Pestprotocol Koningin Wilhelminaschool

Pestprotocol

Koningin Wilhelminaschool

Pestprotocol PCBS Koningin Wilhelmina 2011-2012

1

INHOUDSOPGAVE 1. Missie 2. Wat verstaan we onder pesten? a. Kenmerken van pesten b. Manieren van pesten c. Oorzaken van pesten d. Signalen dat kind gepest wordt e. Gevolgen van pesten 3. Hoe kunnen we pesten voorkomen? a. de ouders b. de school c. de kinderen 4. Wat doen we als pesten wordt gesignaleerd? a. de ouders b. de school c. de omstanders


2

‘Het gaat erom dat je hart bewogen word’ – Jaco Offermans 1. Missie Een kind moet op school gelukkig kunnen zijn. Het moet zich veilig en gewaardeerd weten en zichzelf kunnen zijn. 2. Wat verstaan we onder pesten? a. Kenmerken van pesten Waar ligt de grens, wanneer is plagen geen plagen meer en moeten we spreken over pesten? Hieronder een kort overzicht van de verschillen. Pesten  langdurig en herhaaldelijk  vaak in groepsverband  machtsongelijkheid  steeds gericht op hetzelfde kind Plagen  van korte duur  niet in groepsverband  gelijkwaardig  geen vast doelwit b. Manieren van pesten Pesten kan vele vormen aannemen: - fysiek: duwen, slaan, schoppen, haren trekken - verbaal: bijnamen verzinnen, roddels verspreiden, sarcastische opmerkingen maken - emotioneel: iemand negeren, buitensluiten, verstoppen van bezittingen, iemand belachelijk maken, vernederen Bij deze vormen is er een onderscheid tussen direct en indirect pesten. Direct pesten is openlijk gericht op de persoon: slaan, spugen, gooien met voorwerpen, verbale uitingen, bedreigen en het maken van gebaren. Indirect pesten is bijvoorbeeld het roddelen, iemand negeren of spullen van de ander kapot maken of verstoppen. Digitaal pesten Op school moeten er duidelijke afspraken zijn over het computergebruik en met name de internetsites waar kinderen op kunnen/mogen. Veelal gebeurt het digitaal pesten via de computer thuis. Het is dan ook belangrijk dat ouders thuis (in)zicht hebben op het computergebruik van hun kind. Zowel voor ouder als leerkracht geldt: weet welke sites een kind bezoekt. Als school kunnen we, ondanks het gebruik van filternet, niet alles ‘dichttimmeren’. Daarom moet een leerkracht met de groep spreken over het computergebruik en kinderen bewust maken van een juiste internethouding. Zeker als het gaat om communicatie (email, hyves, msn, e.d.). ‘Doe online niet wat je offline- ook niet doet’. c. Oorzaken van pesten De oorzaken van pesten kunnen in drie hoofdgroepen worden ondergebracht: 1. een problematische thuissituatie 2. eigenschappen van het kind 3. de school


3

AD 1 Als ouders weinig interesse hebben voor hun kinderen, het agressieve gedrag niet corrigeren, zelf agressief zijn naar elkaar, dragen deze factoren eraan bij dat een kind pestgedrag kan gaan vertonen. Ieder kind heeft behoefte aan aandacht, warmte en begrip. Dit is niet voor alle ouders vanzelfsprekend of makkelijk om te realiseren. AD 2 Een is een aantal kenmerken die vaak voorkomen bij de pester:  is vaak groot en sterk  is agressief  is impulsief, doet dingen zonder hierover na te denken  weinig inlevingsvermogen  wil de baas zijn over de ander  kan niet goed samenwerken  kan moeilijke situaties slecht aan  is niet dommer of slimmer dan de rest AD 3 Wanneer de school weinig toezicht houdt op de leerlingen, kan zij het pestgedrag niet signaleren en kunnen pesters gewoon hun gang gaan. Het is belangrijk dat we als school goed toezicht houden. Dat we als leerkrachten aandacht besteden aan ieder kind, dat we kinderen vertrouwen geven en verantwoordelijkheid durven te geven. Ook zullen we er op toezien dat we als leerkrachten niet pesten. Door bijvoorbeeld bij hun achternaam te noemen of bepaalde lichamelijke eigenschappen (staart) te benoemen, kan het kind het gevoel krijgen dat zijn leerkracht hem/haar niet mag. d. Signalen dat het kind gepest wordt Dit kunnen o.a. zijn: - altijd een bijnaam, nooit bij de eigen naam noemen; - zogenaamde leuke opmerkingen maken over een klasgenoot; - een klasgenoot voortdurend ergens de schuld van geven; - briefjes doorgeven; - beledigen; - opmerkingen maken over de huidskleur, haardracht of kelding; - isoleren; - buiten school opwachten, slaan, of schoppen; - op weg naar huis achterna rijden; - naar het huis van het slachtoffer gaan; - bezittingen afpakken; - schelden of schreeuwen tegen het slachtoffer. e. Gevolgen van pesten Er kunnen drie groepen onderscheiden worden: 1. het slachtoffer 2. de pester 3. de omstanders


