Portfolio persoonlijk leiderschap
Lisa Meijer KP Communicatiemanagement 31-04-2014
1
Inhoudsopgave 1 2 3 4 5 6 7 8
Bijlage
Inleiding ‘Seek first to understand, then to be understood’ Debriefing Tijdlijn acht leiders Leiderschapsstijlen en hun meerwaarde Gebruikte technieken van de leiders Betoog impact van macht Speech ‘mijn visie op leiderschap in tijden van verandering en vernieuwing Literatuurlijst
3 4 5 6 9 12 13 14 16
2
1
Inleiding
Voor de laatste module van mijn tweede schooljaar heb ik het keuzeprogramma Communicatiemanagement gekozen. De eerste periode stond in het teken van persoonlijk leiderschap en hierbij is ons veel verteld over onder andere leiderschapsstijlen en de impact van macht. Voor dit keuzevak heb ik dit portfolio opgesteld met hierin alle collegeopdrachten. Hierin staan de opdrachten over de achtwereldleiders die ik heb gekozen, namelijk: Lincoln, Gandhi, Hitler, Mandela, Martin Luther King, Steve Jobs, Obama en Mark Zuckerberg. Ik heb gekozen voor een aantal klassieke leiders maar ook twee iets bijzondere leiders, namelijk Steve Jobs en Mark Zuckerberg. Naast de reden waarom zij in mijn ogen leiders zijn, beschrijf ik ook hun leiderschapsstijlen en hun technieken. Hierna leest u nog mijn betoog over macht en tenslotte mijn speech en de bijbehorende onderbouwing.
3
2
Eigenschap goed Leiderschap van Stephen Covey: “Seek first to understand, then to be understood”
Ik heb gekozen voor de vijfde eigenschap van effectief leiderschap van Stephen Covey, namelijk de eigenschap om eerst te begrijpen voor je begrepen wordt. Deze eigenschap vond ik gelijk interessant en de uitleg spreekt mij ook aan. In het onderwijs leren we namelijk al jong om te lezen en te schrijven. Daarnaast leer je om te spreken en te presenteren, maar hoeveel tijd wordt er besteed aan het leren luisteren? In mijn onderwijs in ieder geval niet veel. Natuurlijk mocht je niet continu door de docenten of andere klasgenoten heen praten, maar dat is een vorm van negatieve motivatie. Je houdt je namelijk stil omdat je bang bent dat je anders de klas uit gestuurd wordt of klasgenoten je niet meer aardig vindt. En dat je stil bent, betekent alsnog niet dat je ook echt naar de ander luistert. Luisteren is natuurlijk het begin voor begrip: zodra je echt naar de ander luistert, zal je diegene ook begrijpen. Als je het niet kan opbrengen om te luisteren naar wat de ander te vertellen heeft, zal je hem nooit begrijpen. Luisteren is de kern om iemand te begrijpen, om informatie op te slaan en om iemand van goed advies te voorzien (123management, 2010). De meeste mensen streven er vooral naar om begrepen te worden, je wilt je punt overbrengen naar anderen. Maar terwijl je hier mee bezig bent, is het mogelijk dat je de andere persoon compleet negeert en doet alsof je luistert terwijl dit niet het geval is. Je hoort bijvoorbeeld alleen bepaalde delen van het gesprek of je focust je niet op de werkelijke betekenis die het gesprek bevat. Waarom doen wij dit? Volgens Stephen Covey is dit omdat mensen luisteren met te intentie om te reageren en niet om te begrijpen. Terwijl je praat, filter je alles wat je hoort door je levenservaringen, dus jouw referentiekader. Je probeert datgeen wat de ander zegt te verbinden met jouw eigen ervaringen en daardoor heb je al begrepen wat de ander persoon bedoelt voor hij uitgesproken is. Voorbeelden hiervan zie ook ik wel in mijn dagelijkse leven terug. Als ik in gesprek ben met iemand, heb ik vaak de neiging om te beginnen over mijn eigen ervaringen met dat gespreksonderwerp. Als een vriendin het heeft over een erge ruzie die ze gehad heeft met haar broertje, probeer ik haar advies te geven vanuit mijn eigen perceptie. Hoe zou ik daar mee omgaan of hoe ging ik er mee om toen ik ruzie had met mijn broertje? Terwijl die vriendin een heel ander persoon is en de situatie waarschijnlijk anders afhandelt dan ik zou doen. Zinnen die veel mensen dus bekend voorkomen zijn: ‘Oh, ik weet precies hoe je je voelt! Ik voelde me precies zo’ en ‘Hetzelfde overkwam mij! Zal ik vertellen wat ik toen deed?’ (Stephen Covey, z.d.) Het is volgens Stephen Covey beter om het gevoel en de kern van het probleem te ontleden door het andere persoon af en toe te herhalen.. Dit geeft hem ademruimte waardoor hij bereid is meer te vertellen over waar het probleem echt ligt (expand, 2012). En doordat je het probleem zo hebt verhelderd, is het ook makkelijker om jezelf duidelijker te maken. Het probleem van begrijpen is nu opgelost en hierdoor is het begrepen worden veel makkelijker. Het gaat in het leiderschap dus om wederzijds begrip en dat kan pas als we echt luisteren. Een mens heeft niet voor niets twee oren en één mond: daarmee kunnen we twee keer zoveel luisteren als spreken! 4
3
Debriefing
Lisa Meijer (NHL student) Rengerslaan 10 8917 DD Leeuwarden 058 251 2345 Achmea Lange Marktstraat 26 8911 AD Leeuwarden 058 297 9797 Leeuwarden, 29 oktober 2013 Betreft: Debriefing Persoonlijk Leiderschap Pitch voor Achmea Aanleiding voor de opdracht Over een aantal maanden is er een lezing over leiderschap in tijden van verandering en vernieuwing bij Achmea en daar zijn drie sprekers van de minor Persoonlijk Leiderschap welkom om hun pitch te geven over leiderschap. Achtergrondinformatie over de opdracht In tijden van verandering ontstaat er vaak veel onzekerheid bij de medewerkers en het is aan de leiddinggevende om hier op een goede manier mee om te gaan. De medewerkers moeten geloven dat het goedkomt en hiervoor heb je een goede leidinggevende nodig. Natuurlijk weet niet iedere leidinggevende hoe hij in deze tijden zijn medewerkers blijft motiveren en daarom zijn deze workshops erg handig. Hierop worden veel tips gegeven maar ook oefeningen gedaan. Hiernaast zijn er dus ook gastsprekers welkom die vertellen over hun visie op persoonlijk leiderschap in tijden van verandering en vernieuwing. Wie is de opdrachtgever Henk Bot van Achmea. Vraag van de opdrachtgever Een filmpje opnemen waarin je overbrengt waarom je graag projectleider wil worden of waarin je vertelt over het persoonlijk leiderschap. Dit filmpje moet niet te lang duren en hooguit drie minuten zijn. Doel van de opdrachtgever met de opdracht Het doel is om een winnaar uit te kiezen en drie sprekers voor het event.
5
4
Tijdlijn acht invloedrijke leiders
De acht leiders die ik heb gekozen zijn Abraham Lincoln, Gandhi, Hitler, Nelson Mandela, Martin Luther King, Steve Jobs, Obama en Marck Zuckerberg. Deze leiders hebben allemaal op een bepaald gebied iets groots bereikt in de wereld en worden (nog) geprezen om hun leiderschap. Ook zijn het mensen waar veel boeken over geschreven zijn en films over gemaakt zijn, aangezien deze mensen erg inspirerend zijn.
Abraham Lincoln (1809-1865) “Those who deny freedom for others do not deserve it for themselves” Lincoln is volgens velen de grootste Amerikaanse leider en een van de beste wereldleiders. Hij was als 16e president van de Verenigde Staten bijzonder en zijn gedachten, overtuigingen en acties hebben veel veranderd in de richting van de geschiedenis van vooral Amerika. Hij wordt geprezen om zijn leiderschap tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog (1861-1865) en vooral de afschaffing van de slavernij (ISgeschiedenis, 2011). Hij stond bekend om zijn rakende speeches, overtuigingen, uithoudingsvermogen en nederigheid (listcrux, 2014).
Mohandas Karamchand Gandhi (1869 – 1948) “Be the change you want to see in the world” Geen man heeft ooit zo’n effect gehad op de menselijke gedachten, idealen en gedrag als de Indiase president Gandhi. Hij was een erg beïnvloedende leider van het gevecht voor de vrijheid van India. Zijn campagnes tegen de Briste Kolonische regel leidde uiteindelijk tot de onafhankelijkheid van India in 1947. Gandhi werd bekend vanwege zijn overtuigingen en zijn filosofie en grondbeginsel satyagraha die verband houdt met geweldloze protesten. Zijn methodes inspireerden veel leiders van nu waaronder Nelson Mandela en Martin Luther King jr. (listcrux, 2014).
