Bel voor meer informatie

 Alle SIR trainingen

E.O.T.C Oudelandseweg 5 3194 AR Hoogvliet

 Alle SOG trainingen  CCV gecertificeerd voor o.a. DVM-basis, DVM-verlenging, VCA basisveiligheid en VOL VCA  Om onze kandidaten extra te stimuleren hanteren wij een uniek beloningssysteem

44

Bel voor meer informatie 010-2313751

EOT-advertentie tbv SIR magazine.indd 1

T: 010-2313751 F: 010-4169750 E: [email protected] W: www.eotc.nu

8-5-12 12:06

VERRASSEND MAATWERK!

Voor en in samenwerking met reinigingsspecialist Van der Grift en Valkenburg Groep BV, werd door DiBO Nederland BV en HSM BV (Utrecht) een Volvo vrachtauto compleet ingericht met een DiBO JMB-H WWC 350 bar 18 l/h. Met deze hogedrukreiniger met vacuüm-unit is het mogelijk om volledig autonoom te reinigen met heetwater tot 105°C (max) en onmiddellijk het afvalwater weer op te zuigen. Hiervoor werden er 2 RVS tanks ingebouwd van elk 3000l, 1 voor schoon water en 1 voor het

Hogedrukreiniger met vacuümsysteem

afvalwater. Vervolgens staat er een compleet filtratiesysteem op en is er een extra pomp onderaan voorzien voor het verpompen van het opgezogen afvalwater. De unit is uiteraard uitgerust met het unieke milieuvriendelijke DiBO GreenBoiler verwarmingssysteem en werkt volledig onafhankelijk. Aan echt alles werd gedacht, er is een grote op maat gemaakte RVS Haspel voor de vacuümslang, er zijn extra kranen voor het ledigen van de tanks en speciale opbergladen voor de hulpstukken zoals lansen en pistolen.

Hogedrukreiniger met 2 persoonsbediening

Hogedrukreiniger - skid uitvoering

DiBO Nederland bv Industrieweg 7 4181 CA Waardenburg (NL) T: +31 (0)418 65 21 44 F: +31 (0)418 65 16 05 [email protected] www.dibo.nl

DE OPLOSSING VOOR UW REINIGINGSPROBLEMEN! MAATWERK EN STANDAARD www.dibo.nl

Ad_SIR_185x260_3-2012_v1.indd 1

22/03/12 15:06

45

EOS

in het sir magazine EOS is een tijdschrift dat maandelijks uitkomt en waarin populair wetenschappelijke artikelen staan die perfect passen in een technische omgeving als waarin wij werken. De redactie van het SIR magazine heeft met de uitgever van EOS een akkoord bereikt waarbij artikelen die voor onze lezers interessant zijn, kunnen worden gepupliceerd.

KERNRAMP EN TSUNAMI IN JAPAN

Waar blijven de robots? Japan staat bekend als het mekka van de robots. Toch duurde het een maand voor het robots inzette toen de tsunami en de kernramp het land troffen.

Een van de twee Packbots van iRobot, die als eerste het reactorgebouw in ging om er temperatuur, zuurstofgehalte en radioactiviteit op te meten.

46

Door Bram VANDERBORGHT

onderzoek robots

O

p 11 maart 2011 werd Japan getroffen door een enorme aardbeving, 30 minuten later kwam de tsunamigolf aan land om grote delen van het land van de kaart te vegen. Japan is zeer goed voorbereid op aardbevingen. Toen ik er aankwam als gastonderzoeker, lag mijn helm met bloedgroepaanduiding klaar en werden regelmatig evacuaties geoefend. De tv startte al twee minuten na de ramp met een speciale uitzending, twaalf minuten later had de openbare zender een helikopter met een cameraman aan boord boven de tsunami-golf hangen in Sendai. Het is bemoedigend om te zien hoe met vereende krachten het land wordt heropgebouwd. Toch dringt een vraag zich op: waar blijven de robots? Het meeste zorgen baart de kernramp in Fukushima. Enkele seconden na de aardbeving worden de operationale kernreactoren correct stilgelegd. Maar de daaropvolgende vloedgolf beschadigt de koelpompen, waardoor de restwarmte niet genoeg wordt afgevoerd. Gevolg: explosies van waterstof en zuurstof zorgen ervoor dat radioactiviteit ontsnapt en stukken van de kerncentrale instorten. De oververhitting zorgt voor een meltdown waarbij de brandstofstaven samengesmolten liggen op de bodem van het vat. Via lekken stroomt zwaar radioactief water weg. De technici die de ramp bestrijden krijgen al snel een heldenstatus. Ze trotseren gevaarlijke doses radioactieve straling en riskeren daarbij hun leven om hun landgenoten meer onheil te besparen. Een kolfje naar een robothand, zou je zeggen. In de praktijk worden pas een maand na de ramp robots ingezet. ImprovIsErEn Robotica wordt langzamerhand ingezet in nucleaire sites, maar eerder voor manipulatie van bijvoorbeeld de brandstofstaven en niet om een dergelijke ramp te bestrijden. De nucleaire industrie heeft nooit geïnvesteerd in robottechnologie om zulke taken te volbrengen, waarschijnlijk dacht ze dat het nooit zover zou komen. Een kerncentrale bevat zoveel veiligheidssystemen dat risicoanalyses het zo goed als onbestaande achtten dat een natuurramp die allemaal kon uitschakelen. Elke poging om nu robots in te zetten moet dan ook gebeuren met heel wat improvisatie. Er zijn geen scenario’s om robots te laten optreden, en er zijn ook geen mensen die opgeleid zijn om ze in dergelijke omstandigheden te gebruiken. En improvisatie is een houding

