PERSMAP. Voor screeners, interviewverzoeken en meer informatie: ( ( ( HERRIE) ) )

PERSMAP

Voor screeners, interviewverzoeken en meer informatie: ( ( ( HERRIE) ) ) 020-4868212 [email protected]

Nieuwe geschiedenisserie De IJzeren Eeuw met presentator Hans Goedkoop De nieuwe geschiedenisserie De IJzeren Eeuw is vanaf vrijdag 3 april om 21.05 te zien op NPO2. Na de succesvolle serie De Gouden Eeuw (2012) is er nu aandacht voor de negentiende eeuw. Een eeuw die traag op gang komt maar halverwege gaat Nederland op de schop. Ingrijpende politieke, economische en sociale vernieuwingen legden de basis voor het moderne Nederland zoals dat we nu kennen: van koningshuis tot grondwet, van parlementaire democratie tot verzuiling. In ‘De IJzeren Eeuw’ worden bruggen, sporen, wegen en kanalen aangelegd, ontwikkelen Amsterdam en Rotterdam zich stormachtig en verrijzen overal in het land industrieën met moderne stoommachines. De overzeese handel bloeit op en aan het eind van de eeuw komen Nederlandse wetenschappers met vijf Nobelprijzen thuis. In 13 afleveringen van 45 minuten neemt presentator Hans Goedkoop de kijker mee de negentiende eeuw in. Per aflevering staat een historisch figuur centraal. Al deze hoofdpersonen waren voorlopers, eigenheimers, durfden meer dan anderen en lieten zich door weinig uit het veld slaan. De eerste aflevering gaat over een man die de Oranjes het liefst willen doen vergeten: Lodewijk Napoleon, onze allereerste koning. Verder komen onder anderen de steenrijke weduwe Borski aan de orde, de Rooms-Katholieke architect Pierre Cuypers, feministe Betsy Perk en textielfabrikant Van Heek. De serie laat zien hoe roerig en modern de eeuw was, vergeven van dilemma’s waarmee wij nog altijd leven, en het waagt de stelling dat die eeuw bij geen andere in de schaduw hoeft te staan, hoe schamel ijzer ook lijkt af te steken bij het goud van ooit. De titel van de serie De IJzeren Eeuw is geleend uit de eeuw zelf. Zie het Tijdschrift voor staathuishoudkunde en statistiek, 1841. ‘De eeuw, waarin wij leven, kan met regt de ijzeren eeuw worden genaamd; heden ten dage is het ijzer even onmisbaar voor onze behoeften als de lucht, het water en het vuur.’ Naast de televisieserie De IJzeren Eeuw, staat dit tijdperk ook centraal in een website, een tentoonstelling, een boek, een versie voor schooltv en een familieserie. De IJzeren Eeuw wordt mede mogelijk gemaakt door Amsterdam Museum, De Stichting Doctor Abraham Kuyperfonds, Fonds 21, Kunstraad Groningen, Prins Bernhard Cultuurfonds, Provincie Drenthe, Provincie Groningen, Provincie Overijssel, Stadsarchief Rotterdam en VSB fonds.


