PeerEducatie
Handboek voor Peers
1
Handboek voor Peers
Colofon PeerEducatie – Handboek voor Peers © december 2007 Work-Wise
Dit is een uitgave van: Work-Wise
[email protected] www.work-wise.nl Contactpersoon: Irma van der Veen
Tekst: Brozz / Paul & Bas van Zwam
[email protected] www.brozz.net
Opleidingen & Trainingen
Het ontwikkelen van dit project is mede mogelijk gemaakt door het communitair initiatief EQUAL-ESF
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder toestemming van Work-Wise
2
Handboek voor Peers
Index
Inleiding
pag. 3
Bijeenkomst 1:
kennismaken & introductie
pag. 4
Bijeenkomst 2:
presenteren
pag. 7
Bijeenkomst 3:
stap 1 - kennismaking
pag. 10
Bijeenkomst 4 & 5: stap 2 – het verhaal
pag. 13
Bijeenkomst 6:
stap 3: discussie
pag. 16
Bijeenkomst 7:
stap 4: afsluiting
pag. 20
Bijeenkomst 8:
stap 1 ™ 4: de generale repetitie
pag. 22
Handboek voor Peers
3
Inleiding Gefeliciteerd! Jullie zijn geselecteerd om een voorlichtingsbijeenkomst te geven over werk. Wat is een voorlichtingsbijeenkomst over werk? ………. In een voorlichtingsbijeenkomst wordt informatie gegeven. In dit geval gaat het over werk. Over het zoeken van werk en het hebben van werk. Hoe kom je aan een baan? En hoe zorg je ervoor dat je een leuke baan kunt houden? Voor wie is de voorlichtingsbijeenkomst bedoeld? ……… Voor leeftijdgenoten die nog niet zo ver zijn als jullie. Waarom jullie? ………….. Jullie hebben ervaring met werk en jullie kunnen het. Wat is het doel van deze voorlichtingsbijeenkomst? Deze voorlichtingsbijeenkomst wordt niet zomaar georganiseerd. De voorlichtingsbijeenkomst heeft een doel. Het doel is om leeftijdgenoten iets te leren over het zoeken van werk en het hebben van werk. Met een Engels woord heet dit “peer-education”. Het is gebleken dat dit goed werkt en dat jongeren soms makkelijker leren van leeftijdgenoten dan van volwassenen. Dit komt omdat leeftijdgenoten dezelfde “taal” spreken en vaak ongeveer op dezelfde manier denken. Moet je dat alleen doen? ………… Nee, je kunt dit samen met 1 of 2 andere jongeren doen. Wat is erg belangrijk? …………. Het is erg belangrijk dat jullie je eigen verhaal vertellen en dat jullie dat op jullie eigen manier doen. Krijgen jullie hulp? ………. Jazeker, de docent helpt jullie om een goede voorlichtingsbijeenkomst in elkaar te draaien. Hij/zij begeleidt jullie van het begin tot het einde. En jullie krijgen hulp van het werkboek waarvan je nu de inleiding aan het lezen bent. Wat is er zo handig aan een werkboek? ……… In dit werkboek kun je aantekeningen maken van de dingen die je leert in de training. Er staan oefeningen in die je helpen om de voorlichtingsbijeenkomst voor leeftijdgenoten te kunnen geven. Hoe werkt het werkboek? ……….. In het werkboek staan alle oefeningen waarin je zelf iets moet doen. We beginnen uiteraard bij bijeenkomst 1 en het eindigt met de laatste bijeenkomst. Als alle oefeningen gedaan zijn is de voorlichtingsbijeenkomst af.
Veel succes en veel plezier!
4
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 1 Introductie & kennismaking
Handboek voor Peers
5
Bijeenkomst 1: introductie & kennismaking Onderdeel: introductie door de trainer/procedure In de allereerste bijeenkomst wordt nog niet gewerkt aan de voorlichtingsbijeenkomst. Het eerste dat er gebeurt is dat jullie een aantal belangrijke dingen te horen krijgen. Die belangrijke dingen hebben te maken met hoe het allemaal gaat lopen. Wat er gaat gebeuren? Wanneer komen we bij elkaar. Hoe laat? Wie kun je bellen als er iets is, enzovoort. Hieronder vind je een lege ruimte die je kunt gebruiken om een aantal zaken op te schrijven die belangrijk zijn in de organisatie. Wij hebben het de agenda genoemd.
