Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Pedagogisch beleid in praktijk op Kinderopvang Panda

Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Pedagogisch beleid in prakt ijk op Kinderopvang Panda

Kinderopvang Panda, [januari] 2015

Dit pedagogisch werkplan is bedoeld voor pedagogisch medewerkers en voor de ouders van ons kinderverblijf. Schrijfwijze Voor de leesbaarheid schrijven we in dit werkplan “hij” als we een jongen of een meisje bedoelen; we schrijven “ouders” waar het gaat om één of meer ouders of verzorgers.

Handtekening houder:

Handtekening manager:

………………………………..

…………………………….

Handtekening voorzitter oudercommissie:

…………………………………..

Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda

Laatste wijziging inhoud: (datum) Versie 1 werkplan: januari 2015 2

1. Beleid in praktijk ........................................................................................................................................... 6 2.

De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen .......................................................... 6 Initiatieven waarnemen en volgen ................................................................................................................ 6 Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) ........................................................................................... 6 Benoemen .................................................................................................................................................... 7 Beurtverdeling .............................................................................................................................................. 7 Leidinggeven, leiding nemen ........................................................................................................................ 7 Ik-benoeming ............................................................................................................................................... 8

3.

Locatie ..................................................................................................................................................... 8 Groepsindeling ............................................................................................................................................. 8 Spelen in een andere groep .......................................................................................................................... 9 Vier ogen principe.................................................................................................................................... 9/10 Extra dag(delen) ..........................................................................................................................................11 Ruilen van dagen .........................................................................................................................................11 Medische hulp .............................................................................................................................................11 Voertaal...................................................................................................................................................... 12 Huisregels................................................................................................................................................... 12

4.

Zorg en verzorging ..................................................................................................................................13 Wennen .......................................................................................................................................................13 Persoonlijke spullen .....................................................................................................................................13 Dagritme ................................................................................................................................................ 13/14 Eten en drinken .......................................................................................................................................... 15 Tussendoortjes…………………………………………………………………………………………………………………………..16 Flesvoeding……………………………………………………………………………………………………………………………….16 Borstvoeding……………………………………………………………………………………………………………………………..16 Traktaties ................................................................................................................................................... 16 Verschonen en zindelijk worden .................................................................................................................. 17 Slapen .................................................................................................................................................... 17/18 Veilig slapen ............................................................................................................................................... 18 Toezicht slapen…………………………………………………………………………………………………………………………19 Zieke kinderen ....................................................................................................................................... 19/20 Medicijnen .................................................................................................................................................. 20

5.

Seksuele ontwikkeling ...................................................................................................................... 20/21

Verschillen tussen jongens en meisjes......................................................................................................... 21 Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Laatste wijziging inhoud: (datum) Kinderopvang Panda Versie 1 werkplan: januari 2015 3

6.

Activiteitenaanbod ................................................................................................................................ 22 Plezier in doen en ontdekken ...................................................................................................................... 22 Vrij spelen ................................................................................................................................................... 24 Gestructureerde activiteiten ....................................................................................................................... 25 Verhalen……………………………………………………………………………………………………………………………………25 Muziek........................................................................................................................................................ 26 Bewegen .................................................................................................................................................... 26 Uitstapjes ................................................................................................................................................... 26 Buitenspelen .............................................................................................................................................. 27 Natuur & milieu .......................................................................................................................................... 27 Creativiteit ................................................................................................................................................. 27 Gebruik televisie en computer .................................................................................................................... 27

7.

Sfeer op de groep ................................................................................................................................... 28 Indeling en aankleding van de ruimte ......................................................................................................... 28 Bijzondere momenten ........................................................................................................................... 28/29 Belonen en corrigeren ........................................................................................................................... 29/30 Kinderparticipatie ....................................................................................................................................... 30 Regels en afspraken .....................................................................................................................................31

8. Oudercontacten ......................................................................................................................................... 32 Het doel ...................................................................................................................................................... 32 Brengen en halen ........................................................................................................................................ 32 Gesprekken ................................................................................................................................................ 32 Schriftelijke informatie ................................................................................................................................33 Oudercontact momenten ............................................................................................................................33 Website ...................................................................................................................................................... 34 Oudercommissie ........................................................................................................................................ 34 9. Borging van de kwaliteit ............................................................................................................................. 34 Personeel en opleiding ............................................................................................................................... 34 Ondersteuning door andere volwassenen ................................................................................................... 34 Werkinstructies en protocollen ................................................................................................................... 35 Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind................................................................................ 35 Analyse van de pedagogische kwaliteit ....................................................................................................... 35 Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Veiligheid en gezondheid ........................................................................................................................... 36 Deskundigheidsbevordering ....................................................................................................................... 36 10. Als de ontwikkeling van een kind anders verloopt ..................................................................................... 36 kinderen die bijten……………………………………………………………………………………………………………………….37 kinderen die stil en teruggetrokken zijn…………………………………………………………………………………………..37



1. Beleid in praktijk Het algemeen pedagogisch beleid van Kinderopvang Panda vormt het uitgangspunt voor de manier waarop wij dagelijks met de kinderen omgaan. Op basis hiervan stellen we in samenspraak met de oudercommissie dit pedagogisch werkplan samen. Hierin laten we zien hoe wij, de pedagogisch medewerkers, het algemeen pedagogisch beleid van Kinderopvang Panda in praktijk brengen op onze locatie. Wij stellen de behoefte van het kind steeds centraal. Jaarlijks kijken we opnieuw samen met de oudercommissie naar dit werkplan en passen het waar nodig aan. Dat doen we ook bij wijziging van het algemeen pedagogisch beleid. 2. De interactieprincipes als leidraad voor ons pedagogisch handelen Zoals in ons Algemeen pedagogisch beleidsplan beschreven, gaan we uit van vier pedagogische basisdoelen voor de opvoeding. Wij zorgen ervoor dat kinderen zich emotioneel veilig voelen (1), geven ze de gelegenheid zich persoonlijk (2) en sociaal (3) te ontwikkelen en om zich de normen en waarden van onze samenleving eigen te maken (4).

Om deze doelen te verwezenlijken en zo goed mogelijk aan te sluiten bij zowel de individuele ontwikkeling en belevingswereld van een kind als bij het groepsproces, passen we de methodiek van de interactieprincipes toe. Deze zes principes draaien om de initiatieven die kinderen nemen. We beschrijven ze hieronder.

Initiatieven waarnemen en volgen Het kind neemt van nature initiatieven om zich te ontwikkelen en om contact met anderen te krijgen. Het daadwerkelijk waarnemen van deze initiatieven is van groot belang om in contact met elkaar te komen. Je kunt immers alleen reageren op wat je hoort en ziet. Door heel gericht te kijken en te luisteren naar kinderen, kunnen we deze initiatieven waarnemen en volgen. Overigens hebben jonge kinderen meer tijd nodig om opgedane indrukken te verwerken en hierop te reageren dan oudere kinderen.

Initiatieven ontvangen (verbaal en non-verbaal) Ingaan op een initiatief (ontvangen), ondersteunt de ontwikkeling van een kind. We laten een kind door middel van een ontvangstbevestiging merken dat we belangstelling hebben voor de initiatieven die het neemt. Een ontvangstbevestiging kan zijn: je toewenden, oogcontact maken, op vriendelijke toon verbaal reageren, vriendelijke gezichtsuitdrukking, vriendelijke houding, meedoen, ja-knikken, ja zeggen, herhalen wat een kind zegt.

Zo’n positieve ontvangst stelt een kind gerust; het merkt dat de volwassene hem begrijpt en voelt zich dan gezien, bevestigd en emotioneel veilig. En een kind dat zich emotioneel veilig voelt, durft meer initiatieven te nemen en kan zo zijn persoonlijke en sociale competentie verder ontwikkelen. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda

Laatste wijziging inhoud: (datum) Versie 1 werkplan: januari 2015

6

Benoemen Benoemen wil zeggen: taal geven aan ons eigen handelen en aan datgene wat we zien bij de kinderen. Door te benoemen wat we horen of zien, krijgen we contact met het kind. Daarnaast ondersteunt het benoemen de taalontwikkeling (persoonlijke competentie) van kinderen. Benoemen is verwoorden van eigen initiatieven, initiatieven van een kind, gebeurtenissen in de omgeving, alles wat er te zien is.

De pedagogisch medewerker zegt (benoemt) wat ze doet of gaat doen. Door het geven van informatie weet het kind wat er gaat gebeuren; dit schept duidelijkheid en geeft rust. Zo bevordert ‘benoemen’ ook de emotionele veiligheid. Bij het benoemen kunnen we ‘sfeercommunicatie’ toepassen: het benoemen van initiatieven, emoties, gebeurtenissen van een kind en dit terugkoppelen naar de hele groep. Hierdoor raken kinderen bij elkaar betrokken en maken we ze sociaal attent op elkaar. Bijvoorbeeld: “Marco, ik zie dat je Patrick aan het helpen bent; je bent een kanjer!“ Door Marco in de groep een compliment te geven, wordt de aandacht op zijn initiatief gevestigd (een compliment wil iedereen immers graag horen). Kinderen zien dat Marco sociaal wenselijk gedrag toont. Zo wordt de ontwikkeling van de sociale competentie gestimuleerd door wenselijk gedrag uit te vergroten. Tegelijkertijd zorgt dit voor overdracht van normen en waarden.

Beurtverdeling In contact met kinderen is het wisselen van beurten belangrijk, zodat iedereen aan de beurt komt. De betrokkenheid van de kinderen duurt langer, als een kind weet dat het aan de beurt komt. Door andere kinderen bij een gesprek te betrekken, maken we kinderen sociaal attent op elkaar. Door te zorgen voor een goede beurtverdeling helpen we het kind zich te ontwikkelen. We geven het kind de tijd en zorgen voor de ruimte en rust die het nodig heeft om te reageren; dit nodigt hem uit om meer initiatieven te nemen. Leidinggeven, leiding nemen Leidinggeven is kindvolgend. We geven het kind de leiding door het te volgen, bijvoorbeeld wanneer het een gewenst initiatief neemt. We moedigen hem aan meer initiatief te nemen door het positief te benoemen. Leiding nemen is kindsturend. We nemen de leiding om een kind bij te sturen, bijvoorbeeld omdat het een ‘ongewenst’ initiatief neemt. Omdat een kind meer leert van positieve bekrachtiging dan van een negatieve afwijzing, doen we dit op een positieve, respectvolle manier: het ‘ongewenste’ initiatief wordt op een neutrale manier ontvangen; daarna kiezen we een positieve benadering om het initiatief naar ‘gewenst’ om te buigen.



Een voorbeeld:

“Ik zie dat jij (Mieke) de auto pakt van Esther; Esther was hiermee aan het spelen; jij wil dit ook graag.” Daarna wordt Mieke attent gemaakt op Esther door te benoemen wat dit met Esther doet. Vervolgens worden beiden gestimuleerd om een oplossing te zoeken. Ik-benoeming In contact met kinderen is het belangrijk dat wij onszelf benoemen als ‘ik’ (en dus niet met onze naam). Het kind leert zo het verschil tussen ’ik’ en ‘jij’ en dat draagt bij aan de ontwikkeling van het zelfbesef. Bovendien druk je door de ik-vorm uit dat je deel uitmaakt van de groep, in de groep staat. De ik-benoeming ondersteunt het leidinggeven en leiding nemen.

3. Locatie Groepsindeling Binnen ons kinderverblijf worden kinderen opgevangen in stamgroepen met bij de stamgroep horende vaste pedagogisch medewerkers. Stamgroep Leeftijds- Maximaal Aantal gekwalificeerde Maximaal indeling aantal pedagogisch aantal kinderen medewerkers* stagiaires * Tijgertjes

0 tot 4 jaar

10

2

1

* In het hoofdstuk “Borging van de kwaliteit”staat beschreven welke opleidingen onze medewerkers hebben gevolgd. Deze informatie is ook te vinden op onze website, evenals de meest recente cao kinderopvang waarin alle kwalificatie eisen zijn opgenomen.

