FEBRUARI 2014
HOE GA JE GOED MET JE TIJD OM?
MEER LEZEN?
IN DEZE UITGAVE
www.jw.org/nl
COVERONDERWERP
JONGEREN
Hoe ga je goed met je tijd om?
Bijbelse antwoorden op allerlei vragen, zoals: „Is mijn uiterlijk een obsessie voor me?” „Wat is een echte vriend?” „Wat moet ik weten over sexting?” Bekijk ook de video „Wat andere jongeren zeggen — Gezond leven”. (Ga naar WAT DE BIJBEL LEERT > JONGEREN)
BLZ. 6-9
KINDEREN 3 EEN BLIK OP DE WERELD 4 DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL Spiritisme 10 INTERVIEW Een biotechnoloog vertelt over zijn geloof 12 PORTRETTEN UIT HET VERLEDEN Constantijn de Grote 14 HULP VOOR HET GEZIN Als uw dochter gestrest is
Lees de Bijbelse stripverhalen. Gebruik de werkbladen om je kinderen te helpen meer over Bijbelse personen en morele principes te leren. (Ga naar WAT DE BIJBEL LEERT > KINDEREN)
16 TOEVAL OF ONTWERP? De lantaarn van een vuurvliegje
February 2014 / Vol. 95, No. 2 / Monthly Oplage per uitgave: 44.748.000 in 99 talen
/
DUTCH
Deze publicatie is niet voor de verkoop bestemd maar wordt verschaft als onderdeel van een wereldwijd Bijbels onderwijzingswerk dat gesteund wordt door vrijwillige bijdragen. Tenzij anders vermeld, is de gebruikte Bijbelvertaling de Nieuwe-Wereldvertaling van de Heilige Schrift — met studieverwijzingen (uitgave 2004). De afkorting v.G.T. betekent „voor de gewone tijdrekening”. G.T. staat voor „van de gewone tijdrekening”. Awake! (ISSN 0005-237X) is published monthly by Watchtower Bible and Tract Society of New York, Inc.; L. Weaver, Jr., President; G. F. Simonis, Secretary-Treasurer; 25 Columbia Heights, Brooklyn, NY 11201-2483, U.S.A., and in England by Watch Tower Bible and Tract Society of Britain, The Ridgeway, London NW7 1RN (Registered in England as a Charity). Uitgegeven door Wachttoren-, Bijbelen Traktaatgenootschap, Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen, Nederland. Christelijke Gemeente van Jehovah’s Getuigen ¨ (Verantwoordelijke uitgever: Marcel Gillet), Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem, Belgie, PP-PB BRUXELLES X - BRUSSEL X No. 10/667. 5 2014 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania. Printed in Britain.
Wilt u meer informatie of een gratis Bijbelcursus? Ga naar www.jw.org /nl of schrijf naar een van de onderstaande adressen. JEHOVAH’S GETUIGEN: NEDERLAND: Noordbargerstraat 77, NL-7812 AA Emmen. ¨ BELGIE: rue d’Argile-Potaardestraat 60, B-1950 Kraainem. Een complete lijst met adressen in de hele wereld vindt u op www.jw.org/nl/contact.
EEN BLIK OP DE WERELD
VERENIGDE STATEN Volgens een bericht in The New York Times „kost een roker een werkgever (...) jaarlijks 5816 dollar meer dan een niet-roker”. Uit een onderzoek door wetenschappers van de Staatsuniversiteit van Ohio is gebleken dat de geschatte extra kosten het gevolg zijn van rookpauzes, hogere ziektekosten en meer absentie. Een andere factor was een verminderde productiviteit, waarschijnlijk als gevolg van ontwenningsverschijnselen.
ITALIË „Inconsistentie van de kant van de priesters en de gelovigen tussen wat ze zeggen en wat ze doen, tussen het woord en de manier van leven, ondermijnt de geloofwaardigheid van de kerk” (uitspraak van paus Franciscus).
Patient: © Robin Hammond/Panos Pictures; Pope Francis: Alessandro Bianchi/AFP/Getty Images; tusks: REUTERS/Bazuki Muhammad
MALEISIË De Maleisische autoriteiten hebben 24 ton illegaal ivoor onderschept — ruim 1000 slagtanden van olifanten. Het ivoor was verstopt in twee ladingen mahoniehout. Volgens natuurorganisaties was het de grootste vangst ooit. De uit Togo afkomstige lading was bestemd voor China.
AFRIKA Volgens een in 2012 uitgegeven rapport van de Wereldgezondheidsorganisatie werd 63 procent van alle sterfgevallen veroorzaakt door infectieziekten — voornamelijk hiv/aids, ziekten die met diarree gepaard gaan, malaria, tuberculose en kinderziekten.
