlijks terugkeert. Hij werkt regelmatig met het Ensemble Orchestral de Paris en het Orchestre National de Lille en dirigeerde diverse Nederlandse orkesten en ook orkesten elders in Europa, in de VS, Australië en Japan. Vanaf het begin van zijn carrière heeft Kees Bakels zowel opera als symfonisch repertoire gedirigeerd. Hij stond op de bok bij De Nederlandse Opera, bij Vancouver Opera en leidde in Engeland nieuwe producties van Aida en Fidelio bij de English National Opera en La bohème en Carmen bij de Welsh National Opera. Hij dirigeerde

Kees Bakels

gedurende vijfentwintig jaar concertuitvoeringen van opera’s tijdens de ZaterdagMatinee-serie in het Concertgebouw in Amsterdam. Hij propageerde minder bekend werk als Mascagni’s Zanetto, Amica, Il Piccolo Marat, Isabeau, Iris, Nerone en de Messa di Gloria, en Leoncavello’s La bohème, Edipo Re en Zaza. Tot de vele cd-opnamen die Kees Bakels maakte behoren de complete symfonieën van Vaughan Williams en

de concerten van Nielsen met het Bournemouth Symphony Orchestra, vier opnamen met het Radio Symfonie Orkest en cd’s met muziek van Dvorˇák, Sibelius, Chatsjatoerjan, Glazoenov en Rimski-Korsakov met het MPO. Kees Bakels werd geboren in Amsterdam en begon zijn carrière als violist. Hij studeerde directie aan het Amsterdams Conservatorium en aan de Accademia Chigiana in Siena en was al tijdens zijn studie assistent-dirigent van het Amsterdams Filharmonisch Orkest. Later werd hij eerste gastdirigent van het Nederlands Kamer Orkest dat hij dirigeerde op festivals in Engeland, Finland, België en Spanje en tijdens een tournee door de VS. Dit seizoen dirigeert Kees Bakels zestien concerten met philharmonie zuidnederland in diverse Nederlandse steden, onder meer in Maastricht en Amsterdam.

11

Roger Muraro

haalde in 1986. Hij ontving onder meer de onderscheiding Victoire de la Musique in de categorie instrumentaal solist. Al vroeg oogstte Roger Muraro Roger Muraro, piano erkenning als vertolker van de pianoRoger Muraro groeide op in Lyon en muziek van Messiaen, onder meer van ging als elfjarige naar het conservatoMessiaen zelf, na een uitvoering van rium van die stad om saxofoon te stuVingt Regards sur l’Enfant-Jesus. Muraro’s deren, en later piano. Nadat hij vercd-opname van de complete pianogeefs toelatingsexamen deed bij het muziek van Messiaen werd alom geconservatorium van Parijs, werd hij prezen en ontving een Diapason d’Or en de hoogste waardering van Le Monde opgemerkt door Yvonne Loriod, echtde la Musique en Telérama. Bovendien genote van Olivier Messiaen en een heeft Roger Muraro een veel geprezen van de belangrijkste interpreten van cd-opname op zijn naam staan van de zijn muziek. Vanaf 1978 maakte hij complete pianomuziek van Ravel. deel uit van haar pianoklas, waarna hij eerste prijzen behaalde voor kamer- Roger Muraro verzorgt wereldwijd remuziek en piano in 1980 en 1981. Met citals en concerten met orkest, onder meer met dirigenten als Valery Gergiev, Éliane Richepain bereidde hij zich Zubin Mehta, Kent Nagano en Myungvoor op het Tsjaikovski Concours in Whun Chung. Zo was hij tijdens de Moskou, waar hij de vierde prijs be-

12

Salzburger Festspiele te horen als pianosolist in Messiaens Turangalîlasymfonie. Roger Muraro is sinds september 2005 docent aan het Conservatoire National Supérieur de Musique in Parijs.

met naast Brabant en Limburg ook Zeeland. Diverse concerten verbinden het orkest met bijzondere en feestelijke gebeurtenissen in de regio, zoals Liberation Concert Margraten, Musica Sacra, het Internationaal Vocalisten philharmonie zuidnederland Concours en natuurlijk de NieuwjaarsDe philharmonie zuidnederland is in concerten, de Carnavalsconcerten, april 2013 ontstaan uit een fusie van Opera op de Parade en de traditionele Het Brabants Orkest en het Limburgs uitvoering van de Matthäus-Passion. Ook Symfonie Orkest. Door de fusie is het de hechte band met Opera Zuid blijft orkest met ongeveer 110 formatieplaat- bestaan. De philharmonie zuidnedersen niet alleen het grootste regionale land zet zich daarnaast in voor orkest, maar ook een van de grootste muziekeducatie van jong tot oud. Nederlandse orkesten geworden. Nauwe samenwerking met festivals en Groots bezette werken van Richard programmeurs van zalen in en buiten Strauss, Mahler, Wagner en Stravinsky de regio heeft in het eerste seizoen al kan het orkest zo goed aan. Daarnaast geleid tot de invulling van deze doelkan het orkest worden opgesplitst in stelling met studentenconcerten, het meerdere kleinere kamerorkesten, Cross-Linx Festival en de Nacht van de niet alleen voor vele klassieke en anKlassieke Muziek. dere kleiner bezette partituren, maar De philharmonie zuidnederland ook voor educatieve doeleinden. speelt repertoire variërend van de In het eerste seizoen bepalen verklassieke werken tot de groots bezette trouwde (gast)dirigenten als Kees Balaatromantische en twintigste-eeuwse kels, Jan-Willem de Vriend, Ed Spancomposities, van carnavalskrakers tot jaard, Otto Tausk en Andrew Grams de tophits in dialect, van straatmuziek continuïteit en de koers van het orkest. tot kerkschoonheid. Zo brengt de philDe philharmonie zuidnederland is het harmonie zuidnederland de pracht orkest met het grootste speelgebied van de complete muziekgeschiedenis van de regionale Nederlandse orkesten, binnen ‘oor-bereik’.