Altijd minimaal 2 medewerkers aanwezig op de locatie Indien er kinderen aanwezig zijn, zijn er te allen tijde minimaal 2 medewerkers van Kinderopvang Panda op onze locatie aanwezig. Dit zijn 1 pedagogisch medewerker met de vestigingsmanager of 1 pedagogisch medewerker met 1 volwassenen, de houder van het kinderdagverblijf. We zijn open van 7.45 tot 18.15.

Achterwachtregeling Indien er gezien door calamiteiten , maar één pedagogisch medewerker aanwezig is, dan kan deze medewerker bij calamiteiten een beroep doen op de vestigingsmanager die telefonisch bereikbaar is en binnen 15 minuten aanwezig kan zijn op onze locatie .Mocht dit niet mogelijk zijn dan kan er een beroep gedaan worden op dhr J.Mulder en/of mevr F.Hazes wonende naast het kinderdagverblijf op nummer 73 H. De gegevens met telefoonnummers hangt op de groep en is bij elke medewerker bekend. Dienstroosters Wij informeren ouders en kinderen over welke pedagogisch medewerkers er op welke dagen op de groep werken. Dit gebeurt via het rooster dat op het raam in de entree hangt. Dit rooster zal worden bijgesteld mochten er veranderingen zijn. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


8

Wij werken met de volgende diensten: Met de start van het kinderdagverblijf is er een rooster gemaakt. In het begin gaan we starten met een halve groep en de medewerkers hebben dan een dienst van 5 uur of 5,5 uur. Dit betekent dat er één medewerker in de ochtend begint 7.45 en na 5 uur wordt overgenomen door een andere medewerker om 12.30 . De tijd dat de medewerkers elkaar overlappen gebruiken ze voor een overdracht. In de ochtend of middag is de vestigingsmanager aanwezig of de houder van het kinderdagverblijf. Als de groepsbezetting toeneemt dan gaan er 2 diensten per dag gedraaid worden, een vroege en een late dienst. De diensten zijn van 7.45 tot 17.00 en van 9.00 tot 18.15. De medewerkers hebben een pauze van 45 minuten. De precieze tijden van deze diensten worden afgestemd op hoeveel kinderen er aanwezig zijn. In de ministeriële regeling is vastgelegd dat er per dag maximaal 3 uur van de beroepskrachtkind-ratio mag worden afgeweken, met uitzondering van de uren tussen 9:30 en 12:30 en 15:00 en 16:30. Voor 9:30 en na 16:30 mag de afwijkende inzet maximaal anderhalf uur aaneengesloten zijn. Tussen 12:30 en 15:00 mag de afwijkende inzet maximaal 2 uur zijn en niet langer dan de daadwerkelijke duur van de middagpauze. Bij het opstellen van de roosters zorgen wij dat wij aan deze normering voldoen. De GGD controleert hierop.

Spelen in een andere ruimte Voor kinderen kan het leuk zijn om activiteiten buiten de eigen stamgroep te ondernemen. Ook hierin volgen wij hun initiatieven. Kinderen die toe zijn aan extra uitdaging geven we zo de kans hun sociale vaardigheden te oefenen met andere kinderen en andere pedagogisch medewerkers. En omdat er buiten de eigen stamgroep andere materialen en spelmogelijkheden zijn, wordt ook de persoonlijke ontwikkeling gestimuleerd. Op het kinderdagverblijf gebruiken we het souterrain voor knutselactiviteiten. De kinderen in de peuterleeftijd kunnen dan samen creatief bezig zijn en met de aandacht van een pedagogisch medewerker. Er gaat dan een babyfoon mee en blijft de deur open zodat de medewerkers elkaar horen. Het welbevinden en de ontwikkeling van de kinderen is voor ons leidend voor de keuze om een kind gedurende de dag in een andere ruimte te laten spelen. Kinderen kunnen te allen tijde terug naar hun stamgroepsruimte. Wanneer een kind gaat spelen in een andere ruimte wordt de beroepskrachtkind- ratio tijdelijk losgelaten, maar deze blijft altijd kloppend op locatieniveau. Vier ogen principe Per 1 juli 2013 is wettelijk vastgelegd dat bij dagopvang van kinderen van 0 tot 4 jaar, een beroepskracht of beroepskracht in opleiding de werkzaamheden uitsluitend kan verrichten terwijl hij gezien of gehoord kan worden door een andere volwassene. Deze maatregel wordt het vier ogenprincipe genoemd. Binnen Kinderopvang Panda wordt het vier ogenprincipe vorm gegeven door de locatie zoveel mogelijk transparant te maken (ramen tussen groepsruimtes, glas in deuren etc.) zodat er altijd zicht is op kinderen en collega’s. Ook de aanwezigheid en inzet van de vestigingsmanager en de Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


9

houder worden gebruikt om het vier ogenprincipe te waarborgen. Op dit moment wordt er niet gewerkt met stagiaires, maar dit is een optie voor de toekomst. In het geval er geen zicht is op collega’s en kinderen, zoals bijvoorbeeld bij verschillende verdiepingen of het gebruik van een activiteitenruimte zonder raam/glas zorgen we dat er altijd collega’s kunnen meeluisteren door het plaatsen van een babyfoon. Vanuit onze pedagogische visie vinden wij het zeer waardevol voor een kind om af en toe in kleine groepjes een activiteit te doen onder begeleiding van 1 pedagogisch medewerker. Juist in kleine groepjes wordt de kwaliteit van de interactie tussen kinderen onderling en tussen kinderen en pedagogisch medewerker bevorderd.

Open cultuur Op Kinderopvang Panda streven wij naar een open cultuur. De medewerkers spreken elkaar aan en praten erover als ze bijvoorbeeld knelpunten signaleren, met elkaar of met de vestigingsmanager. Medewerkers kunnen altijd terecht bij de vestigingsmanager met vragen en opmerkingen en als het nodig is wordt er een extra overleg ingepland. Bij jaargesprekken wordt er onder andere gepraat over de samenwerking, hoe gaat het tussen de collega’s, geven ze elkaar feedback en waar kan het beter, zijn jullie tevreden over elkaar. Er zijn gesprekken over de ontwikkeling van de kinderen, er is een overdracht en ouders kunnen altijd bij de medewerkers en vestigingsmanager terecht met vragen en opmerkingen. Gesprekstechnieken worden jaarlijks geoefend: • Hoe geef je je collega feedback • Hoe communiceer je met een kind of een ouder die grensoverschrijdend gedrag vertoont • Hoe maak je zorgen kenbaar over een kind naar de ouder • Hoe ga je om met opmerking of klacht van een ouder of collega

Hoe geven wij het vier ogen principe vorm? • Boventallig inzet, als extra paar ogen, van vestigingsmanager en houder. • Onze gebouw is transparant; de ruimtes zijn gemakkelijk benaderbaar, medewerkers lopen makkelijk binnen. • We werken in een open, professioneel werkklimaat, waarbij de drempel om elkaar op gedragingen binnen het werk aan te spreken zo laag mogelijk is. • In de huisregels voor het personeel staat o.a. beschreven: Het belang van het nakomen van gemaakte afspraken Het belang van elkaar aanspreken als er een niet pluis gevoel is ontstaan Het belang van fouten mogen maken, van fouten willen leren • Er zijn audiovisuele middelen, zoals babyfoon, in de slaapkamer. • De overige medewerkers en ouders, die af en aan lopen, vormen een controle. Deze kan nog worden versterkt door de achterwacht. • De vestigingsmanager in 2012 geschoold en 1 medewerker over het signaleren van kindermishandeling en het handelen naar de meldcode. Deze medewerkers vormen voor de andere medewerkers een advies- en vraagbaak.



Jaarlijks worden de risico’s met betrekking tot misbruik van kinderen op onze locatie in kaart gebracht aan de hand van een extra inventarisatieformulier behorende bij de risico inventarisatie veiligheid. Eventueel extra te nemen maatregelen met betrekking tot dit onderwerp worden opgenomen in het plan van aanpak en evenals alle andere onderdelen van de risico-inventarisatie besproken met het team en de oudercommissie. Daarnaast wordt jaarlijks de meldcode kindermishandeling en huiselijk geweld met het team uitgebreid besproken.

Extra dag(delen) Indien ouders dit wensen dan kan er een verzoek tot het afnemen van een extra dagdeel worden ingediend. Indien het gaat om incidenteel een dag extra dan kan dit rechtstreeks aan de pedagogisch medewerkers van de groep worden gevraagd. Als het gaat om structureel een extra dag dan kan dit worden aangevraagd via de vestigingsmanager. Hiervoor worden dan ook extra kosten in rekening gebracht. Indien u een extra opvangdag wil afnemen, gelden de volgende afspraken: •

• •

•

U overlegt vooraf met de pedagogisch medewerker over uw wens om een extra dag of dagdeel af te nemen; Het afnemen van extra dagdelen is alleen mogelijk als dit, gelet op de groepsgrootte en de personeelsbezetting, verantwoord is. Het afnemen van extra dagdelen is mogelijk op basis van een vooraf gemaakte afspraak, deze wordt ten minste twee werkdagen van te voren gemaakt en schriftelijk vastgelegd. Deze afspraak kan gemaakt worden door te mailen naar [email protected] of via de vestigingmanager. U krijgt een definitieve bevestiging over de mogelijkheid tot afname van extra dagdelen uiterlijk op vrijdag, voor de daarop volgende week. De afspraak dient vervolgens schriftelijk bevestigd te worden door de ouder.

Ruilen van dagen Bij Kinderopvang Panda zijn er mogelijkheden voor het ruilen van opvangdagen. Ouders die op vaste dagen opvang afnemen, kunnen een opvangdag omruilen. Hiervoor kunnen ouders vooraf (een schriftelijke) afspraak maken met de groepsleiding of de locatiemanager. Ruilen is mogelijk twee weken vóór tot twee maanden na de opvangdag dat uw kind er niet is.

Medische hulp Er zijn altijd één of meerdere medewerkers aanwezig, die opgeleid zijn tot bedrijfshulpverlener (BHV). De BHV- er volgt elk jaar een herhalingstraining. Op het actuele rooster ziet u achter de naam van de pedagogisch medewerker wie er op de dag bhv-er is. Daarnaast hebben een aantal pedagogisch medewerkers een speciaal kinder EHBO diploma. De kinder EHBO cursus wordt elke 2 jaar herhaald. Op het kinderdagverblijf is er een EHBO doos aanwezig. Deze wordt regelmatig gecontroleerd door de medewerkers. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Soms kan het noodzakelijk zijn om direct medische hulp in te roepen. In die gevallen gaan wij naar de dichtstbijzijnde EHBO-post. Uiteraard bellen wij de ouders dan zo snel mogelijk. De dichtstbijzijnde EHBO-post is Huisartsenpost en eerste hulp van het Sint Lucas Andreas ziekenhuis. Mocht het zo zijn dat het niet verstandig is om het kind zelf te vervoeren bellen wij met 112.

Voertaal In ons kindercentrum is de voertaal Nederlands. Het beheersen van de Nederlandse taal is de eerste stap naar een succesvolle (school)loopbaan. In ons kinderverblijf wordt door alle beroepskrachten en beroepskrachten in opleiding Nederlands gesproken en wordt een zo omvangrijk mogelijk en goed taalaanbod gerealiseerd. Het komt voor dat er kinderen en ouders komen waarbij Nederlandse taal geen voertaal is. Tegen de kinderen en ouders preken we in de eerste instantie in de Nederlandse taal. We kijken goed of ze ons begrijpen, is dit niet het geval dan spreken we Engels. Huisregels De huisregels van het kinderdagverblijf staan beschreven in een formulier die de ouders meekrijgen bij het intake gesprek en hangen ook in de entree. We vragen de ouders zich aan deze regels te houden voor de veiligheid en gezondheid van kinderen.



