De 10 tips voor
In dit boek geven wij je graag 10 tips om jouw persoonlijk leiderschap te ontwikkelen, zowel zakelijk als privé: • • • • • • • • • •
Ontwikkel je innerlijke kracht Sta open voor verandering Vertrouw op jezelf Maak bewust keuzes De kracht van gedachten Focus op wat belangrijk is Schenk de ander je volledige aandacht Neem je verantwoordelijkheid Geef jezelf tijd voor stilte en reflectie Vergeet nooit te lachen!
€ 12,50
www.icm.nl
De 10 tips voor Persoonlijk Leiderschap
Persoonlijk leiderschap is: leiding nemen over je eigen leven. Het betekent dat je jouw authentieke weg volgt.
Persoonlijk Leiderschap
Volg je eigen weg
De 10 tips voor Persoonlijk Leiderschap Volg je eigen weg
Extra tip: Print dit 10 tips e-book voor optimaal resultaat 1
De 10 tips voor Persoonlijk Leiderschap 1e druk - juni 2014 © 2014, ICM Uitgever: ICM Publishing Auteur: Heleen de Groot Ontwerp: Birgit Schrama, Utrecht Druk- en bindwerk: Drukkerij Wilco, Amersfoort Softcover: ISBN 978 90 820502 2 6 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/ of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
2
De 10 tips voor Persoonlijk Leiderschap
ICM Opleidingen & trainingen
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
3
Inhoudsopgave
Voorwoord 7 Tip 1
Ontwikkel je innerlijke kracht
9
Tip 2
Sta open voor verandering
17
Tip 3
Vertrouw op jezelf
25
Tip 4
Maak bewust keuzes
33
Tip 5
De kracht van gedachten
41
Tip 6
Focus op wat belangrijk is
51
Tip 7
Schenk de ander je volledige aandacht
61
Tip 8
Neem je verantwoordelijkheid
71
Tip 9
Geef jezelf tijd voor stilte en reflectie
79
Tip 10
Vergeet nooit te lachen!
87
5
Voorwoord Welkom bij dit boek over persoonlijk leiderschap! Het is geschreven voor iedereen die zich wil ontwikkelen en het verlangen heeft om meer geluk in zijn eigen leven te ervaren en positief bij te dragen aan dat van anderen. Wat is eigenlijk persoonlijk leiderschap? De meest eenvoudige omschrijving is: leiding nemen over je eigen leven. Het betekent dat we weten hoe we met de uitdagingen op ons levenspad moeten omgaan, dat we meer innerlijke rust en zelfvertrouwen hebben en dat we betere relaties met anderen ervaren. Het houdt in: het beste uit onszelf halen en meer bereiken, zowel zakelijk als privé. In dit boek over persoonlijk leiderschap willen we je vooral inspireren om zelf aan de slag te gaan. Om de koers van jouw eigen kompas te volgen. Prachtige voorbeelden van mensen die dit deden zijn Mahatma Gandhi, Nelson Mandela en Moeder Teresa. En ook jij kunt het verschil maken. Want we zijn allemaal in staat om bij te dragen en richting te geven aan datgene wat belangrijk voor ons is.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
7
Persoonlijk leiderschap kan samengaan met leidinggeven aan andere mensen en het tot stand brengen van grootse dingen, maar dat is zeker niet noodzakelijk. Net zo vaak bestaat het juist uit het doen van eenvoudige, kleine dingen. Bijvoorbeeld een luisterend oor bieden aan iemand die het moeilijk heeft of hoopvol blijven wanneer anderen het lijken op te geven. Alle grote voorbeelden van persoonlijk leiderschap leven vanuit hun hart en kennen hun eigen drijfveren. Ze hebben allemaal een sterk innerlijk kompas. Ze durven te dromen en daadwerkelijk in actie te komen om hun idealen te verwezenlijken. Wil jij ook weten hoe je meer kunt bereiken? Wil jij graag het beste uit je leven halen? Ga dan mee op reis en ontdek de 10 waardevolle sleutels voor persoonlijk leiderschap en jouw eigen leven! Veel leesplezier. Geniet, ontspan, leer … en laat je inspireren!
ICM Opleidingen & trainingen
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 1 Ontwikkel je innerlijke kracht
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
9
Innerlijke kracht: iedereen heeft het. Maar niet iedereen heeft het in dezelfde mate ontwikkeld. Vaak zijn we er ons niet eens bewust van dat we veel meer in ons hebben dan we op dit moment laten zien. Innerlijke kracht houdt onder meer in dat we durven doen wat we werkelijk willen doen, dat we doorzettingsvermogen tonen en dat we authentiek, ofwel onszelf, zijn. Wanneer we onze innerlijke kracht vergroten is het alsof we het licht in onszelf volledig ontsteken, waardoor onze invloed op zowel mensen als situaties sterk toeneemt. Heb je ooit beelden gezien van de Dalai Lama? Dan is het je vast opgevallen dat het lijkt of hij geen zorgen kent en continu plezier heeft. Hij is helemaal zichzelf en doet geen enkele moeite om een imago op te houden.
Als een gelukkig iemand de kamer binnenkomt, is het net of het licht aan gaat Met zijn aanwezigheid, verlicht de Dalai Lama anderen en zijn omgeving. Zijn kracht en uitstraling werken aanstekelijk. Mensen voelen zich erg prettig en willen daarom graag in zijn nabijheid zijn. Hij straalt een
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
11
enorme rust en vreugde uit en ook dat is een teken van innerlijke kracht.
Tegen de stroom in roeien Persoonlijk leiderschap betekent, zoals eerder gezegd, dat we de leiding nemen over ons eigen leven. Als we zelf het stuur in handen nemen, voorkomen we dat anderen ons leven bepalen of misschien zelfs beperken. Vrijwel iedereen kent het levensverhaal van Martin Luther King en de invloed die hij heeft gehad op de gelijkheid tussen blank en zwart in de wereld, met name in de Verenigde Staten. Als Martin Luther King naar anderen had geluisterd, had hij vast zijn droom niet gevolgd. Omdat er genoeg mensen waren die hem vertelden dat het een verloren zaak was om voor betere mensenrechten te strijden en dat hij er maar beter van af kon zien. Gelukkig bleef hij steeds zijn eigen koers varen, waardoor hij grote veranderingen tot stand wist te brengen. Ook al liet Martin Luther King zich leiden door nobele waarden als gelijkwaardigheid en rechtvaardigheid, dit betekent niet dat hij alleen maar vrienden had. Zijn strijd voor de mensenrechten leverde hem ook tegenstanders
12
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
op. En dat hoort erbij. Juist door de uitdagingen die we aangaan, zal onze innerlijke kracht toenemen. Dus als we ons hart volgen, zullen we soms tegen de stroom in moeten roeien. Dat is niet altijd makkelijk, maar niet doen waar we in geloven kan op de lange termijn zelfs schadelijk zijn. Wie wel zijn hart durft te volgen, zal merken dat hij zich krachtiger en gelukkiger gaat voelen. Het zal dus veel opleveren!
Om bij de bron te komen, moet je tegen de stroom in roeien Durf jij tegen de stroom in te roeien? Ga eens bij jezelf na of er op dit moment een situatie is waarin je je laat tegenhouden door de mening van anderen. Kloppen hun bezwaren wel of is het alleen hun eigen angst die ze projecteren? Wat zou er gebeuren als je in deze situatie werkelijk je hart volgde? Hoe zou je je dan voelen en hoe zou je leven eruitzien?
Kwetsbaar durven opstellen Innerlijke kracht betekent ook onszelf kwetsbaar durven opstellen. Dit komt vooral naar voren in onze omgang met anderen. Niemand kan in zijn eentje slagen; goede
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
13
relaties onderhouden en goed kunnen samenwerken is meer dan ooit noodzakelijk. Er zijn veel manieren om onze relaties met anderen te verbeteren. Bijvoorbeeld met een welgemeend compliment. Hierdoor laten we blijken dat we iemand waarderen en erkennen, waardoor de onderlinge band zal groeien. Of feedback vragen aan onze omgeving, waardoor we laten zien dat we de mening van de ander op prijs stellen en ons willen ontwikkelen. Door deze feedback krijgen we de kans om effectiever te worden in ons werk en privéleven. Andersom zal de ander zich misschien ook kwetsbaarder durven op te stellen en ons om feedback vragen. Dit zal vast en zeker een positief effect hebben op de samenwerking en relatie! Hoe vaak geef jij mensen een compliment? Durf jij je kwetsbaarheid te tonen en feedback te vragen? Ben jij in staat om je eigen ongelijk toe te geven aan iemand? Kun jij iemand die je heeft gekwetst werkelijk vergeven? Het toepassen van deze situaties lijkt misschien spannend en kan een grote uitdaging zijn, maar het is zeker de
14
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
moeite waard. Door uit onze comfortzone te komen, zal onze innerlijke kracht groeien!