Agenda
Handboek voor Peers
6
Bijeenkomst 1: introductie & kennismaking Onderdeel: vertrouwen In deze bijeenkomst hebben we als het goed is net een voorstellingsrondje gemaakt waarin iedereen iets over zichzelf heeft verteld. Het is belangrijk om iets van elkaar te weten als je gaat samen werken. Iets weten van elkaar is een eerste stap naar het vertrouwen in elkaar. Jullie gaan uitgebreid met elkaar samenwerken dus voor jullie is het extra belangrijk om elkaar te vertrouwen. Daarom besteden we daar extra aandacht aan.
Top 5 van belangrijkste dingen die je doet als je vertrouwen in elkaar hebt en wil houden
1
……………………………………………………………………………………………………
2
……………………………………………………………………………………………………
3
……………………………………………………………………………………………………
4
……………………………………………………………………………………………………
5
…………………………………………………………………………………………………… ……………………………
7
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 2 Presenteren
Handboek voor Peers
8
Bijeenkomst 2: presenteren Onderdeel: verschillende situaties In deze bijeenkomst hebben we het over presenteren. Of beter: over jezelf presenteren. Deze oefening gaat over verschillende situaties waarin je jezelf presenteert. Wat vind jij van de volgende situaties?:
Ik zorg dat ik er netjes uitzie als .... a. ik naar mijn schoonmoeder ga b. ik naar mijn werk ga c. ik uit ga d. altijd. Ik praat extra duidelijk als .... a. ik met mijn baas aan de telefoon zit b. ik met mijn vrienden zit te kletsen c. ik een presentatie geef d. ik bij mijn dove oma op bezoek ga. Ik zorg dat ik niet ineengedoken sta als ... a. ik uitgedaagd wordt door een klasgenoot b. de docent iets aan mij vraagt c. ik voor een groep sta en iets moet uitleggen d. altijd. Ik maak bewust oogcontact als .... a. iemand mij aanspreekt b. ik een meisje/ jongen wil versieren c. mijn collega iets aan mij vraagt d. ik solliciteer voor een baan. Ik probeer vriendelijk over te komen als.... a. ik voor het eerst bij mijn schoonouders ga eten b. ik word lastiggevallen door een zwerver c. een oud vrouwtje help om de straat over te steken d. kennis maak met mijn nieuwe klasgenoten. Ik bereid mij goed voor als..... a. ik ga solliciteren op een nieuwe baan b. ik een presentatie geef c. ik een gesprek voer met mijn vriendin d. een afspraak heb met de woningbouwvereniging. Ik probeer een zelfverzekerde indruk te maken..... a. als ik op straat wordt aangesproken door een groepje jongeren b. als ik voor het eerst ga werken c. als ik voor de klas iets moet zeggen d. als ik thuis op de bank zit. Ik spreek iemand met u aan als..... a. zij ouder zijn als ik b. het mijn baas is c. het mijn beste vriend is d. ik een presentatie geef aan leeftijdgenoten.
Handboek voor Peers
9
Bijeenkomst 2: presenteren Onderdeel: jezelf presenteren Jezelf presenteren is belangrijk. Altijd en overal! Hoe je dat doet, ligt aan jezelf of aan de situatie. Sommige dingen heb je zelf in de hand. Bijvoorbeeld wat voor kleren je aantrekt. Andere dingen moet je leren. Bijvoorbeeld rustig blijven als je iets vertelt (en dus ook jezelf presenteert). In deze oefening presenteert iedereen zichzelf. Nogmaals oefening baart kunst! Zeker niet alles zal meteen 100% goed gaan. Sommige dingen gaan wel goed. Het is belangrijk om te leren van anderen. Gebruik de vragen die hier staan om te kijken naar de andere deelnemers. Dit doen ze ook bij jou en zo leren wij van elkaar.