4. Zorg en verzorging Wennen De eerste dagen op een kinderverblijf zijn altijd spannend. Zowel kinderen als ouders moeten wennen en vertrouwd raken aan een nieuwe situatie: het kinderverblijf, een dagritme, de pedagogisch medewerkers en de groepsgenootjes. Dit is de basis voor het kind om zich emotioneel veilig te gaan voelen en zijn nieuwe omgeving verder te ontdekken. Daarom nemen we voor dit wenproces rustig de tijd. We nodigen de ouders en het kind uit om kennis te maken tijdens een intakegesprek. Hierin bespreken we het dagritme en de individuele behoeften van het kind. Tijdens dit intakegesprek worden er afspraken gemaakt over het wennen en de wendagen. De afspraken worden vastgelegd aan de hand van het wenformulier. Als de beroepskrachtkind- ratio dit toelaat kan een kind komen wennen voor de officiële plaatsingsdatum. De pedagogisch medewerkers van de groep zorgen ervoor dat er altijd extra tijd en aandacht is voor het nieuwe kind en voor de ouders. Ouders kunnen naar behoefte de eerste keren zelf ook op de groep ‘meedraaien’ om de pedagogisch medewerkers te leren kennen, te zien hoe het gaat en om informatie over hun kind aan de pedagogisch medewerkers over te dragen. Vanaf de ingangsdatum van het contract zijn kinderen op de afgenomen dagen welkom.

Persoonlijke spullen Elk kind heeft bij ons een eigen opbergplek (bijv. een mandje). Hierin bewaren we zijn persoonlijke spullen, zoals een setje schone kleren. In het mandje kunnen de ouders ook eventueel actuele informatie vinden zoals de nieuwsbrief. Wat u kunt meenemen: • Speen • Knuffel/doekje • Reserve kleren • Binnen schoenen • Fles met label Wij vragen u de vieze kleren van het kind mee naar huis te nemen aan het eind van de dag en geleende kleren schoon terug te brengen. Wanneer een kind een knuffel en/of speen heeft, doet u dat hier ook in. Het is belangrijk om bij de extra kleren ook af en toe te controleren of de kleren nog de juiste maat hebben. Het merken van alle spullen en spenen stellen wij zeer op prijs.

Dagritme Wij houden globaal een dagritme aan, met dagelijks terugkerende activiteiten en rituelen. Dit biedt kinderen emotionele veiligheid: het ritme is voorspelbaar en daarmee ook vertrouwd. De kinderen weten wat er gaat gebeuren en kunnen hierop anticiperen. Het ritme van activiteiten is niet gebonden aan de klok. Dat wil zeggen dat de vaste activiteiten niet iedere dag op precies hetzelfde tijdstip hoeven plaats te vinden; de volgorde is wel altijd hetzelfde. Het gekozen moment is afhankelijk van de behoefte van het kind en van de groep. Zo kan een kind dat al eerder moe is eerder naar bed, een kind dat dorst heeft iets te drinken krijgen, en als de kinderen nog lekker met een activiteit bezig zijn stellen we de lunch wat uit.



13

Tijd: 7:45 – 9:30

Wat? Inloop ouders en kinderen

9:15 – 9:30

Luier verschonen en WC

9:30 – 10:00

Fruit eten aan tafel

10:00 – 11:30

Verschoonmoment/Activiteit

12:15 – 13:00

Vrijspelen + uitkleden

15:00 – 15:30

Kinderen uit bed halen

15:30 – 16:00

Snack eten en sap of water drinken

11:30 – 12:15

13:00 – 15:00

16:00 – 18:15 17:00

Lunchen

Slapen

Kinderen mogen vrijspelen/geplande activiteit en worden opgehaald. Luiers worden gecontroleerd en verschoont

Informatie: Kinderen komen met ouders binnen, ouders gaan nog een boekje met ze lezen of spelletje met ze spelen. Ouders nemen afscheid na een overdracht. De zindelijke kinderen mogen gaan plassen op de daar bestemde wc’tjes. De medewerkers snijden het fruit en schenken het drinken in. De kinderen mogen zelf het fruit ronddelen. Kinderen worden gestimuleerd om de dag te bespreken. Dit kan een geplande activiteit zijn of vrijspel binnen of buiten We eten een broodmaaltijd Kinderen mogen zelfstandig eten, maar worden begeleid indien nodig. Kinderen worden klaargemaakt om naar bed te gaan. De kinderen gaan slapen in hun eigen bedjes. Kindjes die niet meer gaan slapen, rusten uit of spelen rustig. De kinderen worden uit bed gehaald en aangekleed. verschoonmoment We eten met de kinderen een cracker, ontbijtkoek, soepstengel of stukjes groente. We gaan weer naar buiten of blijven binnen. De ouders komen ophalen Voor dat de vroege dienst weggaat worden alle luiers nog gecontroleerd.

Jonge baby’s hebben nog hun eigen ritme van voeden, slapen en verschonen. Dit ritme houden we zoveel mogelijk aan. Langzamerhand zullen de baby’s steeds meer meegaan in het ritme van de grotere kinderen. Natuurlijk stemmen we dit goed af met de ouders. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Eten en drinken Eten en drinken met kinderen is een sociale activiteit. Wij dekken de tafel en bieden de kinderen op een ontspannen manier eten en drinken aan. Ook stimuleren wij de kinderen om zoveel mogelijk afwisselend te eten (hartig en zoet).

We eten, praten en luisteren samen met de groep. Op deze manier is het eten niet alleen erg gezellig, maar leren de kinderen van en met elkaar. Bijvoorbeeld hoe je een vork vasthoudt of zelf je boterham smeren. Heeft een kind tussendoor dorst of trek, dan krijgt hij natuurlijk iets extra’s. Bij warm weer wordt er sowieso meer gedronken. Naarmate kinderen zich verder ontwikkelen leren ze hun voorkeur uit te spreken voor bepaald beleg of drinken. We geven ze de gelegenheid zoveel mogelijk zelfstandig te eten, zelf hun beleg te kiezen en als het even kan zelf hun boterham klaar te maken. Dat stimuleert hun zelfstandigheid, vergroot hun zelfvertrouwen en bevordert het plezier in de maaltijd. Wil een kind niet eten of drinken, dan gaan we de niet de strijd aan. We zullen het wel stimuleren en nagaan waarom een kind het niet wil. Als het eten of drinken een dagelijks terugkerend probleem wordt, zullen we samen met de ouders naar een oplossing zoeken.

Brood en beleg Bij Kinderopvang Panda eten we volkeren brood met afwisselend hartig en zoet beleg. Brood wordt gekocht bij de lokale leverancier. We houden rekening met de leeftijd van de kinderen, eventuele allergieën en of wegens bepaalde redenen kinderen iets niet mogen. Baby’s geven we bijvoorbeeld nog geen honing. Het volgende beleg heeft Kinderopvang Panda in huis: • Boter • Smeerworst • Smeerkaas • Appelstroop • Pindakaas • Jam(zonder toegevoegde suikers) • Plakjes kaas • Plakjes worst • Honing Vruchtenhagel (voor verjaardagen)

Drinken Drinken is erg belangrijk. Het kan wel eens voorkomen dat kinderen niet willen eten of drinken. Eten kunnen ze wel eens overslaan (we proberen het wel te stimuleren), maar het is erg belangrijk dat kinderen genoeg vocht binnen krijgen. Bij warm weer bieden we de kinderen extra drinken aan. Het is ook dan erg belangrijk we kinderen blijven stimuleren om hun drinken op te drinken. Hieronder staat wat we bij Kinderopvang Panda in huis hebben aan drinken: • Halfvolle melk • Karnemelk • Sojamelk of geitenmelk • Roosvicee • Diksap Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Tussendoortjes Als tussendoortje krijgen de kinderen bijvoorbeeld volkoren biscuitjes, kinderkoekjes, soepstengels, rijstwafels, ontbijtkoek, fruit en stukjes komkommer of tomaat. Op de crackers kan smeerkaas, pindakaas, jam, appelstroop of smeerworst worden gesmeerd. Dit hoeft niet altijd. Bij verjaardagen kunnen ouders een verantwoord tussendoortje meenemen. Dit kan bijvoorbeeld fruit zijn, kaas en worst, popcorn e.d. Ouders kunnen dit in overleg doen met de pedagogisch medewerker.

Flesvoeding Borstvoeding is de beste voeding voor baby’s, het is daarom mogelijk om gekolfde borstvoeding (ingevroren) mee te nemen naar het kinderdagverblijf. Als borstvoeding om welke reden dan ook niet mogelijk is, is flesvoeding een goed alternatief. Wij geven baby’s tot ongeveer 1 jaar flesvoeding. Wij geven de kinderen standaard Nutrilon of Hero Baby (voormalig Friso). Als u een ander soort flesvoeding wilt gebruiken, bijvoorbeeld omdat uw kind allergisch is of omdat u alleen biologische producten wilt, kunnen wij dit aanschaffen. Wij vragen alleen een vergoeding voor het verschil in prijs, indien duurder (ouders krijgen voeding die op medische indicatie gegeven wordt vaak door de verzekering vergoed). Bij Kinderopvang Panda vragen wij de ouders om zelf de flessen en spenen mee te nemen. Het kan namelijk voorkomen dat kinderen alleen drinken uit bepaalde flessen of graag één soort speen hebben. Wij hebben wel reserve flessen en spenen, voor het geval dat er een speen kwijt raakt of stuk gaat. Borstvoeding Kinderopvang Panda moedigt moeders aan om afgekolfde borstvoeding mee te nemen met daarop de datum en naam van het kind. Dit wordt altijd opgewarmd in een flessenwarmer en nooit in de magnetron, omdat bepaalde voedingsstoffen hiermee verloren gaan. De afgekolfde borstvoeding staat in de koelkast die staat afgesteld op max. 4 graden. Borstvoeding kan ook bij Kinderopvang Panda gevroren worden geleverd ook met datum en naam van het kind, zodat we altijd wat extra hebben als er niet genoeg is.

Hebben ouders bepaalde voedingswensen voor hun kind vanwege een dieet of om culturele of religieuze redenen, dan houden we daar rekening mee. We noteren alle kinderen die door allergieen of culturele redenen een bepaald voedsel niet mogen op een formulier en zichtbaar voor alle medewerkers. Eten, drinken en luiers zijn altijd aanwezig op het kinderdagverblijf, hieronder valt ook de standaard baby voeding. Als uw kind speciale voeding nodig heeft wordt u verzocht daar zelf voor te zorgen. Wij zullen er dan voor zorgen dat uw kind de juiste voeding krijgt. Het fruit bij Kinderopvang Panda komt van een locale leverancier en is biologisch. Tijdens of na het fruit kan met de wat oudere kinderen besproken wat we die dag gaan doen. Er kan ook liedjes gezongen worden of een boekje worden voorgelezen. Ook vragen de pedagogisch medewerkers wat de kinderen hebben gedaan de afgelopen dagen of iets leuks willen vertellen.

Traktaties Bij vieringen mogen kinderen trakteren. Er wordt op het dagverblijf niet gesnoept. Uitzonderingen hierop zijn de feestdagen en de traktaties bij verjaardagen. Wel hebben wij een voorkeur voor een gezonde traktatie. U kunt dit in overleg met de leidsters regelen. Op het kinderdagverblijf is ook een informatiemap aanwezig met leuke ideeën voor gezonde traktaties. U kunt hiervoor ook bij de leidsters terecht. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


16

Verschonen en zindelijk worden Met name bij baby’s is het verschonen ook een moment van individuele aandacht en een gezellig onderonsje. De pedagogisch medewerker benoemt wat ze gaat doen, laat het kind helpen bij het uitkleden en speelt bijvoorbeeld een kietelspelletje. Zo wordt ook tijdens het verschoonmoment emotionele veiligheid geboden en de ontwikkeling gestimuleerd. We zorgen ervoor dat de kinderen die al zindelijk zijn op meerdere momenten naar het toilet gaan. De kinderen die nog niet zindelijk zijn maken we vertrouwd met het plassen op toilet of potje. Ze zien dat de andere kinderen gaan plassen en willen zelf ook gaan oefenen met plassen op het toilet of potje. Ieder kind ontwikkelt zich op zijn eigen manier en in zijn eigen tempo en dat geldt ook voor zindelijk worden. Een kind wordt zindelijk wanneer het daaraan toe is. Sommige kinderen geven dit zelf aan en anderen worden gestimuleerd door andere kinderen. Zindelijk worden gaat zo vaak spelenderwijs. Als de nog niet zindelijke kinderen iets op het potje of het toilet doen dan belonen we ze met woorden of een aai over de bol. Belonen met stickers of plaatjes doen we bewust niet. Kinderen vinden het al moeilijk genoeg als het ze niet lukt op het potje/toilet of als ze in hun broek hebben geplast. En als ze dan ook géén sticker krijgen dan worden ze erg verdrietig. Zindelijkheidstraining moet leuk zijn en kinderen mogen trots zijn als het lukt. Wij laten duidelijk in woorden en uitdrukking blijken dat we trots op ze zijn en als het fout gaat dan worden we nooit boos. We proberen het gewoon opnieuw. De samenwerking met de ouders is erg belangrijk. We spreken af wanneer de ouders thuis en wij op het dagverblijf starten en de ouders nemen dan extra kleding mee. Als blijkt dat het voor het kind toch nog te moeilijk is dan gebeurt het een heel enkel keertje dat we stoppen met de training en het dan na een paar maanden gewoon opnieuw proberen.