De IJzeren Eeuw – de website De website bij de IJzeren Eeuw krijgt de vorm van een tijdschrift, getiteld IJzer. Niet toevallig een tijdschrift want deze publicaties werden in de 19e eeuw voor het eerst op grote schaal gelezen. De belangrijkste thema’s uit de IJzeren Eeuw worden behandeld in vijf online magazines, speciaal ontworpen voor gebruik op tablet en mobiel. www.npogeschiedenis.nl De IJzeren Eeuw – de tentoonstelling in het Amsterdam Museum In het Amsterdam Museum is vanaf 6 maart in de tentoonstelling ‘De IJzeren Eeuw’ te zien hoe Nederland in de 19e-eeuw in sneltreinvaart een fascinerende transformatie onderging. De IJzeren Eeuw – het boek De IJzeren Eeuw, Begin van het moderne Nederland is de titel van het boek dat Hans Goedkoop en Kees Zandvliet schreven bij de televisieserie (Walburg Pers). Schooltv - De IJzeren Eeuw in de klas Er verschijnt ook een educatieve bewerking van deze serie op schooltv.nl: De IJzeren Eeuw in de klas. Speciaal voor gebruik in het voortgezet onderwijs zijn vijf afleveringen van de serie bewerkt. Ze zijn ingekort en hebben een duidelijke educatieve context gekregen voor effectief gebruik in de klas. De vijf afleveringen die zijn bewerkt: 1. Vrouwen voorwaarts, over de positie van de vrouw in de 19e eeuw: de pogingen van Betsy Perk om in Nederland de positie van de vrouw in de samenleving te verbeteren. 2. Het geheim van Rotterdam, over hoe Rotterdam in de 19e eeuw onder leiding van Lodewijk Pincoffs van handelsstadje uitgroeit tot wereldhaven. 3. Arme grond, rijke man, over hoe de ambitieuze ondernemer Willem Albert Scholten in de 19e eeuw door zijn moderne aardappelfabriek welvaart brengt op het arme Groningse land. 4. Land zonder paupers, over hoe er in de 19e eeuw wordt omgegaan met de armen en kanslozen in de samenleving: de oprichting van de Maatschappij van Weldadigheid door Johannes van den Bosch. 5. Een nieuwe wereld, over belangrijke ontwikkelingen en ontdekkingen van twee grote Nederlandse wetenschappers Dubois en Lorentz in de 19e eeuw. Ook is er een algemeen introductiefilmpje gemaakt van vijf minuten waarin de grote veranderingen, ontdekkingen en prestaties van de ‘ijzeren’19e eeuw aan bod komen. De afleveringen en de introductieclip zijn gemaakt voor leerlingen uit de bovenbouw havo/vwo. Bij de afleveringen is lesmateriaal beschikbaar. De afleveringen zijn beschikbaar vanaf 10 maart op www.schooltv.nl. Familieserie op Zapp over de 19e eeuw Naar aanleiding van De IJzeren Eeuw komt er ook weer een historische comedy voor alle leeftijden op Zapp. Na het verrassende 'Welkom in de Gouden Eeuw (2012) dat een eervolle vermelding van de Nipkow-jury in de wacht sleepte, en het succesvolle vervolg 'Welkom bij de Romeinen' (2014), komt de NTR nu met de derde familieserie met humor waar je wat van opsteekt. Deze keer staat de 19e eeuw centraal. Koning Willem I, Vincent van Gogh, de jonge Wilhelmina, Thorbecke, ze zijn allemaal allang dood maar voor deze serie maken ze een uitzondering en komen ze op de bank terecht bij talkshowhost Dorine Goudsmit (Plien van Bennekom). De serie is wederom geregisseerd en geschreven door Niek Barendsen. Net als bij de vorige series doen weer tal van toonaangevende acteurs mee, zoals Plien van Bennekom, Alex Klaasen, Martine Sandifort, Remko Vrijdag, Lies Visschedijk, Hans Kesting, Ellen Pieters, Rogier In 't Hout, Laus Steenbeeke, Gijs de Lange en vele anderen. Uitzending: najaar 2015 DVD-set De serie De IJzeren Eeuw verschijnt ook op dvd. Na afloop van de serie is de fraai vormgegeven dvd-set onder meer te bestellen in de webshops van NTR en VPRO.


Afleveringsteksten Aflevering 1: DE ALLEREERSTE KONING Regie: Godfried van Run, research: Suzanne Hendriks Uitzending: Vrijdag 3 april 2015 In 1813 begon de Nederlandse monarchie en onze eerste koning was Willem I, zo leren we. Maar wat doen we dan met koning Lodewijk Napoleon? Hij regeerde van 1806 tot 1810 over ons land. Hij was een Fransman, hier geparachuteerd door zijn machtige broer keizer Napoleon. Die telt dus niet. Maar in die korte tijdspanne van vier jaar ontpopt Lodewijk zich tot een beschermer van de belangen van de noordelijke Nederlanden en tot een vorst die ons land zijn identiteit gaf. Zonder Lodewijk geen Rijksmuseum, geen Academie van Wetenschappen, geen Nationale Bibliotheek. Terwijl de Oranjestadhouders vóór hem een grote afstand tot het volk hielden, reist Lodewijk als een verlicht vorst door het land om de noden te lenigen. Of het nu om rampen gaat als de buskruitontploffing in Leiden of de overstroming van het rivierengebied. In deel 1 praat Hans Goedkoop o.a. met Nelleke Noordervliet over de Franse tijd, met de zeer Franse Annie Jourdan over Lodewijks verbouwing van het Paleis op de Dam, met Matthijs Lok over Lodewijks grootse plannen voor Assen en met Peter Rietbergen over zijn afstand van de troon en vlucht in de nacht. De opening van de serie de IJzeren Eeuw gaat over de man die de Oranjes het liefst willen doen vergeten: Lodewijk Napoleon, onze eerste koning.

Aflevering 2: EEN MACHTIGE WEDUWE Regie: Gerda Jansen Hendriks, research: Maarten Slagboom Uitzending: Vrijdag 10 april 2015 Een splinternieuw koninkrijk - en geen cent te makken. Zo staat Nederland er voor in 1814. Willem I aan de slag, zijn natie moet mee met de andere Europese machten. Het land gaat op de schop, wordt klaargemaakt voor een nieuwe tijd. Er komen kanalen, wegen, spoorlijnen… Alleen: hoe moet dit alles betaald worden? Telkens duikt daarbij op de achtergrond een vrouw op: Johanna Borski, weduwe van een vermogende bankier, bereid om risico's te nemen die anderen niet aandurven. Zij leent de koning het geld voor De Nederlandse Bank, zij investeert in de ontwikkeling van het spoor waar maar weinigen heil in zien. En ze wordt er steeds rijker mee - in tegenstelling tot de natie zelf, die bij het aftreden van Willem I in 1840 een schuldenlast heeft die nooit lijkt te kunnen worden afgelost. Hans Goedkoop praat in deze aflevering onder andere met Frank Elderson, directeur van De Nederlandsche Bank, Roel Janssen, financieel journalist, historicus Roland Uittenbogaard en investeerder Marijn Pijnenborg. En hij gaat bij het ministerie van Financiën kijken hoe het koffertje met de Miljoenennota voor de minister wordt klaargemaakt.