AUSTRALIË Apps (applicaties voor smartphones en andere apparaten) die gokspelen simuleren, zijn onder kinderen heel populair. Sommige apps lijken op echte casinospelen, alleen is de kans op winnen veel groter. Een regeringsrapport waarschuwt dat kinderen door zulke apps gokken normaal kunnen gaan vinden en „in de toekomst gokverslaafden zouden kunnen worden”.
3
DE ZIENSWIJZE VAN DE BIJBEL | SPIRITISME
SPIRITISME Is het verkeerd om contact te zoeken met de doden? WAT MENSEN ZEGGEN Het is begrijpelijk dat mensen zeker willen weten dat een overleden dierbare niet lijdt. Dus denkt iemand misschien: „Waarom zou ik geen contact met hem of haar zoeken via een medium? Misschien helpt het me bij het verwerkingsproces en vind ik rust.”
„Wendt u niet tot de geestenmediums, (...) zodat gij door hen onrein wordt.” — Leviticus 19:31.
WAT DE BIJBEL ZEGT De Bijbel is heel duidelijk over contact zoeken met de doden — iets wat in de oudheid heel gewoon was. Jehovah, God, zei in de Wet die hij aan het volk Israël gaf: „Er dient onder u niemand te worden gevonden die (...) een geestenmedium (...) raadpleegt, noch iemand die de doden ondervraagt. Want iedereen die deze dingen doet, is iets verfoeilijks voor Jehovah” (Deuteronomium 18:10-12). De Bijbel zegt ook dat personen die aan de een of andere vorm van spiritisme doen, „Gods koninkrijk niet zullen beërven” (Galaten 5:19-21).
Meer antwoorden op Bijbelse vragen zijn te vinden op www.jw.org/nl
Kunnen de doden de levenden beïnvloeden? WAT MENSEN ZEGGEN Veel mensen beweren dat iemand na de dood op de een of andere manier blijft voortleven. Daarom proberen ze misschien met de doden te communiceren, bijvoorbeeld om informatie te krijgen of om de doden tevreden te stellen in de hoop dat ze de levenden met rust zullen laten. WAT DE BIJBEL ZEGT „De levenden zijn zich ervan bewust dat „De levenden zijn zich zij zullen sterven; maar wat de doden betreft, zij zijn zich van ervan bewust dat zij helemaal niets bewust (...) Hun liefde en hun haat en hun jaloezie zullen sterven; maar wat [wat ze allemaal voelden toen ze nog leefden] zijn reeds vergaan” (Prediker 9:5, 6). De Bijbel leert dus dat de doden ook echt dood de doden betreft, zij zijn zich van helemaal niets zijn. Ze kunnen niets doen of denken en zelfs niet God aanbidbewust.” — Prediker 9:5. den. „Het zijn niet de doden die Jah [God] loven, noch ook maar iemand van hen die in de stilte afdalen”, zegt Psalm 115:17.
Hoe komen sommige mediums dan aan precieze details? WAT MENSEN ZEGGEN Sommigen beweren dat mediums details kunnen vertellen die alleen de doden en hun familie of vrienden zouden kunnen weten. WAT DE BIJBEL ZEGT In hoofdstuk 28 van het boek 1 Samuël wordt verteld over Saul, een ontrouwe koning, die Gods verbod om mediums te raadplegen negeerde. Hij ging naar een vrouw die contact leek te hebben met Samuël, een overleden profeet. Maar communiceerde ze echt met Samuël? Nee, feitelijk had ze contact met een bedrieger, iemand die zich voordeed als Samuël.
„Dient men zich te wenden tot dode personen ten behoeve van levende personen?” — Jesaja 8:19.
Die bedrieger was een boze geest, een vertegenwoordiger van „de vader van de leugen”, Satan (Johannes 8:44). Waarom bevorderen deze geesten of demonen het idee dat de doden voortleven? Ze willen God belasteren en zijn Woord, de Bijbel, in twijfel trekken (2 Timotheüs 3:16). Betekent dit dan dat er geen hoop is voor de doden? Absoluut niet! De Bijbel belooft dat personen die als het ware slapen in het graf, in de toekomst weer tot leven zullen komen (Johannes 11:11-13; Handelingen 24:15). Maar we hoeven ons geen zorgen te maken dat onze gestorven geliefden nu lijden ondergaan. Hoofdstuk 7 van het boek Wat leert de bijbel echt? is getiteld „Echte hoop voor uw geliefden die gestorven zijn”. U kunt dit online lezen op www.jw.org/nl.
Ontwaakt! februari 2014 5
COVERONDERWERP
„Ik heb geen tijd!” Zegt u dat ook vaak? Of iemand nu rijk of arm is, iedereen heeft evenveel tijd. Bovendien kan niemand tijd opsparen; je kunt je tijd maar één keer gebruiken. Het is dus verstandig om de tijd die we hebben, goed te gebruiken. Hoe doe je dat? Hier volgen vier strategieën die veel mensen geholpen hebben om goed met hun tijd om te gaan.