Kinderopvang Panda heeft in totaal 3 wc’s voor kinderen, waarvan er 2 in de ruimte boven zijn en 1 in de beneden ruimte. Er zijn ook 2 potjes aanwezig voor kinderen die net aan het oefenen zijn en de wc nog een beetje te spannend vinden. Persoonlijke hygiëne van het kind en de medewerker zijn van groot belang: hygiëne is een voorwaarde om het kind de kans te geven om zich ongestoord te ontwikkelen. Ook dat is de taak van de pedagogisch medewerker. Bijvoorbeeld door kinderen de gewoonte aan te leren om handen te wassen na het plassen en door zelf de hygiëneprotocollen rondom het verschonen te volgen.

Slapen Kinderen verwerken alle opgedane ervaringen tijdens de slaap. Door herkenbare rituelen en aandacht, die dagelijks terugkeren, bereiden we ze voor op het naar bed gaan. Bijvoorbeeld door een slaapliedje te zingen of voor te lezen. De (jonge) baby’s hebben een eigen slaapritme. Tijdens het intakegesprek overleggen we met de ouders hoe het slaapritme van dit kind verloopt en houden daar rekening mee. Geleidelijk aan Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


17

zullen de kinderen steeds meer toegroeien naar het dagritme van de groep; dat doen ze in hun eigen tempo. De slaapbehoefte en daardoor het slaapritme kan op het kinderverblijf anders zijn dan thuis door de hoeveelheid indrukken die het kind opdoet op het kinderverblijf.

Kinderen die niet meer slapen Wanneer wij of de ouders denken dat een kind er aan toe is om op te blijven, overleggen we dit tijdens de overdracht of in een oudergesprek. Voor kinderen die niet meer overdag slapen, lassen we een rustmoment in als ze dit nodig hebben. Zo kunnen ze even bijkomen van de dagelijkse gebeurtenissen.

Veilig slapen Ons beleid met betrekking tot veilig slapen is vermeld op onze website en wordt met de ouders in het intakegesprek besproken.

Wij leggen baby’s altijd op de rug te slapen, nooit op de buik of de zij. Een baby op de buik te slapen leggen maakt het risico van wiegendood wel vier tot vijfmaal groter dan gemiddeld. Wanneer de baby tijdens het slapen op de buik is ‘gerold’, wordt deze baby door de pedagogisch medewerker weer ‘teruggedraaid’ op de rug. Terugdraaien hoeft niet meer bij een oudere baby, die gezond, in goede conditie, motorisch goed ontwikkeld is én zich probleemloos om en om kan draaien. Wij aanvaarden geen schriftelijke verklaringen van ouders waarin zij toestemming geven om hun kind op de opvang op de buik te laten slapen. Juridisch gezien blijft de verantwoording namelijk altijd bij de kinderopvangorganisatie liggen en heeft een dergelijke verklaring geen waarde. Er zijn bepaalde (aangeboren) afwijkingen waarbij buikligging wel wenselijk kan zijn. Ouders dienen dan een schriftelijke verklaring van hun medisch specialist te overleggen. Een kopie van deze verklaring hangt dan boven het bed van het betreffende kind en een kopie wordt bewaard bij de kindgegevens.

inbakeren Een baby wordt niet ingebakerd, ook niet als ouders aangeven dat dit het advies van het consultatiebureau is. Op medische indicatie kan inbakeren wenselijk zijn. Ouders dienen dan een schriftelijke verklaring van hun medisch specialist te overleggen aan de manager. Een kopie hiervan wordt bewaard bij de kindgegevens. Ook vragen wij aan de ouders om een formulier in te vullen voor toestemming. Een goede instructie met betrekking tot de juiste manier van inbakeren dient dan gegeven te worden door de behandelend arts c.q. verpleegkundige aan de pedagogisch medewerkers.



Toezicht slapen baby’s Telkens als een kind naar bed wordt gebracht, worden ook de andere kinderen in de bedjes gecontroleerd. In ieder geval wordt er iedere 15 minuten gecontroleerd op alle slapende kinderen en gebruiken wij een babyfoon.

De slaapkamer van het dagverblijf is beneden en is bestemd voor alle kinderen die nog tussen de middag slapen. Er wordt gebruikt van stapelbedjes met veilige sloten die kinderen niet open kunnen maken. De grotere kinderen krijgen een bedje beneden en de kleinere kinderen krijgen een bedje boven. De pedagogisch medewerker zorgt voor de volgende dingen: • Kinderen krijgen altijd een slaapzak aan, deze wordt meegenomen door de ouders en blijft op het kinderdagverblijf liggen. • Kinderen worden in hun rompertje of hemd/onderbroek naar bed gebracht in de warme zomer maanden. Wanneer het koud is kan het kind lange mouwen aanlaten of mag een pyjama aan, als dat mee wordt gegeven van thuis. • De kinderen die in de benedenbedjes liggen kunnen er zelf in kruipen. • Hierna wordt het hek gesloten en op slot gedaan. De pedagogisch medewerker zorgt er ook voor dat er geen handjes of voetjes tussen zitten. • De pedagogisch medewerker zorgt dat het kind zijn of haar eigen speen en knuffel heeft. • In de slaapkamer hangt een lijst met waar elk kind slaapt. Elk kind heeft een eigen bedje en lakentje. Het kan zo zijn dat kinderen die op verschillende dagen komen een bedje delen. Dit staat ook op de lijst, het matrasje wordt dan omgedraaid zodra er een ander kind opslaapt. Elk bed heeft een nummer, waardoor het gemakkelijker is om te zien waar een bepaald kind hoort te slapen. Na het na bed brengen, blijft de pedagogisch medewerker nog even in de slaapkamer tot alle kinderen aan het slapen zijn. Daarna wordt de babyfoon aangezet en neem de pedagogisch medewerker deze mee naar boven. Wanneer baby’s en dreumesen (en peuters) samen slapen en een baby begint te huilen wordt die direct uit bed gehaald.

Zieke kinderen Een ziek kind voelt zich thuis het prettigst; wij kunnen de zieke veelal niet de extra zorg en aandacht geven die het nodig heeft. Als een kind zich duidelijk niet lekker voelt of meer dan 38,5 graden koorts heeft is, nemen we contact op met de ouders om te overleggen. De criteria voor ons om ouders in te lichten zijn: • Het kind geeft meer dan één keer over • Het kind heeft meer dan één keer diaree • Het kind voelt zich duidelijk niet prettig in de groep • Het kind heeft meer dan 38,5 graden koorts

Op een enkele uitzondering na, kan een kind met een besmettelijke ziekte gewoon komen. Om te bepalen bij welke ziekte en hoe lang een kind eventueel beter thuis kan blijven, houden wij ons aan de richtlijnen van de GGD. Wij vinden het belangrijk te weten óf en om welke besmettelijke



19

ziekte het gaat vanwege onze meldingsplicht aan de GGD. Bovendien kunnen wij dan de andere ouders van het kinderverblijf op de hoogte stellen; vooral voor zwangeren is dit van belang. Als kinderen op ons kinderverblijf een besmettelijke ziekte hebben (of als er hoofdluis heerst op ons kinderverblijf), dan bijv. vermelden wij dat op een poster op de voordeur van de groep. Ouders worden aangemoedigd het personeel in te lichten als hun kind in aanraking is gekomen met iemand met een besmettelijke ziekte. In dat geval zal Kinderopvang Panda schriftelijk informatie verstrekken in het kinderdagverblijf over de ziekte, de symptomen, de incubatieperiode en, als dat nodig is, wering van het kind van het kinderdagverblijf. Voor meer informatie kunnen ouders terecht bij de manager van ons kinderverblijf. Medicijnen Ouders kunnen aan ons vragen om hun kind bepaalde geneesmiddelen toe te dienen. Dit kunnen geneesmiddelen zijn die door de huisarts of specialist zijn voorgeschreven en dus 'op recept' en op naam van het kind zijn verkregen. Daarnaast geld dit ook voor (homeopathische) zelfzorgmiddelen, die niet 'op recept' verkregen zijn, bij apotheker en drogist. Wij kunnen alleen aan dit verzoek voldoen als het middel in de originele verpakking met originele (geen kopie) bijsluiter wordt aangeleverd óf als op het middel of op de verpakking staat aangegeven hoe het middel moet worden toegediend. Bovendien vragen we van ouders om een verklaring medicijntoediening in te vullen. Paracetamol en overige koortsverlagende zelf zorg middelen vormen hierop een uitzondering. Deze worden alleen door de pedagogisch medewerker op verzoek van de ouder toegediend, als ze zijn voorgeschreven door een arts. Hoestdrankjes geven we niet aan kinderen tot 2 jaar in verband met een verhoogde kans op wiegendood.

5. Seksuele ontwikkeling

In de babytijd neemt de lichamelijke ontwikkeling een belangrijke plaats in. De baby groeit niet alleen, maar leert ook zijn eigen lichaam ervaren. Via de huid ervaart een baby zo dat het prettig is om over zijn rug gekriebeld te worden. Maar ook met zijn handen en mond ontdekt hij zijn eigen lichaam. Dreumesen worden zich zo geleidelijk aan meer bewust van hun eigen lichaam: tijdens het verschonen en bloot zijn ontdekken kinderen hun geslachtsdelen, net zoals ze andere lichaamsdelen als handen en voeten ontdekken. Het aanraken van hun geslachtsdelen kan een prettig gevoel geven, waardoor sommige kinderen het vaker zullen gaan doen. Wij vinden het dan ook belangrijk dat kinderen de ruimte krijgen voor hun seksuele ontwikkeling en willen dit begeleiden in een veilig klimaat. Wij keuren seksueel gedrag niet af, maar we begrenzen het waar nodig: we leren kinderen wanneer en waar het wel en niet kan. Als kinderen hun geslachtsdelen aanraken, geven wij aan dat dit iets is wat je doet als je even alleen bent of in je eigen bed tijdens het rusten.



Peuters en kleuters kunnen heel nieuwsgierig zijn naar hun lijfje en dat van anderen. Ze worden zich bewust van de lichamelijke verschillen tussen jongens en meisjes. Wij zien dan ook dat kinderen in die leeftijdsfase dit gaan benoemen: “Zij heeft geen piemeltje, ik wel en papa ook”. Wij vinden het goed dat kinderen dit doen en bevestigen ze hierin. We benoemen de geslachtsdelen, bijvoorbeeld tijdens het verschonen. Ook dit helpt mee in het ontdekken van het eigen lichaam.