Niemand kan in zijn eentje slagen Viktor Frankl Graag sluiten we af met de woorden van Viktor Frankl over het ontwikkelen van onze innerlijke kracht en het volgen van onze eigen weg. Viktor Frankl was een Oostenrijkse hoogleraar en overlever van een concentratiekamp gedurende de Tweede Wereldoorlog. Hij heeft over deze intense ervaring een indrukwekkend boek geschreven, waarin hij vertelt wat hem op de been heeft gehouden en heeft doen overleven. De titel ervan is De zin van het bestaan. Een korte passage: Iedereen heeft zijn eigen specifieke roeping of missie in het leven. Iedereen heeft een eigen concrete opdracht uit te voeren die er om vraagt te worden volbracht. Daarin kan niemand worden vervangen, en ook kan ons leven niet worden herhaald. Onze taak is uniek, net als de kans om deze uit te voeren.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
15
Kortom, ontwikkel jouw innerlijke kracht. Leef je eigen leven, volg je eigen pad. Dan maak je zonder enige twijfel een positief verschil voor jezelf en voor de mensen om je heen!
16
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 2 Sta open voor verandering
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
17
Wat de rups het einde noemt, noemt de rest van de wereld een vlinder - Lao-Tse Openstaan voor verandering is misschien wel het moeilijkste wat er is. En tegelijkertijd het meest waardevolle, omdat het een sleutel bevat tot geluk. Open in het leven staan betekent dat we rekening houden met het feit dat een situatie weer kan veranderen en dat we niet blijven vasthouden aan oude omstandigheden. Als de rups zich verzet tegen verandering, dan zal hij nooit een vlinder worden en kunnen doen waarvoor hij bestemd is: vliegen. Vaak overzien we niet wat het effect van een verandering is, waardoor we ons verzetten en ons kwaad, verdrietig of teleurgesteld voelen. Op het moment dat we ons realiseren dat er in ons leven altijd ups en downs zullen zijn, ontstaat een gevoel van innerlijke rust. We beseffen dan dat geen enkel moment blijvend is, of het nu positief of negatief is.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
19
Leider of slachtoffer Als we een vervelende situatie kunnen accepteren in plaats van ons ertegen te verzetten, ontstaat de mogelijkheid om deze situatie te veranderen. Maar vaak besteden we al onze gedachten aan de vraag waarom dit ons overkomt. Of we vertellen aan iedereen die het maar horen wil hoe onrechtvaardig wij behandeld zijn. We voelen ons machteloos en gedragen ons dan als slachtoffers. We hebben altijd de keuze of we onszelf als een leider of als een slachtoffer willen zien. Een kenmerk van persoonlijk leiderschap is dat we kiezen voor de rol van leider in plaats van slachtoffer. Een leider verliest geen tijd en energie aan verzet tegen het feit dat een situatie is zoals ze is. Hij (of zij) accepteert de huidige stand van zaken, onderzoekt wat de nieuwe situatie voor hem betekent en besluit vervolgens wat hij ermee gaat doen. Hij voelt zich niet machteloos, omdat hij de leiding neemt over zijn eigen leven. Voor welke rol kies jij: die van leider of die van slachtoffer?
20
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Einstein Een beroemde uitspraak van Einstein is dat de oplossing van een probleem niet op hetzelfde niveau kan worden gevonden als waarop het probleem is ontstaan. Vaak proberen we krampachtig allerlei oplossingen te bedenken om uit een vervelende situatie te komen. Maar daarbij slaan we een belangrijke stap over: pas als we de situatie accepteren, ontstaat ruimte voor de oplossing.
Door acceptatie ontstaat de mogelijkheid om de situatie te veranderen Het is zeker niet altijd even gemakkelijk om een situatie helemaal te accepteren. In dat geval kun je proberen om jezelf toe te staan om het verdriet, de verwarring of de boosheid over de situatie te voelen. Daarmee haal je de druk van de ketel.
Ontspanning Een verandering betekent dat het oude plaatsmaakt voor het nieuwe. En op het moment dat we ontspannen zijn, is het gemakkelijker om het oude los te laten en het nieuwe te verwelkomen. Veel geslaagde mensen vertellen dat het geheim van hun succes is dat ze heel bewust ruimte maken voor
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
21
activiteiten waarbij ze even hun gedachten kunnen verzetten. Sommigen plannen meditatiemomenten in, anderen gaan wandelen of kiezen er bijvoorbeeld voor om te gaan sporten. Plan jij bewust tijd in voor ontspanning? Pak je agenda er eens bij om te kijken of er voldoende tijd is voor ontspanning. Hoe is de balans tussen ontspannings- en inspanningsmomenten gedurende je dag? En hoe is deze verdeling als je het per week, maand of jaar bekijkt?
Moed Soms wordt verandering veroorzaakt door een oorzaak van buitenaf. In andere gevallen komt de verandering door een oorzaak van binnenuit: we voelen bijvoorbeeld dat een baan of een relatie niet meer bij ons past. Het vergt moed om open te staan voor verandering en ons gevoel te volgen. Moed is onder meer de kracht om het oude en vertrouwde los te laten. Het betekent dat we uit onze comfortzone moeten komen en dat is meestal spannend. Soms blijven we daarom langer in een situatie hangen dan achteraf gezien goed voor ons was. Of we
22
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
blijven iets op dezelfde manier doen, terwijl we eigenlijk al beter weten.
Moed is de kracht om het oude en vertrouwde los te laten Verschillende seizoenen In de herfst laat een boom zijn blaadjes vallen, waardoor hij in staat is om de winter te overleven. Vervolgens ontstaan vanzelf weer knoppen waaruit nieuwe blaadjes en bloesems groeien. Als de boom zijn blaadjes echter zou vasthouden en ze niet zou durven laten vallen, overleefde hij de winter waarschijnlijk niet. Laat staan dat hij nieuwe bloesems en vruchten zou kunnen vormen. Net als de natuur kent ons leven verschillende seizoenen: de lente, de zomer, de herfst en de winter. Alles gebeurt op zijn tijd en verandering is een natuurlijk en onophoudelijk proces. Wat houd jij nog onnodig vast in jouw werk of privéleven? Ga dit eens voor jezelf na, om vervolgens los te durven laten, zodat er ruimte ontstaat voor het nieuwe.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
23
Proactief Openstaan voor verandering betekent ook dat we initiatief nemen en proactief zijn. Door er bijvoorbeeld voor te zorgen dat we op de hoogte blijven van de ontwikkelingen in ons vakgebied of dat we nieuwe werkwijzen aanleren. Met een proactieve houding zien we veranderingen eerder aankomen, waardoor we de kans hebben om op tijd actie te ondernemen. Hiermee zijn we de verandering vaak zelfs voor. De Engelse filosoof Alan Watts deed de volgende treffende uitspraak: De enige manier om zin te geven aan verandering is, om er in te duiken, mee te bewegen, en mee te doen aan de dans. Persoonlijk leiderschap is openstaan voor verandering. We ervaren hierdoor rust in lichaam en geest, zodat we volop kunnen genieten van ons levensavontuur!
24
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 3 Vertrouw op jezelf
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
25
Vertrouw op jezelf. Dat is eenvoudig gezegd, maar niet zo makkelijk gedaan. Want ga eens na hoe gauw we ons onzeker kunnen voelen … Als we ons onzeker voelen, komt dat vaak doordat we onszelf vergelijken met anderen. Al snel hebben we het gevoel dat de ander beter is dan wij: een succesvollere collega, een enthousiastere presentator, een meer inspirerende leidinggevende en ga zo maar door. Hoe zouden we ons zelfvertrouwen juist kunnen vergroten? Een kenmerk van persoonlijk leiderschap is dat je jezelf niet met anderen vergelijkt. Je bepaalt vanuit jezelf de norm waaraan jij je wilt houden, los van de mening of kwaliteiten van anderen. Het maakt niet uit hoe succesvol of inspirerend anderen zijn in vergelijking met jou. Het enige wat telt is hoe succesvol of inspirerend jij bent in vergelijking met wat jij wilt zijn. Een voorbeeld. Susan maakt als accountmanager veel omzet, doordat zij veel nieuwe klanten binnenhaalt. Ze is enorm goed in netwerken en haar baas en klanten
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
27
zijn heel enthousiast over haar. Paul wil graag net zo succesvol als Susan zijn en besluit daarom dat hij ook meer moet gaan netwerken. Helaas blijkt na een paar maanden dat zijn omzet is gedaald. Waardoor zou dit komen, en wat kan Paul doen om alsnog zijn target te halen? Paul heeft zichzelf vergeleken met Susan en haar succesmethode gekopieerd, zonder zich af te vragen of zijn eigen kracht ook wel ligt in netwerken om zo nieuwe klanten binnen te halen. In tegenstelling tot Susan is Paul juist goed in het verdiepen van relaties en bestaande klanten gunnen hem daarom graag nieuwe opdrachten. Op het moment dat hij zijn energie op bestaande klanten richt en vanuit zijn eigen kracht gaat werken, kan hij net zo succesvol als Susan worden. Maar dan wel op zijn eigen manier! Hoe zou het zijn als jij jezelf alleen maar met jezelf zou vergelijken?
