Intra-uteriene inseminatie (IUI)
Patiënteninformatie Intra-uteriene inseminatie (IUI)
Inhoudsopgave 1 Wat is intra-uteriene inseminatie 2 Hormoongebruik bij intra-uteriene inseminatie 3 De sperma bewerking 4 Wat is de kans op zwangerschap? 5 Hoe verloopt de inseminatie 6 Na de inseminatie 7 Hoe spreekt u een IUI af? 8 Bijwerkingen en complicaties 9 Een spannende tijd 10 Vragen 11 Telefoonnummers
1 Wat is intra-uteriene inseminatie Intra-uteriene inseminatie (IUI) is het inbrengen (insemineren) van zaadcellen direct in de baarmoeder (intra-uterien). In de normale situatie komt na een zaadlozing het sperma met de zaadcellen in de vagina in de buurt van de baarmoedermond. Via het slijm van de baarmoedermond komen de zaadcellen via de baarmoederholte in de eileiders, waar de bevruchting van een eicel kan plaatsvinden (zie figuur 1).
Figuur 1 Zaadcellen (1) via de vagina (2), baarmoedermond (3) en baarmoederholte (4) komen in de eileider (5) terecht en kunnen daar de eicel (6), die is vrijgekomen uit de eierstok, bevruchten.
Bij IUI worden de beste zaadcellen geselecteerd en rechtstreeks in de baarmoederholte gebracht. De zaadcellen zijn dan dichter bij de plaats van bevruchting. Een goede timing van de IUI is van belang, omdat de kans op een zwangerschap het
hoogst is als IUI wordt uitgevoerd omstreeks de dag van de eisprong. 2 Hormoongebruik bij intra-uteriene inseminatie Een IUI behandeling wordt vaak gecombineerd met milde hormoonstimulatie. Het doel hiervan is meerdere eiblaasjes (bij voorkeur twee) te laten uitrijpen om zodoende de kans op zwangerschap te vergroten. Bij de hormoonbehandeling gebruikt u tabletten (Clomid ®) of onderhuidse injecties (Puregon ® of Menopur ®). Tijdens de stimulatie zullen regelmatig echo’s worden gemaakt om de groei van de eiblaasjes te monitoren. Zodra de eiblaasjes groot genoeg zijn, wordt een ander hormoon(HCG = Pregnyl ®) middels een onderhuidse injectie toegediend. Dit hormoon zorgt voor de eisprong. Ongeveer 40 uur na de Pregnyl toediening wordt de inseminatie uitgevoerd. Of hormoonstimulatie bij u gebruikt zal worden en welke medicijnen hierbij gebruikt zullen worden zal uw arts met u bespreken. Indien nodig zal de fertiliteits verpleegkundige u het zelf
injecteren aanleren door een prikinstructie. U krijgt een naaldenbeker, spuitjes en naalden voor de Pregnyl® en indien van toepassing een Puregon pen mee. U bewaart de voorraad medicijnen in de koelkast en een ingebruik zijnde Puregon patroon in de pen op kamertemperatuur. 3 De sperma bewerking Sperma bestaat voor het grootste gedeelte uit vloeistof waarin zich de zaadcellen bevinden. Voor de inseminatie zijn alleen de zaadcellen nodig; deze worden gescheiden van de vloeistof. Hierbij vermindert het aantal, maar blijven de beste zaadcellen over. Deze bewerking duurt ongeveer twee uur. IUI is met name zinvol als er na bewerking meer dan één miljoen beweeglijke zaadcellen zijn overgebleven. Om de beste opbrengst aan sperma te krijgen is het verstandig om tot twee dagen voor de IUI geen zaadlozing te hebben. Op de dag van de IUI moet de man door masturbatie sperma opwekken, dit opvangen in een potje dat meegegeven is vanuit het ziekenhuis, en dit binnen 1 uur brengen naar de balie van het klinisch chemisch
laboratorium (dit gaat op afspraak). 4 Wat is de kans op zwangerschap? De kans dat u zwanger wordt is afhankelijk van uw leeftijd. Hoe ouder u bent, hoe minder kans op zwangerschap. De kans dat u zwanger wordt is met IUI gemiddeld 10% per cyclus. Na 6 behandelingen is gemiddeld 30-40% van de vrouwen zwanger en krijgt een kind. 5 Hoe verloopt de inseminatie De inseminatie vindt plaats op de polikliniek. De arts of fertiliteits verpleegkundige brengt een speculum (spreider) in om de baarmoedermond in beeld te brengen. Dan wordt een dun slangetje door de baarmoedermond in de baarmoederholte geschoven, waardoor het bewerkte sperma wordt ingebracht (zie figuur 3). Meestal heeft u hierbij geen pijn, al kan er heel soms een licht krampend gevoel in de onderbuik ontstaan. Na de behandeling blijft u 15 minuten liggen, hierna kunt u weer naar huis.