‘Doktertje’ spelen en ‘vader & moedertje’ zijn favoriet in de peuterleeftijd. Deze spelletjes zijn een normaal onderdeel van de seksuele ontwikkeling. We verbieden het niet maar kunnen er wel regels aan stellen en begrenzen. Bijvoorbeeld dat we voorzichtig met elkaar moeten zijn, en dat je ‘nee’ mag zeggen als je iets niet prettig vindt. De pedagogisch medewerker heeft hierin een observerende taak zodat zij weet wat er bij de kinderen speelt. De pedagogisch medewerkers tonen begrip voor de seksuele fase waarin het kind zich bevindt en reageren neutraal en professioneel op. • Verschil duidelijk maken tussen openbaar en privé • Niet straffen, maar negeren of afleiden • Geef geen volwassen betekenis aan iets dat je een kind ziet doen • Door de transparante omgeving waarin het kind is zoals de ramen, is het niet toegestaan om kinderen bloot te laten lopen binnen en buiten • We maken geen foto’s of filmopnamen van blote kinderen. Verschillen tussen jongens en meisjes We spelen in op de verschillende interesses en behoeften die jongens en meisjes kunnen hebben. Die verschillen hebben deels te maken met de ontwikkeling van de hersenen. De linker hersenhelft ontwikkelt zich langzamer dan de rechter. En door de invloed van het mannelijke hormoon testosteron, verloopt dat proces bij jongens langzamer. Daarom hebben zij meer behoefte aan grof motorische bewegingen, waarbij ze letterlijk de ruimte nodig hebben. Ze kunnen al snel hun interesse verliezen bij activiteiten die een beroep doen op hun fijne motoriek. De ontwikkeling van de fijne motoriek verloopt bij meisjes sneller; daarom zal hun spanningsboog bij dergelijke activiteiten groter zijn dan bij jongens. Om dezelfde reden uiten jongens zich veelal fysieker en stoeien daarom graag met elkaar. We geven ze hiervoor de ruimte die ze nodig hebben.



6. Activiteitenaanbod Met een breed aanbod van activiteiten dagen we kinderen uit om allerlei vaardigheden te ontwikkelen. Spelenderwijs, op vrijwillige basis en altijd met groot plezier komen sociale vaardigheden, cognitieve en motorische vaardigheden, fantasie en creativiteit aan bod. Het spelmateriaal is uitdagend, fantasierijk en past bij het ontwikkelingsniveau. We wisselen af en toe het speelgoed en de materialen, zodat het uitdagend blijft voor de kinderen. De pedagogisch medewerkers maken elk jaar een themakalender met voor elke periode een nieuw thema. In de wintermaanden komen de feestdagen zoals kerst en sinterklaas en het thema winter voorbij. In het voorjaar het thema lente en bijvoorbeeld familie met een oma en opa dag. We kijken welke activiteiten bij het thema passen en bij welke leeftijd. Ook buitenspelen vinden we belangrijk. Zodra het maar even kan gaan de kinderen buitenspelen in onze eigen tuin.

- Baby’s en dreumessen Voor de allerkleinste kunnen rustig spelen in het babyhoekje, een ruimte die is afgescheiden van de rest door een hekje. Daarnaast worden er boekjes gelezen, liedjes gezongen, spelletjes gedaan, bellen blazen en doen we veel aan muziek en dans. - Peuters De kinderen kunnen kiezen uit verschillende speelmaterialen, blokken, duplo, spelletjes, auto’s en boekjes. Er mag ook gekozen worden om een knutselactiviteit te doen zoals tekenen of schilderen. Twee keer in het jaar kijken we of er genoeg speelaanbod is en wordt zo nodig aangevuld.

Dansles Dansen is een leuke manier om fysieke activiteiten in het dagschema te integreren. Dansen is goed voor jonge kinderen, het helpt hen bij het ontwikkelen van een breed scala aan motorische vaardigheden. Bovendien bevordert het ook de algehele lichamelijke conditie. Dansen bevordert de ontwikkeling van coördinatie, flexibiliteit, evenwicht, lenigheid, kracht en uithoudingsvermogen.

Ook is dansen goed voor de geestelijke gezondheid van jonge kinderen, het verhoogt de eigenwaarde en het vertrouwen van het kind en biedt een uitlaatklep voor emoties. Dit willen we graag een vaste activiteit van maken door een pedagogisch medewerker of een externe deskundige in te huren Plezier in doen en ontdekken Een baby ervaart alles voor de eerste keer. We stemmen het aanbod van activiteiten en speelgoed af op de zintuiglijke en motorische ontwikkeling. Door te voelen, ruiken en horen en dit te ervaren, leert het zichzelf spelenderwijs kennen en later de wereld om zich heen. In de groep kan de baby ervaringen opdoen in een veilige omgeving, in een tempo dat bij hem past. We stimuleren zijn ontwikkeling door bijvoorbeeld schootspelletjes, knuffelen, zingen en muziek. Ook het speelgoed en materialen stimuleren de ontwikkeling: zo stimuleert het spelen met een rammelaar onder andere de oog- handcoördinatie. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Zelfredzaamheid De baby’s De pedagogisch medewerkers kijken goed wat de kinderen nodig hebben. In het begin zal zij de baby veel op zijn buik neerleggen, of op zijn rug met de babygym boven hem, die hem uitnodigt om te grijpen en te kijken. Er zijn ook momenten waarop de medewerker bewust niet zal ondersteunen. Dit kan zijn wanneer een kind een speeltje ziet dat buiten zijn bereik ligt. Het zal mopperen en gefrustreerd raken. Deze frustratie heeft een baby nodig om het speeltje uiteindelijk toch te kunnen pakken. Wanneer dit is gelukt zal de baby ervaren dat het steeds meer dingen zelf kan. Ook wanneer een baby in een fase is dat hij ontdekt dat hij kan omrollen zal de pedagogisch medewerker dit stimuleren. P. is een jongetje van vijf maanden. De pedagogisch medewerker merkt dat hij zichzelf wil omrollen, maar dat dit nog niet lukt. Af en toe stimuleert ze hem door speelgoed aan te reiken. Opeens heeft P het door en rolt zich in een keer om, hij tilt zijn hoofd op en lacht naar de pedagogisch medewerker alsof hij wil zeggen “kijk dit kan ik al”. De medewerker reageert enthousiast en moedigt hem aan.

Bij elke stap die een dreumes maakt, leren kruipen, staan, lopen, klimmen zal de pedagogisch medewerker het aanmoedigen, waardoor een kind bevestiging krijgt dat hij iets goed kan. Dit is goed voor het zelfvertrouwen van de dreumes. Een leuk spelletje om te spelen met een kind van deze leeftijd, is bijvoorbeeld Kiekeboe of een speeltje achter de rug te houden en het weer “terug te toveren”. Op deze manier leren kinderen op een speelse manier dat dingen nog bestaan, zelfs als ze het niet kunnen zien.

S. een jongetje van elf maanden trekt zich op aan de box, zet stapjes maar kan nog niet zelfstandig staan. Tijdens het spelen op de groep staat S opeens zelfstandig. Hij roept op zijn manier de medewerker. De medewerker ziet S staan. Ze lacht, klapt in haar handen en zegt wat goed S wat ben je groot. S begint te lachen en kijkt trots de groep rond. De peuter In deze leeftijdsfase willen de kinderen steeds meer zelf doen, ze zijn groot en willen dit laten zien. De pedagogisch medewerker laat het kind zoveel mogelijk zelf doen. Tijdens het eten zelf een boterham smeren of alleen naar de wc gaan. Voor het naar buiten gaan kunnen kinderen zelf proberen hun jas aan te trekken. De pedagogisch medewerkers kijken wat de kinderen nodig hebben en er altijd om de kinderen te ondersteunen. S. is drie jaar en vraagt aan de pedagogische medewerker of zij hem kan helpen met het aantrekken van zijn jas. De medewerkster zegt dat S dat ook zelf kan. S. moet lachen en zegt; “nee dat kan ik toch niet”. De medewerkster legt de jas van S. voor hem op de grond. Ze laat zien dat hij zijn armen in de mouwen kan doen en zijn jas over zijn hoofd kan doen en dan is de jas aan. S. doet dit en ziet dat zijn jas aan is en ervaart dat hij het zelf gedaan heeft. Hij kijkt heel trots. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Daarnaast vinden we het bij Kinderopvang Panda belangrijk dat we de kinderen voldoende prikkels aanbieden zodat ze steeds bezig kunnen zijn. Zo leren ze van hun omgeving. Er worden daarom activiteiten aangeboden die net boven hun niveau liggen. Kan een kind de puzzel bijvoorbeeld al, dan zal de pedagogisch medewerker vragen de vormen te noemen. De cognitieve vaardigheden worden aangesproken bij simpele zaken als zelf je sokken aandoen, bepalen wat de voorkant van je trui is of hoe je een rits dicht krijgt. Bij Kinderopvang Panda worden de eigen interesses van het kind geaccepteerd. Wil een kind knutselen, dan wordt dat gestimuleerd. Een kind dat graag bouwt, krijgt daartoe de kans. Tevens vinden we het belangrijk dat kinderen zelf actief meedoen. Bij het voorlezen stellen de pedagogisch medewerkers bijvoorbeeld vragen. Dit zorgt voor een stimulans in de ontwikkeling van het denken en de ontwikkeling van de taal. Dit maakt van kinderen actieve denkers in plaats van passieve luisteraars. De kinderen mogen zelf hun brood smeren. Als de kinderen dit nog niet kunnen vraagt de pedagogisch medewerker aan het kind wat hij op zijn broodje wil. Vallen en opstaan Wij geven kinderen de ruimte situaties te oefenen en ervarend te leren. Dit gebeurt soms letterlijk met vallen en opstaan. Kinderen leren zo risico’s in te schatten. Het voorkomen dat er serieuze ongelukken gebeuren dat is wat wij doen om een risico inventarisatie te maken en daarbij de risico’s in te schatten en deze dan te verminderen of te verwijderen. Lopen leren kinderen letterlijk door te vallen en opstaan. Het gestruikel en gestuntel horen hier nu eenmaal bij. Het is een leerproces. Door het kind te troosten en even op schoot te nemen als het toch mis is gegaan en er emotie is zoals verdriet biedt het kind een emotionele veiligheid. De kinderen krijgen de kans om zich te ontwikkelen en hun grenzen op te zoeken door te oefenen met kruipen, staan en leren lopen. De pedagogisch medewerker kijkt hierop toe en zorgt dat de omgeving veilig is.

Meer van het zelfde Kinderen willen soms gedurende langere tijd achter elkaar met dezelfde activiteit bezig zijn. Bijvoorbeeld de hele week in de bouwhoek, of de hele week worden voorgelezen uit hetzelfde boek. Zo vergroten ze hun concentratie en verdiepen ze hun spel. Op deze manier hebben alle ervaringen de tijd om in de hersenen te worden opgeslagen. Daarom geven we kinderen die langere tijd met een zelfde activiteit bezig willen zijn daarvoor alle gelegenheid en tijd.

Het doen telt Voor alle kinderen geldt, dat het eindresultaat van hun activiteit niet belangrijk is, maar de weg ernaar toe. Die weg bestaat uit uitproberen en ervaringen opdoen, gerelateerd aan de ontwikkeling van een kind. Bij het jonge kind zou dit kunnen bestaan uit het dopen van een kwast in de verfpot of het scheuren van papier; bij een ouder kind het leren kleuren binnen lijntjes. Deze succeservaringen vergroten het zelfvertrouwen en de zelfstandigheid. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Vrij spelen Iedere dag kunnen de kinderen vrij spelen. Tekenen, bouwen, fantasiespel, met poppen en auto’s enzovoorts. Ze ontwikkelen hiermee persoonlijke en sociale competenties. Kinderen kiezen zelf waarmee, hoe lang en met wie ze vrij spelen. Het speelgoed kan door een kind op verschillende manieren gebruikt worden. Om er alleen mee te spelen en te ontdekken wat je er allemaal mee kunt doen, of om er samen mee te spelen. Niet alleen speelgoed daagt uit tot spel, ook alledaagse gebruiksvoorwerpen en kosteloos materiaal prikkelen de fantasie. Zo wordt in het fantasiespel een eenvoudig keukenrolletje een verrekijker en de keukenhoek een winkel of restaurant. Een kindje van 2 is aan het spelen met een bootje. Hij blaast en zegt in zijn eigen taaltje ’kijk uit storm op zee’

Gestructureerde activiteiten Ook gestructureerde activiteiten worden regelmatig aangeboden. Bijvoorbeeld koken, wandelen, knutselen, voorlezen. Soms koppelen we die gestructureerde activiteiten aan een thema, jaarfeest, bijzondere gebeurtenis of seizoen. We geven de kinderen ruimte voor hun eigen inbreng. Plezier, gesprek, creativiteit en vrijwilligheid staan voorop. De pedagogisch medewerkers maken een jaarkalender met daarin de vaste activiteiten met bijvoorbeeld de vaste seizoenen. De activiteiten bedenken de pedagogisch medewerkers samen met de kinderen. De pedagogisch medewerkers kiezen het materiaal en de kinderen kunnen kiezen hoe ze het gaan gebruiken. De pedagogisch medewerker heeft klei gepakt voor een thema als bijvoorbeeld, vormen. De kleinste zijn nog aan het ontdekken wat klei is en wat je ermee kunt doen. Daarna laat ze zien wat je ermee kunt doen. Ze maakt de klei plat en zegt ’ik maak een pizza’ daarna helpt ze de kinderen bij het plat maken van de pizza Verhalen We lezen voor of vertellen een verhaal. De kinderen luisteren en benoemen zelf wat ze in het (prenten)boek zien. Dat stimuleert hun taalontwikkeling en vergroot hun woordenschat. Voorlezen is ook vaak een groepsactiviteit. De kinderen en de pedagogisch medewerker nemen de beurt en luisteren naar elkaar. Kinderen kunnen ook zelf een boek ‘lezen’; dat prikkelt niet alleen hun fantasie, maar kan ook een fijn rustmoment zijn. Er zijn boeken aanwezig die de kinderen zelf kunnen pakken. De prentenboeken die worden voorgelezen worden alleen door de pedagogisch medewerkers gebruikt. Onder het voorlezen mogen de kinderen de plaatjes aanraken door aan te wijzen wat ze benoemen en zien. Als de pedagogisch medewerker met een boekje op de grond zit komen er kinderen vanzelf om haar heen zitten. De pedagogisch medewerker wijst de dieren aan die in het boekje staan en een paar kinderen noemen de naam van het dier. De kleinere kinderen proberen de oudere na te praten of wijzen met hun vinger en zeggen ‘die’.