Aflevering 3: LAND ZONDER PAUPERS Regisseur: Martijn Blekendaal, research: Suzanne Hendriks Uitzending: Vrijdag 17 april 2015 Nederland, 1818. Bedelaars en dronkaards, weesjes en ontheemde gezinnen ontsieren het straatbeeld. Het prille koninkrijk staat er slecht voor. Een reeks mislukte oogsten heeft een groot deel van de bevolking in de armoede gestort. Wat te doen met al die paupers? Bij gebrek aan een verzorgingsstaat moet het initiatief komen van kerk en welgestelden. Verreweg het meest ambitieuze project om armoede en moreel verval de wereld uit te helpen, is de Maatschappij van Weldadigheid van Johannes van den Bosch. Zijn idee: de armoedzaaiers in afgelegen landbouwkoloniën verheffen tot modelboeren. Het initiatief begint voortvarend. Maar al snel zijn er ook strafkoloniën nodig om de paupers op het rechte pad te krijgen en houden. De vraag dringt zich op: hoe maakbaar is de mens? Aflevering 3 van de IJzeren Eeuw voert de kijker langs de voormalige koloniën in Frederiksoord, Veenhuizen en Ommerschans. Centraal staan Johannes van den Bosch en kolonist Klaas Visser. Sprekers zijn o.a.: de huidige directeur van de Maatschappij Weldadigheid, een nazaat van Klaas Visser, en expremier Ruud Lubbers, ook nazaat van een kolonist. Deze aflevering werd mede mogelijk gemaakt door: Provincie Drenthe en Provincie Overijssel


Aflevering 4: ARME GROND, RIJKE MAN Regisseur: Roel van Dalen, research: Yfke Nijland Uitzending: Vrijdag 24 april 2015 Willem Albert Scholten begint in 1850 in Foxhol in Groningen met een fabriekje voor aardappelmeel, in een gebied dat is gedoemd tot armoede. Zijn imperium groeit in 50 jaar uit naar 21 fabrieken, waarvan een tiental over de grens, tot in Pruisen en Rusland aan toe. Voorloper Scholten is de eigenaar van de eerste multinational in Nederland. Hij was een visionair, die alles kreeg waar hij zijn zinnen op zette. Tot de wal het schip keert. In deze aflevering gaat Hans Goedkoop op zoek naar de geschiedenis van Scholten en de vergeten weelde in het Nederlandse noorden. Deze aflevering werd mede mogelijk gemaakt door: Kunstraad Groningen en Provincie Groningen

Aflevering 5: VROUWEN VOORWAARTS Regisseur: Suzanne Raes, research: Maarten Slagboom Uitzending: Vrijdag 1 mei 2015 e

De vrouwenbeweging vindt haar wortels in de 19 eeuw, een eeuw die alles behalve vrouwvriendelijk was. Deze strijd begint niet op de barricades, maar in huiskamers en wordt gevoerd door keurige, vaak ongetrouwde dames uit hogere kringen. Deze werden geacht thuis te zitten en zeker geen betaalde werkzaamheden te verrichten. Betsy Perk is schrijfster maar kan als ongetrouwde juffrouw niet in haar eigen inkomsten voorzien. Ze richt de eerste vrouwentijdschriften op en de vereniging Arbeid Adelt. Ook gaat ze met voordrachtkunstenares Mina Kruseman het land door en geeft lezingen. Ongekende initiatieven die steeds veel weerstand en conflicten oproepen. e Maar als Perk zich stil lijkt terug te trekken, is de starre wereld van de vrouw eind 19 eeuw werkelijk in beweging gekomen: de massale Tentoonstelling voor Vrouwenarbeid is het startschot voor de grote verandering die zich in de eeuw daarna verder zal voltrekken. Hans Goedkoop spreekt onder andere met Anna Tijseling, Els Kloek , Karin Bloemen en Dik van der Meulen Aflevering 6: HET GEHEIM VAN ROTTERDAM Regisseur: Suzanne Raes, research: Carolien Brugsma Uitzending: Vrijdag 8 mei 2015 e