6
Adolf Hitler (1889-1945) “If you win you need not to explain, but if you lose you should not be there to explain” Adolf Hitler is een bekende maar vooral beruchte leider uit de geschiedenis. Ondanks zijn reputatie als een gehate man die veel doden op zijn naam heeft staan, was hij een goede leider. Hitler was een dictator die veel volgelingen had, zelfs vandaag de dag zijn nog mensen aanhangers van het nationaal socialisme. Als leider van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij (NSDAP) begon hij de Tweede Wereldoorlog en de holocaust. Hitler draagt de verantwoordelijkheid voor de dood van miljoenen mensen, waaronder zes miljoen Joden (weebly, z.d.).
Nelson Rolihlahla Mandela (1918-2013) “It always seems impossible until it’s done” Nelson Mandela is het rolmodel geworden van vergeven, geduld, uithoudingsvermogen en inspiratie voor miljoenen mensen over de hele wereld. Hij was een nederig leider die geloofde in één zijn met zijn volgers. Hij vocht tegen het racisme op een vredelievende en geweldloze manier (gebaseerd op de eerdergenoemde filosofie satyagraha van Gandhi). Hij heeft 27 jaar vast gezeten voor zijn activisme, echter groeide tijdens deze tijd zijn reputatie als leider alleen maar meer. Hij werd het symbool van de anti-apartheid strijd van de zwarten in Zuid-Afrika. Na zijn vrijlating uit de gevangenis in 1990 werd hij de eerste zwarte president van Zuid-Afrika en leidde hij het land tot een toekomst van eenheid en vrede (listcrux, 2014).
Martin Luther King Jr.
(1929-1968)
“Faith is taking the first step, even if you don’t see the whole staircase” Martin Luther King Jr. wordt beschouwd als de grootste AfrikaansAmerikaanse leider van alle tijden en was ook een van de grootste leiders van de 20e eeuw. Hij vocht voor burgerrechten voor de zwarte Amerikanen op een geweldloze manier. Ook hij was hierin geïnspireerd door Gandhi. King zal altijd worden herinnerd voor zijn ‘I have a dream’ speech die veel generaties van leiders na hem blijft inspireren (listcrux, 2014). Tijdens deze speech vertelde hij dat hij hoopte dat mensen ooit op hun gedrag beoordeeld worden, in plaats van op hun huidskleur.
7
Steven Paul Jobs (1955-2011) “If today was the last day of my life, would I want to do what I am about to do today?” Steve Jobs was de medeoprichter en topman van Apple en nog steeds een grote inspiratie voor veel mensen. Hij stond bekend om zijn goede en pakkende speeches voor het merk Apple. Bij de introductie van een nieuw product liep hij het podium af om vervolgens terug te komen en de welbekende woorden ‘One more thing...’uit te spreken. In totaal gebruikte hij deze woorden bij 31 productintroducties, van de iMacs in kleuren tot de iTunes match (everystevejobsvideo, 2014). Dat Steve Jobs een groot leider was, blijkt ook wel uit de productintroducties van Apple na zijn dood. In plaats van het ‘wow’-effect hadden deze producten meer een ‘aha’-effect. (NRC, 2012).
Barack Hussein Obama II (1961) “We did not come to fear the future. We came here to shape it.” Obama is de 44e en huidige president van Amerika en staat bekend als een goede leider. Dit is omdat hij goed luistert naar mensen hun knelpunten, goed kan communiceren en flexibel te werk gaat. Hiernaast is hij een kalm en bedreven manager en overtuigende, uitstekend goede spreker (ask.com, 2014). Obama is een begaafd spreker en wordt vaak ‘the black Kennedy’ genoemd vanwege zijn charismatische optredens (publicspeaking, z.d.).
Mark Elliot Zuckerberg (1984) “The biggest risk is not taking any risk.” De naam Mark Zuckerberg is misschien niet bij iedereen bekend, maar zijn sociaalnetwerksite Facebook natuurlijk wel. Deze site was eerst alleen voor Harvard studenten maar liep al snel uit tot een van de grootste sociaalnetwerksites van de wereld. Een erg goede spreker is hij niet, maar zijn site heeft wel enorm veel invloed gehad op de digitale wereld van nu. Facebook heeft toegang tot niet alleen geslacht en leeftijd maar ook interesses en zelfs gebruikers hun liefdesleven (ManagementTeam, 2010).
8
5
Leiderschapsstijlen van de acht invloedrijke leiders
Voor deze opdracht ga ik dieper in op de leiderschapsstijlen van de acht leiders die ik in de vorige opdracht beschreven heb. Hierboven is nogmaals de tijdlijn geplaatst zodat duidelijk is in welke tijd de leiders ook alweer leefden.