Muziek Muziek speelt een belangrijke rol in het dagelijkse leven op ons kinderverblijf. Zingen wordt gebruikt om dagelijkse bezigheden zoals eten, drinken, naar bed gaan te begeleiden. Een slaapliedje helpt een kind om rustig in te slapen. Een opruimlied helpt om het opruimen aan te kondigen en te begeleiden, een liedje aan tafel laat de kinderen samen iets ondernemen, naar elkaar luisteren en plezier te hebben.

Het laten horen en samen maken van muziek en zingen is een heel prettige manier om in een groep samen te zijn. Veel ontwikkelingsgebieden worden aangesproken door muziek. Het stimuleert niet alleen de taalontwikkeling door het leren van nieuwe woorden, maar kinderen ervaren ook ritmes en tempo; oefenen in luisteren en concentratievermogen. Beweegspelletjes op muziek geven ook veel plezier. Bij de baby’s gaat het vooral om het ervaren van verschillende zintuigen. Het horen van liedjes en geluiden en het zien en voelen van de instrumenten. Bij peuters ligt het accent meer op het interactieve en op het groepsproces: zelf zingen, muziek maken (trommelen) en bewegen met elkaar. Op de groep draaien we alleen kinderliedjes of muziek speciaal voor baby’s. Baby’s ontspannen door rustgevende muziek. Als de pedagogisch medewerker muziek opzet en meezingt ‘klap eens in je handjes’ begint een meisje van 8 maanden uitbundig in haar handjes te klappen.

Bewegen Rollen, kruipen, klauteren, dansen, springen: bewegen is gezond en kinderen vinden bewegen fijn. Tijdens beweegactiviteiten kunnen kinderen allerlei vaardigheden oefenen: motorische vaardigheden, zoals springen, balanceren en ooghandcoördinatie, maar ook sociale vaardigheden, bijvoorbeeld door samen met een bal te spelen. Wij stimuleren dit door allerhande uitdagende en fantasievolle spel- bewegingsactiviteiten aan te bieden. Dat doen we binnen en buiten. De pedagogisch medewerkers stimuleren kinderen om te bewegen door ook te zingen en dansen. Ze betrekken kinderen door ze een handje te geven. Buiten nemen medewerkers het voortouw om zomaar te springen of te hurken. Vaak gaan kinderen spontaan meedoen. Tijdens het dansen vraagt de pedagogisch medewerker of de kinderen ook op een been kunnen dansen en de kinderen proberen haar na te doen. De kinderen vinden het ook leuk om elkaar na te doen.

Uitstapjes Door uitstapjes te maken, vergroten we de wereld van kinderen en laten we ze nieuwe situaties ervaren en prikkelen we hun ontwikkeling. We gaan bijvoorbeeld naar de bibliotheek, het park of de kinderboerderij. Of we halen een frisse neus tijdens een wandeling in de buurt. Onderweg valt er altijd heel veel te zien! Tijdens uitstapjes gelden de veiligheidsvoorwaarden zoals beschreven in het protocol uitstapjes.



Buitenspelen Wij vinden het belangrijk dat we zoveel mogelijk naar buiten gaan, iedere dag. Buiten ervaren kinderen de seizoenen, de veranderingen van het weer en de frisse lucht. En buiten is er meer ruimte dan binnen. Hier kunnen kinderen zich uitleven in grote bewegingen waarbij ze hun grove motoriek gebruiken: klimmen en klauteren, rennen en fietsen. Alleen of met een groep. We doen buiten ook wat we binnen doen: voorlezen, een liedje zingen, dansen en eten. We gaan naar buiten nadat alle verzorgtaken zijn gedaan zoals het verschonen. Ook als het koud is gaan we even naar buiten en zorgen dat de kinderen goed gekleed zijn. Bij warm weer zoeken we de schaduw op en smeren de kinderen goed in. Natuur & milieu Omgaan met de natuurlijke omgeving is een plezierige manier om allerlei activiteiten aan te bieden: het verzamelen van bladeren voor een herfsttafel, bloembolletjes planten, het licht door de bomen zien spelen, door de plassen stampen of een sneeuwpop maken. Het gaat om voelen, zien en beleven van de natuur. De natuur is ook kwetsbaar. Kinderen leren dat dieren levende wezens zijn en dat je voorzichtig met ze om moet gaan. Natuurlijke materialen zorgen voor andere ervaringen. In het voorjaar planten we met de kinderen bolletjes of zaden. De kinderen krijgen een eigen potje en mogen zelf de aarde er in doen. In de herfst verzamelen we bladeren en gebruiken deze voor een activiteit.

Creativiteit We geven ruim baan aan de creativiteit van kinderen door bij elke activiteit de inbreng van kinderen een grote rol te laten spelen. We stimuleren hun creatieve proces door activiteiten aan te bieden die niet van te voren zijn ingevuld of waar niet aan de hand van een voorbeeld wordt toegewerkt naar een bepaald eindresultaat. Spelenderwijs en in gesprek met kinderen komt er iets tot stand. Kinderen mogen kennis maken met veel materialen bij het knutselen en gaan aan de slag volgens hun eigen fantasie. Het gaat niet om het eindresultaat maar om het proces: het ervaren van hoe materiaal reageert en hoe kleuren mengen. En om het leren van vaardigheden als knippen en tekenen. We maken gebruik van de eigen creatieve oplossingen die kinderen hebben, zowel in het spel als tijdens een knutselactiviteit. We geven kinderen de ruimte allerhande materiaal op hun eigen wijze te gebruiken. Zo wordt het materiaal optimaal onderzocht. Wij voegen hoogstens een element toe aan de activiteit, maar schrijven niets voor en laten kinderen bepalen wat ze met het materiaal doen. De kinderen hebben alleen hun rompertje aan en mogen met hun blote voeten en handen de verf ontdekken. Elk kind is op zijn eigen manier de verf aan het ontdekken. De een voelt met zijn handen en veegt over het papier en de ander zet zijn voet in de verf. Het eind is een mooi kunstwerk dat we met veel trots ophangen.

Wij hebben op onze locatie er bewust voor gekozen geen televisie of computer te gebruiken in ons activiteitenaanbod. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


7. Sfeer op de groep Sfeer is belangrijk op de groep. Een goede sfeer draagt bij aan het gevoel van emotionele veiligheid. Dat is een belangrijke voorwaarde voor kinderen om zich te kunnen ontwikkelen. In dit hoofdstuk worden de aspecten beschreven die van invloed zijn op de sfeer.

Indeling en aankleding van de ruimte De uitstraling van de leefruimte is van invloed op de sfeer. We creëren een veilige en geborgen leefruimte door deze op een bepaalde manier in te delen en aan te kleden, afgestemd op de leeftijdsgroep die in de groepsruimte verblijft. Ieder kind behoort tot een stamgroep die bestaat uit een vaste leefruimte als basis. Dat zorgt ervoor dat de ruimte vertrouwd wordt voor het kind en draagt bij aan de emotionele veiligheid. De verschillende groepsruimten zijn in lichte kleuren geschilderd en ingericht met kindvriendelijk meubilair en met de knutselwerkjes, tekeningen en foto’s van de kinderen. We bieden speelgoed en materialen zoveel mogelijk op kindhoogte aan, zodat een kind zich gestimuleerd voelt om zelf te kunnen kiezen (initiatief te nemen) waarmee het wil spelen.

Elk van onze pedagogisch medewerkers is verantwoordelijkheid voor de verzorging, uitstraling en aankleding van de groepsruimte; we doen dat zoveel mogelijk samen met de kinderen. Bijvoorbeeld door op meerdere momenten van de dag samen op te ruimen. Hiermee stimuleren wij de zelfstandigheid, participatie, het groepsgevoel en het verantwoordelijkheidsgevoel van de kinderen. En de ruimtes blijven rustig en overzichtelijk. Dat voorkomt overprikkeling bij de kinderen. Een overprikkelt kind, komt niet echt tot spelen omdat er steeds iets nieuws is wat zijn aandacht vraagt. We zorgen er zo voor dat kinderen geconcentreerd kunnen spelen. Dat is belangrijk omdat spelen de manier is waarop kinderen leren. Door het uitdagende spelmateriaal en het gevoel van herkenning en veiligheid van de vaste groepsruimte stellen we kinderen in staat zich op allerlei gebieden te ontwikkelen. Bijzondere momenten Aan bepaalde gebeurtenissen in het leven van het kind besteden we bijzondere aandacht. We vieren verjaardagen en nemen afscheid van een kind dat overgaat naar een volgende groep. We besteden ook aandacht aan feesten en feestdagen vanuit de culturele achtergrond van de kinderen op onze groep.

Een bijzonder moment kan ook een verdrietige gebeurtenis zijn, zoals het overlijden van een opa of oma. We besteden hier aandacht aan, afgestemd op de behoefte van het betreffende kind en de andere kinderen in de groep. Elk feestje kent zijn eigen, vaste rituelen die ervoor zorgen dat de kinderen weten wat er komen gaat. Zo ervaren ze een gevoel van zekerheid en veiligheid. Bij een verjaardagsfeestje horen bijvoorbeeld een muts en slingers en we zingen samen met de kinderen voor de jarige. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


28

We vinden het ook belangrijk om bijzondere aandacht te besteden aan het afscheidsfeestje; het kind kan een periode afsluiten en aan een nieuw ‘avontuur’ beginnen. Hij neemt afscheid van de oude groep, van de groepsgenootjes en de pedagogisch medewerkers en van gebruiken en gewoonten. Ook voor de ‘achterblijvers’ is afscheid nemen belangrijk. Zij missen immers een groepsgenootje. Door steeds dezelfde rituelen terug te laten komen, worden kinderen gesteund en begeleid in het zetten van de volgende stap.

De betrokkenheid van de kinderen onderling speelt bij de bijzondere momenten een belangrijke rol. Samenwerken, rekening houden met elkaar en respect hebben voor anderen zijn allemaal aspecten van betrokkenheid die aan bod komen. Vanuit die betrokkenheid besteden we bijvoorbeeld ook speciale aandacht aan een kind dat een broertje of zusje heeft gekregen, of een kind dat er niet bij kan zijn omdat hij ziek is.

Sensitiviteit is een belangrijke attitude van pedagogisch medewerkers. Wij stellen ons sensitief op en maken vanuit betrokkenheid de kinderen sociaal attent op elkaar. We hebben aandacht voor het individuele kind en voor de groep. Wij herkennen en benoemen emoties en zorgen voor een ontspannen en vrolijke sfeer.