philharmonie zuidnederland

EERSTE VIOOL Adelina Hasani Takeshi Kanazawa Wilfred Sassen Violetta Carstea David Ernst Daniel Held Vladimir Horvat Ewa Niziol Caecilia van Peursem Monique van der Pijl-Pellens Geertje Podevyn Pascal Pregardien Machiel Swillens Jellantsje de Vries Tijmen Wehlburg Serge Willem TWEEDE VIOOL Mia Knippenberg-Vandewiele Marleen de Bruin Heidi van der Berg-Poessé Chris Chan Siana Dragneva Julia van Eck-Jegorova Makiko Hirayama Myrthe Helder Marleen Matser Roland van Mil Elitsa Nikolova Kaori Oshita Isabelle Stiennon Frans Vermeulen ALTVIOOL Marc Tooten Ales Hrdlicka Ynze Dam Willi Hoischen Maarten Jansen Manfred Kloens Erika de Laat Peter Mascher Evelien Minken-de Vries Roos Pollé Jordan Schwartz Joanne Wigmans

CELLO Paul Uyterlinde Caroline Kerpestein José Backhuijs Sander van Berkel Anton Ivanov Marjolein Nieuwenkamp Saskia van Otterloo-Plagge Rosalie Seinstra Sigi Tooten Joep Willems CONTRABAS Boris Kozlov Eva Vavrinecz Lisa Blok Oleksandr Boroday Gildas Delaporte Stefan Kleinehanding Maarten Kroese Pia Pirtinaho FLUIT Antonio Cabedo Cervera Angela Schneidt Alice Poulussen Janneke Groesz HOBO Herman Vincken Harry van Veldhoven Marleen Schuuring ALTHOBO Andries Boelens KLARINET Johan Naus Roger Debougnoux Karel Plessers BASKLARINET Roger Niese Wouter Aerts CONTRABASKLARINET Wouter Aerts

13

FAGOT Jozsef Auer Jolanda Wolters Lucas Bos CONTRAFAGOT Michel Bergenhuizen HOORN Peter Hoeben Jaap van Wershoven Steven Minken Cleo Simons TROMPET Raymond Vievermanns Hub Nickel Ruud Visser Sven Berkelmans Adriaan Kramer TROMBONE Sandor Hendriks Axel Urlings BASTROMBONE Mark Boonstra TUBA Ries Schellekens PAUKEN/SLAGWERK Han Vogel Raymond Spons Mari van der Putten Stefan Castro Martin Geessinck Rudi Jeurissen Glenn Liebaut Hans Raaymakers Dominique Vleeshouwers CELESTA Rolf Prejean HARP Marieke Schoenmakers Astrid Haring

KOMENDE CONCERTEN IN

14 SERIE MUZIKALE MEESTERWERKEN

SERIE RICHARD STRAUSS / AVRO KLASSIEK /

28 maart 2014, 20.15 uur inleiding Philip Ruitenberg 19.30 uur

TROS VOCAAL

4 april 2014, 20.15 uur inleiding Kees Wisse 19.30 uur

LUDWIG speelt Beethoven

Strauss en zijn Franse buren LUDWIG o.l.v. Thomas Zehetmair viool

Radio Filharmonisch Orkest

Beethoven Yorkscher Marsch Septet in Es, op. 20 Wellington’s Sieg Strijkkwartet op. 131 (versie voor strijkorkest)

Jun Märkl dirigent Meagan Miller sopraan Liszt Prometheus* R. Strauss Liederen (Ruhe, Meine Seele; Morgen; Mein Auge; Allerseelen; Cäcilie; Traum durch die Dämmerung; Zueignung*) Ravel Alborada del gracioso Debussy Ibéria, uit ‘Images’* * ook in het Zondagochtend Concert op 6 april 11.00 uur in het Concertgebouw Amsterdam