De Rotterdamse haven, pijler van de Nederlandse economie, ontstaat in de 19 eeuw. Met dank aan de bijna vergeten zakenman Lodewijk Pincoffs. Hij is het die samen met vriend en bankier Marten Mees de oude elite en gemeente mee weet te krijgen in een unieke publiek-private samenwerking. Hij bouwt de havens van Feijenoord en bruggen en spoorlijnen worden dwars door de oude stad aangelegd. Rotterdam verandert van een slaperige provinciestad in een wereldhaven. Maar het verhaal loopt niet voor iedereen goed af: Pincoffs overspeelt zijn hand en vlucht berooid naar New York, Marten Mees verliest tonnen aan investeringen. De gemeente trekt aan het kortste eind en kan voor een habbekrats de nieuwe havens overnemen en start de Voor screeners, interviewverzoeken en meer informatie: ( ( ( HERRIE) ) ) 020-4868212 [email protected]

voorloper van het Havenbedrijf. Sprekers onder andere: Bram Oosterwijk, Paul van de Laar, Bram Peper en Riek Bakker. En Hans Goedkoop zoekt contact met de Amerikaanse tak van de familie Pincoffs. Deze aflevering werd mede mogelijk gemaakt door Stadsarchief Rotterdam

Aflevering 7: AMSTERDAM, EEN KOLERESTAD Regisseur: Marcel Goedhart, research: Carolien Brugsma en Marja Ros Uitzending: Vrijdag 15 mei 2015 Bijna iedereen heeft wel eens gehoord van het Sarphatipark en de Sarphatistraat in Amsterdam. Maar bijna e niemand weet meer wie Samuel Sarphati was. De arts, die in de 19 eeuw niet kon aanzien dat zijn patiënten stierven door smerig drinkwater en ziektes als cholera. Sarphatie bedenkt de poep- en vuilnisophaaldienst, start een broodfabriek voor de armen in de stad en wil van Amsterdam weer een stad met grandeur en stijl maken. Zo komt hij met een plan voor een echt hotel: het Amstelhotel. In de aflevering vertelt Dominique van der Heyde, parlementair journalist van de NOS over haar voorvader Cornelis Outshoorn die het Amstelhotel ontwierp en wil Wim T. Schippers het majestueuze Paleis voor Volksvlijt - bedacht door Sarpahti - weer terug. Burgemeester Eberhard van der Laan ziet een link tussen Joop van den Ende en Samuel Sarphati.

Aflevering 8: EEN VREEMDE KERK IN DE STRAAT Regisseur: Roel van Dalen, research: Maarten Slagboom Uitzending: vrijdag 22 mei 2015 e

Na eeuwen van onderdrukking krijgt rooms-katholiek Nederland in de loop van de 19 eeuw steeds meer vrijheden terug. Er ontstaat onder de katholieken een hernieuwd zelfvertrouwen. Architect Pierre Cuypers, bekend van het Rijksmuseum en het Amsterdamse Centraal Station, speelt een cruciale rol bij het vormgeven van dat nieuwe zelfbewustzijn. Hij voert, samen met schrijver Alberdingk Thijm, een masterplan uit. Katholiek Nederland komt weer op de kaart, letterlijk door middel van gebouwen. Tot grote weerzin van andersdenkenden. Aflevering 9: TWENTE OP STOOM Regisseur: Marcel Goedhart, research: Carolien Brugsma & Marja Ros Uitzending: Vrijdag 29 mei 2015 e

Je kunt het je nauwelijks meer voorstellen, maar aan het eind van de 19 eeuw is Enschede één van de grotere textielsteden van Europa. In een rap tempo heeft het zich ontwikkeld van een boerengemeenschap en piepkleine handelsstad tot een mondiaal handelscentrum. Presentator Hans Goedkoop kruipt in de huid van e een 19 eeuwse wever. Het blijkt een heftige ervaring, waar hij van in de war raakt. Zijn de textielbaronnen van wie Gerrit Jan van Heek de grootste is, uitbuiters of toch weldoeners? En hoe gaan de achterkleinkinderen nu Voor screeners, interviewverzoeken en meer informatie: ( ( ( HERRIE) ) ) 020-4868212 [email protected]

met de erfenis om? In Hengelo gaat Stork stoommachines fabriceren. Met veel succes. Waarom heeft Stork meer oog voor zijn mensen in de fabriek? In de aflevering is schrijver Jaap Scholten lovend over zijn voorouders. Hij kan zich nu nog druk maken over Gerrit Bennink, de socialist die de Storken “geraffineerde uitzuigers” noemde en voor straf moest brommen. Deze aflevering werd mede mogelijk gemaakt door Provincie Overijssel

Aflevering 10: EEN NIEUWE WERELD Regisseur: Gerda Jansen Hendriks, research: Suzanne Hendriks Uitzending: vrijdag 5 juni 2015 e