Wij hechten grote waarde aan de afstemming met ouders bij bijzondere momenten voor het kind. Per gebeurtenis kunnen hierover afspraken worden gemaakt. Bijvoorbeeld over wanneer iets wordt gevierd en of een ouder hierbij aanwezig wil zijn. De pedagogisch medewerkers maken van te voren afspraken over het vieren van een gebeurtenis bv een verjaardag. De medewerker neemt het initiatief om afspraken te maken en ouders uit te nodigen. Het kind krijgt een klein kadootje en mag trakteren, er worden liedjes gezongen en krijgt een mooie verjaardagsmuts.

Belonen en corrigeren Belonen en corrigeren van gedrag is heel belangrijk in de ontwikkeling van kinderen. We belonen een kind als het gewenst gedrag vertoont en corrigeren hem bij ongewenst gedrag. Zo leren kinderen grenzen kennen. Wij houden er rekening mee dat dit een leerproces is voor een kind. We observeren het gedrag en proberen te achterhalen wat er in het kind omgaat en waar het gedrag vandaan komt. We buigen ongewenst gedrag om naar gewenst gedrag. Dat doen we bijvoorbeeld door het kind af te leiden (vooral bij jongere kinderen), of kort uit te leggen waarom het gedrag ongewenst is. We bieden het kind een alternatief aan of leiden hem weg uit de situatie. We vinden het belangrijk daarbij altijd kort en duidelijk uit te leggen wat zijn gedrag ongewenst maakt, en dat niet het kind zelf ongewenst is. Daarbij gebruiken we de ik- benoeming, zodat voor het kind duidelijk is wat er verwacht wordt. Een dreumes kan nog geen koppeling maken tussen een conflict en een time-out. Bij een dreumes moet het gedrag worden uitgelegd en omgebogen in het moment. Bij gewenst gedrag belonen we het kind, bijvoorbeeld in de vorm van een complimentje. Onze stem, mimiek, en het maken van oogcontact zijn erg belangrijk bij belonen en corrigeren. We Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


29

zorgen er ook voor dat we direct belonen en corrigeren, omdat een kind anders niet goed begrijpt waarvoor het gecorrigeerd of geprezen wordt. En we gaan hier consequent mee om. Als iets de ene keer wel mag en de andere keer niet, is het voor een kind onduidelijk waar grenzen liggen. Het leren kennen van de grenzen is nodig voor het scheppen van duidelijkheid. Dit zorgt voor emotionele veiligheid. Wij overleggen onderling hoe er met belonen en corrigeren wordt omgegaan, zodat wij op alle groepen consistent kunnen zijn in de aanpak. We laten ouder weten hoe er met belonen en corrigeren wordt omgegaan en in specifieke situaties overleggen we met hen over een aanpak. •

Als kinderen in een conflictsituatie komen, grijpen we, naar gelang de ontwikkeling vordert, niet direct in. We stellen de kinderen in staat de situatie zelf op te lossen. Dit is belangrijk in de ontwikkeling naar zelfstandigheid. We houden de situatie goed in de gaten en bieden begeleiding als dat nodig is. We maken oogcontact met het kind en vragen aan het kind waarom hij dat gedrag vertoont • Als het kind niet reageert maken we weer oogcontact en specificeren we welk gedrag er bedoelt wordt en vragen of hij daar mee kan stoppen • Als het kind hier nog steeds niet op reageert wordt hij uit de situatie gehaald, bijvoorbeeld door het kind een andere activiteit te geven of even ergens rustig te gaan zitten • Heeft het kind iemand pijn gedaan, gaat hij samen met de pedagogisch medewerker het weer goed maken. Het kind kan daardoor ook zien dat het andere kind verdrietig was of pijn had. Bij de meeste kinderen is deze aanpak effectief. We willen benadrukken dat we niet het kind afwijzen maar het specifieke gedrag. Onze aanpak is erop gericht positief gedrag te belonen en ongewenst gedrag te negeren. Het kan voorkomen dat het kind storend gedrag vertoont omdat hij/zij veel energie heeft, het is dus niet zinvol om dit gedrag te corrigeren. Het gedrag wordt genegeerd en het personeel zal proberen de aandacht van het kind op een andere activiteit te richten.

Kinderparticipatie Wij vinden het belangrijk dat kinderen zelf keuzes kunnen maken. Kinderparticipatie is essentieel in onze manier van werken. We volgen daartoe zoveel mogelijk de behoeftes en initiatieven van het kind. Dit betekent o.a. dat kinderen mee mogen praten over wat we op een dag gaan doen. We ondersteunen hem in het kenbaar maken van zijn wensen en scheppen hiermee een sfeer waarin hij zich veilig voelt. We ontvangen initiatieven van het kind en spelen hierop in en helpen het kind keuzes te maken als hij dit moeilijk vindt. We stemmen onze manier van handelen af op het ontwikkelingsniveau van het kind en hanteren bewust de interactieprincipes. Als er geen vaste activiteit staat gepland vragen de pedagogisch medewerkers aan de kinderen wat ze willen doen. Dit gebeurt meestal bij het fruit eten als we samen aan tafel zitten. De kinderen kunnen iets samen doen bv buiten spelen of een individuele activiteit. Ook maken we afspraken om de activiteiten die de kinderen kiezen in te plannen op een dag. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Regels en afspraken Binnen elke groep gelden er regels en afspraken die de sociale ontwikkeling ondersteunen en daarnaast zorgen voor een emotioneel veilige omgeving. Waar mogelijk stellen we de regels en afspraken samen met de kinderen op. Er zijn regels en afspraken over hoe er met elkaar wordt omgegaan en hoe we gezamenlijk zorg dragen voor de groepsruimte. We stimuleren de kinderen in hun sociale competenties en geven ze de gelegenheid zich waarden en normen eigen te maken door rekening te (leren) houden met elkaar en (leren) omgaan met elkaar. Het doel is een warme, liefdevolle en geborgen omgeving te bieden waarin het kind zich emotioneel veilig voelt. Om het voor kinderen visueel te maken tekenen we de regels als een figuur op een papier en hangen deze op. Voordat we een regel tekenen bespreken we met de kinderen wat we met elkaar afspreken. De pedagogisch medewerker geeft zelf het goede voorbeeld om zich aan de afspraken te houden. Enkele regels die wij belangrijk vinden zijn: • De pedagogisch medewerkers brengen voor een groot deel waarden en normen over op de kinderen. • De pedagogisch medewerkers en kinderen hebben respect voor elk individu • De kinderen mogen elkaar geen pijn doen. • De kinderen worden geleerd om andermans spullen niet kapot te maken



8. Oudercontacten Het doel Het doel van de oudercontacten is om een vertrouwensband en een goede samenwerking op te bouwen en ervoor te zorgen dat de twee opvoedomgevingen, thuis en het kinderverblijf, goed op elkaar zijn afgestemd. Dat vereist zoveel mogelijk afstemming tussen de pedagogisch medewerker en de ouders. We leren de kinderen goed kennen en wisselen ervaringen en aanpak uit. Bijvoorbeeld de rituelen van thuis bij het slapen gaan of een eetschema. Deze afstemming komt ten goede aan een gezonde ontwikkeling en het welbevinden van het kind.

Brengen en halen Tijdens de brengen haalmomenten wisselen wij samen met de ouders informatie uit. Wij horen graag van hen wat van belang is om een kind beter te begrijpen om hem zo goed mogelijk te begeleiden. Bijvoorbeeld hoe het weekeind of de vakantie is verlopen en of er bijzonderheden zijn. Op onze beurt informeren wij ouders als zij hun kind ophalen over hoe de dag op het kinderverblijf globaal is verlopen (over het slapen en eten, de activiteiten, hoe het kind dit heeft beleefd en eventuele bijzonderheden). T. heeft moeite met afscheid nemen van zijn moeder. Hij is verdrietig en moet erg huilen. Wanneer de pedagogisch medewerker de duplo aanbiedt, wordt hij rustiger. Hij pakt de blokjes die hij nodig heeft en gaat bouwen aan een toren. De andere kinderen komen bij hem zitten. Als ouders hun kind niet zelf komen halen, dienen ze dit van te voren te laten weten. Uit veiligheidsoverwegingen geven wij kinderen niet zonder toestemming van de ouders mee aan een derde. Om diezelfde reden kunnen kinderen alleen opgehaald worden door iemand boven de 12 jaar. De pedagogisch medewerker zal vragen om een foto van diegene die het kind mag ophalen. Ook wordt de ouder gebeld mocht de pedagogisch medewerker niet op de hoogte zijn dat er iemand anders komt ophalen dan de ouder. Mocht het niet duidelijk zijn voor de pedagogisch medewerker wie het kind komt halen en diegene niet kent zal de medewerker het kind niet meegeven.

Gesprekken Intakegesprek Een paar weken voordat het kind gaat starten, nodigen we nieuwe ouders uit voor een intakegesprek. Dat doet de manager of een van onze pedagogische medewerkers. Tijdens dit gesprek wordt informatie uitgewisseld en afspraken gemaakt over onder meer het wenproces. We gebruiken hiervoor een wenschema die naar inzicht van de medewerker wordt ingevuld. Het is ook mogelijk om na de eerste paar keer wennen en een gesprek met de ouders om de wenperiode te verkorten of mocht dit nodig zijn te verlengen. We blijven altijd kijken naar het kind en vanuit deze observatie de ouders adviseren.



Oudergesprek We nodigen de ouders 1x per jaar uit voor een oudergesprek om bijzonderheden van het kind door te spreken. Dat doen we aan de hand van het observatieformulier. Er kunnen ook andere momenten aanleidingen zijn voor een ouder- kindgesprek, zowel op initiatief van de ouders als van een van onze pedagogisch medewerkers. 1xper jaar is een standaard gegeven. Het is altijd mogelijk om eerder dan gepland of vaker een gesprek aan te vragen. Mocht een ouder of pedagogisch medewerker zich zorgen maken over het welbevinden van het kind. Bij de dagelijkse overdracht is er niet veel tijd om dieper op zaken in te gaan en kan een gesprek op een rustig moment raadzaam zijn. Daar staan de medewerkers altijd voor open.

Schriftelijke informatie Onze pedagogisch medewerkers schrijven op de daglijst altijd het dagritme van de kleinere kinderen(slapen,flesvoeding,luiers). Ook voor de grotere kinderen wordt er genoteerd hoeveel ze hebben gegeten en eventuele bijzonderheden over de zindelijkheid. De activiteiten die er zijn gedaan schrijven we op een whiteboard dat in de groep hangt. We schrijven op het bord bv welk boekje we hebben gelezen en of we naar buiten zijn geweest en een leuke quote van een kind. Bij Kinderopvang Panda willen we zo goed mogelijk kunnen communiceren met de ouders, dit doen we door de overdrachten bij het halen en brengen van de kinderen en de oudergesprekken. We maken ook gebruik van schriftjes waar we eens per week in schrijven. Bij baby’s proberen wij dit elke dag te doen, omdat zij ook een voeding- en slaapschema hebben. In het schriftje kunnen de ontwikkelingen en functioneren van het kind in worden geschreven en ook leuke anekdotes. Er wordt zo inhoudelijk mogelijk ingeschreven. Ouders kunnen ook in het schriftje schrijven en er eventuele vragen inzetten die ze misschien de volgende dag zouden vergeten. Voor kinderen is dit ook leuk voor later als ze het allemaal terug kunnen lezen. Nieuwsbrief De nieuwsbrief van Kinderopvang Panda komt één keer in de twee maanden uit. Hierin staan verhalen over de activiteiten en bijzondere gebeurtenissen op de groep. De nieuwsbrief wordt geplaatst op de website en ook aan de ouders gegeven. De nieuwsbrief wordt door de vestigingsmanager samen met de pedagogisch medewerkers vormgegeven. De oudercommissie kan ook gebruik maken van de nieuwsbrief om ouders te bereiken. Oudercontact momenten Naast de breng en haalmomenten en het jaarlijks oudergesprek zijn er jaarlijks ouderavonden met een verschillend thema. Een voorbeeld van een thema zou “eerste hulp aan kinderen”kunnen zijn. Samen met de oudercommissie wordt er een zomerfeest georganiseerd met bijvoorbeeld een bakwedstrijd voor de ouders en leuke spelletjes voor de kinderen. Met de vaste feestdagen zoals, Pasen en kerst zal er een gezamenlijk ontbijt worden georganiseerd.

