GEMEENTENIEUWS nr. 12 december 2011 KERSTMIS – EEN VERHAAL VOL SPANNINGEN
Iedereen heeft zijn manier om kerst te vieren. Voor mij hoort het kerstverhaal uit het tweede hoofdstuk van het Lukasevangelie er beslist bij. Hoe vaak heb ik dit verhaal al niet gehoord: op zondagschool, in een kerstspel, in de kerstdienst, als kind thuis bij mijn ouders en mijn beide zussen op kerstavond. En zoals het met goede verhalen vaak is, het kerstverhaal heeft me nooit verveeld. Je kunt er vaak weer iets nieuws in ontdekken. Het kerstverhaal is meer dan een informatief nieuwsbericht over de geboorte van baby Jezus – vandaag gelezen en morgen weer vergeten. Engelen, os en ezel, de herders op het veld, Jozef en Maria met het kind in de kribbe – het is geen vertederende Walt Disney-film, maar een beeld van de werkelijkheid. Midden in het kerstverhaal klinkt het lofgezang van de engelen, een van de beroemdste teksten van de wereld: “Ere zij God in den hoge, en vrede op aarde, bij mensen des welbehagens.” (Lukas 2:14) Daar zit een enorme spanning in – de spanning tussen die verheven engelenzang boven en de erbarmelijke werkelijkheid beneden op aarde. “Ere zij God in den hoge…” zingen de engelen. Maar in werkelijkheid worden andere machten en goden geëerd: toen was het de keizer in Rome. In zijn belastingsregisters moest “heel het keizerrijk” zich laten inschrijven, zoals te allen tijd de keizers en koningen, de gezaghebbers van wetenschap en economie, de machthebbers in dictaturen en democratieën hun tol eisen. Toch zijn er mensen die God eer bewijzen. Zij begeven zich op de weg van Jezus: toen waren het de herders van vlakbij (Lukas 2) en de wijzen van ver weg (Matteüs 2). Het zijn mensen van elke leeftijd en elk milieu. Gelukkig dat dit “ere zij God” ook in onze tijd niet verstomt, zelfs als het soms heel zachtjes en schuchter klinkt. De engelen zingen ook: “…en vrede op aarde…” Er zijn heel wat sterke mannen en vrouwen die een “vredesrijk” op aarde wilden oprichten, zoals toen de Romeinse keizer - vaak met militaire acties van troepen. De gevolgen zijn bekend: kindermoord, vluchtelingenstromen, schending van mensenrechten, genocide. Vrede op aarde? Maar dan moet ik weer denken aan de nieuwgeborene. Hij zal altijd helemaal onderaan blijven in plaats van anderen met voeten te treden. Hij doorbreekt de vicieuze cirkel van macht en geweld, omdat hij dient. Voor Hem is vrede een reële mogelijkheid. Natuurlijk maakt dat erg kwetsbaar en breekbaar. Jezus gelooft erin en pleit ervoor…en dat geeft ons hoop. De engelen zingen ook nog: “…bij mensen des welbehagens.” Mensen des welbehagens: dat zijn niet alleen de bijzondere maar juist heel gewone mensen, zoals de ouders van Jezus; mensen zonder naam, zoals de herders; ouderen aan het eind van hun leven, zoals Simeon en Hanna in de tempel (Lukas 2:22-39); zieken, onderdrukten, vergetenen en zij die toekomst somber inzien. Voor hen is de kerstboodschap. Voor hen die snakken naar vrede en naar nieuwe hoop is Jezus in het bijzonder geboren. In de advents- en kersttijd bidden we verlangend, dat wat toen door de engelen gezongen en door de herders uitgedragen werd, ook voor ons werkelijkheid mag worden. Paul F. en Akke-Clara Thimm-Stelwagen 1
IN MEMORIAM WILLEM FREEK HOONING
26 juli 1924, Haarlem – 21 oktober 2011, Velp Op 21 oktober overleed br. Willem Freek Hooning op 87-jarige leeftijd. Wij kennen hem met zijn roepnaam Pim. Hij komt uit een Haarlems Doopsgezind geslacht en in Haarlem is hij ook geboren en kreeg hij zijn schoolopleiding. Hij ging niet bij zijn vader in de onderneming werken maar ging zeer jong studeren in Delft. Door de oorlog was dit maar van korte duur en maakte hij een moeilijke tijd door. In september 1945 begon de studie aan de universiteit weer. De toen nog kleine groep studenten was vol enthousiasme om ons land weer op te bouwen. Op zijn rouwkaart stond daarom: “Een volk dat leeft, bouwt aan zijn toekomst”. Dat heeft br. Hooning vol ijver gedaan. Hij is hoofdingenieur directeur Rijkswaterstaat geworden en Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In verschillende steden heeft hij gewoond. Uiteindelijk is hij naar Velp gekomen en daar gebleven. Hier heeft hij contact gehad met onze Doopsgezinde Gemeente. Lang is br. Hooning bestuurslid geweest van Huize Mooi-Land. Hij en zijn vrouw Anneke namen deel aan de gespreksgroep de “Cox-kring”. Samen zijn zij nog naar Nieuw Schoonoord verhuisd en hebben het daar goed gehad. Ze hadden veel aandacht voor hun vier kinderen en hun kleinkinderen. In 2009 is zijn vrouw overleden en de laatste tijd werd het leven door ziekte voor hem moeilijk. Pim ging heen in vrede. Ockje van Zalinge-Visser KERKDIENSTEN Waalse kerk, Gasthuisstraat 1, Arnhem. Aanvang 10.00 uur Datum Predikant Organist Kinderclub
4 dec. 11 dec. 18 dec. 25 dec.