Geleerde in de praktijk Jij bent uniek en hebt een combinatie van kwaliteiten die niemand anders heeft. Wanneer je weet waar jouw persoonlijke kwaliteiten liggen en je je richt op het ontwikkelen ervan, zul je meer bereiken.
28
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Heb je bijvoorbeeld een talent voor presenteren en vind je dat leuk, richt je dan hierop. Ben je goed in coachen of leidinggeven en krijg je daar energie van, richt je dan daarop. En zo zijn er talloze voorbeelden te bedenken …
Een kenmerk van persoonlijk leiderschap is dat je jezelf niet met anderen vergelijkt Onze kwaliteiten kunnen we op veel verschillende manieren ontwikkelen. We kunnen ervaring opdoen in ons werk, een hobby of vrijwilligerswerk. Daarnaast kunnen we vaardigheden en kennis verwerven door het volgen van een training of cursus. Een andere manier is om boeken te lezen waardoor we onze kennis vergroten en leren van de ervaring die inspirerende mensen daarin delen. Verder kunnen we feedback vragen aan anderen, we schreven hier al eerder over. Door feedback krijgen we inzicht in de punten waarop we onszelf nog kunnen verbeteren en horen we bovendien waarin anderen ons waarderen. Echter, nieuwe kennis en vaardigheden opdoen is niet voldoende; het heeft pas effect als je het geleerde in
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
29
praktijk brengt. Door het lezen van managementboeken kun je veel kennis opdoen, maar het wordt pas echt waardevol wanneer je die kennis daadwerkelijk toepast. En een training zal werkelijk effect hebben, als je aan de persoonlijke doelen blijft werken die je daarin voor jezelf hebt vastgesteld.
Fouten maken mag Nieuwe vaardigheden kun je alleen onder de knie krijgen door te oefenen. Heb daarbij geduld met jezelf en focus op wat goed gaat. Misschien val je terug in je oude gewoontes en maak je fouten, maar fouten (of wellicht nog mooier gezegd: vergissingen) horen nu eenmaal bij het leven. Sterker nog: bij iedereen die zich ontwikkelt gaat weleens iets mis. Het is onlosmakelijk verbonden met ons leerproces. Als een turner een salto wil leren maken, zal hij de eerste keren vaak vallen. Maar hoe meer hij oefent, hoe beter hij wordt. Denk eens aan gouden medaillewinnaar Epke Zonderland. Wat zal hij vaak ‘misgegrepen’ hebben op zijn turntoestel, om uiteindelijk toch een magistraal resultaat te behalen tijdens de Olympische Spelen in Londen in 2012.
30
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Vele beroemde en minder beroemde voorbeelden van persoonlijk leiderschap hebben fouten gemaakt. En het gebeurde vaak dat anderen hun talent niet meteen herkenden. Zo werd Walt Disney ontslagen bij een krant, omdat hij geen verbeelding en geen originele ideeën zou hebben! Terwijl hij later zoveel prachtige tekenfilms zou produceren en de meest uitzonderlijke en grootste pretparken ter wereld zou bouwen.
Er zijn verschillende manieren om onze kwaliteiten te ontwikkelen Onthoud dat niemand perfect is en dat wij ons niet kunnen ontwikkelen zonder uitdagingen aan te gaan. Gun jezelf én anderen daarom altijd de ruimte om te leren.
John F. Kennedy Voor persoonlijk leiderschap is het niet zozeer van betekenis of we een grote feitenkennis hebben of dat we lang hebben doorgestudeerd. Doorslaggevend is vooral dat we in staat zijn om problemen op te lossen en om ideeën te bedenken.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
31
Van belang is dat we ons hart durven te volgen en durven te veranderen. Dat we bijvoorbeeld een nieuwe manier durven te proberen als we merken dat de oude methode niet meer werkt. En hierbij is vertrouwen in onszelf essentieel. Hierdoor komen we makkelijker in beweging en geven we onszelf de mogelijkheid om onze (mogelijke) angsten te overwinnen. Door de resultaten die we vervolgens behalen, vergroten we ons zelfvertrouwen. Durf jij je hart te volgen? Ga eens na of jij je ergens in laat tegenhouden door angst. Wat kun je doen om deze angst te overwinnen? Zijn er boeken, trainingen of mensen die jou kunnen helpen om in beweging te komen en je angst om te zetten in vertrouwen? De voormalige Amerikaanse president John F. Kennedy wist als geen ander dat alleen diegene die het aandurft om te falen, de kans krijgt om te slagen. Heb dus vertrouwen in jezelf en ga ervoor!
32
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 4 Maak bewust keuzes
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
33
Bewust keuzes maken is een belangrijke vaardigheid voor persoonlijk leiderschap. Leiding nemen over ons eigen leven betekent dat we bewust kiezen hoe we willen omgaan met mensen en situaties. We hebben niet altijd invloed op datgene wat ons overkomt, maar we kunnen wel zelf bepalen hoe we op een situatie reageren. Zo kunnen we misschien niet voorkomen dat onze functie komt te vervallen, maar we hebben wel zelf in de hand of we vervolgens bij de pakken neer gaan zitten of dat we positief blijven. Door bewust te overwegen hoe we met bepaalde situaties willen omgaan, worden we minder afhankelijk van de omstandigheden. We laten ons dan niet willekeurig door de stroom van het leven meevoeren, maar beseffen ons dat het leven mede wordt bepaald door de keuzes die we maken. En dat we dus invloed op de loop van ons eigen leven hebben! In feite is de invloed die we op ons eigen leven hebben vaak veel groter dan wij denken. Zeker met deze sleutel: bewust kiezen.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
35
Uitdagend Op het moment dat we een doel hebben, wordt het eenvoudiger om keuzes te maken, doordat we helder hebben waar we heen willen. Daarnaast geeft een doel ons rust, omdat er minder ruimte is voor twijfel. Hoewel het keuzeproces dan eenvoudiger lijkt te worden, kan een te nemen keuze zelf uitdagend zijn. Soms is het bijvoorbeeld overduidelijk dat bepaald werk niet meer overeenkomt met je persoonlijke wensen, maar wil je niet je financiële zekerheid opgeven. Wat moet je dan besluiten? Wat weegt zwaarder: een baan die beter bij je past of financiële zekerheid? In deze situatie is het niet zo simpel om het juiste besluit te nemen. Bewust keuzes maken betekent in ieder geval niet dat je meteen je baan moet opzeggen. Het betekent dat je de tijd neemt om een goede afweging te maken. Misschien houd je je huidige baan, omdat het jou de financiële middelen geeft om in je vrije tijd je ideaal te verwezenlijken. Wellicht zijn meerdere keuzes goed, het belangrijkste is dat je een keuze maakt en dit bewust doet.
36
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Verwachtingen Herken je de gedachte: ‘Eigenlijk zou ik…’? We checken bijvoorbeeld nog even onze Facebookberichten, omdat we behoefte hebben aan ontspanning, maar vinden eigenlijk dat we door moeten gaan met ons werk.
Het leven wordt mede bepaald door de keuzes die we maken Als we onszelf horen zeggen ‘Eigenlijk zou ik…’ is dat een signaal dat het van belang is om even stil te staan bij wat we doen. Soms zoeken we (in dit voorbeeld) eenvoudigweg afleiding, omdat we even willen ontspannen in alle drukte. Maar zo nu en dan zijn we eigenlijk gewoon iets aan het uitstellen. Op het moment dat we zeggen dat we eigenlijk iets anders zouden moeten, zit er een verschil tussen wat we verwachten van onszelf en wat we daadwerkelijk doen. Ook hier ligt de oplossing in het kiezen. We kunnen even tussendoor een spelletje op onze computer spelen, maar daar niet echt van genieten en ontspannen, omdat we eigenlijk vinden dat we door zouden moeten werken.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
37
Of we zeggen tegen onszelf: ‘Ik ga nu aan de slag en neem over een uur pauze, waarin ik een spelletje ga doen.’ Het verschil zit in de bewuste keuze die we maken!