HOE GA JE GOED MET JE TIJD OM? Strategie 1: Wees georganiseerd Stel prioriteiten. Ga na wat „de belangrijker dingen” zijn, zegt de Bijbel (Filippenzen 1:10). Maak een takenlijst van dingen die belangrijk of dringend zijn, of allebei. Houd daarbij in gedachte dat wat belangrijk is, zoals boodschappen doen voor het avondeten, misschien niet per se dringend is. En wat dringend kan lijken, bijvoorbeeld op tijd zijn voor het begin van uw favoriete tv-programma, hoeft niet altijd belangrijk te zijn. Zie het artikel „20 manieren om meer tijd te creëren” in de Ontwaakt! van april 2010.
Denk vooruit. „Als je een botte bijl niet slijpt moet je te veel kracht zetten. Met wijsheid heb je meer kans van slagen”, zegt Prediker 10:10 (Willibrordvertaling). Plan dus vooruit zodat u uw tijd optimaal kunt gebruiken. Stel onbelangrijke taken uit of schrap ze van de lijst, want ze kosten alleen maar tijd en energie. Als u uw taken hebt afgewerkt en tijd overhebt, zou u dan al iets kunnen doen wat u voor later had ingepland? Door vooruit te denken wordt u productiever, net als een verstandige houthakker die zijn bijl slijpt. Vereenvoudig uw leven. Leer nee te zeggen tegen dingen die onbelangrijk zijn of alleen maar tijd opslokken. Te veel activiteiten en afspraken kunnen voor onnodige stress zorgen en uw geluk in de weg staan.
Strategie 2: Vermijd tijdverslinders Uitstel en besluiteloosheid. „Hij die op de wind let, zal niet zaaien; en hij die naar de wolken ziet, zal niet oogsten” (Prediker 11:4). Uitstel kost dus zowel tijd als productiviteit. Een boer die op de perfecte omstandigheden wacht, zal misschien nooit zaaien of oogsten. Zo zouden wij kunnen toelaten dat de onzekerheden van het leven ons besluiteloos maken. Of we denken misschien dat we pas een beslissing kunnen nemen als we alle relevante informatie hebben. Om belangrijke beslissingen te nemen moet iemand dingen natuurlijk goed uitzoeken en afwegingen maken. „De verstandige denkt bij alles na”, zegt Spreuken 14:15 (WV). Maar de realiteit is dat beslissingen vaak genomen moeten worden terwijl er nog onzekere factoren zijn (Prediker 11:6). Perfectionisme. „De wijsheid van boven [van God] is (...) redelijk”, zegt Jakobus 3:17. Natuurlijk is het goed om hoge normen te stellen. Maar soms kunnen we de lat zo hoog leggen dat de kans groot is dat we teleurgesteld worden of zelfs falen. Iemand die bijvoorbeeld een andere taal leert, moet niet bang zijn om fouten te maken, want daar leert hij juist van. Maar een perfectionist zal het waarschijnlijk verschrikkelijk vinden iets te zeggen wat fout is. Zo’n houding zal zijn vooruitgang in
de weg staan. Het is veel beter als iemand niet te veel van zichzelf verwacht. „Wijsheid is bij de bescheidenen”, zegt Spreuken 11:2. Iemand die bescheiden en nederig is, neemt zichzelf niet al te serieus en kan meestal om zichzelf lachen.
„JE BETAALT VOOR DINGEN EIGENLIJK NIET MET JE GELD, MAAR MET JE TIJD.” — Charles Spezzano, psycholoog
EEN PAAR FEITEN
50,2 UUR
4 UUR
8 MINUTEN
besteedt de gemiddelde werknemer in Canada elke week aan werkgerelateerde activiteiten (gebaseerd op een enquête onder 25.000 mensen).
werd in 2011 in het Verenigd Koninkrijk door personen van vier jaar of ouder per dag gemiddeld aan tv-kijken besteed.
praten vaders in India elke dag met hun kinderen. Werkende moeders daar praten zo’n 11 minuten met hun kinderen; niet-werkende moeders niet langer dan 30 minuten.