In de late 19 eeuw voltrekt zich een revolutie op wetenschappelijk gebied. Er worden door Nederlanders ontdekkingen gedaan die voorgoed het inzicht in de wereld om ons heen veranderen. Het gaat over materie en licht, over de evolutie van de mens. De revolutie begint met een nieuw schooltype, bedacht door staatsman Thorbecke. Zijn HBS, ofwel Hogere Burger School moet vanaf 1864 een nieuwe mens voortbrengen, mannen die het land vooruit zullen helpen. Een van die HBSers is Hendrik Lorentz, theoretisch natuurkundige, wiens ideeën de grote inspiratie voor Einstein worden. Tijdgenoot en ook HBS-leerling Eugène Dubois wordt de eerste wetenschapper die op zoek gaat naar de schakel tussen mens en aap, zoals die wordt beschreven door Charles Darwin. Maar waarom zijn de ideeën van Dubois omstreden en die van Lorentz niet? Hans Goedkoop praat in deze aflevering onder meer met de natuurkundigen Robbert Dijkgraaf en Gerard ’t Hooft, zelf winnaar van de Nobelprijs voor natuurkunde. In Indonesië gaan we op zoek naar de vondsten van Eugène Dubois en vertelt paleontoloog John de Vos in Naturalis over de worsteling van Dubois om erkenning te krijgen voor zijn ontdekking van de zogenaamde Javamens.


Aflevering 11: ABRAHAM DE GEWELDIGE Regisseur: Marcel Goedhart, research: Suzanne Hendriks Uitzending: Vrijdag 12 juni 2015 Na Thorbeckes grondwet van 1848 is het Abraham Kuyper die de kleyne luyden een stem geeft. Door een eigen krant op te richten, een eigen school, een eigen universiteit, een eigen partij en kerk. De wereld in het klein. Een grandioos organisator, en uitvinder van een nieuwe politiek die massa’s aan zich weet te binden door politiek leiderschap. Maar zeker niet geliefd bij iedereen. Kuyper krijgt tegenspel van een cartoonist uit Groningen, Albert Hahn die Kuyper op grove wijze neerzet en op zijn manier de massa wil bespelen. Deze aflevering werd mede mogelijk gemaakt door Stichting Doctor Abraham Kuyperfonds Aflevering 12: TEN OORLOG! Regisseur: Gerda Jansen Hendriks, research: Yfke Nijland Uitzending: Vrijdag 19 juni 2015 e

Tegen het einde van de 19 eeuw moet het Nederlandse leger in Indië alle zeilen bijzetten in Atjeh, één van de laatste gebieden in de uitgestrekte Indische archipel die het gezag van het gouvernement niet aanvaardt. Dankzij de eerzuchtige en briljante generaal Van Heutsz lukt het uiteindelijk om de Atjehse krijgsheer Toekoe Oemar te verslaan en de Atjehese bevolking te onderwerpen. De Atjeh oorlog is een vuile oorlog, gruwelijke foto’s getuigen daarvan. Maar dankzij de inzet van het Korps Marechaussee kunnen aan het begin van de 20ste eeuw grote winsten worden gemaakt met het verbouwen van tabak en het winnen van olie. Hans Goedkoop praat in deze aflevering onder meer met de oud-commandant van Bronbeek en Van Heutszkenner Gerard e Geerts en ontdekt in Museum Bronbeek het Toekoe Oemar spel dat eind 19 eeuw heel populair was. Hij speelt dit bordspel in Indonesië met de Atjehese historicus Mawardi Umar die ook uitlegt waarom Atjeh zich zo hevig verzette tegen de Nederlanders. Hans Goedkoop gaat bovendien op zoek naar de allereerste olieput van het gebied, ofwel de geboorte van de Koninklijke Olie, en neemt een kijkje bij een van de weinige tabaksplantages die er nog resten in de omgeving van Medan.

Aflevering 13: DE IJZEREN KOOI Regisseur: Roel van Dalen, research: Maarten Slagboom Uitzending: Vrijdag 26 juni 2015 e

Aan het einde van de 19 eeuw is er alle reden voor optimisme. Stijgende welvaart, verbetering van de positie van de vrouw, verheffing van de lagere standen. Nederland is in een eeuw tijd onherkenbaar veranderd maar is deze moderne samenleving ook niet te massaal, te technisch en te lawaaierig geworden? Waar blijft de menselijke maat, de innerlijkheid, de moraal? Frederik van Eeden, arts, schrijver en wereldverbeteraar, laat de stad achter zich en begint op het platteland in het Gooi de utopische gemeenschap Walden. Gaat dat lukken of is er niet te ontsnappen aan de vooruitgang?