die je uiteraard het liefst vermijdt als het om een kernramp gaat. Het kan de weigerachtige houding in Japan verklaren. Dat was heel wat anders na de olieramp met de Deepwater Horizon waar robots een cruciale rol hebben gespeeld om het olielek te dichten. Om steeds dieper naar olie te kunnen boren, heeft de olie-industrie onderwaterrobots ontwikkeld om de pijpen en boorputkoppen te assembleren op extreme diep-

De nucleaire industrie heeft nooit geïnvesteerd in robots tes. Deze telegeleide robots zijn de handen en ogen voor de menselijke operatoren die de olieramp bestreden op dieptes waar duikers onmogelijk kunnen komen. Ze voorzagen de wereld ook van live beelden. De olie-industrie had dus – uit economisch belang – robots bij de hand. Ook de autoindustrie voelt zich genoodzaakt robots te ontwikkelen. Maar dat economisch belang ontbreekt in de nucleaire industrie. Pas op 31 maart werd ROBOTAD (ROBOtics Task force for Anti-Disaster) opgericht om een antwoord te bieden op rampen met behulp van robottechnologie. HuzarEnstukjE Maar ook de politieke wil om robots in te zetten ontbrak in Japan. Heel wat teams hebben lang moeten wachten voor ze uitgenodigd werden om deel te nemen aan de reddingsacties. Het toeval wou dat de Japanse roboticareddingsexperts op dat moment deelnamen aan een internationale oefening in de Disaster City faciliteiten in Texas. Maar naast het probleem van de organisatie en de politiek die de beslissing moet nemen, zijn er ook heel wat technologische problemen bij het inzetten van robots voor de bestrijding van een kernramp. De kerncentrale van Fukushima is een moeilijk toegankelijk, ongestructureerd terrein met heel wat gaten en obstakels. Robots hebben wielen, rupsbanden, benen of een combinatie daarvan, of nog andere exotische mechanismen om op zo’n terrein vooruit te geraken. Toch blijft het een uitdagende opdracht. Om maar te zwijgen over de deuren die de robot tegenkomt die hij zelf zal moeten openmaken. Communicatie is een tweede probleem. Vertrouwen op draadloze communicatie is heel

Eos 125 124-126_robotsv2_1107.indd 125

riskant. Dikke wanden met veel beton moeten de radioactieve straling binnenhouden. Iedereen die de lift neemt of de betonnen kelders van een gebouw binnenstapt, zal wel al gemerkt hebben dat de mobiele telefoon dan vaak uitvalt. Een glasvezelkabel kan dat probleem verhelpen. Maar die heeft als nadeel dat de robot beweeglijkheid verliest. En dan is er nog de radioactieve straling. Die heeft niet alleen schadelijke gevolgen voor

mensen – ze veroorzaakt onder andere breuken in het DNA. Ook de elektronica van de robot is gevoelig voor de straling. Sensoren en microchips raken erdoor beschadigd, en de programma’s en de data van het robotbrein kunnen ontregeld raken. De robots zwaar bepantseren kan helpen, maar dat leidt dan weer tot onhandige, logge machines. mIlItaIrE robots Uiteindelijk zijn een maand na de ramp toch robots ingezet om de schade in kaart te brengen. De meeste zijn Amerikaanse robots die op het slagveld hun diensten al veelvuldig bewezen hebben en die tegen een stootje kunnen. Omdat Japan na de Tweede Wereldoorlog geen militair materiaal mag uitvoeren, heeft het ook weinig terreinervaring. Dat hebben de Amerikaanse militaire robots wel, door de missies in Irak en Afghanistan. Om welke robots gaat het? De T-Hawk, een van op afstand bestuurde ‘vliegschotel’ stelt de structurele schade aan het gebouw in Fukushima vast. Doordat hij stil in de lucht kan hangen, komt hij op plaatsen waar andere vliegtuigjes moeilijker geraken. Met zijn 7,7 kilo is hij heel licht. Hij kan zowel manueel als autonoom vliegen en raakt 9,6 km ver, met een autonomie van 40 minuten. Het bedrijf QinetiQ North America heeft kits geleverd om bobcats in een kwartier tijd om te bouwen tot onbemande robots. Ze hebben camera’s, nachtzicht en warmtecamera’s, en kunnen met heel wat randapparatuur zoals schoppen, grijpers en andere werktuigen puin en brokstukken opruimen die op de site verspreid liggen. De Active Scope Camera is een acht meter lange slang met vooraan een camera die zich door nauwe openingen kan wringen. Onderwaterrobots met grijpers en