Mindset Naast de verwachtingen die we van onszelf hebben, hebben veel mensen ook regelmatig het gevoel dat ze van alles moeten. Hoe vaak horen we onszelf zeggen: ‘Ik moet dit nog even afmaken.’ ‘Ik moet morgen naar een bruiloft.’ ‘Ik moet de kinderen nog van school halen’? Hoe zou het zijn als we ervoor zouden kiezen om deze dingen te doen in plaats van het gevoel te hebben dat we ze moeten doen? Misschien is het soms inderdaad nodig dat we nog iets afmaken, maar moet dat per se? Of kunnen we ervoor kiezen om het af te maken, omdat we dat nou eenmaal beloofd hebben en we graag onze verantwoordelijkheid nemen? En is die bruiloft alleen een verplichting of heb je een keuze om te gaan en vind je het belangrijk om je betrokkenheid aan het bruidspaar te tonen op de dag
38
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
die zo veel voor hen betekent? Zie je het alleen als je ouderlijke plicht om je zoon van school op te halen of kies je ervoor om dit te doen, omdat je graag voor hem zorgt?
Het verschil zit in de bewuste keuze die we maken We zouden kunnen zeggen: het gaat vooral om onze mindset. Onze geestelijke houding, hoe we denken. Door te beseffen dat elke situatie een keuzemogelijkheid in zich draagt, verhogen we de kwaliteit van ons leven en ervaren we bovendien meer vrijheid. Het leven wordt leuker als je ziet dat je overal keuzes hebt!
Tenslotte Bewust keuzes maken en persoonlijk leiderschap horen zonder meer bij elkaar. Het houdt in dat we niet meer klakkeloos onze vaste gewoontes volgen, maar regelmatig afwegen of onze keuzes nog in lijn zijn met onze doelen of onze innerlijke waarden. Vaak zouden we volledige zekerheid willen hebben als we onze toekomst vormgeven. We zouden wellicht alles van
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
39
tevoren precies willen uittekenen, maar gelukkig kan dat niet en is dat ook niet nodig. Wanneer we weloverwogen onze keuzes maken en ons goed voorbereiden, zullen we de uitdagingen en onzekerheden op ons pad zeker aankunnen. Dus wacht niet langer als je iets wilt veranderen, maar doe het gewoon. Kies, ervaar en geniet van wat je kunt bereiken. Je zult versteld staan van het resultaat. Wellicht dat deze mooie uitspraak van de Zwitserse arts en psycholoog Carl Jung je kan inspireren op je weg: Ik ben niet wat mij is overkomen, ik ben wat ik kies te worden.
40
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 5 De kracht van gedachten
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
41
Houd je gedachten positief want jouw gedachten worden jouw woorden Houd je woorden positief want jouw woorden worden jouw daden Houd je daden positief want jouw daden worden jouw gewoontes Houd je gewoontes positief want jouw gewoontes worden jouw waarden Houd je waarden positief want jouw waarden worden jouw bestemming - Mahatma Gandhi Gandhi beschrijft prachtig hoe onze gedachten onze bestemming bepalen. Gedachten hebben dus een belangrijke uitwerking op ons leven.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
43
Het maakt een aanzienlijk verschil of we geloven dat we iets kunnen of dat we geloven dat het ons nooit zal lukken. Op het moment dat een voetballer twijfelt of hij wel een goede penalty kan nemen, verwacht je dan dat hij zal scoren? Net als bij de voetballer, reageert ons lichaam op wat wij denken. Allemaal kennen we wel een voorbeeld waarbij we extra energie kregen door ons in gedachten een situatie voor te stellen waarin we succes hadden. Op het moment dat we ons alleen nog maar deze voorstelling maken, zenden onze hersenen al signalen naar ons lichaam alsof we ons in die situatie bevinden, waardoor we ons meteen beter gaan voelen.
Marcus Aurelius De Romeinse keizer en filosoof Marcus Aurelius stelde dat het geluk in ons leven afhangt van de kwaliteit van onze gedachten. Aurelius werd alom beschouwd als een toonbeeld van een rechtvaardig en menselijk leider. Tijdens zijn regering maakte het Romeinse rijk een bloeiperiode door en ook in de huidige tijd is zijn filosofische werk nog steeds een inspiratiebron voor veel mensen.
44
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Positieve gedachten hebben dus een positief effect op ons gevoel, en op dezelfde manier kunnen negatieve gedachten een negatief effect oproepen. Het is daarom belangrijk om ons bewust te worden welke gedachten we hebben en hoe we daarmee willen omgaan. Welke gedachten heb jij? Observeer je eigen gedachten eens. Over welke onderwerpen heb je vooral gedachten? Zijn deze positief of negatief? Zijn het meestal nieuwe gedachten? En welke gedachten herhalen zich steeds?
Het geluk in ons leven hangt af van de kwaliteit van onze gedachten Merk je dat je vooral negatieve gedachten hebt of herhalende gedachten die niet opbouwend zijn, kijk dan of je ze kunt laten gaan of vervangen door positieve gedachten. Over het algemeen lossen we niets op met negatieve, repetitieve gedachten – terwijl positieve en constructieve gedachten een gunstig effect hebben. Hoe meer we van deze positieve gedachten hebben, hoe beter we ons zullen voelen en hoe meer zelfvertrouwen we krijgen. Eigenlijk
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
45
is het zo eenvoudig als het klinkt; en toch is het niet altijd even gemakkelijk om al onze negatieve gedachten om te zetten in positieve gedachten.
Een verhaal Het volgende verhaal kan je wellicht inspireren. Een oude Cherokee indiaan leert op een avond zijn kleinzoon over het leven. ‘Binnen in mij is zo nu en dan een groot gevecht aan de gang,’ vertelt hij. ‘Een gevecht tussen twee wolven. De ene wolf is slecht. Dat is de wolf van woede, jaloezie, verdriet, spijt, schuldgevoel en minderwaardigheid.’ De kleinzoon luistert aandachtig en zegt verder niets. ‘De andere wolf is goed. Het is de wolf van vreugde, liefde, rust, hoop, vriendelijkheid en vertrouwen.’ Dan denkt de jongen even na over wat hij hoort en vraagt hij met interesse: ‘Opa, welke wolf wint dit gevecht?’ De oude Cherokee kijkt zijn kleinzoon in de ogen en antwoordt: ‘De wolf die ik voed.’
46
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Het volgen van gedachten Gedachten zijn net als wolken: ze komen en ze gaan, of we dat nu willen of niet. Het is voor ons heel moeilijk om lange tijd zonder gedachten te zijn. Waar we wel een keuze in hebben, is of we een voorbijkomende gedachte wel of niet volgen. Stel, je ligt in bed en je bent in gedachten nog steeds druk bezig met het verzinnen van een oplossing die je aan een klant beloofd hebt. Aan de ene kant is het belangrijk dat je voldoende nachtrust krijgt, aan de andere kant wil je ook graag je belofte nakomen. Wat doe je? In deze situatie is er geen pasklare goede of foute oplossing. Als jij van jezelf weet dat je vlak voor het slapengaan goede ideeën krijgt, dan kun je best even wat tijd nemen om over de kwestie na te denken. De meeste mensen krijgen op zo’n moment juist weinig heldere ingevingen en gaan piekeren. In dat geval is het beter om je gedachten van je af te zetten en te gaan slapen. Het gaat erom dat je bewust kiest of je op dat moment tijd wilt besteden aan het bedenken van een oplossing of dat je wilt gaan slapen.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
47
Soms is het lastig om bepaalde gedachten van je af te zetten. In dat geval helpt het om je te concentreren op iets anders. Dit vergt misschien wat moeite, maar het is zeker effectief. Je kunt bijvoorbeeld bedenken hoe je vanuit een andere invalshoek naar de situatie kunt kijken. Of je kunt leuke dingen gaan doen, je concentreren op je ademhaling of gaan sporten.
Mentale en fysieke gezondheid Persoonlijk leiderschap houdt dus in dat we onze mentale gezondheid op peil houden door positieve en gezonde gedachten te koesteren en niet-productieve gedachten bewust van ons af te zetten. Het betekent ook dat we werken aan onze fysieke gezondheid. Hoe gezonder ons lichaam is, hoe gezonder onze geest zal zijn. Een goede manier om ons hoofd helder te houden is dan ook om te zorgen voor voldoende beweging en energie. Als we fit zijn, kunnen we beter nadenken en zijn we creatiever dan wanneer we moe zijn. Ook zijn we dan beter in staat om flexibel met situaties om te gaan. Een goede gezondheid bevordert dus dat we meer controle over ons leven ervaren. In plaats van een reactieve houding, waarin we alleen reageren op de
48
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
situaties om ons heen, zijn we in staat om een proactieve houding aan te nemen. Hierdoor ervaren we meer resultaat, meer rust en minder stress.