4

AD 1 Het is gebleken dat kinderen die vaak gepest worden de volgende kenmerken hebben:  heeft weinig vrienden op school, voelt zich eenzaam  is verlegen  is minder groot en sterk dan de pester  mist een aantal sociale vaardigheden, heeft moeite om regels en normen te ontdekken in een groep  is onzeker  weet niet hoe hij met agressie om moet gaan  is niet assertief, komt niet voor zichzelf op  huilt snel AD 2 Het is    

gebleken dat de pester: in de toekomst agressief gedrag kan gaan vertonen kans heeft op crimineel gedrag weinig vrienden heeft gebrek aan sociale vaardigheden heeft

AD 3 De omstanders:  hebben angst om slachtoffer te worden  kunnen wantrouwend worden  of agressief gedrag gaan vertonen  hebben schuldgevoel


5

3. Hoe kunnen we pesten voorkomen? a. de ouders Kinderen moeten leren dat pesten niet mag. Iemand uitschelden, slaan, schoppen of iemand buitensluiten is niet geoorloofd. Kinderen moeten dit leren, zij horen van hun ouders hoe je met anderen om moet gaan. Ouders leren hun kinderen dat pesten niet goed is en nemen consequent maatregelen wanneer hun kind dat wel doet. Ouders geven duidelijk regels aan en leven deze ook zelf na. De regels en afspraken bieden duidelijkheid, het kind weet wat hij of zij mag. Ouders geven het goede voorbeeld. Kinderen gaan er van uit dat het gedrag van hun ouders juist is of aanvaardbaar. Ouders kunnen zich verdiepen in pesten door informatie hierover te lezen of te horen via een informatieavond. Hierdoor weten ouders wat de signalen zijn en wat zij moeten doen wanneer hun kind geconfronteerd wordt met pesten. Ouders dienen voldoende aandacht te hebben voor hun kind, voldoende tijd vrij te maken voor hun kind, ook ter voorkoming van pesten. Het kind moet weten dat het steeds op zijn ouders kan rekenen. Ouders dienen open te staan voor signalen die erop kunnen wijzen dat hun kind gepest wordt of pest. b. de school Als school moeten we de kinderen een veilig klimaat bieden, waarin de kinderen met plezier kunnen leren en pesten niet voorkomt. Een kind moet zich aanvaard en gerespecteerd voelen door zowel de leerkrachten als de klasgenoten. Kinderen moeten net als thuis ook in de school leren om met elkaar om te gaan. Er gelden duidelijke regels en afspraken. Het is belangrijk dat deze afspraken voor de hele school hetzelfde zijn. De afspraken die we als team hanteren zouden in het schoolplan en de schoolgids moeten komen. In een schoolplan zou duidelijk gedefinieerd moeten worden welk gedrag we wel en welk gedrag we niet accepteren. Er moet duidelijk vermeld worden dat we pesten niet tolereren. Aan de hand van een pestprotocol weet iedere leerkracht wat hij moet doen als hij geconfronteerd wordt met pestgedrag. Belangrijk is dat de afspraken betrekking hebben op het gehele team, de ouders en de kinderen. Alle betrokken moeten zich inzetten om pesten tegen te gaan. Hoe kunnen we als leerkrachten een veilig klimaat bevorderen? 1. coöperatief leren 2. toezicht 3. oefeningen voor een veilige klas AD 1 Coöperatief leren ofwel samenwerkend leren bevordert een positief klimaat op school. Coöperatief leren houdt in dat leerlingen in kleine groepen met elkaar samenwerken aan een gemeenschappelijk doel. Denk hierbij aan de projectweken. Kinderen leren dat om rekening met elkaar te houden, leren belangrijke sociale vaardigheden en behalen betere leerresultaten. Bovendien vinden kinderen het leuk om met elkaar samen te werken, ze hebben meer zin om naar school te gaan.