uuu 4/18/12 8:49 AM

47

TriStar Industries Group Hazeldonk 6035-6037 Cleaning Products

4836 LA Breda - Nederland

W W W. R E I N I G I N G S P R

T +31 (0)76 - 596 34 34 F +31 (0)76 - 596 22 88 E [email protected]

ODUCTEN.NL

Cleaning Products

TriStar Industries Group

T +31 (0)76 - 596 34 34

Hazeldonk 6035-6037

F +31 (0)76 - 596 22 88

4836 LA Breda - Nederland

E [email protected]

W W W. R E I N I G I N G S P RO D U C T E N . N L

48 Naamloos-1 1

09-03-12 15:19

EOS

in het sir magazine - vervolg

De T-Hawk (links) biedt een bijzonder zicht van het beschadigd reactorgebouw.

zijn hiervoor waarschijnlijk niet geschikt, omdat je voor zo’n opdracht veel complexere robots nodig hebt die werken als een mens. Een humanoïde robot dus. Japan heeft daarin een sterke reputatie opgebouwd, met als kopstuk Asimo van Honda, maar ook Toyota heeft zijn Partner Robot. Zij worden vooral ontwikkeld om mensen te assisteren in de vergrijzende

een speciale sonar om in modderig water te opereren, zoeken naar slachtoffers en onderzoeken de haven om die opnieuw te kunnen openstellen voor het toeleveren van materiaal. Verder worden ook twee Packbots ingezet van iRobot (het bedrijf dat vooral bekend is van zijn robotstofzuigers). De Packbots hebben hun diensten al bewezen als ontmijningsrobots. Ze waren de eerste robots die het reactorgebouw zijn binnengereden om temperatuur, zuurstofgehalte en radioactiviteit op te meten. Ze hebben er waardes gedetecteerd die te hoog zijn om mensen toe te laten. Intussen worden twee Quince-robots voorbereid om binnenkort ingezet te worden. De

De radioactieve straling maakt sensoren en microchips van de robot kapot en ontregelt het robotbrein eerste wordt via een draad verbonden aan de operator zodat de communicatie verzekerd wordt. De tweede robot communiceert dan draadloos via de eerste robot met als voordeel dat zijn mobiliteit beter zal zijn. Na het opmeten van de schade wordt het nu tijd om het boeltje op te ruimen. Daarvoor heb je armen en handen nodig om ingewikkelde bewerkingen uit te voeren. De Packbots

De druk op de onderzoeker Er is natuurlijk niet alleen de kernramp in Japan. De aardbeving en de vloedgolf zorgden voor gigantisch veel schade. Vierhonderd vierkante kilometer land werd overspoeld, 88.000 huizen werden verwoest en er zijn 25.000 doden en vermisten. Nog heel wat mensen liggen waarschijnlijk bedolven onder het puin. Het terrein is erg instabiel. Het risico op meer instortingen en verzakkingen is groot. Ook hier kunnen robots een belangrijke taak opnemen. Er werden al robots ingezet om te zoeken naar slachtoffers in het puin van de WTC-torens in New York, na de doortocht van de orkaan Katrina in New Orleans en na de ineenstorting van

het historisch stadsarchief in Keulen. Maar de ramp in Japan heeft toch een heel andere omvang. Dan volstaan de robots van enkele onderzoeksgroepen niet, daarvoor heb je een heel leger reddingsrobots nodig. Bovendien zijn verschillende onderzoeksrobots slecht onderhouden. Door de constante druk om steeds met nieuwe robots op de proppen te komen om de verplichte publicaties te halen, zijn de oudere platformen slecht onderhouden. Ook de stap om van prototype naar een betrouwbaar platform te gaan is zelden ondernomen. Dat vergt nog heel wat engineering, waar weinig onderzoeksresultaten mee te rapen zijn.