De echte oorzaak Als we de rust in ons hoofd bewaren, laten we ons ook minder snel meeslepen door emoties. Onze emoties worden namelijk veroorzaakt door onze gedachten. Meestal verloopt dit hele proces van gedachte naar emotie heel onbewust en razendsnel.
Onze emoties worden veroorzaakt door onze gedachten Een voorbeeld. Tim is zelfstandig ondernemer en zit te wachten op het schriftelijk akkoord van zijn klant op een offerte. Ze zijn in de laatste fase van het offerteproces beland, waarin alleen nog de directie groen licht moet geven. Tim ontvangt nu een e-mail waarin de klant vraagt om hem terug te bellen. Meteen wordt hij zenuwachtig. Hij is bang dat de opdracht alsnog niet doorgaat, wat zou betekenen dat hij de komende maanden waarschijnlijk zonder inkomen komt te zitten. Het is ook nog maar de vraag of hij
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
49
wel op vakantie kan met zijn gezin, en hij ziet er nu al tegenop om hun dat te vertellen. Tim besluit de klant snel te bellen en als hij hem eenmaal aan de lijn heeft, blijkt deze hem juist te feliciteren. De directie heeft besloten om de opdracht uit te breiden en Tim een halfjaar extra in te huren! Tim werd meegesleept door zijn emoties, en de vraag is waardoor deze werden veroorzaakt. Was het de e-mail van de klant met de vraag om terug te bellen? Of was het Tims gedachte dat de klant misschien slecht nieuws zou hebben? Dat laatste was duidelijk het geval. Het lijkt dus vaak alsof je emotie door een bepaalde situatie wordt veroorzaakt, maar de echte oorzaak is de gedachte die je over de situatie hebt. Graag sluiten we af met een toepasselijke uitspraak van Boeddha over de kracht van gedachten: We zijn wat we denken, alles wat we zijn, ontstaat met onze gedachten, met onze gedachten maken wij de wereld.
50
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 6 Focus op wat belangrijk is
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
51
Om effectief te zijn in ons werk, maar ook in ons privéleven, is het belangrijk dat we focus houden. Het gaat erom dat we ons richten op ons doel en ons zo min mogelijk laten afleiden. Als we een duidelijke koers varen, ervaren we rust. We weten waar we heen willen, en daardoor laten we ons minder snel van de wijs brengen.
Richt je op wat belangrijk is Stel, het is het einde van je werkdag. Je hebt nog tijd voor één taak, maar er zijn er twee. De ene is urgent, de ander belangrijk. Welke taak ga je doen? De meeste mensen kiezen automatisch voor de urgente taak, zonder zich af te vragen of deze belangrijk is. En dat is precies de kern van dit hoofdstuk: we laten ons vaak alleen maar leiden door urgentie en verliezen dan de belangrijke dingen uit het oog. Vóór we het weten, zijn we alleen maar met de korte termijn bezig en vergeten we de lange termijn. Een praktisch handvat is dus om ons vooral te richten op de zaken die belangrijk zijn. Hiervan zijn er twee typen: 1 Zaken die belangrijk en urgent zijn 2 Zaken die belangrijk en niet urgent zijn
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
53
Belangrijk en urgent zijn bijvoorbeeld: zaken met een actuele deadline en belangrijke dringende telefoontjes. Belangrijk en niet urgent zijn bijvoorbeeld: het maken van een planning en het onderhouden van relaties. Als we ons vooral richten op de belangrijke taken, houden we zowel de lange termijn (niet urgent) als de korte termijn (urgent) in de gaten. We moeten dus voorkomen dat we te veel dingen doen die urgent, maar niet belangrijk zijn. Of zelfs: niet urgent én niet belangrijk! Voorbeelden van urgente, maar niet belangrijke zaken zijn: bepaalde telefoontjes en sommige vergaderingen. Voorbeelden van niet urgente en niet belangrijke zaken zijn: veel mailingen die we ontvangen en afleiding waarmee we eigenlijk onze tijd verspillen. Hoe bepaal je of iets belangrijk is? Dat hangt af van jouw doel. Met andere woorden: vraag je af wat in jouw rol of functie belangrijk is. Bedenk of de activiteit bijdraagt aan het behalen van de doelen die je in jouw rol of functie nastreeft. Waardoor laat jij je leiden: urgentie of belangrijkheid?
54
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Ga eens voor jezelf na of jij eerst bepaalt of iets belangrijk is, voordat je het uitvoert. Hoeveel van je taken zijn bijvoorbeeld wel urgent, maar weinig tot niet belangrijk? En hoeveel tijd verlies je mogelijk door zaken die niet urgent én niet belangrijk zijn? Hoe goed houd jij je langetermijndoelen in de gaten?
Voorkom dat je te veel dingen doet die urgent, maar niet belangrijk zijn Effectief en efficiënt Door ons te richten op de zaken die belangrijk zijn, worden we effectiever. Daarnaast volgen hier een paar concrete suggesties om efficiënter te werken. Hierdoor kunnen we meer tijd overhouden, waardoor we ontspannen ons werk kunnen doen. Bedenk eens op welk moment van de dag jij het meest productief en geconcentreerd bent. Is dat bijvoorbeeld vooral ’s morgens of juist ’s middags? Als je weet wanneer je het meest productief bent, probeer dan je agenda zo in te delen dat je deze tijd ook daadwerkelijk kunt besteden aan taken waarvoor je die concentratie nodig hebt. En voorkom dat je in die tijd wordt afgeleid door andere zaken. Je zult snel het positieve effect hiervan merken!
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
55
Accepteer: een takenlijst is als een wasmand. Op het moment dat we de mand hebben leeggehaald en alles in de wasmachine hebben gedaan, ligt het volgende wasgoed er alweer in. En dat gaat altijd zo door. Het enige wat we kunnen doen, is dit accepteren en voor onszelf bepalen wanneer we weer een volgende was gaan draaien. Op dezelfde manier is de truc voor onze takenlijst om ernaar te streven hem helemaal af te werken, terwijl we tegelijkertijd in ons achterhoofd houden dat hij nooit lang leeg blijft. Er komen altijd weer nieuwe taken bij. Als we dat eenmaal weten en accepteren, brengen we veel ontspanning in ons werk.
Met een hoog doel bereiken we meer Het grootste gevaar voor de meesten van ons is niet dat we ons doel te hoog stellen en dat we het missen, maar dat we het te laag stellen en bereiken - Michelangelo Dit citaat van de beroemde Italiaanse kunstenaar uit de 16e eeuw is in feite een uitnodiging om te durven dromen. Alle grote voorbeelden van persoonlijk leiderschap
56
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
hadden een duidelijke focus op wat zij belangrijk vonden én ze hadden hun doelen hoog gesteld. Op het moment dat we een hoog doel voor onszelf neerzetten dat we echt graag willen halen, krijgen we nieuwe ideeën, waardoor we de kans vergroten dat we het doel ook daadwerkelijk gaan halen. Een voorbeeld. Caroline wil haar eigen onderneming beginnen. Zij droomt al jaren van een eigen bedrijf in duurzame kantoormeubelen en heeft haar start zorgvuldig voorbereid. Haar businessplan staat als een huis en zelfs de bank is onder de indruk. Met de omzet waar zij naar streeft, heeft ze de lat voor zichzelf hoog gelegd. Economisch gezien lijkt de tijd ongunstig om de markt op te gaan, maar Caroline is vastberaden. Ze heeft de afgelopen jaren heel gefocust naar dit moment toe gewerkt en veel succesvolle ondernemers gesproken, gericht cursussen gevolgd en zich zowel fysiek als mentaal voorbereid. Hoe denk je dat het bedrijf van Caroline er voor zal staan over drie jaar?
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
57
De kans dat Caroline gaat slagen is groot. Ze heeft gedreven en heel zorgvuldig het waarmaken van haar droom gepland, zonder deze uitdaging te onderschatten. Haar hele focus is gericht op wat zij belangrijk vindt: een succesvolle eigen onderneming. Denk je dat zij snel zal afhaken als ze tegenslag krijgt? Nee, zij zal er juist alles aan doen om de tegenslag te overwinnen! En het toekomstperspectief is zelfs dat zij meer zal bereiken dan een gemiddelde onderneming, doordat ze de lat hoog heeft gelegd. Een gemiddeld doel is snel gehaald, maar een grote ambitie stimuleert en motiveert om meer uit onszelf te halen. Het geeft extra energie, waardoor we opeens veel meer blijken te kunnen dan we dachten. Heb jij een doel waarnaar je streeft in je leven? Neem eens de tijd om over die vraag na te denken. Zijn er mogelijkheden binnen je huidige werk of privéleven om dit te realiseren? Wat zou jij de wereld willen meegeven? Hoe zou je willen dat mensen over jou denken? Caroline gelooft helemaal in haar droom en dat is deel van haar succes. De bekende First Lady en voorvechter
58
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
van mensenrechten Eleanor Roosevelt zei treffend: ‘De toekomst behoort aan hen die geloven in de schoonheid van hun dromen.’