Observatie 1: houding Beschrijf wat de houding is van voorlichter ( rug recht, schouders ingezakt, waar zijn de handen, etc) ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………..……………………………………… ……… Observatie 2: mimiek Beschrijf de gelaatsuitdrukking van de voorlichter (boos, blij, opgelucht, gespannen, etc) ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………..……………………………………… ……… Observatie 3: stemgebruik Beschrijf het stemgebruik van de voorlichter. (krachtig, duidelijk, fluistertoon, verschillende toonhoogten, etc ) ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……… Observatie 4: oogcontact Maakt de voorlichter oogcontact of maakt hij/ zij op een andere manier contact met het publiek met wie? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……… Wat vind je goed? ……………………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………………………
10
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 3 Stap 1 - kennismaken
Handboek voor Peers
11
Bijeenkomst 3: stap 1 – kennismaken Onderdeel: wat wil ik over mijzelf vertellen? Dit is het eerste moment waarop jullie zelf inhoud gaan geven aan de voorlichtingsbijeenkomst. Dit is de eerste stap en het is logisch dat deze begint bij het begin. Elke bijeenkomst start met het maken van kennis met elkaar. De voorlichtingsbijeenkomst dus ook. Het ligt een beetje aan hoe de voorlichtingsbijeenkomst eruit ziet of de peers zich ook voorstellen. Jullie doen dat in ieder geval wel. Wat zou je over jezelf kunnen zeggen als je jezelf voorstelt? Verzin 5 dingen die je in ieder geval over jezelf zou vertellen als je jezelf voorstelt
1
……………………………………………………………………………………………………………………
2
……………………………………………………………………………………………………………………
3
……………………………………………………………………………………………………………………
4
……………………………………………………………………………………………………………………
5
……………………………………………………………………………………………………………………
12
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 3: stap 1 – kennismaken en introductie Onderdeel: vragenlijst De volgende bijeenkomst gaan we ons bezighouden met jullie ervaringen op het gebied van werk en opleiding. Om daar vast over na te denken kun je deze vragenlijst invullen. De volgende keer komt iedereen aan de beurt om te praten over de ervaringen die je hebt met werken en/of het volgen van een opleiding.
Hieronder staan twintig vragen beschreven. Probeer zo uitgebreid mogelijk antwoord te geven. Maak daarbij gebruik van concrete voorbeelden. Als een vraag niet op jou van toepassing is sla je deze gewoon over. 1.
Waar heb je gewerkt?/stage gelopen?
2.
Wat waren je taken?
3.
Wat heb je allemaal moeten doen om aan werk te komen?
4.
Welke instanties/mensen hebben je daarbij geholpen?
5.
Wat vond je leuk aan je werk?
6.
Wat vond je niet zo leuk aan je werk?
7.
Hoe waren je collega’s/baas?
8.
Kon je het goed met ze vinden?
9.
Heb je wel eens conflicten gehad op je werk?
12. Welke opleiding heb je gevolgd?
13. Wat heb je voor deze opleiding allemaal moeten doen? 14. Wat heb je allemaal gedaan om een voor jouw geschikte opleiding te vinden? 15. Welke instanties/mensen hebben je daarbij geholpen?
16. Wat vond je leuk aan je opleiding?
10. Heb je om aan werk te kunnen
17. Wat vond je niet zo leuk aan je opleiding? 18. Wat is volgens jou een belangrijke kwaliteit om een opleiding te kunnen afronden?
19. Aan welke kwaliteiten heb je zelf moeten werken?
komen iets aan jezelf moeten veranderen? 11. Vind je het belangrijk om werk te
hebben?
