2011-2012
Inhoudsopgave
Voorwoord
4
Programmering
6
Afscheid Holland Symfonia
18
Kunstcollectie
22
Gebouwen, organisatie en financiën
28
Verhuur activiteiten
32
Voorstellingen en concerten
34
Begunstigers en colofon
46
Jaap Lampe en Maria Hansen directie Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem
Inleiding Scrooge Bijzondere evenementen en festivals Jeugdprogrammering en educatie Klassieke muziek
Voorwoord
Was het theaterseizoen 2011-2012 nu het tweede of alweer het derde jaar van de crisis? Wij houden het niet meer bij. Hoe het ook zij, het seizoen 2011-2012 was voor Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem ondanks de recessie om ons heen een goed jaar. We hebben meer bezoekers getrokken voor ons culturele programma, we hebben boven begroting gepresteerd en last but not least, 2011-2012 was het seizoen van Scrooge, onze eerste eigen succesvolle kerstvoorstelling voor de hele familie. Hiermee ging een lang gekoesterde wens in vervulling. Met maar liefst 22 vrijwel uitverkochte voorstellingen hebben we laten zien waar Haarlem in deze tijden toe in staat is.
Toch ging de recessie ook aan ons niet ongemerkt voorbij. Zo was 2011-2012 het laatste seizoen van Holland Symfonia als huisorkest van de Philharmonie in Haarlem. Door bruut ingrijpen van de Rijksoverheid kwam hiermee een einde aan een meer dan 100 jaar oude traditie. In het interview met Holland Symfonia directeur Stan Paardekooper leest u hoe hij de moeilijke reorganisatie van het orkest heeft vormgegeven. Wij richten de spots ook op de bijzondere kunstcollectie in onze gebouwen die de afgelopen jaren gestaag is uitgebreid. In dit verslag kijken wij met gepaste trots terug op het succesvolle seizoen 2011-2012. Namens directie en medewerkers, Jaap Lampe, algemeen directeur Maria Hansen, zakelijk directeur
Programmering
Terugblikkend moet gezegd worden dat het theaterseizoen 2011-2012 voor ons voor een belangrijk deel in het teken stond van een paar speciale projecten waarin wij onze missie Stadsschouwburg & Philharmonie, kloppend hart van Haarlem! volledig konden waarmaken. Allereerst was er natuurlijk onze succesvolle familie kerstvoorstelling Scrooge met in de hoofdrol Erik van Muiswinkel, omringd door onder andere 25 amateurspelers en leden van het oudste mannenkoor van Nederland, het Koninklijk Haarlems Mannenkoor Zang en Vriendschap, waarover elders meer in dit jaarverslag. Daarnaast waren er de succesvolle deelname aan de Marokkoweek, de festiviteiten rond 400 jaar TurksNederlandse betrekkingen en verdichten, verdunnen…, de gloedvolle ode aan de vijf jaar geleden overleden Haarlemse componist Hans Asselbergs. Intensieve projecten, die onze organisatie echter met beide poten verankerde in de Haarlemse samenleving. Wij zijn er trots op dat het ons wederom gelukt is tegen alle crisistrends in onze programmering zowel kwalitatief als kwantitatief op peil te houden. De programmering was succesvol en het lijkt alsof we vier jaar na de heropening van de Stadsschouwburg een goede balans hebben gevonden tussen inhoudelijk meer gewaagde programma’s en populair entertainment. De programmering heeft uiteindelijk boven begroting gepresteerd. Dit seizoen bezochten 149.412 bezoekers in totaal 364 activiteiten in beide gebouwen, de culturele en commerciële voorstellingen meegerekend. In de Philharmonie waren 146 activiteiten met 58.825 bezoekers en in de Stadsschouwburg 218 activiteiten met 90.587 bezoekers. De intimiteit en de goede theatrale kwaliteiten van de Stadsschouwburgzaal gevoegd bij de ligging van Haarlem in de randstad, maar buiten de hectiek van Amsterdam,
maken dat Haarlem een populaire plek voor landelijke theaterpremières is en blijft. Dat is goed voor de uitstraling van de Stadsschouwburg en de stad. Het is niet ieder seizoen raak, maar dit theaterseizoen waren wij heel blij met lange series van succesvolle streekgenoten Hans Klok en Brigitte Kaandorp. Het is mooi om te zien hoe de theatermakers uit Kennemerland de Stadsschouwburg & Philharmonie steeds meer beleven als hun eigen ‘buurttheater’ zoals Brigitte Kaandorp het noemt. Bijzonder waren ook onze jeugdvoorstellingen die vaak begeleid werden met uitgebreide educatieve projecten. In dit jaarverslag gaan wij hier nader op in. Sinds de heropening van de Stadsschouwburg hebben wij in de programmering nadrukkelijk het accent gelegd op toneel. Haarlem is een toneelstad en in nauwe samenwerking met de Toneelschuur proberen we dit beeld verder uit te bouwen. Het is goed om te zien dat de relatieve bezettingsgraad van de toneelvoorstellingen in Haarlem over het algemeen boven het landelijk gemiddelde ligt en dat gezelschappen en spelers graag in Haarlem optreden. Zoals in de inleiding op dit jaarverslag reeds aangegeven, is de grote droeve noot in de programmering dit seizoen het afscheid van Holland Symfonia. Dat is na 100 jaar een hard gelag voor de stad en we zullen de komende jaren alles op alles moeten zetten om symfonische muziek en muzikale educatieve projecten voor Haarlem te behouden. Voor de komende jaren hebben wij niet de intentie het ingezette programmeringsbeleid drastisch te gaan wijzigen. Jaap Lampe
7
Programmering
8
9
Het theaterseizoen 2011-2012 stond voor een groot deel in het teken van de kerstvoorstelling Scrooge met voorstellingen van 21 december tot en met 8 januari. De voorbereidingen van deze eigen productie - waarbij alle medewerkers van de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem waren betrokken - startten al meer dan een jaar voor de première. De voorstelling moest gaan leven in Haarlem: jong, oud, reguliere theaterbezoekers en mensen die zelden of nooit naar het theater gaan, dit moest dé voorstelling zijn die men niet wilde missen. De participatie van amateurs, het Koninklijk Haarlems Mannenkoor Zang en Vriendschap, scholieren en stagiaires moesten dit effect versterken. Drie weken lang was de Stadsschouwburg de huiskamer van Haarlem met kerstversiering, glühwein, Christmas Carol Singers, het Leger des Heils en een traditionele kerstvoorstelling voor jong en oud.
Met in totaal 22 voorstellingen, 80 amateurs en vrijwilligers, een bezettingspercentage van 90%, 13.000 bezoekers, en de enthousiaste reacties van publiek en pers was de voorstelling een groot succes. Haarlem in het middelpunt
Het Haarlemse publiek houdt van traditie en geschiedenis. De Haarlemse sfeer in Scrooge was een belangrijke pijler voor de binding met het publiek. Ook de kleinstedelijke sfeer speelde een prominente rol in de communicatie. Rond de voorstelling werden verschillende grote en kleine activiteiten georganiseerd. Zo was er de verkiezing van de mooiste bakkenbaarden in de cast, het lokale Leger des Heils dat bij de voorstellingsavonden stond te collecteren (en soms te spelen), leden van een Living Theatre gezelschap die als Dickenspersonages voor de entree en door de Stadsschouwburg liepen en kerstliedjes die werden gezongen door een lokaal koortje. Al deze activiteiten droegen
bij aan de bekendheid; iedere Haarlemmer kende wel iemand die meedeed in Scrooge. Haarlem in het middelpunt gaf een gevoel van verbondenheid.
Dankzij een donatie van de Lions in Zandvoort werden 300 toegangskaarten ter beschikking gesteld aan het Nationaal Fonds Kinderhulp.
Daarnaast is er ten behoeve van deze voorstelling voor het eerst een benefietgolftoernooi voor bedrijven georganiseerd. Het golftoernooi met theatrale elementen kon plaatsvinden dankzij de Kennemer Golf en Country Club die de baan om niet ter beschikking stelde. De prijzen werden uitgereikt door Erik van Muiswinkel. Een andere primeur was de inzet van crowdfunding via social media. Particulieren konden via de speciale Scrooge website een deel van een kostuum sponsoren. Speciaal voor deze website was er een applicatie ontwikkeld die de voortgang van de donaties ludiek visualiseerde en die donateurs hiervan op de hoogte hield.