Website Op www.kinderopvangpanda.nl hebben we onze eigen pagina’s. De pagina’s zijn openbaar en geven feitelijke informatie over ons kinderverblijf (aantal groepen, openingstijden enz.). Ook plaatsen we de nieuwsbrief en het GGD inspectierapport. Foto’s van de kinderen worden met toestemming van ouders geplaatst. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


33

Oudercommissie De oudercommissie van ons kinderverblijf behartigt de belangen van kinderen en ouders van onze locatie, bevordert de communicatie tussen de ouders en de medewerkers en adviseert over onder meer voeding, spelen ontwikkelingsactiviteiten, veiligheid en gezondheid binnen het kinderverblijf. De bevoegdheden, samenstelling, benoeming en verkiezing verlopen volgens het Reglement Oudercommissies. De oudercommissie komt gemiddeld eens per 6 weken bij elkaar. De vestigingsmanager kan hierbij aanwezig zijn op verzoek van de leden. Ook kan er door de vestigingsmanager een advies willen van de oudercommissie, gevraagd of ongevraagd.

Exit- enquête. Als de kindplaats is beëindigd, ontvangen ouders een exit- enquête met vragen over hun ervaringen met ons kinderverblijf. Deze evaluatie kan input zijn voor verbeteracties.

9. Borging van de kwaliteit Ons kinderverblijf is een huiselijke en kleinschalige opvang, maar altijd binnen centrale kaders. Die gelden o.a. voor het pedagogisch beleid en de kwaliteit van de dienstverlening. Deze zaken zijn vastgelegd in het kwaliteitshandboek van kinderopvang Panda. Dit geeft ouders de zekerheid dat alle pedagogisch medewerkers op dezelfde deskundige wijze werken en dat de kwaliteit van de opvang is gewaarborgd.

Personeel en opleiding Alle pedagogisch medewerkers in ons team zijn gekwalificeerd. De kwalificatie-eisen om als pedagogisch medewerker te mogen werken zijn vastgelegd in de CAO Kinderopvang. Deze cao is op www.kinderopvangpanda.nl te vinden voor ouders.

Ondersteuning door andere volwassenen In principe maken wij geen gebruik van vrijwilligers. Voor extra activiteiten zoals bijvoorbeeld een workshop, trekken we uitsluitend gediplomeerde krachten aan. Zij moeten net als iedereen die in de kinderopvang werkt een zogenaamde Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) overleggen voordat ze hun activiteiten bij ons starten. We maken een uitzondering voor bijvoorbeeld een ouder of grootouder die af en toe komt voorlezen.

Werkinstructies en protocollen In het kwaliteitshandboek van kinderopvang Panda zijn ook allerlei werkinstructies en protocollen opgenomen, die de veiligheid en gezondheid van de kinderen en de kwaliteit van leefomgeving in het kinderverblijf zo goed mogelijk te borgen. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


34

Zo volgen we de richtlijnen van het Voedingscentrum bij het samenstellen van de maaltijden en de tussendoortjes die wij aanbieden. En bij het bereiden hiervan, volgen wij de hygiëne code voor kleine instellingen. In ons Kwaliteitshandboek staan deze adviezen verder uitgewerkt, zodat onze pedagogisch medewerkers makkelijk zaken kunnen naslaan. Daarnaast zijn er ook instructies in opgenomen, bijvoorbeeld over veilig slapen van kinderen en (veiligheids)eisen bij het ondernemen van een uitstapje. Er staat bijvoorbeeld ook uitgebreid beschreven hoe we omgaan met ‘bijt gedrag’. Deze werkinstructies en protocollen worden continue geëvalueerd en bijgesteld. Niet alleen door aanpassingen van richtlijnen door bijvoorbeeld de GGD of het Voedingscentrum, maar ook door reacties van de pedagogisch medewerkers, manager en ouders. Observatie welbevinden en ontwikkeling van het kind Kinderen moeten zich voor alles prettig en op hun gemak bij ons voelen. Daarom staan we regelmatig stil bij de vraag of kinderen zich welbevinden. Welbevinden is immers een belangrijke voorwaarde om je goed te kunnen ontwikkelen. In grote lijnen volgen we derhalve ook de ontwikkeling die de individuele kinderen doorlopen. We maken daarbij gebruik van observatieformulieren, als ondersteuning. Minimaal eenmaal per jaar observeren we aan de hand van de observatielijst het gedrag van elk kind. De bevindingen vullen we in op het observatieformulier. Per kind bespreken onze pedagogisch medewerkers en de manager de formulieren en worden er zo nodig acties tot verbetering in gang gezet. Tijdens het oudergesprek bespreken we de formulieren en acties met de ouders. Overigens wordt de privacy van kinderen en ouders beschermd, en worden de formulieren na twee jaar vernietigd.

Deze observatie is voor onze pedagogisch medewerkers een aanvullende werkwijze om nog meer inzicht te krijgen in de ervaringen van de kinderen waarmee zij dagelijks omgaan en de wijze waarop zij ze zo goed mogelijk kunnen begeleiden. De formulieren bestaan uit: observatieformulier van 0 tot 2 jaar en een observatieformulier van 2 tot 4 jaar Mochten er acties nodig zijn dan volgen wij het protocol kinderen die opvallen Analyse van de pedagogische kwaliteit Wij analyseren jaarlijks de pedagogische kwaliteit van onze locatie. Hiervoor gebruiken we de observatielijst kwaliteit van de leefomgeving. Naar aanleiding van de resultaten hiervan stellen we verbeterpunten vast die we opnemen in ons jaarplan. Veiligheid en gezondheid

Op onze locatie zijn alle veiligheid- en gezondheidsfactoren in kaart gebracht. Deze, en eventuele nieuwe factoren, worden jaarlijks beoordeeld op basis van de methoden van Stichting Consument en Veiligheid, het Landelijk Centrum voor Hygiëne en Veiligheid en de digitale risicomonitor. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


35

Deze zogenaamde risico-inventarisatie beschrijft de veiligheidsrisico’s die de opvang van de kinderen met zich meebrengt: verbranding, vergiftiging, verdrinking, valongevallen, verstikking, verwondingen, beknelling, botsen, stoten, steken en snijden. Bij de risico-inventarisatie gezondheid wordt gekeken naar ziektekiemen, binnenmilieu, buitenmilieu en medisch handelen. De oudercommissie brengt advies uit op het gevoerde beleid ten aanzien van de risicoinventarisaties en de plannen van aanpak.

Jaarlijks wordt er door de vestigingsmanager samen met de pedagogisch medewerkers voor elke ruimte een risico inventarisatie veiligheid en gezondheid gedaan (zie formulier veiligheid en gezondheidsbeleid). Op basis hiervan wordt er een veiligheid- en een gezondheidsverslag geschreven. Het is belangrijk dat het hele team op de hoogte is van de mogelijke risico’s en gevaren op de vestiging en weet heeft van de actieplannen. In de risico inventarisatie staat per ruimte de geldende werkafspraken.

De risico-inventarisatie gaat uit van normen én van het (soms onvoorspelbare) gedrag van kinderen. Jaarlijks stelt de GGD vast of deze inventarisatie en de hieraan gekoppelde evaluatie op de juiste wijze en volledig is uitgevoerd. De risico-inventarisatie en een afschrift van het inspectierapport van de GGD liggen op onze locatie ter inzage. Het inspectierapport is ook te vinden via de locatiepagina's. Deskundigheidsbevordering Zoals benoemd in het Algemeen pedagogisch beleidsplan worden onze pedagogisch medewerkers op verschillende manieren ondersteund. Die ondersteuning is afgestemd op de individuele behoefte van elke pedagogisch medewerker.

10. Als de ontwikkeling van een kind anders verloopt

Niet altijd verloopt de ontwikkeling van een kind volgens verwachting. Soms krijgen we ook te maken met gedragsproblemen, ontwikkelingstoornissen, lichamelijke of verstandelijke beperkingen.

Wij hebben samen met de ouders een signalerende rol, maar kunnen niet diagnosticeren. Zodra onze pedagogisch medewerkers zich zorgen maken, wordt dit met de ouders besproken. Wij horen het ook graag van de ouders als die zich zorgen maken. Samen zullen we dan bekijken hoe de zorgen kunnen worden weggenomen en hoe het kind extra kan worden ondersteund en gestimuleerd in zijn ontwikkeling. Ons uitgangspunt is altijd het welbevinden van het kind. We kunnen niet altijd de zorg en aandacht bieden die een kind nodig heeft. Soms komen we tot de conclusie dat een kind niet op zijn plek is bij ons. Wij stellen onszelf daarom altijd de vraag: “Is de plek bij ons op de opvang de beste plek voor het kind?” Vanuit dat oogpunt bekijken we ook of we kinderen met een beperking of ontwikkelingsproblemen goede opvang kunnen bieden. Wat de mogelijkheden zijn hangt echter altijd af van de specifieke situatie. Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Kinderopvang Panda


Kinderen die bijten Bijten is een gedraging die zowel leeftijd en fase geschikt is voor kinderen onder de leeftijd van 3 jaar. Zelf waar personeel waakzaam is, een scala aan activiteiten beschikbaar is en alle preventieve maatregelen worden gebruikt, kan bijten nog steeds voorkomen. Inzicht in de redenen voor het bijten, de noodzakelijke preventieve maatregelen nemen en het communiceren met gezinnen, zal hopelijk een einde maken aan het probleem. We begrijpen de frustratie van beide kanten van een incident omtrent bijten.

We behandelen incidenten omtrent bijten als volgt: het kind dat is gebeten wordt onmiddellijk verzorgd. Het kind wordt meegenomen naar een rustige omgeving en de beet wordt onderzocht en het kind getroost. De beet wordt gereinigd en koud gehouden om zwelling te voorkomen. Als er daadwerkelijk een wond is en afhankelijk van de ernst van de beet, worden de ouders van het kind gecontacteerd om hen te laten beslissen of zij naar de dokter willen. Nadat het kind dat is gebeten wordt verzorgd, richten we ons op de bijter. We verwijderen het kind dat beet uit de ruimte waar gespeeld wordt. Vervolgens wordt het duidelijk gemaakt dat bijten pijn doet en je lief moet zijn voor elkaar. Hierna worden beide gezinnen op de hoogte gebracht van het incident. Om de privacy te garanderen wordt aan beide gezinnen niet vermeld om welk kind het gaat. Het incident zal verder gedocumenteerd worden binnen het kinderdagverblijf. De vestigingsmanager zal overleggen met de ouders van de bijter over strategieën die bijten in het vervolg kunnen voorkomen.

Wij geven kinderen die bijten een ring. Dit vermindert de gevoeligheid van hun tanden en tandvlees, voldoet aan hun behoefte om te bijten en vermindert zo de kans dat ze andere kinderen zullen bijten. We moedigen kinderen aan eenvoudige woorden te gebruiken om hun wensen en behoeften te uiten. Bij een conflict wordt het kind hier elke keer aan herinnerd. We blijven dicht bij kinderen die in een fase zitten waarin ze bijten. Hierdoor kunnen we snel ingrijpen en zo incidenten voorkomen. Kinderen die stil en teruggetrokken zijn Als dit gedrag constant is en we daardoor het kind niet kunnen betrekken bij spelletjes en activiteiten, zullen we hierover met de ouders overleggen of dit thuis ook het geval is. Oorzaken van dit gedrag kunnen fysiek en emotioneel zijn, voor elk kind is dat anders. Daarom is het belangrijk erachter te komen wat de oorzaak is bij het specifieke kindje, hierdoor kunnen wij het beter helpen. Ons personeel zal het kind veel aandacht, liefde en steun geven om het probleem te overkomen. Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij op Kinderopvang Panda werken. Mocht u nog vragen hebben dan zullen onze pedagogisch medewerkers en vestigingsmanager hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag.



Pedagogisch werkplan 0-4 jaar Pedagogisch beleid in praktijk op Kinderopvang Panda

Recommend Documents