maatschappij. Hoewel ze kunnen dansen, trappen lopen, koffie brengen en een balletje trappen, zijn ze het lab nog lang niet ontgroeid. Laat staan dat ze een kernreactor kunnen herstellen. lEssEn voor DE toEkomst De robots hebben dus een niet al te beste indruk gemaakt in Japan. Er zijn heel wat lessen te trekken voor de toekomst. Verder onderzoek is nodig om capabele robots te ontwikkelen die in zulke extreme omstandigheden opereren. De onderzoeksrobots moeten dan verder doorgroeien tot inzetbare machines waarvan een hele reeks ontwikkeld wordt. Bovendien is nood aan een organisatie die snel en adequaat kan reageren met het inzetten van de robots voor noodgevallen en rampen inclusief een betere internationale samenwerking. De ramp in Japan heeft de kwetsbaarheid van onze samenleving blootgelegd. Wetenschap en technologie kunnen een antwoord bieden. ■

Prof. dr. ir. Bram Vanderborght is roboticaonderzoeker verbonden aan de Vrije Universiteit Brussel en mede-oprichter van RoboCup Junior. Een van de uitdagingen van deze robotwedstrijd is het bouwen van een reddingsrobot. Meer informatie vindt u op www.robocupjunior.be

49

Eos 126 124-126_robotsv2_1107.indd 126

4/18/12 8:49 AM

MBT Groep

MB-TI richt zich op de ontwikkeling en productie van industriële reinigingsystemen. Wij zetten daarbij nadrukkelijk in op veiliger, snellere, efficiëntere en meer milieuvriendelijker methoden dan welke nu gebruikelijk zijn in de industrie.

MB-TI heeft als missie het optimaliseren van uw koelcapaciteit

Koelinstallaties verliezen door jarenlang gebruik en toenemende vervuiling aan capaciteit. Hierdoor neemt de productiviteit jaarlijks ongemerkt af. Onze reinigingsystemen brengen koelinstallaties weer terug naar het niveau waarop zij oorspronkelijk ontworpen zijn. Dit doen wij zonder dat dure shutdowns nodig zijn. Het voordeel voor u is duidelijk; hogere productiviteit tegen lagere kosten. Onze specialisten ontwerpen, bouwen, installeren prestatieverhogende reinigingsystemen op maat van uw bedrijf. Vraag vrijblijvend een offerte aan en ontdek hoeveel u kunt besparen.

MB-TI is VCA** en SIR gecertificeerd.

Voor reiniging

MBTI

Drogerijweg 1 4551 MA Sas van Gent Havennummer 5005 Tel: 0115 - 477810 Fax 0115 - 477812

Na reiniging

www.mb-ti.nl

50 8671 - advertentie SIR magazine2.indd 1

14-02-12 11:49

DATA 2012 / adverteerders index 23 mei

werkgroep Adembescherming

Naam adverteerder

23 mei

Dagelijks Bestuur

- Altena Group

24 mei subwerkgroep Reinigingsbedrijven voor Druk Vacuüm

- AQ-Rent

pag. nr. 26-27 8

- ASC-Safety

12

24 mei subwerkgroep Opdrachtgevers voor Druk Vacuüm

- Derc Adviesgroep

18

30 mei

- DIBO Cleaning Systems

45

SSVV* Opleidingengids

7 juni bijeenkomst Gecommitteerden en Examinatoren 13 juni Algemene Vergadering in de Martinushoeve in Zandvliet, België met o.a. uitreiking Safety Awards SIR 2011 18 juni

werkgroep Combi’s

20 juni

SSVV* Bestuur

21 juni

werkgroep Druk Vacuüm

22 augustus

Dagelijks Bestuur

- DNV Business Assurance

4

- EOTC

44

- Jetstream

14

- Kenis Service

12

- Koks Group

20

- Koppenol Industriële & Civiele Services

17

- MB-TI

50

- MCO Team

32

- Mees van den Brink

22

- PNS Nitrogen Services

30

- Provi

24

- Reym Groep / ATM Moerdrijk

36

4 september werkgroep Veiligheid 10 oktober

Dagelijks Bestuur

30 oktober VCA congres voor Veiligheid 7 november

werkgroep Chemisch-Technisch

14 november VCA waarborgcommissie Adembescherming

- Ryzolin

21 november

SSVV* Opleidingengids

- SafeTec Interim

24

21 november

Dagelijks Bestuur

- SAIO Safety Training

34

- Schotting Medisafe

40

22 november SSVV* Bestuur plus Centraal College van Deskundigen VCA

- TCC 11 december

werkgroep Veiligheid

12 december

 lgemene Vergadering in Hotel van der A Valk / ARA in Zwijndrecht, Nederland

SSVV* = S  tichting Samenwerken Voor Veiligheid en is eigenaar van VCA

6

10-11

- THMG

39

- Tristar Industries

48

- Vecom Industrial Services

44

- Waterkracht

6

51