Ds. P.F. Thimm 2de advent Ds. P.F. Thimm, 3de advent, dienst van jong en oud Ds. P.F. Thimm 4de advent Ds. P.F. Thimm kerstdienst
Br. B. Wuite
nee Kinderen bij de dienst aanwezig
Br. B. Wuite
nee
Br. B. Wuite
Kinderen bij de dienst aanwezig
BIJ DE DIENSTEN
Dienst van jong en oud Traditiegetrouw is er, op de 3de adventszondag, 11 december, een bijzondere dienst van jong en oud. Onderdeel van deze dienst is het maken van een kerststukje voor u zelf of voor een ander, die u het kerststukje wilt geven. Voor het materiaal wordt gezorgd. Wel zou het op prijs worden gesteld wanneer u zelf wat klein groen mee neemt, en zeker een groenschaar zal gemakkelijk zijn. U bent allen van harte welkom in deze adventsdienst. Jolanda Zewald-Balder
2
VAN DE PREDIKANT
• Vakantie van de predikant Ik heb van 26 december 2011 t/m 3 januari 2012 vakantie. U kunt in noodgevallen contact opnemen met één van onze kerkenraadsleden: Coby van der Berg, 026-4453335, Jolanda Zewald, 026-3614556, Tjerk van Dijk, 026-3635857 of Han Bohlken, 0316-343358. Paul F. Thimm • Henk Jongerius schrijft over Kerstmis: Om een mens te zijn op aarde zonder aanzien, zonder macht is Hij onder ons geboren in de kilte van de nacht. Om een vuur te zijn op aarde dat verwarmt maar niet verslindt is Hij onder ons geboren als een weerloos mensenkind. Om een licht te zijn op aarde dat de duisternis verjaagt is Hij onder ons geboren als een stem die waarheid vraagt. Om een zwaard te zijn op aarde dat verdeelt maar niet vermoordt is Hij onder ons geboren vrede stichtend door zijn woord. Om een kracht te zijn op aarde die de machten zal verslaan is Hij onder ons geboren slechts vertrouwend op Gods naam. Om de vreugde aan de aarde broederschap in overvloed is Hij onder ons geboren: Godsgeschenk dat leven doet. Uit: Naar woorden zoeken, uitg. Gooi en Sticht, Hilversum, 1980
Paul F. Thimm AGENDA VOOR DECEMBER
Zo Zo
04 dec. 11 dec
10.00 10.00
Zo Di Zo
18 dec. 20 dec 25 dec.
10.00 10.00 10.00
2de adventsdienst met Gospelkoor 3de adventsdienst waarin we kerststukjes maken 4de adventsdienst Gesprekskring Doopsgezind nl Kerstdienst
3
Waalse Kerk Waalse Kerk Waalse Kerk Fam. Lichtenbelt, Velp Waalse Kerk
Sluitingsdatum en tijd voor inzenden kopij voor het Gemeentenieuws: uiterlijk maandag 5 december 2011 vóór 12.00 uur, bij A. Mendels. Gaarne ook een kopie zenden aan de overige redactieleden. OPBRENGSTEN COLLECTEN oktober
BESTEMMINGEN COLLECTE december
Eigen gemeente Wereld aids fonds Doopsgezind Project Java
4 dec. 11 dec. 18 dec.