NPO Doc sluit aan bij De IJzeren Eeuw Vanaf zondag 5 april rond 21.45 uur op NPO Doc Op 3 april start de nieuwe serie De IJzeren Eeuw op NPO2. Het documentairekanaal NPO Doc sluit iedere zondag aan bij deze serie. Naar aanleiding van ‘De allereerste koning’, de eerste aflevering op vrijdag 3 april vertoont NPO Doc op zondag 5 april Paleis Het Loo. Deze documentaire laat zien, dat het paleis eeuwenlang de zomerresidentie was van de Nederlandse stadhouders en koningen. Na de aflevering van 24 april ‘Arme grond, rijke man’ over een Groningse aardappelmeelfabrikant volgt op 26 april op NPO Doc De blinkende spade, een documentaire uit 1953 waarin te zien is hoe in de Groningse veengebieden de aardappel werd geïntroduceerd. Zondag 5 april rond 21.45 uur op NPO Doc: Paleis Het Loo bij ‘De allereerste koning’, vrijdag 3 april op NPO2 De allereerste koning van Nederland was niet Willem I maar Lodewijk Napoleon, een broer van Napoleon Bonaparte. Naar aanleiding van de aflevering van De IJzeren Eeuw over hem, zendt NPO Doc Paleis Het Loo (VPRO, 2012) uit, een documentaire van Hansje Quartel over Het Loo, dat Lodewijk Napoleon in het begin van de negentiende eeuw liet opknappen. De regisseur filmde een jaar lang achter de schermen van Rijksmuseum Paleis Het Loo. Over dit museum had de Raad voor Cultuur een negatief advies uitgebracht. Het paleis moest meer bezoekers gaan trekken. Hoe gaat het museum dit aanpakken: Wordt het een ‘experience’ of haalt het zijn kracht uit het authentieke en historische? Zondag 12 april rond 21.45 uur op NPO Doc: De erfgenamen: De familie Van Eeghen bij ‘Een machtige weduwe’, vrijdag 10 april op NPO2 Johanna Borski, de machtige weduwe uit de tweede aflevering van De IJzeren Eeuw was een van de eerste succesvolle Nederlandse zakenvrouwen. Zij speelde een grote rol bij het ontstaan van De Nederlandsche Bank. Christiaan Pieter van Eeghen, één van de telgen uit het geslacht van de ondernemersfamilie Van Eeghen, was de eerste vijfentwintig jaar van het bestaan van De Nederlandsche Bank president van dit instituut. Hij is één van de erfgenamen in de documentaire De erfgenamen: De familie Van Eeghen (VPRO, 1986) van Saskia van Schaik. Zondag 19 april rond 21.45 uur op NPO Doc: De zomer van 1823: In het voetspoor van Jacob van Lennep Weldadigheid en onbehagen bij ‘Land zonder paupers’, vrijdag 17 april op NPO2 Om armoede en moreel verval te bestrijden, werden koloniën opgericht waar paupers naar toe werden gestuurd om hun leven te beteren. Deze aflevering voert de kijker langs een aantal voormalige koloniën. In de documentaire De zomer van 1823: In het voetspoor van Jacob van Lennep (Theo Uittenbogaard, RVU, 2000) maakt schrijver Geert Mak een voettocht door Nederland. Hij doet dat aan de hand van een reisverslag uit 1823 van Jacob van Lennep. Bijna twee eeuwen geleden liep de Leidse student Van Lennep samen met zijn studiegenoot Dirk van Hogendorp dezelfde route. Geert Mak schetst tijdens zijn wandeltocht een beeld van Nederland in het begin van de negentiende eeuw. In deze aflevering bezoekt Mak onder andere de kolonie Frederiksoord.


Zondag 26 april rond 21.45 uur op NPO Doc: De blinkende spade bij ‘Arme grond, rijke man’ op NPO2 op vrijdag 24 april In deze aflevering zien we hoe het imperium van Willem Albert Scholten begon met een aardappelmeelfabriek in Groningen en uitgroeide tot de eerste multinational in Nederland. De film De blinkende spade (1953) geeft een overzicht van de geschiedenis van de veengebieden in Groningen en Drenthe. Het turf werd afgegraven, aardappel en kunstmest werden geïntroduceerd en er kwam een aardappelmeelfabriek. De blinkende spade werd gemaakt ter gelegenheid van honderd jaar landbouwverenigingsleven in de veenkoloniën en het vijftigjarig bestaan van de Veenkoloniale Boerenbond (VBB) en bestaat voor een groot deel uit gespeelde scènes.

Bekijk de wereld met andere ogen – NPO Doc NPO Doc sluit aan bij De IJzeren Eeuw Vanaf zondag 5 april rond 21.45 uur op NPO Doc NPO Doc was voorheen bekend onder de naam Holland Doc 24. Op de hoogte blijven? Meld u via de website aan voor de nieuwsbrief. Via Twitter, Facebook en Youtube is NPO Doc ook op de voet te volgen. Het digitale kanaal NPO Doc zendt wekelijks documentaires uit rond een bepaald onderwerp. NPO Doc is 7 dagen per week, 24 uur per dag te ontvangen via internet en digitale televisie. Kijk op http://www.npodoc.nl/ontvangst voor meer informatie. Alle persberichten zijn vindbaar via http://www.npodoc.nl/pers Op de site staan ook nog eens ruim 1000 films en radiodocumentaires on demand in het kijken luisterarchief. NPO Doc is te bekijken op de volgende manieren: Live stream op het internet: http://www.npodoc.nl Bij UPC Digital op: kanaal 309 Bij CAIWAY op: kanaal 118 Bij Ziggo op: kanaal 212 Bij Interactieve tv van KPN: kanaal 102 Bij Delta: kanaal 35 NPO Doc maakt deel uit van het documentaireplatform van de publieke omroep met 2Doc op Nederland 2, Radio Doc op Radio 1, www.npodoc.nl en het digitale kanaal.