Een gemiddeld doel is snel gehaald, maar een grote ambitie stimuleert en motiveert om meer uit onszelf te halen Geloof is enorm krachtig en kan bergen verzetten, zeker als al onze aandacht hierop gericht is. Als jij een droom hebt, onderneem dan concreet actie waardoor je deze werkelijkheid kunt maken. Focus op wat belangrijk is en aarzel niet om je doel hoog te stellen!
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
59
Tip 7 Schenk de ander je volledige aandacht
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
61
Wie van zijn bezit weggeeft, geeft slechts weinig Echt geven is: jezelf geven - Kahlil Gibran Als we de ander onze volledige aandacht schenken, is dat inderdaad een geschenk. Want hoeveel mensen zijn werkelijk geïnteresseerd in wat anderen zeggen en houden hun aandacht er echt helemaal bij? Stellen mensen jou vragen als je over jouw weekend vertelt of beginnen ze meteen te vertellen over hun eigen weekend? Dit hoofdstuk gaat over relaties, een onmisbaar onderdeel binnen persoonlijk leiderschap, we schreven hier al eerder over. In ons leven hebben we altijd te maken met andere mensen en het is daarbij essentieel dat we zorgvuldig met hen omgaan. Uit onderzoek is gebleken dat juist relaties voor ons een belangrijke sleutel tot geluk zijn en niet het bezit van materiële dingen.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
63
Echt luisteren Wellicht herken je het dat je iets aan het vertellen bent en dat de ander tussendoor op zijn smartphone gaat kijken en totaal niet ingaat op wat je hebt gezegd. Wat doet dat met je? We zeiden al dat volledige aandacht een geschenk is. En dat mensen die echt luisteren zeldzaam zijn, aangezien de meesten zich snel laten afleiden of liever zelf aan het woord zijn. Vaak komt dit voort uit enthousiasme en willen zij graag delen dat ze ook iets leuks hebben beleefd, of iets weten over het onderwerp waar wij over vertellen. Soms vinden ze het spannend dat er misschien een stilte gaat vallen en willen ze dit voorkomen door de stilte zelf op te vullen. Echt luisteren is een waardevolle vaardigheid, want hierdoor ontstaat verbinding. Op het moment dat we werkelijk de tijd nemen om naar het verhaal van een collega of vriend te luisteren, leren we hem beter kennen. Door al onze aandacht bij het gesprek te hebben en door oprecht vragen te stellen, nodigen we de ander uit om meer van zichzelf te laten zien, waardoor het contact zich verdiept. En hoe beter het contact, hoe beter de samenwerking.
64
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Wil jij ook het geschenk van écht luisteren kunnen geven?
Luisteren is het geheim van een goed gesprek Dit zijn een paar handige handvatten om onze luistervaardigheid te ontwikkelen: • Laat aan de ander merken dat je luistert door bijvoorbeeld te knikken of af en toe aanmoedigende luistergeluiden te maken. Hierdoor nodigen we de ander uit om verder te vertellen en het helpt onszelf om de focus bij het gesprek te houden. • Vraag door. Door gerichte vragen laten we de ander merken dat we geïnteresseerd zijn en komen we meer te weten. • Houd oogcontact. De ander ziet daardoor dat we er werkelijk met onze volledige aandacht zijn en het is een goede manier om te voorkomen dat we afgeleid raken. • Probeer het gesprek even samen te vatten, voordat je zelf gaat vertellen: ‘Dus als ik het goed begrijp…’ Hiermee laten we zien dat we goed geluisterd hebben en kunnen we bovendien structuur aan het gesprek geven. • Durf stiltes te laten vallen. Hierdoor kunnen we ontspannen luisteren. Bovendien ontwikkelen we het vertrouwen dat de stilte vanzelf weer wordt opgevuld.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
65
Begrip Naast luistervaardigheid is er nog een sleutelwoord in het contact met anderen: begrip. We hebben allemaal verschillende behoeftes en drijfveren. Hoe beter we de ander begrijpen, hoe positiever we naar hem of haar zullen kijken en hoe makkelijker ons contact zal verlopen. Merk jij dat je moeite hebt om met een baas, collega of vriend om te gaan? Ga dan in gedachten eens in de schoenen van die ander staan. Waar heeft hij behoefte aan? Waar komt zijn gedrag uit voort? Hoe zou hij jouw gedrag interpreteren? Door ons te verplaatsen in de ander, krijgen we inzicht in zijn situatie en ontstaat meestal begrip. We krijgen een ander beeld van de persoon dat vaak positiever is, waardoor de samenwerking soepeler verloopt. Een heel sterke manier om een positiever beeld van iemand te krijgen, is om ons te richten op de kwaliteiten van de ander. Als je bezig bent met het kopen van een nieuwe auto, zul je opeens overal het model zien rijden dat jij zoekt, terwijl dat je vóór die tijd niet opviel. Zo werkt het ook in samenwerking.
66
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
We zijn geneigd om te denken in patronen. Als we ons eenmaal een negatief beeld van iemand hebben gevormd, zien we vaak alleen de dingen die dat negatieve beeld bevestigen. Het is dus belangrijk om een open blik te houden voor de positieve eigenschappen van anderen.
We zijn geneigd om te denken in patronen Soms is het geen eenvoudige opgave om de kwaliteiten van een ander te zien, maar we nodigen je uit om het eens te proberen. Je zult dan merken dat het effect heeft en dat jouw kijk op de ander gunstiger wordt. Als gevolg daarvan zul je op een andere manier met de ander omgaan, waarschijnlijk vriendelijker, waardoor de ander ook weer op een positievere manier op jou zal reageren. We hebben allemaal kwaliteiten en valkuilen. Vaak zijn de personen die voor ons de grootste uitdaging zijn in de omgang, juist degenen van wie we het meeste kunnen leren. Zij geven ons de kans om ons verder te ontwikkelen!
Oordelen Een onderwerp dat ook in dit hoofdstuk thuis hoort is: oordelen. We herkennen allemaal wel de neiging om anderen, maar ook onszelf, te beoordelen. Door een
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
67
oordeel kunnen we niet meer neutraal naar de ander kijken, waardoor we ook niet meer in staat zijn om onze volledige aandacht te schenken. Onze gedachten dwalen af en we zijn meer bezig met wat we van de ander vinden, dan dat we luisteren. In de tip Vertrouw op jezelf schreven we al dat we bij persoonlijk leiderschap alleen onszelf als maatstaf hoeven te nemen. Hierdoor voorkomen we dat we onszelf vergelijken en een oordeel vellen waardoor we ons minder of beter gaan voelen dan een ander. Een voorbeeld. Peter is net aan het einde gekomen van zijn presentatie en hij ziet dat de directeur, Richard, op zijn horloge kijkt. Meteen denkt Peter dat zijn presentatie niet boeiend genoeg is en dat Richard het project totaal niet ziet zitten. De moed zinkt hem in de schoenen en hij baalt ervan dat de directeur zo openlijk zijn desinteresse laat blijken. Richard blijkt echter laaiend enthousiast over het project te zijn. Hij keek op zijn horloge om te zien hoeveel tijd er was om alle details te kunnen bespreken. Hij wil het project juist meteen van start laten gaan!
68
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
In dit geval blijkt Peter het gedrag van de directeur verkeerd te hebben geïnterpreteerd, waardoor hij een onjuist oordeel velt. Hij vond dat Richard zich onbehoorlijk gedroeg door op zijn horloge te kijken. Uiteindelijk bleek dit juist een positief signaal te zijn, want Richard wilde graag zo veel mogelijk tijd besteden aan het project van Peter. Maar wat als de directeur inderdaad zijn desinteresse had willen laten blijken door op zijn horloge te kijken? Schiet Peter er iets mee op dat hij hiervan baalt? Persoonlijk leiderschap houdt in dat we niet oordelen over een ander. In plaats daarvan zien we het gedrag van de ander alleen als een voorbeeld dat we al dan niet kunnen navolgen. Eventueel kunnen we daarnaast besluiten om actie te ondernemen door bijvoorbeeld met de ander in gesprek te gaan over zijn gedrag. In plaats van zich mee te laten slepen door de emotie dat hij baalt, kan Peter dus beter een keuze maken. Of hij neemt het gedrag van de directeur als een voorbeeld van hoe hij zich niet wil gedragen en laat het daarbij. Of hij stelt zich proactief op en gaat er bijvoorbeeld over in
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
69
gesprek met de directeur. Op deze manier laat Peter zich niet ontmoedigen, maar neemt hij zijn leven in eigen hand. Hoe zou het zijn als jij het gedrag van anderen niet beoordeelde, maar het alleen als een voorbeeld ziet dat je wel of niet kunt navolgen? Op die manier houden we de focus op onszelf en voorkomen we dat we energie verspillen aan irritatie. Onze houding is positief en constructief, en dat wordt gewaardeerd.