Doopsgezinde zending Artsen zonder grenzen Artsen zonder grenzen
25 dec.
Stichting doopsgezind wereldwerk
€ € €
148,25 83,25 31,20
€ LEDENADMINISTRATIE
Overleden: - br. Willem Freek (Pim) Hooning, op 21oktober 2011 te Velp in de leeftijd Van 87 jaar. Marjan en Onno van Binsbergen OP DE PLANK Periodieken en andere informatie DG-Wageningen (nov.’11), DGDoetinchem (nov.’11), DG-Zutphen (nov./dec.’11),
Parkstraat-Gem. (nov.’11), OIKO CREDIT: Andersom (nov.’11)
CURSUS BIJBEL IN DE KUNST
Dinsdag 8 november j.l. was de eerste bijeenkomst van deze driedelige cursus. Behandeld werd het thema: “Literatuur in de Bijbel”. Na een kort welkom van de heer Boersma heeft Jeannet Maartense enkele gedichten voorgelezen en besproken van o.a. Gerrit Achterberg: “Bekering” Leo Vroman: “Psalm 1” Rutger Kopland: “Psalm 39” waarin gerefereerd werd naar Bijbelgedeelten. Heel interessant zoals Jeannet Maartense de gedichten besprak en dieper inging op zowel de dichters als de poëzie. In het tweede gedeelte van de avond heeft Coby van der Berg een bespreking gehouden over een boek van Hubert Lampo: “De komst van Joachim Stiller”, een magischrealistische roman over indrukwekkende en raadselachtige gebeurtenissen in het leven van een journalist en enkele anderen, die voorspellende boodschappen ontvangen van een zekere heer Stiller, de mysterieuze hoofdpersoon. Duidelijk wordt gemaakt dat de voorspellingen verwijzen naar de komst van Christus. Het was heel interessant en werd door Coby zeer boeiend verteld. Het boek is zeker de moeite waard!! Gepke Nooter 4
VERSLAG BIJEENKOMST RING ARNHEM-TWENTE (AT) op zaterdag 15 oktober in de Doopsgezinde kerk, Grotestraat 57, Almelo. Hoe kom je er? Op een mooie najaarsdag met de auto naar het Twentse land, vanaf de randweg Almelo, naar het centrum. Parkeren is mogelijk, maar alleen betaald. Het wordt de parkeergarage Stadhuis. De Grotestraat kan niet ver weg zijn, maar is het Noord of Zuid? Hier brengt een voorbijlopende toezichthouder uitkomst. Via een steegje komen we in de drukke Grotestraat, een winkelstraat. De voordeur van de kerk is potdicht, evenals een zijdeur. Hoe nu verder? De redding is nabij, want daar loopt ook br. Piet Hein Noordenbos. Vanwege zijn eerdere bezoek aan de gemeente Twente-Zuid-Oost stelt hij voor het achterom te proberen. Weer terug de steeg in en ja hoor, die deur is wel open (goed volk komt altijd achterom). Waar ging het over? Plan van aanpak, door Piet Hein Noordenbos, ontwikkeling van een systeem van informatie aan elkaar zenden. Dit krijgt de fraaie naam: de Ringpost AT. Iedere gemeente heeft dan een ringvertegenwoordiger (RV): naam plus RV er achter, waarbij alles via de ADS (Algemene Doopsgezinde Sociëteit) gaat lopen. Piet Hein gaat dan als secretaris/webmaster fungeren. De begroting 2012 van de ring AT werd goedgekeurd. Vooruitlopend op de BV-vergadering (Broederschapsvergadering) in november a.s. werden enkele agendapunten doorgenomen: Doopsgezind nl gratis voor 7000 doopsgezinden of een kostendekkend abonnement. Het seminarium: de vacature Bijbelse Theologie 0.3ft. Voor beide zaken geldt dat er nog geen externe financiers gevonden zijn. Beide zaken blijven derhalve voor rekening van de ADS. Een punt van zorg blijft dan ook, dat er geen sluitende begroting voor het jaar 2012 voor ligt. Wordt vervolgd op de BV-vergadering van 19 november te Amsterdam. Wanneer was het afgelopen? Voor het eerst in lange tijd kon de voorzitter om klokslag 14.00 uur de bijeenkomst afsluiten. Tjerk J.A. van Dijk, uw RV SAMENBINDEND COMMUNICEREN