Abraham Lincoln De eerste leiderschapsstijl die ik ga beschrijven is die van Abraham Lincoln. Lincoln was een inspirerende leider en gaf veel om het volk. Hij streed tegen de slavernij en was overtuigd van zijn wensen. Tijdens zijn beleid stonden de mensen, en dan vooral de slaven, voorop. Hierdoor koppel ik aan Lincoln de affiliatieve leiderschapsstijl. Door zijn strijd tegen de slavernij schepte hij een saamhorigheid gevoel onder de bevolking die ook voor de afschaffing was. Ook onder de slaven heeft het een enorm saamhorigheid gevoel geschept omdat er eindelijk eens iemand voor hun rechten op kwam. Ook past bij Lincoln de gezaghebbende leiderschapsstijl goed omdat hij een duidelijke visie had (de afschaffing van de slavernij) en hier ook voor ging. De combinatie van deze twee leiderschapsstijlen zorgde er voor dat Lincoln een gewaardeerd leider was en uiteindelijk zijn grootste doel bereikte: de slavernij werd in 1865 afgeschaft.
Mohandas Gandhi De tweede grote leider is Gandhi. De man die voor veel leiders nog steeds een grote inspiratie is vanwege zijn overtuigingen en geweldloze beleid. Zijn doel was een onafhankelijk India en dit heeft hij bereikt in 1947. Gandhi’s leiding geven ging op een vredige manier en hierbij stelde ook hij de mensen voorop. India moest onafhankelijk worden en door zo’n visie had hij veel mensen achter zich. Hij was goed in het mobiliseren van het volk en kreeg veel mensen die hem volgen in de strijd naar onafhankelijkheid. Het volk stond op de eerste plek en onder de Indiase burgers ontstond een groot saamhorigheidsgevoel. Zowel de affiliatieve als de gezaghebbende leiderschapsstijl zijn dus te koppelen aan Gandhi’s leiderschap. Doordat hij deze leiderschapsstijlen goed combineerde, bereikte hij zijn doel en is hij nu nog steeds een groot voorbeeld.
Adolf Hitler Deze leider is de enige gewelddadige leider van de acht, namelijk Hitler. Zijn manier van leiding geven was bijzonder en heftig, maar is totaal niet moeilijk te koppelen aan een leiderschapsstijl. De dictator kende namelijk een dwingend leiderschap en alles moest precies gaan zoals hij dat voor ogen zag. Hierin is ook het toonaangevende 9
leiderschap te herkennen. Hitler wist precies wat hij wilde bereiken en dit was niet niks. Hij zorgde voor een uitroeiing van de ‘Untermenschen’ waaronder joden en gehandicapten (de Holocaust). Iedereen die hem hierin tegensprak, had zijn laatste woorden uitgesproken. Toch had Adolf Hitler ook een duidelijke visie en hierdoor is de gezaghebbende leiderschapsstijl ook te koppelen aan deze nare man. Het is duidelijk dat hij enorm veel gezag had en zonder zijn macht had hij nooit de verantwoordelijkheid voor miljoenen doden gedragen.
Nelson Mandela De vierde leider is het rolmodel van vergeven, geduld en uithoudingsvermogen: Nelson Mandela. Deze man was een nederig leider die geloofde in het een zijn met zijn volgers. Hierbij stelde hij dus ten alle tijden het volk voorop en dit is het kenmerk van een affiliatief leiderschap. Mandela vocht tegen het racisme en toen hij uiteindelijk hiervoor in de gevangenis belandde, groeiden zijn volgers alleen maar meer. Door zijn duidelijke visie had hij veel volgers en hierdoor is ook de gezaghebbende leiderschapsstijl te herkennen. Hij was enthousiast, want zelfs na zijn vrijlating uit de gevangenis bleef hij streven naar zijn doel. Hij werd de eerste president van Zuid-Afrika en leidde het land tot een toekomst van eenheid en vrede.
Martin Luther King Jr. Martin Luther King was ook een leider die vocht op een geweldloze manier. Hij vocht voor de burgerrechten voor de zwarte Amerikanen en zal altijd worden herinnerd voor zijn ‘I have a dream’ speech. King had een duidelijke visie tijdens zijn leiderschap en hierdoor past de gezaghebbende leiderschapsstijl het beste bij deze man. Hij streefde naar een wereld waarin mensen niet op hun huidskleur beoordeeld worden, maar op hun gedrag. Zijn droom inspireerde veel mensen en ook zijn enthousiasme zorgde voor veel volgers. Hij mobiliseerde mensen om achter hem te staan in zijn visie.