Ontwaakt! februari 2014 7
Strategie 3: Wees evenwichtig en realistisch Zoek een evenwicht tussen werk en ontspanning. „Beter is een handvol rust dan twee handen vol hard werk en najagen van de wind” (Prediker 4:6). Workaholics kunnen vaak niet genieten van de resultaten van hun „twee handen vol hard werk”. Daar hebben ze de tijd en energie niet meer voor. Aan de andere kant kiezen luie mensen voor „twee handen” vol rust en verspillen zo kostbare tijd. De Bijbel geeft de aanmoediging om een evenwichtige kijk te hebben: werk hard en geniet van de
resultaten. Dat is „de gave Gods” (Prediker 5:19). Bezuinig niet op slaap. „In vrede wil ik mij neerleggen en ook slapen”, zei een Bijbelschrijver (Psalm 4:8). De meeste volwassenen hebben ongeveer acht uur slaap per nacht nodig om lichamelijk en emotioneel optimaal te kunnen functioneren. Slaap is ook een goede investering van tijd omdat het leer- en concentratievermogen en het geheugen erdoor verbeterd worden. Maar een gebrek aan slaap vermindert het leervermogen en kan leiden tot ongelukken, het maken van fouten en prikkelbaarheid. Stel realistische doelen. „Het is beter te genieten van iets tastbaars dan te grijpen naar iets onbereikbaars” (Prediker 6:9, De Nieuwe Bijbelvertaling). Iemand die verstandig is, laat zich dus niet puur door zijn verlangens leiden, en vooral niet door verlangens die misschien onrealistisch zijn of niet vervuld kunnen worden. Hij laat zich dan ook niet verleiden door goed bedachte reclame of door de mogelijkheid op afbetaling te kopen. In plaats daarvan leert hij om tevreden te zijn met wat hij wel kan bereiken: „iets tastbaars”.
HOEVEEL TIJD IS HET WAARD? Bereken voordat u iets koopt hoeveel tijd u nodig zou hebben om datzelfde bedrag te verdienen „en kijk dan of het dat nog steeds waard is”, adviseert de schrijver en psycholoog Charles Spezzano.
Strategie 4: Laat u leiden door goede waarden Neem uw waarden onder de loep. Uw waarden helpen u te bepalen wat goed, belangrijk en de moeite waard is. Als uw leven een pijl zou zijn, zouden uw waarden die pijl richten. Goede waarden helpen u dan ook om de juiste prioriteiten in het leven te stellen en uw tijd altijd zo goed mogelijk te gebruiken. Waar vindt u zulke waarden? Veel mensen kijken daarvoor in de Bijbel, omdat ze beseffen dat de wijsheid daarin superieur is (Spreuken 2:6, 7). Laat u vooral door liefde leiden. Liefde „is een volmaakte band van eenheid”, zegt Kolossenzen 3:14. Zonder liefde kunnen we ons niet echt gelukkig en geborgen voelen, vooral niet in het gezin. Mensen die dat feit negeren, misschien door prioriteit te geven aan een carrière of aan rijk worden, zullen juist niet gelukkig worden. Niet voor niets is liefde volgens de Bijbel de belangrijkste waarde; liefde wordt daarin een paar honderd keer genoemd (1 Korinthiërs 13:1-3; 1 Johannes 4:8). Reserveer tijd voor uw spirituele behoefte. Geoff had een gelukkig gezin en goede vrienden, en zijn baan als ambulancehulpverlener gaf hem veel voldoening. Maar door zijn werk werd hij vaak geconfronteerd
met lijden en de dood. Is dit nou de bedoeling van het leven?, vroeg hij zich af. Op een dag las hij wat Bijbelse lectuur van Jehovah’s Getuigen en daarin vond hij duidelijke antwoorden. Geoff praatte erover met zijn vrouw en twee kinderen, die vervolgens ook interesse in de Bijbel kregen. Het gezin nam Bijbelles. Daardoor kreeg hun leven meer zin en werden ze geholpen hun tijd veel beter te investeren. Door hun studie van de Bijbel kregen ze de hoop op eeuwig leven in een wereld waarin geen lijden meer zal zijn en iedereen een zinvol leven zal leiden (Openbaring 21:3, 4). De ervaring van Geoff doet denken aan de woorden van Jezus Christus: „Gelukkig zijn zij die zich bewust zijn van hun geestelijke nood” (Mattheüs 5:3). Het is dus de moeite waard om een beetje tijd te reserveren voor uw spirituele behoefte. Geen enkele andere investering zal u de wijsheid geven om niet alleen het beste te maken van elke dag, maar ook van uw hele leven.
WAT VINDT U BELANGRIJK? GEZIN _______
SAMENLEVING _______
WERK _______
SPIRITUALITEIT _______
OPLEIDING _______
ONTSPANNING _______
VRIENDEN _______
GEZONDHEID _______
Ontwaakt! februari 2014 9
INTERVIEW | HANS KRISTIAN KOTLAR
Een biotechnoloog vertelt over zijn geloof In 1978 ging dr. Hans Kristian Kotlar in een bekend Noors kankerziekenhuis werken om wetenschappelijk onderzoek te doen naar kanker en het menselijk immuunsysteem. Rond die tijd ging hij zich ook interesseren voor de oorsprong van het leven. Ontwaakt! stelde hem vragen over zijn onderzoek en zijn geloof. Waardoor ging u nadenken over de oorsprong en de zin van het leven? Mijn vader was katholiek en mijn moeder protestant. Daar was ook alles mee gezegd, want geloof was niet belangrijk voor ze. Ik ging in mijn tienerjaren nadenken over de zin van het leven, en ik las boeken over het boeddhisme, het hindoeïsme en de islam. Ik vroeg zelfs aan God of hij me wilde laten zien wat de waarheid was. Tegen de jaren zeventig was er op het gebied van de moleculaire
biologie veel vooruitgang geboekt, en ik vroeg me af of duidelijk zou worden hoe het leven begonnen was. Omdat ik geïntrigeerd was door de mechanismen in levende cellen, besloot ik biotechnologie te gaan studeren. De meesten van mijn hoogleraren zeiden dat het leven geëvolueerd was door natuurlijke processen, en ik geloofde dat. Hoe kreeg u belangstelling voor de Bijbel? Er kwamen twee Getuigen van Jehovah bij ons aan de deur.