MARC SAVAGE

Thomas Zehetmair

Jun Märkl

CONCERTEN IN DE

15

II 5

O4

22 maart 2014, 14.15 uur Concertgebouw Amsterdam

29 maart 2014, 13.30 uur Concertgebouw Amsterdam

Romantiek zonder grenzen

Beethovens nieuwe opera

Radio Filharmonisch Orkest Rotterdams Philharmonisch Orkest Groot Omroepkoor Valery Gergiev dirigent Benjamin Schmid viool

Weber Ouverture Der Freischütz Dutilleux Vioolconcert ‘L’arbre des songes’ Berlioz Symphonie fantastique Voor het eerst sinds 2007 is Valery Gergiev terug in de Matinee. Met Dutilleux’s melodieuze vioolconcert, waarvan de titel - L’arbre des songes (de boom van de dromen) - direct uit een romantisch sprookje afkomstig zou kunnen zijn. En Der Freischütz van Carl Maria von Weber: hoeveel romantischer kun je het krijgen? In de ouverture klinken jachtsignalen, duivelse motieven, een liefdesgezang en, uiteraard, de overwinning van het Licht. En nóg een kolfje naar de hand(en) van Gergiev: Hector Berlioz trekt in zijn Symphonie fantastique alle registers open om zijn obsessieve liefdesverdriet te verwerken. Alleen een hart van steen kan ongevoelig blijven voor zoveel passie.

Gerrit Prießnitz dirigent Matthias Brauer koordirigent Konstantin Wolff bas-bariton - Don Fernando Oliver Zwarg bas-bariton - Don Pizarro Burkhard Fritz tenor - Florestan Emma Bell sopraan - Leonore Dimitry Ivashchenko bas - Rocco Sofia Fomina sopraan - Marzelline Jussi Myllys tenor - Jaquino Erik Slik tenor - Eerste gevangene Vitali Rozynko bariton - Tweede gevangene Stephan Rehm spreekstem Beethoven Fidelio Jarenlang worstelde Beethoven met zijn enige opera, totdat hij in 1814 de definitieve versie afleverde. Maar als vanuit het niets creëerde hij de romantische Duitse opera. Het orkest is groter, symfonischer van opzet dan in Mozarts dagen, de zangstijl is zwaarder, dramatischer. En het onderwerp, Florestan als politieke gevangene, sluit helemaal aan bij de nieuwe tijd. Diens recitatief ‘Gott! Welch Dunkel hier!’ vormt een diep kervende hartenkreet voor een betere wereld.

Bach 329

16

De muziek van Johann Sebastian Bach mag dan een paar honderd jaar oud zijn: tot op de dag van vandaag worden mensen geraakt door de magische uitstraling ervan. Vandaag, vrijdag 21 maart, is het 329 jaar geleden dat hij geboren werd. Het Concerthuis verzamelde een aantal hoogtepunten uit de ‘Bach-oogst’ van 2013 én een heel bijzondere uit het archief: Tibor de Machula speelt de Cellosuites.

colofon

radio4.nl/concerthuis

Alle recente concerten uit de Radio 4 concertseries – de Vrijdag van Vredenburg en de NTR ZaterdagMatinee- kunt u terugluisteren in het Radio 4 Concerthuis. Ook duiken wij historische opnames voor u op uit het rijke omroeparchief en presenteren deze, altijd voorzien van mooi beeld- en tekstmateriaal. Zo kunt u op elk gewenst moment kiezen uit het wisselende en altijd actuele aanbod van ruim 100 concerten. Bovendien kunt u uw persoonlijke playlist samenstellen met daarin uw favoriete werken uit het Concerthuis. In het Radio 4 Concerthuis bepaalt u wat u wilt horen, wanneer u maar wilt. ➜

RADIO4.NL/CONCERTHUIS

PROGRAMMERING

RANDPROGRAMMERING AVROTROS

EINDREDACTIE

Astrid in ’t Veld

RADIO4

Onno Schoonderwoerd

Thea Derks en Victor Striker PRODUCTIE

EINDREDACTIE RADIO4 AVROTROS

VORMGEVING

Manon Tuynman

Tim Moen

Dorine Verharen

PUBLICITEIT & PRODUCTIE JONG TALENT

CASTING DIRECTOR

DRUK

Anne Marie van Doorn

Mauricio Fernández

Van der Weij BV Hilversum

PRODUCTIE PHILHARMONIE ZUIDNEDERLAND

ARTISTIEK LEIDER

OMSLAGILLUSTRATIE

Paula van Meyl

Kees Vlaardingerbroek

ADMINISTRATIE EN FINANCIËN

PROGRAMMATOELICHTING

Gustav Klimt, schets voor een fries in Palais Stoclet, Brussel, 1908-10.

Anneke de Vries

Michiel Cleij

PRESENTATIE RADIO 4

REDACTIE PROGRAMMABOEK

Mark Brouwers, Ab Nieuwdorp en Maartje Stokkers

Clemens Romijn