Steve Jobs Dan nu een heel ander soort leider, namelijk de topman van Apple: Steve Jobs. Zijn manier van leiding geven was bijzonder en consequent. De leiderschapsstijl die het meest bij hem te herkennen is, is de democratische leiderschapsstijl. Hij luistert naar de inbreng van medewerkers, maar natuurlijk vooral naar die van het volk. Wat wil de consument? Waar is behoefte aan? Hij deed veel inspiratie op uit meningen van de consument en nam dit mee in het ontwikkelen van nieuwe producten. Naast het democratisch leiderschap is ook de gezaghebbende leiderschapsstijl te herkennen in zijn werk. Steve Jobs is een visionair en hij had altijd een duidelijke visie voor ogen. Hij moest zijn medewerkers inspireren om samen met hem dat doel te bereiken en vaak slaagde Jobs hierin.
10
Barack Obama De zevende leider is de huidige president van Amerika Barack Obama. Ook hij is een bijzonder leider en staat er om bekend dat hij goed luistert naar mensen hun knelpunten. Hij luistert naar zijn medewerkers en dit is een kenmerk van een democratische leiderschapsstijl. Deze stijl is ook het meest logisch, aangezien Amerika een democratie is. Obama kan goed communiceren en gaat flexibel te werk, op deze manier creëert hij steun en vertrouwen bij zijn medewerkers en het volk. Ook de affiliatieve leiderschapsstijl is te herkennen in Obama zijn werk. Obama is een goede communicator samen met het flexibel te werk gaan, zijn dat twee belangrijke eigenschappen van deze leiderschapsstijl.
Mark Zuckerberg De laatste leider is de jonge ‘nerd’ Mark Zuckerberg. Hij is de medeoprichter van Facebook en inmiddels multimiljardair. Hem kenmerkt een democratische leiderschapsstijl aangezien hij inspeelt op de behoeften van de consument. Facebook heeft veel gevolgen voor de huidige maatschappij en heeft veel veranderd in de wereld. Naast de democratische leiderschapsstijl is de toonaangevende leiderschapsstijl misschien nog wel kenmerkender voor deze man. Als eigenaar van Facebook moet je natuurlijk altijd aan vele verwachtingen voldoen. Ook moet alles in de technologische wereld beter, sneller en effectiever. Het draait allemaal om winst en dat is dan ook de reden dat hij niet alleen Instagram opkocht maar dit jaar ook What’s app. Toch is het effect van de leiderschapsstijl in dit geval niet negatief, hij heeft nou eenmaal geen keuze in de moderne wereld.
11
6
Technieken wereldleiders
Alle leiders maken gebruik van verschillende technieken tijdens hun speeches. Als eerste maakte Abraham Lincoln in zijn speeches vooral gebruik van identificatie met de toeschouwers. In 1863 gaf hij een speech waarin hij de Amerikaanse Burgeroorlog omschreef. Een quote uit die speech luidt ‘Maar in ruimere zin kunnen wij deze grond niet toewijden, wij haar niet zegenen, wij haar niet heiligen’. Hij gebruikt hierin meerdere keren het woord wij waardoor hij zichzelf heel sterk identificeert met alle toeschouwers. Deze speech werd dus ook gezien als een perfecte omschrijving van de Burgeroorlog en de ellende die deze bracht (Abraham Lincoln online, z.d.). Ook Gandhi identificeerde zichzelf vaak met zijn toeschouwers. Hij was op h et begin geen goede spreker en vond het vaak eng, maar werd hier steeds beter in. Zijn doel was een vereniging tussen de hindoes en moslims in India. In zijn speeches probeerde hij vaak het volk te motiveren om niet te snel achter een leider aan te lopen en raadde hen aan om koppig te blijven. Verder maakte hij niet gebruik van standaard technieken en deed hij alles vanuit zijn eigen visie op een originele manier (PublicSpeaking, 2012). Ondanks dat Hitler een akelige man was, was hij een goede spreker. Hij sprak met zowel rede als hart en had de kracht om ja of nee te zeggen zonder zijn woorden af te zwakken. Bekend is dat Hitler zijn toespraken rustig begon en identificeert zichzelf regelmatig met het volk. Hij beschrijft een probleem en komt vervolgens met oplossingen. Tijdens zijn toespraken wordt hij steeds meer opgewonden en ook de muziek op de achtergrond versterkt de climax. Ook herhaalde hij zijn boodschappen vaak in zijn lange speeches (geschiedenis24, 2010). Ook Nelson Mandela identificeerde zichzelf vaak met zijn publiek. Hij geloofde in de eenheid met zijn volk en wilde dat iedereen vrij was. Ook praatte hij vaak over het geloof