Persoonlijk leiderschap: hoe blijf je in tijd van vertrouwenscrisis trouw aan je ambities? Onder het oppervlak van de kredietcrisis ligt een veel ingrijpender crisis, namelijk het wereldwijde gebrek aan (wederzijds) vertrouwen: de vertrouwenscrisis. Daarmee vertel ik op zich niets nieuws, maar toch zien we om ons heen dat de genomen maatregelen zich wel op de kredietcrisis, maar nauwelijks op de vertrouwenscrisis richten. Verscherpte overheidsmaatregelen, nieuwe bedachte toezichtregels, banken die kritischer worden bij de uitvoering van hun belangrijkste taak, het verstrekken van kredieten. En dit heeft zijn weerslag op het bedrijfsleven, op ondernemers en werknemers en dit weer op jou… en op mij! Het is bijzonder dat Google bij het intypen van het woord ´crisis´: 91.300.000 hits geeft, kredietcrisis 1.230.000 en vertrouwenscrisis sléchts 5.320. Terwijl het met dit laatste is begonnen. Ook wel weer begrijpelijk: een kredietcrisis is uit te leggen, feitelijk te begrijpen én het ligt niet aan jezelf. Dat geldt niet voor vertrouwenscrisis. Het woord vertrouwen klinkt makkelijk maar je komt er niet mee weg door simpel te zeggen ’gebrek aan vertrouwen’. Het komt ook nog eens erg dichtbij, zoals ik hierna beschrijf. De sleutel voor een kentering in de crisis ligt voor een groot gedeelte in het woord ‘vertrouwen’, te beginnen met het vertrouwen in jezelf. Verbeter de wereld, begin bij jezelf! “It is clear that the place to start is with self- to be able to look into the mirror, trust what we see, and give others a person, a leader, organization, or a country they can trust.” (Covey & Link, Smart Trust) Vertrouwen in jezelf. Trouw blijven aan je ambities vergt dat je het vertrouwen in jezelf onder de loep neemt. In hoeverre is dit vertrouwen sterk genoeg om welke crisis dan ook tegenwicht te bieden? En heb je voor
jezelf helder wat je ambities zijn? Met deze vragen begint het. En zo begon het ook voor mij. Ik heb zelf jarenlang gedacht dat ik wist wie ik was en wat ik wilde. Daadkrachtig als ik ben, stapte ik zelfbewust door het leven. Ik studeerde, had een mooie carrière, trouwde, kreeg drie prachtige kinderen, stichtte een heus gezin, ik kreeg een nog mooiere baan, we kochten een nog mooier huis, ik had een goede gezondheid, had vrienden en er was geld. Aan de buitenkant: picture perfect! Tot het moment dat er zich barsten in mijn spiegel voordeden. Ik keek naar mijn spiegelbeeld en herkende mezelf niet meer. Een vreselijk moment… want op dat moment wist ik: ik kan niet meer doen alsof. Want door dat inzicht begon er van alles in mijn privéen werkleven te veranderen. Het één greep in op het andere. Al mijn levensgebieden schoven als ijsschotsen over en door elkaar. Een nieuw evenwicht werd gezocht, sterker dan mijn eigen wil, het leek alsof het werd aangestuurd door iets hogers. ‘Wheel of life’Achteraf… na jaren vallen en opstaan was er maar één conclusie: ik moest terug naar wie ik ten diepste ben. Alle aangeleerde kunstjes, het aangepaste gedag, de belemmerende overtuigingen, het voldoen aan…, erbij willen horen…, het werkte niet meer. Terug naar af. En vandaar uit opnieuw gaan opbouwen: alle levensgebieden, stuk voor stuk. Met nieuwe ambities, beter wetend wat ik wilde! En nog iedere dag voel ik het, als ik niet trouw ben aan mezelf. In de vorm van spanning, angst, weerstand: dan schiet ik terug in wat niet goed voor mij is. Op deze signalen durf ik inmiddels te vertrouwen. Het heeft in mijn werk als coach/counseler geleid tot het ontwikkelen van het Wheel of Life, een hulpmiddel bij het helder en scherp krijgen van de vragen: wie ben ik, wat wil ik en wat kan ik? Het Wheel of Life geeft een helder vertrekpunt voor de coachingsgesprekken. Samen met mijn coachees neem ik tijdens de bijeenkomsten de belangrijkste levensgebieden onder de loep, waarbij snel duidelijk wordt dat de levensgebieden nauw met elkaar samenhangen en elkaar beïnvloeden. Om gelukkig te zijn, moeten we de gebieden evenredig veel aandacht geven en in balans brengen. Het maakt helder waar je nu op dit moment staat, op ieder van je levensgebieden. En het helpt je te bepalen waar je naar toe wil, passend bij wie je echt bent. Hiermee begeleid ik op