Stages, vrijwilligers en scholieren
Achter de schermen is er op verschillende onderdelen gewerkt met vrijwilligers, scholieren en/of stagiaires. Uiteraard was er de vrijwillige participatie van de amateurspelers en –zangers (± 75 mensen). Daarnaast zijn er vrijwilligers ingezet bij het maken van kostuums en het decor en tijdens de voorstellingen om achter de schermen acteurs te helpen met pruik- en kostuumwisselingen (5 vrijwilligers). Vijf stagiaires waren actief bij het maken van de kostuums, de techniek en de productie. De stagiaires waren afkomstig van de ROC Modevakschool Amsterdam en de opleiding Media en Entertainment van InHolland. De maatschappelijke stages (MAS) bestonden uit een intensief en kort
Programmering
10
11
programma waarin leerlingen van het Haarlem College (VMBO) presentaties kregen op gebied van marketing, programmering, educatie en techniek. De scholieren mochten een eigen marketingplan maken voor Scrooge dat deels ook is gebruikt in de totale communicatie. Bij Scrooge is er ook voor het eerst gewerkt met de inzet van scholieren. Een negental scholieren heeft tijdens de voorstellingen meegewerkt aan de verkoop van programmaboekjes en ansichtkaarten. Dit smaakt naar meer
Jaap Lampe: “Onze eigen productie Scrooge heeft in alle opzichten mijn stoutste verwachtingen overtroffen. Het is een perfecte kerstvoorstelling geworden voor het hele gezin en uit de grote publieke belangstelling kun je afleiden dat er rond de kerstdagen behoefte bestaat aan een dergelijke feel good voorstelling. De samenwerking tussen de amateurspelers en de professionals was uitstekend
en heeft het amateurleven in Haarlem een enorme boost gegeven. Daarmee, en met de inzet van vrijwilligers en stagiaires, werd de voorstelling echt een Haarlems gemeenschapsproject. De Stadsschouwburg en de podiumkunsten stonden in het centrum van de belangstelling. Ook financieel is de voorstelling een succes te noemen. De extra inkomsten zijn gereserveerd voor de editie van Scrooge in 2013. Iedereen kon zien dat de investeringen in de podiumkunsten in Haarlem het dubbel en dwars waard zijn. Tot slot was het ook geweldig voor onze eigen organisatie. Niets beter voor de saamhorigheid en betrokkenheid dan een dergelijk gemeenschappelijk project, waar iedereen met hart en ziel aan heeft meegewerkt. Dit smaakt beslist naar meer!”
“Vlak voor kerst was ik in de Stadsschouwburg om naar Scrooge te kijken…. Dat vond ik een topavond! Misschien wel de mooiste van 2011.” Haarlems Weekblad 4-1-2012, Bernt Schneiders (burgemeester van Haarlem) fgelopen. “Het is zover, Scrooge is a Na al het r epeteren en 22 keer optreden, is het gebeurd. Er zit een brok in mijn keel, terwijl ik dit schrijf. Ik heb namelijk nog nooit zo’n mooie belevenis meegemaakt in mijn leven….Elke dag naar de Stadsschouwburg om een mooie voorstelling neer te zetten, het was een droom die echt was.” Haarlems Weekblad 11-01-12, blog Rens Schrama (die de jonge Scrooge speelde)
“Alles ademde liefde bij deze Scrooge”
Haarlems Dagblad 9-1-12 “Erik van Muiswinkel zet een o vertuigende Ebenezer Scrooge neer….het verschil tussen de p rofessionele acteurs en de amateurs is n auwelijks merkbaar…” de Volkskrant 27-12-11 “’Geweldig’ ‘Perfect’ ‘Schitterend’ Dat zijn slechts enkele reacties die klonken na de laatste voorstelling van Scrooge..” Haarlems Dagblad 9-1-2012 “Scrooge verovert Haarlem” Heemsteedse Courant 28-12-11
Programmering
12
13 Marokkoweek 2012
Het aandeel van de Philharmonie & Stadsschouwburg Haarlem tijdens de 4e Marokkoweek 2012 bestond uit twee onderdelen, namelijk een optreden van Ali B op 15 november en de Souk en cultuuravond op 18 november. Het programma Ali B geeft antwoord was te zien in de Stadsschouwburg. Na afloop ontving Ali B de winnaars van de Haarlemse talentenjacht voor scholieren. In samenwerking met het SMOH (Stichting Samenwerkende Marokkaanse Organisaties) organiseerde de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem een gratis toegankelijke feestelijke cultuuravond. De avond vond plaats in de Grote Foyer van de Philharmonie waar onder meer een intieme souk (markt) was ingericht en een podium. Acteur Mimoun Oulad Radi presenteerde de avond en interviewde onder andere taekwando kampioen Rafik Zohri. Rimah speelde muziek van onder andere Nass El Ghiwan. Verdichten, verdunnen een ode aan Hans Asselbergs
In het festival verdichten, verdunnen… dat duurde van 13 mei tot en met 17 juni 2012 nam de Philharmonie op de openingsdag een belangrijke plek in. Het festival was een
ode aan componist, slagwerker en cultureel entrepreneur Hans Asselbergs (1953-2007). Op zondag 13 mei werd het publiek in de gelegenheid gesteld om een groot deel van zijn composities te beluisteren. De concerten vonden plaats in de Kleine en Grote Zaal van de Philharmonie, op de Grote Markt en in de Grote of St.-Bavokerk. Ruim 350 mensen bezochten de concerten in de Philharmonie, zeker het tweevoudige aantal bezocht de gratis concerten op de Grote Markt en in de Grote of St.-Bavokerk. Het was mogelijk om in 4 uur tijd alle concerten te beluisteren, Jaap Lampe ontpopte zich als een reisleider. Met hulp van een megafoon nam hij het publiek aan de hand en leidde het van concert naar concert. De uitvoering van there was never a sound besides the wood but one in de Kleine Zaal werd als bijzonder ervaren. Asselbergs was volgens een aantal bezoekers tijdens dit werk bijna lijfelijk en geestelijk aanwezig. Spectaculair was het autofonistenconcert op de Grote Markt, de landelijke en regionale pers hadden de boodschap goed ontvangen en was massaal aanwezig om het concert deels vast te leggen. De compositie verdichten, verdunnen sloot het festival af in de Grote Zaal.
De 48 uur van Beethoven
Turkije & Haarlem
Na Chopin en Liszt stond de derde editie van De 48 uur van… in het teken van Beethoven. Op 11 en 12 februari bezocht een recordaantal bezoekers (circa 1900) dit minifestival. Gasten waren onder meer de cellist Pieter Wispelwey, pianist Kristian Bezuidenhout en de gebroeders Arthur en Lucas Jussen. Succesvolle onderdelen van het programma waren Bluf je door Beethoven (waarin iedereen zijn of haar favoriete Beethoven stuk kon spelen op de concertvleugel van de Philharmonie) en de Grote Beethoven Quiz met als presentator Hans van den Boom. De inwendige mens kwam aan zijn trekken in de Blauwe Zaal van de Philharmonie die voor deze gelegenheid was omgebouwd tot Beethoven Stube. Tijdens een speciale Beethoven Gulle Tafel in de lange pauze van het concert van Pieter Wispelwey en Kristian Bezuidenhout werden voornamelijk gerechten geserveerd uit de Weense keuken. 120 Bezoekers maakten gebruik van dit superdiner aan lange tafels in de Grote Foyer. Wegens groot succes werd het concert van Arthur en Lucas Jussen, die werken speelden van de jonge Beethoven, verplaatst van de Kleine naar de Grote Zaal. De 1.200 aanwezigen waren onder de indruk van het spel van de broers.
Op 24 maart stond de Philharmonie stil bij de viering van 400 jaar betrekkingen tussen Turkije en Nederland en het feit dat 50 jaar geleden de eerste Turkse gastarbeider zich vestigde in Haarlem. Samen met diverse Turks-Haarlemse organisaties organiseerde de Philharmonie op 24 maart overdag een gratis toegankelijk feestprogramma met optredens, exposities, muziek, dans, eten en debatten. In de avond vond in de Grote Zaal een optreden plaats van de Turkse ster Nuray Hafiftas samen met aanstormend talent Karsu Dönmez. De organisaties hadden met succes hun best gedaan om de communicatie niet alleen te richten op de Turkse Haarlemmers. Het resultaat was een goed bezochte dag en avond met meer dan 1.000 bezoekers.
Programmering
Jeugdvoorstellingen tot 12 jaar
14
De jeugdvoorstellingen (tot 12 jaar) worden op twee manieren aangeboden: via de reguliere kaartverkoop en via besloten schoolvoorstellingen in het basisonderwijs. De schoolvoorstellingen worden in overleg en in nauwe samenwerking met de bemiddelaars van de Gemeente Haarlem (voor Haarlem) en van Hart Onderwijs (voor de regio) vastgesteld. Scholen bezochten 6 verschillende voorstellingen, waarvan één in de Kleine Zaal van de Philharmonie. In totaal bezochten 3.754 kinderen de beide podia. Daarnaast werd in rechtstreeks contact tussen Holland Symfonia en de bemiddelaars het familieconcert De Mees Kees Show in de Grote Zaal van de Philharmonie door basisschoolleerlingen bijgewoond. Jongeren vanaf 12 jaar en De C ultuurkaart
Het aanbod voor jongeren (vanaf 12 jaar en ouder) is geïntegreerd in de avondvoorstellingen in de reguliere verkoop. Leerlingen bezoeken voorstellingen individueel of in groepsverband en kunnen dit voor een deel financieren dankzij De Cultuurkaart. Regelmatig bestaat de mogelijkheid om voorstellingen op school voor te bereiden met behulp van lesmateriaal dat door de gezelschappen wordt aangeboden. In groepsverband bezochten 560 jongeren twaalf verschillende voorstellingen. Hoeveel bezoeken er door jongeren individueel aan onze beide podia werd gebracht, is niet geregistreerd, maar heeft naar alle waarschijnlijkheid veelvuldig plaatsgevonden. Festival 48 uur van Beethoven: Open Vleugel
Als onderdeel van het Festival 48 uur van Beethoven werd het onderdeel Open Vleugel
gelanceerd: Bluf je door Beethoven. Dit festival vond voor de derde keer plaats. Deelnemers konden werken van Beethoven laten horen. Zij werden geworven via muziekscholen, middelbare scholen, privé-muziekdocenten en onder deelnemers aan eerdere edities. Jeugdvoorstellingen voor nieuwe doelgroep: 0 tot 6 jaar
In 2011-2012 nam de Philharmonie deel aan de 3e editie van het 2 Turven Hoog Festival, een samenwerking tussen Stichting Peuteren Kleuterfestival, Stichting 2+ Producties, Stichting De Toneelschuur en Stichting Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem. Tijdens deze editie werd ervoor gekozen om de voorstellingen in de Toneelschuur te laten plaatsvinden en werden de extra randactiviteiten (workshops, performances en interactieve beeldende kunstinstallaties) in de Philharmonie aangeboden. In de foyer van de Philharmonie stonden onder de noemer ‘De Kunstspeeltuin’ kunstinstallaties waar je vooral aan mocht komen en in kon spelen. In de bijzalen vonden ‘s ochtends ontbijt- en ’s middags theesessies plaats, die werden opgeluisterd door een muzikale workshop. Festival voor kinderen vanaf 6 jaar: Oorkaan op Komst!