We kunnen het gedrag van de ander als een voorbeeld zien dat we al dan niet kunnen navolgen Als je werkelijk je volledige aandacht aan anderen schenkt, zul je merken dat je contacten beter verlopen en zich verdiepen. Aarzel dus niet om het toe te passen. Voor het geschenk dat jij geeft, ontvang je ongelofelijk veel terug!
70
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 8 Neem je verantwoordelijkheid
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
71
Probeer niet een man van succes te zijn, streef er liever naar een man van waarde te zijn - Albert Einstein Persoonlijk leiderschap houdt in dat we verantwoordelijkheid nemen voor ons gedrag. Het is belangrijk dat we zorgvuldig zijn in ons doen en laten, want hiermee hebben we invloed op de mensen waarmee we omgaan. Een goed leider zorgt niet alleen voor zichzelf, maar houdt ook rekening met de ander.
De kracht van woorden Onderdeel van ons gedrag zijn de woorden die we gebruiken, met onze woordkeuze kunnen we anderen sterk beïnvloeden. Zo is uit onderzoek gebleken dat complimenten en aanmoedigingen een positieve invloed hebben op de resultaten die we halen. Hetzelfde geldt andersom. Als iemand constant hoort dat hij iets niet kan, moet hij sterk in zijn schoenen staan om zich daardoor niet van zijn stuk te laten brengen.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
73
Het is een teken van persoonlijk leiderschap, en onze verantwoordelijkheid, om de invloed die onze woorden op anderen hebben op een positieve manier te gebruiken. We kunnen dit doen door onze woorden met aandacht te kiezen, oprechte complimenten te geven en mensen aan te moedigen om het beste uit zichzelf te halen. Als we bewust onze woorden kiezen, kunnen we niet alleen anderen een positief gevoel geven, maar ook voorkomen dat conflicten ontstaan of dat deze groter worden. Het maakt verschil of we steeds mopperen op een medewerker over zijn werk of dat we met hem bespreken of zijn functie aansluit bij zijn kwaliteiten. Het is van belang dat we respectvol zijn en daarbij is een handige richtlijn om anderen alleen op hun gedrag en niet op de persoon aan te spreken. Herken je de situatie waarin je een meningsverschil hebt en de ander er beslist van wilt overtuigen dat jij gelijk hebt? Af en toe laten we ons wellicht meeslepen in een discussie waarbij we uit het oog verliezen waar het om gaat. We zetten de goede relatie op het spel, waardoor we daarna
74
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
veel tijd en energie kwijt zijn om deze weer te repareren. Is het werkelijk zo belangrijk dat de ander het met ons eens is? Soms is een heel effectieve oplossing om eenvoudig uit te spreken dat we het erover eens zijn dat we het oneens zijn.
Practice what you preach Een waargebeurd verhaal … Albert Schweitzer had net de Nobelprijs voor de Vrede gewonnen toen hij in Chicago aankwam op het treinstation. Natuurlijk werd hij opgewacht door veel journalisten en hoge functionarissen die hem verwelkomden. Schweitzer schonk hier slechts kort aandacht aan en excuseerde zich vervolgens. Hij liep door de massa mensen heen, naar een oude vrouw die met zware koffers zeulde. Zonder aarzeling tilde hij de koffers op en hielp haar naar de trein. Een authentiek voorbeeld van ‘practice what you preach’! In elk contact dat we met een ander hebben en in alles wat we ondernemen, hebben we de mogelijkheid om onze verantwoordelijkheid te nemen en waarde toe te voegen. Vaak zit dat al in kleine dingen: een vriendelijk
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
75
woord waarmee we de ander op zijn gemak stellen, een bloemetje of een stapje extra voor een klant. We kunnen ook waarde toevoegen door te streven naar kwaliteit en door de dingen die we doen, goed te doen. Waarde toevoegen betekent daarnaast dat we onze afspraken nakomen en zaken actief oppakken. Het houdt ook in dat we naar win-winsituaties streven en naar overeenkomsten zoeken in plaats van verschillen. Dat we bijvoorbeeld mensen een hart onder de riem steken als ze het kunnen gebruiken en dat we hun zelfvertrouwen bevestigen. Dat we kritiek op anderen of ongevraagde adviezen proberen te vermijden. En dat we een voorbeeld proberen te zijn voor mensen, doordat ons gedrag inspirerend is om na te volgen.
Twee steenhouwers Aan twee steenhouwers werd gevraagd waar zij mee bezig waren. De ene antwoordde: ‘Ik bewerk stenen.’ De andere vertelde: ‘Ik bouw een kathedraal!’ Allemaal zijn wij onderdeel van een geheel: een organisatie, een gezin, een familie, een vereniging … Hoe beter we weten op welke manier ons werk bijdraagt aan het geheel, hoe meer we gemotiveerd
76
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
zijn om ons in te zetten. En hoe meer we bereid zijn om er verantwoordelijkheid voor te nemen.
In elk contact dat we met anderen hebben, kunnen we waarde toevoegen Sta jij weleens stil bij de rol die jij vervult? We nodigen je uit om eens te bedenken hoe je tegen jouw rol in jouw organisatie aan kijkt. Zie jij jezelf als iemand die alleen stenen bewerkt of ben je een kathedraal aan het bouwen? Hoe laat jij je verantwoordelijkheid voor het geheel blijken? Een organisatie kunnen we vergelijken met een ketting. Hierin is elk onderdeel belangrijk, want een ketting is zo sterk als zijn zwakste schakel. Met ons gedrag en onze inzet hebben wij invloed op het geheel, of we ons daarvan nu bewust zijn of niet. Neem dus je verantwoordelijkheid en weet dat initiatief altijd loont. Je zult resultaten halen die boven verwachting zijn en veel voor anderen kunnen betekenen. Mogelijk meer dan je zou durven dromen!
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
77
Tip 9 Geef jezelf tijd voor stilte en reflectie
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
79
Dit hoofdstuk gaat over stilte, reflectie en balans. Wat inspireert jou? Wat is voor jou een goede manier om te ontspannen? Wat geeft jou energie?
Balans De antwoorden op deze vragen zijn voor iedereen verschillend: een avondje theater, het bezoeken van seminars, een dagje uit met het gezin, mediteren, een boswandeling, een warm bad, squashen, samen zingen. Het zijn allemaal manieren om onze accu op te laden, waarmee we kunnen zorgen dat ons leven in balans blijft. Als we van binnen rustig zijn, kunnen we volledig van het moment genieten. We zijn ontspannen, zelfverzekerd en maken ons geen zorgen. Ook kunnen we door de stilte in onszelf beter de stem van onze intuïtie horen, ons innerlijk kompas dat zo belangrijk is in persoonlijk leiderschap. We leven in een tijd die veel verandering kent en die soms sneller lijkt te gaan dan we zouden willen. In het dagelijks leven vragen we veel van onszelf, zeker als we ons ook persoonlijk willen ontwikkelen. We studeren, leren nieuwe vaardigheden en doen nieuwe werkervaring op.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
81
Hoe meer inzicht we hebben in welke activiteiten energie van ons vragen en welke activiteiten ons energie geven, hoe beter we onze balans kunnen bewaren. Vaak krijgen we energie van de dingen waarvan we genieten en waarin we plezier hebben. Als we iets leuk vinden om te doen, gaat de energie stromen, waardoor we bergen kunnen verzetten en ons toch energiek blijven voelen. Als je bijvoorbeeld in je werk een uitdagende opdracht hebt gekregen, kan het veel voldoening geven om het uiterste uit jezelf te halen. Het kost energie, maar het levert ook energie op. Er kunnen ook zaken zijn die zorgen dat we onze energie voelen weglekken. Bijvoorbeeld werkzaamheden die we met tegenzin doen, storende radiomuziek op de achtergrond op het werk of collega’s die elk moment kunnen binnenlopen en meteen onze aandacht verwachten. Ga eens na of jij je energie optimaal inzet. Als dat niet het geval is, dan nodigen we je uit om actie te ondernemen. Misschien kun je overleggen over de tijdstippen waarop de radio aanstaat. En als je collega’s binnenkomen terwijl jij je op dat moment moet concentreren, vraag dan vriendelijk of ze bijvoorbeeld over een uur terug
82
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
kunnen komen. Vaak is dat geen enkel probleem, als je het maar aangeeft.