6

AD 2 Tijdens de kleine en grote pauzes moet er voldoende toezicht zijn door de overblijfouders en de leerkrachten. Door aanwezigheid van een volwassene voelen kinderen zich veilig. Pesten zal niet snel onder toezicht van een volwassene plaats vinden. AD 3 Het is belangrijk dat de kinderen leren om over pesten te praten. Hulp vragen aan een klasgenoot of een volwassene is juist goed om te doen. Vertellen dat je herhaald lastig gevallen wordt door iemand is geen klikken. Wanneer kinderen weten dat erover praten mag en moet, is de pester niet meer zeker dat zijn gedrag verzwegen blijft. Wanneer een kind verteld dat hij gepest wordt, blijft de kans bestaan dat hij teruggepakt wordt als hij alleen is. De invloed van school is beperkt, buiten de school kan zij geen regels naleven met betrekking tot pesten. De school kan het probleem niet helemaal oplossen, maar op school doet zij wat ze kan om veiligheid te bieden. c. de kinderen Alle kinderen in de groep hebben niet alleen een taak om pesten te bestrijden, maar ook om het pesten te voorkomen. De kinderen spelen een belangrijke rol om ervoor te zorgen dat pesten bij hun in de klas geen kans van slagen heeft. De kinderen moeten zich betrokken en verantwoordelijk voor elkaar voelen. Wat kunnen we doen om de betrokkenheid van kinderen te vergroten? De kinderen… … doen niet mee met pesten. … lachen niet wanneer iemand gepest wordt. … vragen of de pester stopt. … steunen het slachtoffer. … moedigen de pester niet aan, roddelen of schrijven geen briefjes over hem of haar. …vertellen aan de leerkracht wat er aan de hand is. … betrekken kinderen die vaak alleen zijn in hun spel.


7

4. Wat doen we als pesten wordt gesignaleerd? Als pesten bij ons op school wordt gesignaleerd is het bij de aanpak van belang dat we, naast de gepeste en pester, altijd rekening houden dat er drie groepen worden ingeschakeld, namelijk: a. de ouders b. de school c. de omstanders a. de ouders Als ouders kan hun kind slachtoffer zijn, maar ook pester zijn. Wat kan men als ouder doen als hun kind slachtoffer is:  laat het kind voortdurend weten dat men van hem houdt  geef aan dat het kind het beste niet kan reageren  leer het kind voor zichzelf op te komen  bedenk samen met het kind antwoorden of pakkende opmerkingen  bespreek welke situaties het kind het beste kan vermijden  maak complimenten elke keer als het kind iets goed doet  geef het kind verantwoordelijkheden  stimuleer het ontwikkelen van sociale vaardigheden  schakel de school in  schakel indien nodig hulp van externen in. Wat kan men als ouder doen als hun kind pest:  praat met het kind en maak duidelijk dat men het gedrag niet accepteert  achterhaal oorzaken  probeer het kind te laten beseffen wat hij aanricht  besteed aandacht aan het kind  leer ander gedrag aan  geef het goede voorbeeld  schakel de school in en indien nodig hulp van externen. Ouders alleen kunnen het pesten niet oplossen, zeker niet als het ook op school plaatsvindt. Ouders kunnen school belangrijke informatie geven over het gedrag van het kind thuis en eventuele oorzaken aangeven. De leraar kan op zijn beurt informeren over het gedrag van het kind, over de klasgenoten en kan de ouders tips geven. Als ouders naar school komen:  is het van belang dat zij een beeld hebben van de verschillende incidenten die zijn voorgevallen. Ouders schrijven op: - wat precies gebeurd is - wie de betrokkenen waren - waar en wanneer het plaats vond - of het slachtoffer bepaald gedrag heeft uitgelokt - of er getuigen waren en wie dat dan zijn  brengen zij het kind op de hoogte dat zij met de leraar en/of directeur en/of IB-er gaan praten. Ouders vragen of het kind het hier mee eens is.  wordt er naar elkaar toe aangeven wat de volgende stappen zijn in het plan van aanpak.  wordt er een nieuwe afspraak gemaakt om te bespreken wat de vorderingen zijn.