Sinds de heropening in 2005 stelt de Philharmonie zich ten doel jonge kinderen op een bijzondere manier een kijkje te geven in de keuken van de klassieke en moderne gecomponeerde muziek. Deze concerten worden gepresenteerd onder de noemer Kids Miks. Een deel van de concerten uit deze serie wordt al een aantal jaren afgenomen via Oorkaan. Dit resulteerde in een samenwerking met Orkaan en een eerste kindermuziekfestival Orkaan op komst in Haarlem in september 2011.
Oorkaan bestaat uit een productiehuis, een werkplaats en een educatieafdeling en maakt muziekvoorstellingen voor kinderen tot 12 jaar. Tijdens het festival werden diverse voorproefjes uit de werkplaats Oorproeven van Oorkaan gepresenteerd. Daarnaast kon men de volledige muziekvoorstelling De Verb(l)azing van Beppe Costa bezoeken. Aan het einde van de dag werd de muziekgame Oorkania gepresenteerd met medewerking van een 150-koppig kinderorkest. De leden van dit orkest hadden in de voorafgaande weken door middel van workshops op hun basisscholen gewerkt aan deze presentatie.
Educatie 2011-2012 Workshop Backstage: theatermaken van idee tot première
In samenwerking met Hart Onderwijs, de Gemeente Haarlem, afdeling Cultuur en TIN (Theater Instituut Nederland) werd gedurende de hele maand april aan verschillende basisscholen uit Haarlem en regio (in totaal aan 23 klassen groep 8) de workshop Backstage aangeboden. In de grote repetitieruimte was een tentoonstelling ingericht die dankzij een interactieve opstelling een goed beeld gaf over de geschiedenis en het heden van het Nederlandse theaterleven. De leerlingen kwamen op diverse manieren te weten hoe een voorstelling tot stand komt; van idee, tot ontwerp, tot repetitie naar uiteindelijk de première. Aan de tentoonstelling waren workshops gekoppeld. Tentoonstelling en workshops vonden plaats in de repetitieruimte en in een grote kleedkamer van de Stadsschouwburg.
Hart Onderwijs/Muzieklab
Door het Muzieklab (onderdeel van Hart Onderwijs) werd op 5 juli 2012 in de Grote Zaal van de Philharmonie een concert gegeven door negen klassen uit het basisonderwijs. Dit concert was de presentatie van het eindresultaat van diverse muzieklessen, muziekworkshops in de klassen op school gedurende een aantal weken. Dit project werd aan de basisscholen aangeboden door Muzieklab in samenwerking met Oorkaan. Het startsein van het project bestond uit een bezoek aan de besloten schoolvoorstelling Buitenstebinnen op 8 mei 2012 in de Kleine Zaal van de Philharmonie (in totaal 252 kinderen). Daarna gingen de klassen zelf aan de slag met een muziekworkshop gerelateerd aan de muziekgame Oorkania van Oorkaan. Nederlands Blazersensemble en ECL
Middelbare scholieren van het Eerste Christelijk Lyceum (ECL) uit Haarlem verzorgden op 30 maart 2012 in de Philharmonie het voorprogramma van het Nederlands Blazers Ensemble. Het NBE bracht Maria, een nieuw oratorium waarin de klassieke- en volksmuziektradities van de Mariaverering samenkwamen. Scholieren presenteerden een eigen interpretatie van deze productie die zij samen met de musici van het NBE tijdens workshops op school hadden gemaakt. Samenwerking Philharmonie en Holland Symfonia
Voor de basisschool werd in samenwerking met Holland Symfonie het project Dichtbij het Symfonieorkest aangeboden. Scholen bezochten in de Philharmonie een repetitie van het orkest en kregen uitleg over diverse instrumenten die zij tijdens een korte workshop bespeelden.
15
Programmering
16
In het seizoen 2011-2012 werden in de eigen programmering van de Philharmonie 38 klassieke concerten gegeven, waarvan 8 in de Grote Zaal en 30 in de Kleine Zaal.
De keuze van…
De internationaal befaamde violiste Isabelle van Keulen heeft een serie van drie concerten samengesteld. De keuze van… bestond uit een recital met pianist Ronald Brautigam, een concert met haar eigen Leopold String Trio en een verrassingsprogramma rond de Argentijnse componist Astor Piazzolla in een voor haar onbekende bezetting met contrabas en bandoneon.
De serie Schrijvers in Concert liet zien hoe klassieke muziek schrijvers geï nspireerd heeft tot het vertellen van verhalen en schrijven van romans. Drie bekende Nederlandse schrijvers, Nelleke Noordervliet, Ingmar Heytze en Margriet de Moor, lieten in samenwerking met bekende musici in speciaal daarvoor gemaakte producties zien hoe literatuur en muziek samen gaan.
De hoogwaardige kamermuziekseries Meesters aan het Klavier, Strijkkwartet Centraal en de Tapasconcerten waren ook dit seizoen succesvol en laten wederom een stijging zien in de bezoekcijfers. Nederlandse topmusici zoals pianisten Hannes Minnaar en Marietta Petkova, violiste Liza Ferschtmann en cellist Pieter Wispelwey oogstten veel succes. Daarnaast veroverden internationaal befaamde musici als meesterpianist Denis Kozhukin en ensembles als het Borodin Quartet het Haarlemse publiek. Er was veel waardering voor de inleidingen van musicologe Sabine Lichtenstein, die met beeld en geluid de programma’s van Meesters aan het Klavier en Strijkkwartet Centraal omlijstte.
Jong talent
Grote Zaal
Dit seizoen verwelkomde de Philharmonie veel jonge bijzonder getalenteerde musici waaronder de Nederlandse Muziekprijs winnaars Erik Bosgraaf (blokfluit), Izhar Elias (gitaar) en Bram van Sambeek (fagot). Vier pianisten jonger dan 17 jaar gaven blijk van uitzonderlijk meesterschap: Arthur en Lucas Jussen tijdens De 48 uur van Beethoven en Rosalind Phang en Bella Tang in de serie Meesters aan het Klavier.
Het befaamde Cavaillé-Coll-orgel in de Grote Zaal van de Philharmonie is al jaren een trekpleister voor de orgelliefhebber. Stadsorganist Jos van der Kooy en de befaamde Nederlandse organisten Ben van Oosten en Jacques van Oortmerssen bespeelden het orgel op onnavolgbare wijze. De inleidingen die Jos van der Kooy gaf voorafgaand aan de orgelconcerten waren goed bezet.
De formule van de Tapas-concerten blijft onverminderd populair. Het publiek maakte gretig gebruik van de gelegenheid om na afloop van het zondagmiddagconcert de musici te bevragen en te complimenteren onder het genot van drankje en een tapashapje van het huis.
Met name Isabelle van Keulen, het Nederlands Blazers Ensemble, The Gents en het Nederlands Kamerkoor lieten horen hoe vernieuwend en verrassend klassieke muziek kan zijn. Zij doorweefden hun programma’s met muziek van buiten de grenzen van Europa, Franse chansons en Nederlandse klassiekers.
Kleine Zaal
De serie Het debuut biedt jonge muziek talenten een podium in een gerenommeerde en hoog aangeschreven concertzaal. Grensoverschrijdende programma’s
Behalve voor concerten is het orgel het seizoen 2012-2013 ook veelvuldig gebruikt voor orgellessen en cursussen, onder andere door het Conservatorium van Amsterdam. Traditiegetrouw presenteert de Philharmonie ieder seizoen een kerst- en paasconcert. Holland Symfonia bracht een feestelijk kerstconcert en het Orkest van de Achttiende Eeuw liet het publiek genieten van een prachtige Johannes Passsion onder leiding van maestro Frans Brüggen. Een belevenis!
