Pedagogisch kwaliteit (NCKO, 2011; Singer e.a., 2013)
Nabij, rustig, aandachtig en speels: hoe pm-ers de spelbetrokkenheid van kinderen bevorderen Elly Singer Pedagogen congres 23 januari 2013 subsidie Van Leer Foundation
• Pedagogisch medewerkers reageren sensitief en responsief op individuele kinderen • Maar toch… • Kinderen zijn vaak onrustig en vluchtig in hun spel
Buitenlands onderzoek • Leseman; CoRe ondezoek: – Als pm-er meespeelt heeft dat positief effect op taal en cognitieve ontwikkeling kind
• Hansen (Deens onderzoek): – pm-er op grond bij kinderen: 21 minuten interactie met kinderen per uur – Pm-er rondlopend: 3 minuten interactie met kinderen per uur
• Centra van hoge kwaliteit: pm-er op de vloer op ooghoogte kinderen is standaard praktijk (Reggio, Pistoia, Jyvaskya, Steiner, Ina Kindergarten Berlijn, Pen Green)
1
Onderzoek naar factoren die van invloed zijn op spelbetrokkenheid 2- en 3-jarigen
Definitie spelbetrokkenheid (2 minuten observatie geinspireerd door Leavers)
(Singer, Nederend, Penninx, Tajik, 2013)
• 70 kinderen, 60 minuten video vrij spel • Per kind op 6 tijdstippen 4 minuten analyse: – Niveau spelbetrokkenheid: • Laag, matig, goed betrokken bij spel
– Samenhang spelbetrokkenheid met: • Nabijheid, wisseling of niet-nabijheid pm-er • Nabijheid, wisseling of niet-nabijheid kinderen • Kenmerken van de interactie pm-er en kind
• Laag: geen betrokken spel • •
Geen geconcentreerde aandacht: staart, droomt weg; afwezige, passieve houding; het vertoont geen gerichte activiteit, het stelt doelloze handelingen, brengt niets teweeg; snel afgeleid; weinig exploratiedrang
• Matig:minimaal 1 en max. 2 minuten betrokken spel • • •
Korte periode van gerichte aandacht (kan ook kijken zijn) er is een zekere gedrevenheid; exploreert Snel afgeleid uit activiteit.
• Goed: Langere periode van betrokken spel (langer dan 2 minuten): • Langere tijd gerichte aandacht en gaat op in spel op; niet snel afgeleid PM: betrokkenheid van 10 minuten of langer kwam zelden voor.
Posities in de ruimte van pm-ers
Positie pm-er en spelbetrokkenheid
PM: Pm-er niet nabij en goede spelbetrokkenheid: kinderen spelen samen
Positie andere kinderen en spelbetrokkenheid
Positie pm-er en positie andere kinderen
PM: Het kwam nauwelijks voor dat kinderen speelden zonder andere kinderen nabij.
2
De spelbetrokkenheid is hoger als:
Kwaliteit van de interactie
• Pm-er rustig nabij is en bij kinderen zit; niet rondloopt • Kinderen rustig nabij zijn en samenspelen
• Bij tweezijdige communicatie tussen pm-er en kind hangt positief samen met spebetrokkenheid vergeleken met een eenzijdige communicatie • Negatieve gedragsregulering en ‘kind aan activiteit helpen’ hangt samen met lage spelbetrokkenheid • Nabijheid lijkt sterkere invloed dan kenmerken van de communicatie
• Deze factoren hangen samen (mate waarin moet nog berekend worden)
Lage spelbetrokkenheid hangt samen met: • • • • •
Rondlopen pm-ers Rondlopen van kinderen Rondslingerend speelmateriaal Lawaai Eenzijdige en negatieve gedragsregulering en een kind aan een activiteit zetten
• Deze factoren hangen samen (onderlinge samenhang moet nog berekend worden
Lichamelijke contact en nabijheid en betrokkenheid
Behoefte aan fysiek contact en beschikbaarheid (hechtingtheorie) • Eerder onderzoek + theorie – 0- 2-jarigen willen fysieke nabijheid pm-er – 2- en 3-jarigen willen beschikbaarheid (oogcontact, ervaringen delen, af en toe fysiek contact) • Zittende pm-er is optimaal beschikbaar. • Rondlopende pm-er: – Pm-er heeft gevoel van controle, maar is voor kind niet beschikbaar – Emotionele onveiligheid en onrust – Veel vraagkijken – Veel aandacht trekken en rondlopen en conflicten
Gedeelde aandacht bevordert concentratie en cognitie kinderen (Trevarthen,Tomasello) • Jonge zijn kinderen sterk gemotiveerd tot communicatie; ze willen graag delen en laten zien (Trevarthen) • Tijdens het delen van aandacht leert het kind zijn of haar aandacht te richten en coordineren (Tomasello) • Tijdens gedeelde aandacht leert kind vaardigheden, waardoor het ook alleen de aandacht kan richten (Tomasello) • Gedeelde aandacht + taal = ontwikkeling kind
3
Op grond zitten bij kinderen en meespelen verhoogt spelbetrokkenheid • Pm-er kan rustig kijken en ingaan op initiatieven van de kinderen • Tweezijdige en circulaire communicatie • Bij miscommunicatie is er ruimte om dat te herstellen • Samen speelplezier verhoogt motivatie, welzijn en leereffecten. • Training van ouders in mindfulness effectief bij ADHD!
Storend en niet effectief: korte contacten en rondlopen
• Bij sensitief contact met 1 kind stoort pm-er omringende kinderen: er is altijd publiek! • Kort contact is vaak talig en eenzijdig: kind begrijpt pm-er niet (geen gedeelde aandacht) • Kinderen kunnen niet zelf naar pm-er: gaan schreeuwen om aandacht. • Pm-er weet niet wat er is gebeurd; corrigeert verkeerde kind bij conflicten in een derde van de gevallen: onrecht + onvoorspelbaar gedrag pm-er
4
Begeleiden en organiseren van de groep -> emotionele veiligheid (Ahnert et al. 2006)
• Goede samenwerking pm-ers. – Goede veilige en uitdagende inrichting ruimte – Goede structurering ruimte – Goede voorbereiding en variatie in spelaanbod
• Zelfregulering van kinderen vergroten door beschikbaarheid: minder regulering (controle) door pmer (parapluzicht) • Voorlichting aan ouders + passende rituelen bij halen en brengen • Vertrouwd dagritme met evenwicht tussen kleine groepjes en de hele groep
5