8

b. de school Het is in de eerste plaats belangrijk om het kind te beschermen. Het kind heeft de hulp van school hard nodig, hij kan zelf niet opboksen tegen de pester. Belangrijk is ook dat de groep kinderen die getuige is van het pesten, actie onderneemt. Pesten is een groepsgebeuren. De hele groep zal betrokken moeten worden wil het pesten gestopt worden. De maatregelen die hieronder beschreven worden zijn niet uitputtend en het is sterk van de situatie afhankelijk welke maatregelen zullen werken. Indien mogelijk zal er overleg plaatsvinden tussen de betrokken partijen. We hanteren het volgende stappenplan:  het probleem wordt serieus genomen 

er wordt een gesprek gevoerd met het slachtoffer Het kind kan zijn hele verhaal doen. Er wordt gevraagd a.d.h.v. WIE WAT WAAR en HOE. Er wordt met het kind samen naar oplossingen gezocht om zich te beschermen tegen de pester. Er wordt met het kind afgesproken wanneer er weer een gesprek plaatsvindt. Alle voorvallen die gebeuren mogen gemeld worden bij de leerkracht. Het kind moet weten dat de leerkrachten achter hem staan. Geef als leerkracht aan dat je blij bent dat je het nu weet.



er wordt een gesprek gevoerd met de pester Er wordt verteld dat de leerkracht op de hoogte is van het pesten. Ook wordt duidelijk gemaakt dat pesten niet geaccepteerd wordt. Er wordt gevraagd naar de redenen, motieven van de pester. Door korte vragen te stellen worden lange discussies met argumenten die er eigenlijk niets toe doen voorkomen. In dit gesprek moeten verschillende oorzaken van het pesten boven water komen. Vraag ook of de pester doorheeft wat dit betekent voor het slachtoffer en geef duidelijk aan dat je als leerkracht wilt dat het pesten stopt!



er worden gesprekken gevoerd met de omstanders Het bespreken van voorvallen waarbij kinderen betrokken waren, is nodig om een goed beeld te vormen. Hun rol in het voorval moet duidelijk worden.



we nemen gepaste maatregelen Wil het pestgedrag gestopt worden dan zal de leerkracht altijd moeten ingrijpen. De pester moet beseffen dat zijn gedrag niet getolereerd wordt. Deze maatregelen kunnen worden genomen in overleg met de intern begeleider en/of directeur.



er wordt een gesprek met de ouders gevoerd over de voortgang Er wordt direct contact opgenomen met de ouders van zowel het gepeste kind als de pester.



afhankelijk van de duur wordt de kwestie in het team besproken Het is belangrijk om het team op de hoogte te stellen van de incidenten en de genomen maatregelen. Pesten is een zaak van de gehele school.


9



er worden in Parnassys verslagen gemaakt van de incidenten, van de gesprekken en de genomen maatregelen.



als het pesten niet stopt, dan kan worden overgegaan tot eventuele verwijdering van de pester. Dit alles in overleg met de betrokkenen.

c. de omstanders De omstanders (mogelijk ook meelopers) moeten betrokken worden bij het tegengaan van pesten. Wanneer iemand uit de groep een ander kind pest, doet de rest van de groep hier vaak weinig tot niets tegen. Ze zijn bang voor de reacties van hun ‘vrienden’. Wanneer zij iets zeggen over het pesten. Wanneer ze het opnemen voor het slachtoffer zijn ze bang om zelf ook het doelwit te worden van pesterijen. De kinderen uit de groep pesten in zulke gevallen mee of doen of ze het niet zien. Door niets tegen de pester te zeggen, maken ze hiermee onbewust duidelijk dat ze het gedrag toestaan. Kinderen die getuige zijn van het pesten hebben de verantwoordelijkheid om te reageren. Dit moet de school de kinderen laten beseffen. Wat kunnen omstanders doen wanneer ze zien dat een kind gepest wordt?  niet mee doen met pesten.  niet lachen wanneer iemand gepest wordt.  vragen of de pester stopt.  het slachtoffer steunen.  aan de leerkracht vertellen wat er aan de hand is.


10

Bijlage Lesmaterialen: - Pluk een Roos - Kinderen en … ingrijpende situaties: pesten - Mijn vriendje Rikki: handleiding en kopieermap Literatuur over ‘pesten’ (orthotheek): - Flexon 3-D menSEOnaal - Pravoo gedragsorthotheek Lees- en prentenboeken over ‘pesten’: - Serie: Kijk en beleef Website www.pestweb.nl


11

Pestprotocol Koningin Wilhelminaschool

Recommend Documents