19
Stan Paardekooper had als directeur van Holland Symfonia de ondankbare taak om in enkele maanden zijn grote symfonieorkest te ontmantelen en om te vormen tot een orkest voor begeleiding van Het Nationale Ballet en het Nederlands Dans Theater. Maar liefst negentig musici zijn ontslagen. Met deze rigoureuze reorganisatie en de nieuwe standplaats Amsterdam is een einde gekomen aan een lange traditie van een Haarlems symfonisch orkest en de bespeling van de Grote Zaal in de Philharmonie.
Paardekooper was in de jaren negentig directeur van het Noordhollands Philharmonisch Orkest (NPO), de voorloper van Holland Symfonia. Na een periode bij het Brabants Orkest keerde hij in 2010 terug om Holland Symfonia te gaan leiden. Hij kent de Haarlemse orkestgeschiedenis dus goed. ,,Toen tijdens een concert door lekkage regendruppels een nieuw ritme toevoegden aan de pauken, werd eindelijk besloten om het Concertgebouw drastisch te renoveren tot de huidige Philharmonie. Frits van Dongen heeft het buitengewoon goed en zeer smaakvol gedaan, al vind ik dat de gevel met het op zich mooie notenschrift van Louis Andriessen wel iets toegankelijker had gekund. Haarlem heeft een grote traditie met symfonische muziek. Het NPO had een goede reputatie, vooral door hun gedurfde programmering. Het is buitengewoon treurig dat daar nu een einde aan komt door een cultuuronvriendelijk kabinet.”
Afscheid van Holland Symfonia
20
Haarlemse reus vatbaar voor kaalslag
“Terugkijkend op de start van Holland Symfonia tien jaar geleden zou je met de kennis van nu kunnen stellen dat het fusieorkest te groot was,” aldus Paardekooper. ,,Holland Symfonia had drie hoofdtaken: symfonisch repertoire, balletbegeleiding en educatie. Dat was veel. Het orkest dat ontstond uit de fusie van het NPO met Het Nederlands Balletorkest was met zijn 140 musici het grootste orkest van Nederland. Daarmee werd een reus gebaard die vatbaar was voor kaalslag. Orkesten zijn dure jongens in het subsidiestelsel,” aldus de orkestdirecteur. ,,Misschien hadden we de kerntaken educatie en balletbegeleiding meer moeten benadrukken, zodat Holland Symfonia binnen het bestel unieker was geweest. Onze symfonische concerten hadden een vast publiek van zevenhonderd mensen in Haarlem. Dat is beslist geen slecht aantal, maar dat kost veel subsidiegeld, terwijl in het nabij gelegen
Amsterdam nog veel meer gesubsidieerd aanbod is. In een tijd waarin je bij het Rijk geconfronteerd wordt met vragen als waarom paardrijles geen subsidie behoeft en muziekles wel, was de huidige orkestvoorziening niet te handhaven in de visie van OCW. Holland Symfonia is gedecimeerd als gevolg van desintegratie tussen landelijk beleid en regionale spreiding van de orkesten.” De toekomst van Holland Symfonia speelt zich vooral in Amsterdam af. ,,We hebben nu nog 45 musici in deeltijd en een staf van vijf mensen en zullen jaarlijks tachtig keer Het Nationale Ballet en twaalf keer het Nederlands Dans Theater begeleiden. Onze veelgeroemde educatietaken proberen we in stand te houden. Dat kan alleen als we dat heel slim organiseren.”
Kunstenaars maken de stad kleurrijk
De betekenis van Holland Symfonia voor Haarlem was aanzienlijk denkt Paardekooper. Hij noemt als voorbeeld hoboïst Bert Steinmann die bijna veertig jaar in het orkest speelde. ,,Dat was een bekende figuur in de stad. Maar er waren natuurlijk veel meer orkestleden die een goede relatie hadden met het publiek en graag na afloop samen een glas wijn dronken in die prachtige foyer. Musici zijn toegewijde ambachtelijke kunstenaars en maken de stad kleurrijk. Uniek vond ik dat Ton van der Hulst, de portier van de Philharmonie, veel mensen uit het publiek bij naam kende. Het was altijd prettig samenwerken, maar je zou je kunnen afvragen of we als huisgezelschap van de Philharmonie nog meer een twee-eenheid hadden moeten zijn om meer allure op te bouwen. Als je bijvoorbeeld één directeur had gehad voor huis en orkest had je wellicht groter kunnen uitpakken. Wij waren een vaste bewoner,
maar de directie moet ook andere belangen dienen. Voor de Philharmonie is het vertrek van Holland Symfonia beroerd. Zij raken een huisbespeler en veel inkomsten kwijt. Het Nederlands Philharmonisch Orkest komt nu in Haarlem spelen, maar ik vraag me af of daar net zoveel publiek op af komt.” Ondanks dit sombere perspectief, is Paardekooper niet verbitterd. ,,Het is alleen erg jammer dat Holland Symfonia na tien jaar, ondanks zijn goede kwaliteit, zijn brede repertoire en zijn schitterende thuiszaal, Haarlem in de steek moet laten.”
Kunstcollectie
23
De Stadsschouwburg en de Philharmonie hebben in de loop van hun bestaan een beeldende kunstcollectie opgebouwd die voor een deel openbaar te bezichtigen is. De werken hangen of staan in de foyers of gangen. De collectie geeft inzicht in de ontwikkeling van het theater- en concertleven in Haarlem. Zo hebben de geportretteerden allen een artistieke band met de Stadsschouwburg en/of de Philharmonie. De collectie is groeiende. De Stichting Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem is zeer geïnteresseerd in nieuwe of bestaande werken, vereist is dat de werken niet worden aangekocht maar worden geschonken of langdurig in bruikleen worden gegeven. In dit jaarverslag is een selectie van de kunstcollectie in de Stadsschouwburg opgenomen.
Stadsschouwburg Toneelspeelster in avondkleding
Door: Isaac Israëls (Amsterdam, 3 februari 1865 - Den Haag, 7 oktober 1934) Zoon van Josef Israëls, behoort tot de Amsterdamse impressionisten. Maakte een omvangrijk oeuvre van ca 3000-4000 schilderijen en duizenden tekeningen. De afgebeelde toneelspeelster is Beppie de Vries. Elisabeth ‘Beppie’ de Vries (Nieuwer-Amstel, 13 april 1893 - Den Haag, 9 juni 1965) was een Nederlandse opera zangeres en actrice.
Kunstcollectie
25
24
Jo Vincent
Peter Lohr
Boudewijn de Groot
Door: Kees Verwey (Amsterdam, 20 april 1900 - Haarlem, 23 juli 1995) Het portret van zangeres Jo Vincent toont aan dat Verwey zich als schilder niet buiten de maatschappij plaatste. Ondanks zijn bijnaam ‘de kluizenaar van het Spaarne’ heeft hij altijd de actuele ontwikkelingen in de kunst gevolgd.
Door: Aat Veldhoen (Amsterdam, 1934) Aat Veldhoen is tekenaar, schilder en etser met een grote voorliefde voor het menselijk lichaam in een seksuele ontlading, beïnvloed door Rembrandt.
Door: René Tweehuysen (Utrecht, 1957) Nederlands schilder, op jonge leeftijd geïnspireerd door de Utrechtse magisch realisten Koch en Moesman. Schildert veel in opdracht.
Peter Lohr was de directeur van de Stadsschouwburg en Concertgebouw Haarlem (1965 – 1983) die in de jaren ’60 en ‘70 van de vorige eeuw de stichting naar een artistiek hoogtepunt bracht.
Boudewijn de Groot maakte zijn debuut in de Stadsschouwburg bij het schooltoneel. Regelmatig is hij in zijn latere carrière in de Stadsschouwburg op het toneel te zien geweest, niet alleen als zanger maar ook als acteur.
Jo Vincent (1898-1989) was de beroemdste Nederlandse sopraan uit de eerste helft van de twintigste eeuw. In 1953 gaf zij haar afscheidsconcert in het Concertgebouw in Haarlem.
Aangeboden door impresario Jacques Senf aan Boudewijn de Groot, langdurig in bruikleen.
Kunstcollectie
26
Lennaert Nijgh
Bram Vermeulen en Freek de Jonge
John Lanting
Frank Sanders
Door: Jurgen Wiersma (1945) Illustrator, groeide op in Curaçao, studeerde aan Ateliers 63 in Haarlem. Is werkzaam als freelance illustrator voor Nederlandse en buitenlandse tijdschriften (NRC Handelsblad en de VPRO-gids). Lennaert Nijgh (1945-2002) was één van Nederlands belangrijkste tekstschrijvers voor ondermeer Boudewijn de Groot, Rob de Nijs en Adèle Bloemendaal. Schreef ook musicals, verhalen en columns.
Door: Willem Diepraam (1944) Geëngageerd fotograaf, bekend van zijn reisreportages die vaak de zelfkant tonen van de samenleving. Deze foto is onderdeel van de reeks die Diepraam maakte voor de hoes van de dubbel-lp Weerzien in Panama van Neerlands Hoop.
Door: Dora Carpentier (1963) Belgisch schilderes, volgde haar opleiding aan de Academie voor Schone Kunsten in Antwerpen, maakt veel portretten in opdracht.
Door: Dennis J. Coenraad 1966) Beeldhouwer, studeerde in 1991 af aan de Hogeschool Utrecht. Vervolgde zijn opleiding bij Tim Bouwhuis. Hij maakte onder andere bronzen portretten van Henk van Ulsen, Willem Aantjes en Ben Bot.