NPO Doc sluit aan bij De IJzeren Eeuw In mei, iedere zondag, op NPO Doc Sinds 3 april is de 13-delige reeks De IJzeren Eeuw op NPO2 te zien. Het documentairekanaal NPO Doc sluit iedere zondag aan bij deze serie. Bij de aflevering ‘Twente op stoom’ bijvoorbeeld met een documentaire over de familie Van Heek, één van de grondleggers van de textielindustrie in Twente. Hieronder volgt een compleet overzicht van de aansluitingen op NPO Doc bij de afleveringen van De IJzeren Eeuw in mei. Bij De IJzeren Eeuw aflevering ‘Vrouwen voorwaarts’ op vrijdag 1 mei op NPO 2 op zondag 3 mei op NPO Doc: Droom en daad: Het zoeken van Henriette Roland Holst (Annette Apon, NTR, 2013) De wortels van de vrouwenbeweging liggen in de negentiende eeuw. In de aflevering ‘Vrouwen voorwaarts’ onder anderen aandacht voor Betsy Perk en Mina Kruseman, die de weg van de emancipatie voorbereidden. Droom en daad: Het zoeken van Henriette Roland Holst is een portret van de bekende dichteres Henriette Roland Holst (1869 - 1952), die zeer actief was in de arbeidersbeweging. Bij De IJzeren Eeuw aflevering ‘Het geheim van Rotterdam’ op vrijdag 8 mei op NPO 2 op zondag 10 mei op NPO Doc: De erfgenamen: De families Van Beuningen en Fentener van Vlissingen (Saskia van Schaik, VPRO, 1986) ‘Het geheim van Rotterdam’ gaat over de Rotterdamse haven, pijler van de Nederlandse economie, die is ontstaan in de negentiende eeuw. De erfgenamen: De families Van Beuningen en Fentener van Vlissingen is een aflevering van een documentaire drieluik van Saskia van Schaik over de geschiedenis van een aantal bekende Nederlandse ondernemersfamilies. Deze familie richtte de Steenkolen Handels-Vereeniging op, die een belangrijke rol speelde in de ontwikkeling van de Rotterdamse haven. Bij De IJzeren Eeuw aflevering ‘Amsterdam, een kolerestad’, op vrijdag 15 mei op NPO 2 op zondag 17 mei op NPO Doc De joden en hun Mokum (Willy Lindwer, NOS, 1985) De arts Samuel Sarphati kon niet aanzien dat zijn patiënten stierven door smerig drinkwater en ziektes als cholera, en bedacht daarom onder andere de poep- en vuilnisophaaldienst. Samuel Sarphati en andere joden, die in Amsterdam woonden, waren van groot economisch en sociaal belang in de geschiedenis van Amsterdam. De documentaire De joden en hun Mokum behandelt de ontwikkeling van de Hoogduits Joodse Gemeente in Amsterdam, en hun invloed op deze stad. Bij De IJzeren Eeuw aflevering ‘Een vreemde kerk in de straat’ op vrijdag 22 mei op NPO 2 op zondag 24 mei op NPO Doc: P.J.H. Cuypers, Aertsbouheer 1827-1921 (Jeroen Visser, NOS, 1994) Architect Pierre Cuypers speelde een grote rol in het vormgeven van het nieuwe katholieke zelfbewustzijn. Hij zette katholiek Nederland letterlijk weer op de kaart, door nieuwe kerken te bouwen. P.J.H. Cuypers, Aertsbouheer 1827-1921 is een documentaire over P.J.H. Cuypers, architect van vele neogotische kerken in Nederland en van het Rijksmuseum en Centraal Station in Amsterdam. Cuypers ontwikkelde een op de Middeleeuwen geïnspireerde bouwstijl die aansloeg bij de rooms-katholieke emancipatiebeweging. Voor screeners, interviewverzoeken en meer informatie: ( ( ( HERRIE) ) ) 020-4868212 [email protected]

Bij de IJzeren Eeuw aflevering ‘Twente op stoom’ op vrijdag 29 mei op NPO 2 zondag 31 mei op NPO DOC: De erfgenamen: De familie Van Heek (Saskia van Schaik, VPRO, 1986) ‘Twente op stoom’ gaat over de textielindustrie. Een van de grote vragen is of de textielbaronnen, van wie Gerrit Jan van Heek de grootste is, uitbuiters waren of weldoeners. De erfgenamen: De familie Van Heek maakte deel uit van een documentaire drieluik over de geschiedenis van een aantal bekende Nederlandse ondernemersfamilies. Deze aflevering gaat over de familie Van Heek, de grondleggers van de textielindustrie in Twente.