Hoewel ze heel vriendelijk waren, reageerde ik bot en zei ik dat ik geen interesse had. Mijn vrouw had het gesprek gehoord en zei: „Dat was niet aardig van je. Je hebt altijd al willen weten wat de zin van het leven is.” Ze had gelijk, en ik schaamde me. Dus rende ik de Getuigen achterna. In het gesprek dat toen volgde, zei ik dat ik wilde weten of de Bijbel met de wetenschap klopte. Hoe reageerden ze daarop? Ze lieten me zien wat de Bijbel zegt over de Bron van de energie die duidelijk in het universum merkbaar is: „Heft uw ogen naar omhoog en ziet. Wie heeft deze dingen geschapen? (...) Vanwege de overvloed van dynamische energie, en omdat hij sterk is in kracht, ontbreekt er niet één aan.”1 Die woorden intrigeerden me. Ook vond ik het logisch dat alleen een intelligente Bron van
Door mijn onderzoek heb ik de conclusie getrokken dat het leven moet zijn geschapen door een intelligente Schepper energie een verklaring kon zijn voor de orde in het universum. Veranderde daardoor uw mening over evolutie? Ik ging geleidelijk beseffen dat er geen harde bewijzen waren voor de verschillende evolutietheorieën. Eigenlijk zijn het gewoon verhalen die verzonnen zijn om uit te leggen hoe de opmerkelijke ontwerpen die we in levende dingen aantreffen, zoals het immuunsysteem, door blind toeval ontstaan zouden kunnen zijn. Hoe meer ik het immuunsysteem bestudeerde, hoe meer ik besefte dat het heel complex en efficiënt is. Door mijn onderzoek heb ik dus de conclusie getrokken dat het leven moet zijn geschapen door een intelligente Schepper. Kunt u een paar bewijzen van ontwerp noemen? Het immuunsysteem is eigenlijk een verbazingwekkende reeks mechanismen die ontworpen is om ons te verdedigen tegen allerlei indringers, zoals bacteriën en virussen. De mechanismen kunnen worden onderverdeeld in twee elkaar aanvullende systemen. Het eerste lanceert binnen een paar uur een aanval op binnendringende micro-organismen. Het tweede doet er een paar dagen over om te reageren, maar valt de indringers heel gericht
aan. Dit tweede systeem heeft ook een goed geheugen. Als een bepaalde indringer jaren later terugkomt, wordt die meteen aangepakt. Het hele systeem werkt zo goed dat je vaak niet eens gemerkt hebt dat je een infectie hebt opgelopen en met succes verdedigd bent. Ook bijzonder is de manier waarop het immuunsysteem onderscheid maakt tussen vreemde stoffen en de honderden celtypes waaruit ons lichaam bestaat.
een wijze, liefdevolle Schepper bestaat. Ik wil er nog aan toevoegen dat de wetenschap ook mijn geloof in de Bijbel heeft versterkt. Spreuken 17:22 zegt bijvoorbeeld: „Een hart dat blij is, doet goed als geneesmiddel.” Onderzoekers hebben ontdekt dat onze gemoedstoestand invloed kan hebben op ons immuunsysteem. Stress kan onze afweer bijvoorbeeld verzwakken.
Wat gebeurt er eigenlijk als een micro-organisme ons lichaam binnendringt?
Daar zijn verschillende redenen voor. Sommigen aanvaarden gewoon wat hun geleerd is, net zoals ik deed. Misschien gaan ze ervan uit dat evolutie ondersteund wordt door wetenschappelijke bewijzen. Anderen denken niet veel na over de oorsprong van het leven. Dat is jammer. Volgens mij zouden ze meer vragen moeten stellen.
Micro-organismen dringen binnen via de lucht die we inademen, via ons voedsel, via ons urogenitale systeem of via de huid. Als het immuunsysteem indringers waarneemt, wordt er een kettingreactie (cascade) in werking gezet waarbij tientallen zorgvuldig ontworpen eiwitten een rol spelen. Elke component in deze kettingreactie activeert weer de volgende om de tegenaanval te versterken. Het is een ongelofelijk ingewikkeld proces. Kunnen we dus stellen dat uw kennis van de wetenschap uw geloof in God heeft versterkt? Absoluut! De kracht en de complexiteit van ons immuunsysteem zijn aanwijzingen dat er
Veel van uw collega’s geloven niet in God. Hoe komt dat?