Schilderij langdurig in bruikleen van het Haarlems Dagblad.
Bram Vermeulen (1946-2004) en Freek de Jonge (1944) vormden van 1969 tot 1979 Nederlands belangrijkste cabaretgezelschap dat tot op de dag van vandaag een inspiratiebron is voor veel jongere cabaretiers. Originele foto, langdurig in bruikleen, door Freek de Jonge aangeboden ter gelegenheid van zijn 40-jarige theaterjubileum
John Lanting (1930) begon zijn carrière in 1949 als aspirant technicus in de Stadsschouwburg. Hij werd later bekend als toneelspeler, regisseur en producent. In de jaren ’70 en ’80 van de vorige eeuw was Lanting onlosmakelijk verbonden met het Theater van de Lach en kreeg hij zijn bijnaam de ‘Koning van de klucht’. De veelzijdige Lanting heeft zijn naam ook verbonden aan onder andere Cabaret Lurelei, Hamelen, Hadimassa en aan de eenakter De Aap (naar Kafka) die hij tot in Japan speelde. Aangeboden door impresario Jacques Senf aan John Lanting ter gelegenheid van zijn 80e verjaardag, langdurig in bruikleen.
Frank Sanders (1946) debuteerde na het behalen van zijn diploma aan de Kleinkunst Academie in 1968 in de musical De Stunt. Hij werkte daarna veel samen met onder andere Jasperina de Jong en Adèle Bloemendaal. In 1970 richtte hij het cabaretgezelschap Tekstpierement op. Twee jaar later voegde Jos Brink zich bij dit gezelschap. Vanaf eind jaren ’70 van de vorige eeuw produceren Sanders en Brink een groot aantal succesvolle musicals zoals: Maskerade, Sonneveld, Evenaar en Max Havelaar Geschonken door impresariaat De Graaf & Cornelissen en Albert Verlinde.
Gebouwen
Onze organisatie geniet het voorrecht om in twee prachtige gemeentelijke panden te kunnen werken. Als huurder van deze panden zijn wij verantwoordelijk voor het huurdersonderhoud van beide gebouwen een eervolle taak die de gehele organisatie serieus neemt. Tijdens een conditiemeting in het afgelopen seizoen bleek het onderhoudsniveau in beide gebouwen ver boven het geëiste niveau te liggen. Naast het reguliere onderhoud heeft de organisatie in 2011-2012 een aantal investeringen gepleegd voor eigen rekening, waaronder het installeren van koeling in de Kleine Zaal van de Philharmonie. Deze kan nu ook in de zomer volop worden ingezet voor culturele voorstellingen en verhuringen. Dit project is de opmaat naar de installatie van koeling voor de hele Philharmonie in het seizoen 2012-2013, eveneens voor eigen rekening. Organisatie
Onze organisatie werkt sinds een tweetal jaren met een merkkompas waarin onze kernpropositie is verwoord: Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem - Kloppend Hart van Haarlem. In 2011-2012 heeft het team gewerkt aan het integreren van deze kernpropositie in alle facetten van het werk. Door iedere medewerker hierin persoonlijk te begeleiden en voorbeelden voor het hele team uit te lichten, komt deze visie langzaam maar gestaag tot leven. De Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem hebben in de afgelopen twee jaar gewerkt aan een herstructurering van de
29
Gebouwen, organisatie en financiën
Staat van baten en lasten over 2011 - 2012
(in euro’s)
personele organisatie, gericht op modernisering en flexibilisering. Deze herstructurering heeft geleid tot een vermindering van het aantal formatieplaatsen, met name in de bovenlaag, maar had ook de introductie van een flexibele schil tot gevolg. Hierdoor is de organisatie beter in staat om te reageren op situaties waarin minder, of juist meer personeel benodigd is. Aan de keerzijde betekent het vaak dat dezelfde hoeveelheid werk door minder mensen gedaan moet worden: de werkdruk is dan ook hoog. Samenwerking in de stad 30
Wij hebben ons als organisatie in 2011-2012 sterk gemaakt voor hechte samenwerkingsverbanden in de stad. In tijden van bezuinigingen kan goed samenwerken van essentieel belang zijn voor het waarborgen van het culturele aanbod. De culturele instellingen, en met name de podia, werken al intensief samen in de stad. Op het gebied van de programmering zijn er voorbeelden zoals de Stad als Podium, het gezamenlijk abonnement Dubbelspel met de Toneelschuur, en de gezamenlijke programmering met Patronaat. Wij speelden in 2011-2012 een proactieve rol in het (succesvolle) pleidooi van de Haarlemse cultuurinstellingen voor behoud van de programmering van de Toneelschuur. De ict-stichting van cultureel Haarlem (BACH) werd uitgebreid met de stichting HART. Namens alle Haarlemse culturele instellingen droeg onze organisatie bij aan het strategisch overleg van de Centrum Management Groep en aan de Raad van Advies van City Marketing Haarlem. Verreweg het meest ontwikkeld is de samenwerking tussen de Haarlemse podia Toneelschuur en Patronaat waarin wij een actieve rol vervullen. Gezamenlijk werd in het verslagjaar, in opdracht van de podia, een onderzoek uitgevoerd door consultingfirma LAgroup. Doel van het onderzoek was het verkennen van kansen en (on)mogelijkheden
voor een hechtere samenwerking tussen de Haarlemse podia. Het onderzoek van LAgroup resulteerde in een aantal conclusies en actieplannen waarmee de podia in de komende jaren hun samenwerking nog verder verwachten te versterken. Een concreet voorbeeld is het voorstel van de podia om met ingang van 2013 het gebouwbeheer van de gemeentelijke podia over te nemen van de Gemeente Haarlem en te bundelen. Gedurende het seizoen 2011-2012 werd deze belangrijke stap voorbereid in samenwerking met de Gemeente. Financiën
Ondanks de economische crisis vertonen de cijfers over 2011-2012 een gezond beeld. Behalve door de BTW-verhoging werd de organisatie nog niet geraakt door kortingen door de overheid (de effecten van diverse bezuinigingen worden pas met ingang van het seizoen 2012-2013 voelbaar). Door het verhoogde aantal activiteiten, dat vooral toegeschreven kan worden aan de kerstproductie Scrooge, eindigden zowel entreegelden als kosten voor programmering en marketing hoger dan in het vorige jaar. Ook de horeca en zaalverhuur presteerden opmerkelijk goed, evenals de fondsenwerving (hier ondergebracht onder ‘overige baten’). Het hogere aantal activiteiten is ook terug te vinden aan de lastenkant. De verhoging van het BTW-tarief had slechts beperkt invloed op de kaartverkoop. Per saldo was het resultaat positief en kon de organisatie een bestemmingsreserve opnemen ten behoeve van toekomstig beleid. De Stadsschouwburg & Philharmonie beschikken over een bescheiden, maar positief eigen vermogen ter hoogte van ca. 3% van de totale exploitatie 2011-2012. Het verbeteren van dit weerstandsvermogen is een prioriteit voor de komende jaren. Maria Hansen
rekening 2011-12
rekening 2010-11
Entreegelden
€ 1.810.404
€ 1.678.268
Horeca en Verhuur
€ 2.183.307
€ 2.047.114
Subsidiebaten
€ 5.790.816
€ 5.688.813
Overige baten
€ 648.906
€ 540.141
Som der baten
€ 10.433.433
€ 9.954.336
Kosten programmering en marketing
€ 2.032.486
€ 1.881.322
Personeelskosten
€ 2.994.874
€ 2.927.725
Exploitatiekosten
€ 2.223.310
€ 2.083.467
Huisvestingskosten
€ 3.077.912
€ 3.009.677
€ 10.328.582
€ 9.902.191
Saldo
€ 104.851
€ 52.145
Mutatie bestemmingsreserves
€ 101.802
€ 50.000
€ 3.049
€ 2.145
Baten
Lasten
Som der lasten
Saldo
Het seizoen 2011-2012 was een succesvol jaar voor het team Sales & Evenementen. Verspreid over 260 dagen was de afdeling verantwoordelijk voor maar liefst 239 verhuuractiviteiten in de Stadsschouwburg en in de Philharmonie. Het ging om zeer uiteenlopende activiteiten. Zo coördineerde de afdeling de repetitiedagen van professionele gezelschappen als Holland Symfonia en Firma Rieks Swarte, maar ook die van de Haarlemse balletscholen. Daarnaast was er de samenwerking met een aantal film- en televisieproducenten. In de Kleine Zaal vonden de opnames plaats van de NTR-productie Tatatataal met Erik van Muiswinkel. Die zaal was ook het decor voor opnames van de populaire televisieserie Levenslied. Verder zijn het afgelopen seizoen weer tal van feesten, vergaderingen en diners georganiseerd. Een mooi voorbeeld van een
geslaagd evenement vormde de feestelijke inhuldiging van de wereldkampioenen honkbal op de Grote Markt in Haarlem. Dit grootse evenement werd afgesloten met een bruisende afterparty voor alle honkballers met hun aanhang en officials. Veel werkzaamheden hadden betrekking op het organiseren van congressen in de Philharmonie. Het afgelopen seizoen vonden er meer dan twintig congressen plaats. Het team van Sales & Evenementen verzorgt bij ieder evenement zowel de contacten met relaties, de catering, de techniek en ook steeds vaker de culturele invulling. Het team denkt mee, kan snel schakelen en improviseren, is flexibel en kan zo vrijwel altijd voldoen aan de wensen van de klant.