Het gaat niet om wat we bezitten, maar waar we van genieten Stilte In de tip De kracht van gedachten leggen we uit dat gedachten net wolken zijn: ze komen en ze gaan. Ze drijven gewoon voorbij en het is niet mogelijk om een lange periode geen gedachten te hebben. Wel kunnen we onszelf trainen om vaker onze gedachten even tot rust te laten komen. Heb je ooit rustig gezeten, met je rug recht, niet bewegend, gewoon alleen de schoonheid van de stilte koesterend? - Jiddu Krishnamurti Er zijn veel verschillende manieren waarop we kunnen oefenen om onze gedachten tot rust te brengen. Sommige mensen vinden het fijn om te mediteren. Voor anderen werkt schilderen of hardlopen goed. Ook kan het heerlijk ontspannend zijn om een strandwandeling te maken of te luisteren naar de vogels in het bos.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
83
Al doe je elke dag maar kort een oefening, je zult merken dat het werkt. Je kunt bijvoorbeeld ontspannende muziek opzetten en proberen een heel nummer geconcentreerd te luisteren zonder met je gedachten af te dwalen. Of je probeert voor 100% je aandacht te richten op het tandenpoetsen, zodat je dit heel bewust doet en niet ondertussen nadenkt over allerlei dingen. Welke manier je ook kiest, het zal ervoor zorgen dat je minder in gedachten bent en daardoor meer in het moment aanwezig zult zijn.
Reflectie Reflectie houdt in dat we terugkijken. Wat heb ik geleerd? Wat ging goed? Wat ga ik volgende keer anders doen? Deze vragen kunnen we onszelf bijvoorbeeld wekelijks stellen, maar mooier is het nog om hier elke dag even bij stil te staan, bijvoorbeeld voor het slapen gaan. Het is een heel waardevolle oefening om persoonlijk leiderschap te ontwikkelen en een paar minuten per dag is al voldoende. Voor een tweede effectieve oefening zijn ook maar een paar minuten per dag nodig. Hierbij gaat het om de vraag hoe jij je persoonlijk leiderschap gaat vormgeven. Je hebt heel veel tips gelezen en deze werken alleen als
84
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
je ze ook daadwerkelijk in de praktijk toepast. Wij nodigen je daarom uit om gedurende een maand jezelf elke ochtend de vraag te stellen: Waar ga ik me vandaag concreet op richten?
De uitknop Graag willen we nog iets kwijt over alle elektronica in ons leven. Waar het ooit de bedoeling was dat het ons leven zou verlichten, is het voor velen een bron van onrust geworden. Velen van ons worden erdoor beheerst. Ga eens voor jezelf na hoeveel tijd je per dag of per week achter de tv of pc zit? Of hoeveel uur per dag je met je mobiele telefoon ‘bezig bent’? Er is een treffende uitspraak die luidt: ‘Het mooiste knopje van de tv of pc is de uitknop.’ Dus simpelweg het apparaat – waar het op dat moment om gaat – uitzetten! Dan komt er tijd vrij … en creëren we meer rust en ruimte in ons leven. Wellicht klinkt dit spannend of onmogelijk voor je. Ons antwoord is: doe het gewoon, want a: je kunt het en b: je wordt er waarschijnlijk relaxter en vrolijker van. Je geeft jezelf een kado.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
85
Tenslotte Soms lijkt het misschien alsof we tijd verliezen door momenten van stilte en reflectie in te plannen. Het tegendeel is waar. Door even afstand te nemen, krijgen we meer overzicht over situaties. Daarnaast zorgen deze momenten voor ontspanning, waardoor we kunnen opladen. De toekomst is aan de mensen die bewust tijd vrij plannen waarin ze hun koers kunnen uitzetten en kunnen bijtanken, om vervolgens weer vol energie op pad te gaan. Om zo het beste uit zichzelf te halen!
86
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
Tip 10 Vergeet nooit te lachen!
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
87
Vergeet nooit te lachen! Deze tip hoort niet alleen thuis in dit boek over persoonlijk leiderschap, maar eigenlijk in elk boek dat over persoonlijke ontwikkeling gaat. Want of we nu meer willen leren over communicatie of over time management of het ontwikkelen van ons talent: humor is onmisbaar. Persoonlijk leiderschap betekent dat we kunnen lachen om de fouten die we maken en dat we genieten van het leerproces. We nemen het leven serieus en tegelijkertijd weten we het te relativeren. Hierdoor komt er speelsheid in ons leven, en luchtigheid. Er ontstaat creativiteit, waardoor we tot nog betere resultaten komen.
Een lach is een sleutel die op ieders hart past Humor Als we humor gebruiken, wordt het ook makkelijker om met uitdagingen om te gaan. We zijn minder snel uit het veld geslagen en durven meer open te staan voor verandering. Onze innerlijke kracht groeit. Humor relativeert, verbindt en verfrist. Lachen werkt aanstekelijk en het is gezond. En nog mooier: het raakt ons hart.
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
89
Een oprechte glimlach verbindt, want het is de taal van het hart, een taal die iedereen van nature verstaat. We creëren er een ontspannen en vriendelijke sfeer mee. Door humor ontstaat plezier en wie geniet daar nou niet van? Het is heerlijk om zorgeloos blij te zijn en samen te lachen! Wanneer je in de stad loopt, probeer dan eens naar iedereen die je tegenkomt te glimlachen (uiteraard wel op een zo natuurlijk mogelijke manier). Je zult zien dat bijna alle mensen vriendelijk teruglachen en dat je veel meer contact hebt dan anders. Als we onze mondhoeken optrekken, voelen we ons meteen al prettiger; op dat moment kunnen we ook niet aan negatieve dingen denken. Probeer het maar eens een minuut. Door dus te glimlachen naar iedereen, krijgen we zelf een fijn gevoel én we fleuren de dag van anderen op. Moeder Teresa wist dit mooi te verwoorden: ‘Laten we elkaar ontmoeten met een glimlach, want een glimlach is het begin van liefde.’ Humor kan ook relativerend werken. Door een grapje zijn al heel wat gespannen situaties opgelost. Samen
90
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
lachen haalde dan net even de druk van de ketel, waardoor de lucht meteen opklaarde. En vergeet ook vooral niet om om jezelf te lachen. Het is heel stimulerend om jezelf niet al te serieus te nemen! Als we lachen, maken onze hersenen endorfine aan en dat werkt ontspannend en pijnstillend. Lachen is dus stressverlagend en gezond. Er zijn zelfs onderzoekers die beweren dat je langer leeft als je vaak lacht en een optimistische kijk op het leven hebt. Goede redenen om ervoor te zorgen dat je veel plezier hebt in je leven!
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
91
To be yourself in a world that is constantly trying to make you something else, is the greatest accomplishment - Ralph Waldo Emerson -
ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
93
Heb je inspiratie opgedaan en wil je de tips graag toepassen? Wil je jezelf verder ontwikkelen? Dan ben je bij ICM aan het juiste adres. ICM organiseert al meer dan 10 jaar praktijkgerichte opleidingen en trainingen. Door de interactie, persoonlijke aandacht, rollenspellen, feedback en actieplannen ga je de nieuwe kennis en vaardigheden daadwerkelijk in praktijk brengen. En zul je persoonlijke groei ervaren, zowel zakelijk als privé. ICM biedt topkwaliteit opleidingen en trainingen op de volgende gebieden: - Management - Marketing - Projectmanagement - Personeelsmanagement - Psychologie - PRINCE2 - Persoonlijke Effectiviteit - Communicatie - Leiderschap - Sales - Financieel Management - Trainen & Coachen als beroep - In Company Zie ook: www.icm.nl ICM Opleidingen & trainingen
©
www.icm.nl
95
De 10 tips voor
In dit boek geven wij je graag 10 tips om jouw persoonlijk leiderschap te ontwikkelen, zowel zakelijk als privé: • • • • • • • • • •
Ontwikkel je innerlijke kracht Sta open voor verandering Vertrouw op jezelf Maak bewust keuzes De kracht van gedachten Focus op wat belangrijk is Schenk de ander je volledige aandacht Neem je verantwoordelijkheid Geef jezelf tijd voor stilte en reflectie Vergeet nooit te lachen!
€ 12,50
www.icm.nl
De 10 tips voor Persoonlijk Leiderschap
Persoonlijk leiderschap is: leiding nemen over je eigen leven. Het betekent dat je jouw authentieke weg volgt.
Persoonlijk Leiderschap
Volg je eigen weg