dit moment individuele personen en groepen. Het Wheel of Life maakt ook duidelijk dat iets wat je aandacht geeft, ‘groeit’. Een toelichting. Sombere gevoelens komen voort uit de dingen waar je eigenlijk ’nee’ tegen wilt zeggen. Denk hier maar even over na voordat je verder leest. Blijf je daar op gericht, dan zullen die gevoelens alleen maar sterker worden. En wat neemt er af? Je energie, je plezier, je levenslust. Je kunt nu twee dingen doen: of op dezelfde manier doorakkeren, of kijken wat er nu echt speelt. Wat wil je wél? Ik word hier nog vaak door verrast, ondanks het feit dat ik al jaren coach/counseler ben. Ik denk de goede weg te zijn ingeslagen, maar als ik dan goed kijk, moet ik juist het tegenovergestelde doen: aandacht zetten op dat wat me plezier en energie geeft. En als ik dat doe, dan straal ik en trek ik die dingen naar me toe die bij mij passen. Zo’n moment van inzicht vraagt veel van het vertrouwen in jezelf: durf je te vertrouwen op wat goed voelt, hoe onzeker het vooruitzicht dan ook is? Anders geformuleerd: als je vertrouwt op jezelf, op je ambities, dan straal je dit direct uit naar je omgeving. Vertrouwen hebben en vertrouwen krijgen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Voor leiders binnen organisaties is dit gegeven van groot belang. Een werknemer zal zijn leidinggevende vertrouwen als deze zelf vertrouwen uitstraalt en het gedrag laat zien dat hierbij aansluit. Bijvoorbeeld door de werknemer te tonen dat ook hij vertrouwd wordt! Daar waar een cultuur van angst heerst (teruglopende cijfers, wegvallende marktsegmenten etc) neemt de controle over het algemeen toe. Te veel tijd wordt besteed aan controleren, lijstjes maken, regels bedenken, checken, dubbel checken en hier eindeloos over praten. Dat kost tijd, geld en gaat ten koste van de energie en het plezier. Wat zou het goed zijn als op zo’n moment het onderwerp ’vertrouwen’ op de agenda kwam te staan. Reflectie op ’wie willen we als bedrijf zijn, wat zijn onze ambities?’ en dan vervolgens alle acties hierop richten, in plaats van alle aandacht te richten op het beperken van risico’s en het verscherpen van controles.
In het verlengde van het bovenstaande kan je zeggen dat ook aandacht geven aan ’de crisis’ het gevoel versterkt dat we hierdoor worden beperkt. De sleutel wederom: besteed aandacht aan ’vertrouwen’ en onderzoek waar je ’ja’ tegen wilt zeggen, wat zijn je ambities? Dit geeft energie, plezier en brengt je in een positieve spiraal. Hoe mooi zou het zijn als dit bovenaan de agenda van iedereen staat, ook bij het bedrijfsleven! Groene en rode cijfersIk heb een aantal jaren gewerkt als manager in een commerciële organisatie. Als coach was ik met name goed in het tot bloei laten komen van mijn medewerkers. Maar toen de markt tegenzat werd van mij verwacht dat ik ging sturen op KPI’s, lijstjes. Nieuwe werkprocessen werden ingevoerd… toen ging het mis. Weg was mijn energie, mijn plezier, mijn creativiteit. En dat van mijn medewerkers ook. Elke maandag namen we de weekstanden door, er werd zelfs vanuit hogerhand gewerkt met rode en groene cijfers. En de gesprekken gingen over de rode cijfers. Waarom die niet groen waren. Er ontstond een negatieve spiraal. Ik had geen vertrouwen in waar ik zelf op aan het aansturen was. Ik wilde mijn medewerkers vooral stimuleren onze diensten op marktconforme wijze aan te bieden en niet alleen maar op de hielen zitten. Maar dat paste helaas niet in het bedrijfsplaatje. Dat het niet mijn ambitie was om controlerend leiding te geven, dat straalde ik natuurlijk uit. De sfeer, energie, plezier… het werkte niet. Niet voor mij, niet voor mijn medewerkers. Ik zond dubbele signalen uit. Ook hier geldt: weten wat je wilt, vertrouwen hebben in jezelf, je ambitie, en hier voor gaan. Achteraf mooi geanalyseerd, het vraagt wel om een bedrijfscultuur waar van hoog tot laag ’vertrouwen’ op de agenda staat. Mijn expertise ligt op het terrein van persoonlijk leiderschap. Ik rond deze maand een specialisatie ’teamcoaching’ af en ik wil me hierin verder ontwikkelen. Vandaar dat ik hoop de master Bedrijfskunde te winnen. Dan kan ik mijn brug slaan tussen passie en visie op individueel leiderschap én de visie en missie van organisaties met betrekking tot het thema: vertrouwen als werkwoord. Hier wil ik voor gaan! Ik ben ervan overtuigd dat het een ongelooflijke meerwaarde heeft als iedereen, en dan bedoel ik echt iedereen,
betrokken wordt bij de missie en de waarden van het bedrijf. Mensen die er in geloven, doen mee.