30-8 t/m 4-9 Hans Klok 8-9 t/m 10-9 André van Duin:
Ja hoor… daar is ie weer! 7-9 en 11-9 Stad Als Podium 14-9 Jakop Ahlblom: Vielfalt 15-9 t/m 17-9 Jules Croiset & Hajo Bruins e.a.: Vincent en Theo (première) 18-9 Orkaan op komst in Haarlem 12-9 Mike Boddé: PIL 24-9 Internationaal Danstheater: Met Handen en Voeten (première) 25-9 Woezel & Pip: In de Tovertuin (twee voorstellingen) 29-9 t/m 1-10 Project Fors: Rosemary’s Baby 2-10 Cuarteto Latinoamericana 4-10 Paulien Cornelisse: Hallo Aarde 5-10 Zemlinsky Quartet & Marietta Petkova 5-10 Carmina Burana
6-10 t/m 8-10 Titus Muizelaar,
Kees Hulst: Het laatste nippertje (première) 8-10 Kane: No Surrender, part II 9-10 Holland Opera: Romeo en Zeliha 11-10 t/m 13-10 Victor Löw, Peter Tuinman e.a.: Het Gouden Ei (première) 14-10 Janis Ian: In Concert 2011 15-10 en 16-10 Siem van Leeuwen, Kim van Zeben e.a.: Jip & Janneke (première) 15-10 Frommermann: FrommerFranz – Ode aan Schubert (première) 16-10 Holland Symfonia: Beethoven & Berlioz 16-10 Film & Food 18-10 Nationale Ballettheater Oekraïne: Sneeuwwitje en de zeven dwergen 18-10 Jacques van Oortmerssen 18-10 Nikitov
17 september
18 september
Ouderwetse rij voor Theo Maassen
Oorkaan op komst
Het laatste nippertje
Kindermuziekfestival in de Philharmonie trekt bijna 1.000 jeugdige bezoekers.
Première van Het laatste nippertje, nieuwste stuk van Wim T. Schippers met in de hoofdrollen Titus Muizelaar en Kees Hulst.
Om de illegale doorverkoop van kaarten voor de voorstelling van Theo Maasen in december te bemoeilijken is er een ouderwetse voorverkoop uitsluitend aan de kassa. De eerste fan was om 7.30 uur aanwezig, Jaap Lampe deelde koffie en koekjes uit.
8 oktober
35
19-10 Freek de Jonge: Neven 21-10 Chris Hinze: Van Tibet
36
tot Tanger 22-10 Ronald Goedemondt: Binnen de lijntjes 25-10 The Amsterdam Chamber Soloists 25-10 Corrie en de Grote Brokken: Best of 25 jaar Brokken 26-10 Paul de Munnik & Maarten van Roozendaal: Heimwee naar de hemel 26-10 Golden Earring: In Concert 28-10 en 29-10 Operettevereniging Hulsbergen: El barberillo de Lavapiés 29-10 2Generations: Van Beatles tot beats 30-10 COV Haarlem: Jubileumconcert 30-10 Het Filiaal: De Vloek van Woestewolf 1-11 Toneelgroep Oostpool: De Misantroop 2-11 Het Thriller Theater: 39 Steps 4-11 Denis Kozhukhin 4-11 Soul Sisters 5-11 Haarlems Gemengd Koor & Oratoriumkoor Bennebroek 5-11 Theatergroep Modoc: Foxtrot 8-11 Soweto Gospel Choir: Heaven Sent 10-11 Nederlands Blazers Ensemble: De Ontvoering! 11-11 Pieter-Dirk Uys: Desperate First Ladies 12-11 en 13-11 De Utrechtse Spelen: Augustus - Oklahoma
12-11 Slagerij van Kampen:
MUCHOmenos
13-11 Trio Suleika: De
Suleika’s en het Mysterie van de Gevoelige Snaar 13-11 Sint Nicolaas-cantate 14-11 rigter! live 15-11 Ali B geeft antwoord 16-11 Moke: Till Death Do Us Part 17-11 Loes Haverkort, Waldemar Torenstra: Emmi@Leo 18-11 Marokkoweek afsluiting 18-11 t/m 20-11 De Toneelmakerij: De Boevenkoning 19-11 Concertkoor Haarlem 20-11 Kennemer Jeugd Orkest: Najaarsconcert 20-11 Liza Ferschtman & Marc Desmons & Antoine Lederlin 22-11 t/m 26-11 Brigitte Kaandorp: Cabaret voor beginners 22-11 Labyrint: The Factory 25-11 Symfonie Orkest Haerlem 27-11 Nelleke Noordervliet & Schneeman & Co 27-11 Holland Symfonia: Schubert & Mahler 27-11 Karel de Kok en het geheim van Sinterklaas (2 voorstellingen) 30-11 Giovanca: Theatertournee 2011 1-12 Daniël Arends 2-12 Ricky Koole & band: Rain, Steam & Speed 3-12 Theo Maassen: Met alle respect 3-12 Marinierskapel der Koninklijke Marine 6-12 Micha Wertheim: Voor de Zoveelste Keer
37
4 november
10 november
11 november
18 november
9 en 10 december
12 december
Russische pianist steelt vele harten
Al 70% van de kaarten voor Scrooge verkocht
Uitzwaaitournee Pieter Dirk Uys
Marokkoweek
Geen stoel meer te krijgen
Borstbeeld van Frank Sanders
“Meteen bijboeken,” dacht programmeur Liesbeth den Boer bij het zien en horen van Denis Kozhukin, de jonge meesterpianist en winnaar van de Koningin Elisabethwedstrijd 2010.
Ruim anderhalve maand voor de première is al 70% van de kaarten voor Scrooge verkocht.
Met Desperate First Ladies neemt Pieter Dirk Uys afscheid van zijn Nederlandse publiek, hij doet ook Haarlem aan tijdens deze uitzwaaitoernee.
Thema van de 4e Marokkoweek is jong talent. Op vrijdag 18 november is de feestelijke afsluiting van de week in de Philharmonie met optredens, live interviews, talkshows en presentaties.
Voor Midzomernachtdroom van het Nationale Toneel met onder andere Pierre Bokma is al weken voorafgaand aan de voorstellingen geen stoel meer te krijgen.
Met een schuin oog op een grote afbeelding van Jos Brink onthult Frank Sanders zijn eigen borstbeeld in de Jos Brink Foyer. Het beeld is gemaakt door Dennis Coenraad en geschonken door Albert Verlinde.
7-12 Párkányi Kwartet &
Ivo Bauer 7-12 Kiev Ballet: Carmen Ballet 9-12 en 10-12 het Nationale Toneel: Midzomernachtsdroom 10-12 Buena Vista Social Club: Presents Eliades Ochoa & septet 11-12 Opera Trionfo: La petra del paragons 11-12 New Romanian Chamber Orchestra & Choir: Ave Maria
13-12 en 14-12 Youp van ‘t Hek:
Oudejaarsconference 2011 (4 voorstellingen) 13-12 Leo van Doeselaar & Irene Maessen: Kerststemming 16-12 Leoni Jansen & Annie Grace: Nothern Lights 16-12 Musical all Stars: A Meezing Christmas 18-12 Egon Kracht: Stabat Mater 20-12 Evi de Jean: Melodie van een reiziger
38
21 december
23 december
10.000e kaartje voor Scrooge verkocht
Première Scrooge
De eerste voorstelling van Scrooge wordt zo goed ontvangen dat er twee extra voorstellingen in januari worden bijgeboekt.
Lenneke van Bentheim ontvangt uit handen van Erik van Muiswinkel 4 gratis kaarten voor Scrooge omdat zij op het punt stond het 10.000e kaartje te kopen.