20. Wat is de reden geweest dat je aan een opleiding bent begonnen?
13
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 4 & 5 Stap 2 – het verhaal
Handboek voor Peers
14
Bijeenkomst 4 & 5: stap 2 – het verhaal Alle onderdelen Dit is het tweede moment waarop jullie inhoud gaan geven aan de voorlichtingsbijeenkomst. Na de kennismaking is het tijd om iets te vertellen over je ervaring met werk of opleiding. Stap 2 is de kern van peereducatie: het verhaal van jullie uit je eigen praktijk. In deze bijeenkomst gaan jullie de ervaringen in een logische volgorde zetten. Hoe jullie dat gaan doen is voor een groot gedeelte vrij. Jullie hebben een aantal belangrijke zaken die te maken hebben met werk en opleiding al opgeschreven. In het werkboek hebben we twee pagina’s ingeruimd om aantekeningen te maken. Aantekeningen
Handboek voor Peers
Aantekeningen
15
16
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 6 Stap 3 – de discussie
Handboek voor Peers
17
Bijeenkomst 6: stap 3 – de discussie Onderdeel: stellingen Door je eigen verhaal op jullie eigen manier te vertellen laat je weten wat voor werk je hebt. Wat je leuk vindt aan werk, wat je minder vindt en waarom werk belangrijk voor je is. Het is nu tijd om de deelnemers zelf hierover aan het woord te laten. De bedoeling is dat de deelnemers met elkaar en met jullie in gesprek raken over eventuele eigen ervaringen met werk, wat de voor- en nadelen zijn van werk en of het hebben van werk voor hun toekomst belangrijk is of niet. Dit is belangrijk omdat het uitwisselen van ervaringen en ideeën nieuwe inzichten bij de deelnemers kunnen opleveren. (Bijvoorbeeld: iemand vindt dat werk alleen maar nadelen heeft maar is hier niet meer zo van overtuigd als hij merkt dat anderen daar een andere mening over hebben). Aan jullie de taak om dit gesprek op gang te brengen en te begeleiden. Om dit gemakkelijker te maken werk je van tevoren uit hoe dit te gaan doen.
5 stellingen waarover gediscussieerd kan worden:
1
………………………………………………………………………………………………………
2
………………………………………………………………………………………………………
3
………………………………………………………………………………………………………
4
………………………………………………………………………………………………………
5
………………………………………………………………………………………………………
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 6: stap 3 – de discussie Onderdeel: discussie
Feedbackpunten/ waar let je op in de discussie?
1 2 3 4 5 6 7 8
Zorgt de discussieleider er voor dat iedereen snapt wat de bedoeling is? Vraagt de discussieleider om verduidelijking als iemand zegt dat hij/zij het eens of oneens is met een stelling? Vraagt de discussieleider aan de andere deelnemers wat zij ervan vinden (brengt hij/zij een discussie op gang?) Besteedt de discussieleider voldoende aandacht aan iedereen? Geeft de discussieleider vaak zijn/haar eigen mening? Vat de discussieleider op het einde alles samen? ………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………
18
Handboek voor Peers
19
Na de stellingen ga je oefenen met de discussie. Wat valt je op? Wat is belangrijk? De ruimte hieronder kun je gebruiken om dat op te schrijven.
Aantekeningen
20
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 7 Stap 4 – afsluiten
Handboek voor Peers
21
Bijeenkomst 7: stap 4 – afsluiten Alle onderdelen De voorlichtingsbijeenkomst loopt naar het einde. Het is belangrijk om de bijeenkomst niet als een nachtkaars te laten uitgaan. De laatste indruk blijft immers lang hangen. Zorg voor een duidelijke, krachtige (plezierige/ leuke) afsluiting waarmee indruk gemaakt wordt. Als jullie een kaart maken dan hoort daar een persoonlijk tekst bij die gaat over werk en opleiding: Persoonlijke tekst
Heb je ideeën over wat er belangrijk is als je een bijeenkomst afsluit schrijf ze dan hieronder op. Aantekeningen
22
Handboek voor Peers
Bijeenkomst 8 Stap 1™4 – de generale repetitie
Handboek voor Peers
23
Bijeenkomst 8: stap 1™ 4 – de generale repetitie Alle onderdelen De generale repetitie is bedoeld om de voorlichtingsbijeenkomst in zijn geheel te oefenen. Probeer te doen alsof het een echte voorlichtingsbijeenkomst is. Hieronder vindt je ruimte om aantekeningen te maken als je feedback krijgt van de andere peervoorlichters. Aantekeningen
24
Handboek voor Peers
Hier vind je het evaluatieformulier dat je kunt gebruiken om de andere groep te bekijken. Evaluatieformulier
Feedbackformulier Wat gaat goed? Kennismaking
Stap 1
Het verhaal
Stap 2
Discussie
Stap 3
De afsluiting
Stap 4
Wat kan beter?