Onder dit motto gaf Maarten van der Werf twee workshops op 2 resp. 12 november. Er waren meer dan 25 deelnemers, waarvan meer dan de helft van buiten onze gemeente kwam. Dat mogen we “Ín de wereld” noemen! In de wereld is ook, waar we hiermee aan de slag moeten. Maarten van der Werf wist ons heel boeiend te vertellen over de ideeën van de psycholoog Marshall Rosenberg, die twee soorten reacties bij communicatie onderscheidt: De emotie-gedreven verdedigende reactie en de observerende en meer verstandelijke reactie. Elk mens heeft beide manieren van reageren in zich, maar de kunst is om de juiste balans te treffen en daarvoor moet je zelf ook het verschil zien. Als hulpmiddel hiertoe wordt ten eerste de jakhals gebruikt als beeld voor de emotionele reactie, gericht op verdediging en zelfbehoud, misschien daardoor ook een beetje egocentrisch. De jakhals is een bijtend vechtersbaasje en de confrontatie hiermee wordt niet vaak als aangenaam ervaren. 5
Het tweede dier, de giraf daarentegen, kan met zijn lange nek beter overzicht houden en rustig en overwogen reageren. Maar vergeet niet, dat je ze allebei kunt aaien en dat helpt ook! Met wat voorbeelden kwam dat aan de orde: wat doe je als iemand zijn beurt niet afwacht en voor jou in de rij dringt? Veel grappige en assertieve opmerkingen werden gegeven, maar wel jakhals-gebijt, de voordringer met rode kop af laten gaan en geeft dat dan bij jezelf een fijn gevoel? In groepjes vertelden we elkaar van een gesprek, dat helemaal verkeerd verliep en ook van een keer, dat het geweldig fijn liep. Denk maar na over de verschillen en of het goed voelt. Een paar punten om vast te houden voor een giraffencommunicatie: • Heb het over wat jij waarneemt en houdt er rekening mee, dat een ander dit anders kan zien. • Luister naar de ander om daarachter te komen en toon begrip (de ander kan menen al langer in de rij te staan, maar niet zo dicht op de voorgaande en denkt dat jij juist voordrong). • Vertel de ander, waarom de zaak voor jou belangrijk is (je hebt zelf haast, of je ziet graag goede omgangsvormen om je heen). • Doe een concreet verzoek (geen eis of bevel), waarmee de zaak mogelijk afgedaan kan worden (wil u voortaan eerst vragen als u zo’n haast heeft?). Is het zo simpel? Ja, in grote lijnen is het zo simpel, maar uitvoeren is helemaal niet zo simpel. Nadat je oog voor de processen van samenbindend en verwijderend communiceren hebt, zie je (vaak achteraf), dat het niet lukte. Iemand vond een rode knop aan jou, je kreeg een waas voor de ogen en ging helemaal door het lint! Jammer, maar niet erg, want na een gemiste kans krijg je meestal een volgende. Oefenen, altijd maar weer oefenen, want het blijft moeilijk. Maar, het blijft ook de moeite waard! We hopen, dat Maarten begin volgend jaar weer een dienst zal leiden en met ons kan napraten over wat ons hiermee inmiddels of nog niet gelukt is. Han Bohlken
GEMEENTE ZIJN IN ENEVERENDE TIJDEN
Je hoopt dat het zich nooit zal voordoen: een conflict in de gemeente. Maar wat te doen als er toch onenigheid ontstaat? Geweldloos Samenleven heeft leefregels opgesteld over hoe met elkaar om te gaan in de gemeente. Respect voor elkaar, verbinding blijven zoeken en oplossingen waar ieder tevreden mee kan zijn, staan centraal. Als gemeente kan je met elkaar afspreken deze leefregels te gebruiken als leidraad bij het omgaan met meningsverschillen of conflicten. Om vertrouwd te raken met deze leefregels, is het raadzaam om hierin met elkaar te oefenen, zodat je weet hoe met elkaar om te gaan als een conflict de kop op steekt. 6
Geweldloos Samenleven biedt gemeenten daarbij ondersteuning aan. Posters en kaarten zijn in omloop waar de leefregels op staan. Om te lezen, te gebruiken in kringen of te versturen. Een boekje met handreikingen zal verschijnen. Ook gaat Geweldloos Samenleven cursussen organiseren om de leefregels in de gemeente te implementeren, om met elkaar de weg van vrede te gaan in onderlinge verbinding. Leefregels voor de gemeente om de weg van vrede te gaan in onderlinge verbinding: Wij zullen in geloof: elkaar aanvaarden; leven met hoop; inkeren tot onszelf en God zoeken. Wij zullen in handelen: de ander benaderen; mild zijn; aandachtig luisteren; wachten met oordelen; bereid zijn tot onderhandelen. Wij zullen in het gemeenteleven: volharden in de liefde; openstaan voor bemiddeling; vertrouwen op de gemeenschap; bouwen aan de gemeente. Voor meer informatie zie: www.geweldloossamenleven.nl Machteld Stam ADS CHRISTMAS CAROLS IN DE LUTHERSE KERK