8 januari
21-12 t/m 8-1 Erik van Muiswinkel,
Servaes Nelissen, Erna Sassen e.a.: Scrooge 21-12 Wibi Soerjadi: 30 jarig jubileum Holland Symfonia Barok-ensemble & Kathedrale Koor St. Bavo: Kerstconcert H olland Symfonia: Nieuwjaarsconcert 5-1 Anúna: Wintersongs 8-1 Isabelle van Keulen & ensemble 10-1 Jon van Eerd & Vera Mann e.a. Kantje Boord 15-1 Holland Symfonia: De Mees Kees Show 18-1 Borodin Quartet 19-1 t/m 21-1 Simone Kleinsma & Freek Bartels: Next to Normal 21-1 Tommy Emmanuel 22-1 Izhar Elias: De Wraak van de Geest 22-1 en 23-1 Lucie de Lange & Kiki Classen: Bessen 24-1 Jos van der Kooy 24-1 Liza Ferschtman & ensemble 25-1 Wilfried de Jong: Man en Fiets 26-1 Izaline Calister & Julya Lo’Ko & Lilian Vieira: Nomads 27-1 Purper: Helden 27-1 Valentina Lisitsa 27-1 Jan Keizer & Anny Schilder: Together Again 28-1 Het Huis Anubis 29-1 Theater Terra: Spuit Elf 29-1 Zang en Vriendschap: Flying High
31-1 t/m 3-2 Karin Bloemen:
Absobloodylutely Bloemiliciously Fanf*ckintastic 31-1 Duo Bernadeta Astari & Kanako Inoue 4-2 Holland Symfonia Jubileum Concert 5-2 Heemstede Tutti 8-2 Comedytrain 10-2 The Bootleg Beatles 11-2 De 48 uur van Beethoven: Pieter Wispelwey & Kristian Bezuidenhout 12-2 De 48 uur van Beethoven: Arthur & Lucas Jussen 14-2 De 3JS: 4 elementen 14-2 Diederik van Vleuten: Daar werd wat groots verricht… 15-2 Rick Engelkes & Lone van Roosendaal e.a.: Eten met Vrienden 16-2 Klaas van der Eerden: Breedbeeld 17-2 en 18-2 Het Toneel Speelt: Gijsbrecht van Amstel 17-2 Nederlands Studenten Orkest: Jubileumconcert 17-2 Nederlands Kamerkoor: Tour de Chanson 18-2 Crazy Piano’s 19-2 Introdans Ensemble voor de Jeugd: Gekkebekken 19-2 Isabelle van Keulen & Ronald Brautigam 19-2 Finale Prinses Christina Concours 21-2 Ingmar Heytze & Ralph Rousseau Meulenbroeks
11 januari
18 januari
23 januari
De Gouden Bakkebaard
Gulle Tafel voor 200 gasten
Borodin Quartet
Bessen in première
Zanger Inge de Jong van het Koninklijk Haarlems Mannenkoor Zang en Vriendschap ontvangt van bioloog en bakkebaardspecialist Redmond O’Hanlon De Gouden Bakkebaard voor de mooiste… bakkebaarden tijdens het feestje ter gelegenheid van de laatste voorstelling van Scrooge.
Tijdens het congres van Sportservice Noord-Holland serveert de Philharmonie een Gulle Tafel voor 200 personen.
Het oudste nog bestaande strijkkwartet ter wereld geeft een fenomenaal concert in de Kleine Zaal.
30 Jaar na de première in de Stadsschouwburg Haarlem is er een reprise van Bessen, het eerste toneelstuk van Jos Brink, nu met onder andere Lucie de Lange en Kiki Classen.
39
22-2 Toneelgroep Maastricht:
40
Mephisto 23-2 Hans Liberg: Ick Hans Liberg 23-2 Tygo Gernandt & Egbert-Jan Weeber: Spuiten en Slikken 24-2 Anne Wil Blankers & Anneke Blok & Hannah Hoekstra: J@loezie 25-2 Nilgün Yerli: Weer met Henk 25-2 Joop Visser & Jessica van Noord 26-2 Beppe Costa & Eolian Ensemble: De Verb(l)azing 28-2 Nelleke van de Krogt: Hormonologen 29-2 Hoe overleef ik (zonder) liefde 2-3 Lenette van Dongen: Hoogseizoen 4-3 Ensemble Cordevento 4-3 K hayelitsha United Mambazo Choir: Celebrating South Africa 6-3 en 7-3 Ellen ten Damme: Spitz! 8-3 Pierre Bokma & Titus Muizelaar e.a.: Oom Wanja 9-3 t/m 11-3 Kruimeltje 9-3 Hannes Minnaar 10-3 Holland Symfonia: Violen & Verdi 13-3 Tijl Beckand: The Gentlemen Entertainer 13-3 Accordeonduo Toeac 14-3 Eric Vaarzon Morel: De nieuwe wereld van Don Quichot 15-3 Tom Jansen & William Spaay: Ramses
16-3 t/m 18-3 Internationaal
Viola Viola Festival 16-3 en 17-3 De eetclub 20-3 Jos van der Kooy & Eleonore Pameijer 20-3 Martin Fondse & Eric Vloeimans & Matangi Quartet 20-3 t/m 24-3 Brigitte Kaandorp: Cabaret voor beginners 22-3 Divertimento Jeugdorkest & Haarlems Studentenkoor 23-3 Voca People: Intergalactic Superstars 23-3 en 24-3 Jan Pieterse & Frank van Pamelen: Mannen van Taal 24-3 Turkije & Haarlem Festival 27-3 Kasper van Kooten: Het wonderlijke leven van Jackie Fontanel 28-3 Tempera Quartet & Bram van Sambeek 28-3 Ro Theater: Dood van een Handelsreiziger 29-3 Huub Stapel & Peter Bolhuis: Napoleon op Sint-Helena 29-3 Maria Markesini: CinemaPassionate 30-3 Nederlands Blazers Ensemble: Maria 30-3 Annick Boer & Margo Dames: Mama! 31-3 Circle Percussion: Down to Earth 31-3 2Generations: Van Beatles tot Beats 1-4 Holland Symfonia: Matthäus Passion
1-4 Frank Groothof & de
Kift: Kees de Jongen, dé rockopera 3-4 en 4-4 Paul de Leeuw: P.A.U.L. 50-1.82-95 4-4 Orkest van de Achttiende Eeuw & Cappella Amsterdam: Johannes Passion 5-4 Jelka van Houten & Mike Boddé e.a.: Wil je in ons groepje? 6-4 COV Haarlem: Matthäus Passion 7-4 het Nationale Toneel: De Prooi 7-4 Amsterdamse Tramharmonie: Haarlem to Harlem 7-4 Wishful Singing: Something old, something new
27 januari
11 en 12 februari
18 februari
16 - 18 maart
Valentina Lisita het meest bekeken
Succesvolle editie 48 uur van…
Laatste Gijsbrecht
Viola Viola Festival
Het feit dat pianiste Valentina Lisita op YouTube de meest bekeken klassieke artieste is, zorgt voor veel extra aandacht en een optreden bij onder meer Pauw & Witteman. De Kleine Zaal zit bomvol.
Pieter Wispelwey, Kristian Bezuidenhout en de broers Jussen zorgen voor een topbezetting en een geslaagde editie van de 48 uur van Beethoven.
In de vijandelijke stad Haarlem vindt de laatste voorstelling plaats van de Gijsbrecht van Amstel van Het Toneel Speelt met onder andere Mark Rietman en Carine Crutzen.
Het eerste Viola Viola Festival is een groot succes. Onder leiding van Esther Apituley maakt Haarlem kennis met de altviool in al haar facetten.
7-4 Tom Jansen & William
Spaay: Ramses
8-4 Sint Peterburgs Ballet:
Het Zwanenmeer
9-4 2 Turven Hoog Festival 10-4 en 11-4 Peter Heerschop
& Viggo Waas e.a.: De Ploeg danst op de vulkaan 12-4 Claron McFadden & Sven Ratske & ban: Ich habe den Dreigroschenblues 13-4 Dolf Jansen: Als ik het niet doe, doet niemand het 13-4 Leopold String Trio 14-4 De Voortzetting: Bouwmeester Solness 15-4 Theater Terra: De Gebroeders Leeuwenhart 15-4 Film & Vrouw 17-4 Cristina Branco: Fado Tango 17-4 Thomas Beijer 18-4 Mathilde Santing: Given 19-4 Kamps & Kamps 2 20-4 De Nieuwe IJstijd 22-4 sonic.art saxophone quartet 22-4 Kennemer Jeugd Orkest 24-4 Ben van Oosten 25-4 Calendar Girls 26-4 Het Groot Niet Te Vermijden: Save The Last Dance 27-4 Mama Tandoori 28-4 Speelman & Speelman: Wakker 29-4 Oorkaan: De H van Adem 1-5 Noord Nederlands Toneel: Hamlet
31 maart
1 april
Nieuwe geluidsisolatie werkt prima
Weer een Kees in de Stadsschouwburg
Bij het dansfeest 2Generations wordt meteen de nieuwe geluidsisolatie getest. Het resultaat is prima, ook voor de buurt, en het wordt een prachtig feest voor meer dan 1.500 bezoekers.
Kees de Jongen van Theo Thijssen is een onuitputtelijke bron voor theatermakers. Nu waagt Frank Groothof zich aan het beroemde boek. Samen met de Kift speelt hij het jonge publiek in de schouwburg plat.
41
3-5 Nationaal Jeugd Musical
Theater: Oorlogswinter
5-5 en 6-5 Tineke Schouten:
LOL Inclusive
6-5 Margriet de Moor &
Párkányi Kwartet
9-5 Roué Verveer:
In Zeer Goede Staat
10-5 Peter Blok & Loes Luca:
Doek!
11-5 Oratoriumkoor
42
Kennemerland & Haarlems Gemengd Koor & Het Promenade Orkest 11-5 t/m 19-5 Cabarestafette 11-5 Hanna Shybayeva & Pianoduo Rosalind Phnag en Bella Tang 13-5 Hans Asselbergs verdichten, verdunnen 16-5 Kees Hulst, Lies Visschedijk e.a.: Het diner 19-5 The Gents: Vaders! 22-5 Jos van der Kooy 25-5 Linda van Dyck & Mohammed Azaay e.a.: Wie is er bang voor Virgina Woolf 26-5 Sara Kroos: Voor de leeuwen 30-5 Huub Stapel: Mannen komen van Mars, vrouwen van Venus 31-5 Erik van Muiswinkel: 4-8-‘61 2-6 en 3-6 HAIR in Concert 7-6 Acda en de Munnik: ’t Heerst 1-7 Dolly Bellefleur: La Cage aux Dol 14-7 t/m 28-7 Internationaal Orgel Festival
43
4 april
9 april
18 april
28 april
Mooie Johannes
2 Turven Hoog Festival
Frans Brüggen en zijn Orkest van de Achttiende Eeuw en Cappella Amsterdam brengen in de Grote Zaal een prachtige uitvoering van de Johannes Passion.