en God en over dat iedereen een kind van hem is en daarom geweldig is. Hij gebruikte vaak het woord ‘wij’ in zijn speeches om zo zijn gevoel van verbondenheid nog meer over te laten komen (de lachende Boeddha, z.d.). Een van de grootste retorische technieken die Martin Luther King gebruikte was natuurlijk herhaling. Vooral tijdens zijn ‘I have a dream’ speech herhaalde hij deze uitspraak heel vaak. Ook was hij een poëtische spreker en maakte hij regelmatig gebruik van alliteraties. Hiernaast was hij ook een talent in metaforen zoals hij armoede vergelijk met een eenzaam eiland in een grote zee van materialisme (debatrix, 2013). Steve Jobs was een enorm goede spreker die altijd zijn visie duidelijk naar voren bracht in zijn presentaties. Hij was altijd heel gedreven en gepassioneerd om zijn visie over te brengen. Hij identificeerde zich ook vaak met zijn publiek door bijvoorbeeld zijn jas uit te doen zodat hij het niet zo warm heeft op het podium en dit ook te vermelden. Ook zijn kledingstijl is heel normaal en herkenbaar voor iedereen. Hij droeg vaak een simpele coltrui en een spijkerbroek (intermediair, 2011). Ook Barack Obama is een zeer begaafd spreker en dat is omdat hij heel rustig spreekt. Hij herhaalt ook vaak zijn visie zoals de bekende uitspraak ‘yes we can!’ waarbij hij zich ook weer identificeert met het volk. Hiernaast is er ook kritiek op Obama zijn manier van speechen. Een onderzoek vertelde dat hij hypnosetechnieken gebruikt omdat hij zo rustig spreekt tijdens zijn speeches (wacholland, z.d.) Tenslotte is Mark Zuckberg een heel ander soort leider dan de voorheen vermeldde leiders. Hij is jong en vooral bezig met het promoten van zijn website Facebook. Hij benadrukt wat belangrijk is voor de technologie van tegenwoordig. Ook de sociale norm dat mensen steeds meer willen delen is iets waar hij over praat in zijn toespraken (Management Team, 2010).
12
7
‘Machtsuitoefening leidt tot genoegen. Het vervult een autonome menselijke behoefte.’
De bovenstaande stelling is in mijn ogen waar. Ik denk dat macht een groot goeds is dat heel veel voor mensen kan betekenen. Het verandert je enorm, zowel van binnen als van buiten. Van binnen voel je je machtig en misschien zelfs beter dan anderen. Van buiten straal je die macht uit, mensen kijken tegen je op omdat je machtig bent. Vaak zie je het ook aan de manier waarop iemand loopt en zich kleedt. De meeste machtige leiders stralen het enorm uit en je hebt dan ook snel door wie er machtig is en wie niet. Ook geeft macht je het gevoel dat je wat waard bent, wat betekent voor anderen. Je hoeft hier ook niet altijd misbruik van te maken, in sommige gevallen is het juist goed. Je hebt leiders die hun macht op een positieve manier benutten om mensen te motiveren en te inspireren. Toch blijven zij aardig tegenover hun volgelingen/medewerkers en gaan ze niet naast hun schoenen lopen. Dit zijn de soort leiders die deze wereld nodig heeft. Vooral in grote bedrijven is er behoefte aan charismatische leiders die hun macht positief gebruiken. Zij weten dat ze die macht verdienen en weten ook dat ze het zo weer kwijt kunnen raken als ze het misbruiken. Ikzelf denk wel dat het tegenwoordig geen zin meer heeft om je macht op een negatieve manier te gebruiken. De mensen van nu worden steeds individualistischer en komen gemakkelijker voor zichzelf en hun belangen op. Mensen die op een negatieve manier hun macht benutten creëren zo weerstand bij hun medewerkers. Zij zullen al snel in opstand gaan en zich niets aantrekken van de machtsmisbruik. Dat het een autonome behoefte is valt ook niet te ontkennen. Kijk maar naar de behoefte piramide van Maslow. De vierde trede heet ‘behoefte aan aanzien en waardering’ en dit is wat je hebt als machtig leider. Toch denk ik niet dat elk individu behoefte heeft aan macht. Aangezien een hogere behoefte pas bereikt kan worden als de lagere behoeftes vervuld zijn, is lang niet ieder mens geneigd om naar macht te streven. Veel mensen blijven toch hangen in de onderste drie treden en de behoefte aan aanzien of zelfactualisatie is er voor hen niet echt. Maar een enkeling zal dus echt de behoefte hebben aan macht en dat aanzien. En aan hen is het dan de taak om die macht op een goede manier te gebruiken zonder weerstand te creëren bij hun medewerkers.