NPO Doc sluit aan bij De IJzeren Eeuw In juni, iedere zondag, op NPO Doc Sinds 3 april is de serie De IJzeren Eeuw op NPO2 te zien. Het documentairekanaal NPO Doc sluit iedere zondag aan bij deze serie. Bij de aflevering ‘Modern, al te modern’ bijvoorbeeld, over schrijver Frederik van Eeden, is op NPO Doc de tv-premiere te zien van Daar heeft mijn lijf zijn thuis. Uitgangspunt van deze documentaire zijn brieven die Frederik van Eeden schreef in het Hof van Moerkerken, een landgoed waar Van Eeden vaak logeerde. Hieronder volgt een compleet overzicht van de aansluitingen op NPO Doc bij de afleveringen van De IJzeren Eeuw in juni. Bij De IJzeren Eeuw ‘Een nieuwe wereld’, vrijdag 5 juni op NPO2 zondag 7 juni op NPO Doc: Labyrint: Nobel (Jeroen van den Berk, VPRO/NTR, 2011 In de late negentiende eeuw voltrekt zich een revolutie op wetenschappelijk gebied. In De IJzeren Eeuw: Een nieuwe wereld draait het om een aantal Nederlanders die ontdekkingen hebben gedaan die voorgoed het inzicht in de wereld om ons heen veranderen. Een van hen is Hendrik Lorentz, die een Nobelprijs won. Labyrint: Nobel is gewijd aan twee Nederlandse Nobelprijswinnaars voor natuurkunde, Hendrik Lorentz en Heike Kamerlingh Onnes. Wetenschapshistoricus Bastiaan Willink ziet het goede onderwijs in de tijd van Lorentz als een van de oorzaken van de bloei van de wetenschap in die periode. Bij De IJzeren Eeuw ‘Abraham de geweldige’, vrijdag 12 juni op NPO2 zondag 14 juni op NPO Doc: Een portret van A.S. Talma (Henk Kleinbruinink, Omrop Fryslan, 2009) De IJzeren Eeuw: Abraham de geweldige gaat over Abraham Kuyper, die onder andere de Vrije Universiteit oprichtte en de ARP, de eerste politieke partij van Nederland. Een portret van A.S. Talma is een documentaire over Aritius Sybrandus (Syb) Talma (1864-1916), dominee en politicus. Als ARP-minister van Landbouw, Handel en Nijverheid in het Kabinet-Heemskerk (1908-1913) legde hij met de ouderdomsrente (een aparte uitkeringsregeling voor ouderen) als eerste een basis voor de Nederlandse sociale verzekeringswetgeving, maar kreeg daar nooit veel erkenning voor. Bij De IJzeren Eeuw ‘Ten oorlog!’, vrijdag 19 juni op NPO2 zondag 21 juni op NPO Doc: Dokument: Atjeh, Atjeh! (Jelte Rep, NCRV, 1996) Tegen het einde van de negentiende eeuw moet het Nederlandse leger in Indië alle zeilen bijzetten in Atjeh, één van de laatste gebieden in de uitgestrekte Indische archipel die het gezag van het gouvernement niet aanvaardt. Hoofdpersoon van De IJzeren Eeuw: Ten oorlog! is generaal Van Heutsz. Het lukt hem uiteindelijk om Atjeh te onderwerpen. Dokument: Atjeh, Atjeh is een documentaire over de Nederlandse koloniale oorlog in Atjeh. Aan de orde komt onder andere de rol van Van Heutsz en de invloed van de wereldlijke en geestelijke leiders tijdens deze oorlog.


Bij De IJzeren Eeuw ‘De ijzeren kooi’, vrijdag 26 juni op NPO2 zondag 28 juni op NPO Doc: Daar heeft mijn lijf zijn thuis (Maatje van Eck, 2007) Nederland is in een eeuw tijd onherkenbaar veranderd. Sommigen vragen zich af of de moderne samenleving niet te massaal, te technisch en te lawaaierig is geworden? In De IJzeren Eeuw: De ijzeren kooi zien we hoe arts en schrijver Frederik van Eeden op het platteland op zoek gaat naar de menselijke maat, de innerlijkheid en de moraal. Daar heeft mijn lijf zijn thuis is een poëtische documentaire over het Hof van Moerkerken, met teksten uit brieven die Frederik van Eeden schreef tijdens zijn logeerpartijen op dit landgoed. Deze documentaire is niet eerder vertoond op de Nederlandse televisie.


PERSMAP. Voor screeners, interviewverzoeken en meer informatie: ( ( ( HERRIE) ) )

Recommend Documents