Twee Anglicaanse koren zorgen op zaterdag 17 december om 19.00 uur voor een echte Engelse kerstsfeer in de Lutherse kerk in Arnhem. Zij zingen, naar oude Engelse traditie, de “Service of Lessons and Carols”. Het is géén concert, maar een echte Engelse ceremonie ter voorbereiding op het Kerstfeest. Na sluiting van de Sint Jan worden de Chrismas Carols dit jaar voor het eerst in de Lutherse Kerk gehouden. De bij velen zo geliefde “Cristmas Carols” ontstonden in de 15de eeuw. Minstreels vertaalden het kerstverhaal in eenvoudige woorden en muziek, die voor iedereen te begrijpen waren. Veel van hun liederen hadden een refrein, dat door alle luisteraars kon worden meegezongen. Vanaf de 16de eeuw werden deze populaire liederen door de officiële kerk geweerd. Ze overleefden op het platteland, waar men ze bleef zingen. In de 19de eeuw ontstond er een hernieuwde belangstelling voor deze oude liederen. De Anglicaanse Kerk schiep een nieuwe traditie: the ceremony of nine lessons and carols. Korte bijbellezingen en liederen wisselen elkaar af en vertellen samen het verhaal over de geboorte van Jezus. 7
Op uitnodiging van de in het Oecumenisch Platform-Noord-Oost samenwerkende kerken zullen the Choir of the Church of St. Mary and St. Anna uit Haarlem en The Anglican Singers uit Amsterdam deze “ceremony” komen verzorgen. De beide koren staan onder leiding van dirigent Martin van Bleek. Zoals gebruikelijk zullen ook de aanwezigen naar hartelust kunnen meezingen! De toegang is gratis! Bij de uitgang wordt één collecte gehouden en de opbrengst daarvan is bestemd voor het Vluchtelingen Platform in Arnhem. Het huidige politieke klimaat is zo kil en vijandig voor vreemdelingen en vluchtelingen dat het Oecumenisch Platform juist nu deze kerstcollecte daaraan wil besteden. Inlichtingen bij: ds.Klaas Touwen, tel.026-325 53 27, e-mail:
[email protected] Jan van Wijlick, het Oecumenisch Platform-Noord-Oost
TOEN KWAM DE ZOON
In ’t jaar god-weet-hoeveel, toen de tijd in elk geval nog steeds werd afgemeten naar het heersen en verdwijnen van de groten, een vorst, een president, een oliesjeik, een generaal, een paus of hoe dan ook een oppermacht; toen er nog wel gezongen werd “Iemand heeft ons gered,” maar enkel als slotlied in een kerk of bij gelegenheid, toen kwam de zoon van de timmerman of van de stratenmaker – sommigen zeggen: zijn vader was zelf predikant – en hij ging – in zover dat nog gewoonte was – op zondag naar de kerk. Omdat de vaste lector niet verschenen was, werd hij gevraagd om voor te lezen. En hij las het verhaal van die dag over de kleine man, mijn dienaar: “De goede geest zal op hem rusten, want hij zal te vinden zijn bij armen en onderdrukten. Hij zal rond gaan als een ongewapende en de last van velen zal hij op zijn schouders nemen.” “Tot zover deze lezing”, had hij moeten zeggen, en de gemeente zou ingevallen zijn met: “Lof zij U, o Christus!” Maar hij keek de kerk in en zei: “Wat er zojuist is voorgelezen, gaat vandaag beginnen! Ik tenminste kan er niet onderuit en wil gaan doen wat hier geschreven staat…!” De gemeente was stom verbaasd. De meesten schudden hun hoofd, en op last van de pastoor kwamen er twee naar voren en leidden met stevige hand de jongen naar buiten. Bij de deur zeiden ze nog: “Wat denk je wel, jij bent Jezus niet!” Uit: Verhalen voor de zevende dag, door Jan van Opbergen
8