13
8
Speech
De hoofdopdracht van deze periode was het opnemen van een speech voor of de culturele hoofdstad of voor Achmea. Ik koos voor het tweede en nam een speech op over mijn visie op leiderschap in tijden van verandering en vernieuwing. Ik heb geprobeerd om in mijn speech meerde retorica technieken toe te passen. De allerbelangrijkste die ik gebruikt heb is de kracht van herhaling. Het belangrijkste kapstokje van mijn speech was ‘geloven’ en vanuit die visie ben ik gaan schrijven. Naast de herhaling heb ik ook gebruikt gemaakt van een alliteratie in de woorden ‘vrolijke vlinders’. Ook heb ik veel gebruik gemaakt van metaforen, omdat dat het andere kapstokje van mijn speech was. De rups stond voor hoe ik vroeger was en de vlinder staat voor wie ik nu aan het worden ben. Tegelijkertijd is dit volgens mij ook een analogie geweest, aangezien ik het opgroeien van een mens vergelijk met het ontpoppen van een rups tot een vlinder. Ook is er in mijn speech sprake van identificatie met de leiders die ik aanspreken, onder andere in de zinnen waarin ik zeg dat je als leider in jezelf moet geloven en dat je je eigen kleuren moet leren kennen. Het woord kleuren staat hierbij ook weer voor kwaliteiten die je hebt en eigenschappen die jou karakteriseren. Verder verwijs ik ook nog terug naar het verleden en link ik dat met het heden. Ten slotte heb ik nog geprobeerd om een aantal keer het woord ‘niet’ in mijn speech te verwerken omdat dat meer effect heeft, maar ik vond dat voor deze speech toch niet zo gepast. Daarom heb ik deze techniek alleen toegepast in de vraag ‘waarom niet?’. De opbouw van mijn speech is vrij logisch, ik leid het eerst in en kom al vrij snel met mijn punt: dat je moet geloven. Vervolgens heb ik geprobeerd het wat persoonlijker te maken en dat vervolgens weer te linken aan leiderschap. Ten slotte haal ik mijn kernboodschap nog een keer om extra duidelijk te maken dat het daar werkelijk om gaat. Tekst: “Hallo allemaal! Mijn naam is Lisa en ik ga jullie vandaag wat vertellen over mijn visie op leiderschap in tijden van verandering en vernieuwing. Zodra een bedrijf door een verandering gaat, ontstaat er verwarring bij de medewerkers. Waar gaan we naar toe? En hoe? Het is voor een leider lastig om iedereen het vertrouwen te geven dat het goed komt. De medewerkers zijn onzeker en weten niet wat er gaat gebeuren. Maar jij als leider weet waar je naar toe wilt, en dit moet je over brengen. Maar dit is lastig. In mijn ogen gaat leiderschap over geloven in jezelf. Want pas als je in jezelf gelooft, kun je ervoor zorgen dat anderen ook in jou gaan geloven. Maar dat kun je niet zomaar. Hiervoor moet je eerst levenservaring op doen en jezelf beter leren kennen. Dit geldt zeker ook voor mij, want… vroeger was ik als ware een ineengedoken rups tussen allemaal fladderende, kleurrijke vlinders. Ik was ontzettend verlegen en kwam niet voor mezelf op. Ik wist niet zo goed wat ik wilde en waar ik goed in was. Maar op een gegeven moment kwam de dag waarop ik dacht: waarom niet? Waarom kan ik niet zijn zoals die vrolijke vlinders om mij heen? Die gewoon zeggen wat ze denken en voor zichzelf opkomen? Heel anders dan ik toen was. Ik was niet mezelf maar dat wilde ik wel. Als je je daar bewust van wordt, begin je veranderen en langzaamaan spreid je je vleugels uit. Ook ik begon te geloven in mezelf en leerde mijn sterktes kennen. Steeds vaker kwam ik voor mezelf op en durfde ik ook eens ‘nee’ te zeggen in plaats van altijd maar dat verlegen geknik. En wat heeft dit met leiding geven te maken? Zie ik jullie denken. Nou heel simpel, geen leider is een geboren leider. Ook mensen zoals Gandhi en Mandela en Obama 14
waren ooit een rups zoals ik. Maar door de jaren heen leer je jezelf kennen. Je kwaliteiten en je wensen. En er komen steeds meer kleuren op je vleugels. Zoals de rode kleur van passie en liefde en de groene kleur van hoop en de toekomst. Uiteindelijk wordt die kleine rups een mooie, kleurrijke vlinder die weet wat ze wil en waar ze voor staat. Hierdoor neem je anderen mee in die vlucht van verandering. In plaats van mensen hun zwaktes te benadrukken, ontdek je samen met hen hun talenten en laat je ze hier in groeien. Dus leiding geven gaat over jouw kleuren kennen en gebruiken en jouw team helpen hun eigen kleuren te ontdekken. Zodat ook zij hun innerlijke vlinder laten vliegen en gaan geloven in henzelf. Het gaat om je talenten benutten en anderen inspireren. Maar het gaat vooral over geloven. Vooral in tijden van verandering en vernieuwing moet je geloven in je team, in de toekomst en als allerbelangrijkste; in jezelf.”