Waarom bent u een van Jehovah’s Getuigen geworden? Ik voelde me aangetrokken tot hun gastvrijheid en hun geloof in de mooie toekomst die de Schepper belooft.2 En dat geloof is gebaseerd op onderzoek en logische redenaties, niet op mythen of speculatie.3 1. Jesaja 40:26. 2. Openbaring 21:3, 4. 3. Hebreeën 11:1.
Ontwaakt! februari 2014 11
PORTRETTEN UIT HET VERLEDEN | CONSTANTIJN DE GROTE
CONSTANTIJN DE GROTE Constantijn was de eerste Romeinse keizer die het christelijke geloof beleed. Daardoor heeft hij de wereldgeschiedenis enorm beïnvloed. Hij omarmde deze voorheen verboden godsdienst en droeg bij tot de vorming van de christenheid, die zo „het sterkste sociale en politieke instrument” werd dat ooit de geschiedenis heeft beïnvloed, aldus The Encyclopædia Britannica.
WETENSWAARDIGHEDEN Constantijn werd in 306 n.Chr. keizer van het West-Romeinse Rijk en was van 324 tot 337 alleenheerser over zowel het West-Romeinse als het Oost-Romeinse Rijk.
Na een bepaalde militaire overwinning, die Constantijn aan God toeschreef, „gaf hij direct opdracht” dat een speer in de vorm van een kruis in de hand van zijn eigen standbeeld „op de drukste plek in Rome” geplaatst moest worden (Eusebius’ Kerkgeschiedenis). Constantijn droeg de heidense titel pontifex maximus (hoogste priester) en zag zichzelf als het hoofd van alle godsdiensten in zijn rijk.
DE KERKEN — GELEGALISEERD EN VERVOLGENS GEBRUIKT In 313 regeerde Constantijn over het West-Romeinse Rijk, terwijl Licinius en Maximinus over het Oost-Romeinse Rijk regeerden. Constantijn en Licinius stelden godsdienstvrijheid in voor iedereen, ook voor christenen. Constantijn wierp zich op als beschermer van het christendom omdat hij dacht dat het eenheid kon brengen in zijn rijk. Constantijn was dan ook geschokt toen hij erachter kwam dat de kerken door allerlei geschillen verdeeld waren. Om eensgezindheid te bereiken, ging hij een ’juiste’ geloofsleer opstellen en die vervolgens opleggen. Om zijn gunst te winnen moesten bisschoppen religieuze compromissen sluiten. Degenen die dat deden, kregen vrijstelling van belasting en werden royaal begunstigd. „Door de ’juiste’ christelijke geloofsleer te aanvaarden, hadden ze niet Velen hebben de oprechtheid van Constantijns christelijke overtuiging in twijfel getrokken, onder andere omdat „hij blijkbaar zelfs nog tegen het eind van zijn regering heidense religies tegemoetkwam”, aldus de historicus Raymond Van Dam.
© Kim Kirby/age fotostock; Commissioned by York Civic Trust (sculptor, Philip Jackson)
Constantijn beweerde dat hij de verzekering had gekregen — in een droom of een visioen — dat de God van de christenen hem zou helpen in de strijd.
AAROM zou u zich interesseren voor een Romeinse keizer die lang geleden leefde? Als u belangstelling hebt voor het christendom, is het goed te weten dat Constantijns politieke en religieuze manipulaties invloed hebben gehad op de leerstellingen en gebruiken van veel kerken in deze tijd. Op welke manier?
W
„De kerk had een beschermer gekregen, maar tegelijkertijd ook een meester.” — A.H.M. Jones, historicus. alleen toegang tot de hemel maar ook tot grote rijkdommen op aarde”, zei de historicus Charles Freeman. Zo werden de geestelijken machtige figuren in wereldlijke aangelegenheden. „De kerk had een beschermer gekregen,” zegt de historicus A.H.M. Jones, „maar tegelijkertijd ook een meester.”