Is samenwerking met de Toneelschuur en de Stichting Peuter- en Kleuterfestival zijn er in de Philharmonie de hele dag activiteiten en voorstellingen voor de allerjongsten.
Beste ondernemer van Noord-Holland
Dernière Speelman & Speelman
Onder andere de Dutch Flower Group uit Aalsmeer krijgt uit handen van gedeputeerde Jan van Run de prijs als beste ondernemer in Noord-Holland. De avond wordt mede georganiseerd door de afdeling Sales van de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem.
In een uitverkochte Stadsschouwburg brengen de Haarlemse talenten Speelman & Speelman hun laatste voorstelling van Wakker.
13 mei Verdichten, verdunnen
Vijf jaar na de dood van Hans Asselbergs brengt Haarlem een ode aan deze bijzondere musicus en componist, onder andere in de Vishal en de Grote Zaal van de Philharmonie.
29 mei Jos van der Kooy opent orgelzomer
De aftrap van de Stadsorgel concerten in de Grote of St.-Bavokerk wordt gegeven door stadorganist Jos van der Kooy. Planning en artistieke invulling is in handen van de Philharmonie.
44
45
5 juni
8 juni
20 juni
Erik van Muiswinkel wint Olifant
Hartenlustschool
Arondéus Lezing
Alle eerste klassen van de Hartenlustschool krijgen een rondleiding achter de schermen in de Stadsschouwburg.
De horecaploeg van de Philharmonie heeft de eervolle opdracht gekregen om de catering voor de gasten van de Arondéus Lezing in de Grote of St.-Bavokerk te verzorgen.
De Olifant Prijs 2012, de cultuurprijs van het Haarlems Dagblad gaat naar Erik van Muiswinkel onder andere voor zijn aandeel in Scrooge.
Begunstigers en colofon De Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem bedanken alle particulieren, bedrijven en subsidiënten voor hun bijdrage aan de culturele activiteiten. Wij zijn de onderstaande personen zeer erkentelijk voor hun steun aan de Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem. Founding Family’s
46
De heer Paul ten Bosch en de heer Jan-Hendrik Bosman Mevrouw Mr. E.M. van Boven Familie Dobber De heer en mevrouw B.J. Dorlas D. graaf Festetics de Tolna, Consul hon. van Hongarije Familie De Goederen-Van Litsenburg De heer en mevrouw Goeman BorgesiusBlomjous De heer M.A. de Graaf en mevrouw J.A.D. Lansberg Familie Helmig Familie J.B.J.M. Hunfeld De heer en mevrouw Kroon-Wijtkamp De heer en mevrouw Lenterman-Van Diemen De heer en mevrouw S.A.C. van LentWiemeijer De heer en mevrouw Lindenbergh-Sluis De heer en mevrouw K.L. de Lussanet de la Sablonière De heer F.W.P. en mevrouw A.A. de Nerée tot Babberich Familie Prins-Sveiven Jet en Menno Rientjes Familie Roelvink De heer en mevrouw W. de Rooij-Geerlings Familie K.J. Storm De heer Alexander F.J.F. Verhoef Hans en Iesje Vermeulen Jan de Vreede en Evelien Pfeiffer De heer en mevrouw Van Walsem-Roelvink Familie Zoetmulder Sanders Founding Duo’s
De heer en mevrouw Abbenhuis Annette de Vries en Jan Coen Binnerts De heer en mevrouw J.M. van Bommel De heer en mevrouw Van den Bos-van der War De heer en mevrouw Bouwman-Bulder Voor Rutger en Liselotte Buma
Harry van Dooren en Linda Hovius Jean Pierre en Ilona Dubois-van Walsem Familie M. Emondts De heer en mevrouw Franx Familie van Gellekom Stichting VG Familie Van den Heuvel Caspar en Katy de Jong-Thunnissen De heer en mevrouw Kasprowicz-Van Grondelle De heer en mevrouw Kehrens Boogaard Wim en Ellenoor Koelemij De heer dr. Albert M. Kroon De heer en mevrouw Kuitems De heer en mevrouw Latour-Köhler Marlof en Sandra Maks De heer en mevrouw J.H. Menke De heer en mevrouw Mettrop-Wesselingh Ed Monasch en Hanneke Rudelsheim De heer en mevrouw E.D. Osinga De heer en mevrouw Reijnders - Van Till Robert, Willemijn en Sacha Rinnooy Kan De heer H. Hartong en mevrouw J. SluijterUyterhoeven De heer A.E.M. Tordoir en mevrouw M.C.C. Kohschulte Jeannette en Chris van Velzen De heer en mevrouw Wolleswinkel Familie M.H. van der Worp Founders
Marc van der Aart en Cilia Tel Ruth van Andel De heer W. Cense De heer mr.drs. O.E. en mevrouw drs. M.F.P. van der Donk MBA De heer en mevrouw Dutilh-Von Schmidt Seidlitz hens gottmer en Truus Saeijs De heer en mevrouw Gransberg-Hin Familie J. Hall De heer en mevrouw Idenburg-De Savornin Lohman Jaap Lampe en Jetske Vulsma o.v. F.O.R.V.M. anno 1894 Mr. D.J. Meulemeester Mr. J.J.H. Pop Mr. B.B. Schneiders Mw. M. Stijn-Kuipers Maria Hansen en Lee Verhoeff Pia van Boven en Marc van Vonderen De heer en mevrouw Voûte Droste De heer R.G. de Zwart
Donateurs
Anja Bak en Boudewijn de Groot Familie Grapperhaus-Riem Vis Liesbeth den Boer De heer en mevrouw Otten-Hoefnagels Mr J.E. Trip De heer en mevrouw M. Verschuijl De heer J.S. van Zanten en mevrouw J.E. van Zanten-Koudijs En alle personen die anoniem wensen te blijven Leden Thomas Wilson Genootschap
Aannemingsbedrijf Holleman & Zonen Santpoort bv Days magazine Exito Hoofddorp BV Fiën Adviesgroep Garrone IJssalon Gekroonde Valk BV H & L Produkties Hoorne Vastgoed Hotel Haarlem-Zuid B.V. Imbema Groep Inspiriment Events Intomotive Koudijs Bouw en Onderhoud LAM ERA Makelaars Laus c.s. advocaten Merck Sharp & Dohme BV Mooijekind Vleut Makelaars Taxateurs Pot Jonker Advocaten Orthodontisten Heemstede Parkhage Makelaars R.A. van Teeseling Orthodontie BV Restaurant de Wandelaar Schoonmaakbedrijf De Spiegel Haarlem BV Univé Haarlem Van Brugge en Partners BV VanOoijen Accountants en Belastingsadviseurs Veldwijk Aannemers Vinites Vis & Ko Witteveen Kantoorinstallaties Zaamen Sponsors en subsidiënten
Gemeente Haarlem Fonds Podiumkunsten VSB Fonds Stichting Zabawas SNS Reaalfonds J.C. Ruigrok Stichting Prins Bernard Cultuurfonds
Rabobank Haarlem en omstreken RSM Niehe Lancée Sieraad Diensten Bouwfonds Ontwikkeling ABN AMRO Sipkes Edelsmeden Teva Nederland Heineken Koot Vleugels en Piano’s Thunissen Onderhoud Pot Jonker Advocaten Smithuijsen, Winters & De Vries Advocaten ING Bank Stadsschouwburg & Philharmonie Haarlem www.theater-haarlem.nl
[email protected] Bezoekadressen Philharmonie
Lange Begijnestraat 11, 2011 HH Haarlem Stadsschouwburg
Wilsonsplein 23, 2011 VG Haarlem Postadres
Postbus 491, 2000 AL Haarlem Teksten: Jaap Lampe, Maria Hansen, Jos Schuring, Marion van Hapert, Liesbeth den Boer, Frank van der Schaar Redactie en coördinatie: Franca Klaus (Communicatiebureau De Kippen) Fotografie: Hang-Jin Cho, Ben van Duin, In Bloei Fotografie, Gerry Hurkmans, Remko van der Kruis, Esmee van Loon, Gert Jan van Rooij, Daria Scalgiola Vormgeving: Thonik Drukwerk: Drukkerij Wilco Oplage: 1.000 Uitgave: maart 2013 Directie
Jaap Lampe, algemeen directeur Maria Hansen, zakelijk directeur Raad van Toezicht
mr. Adriaan Helmig (voorzitter), Peter. A.J. Houdijk, Garance Reus-Deelder, drs. Wilco C.W. Wolfers, mr. Ruth van Andel (per december 2011), Jeroen Preijde (per maart 2012) Erevoorzitter
mr. J. de Vries
47