15
Bijlage
Literatuurlijst
123Management (2010). De zeven eigenschappen van effectief leiderschap. http://123management.nl/0/030_cultuur/a300_cultuur_16_covey_zeven_eigenschappen.html Geraadpleegd op 03-02-14. Abraham Lincoln online (z.d.). Speeches. http://www.abrahamlincolnonline.org/lincoln/speeches/speech.htm Geraadpleegd op 30-04-2014 Ask.com (2014). Why is Barack Obama a good leader? http://www.ask.com/question/why-is-barack-obama-a-good-leader. Geraadpleegd op 1-03-2014 Bartleby (2014). Abraham Lincoln. http://www.bartleby.com/124/pres32.html. Geraadpleegd op 27-02-2014 Debatrix (2013). 4 retorische lessen uit I have a dream. http://www.debatrix.com/nl/2013/08/video-4-retorische-lessen-uit-i-have-a-dream/. Geraadpleegd op 30-04-2014 De lachende Boeddha (z.d.) Nelson Mandela. http://www.de-lachende-boeddha.nl/gedichten/nelson_mandela.html Geraadpleegd op 30-04-2014 Every Steve Jobs Video (2014). Steve Jobs “One More Thing…” complete compilation (1999-2011). http://everystevejobsvideo.com/steve-jobs-one-more-thing-complete-compilation-1999-2011/#more1565. Geraadpleegd op 28-02-2014 Expand (2012). De 7 eigenschappen van effectief leiderschap (Expand, 2012) http://www.expand.nl/hrweblog/de-7-eigenschappen-van-effectief-leiderschap---stephen-covey---boekbespreking. Geraadpleegd op 03-02-14. Geschiedenis24 (2010). Adolf Hitler was een briljant spreker. http://www.geschiedenis24.nl/nieuws/2010/januari/Adolf-Hitler-was-een-briljant-spreker.html Geraadpleegd op 30-04-2014 Intermediair (2011). Presentatiegeheimen van Steve Jobs. http://www.intermediair.nl/carriere/doorgroeien/competenties/presentatiegeheimen-van-stevejobs#. Geraadpleegd op 30-04-2014 ISgeschiedenis (2011) Afschaffing van de Slavernij in de VS. http://www.isgeschiedenis.nl/toen/december/afschaffing_van_de_slavernij_in_de_verenigde_staten/ Geraadpleegd op 27-02-2014
16
Listcrux (2014). Top 10 greatest leaders of all times. http://listcrux.com/top-10-greatest-leaders-of-all-times/. Geraadpleegd op 27-02-2014 ManagementTeam (2010). Mark Zuckerberg: man van het jaar. http://www.mt.nl/95/26033/ict/markzuckerberg-man-van-het-jaar.html. Geraadpleegd op 1-03-2014 NRC (2012). Is Apple zonder Jobs zijn magic touch kwijt? http://www.nrc.nl/tech/2012/10/05/is-apple-zonder-jobs-zijn-magic-touch-kwijt/. Geraadpleegd op 28-02-2014 PublicSpeaking (z.d.). Obama een begaafd spreker. http://www.publicspeaking.be/nl/obama-een-begaafd-spreker-73.htm. Geraadpleegd op 1-03-2014 Public Speaking (2012). How to change the World: Gandhi style. http://www.gingerpublicspeaking.com/gandhi-public-speaking-be-the-chang Geraadpleegd op 30-04-2014 Stephen Covey (z.d.) The 7 Habits of Highly Effective People - Habit 5: Seek First to Understand, Then to Be Understood. https://www.stephencovey.com/7habits/7habits-habit5.php. Geraadpleegd op 03-02-14. Wacholland (z.d.) Barack Obama gebruikt brainwash technieken. http://www.wacholland.org/nieuws/barack-obama-gebruikt-brainwash-technieken. Geraadpleegd op 30-04-2014 Weebly (z.d.) Who was Adolf Hitler? http://adolfhitlernazi.weebly.com/. Geraadpleegd op 27-02-2014 WritersRelief (2013) I have a dream: 8 heart stopping rhetorical techniques of kings speech. http://writersrelief.com/blog/2013/01/i-have-a-dream-8-heart-stopping-rhetorical-techniques-ofkings-speech/. Geraadpleegd op 30-04-2014
17