De Boog van Constantijn is opgericht ter ere van zijn overwinning in de strijd
WAT VOOR CHRISTENDOM? Het gevolg van Constantijns samenwerking met de bisschoppen was een religie met geloofspunten die deels christelijk, deels heidens waren. Dat kon ook bijna niet anders, want het doel van de keizer was religieus pluralisme en niet het vinden van religieuze waarheid. Hij was tenslotte de heerser van een heidens rijk. Om beide religieuze kampen tevreden te stellen, nam hij een standpunt in van „bewuste dubbelzinnigheid in zijn daden en manier van regeren in het algemeen”, schreef een historicus. Constantijn beweerde een voorvechter te zijn van het christendom, maar hij hield ook vast aan zijn heidense geloof. Zo deed hij aan astrologie en waarzeggerij, occulte bezigheden die de Bijbel veroordeelt (Deuteronomium 18:10-12). Op de Boog van Constantijn in Rome wordt hij afgebeeld terwijl hij offers brengt aan heidense goden. Hij bleef de zonnegod vereren door die op munten af te beelden en de zonnecultus te promoten. Later in zijn leven liet hij zelfs toe dat er in een plaatsje in Umbrië (Italië) een tempel ter ere van hem en zijn familie werd gebouwd en dat er priesters werden aangesteld om daar te dienen. Constantijn stelde zijn ’christelijke’ doop uit tot kort voor zijn dood in 337. Veel geleerden geloven dat hij daarin terughoudend was omdat hij de politieke steun van zowel christelijke als heidense elementen in zijn rijk wilde behouden. Zijn levensloop en late doop roepen absoluut vragen op over de oprechtheid van zijn geloof in Christus. Maar één ding is zeker: de kerk die door Constantijn wettig werd verklaard, werd een machtige politieke en religieuze entiteit, die hiermee Christus de rug toekeerde en de wereld omarmde. Jezus zei over zijn volgelingen: „Zij [zijn] geen deel van de wereld (...), evenals ik geen deel van de wereld ben” (Johannes 17:14). Uit deze kerk, die nu wereldlijk was geworden, zijn veel denominaties ontstaan. Wat betekent dit voor ons? Het betekent dat we de leringen van een kerk niet zomaar moeten aanvaarden, maar dat we ze moeten onderzoeken aan de hand van de Bijbel (1 Johannes 4:1).
„Een goede keizer, en ook een goed christen, zal zich onvermijdelijk genoodzaakt zien te kiezen tussen het verliezen van Gods gunst en het verliezen van macht. Constantijn, die zich net meester had gemaakt van de troon, was er absoluut niet klaar voor om zijn macht op te geven of te stoppen met het begaan van zonden om die macht te behouden.” — Richard Rubenstein, hoogleraar conflictoplossing en public affairs.
„Er bestaat geen twijfel over dat Constantijn in ieder geval aan het eind van zijn leven een christen was, als je tenminste de kwaliteit van zijn christen-zijn niet in aanmerking neemt.” — Paul Keresztes, historicus.
Ontwaakt! februari 2014 13
HULP VOOR HET GEZIN | OPVOEDING
Als uw dochter gestrest is
DE UITDAGING Uw dochter zegt dat ze gestrest is. ’Maar ze is pas 13’, zegt u vol ongeloof bij uzelf. ’Hoe kan zij nou weten wat stress is?’ Maar voordat u dat tegen haar zegt, is het goed om eens naar wat redenen te kijken waarom het leven voor een jong meisje soms overweldigend kan lijken.
HOE HET KOMT Lichamelijke veranderingen. De groeispurt van de puberteit kan bij een meisje behoorlijk wat stress veroorzaken, vooral als ze voor- of achterloopt op haar leeftijdgenoten. „Ik was een van de eerste meisjes die een beha moest dragen, en ik voelde me heel ongemakkelijk”, vertelt Anna, die nu 20 is. „Vergeleken bij andere meisjes van mijn leeftijd vond ik mezelf raar en abnormaal!”
Emotionele veranderingen. Karen, die nu 17 is, zegt: „Het was heel frustrerend. Ik begreep niet waarom ik overdag heel blij kon zijn en dan ’s nachts vreselijk moest huilen. Ik wist niet wat er aan de hand was. Het leek alsof ik mijn emoties niet meer onder controle had.” Begin van de menstruatiecyclus. „Hoewel mijn moeder me erop had voorbereid, schrok ik heel erg toen ik voor het eerst ongesteld werd”, vertelt Kathleen. „Ik douchte meerdere keren per dag omdat ik me de hele tijd vies voelde. En mijn drie oudere broers plaagden me genadeloos. Op de een of andere manier vonden ze al mijn ellende rond de menstruatie nogal grappig.” Sociale druk. Marie (nu 18) vertelt: „Tussen mijn twaalfde en veertiende was de druk van leeftijdgenoten heel sterk. Bij mij op school werd iedereen die opviel gepest.” Anita (14) zegt: „Op mijn leeftijd vind je het ontzettend belangrijk om een groep vrienden te hebben waar je bij hoort en is het heel erg om buitengesloten te worden.” De namen in dit artikel zijn veranderd.
Meer informatie voor gezinnen is te vinden op www.jw.org/nl
WAT U KUNT DOEN Moedig uw dochter aan om te praten over haar zorgen. Misschien heeft ze daar in eerste instantie niet veel zin in. Maar heb geduld en volg de Bijbelse raad op om „vlug [te] zijn om te horen, langzaam om te spreken” (Jakobus 1:19).
Neem de problemen van uw dochter serieus. Bedenk dat zij in tegenstelling tot u nog niet veel levenservaring heeft, en dus nog niet geleerd heeft hoe ze met problemen moet omgaan. — Bijbels principe: Romeinen 15:1. Let erop dat uw dochter niet met te veel extra activiteiten wordt belast. Volgens het boek Teach Your Children Well zijn bij jongeren met een overvol schema „vaak symptomen van stress te zien, vooral lichamelijke symptomen zoals hoofdpijn en buikpijn”. — Bijbels principe: Filippenzen 1:9, 10. Zorg ervoor dat uw dochter voldoende rust krijgt. Slaap is vaak het eerste waar tieners op bezuinigen. Maar door slaapgebrek zal uw dochter minder goed kunnen nadenken en dus ook minder goed tegen stress kunnen. — Bijbels principe: Prediker 4:6. Help uw dochter een gezonde uitlaatklep te vinden. Bij sommige meisjes helpt sporten tegen stress. „Lichamelijke oefening is nuttig”, zegt de Bijbel (1 Timotheüs 4:8). Andere meisjes hebben gemerkt dat een dagboek bijhouden ze helpt om stress te relativeren. Brittany (22) vertelt: „Toen ik jonger was, vond ik het een hulp om problemen waar ik niet uitkwam op te schrijven. Daardoor ging ik begrijpen waar ik precies mee zat, en dan was het makkelijker om er iets aan te doen of me er gewoon overheen te zetten.”
SLEUTELTEKSTEN Wij die sterk zijn, behoren de zwakheden te dragen van hen die niet sterk zijn. — Romeinen 15:1. Vergewis u van de belangrijker dingen. — Filippenzen 1:9, 10. Beter is een handvol rust dan twee handen vol hard werk en najagen van de wind. — Prediker 4:6.
HET VOORBEELD VAN EEN VADER „Mijn vader heeft het erg druk”, zegt Laura, „maar hij blijft altijd positief. Als er een probleem ontstaat, is zijn eerste reactie meestal: ’Wat kunnen we hieraan doen?’ of ’Wat is de beste oplossing?’ Hij zegt vaak: ’Het leven bestaat voor 10 procent uit wat je overkomt en voor 90 procent uit hoe je daarop reageert.’ Mijn vader is niet volmaakt — hij schiet ook weleens in de stress. Maar hij laat zich niet klein krijgen. Hij is voor mij echt een voorbeeld van hoe je goed met stress om kunt gaan.”
Geef het goede voorbeeld. Hoe gaat u zelf met stress om? Neemt u te veel hooi op uw vork en raakt u vervolgens in paniek? Bent u op weg naar een burn-out omdat u te hard werkt en geen tijd maakt voor de belangrijke dingen in het leven? „Laat uw redelijkheid (...) bekend worden”, zegt Filippenzen 4:5. Besef dat uw dochter naar uw voorbeeld kijkt en ervan leert — positief of negatief.
Ontwaakt! februari 2014 15
TOEVAL OF ONTWERP?
E LANTAARN (het lichtorgaan) van een vuurvliegje van het geslacht Photuris is bedekt met geribbelde schubben die de lichtopbrengst enorm vergroten.
D
De lantaarn van een vuurvliegje
Wetenswaardigheid: Onderzoekers hebben ontdekt dat het oppervlak van de lantaarn van bepaalde vuurvliegjes bedekt is met minuscule schubben die een geribbeld patroon vormen, ongeveer zoals overlappende dakpannen. De schubben hebben een minimale schuine stand: de ene kant staat drie micrometer hoger dan de andere kant, nog geen twintigste van de dikte van een mensenhaar. Hierdoor schijnt de lantaarn bijna 50 procent helderder dan het geval zou zijn als de schubben een glad oppervlak zouden vormen!
Gratis downloads van dit tijdschrift en eerdere uitgaven
De Bijbel online in zo’n 50 talen
Wat denkt u? Is de lantaarn van deze vuurvliegjes door evolutie ontstaan of is die ontworpen? Er is niet naar alle soorten van dit geslacht onderzoek gedaan.
Ga naar www.jw.org/nl of scan de code
g14 02-O 131111
Firefly: Gail Shumway/Photographer’s Choice/Getty Images; scales: Optics Express
Geribbelde schubben
Zou dit concept toegepast kunnen worden om de efficiëntie te verbeteren van leds, die gebruikt worden in elektronische apparaten? Om daarachter te komen hebben wetenschappers een geribbelde structuur op leds aangebracht te vergelijken met die op de lantaarn van het vuurvliegje. Het resultaat? De lichtopbrengst van de leds nam toe met wel 55 procent! De natuurkundige Annick Bay zegt: „Het belangrijkste aspect van dit werk is dat het laat zien hoeveel we kunnen leren door de natuur zorgvuldig te observeren.”