Figuur 3 Baarmoeder (1) met eierstok en eileider (2)
6 Na de inseminatie Na de IUI zijn er zijn geen bijzondere maatregelen nodig. Wanneer u niet zwanger bent geworden, krijgt u 12 tot 14 dagen na de IUI een menstruatie. U kunt direct weer door met een volgende behandeling als u dat wilt door de fertiliteits verpleegkundige een email te sturen (zie hieronder). Wilt u een maand geen behandeling, dan kunt u gerust een keer overslaan. Bent u over tijd, dan kunt u ongeveer drie weken na de dag van IUI een zwangerschapstest doen. Stuur een mail naar de fertiliteits verpleegkundige als u zwanger bent, dan krijgt u een afspraak voor een echo. 7 Hoe spreekt u een IUI af? Op de eerste dag van de menstruatie (dit is de eerste dag wanneer u helder rood bloedverlies hebt) stuurt u de fertiliteits
verpleegkundige een email met uw naam en geboortedatum om de datum hiervan door te geven. Deze eerste dag noemen we cyclusdag 1. U start met de medicatie zoals eerder met u afgesproken is: - tabletten neemt u van cyclusdag 3 tot en met 7 in de dosering die met u is afgesproken. - met injecties start u op cyclusdag 3 in de dosering die met u is afgesproken. 8 Bijwerkingen en complicaties Infectie Bij elke IUI bestaat een zeer kleine kans op infectie. Als u koorts krijgt (38 graden of hoger), buikpijn of afscheiding anders dan normaal, neem dan contact op met uw behandelend arts. Meerlingzwangerschap De kans op een tweeling is alleen verhoogd indien u hormoonstimulatie gebruikt. De kans op een tweeling is bij de injecties gemiddeld 10% per cyclus, en bij de tabletten ongeveer 8%. De kans op een meerling is afhankelijk van het aantal follikels dat onder invloed van de stimulatie tot stand is gekomen: hoe meer follikels,
hoe groter de kans. Daarom wordt de behandeling afgebroken als er na de hormoonstimulatie te veel follikels aanwezig zijn. Vocht vasthouden, misselijkheid en stemmingsverandering Hormoongebruik ter ondersteuning van de IUI geeft soms bijwerkingen zoals vocht vasthouden, misselijkheid en verandering van stemming. 9 Een spannende tijd Elke behandeling voor ongewenste kinderloosheid brengt onbedoeld vaak spanningen en ongemak met zich mee. Bespreek uw gevoelens en vragen met de gynaecoloog, of fertiliteits verpleegkundige en aarzel niet om erover te praten met elkaar, met familie of vrienden. Informatie en lotgenotencontact wordt door Freya (patiëntenvereniging voor mensen met vruchtbaarheidsproblemen) op diverse manieren geboden via internet (www.freya.nl). 10 Vragen Hebt u na het lezen van deze folder nog vragen, neem dan contact op met uw fertiliteits
verpleegkundige of behandelend arts. 11 Telefoonnummers Polikliniek Gynaecologie MC Emmeloord tel:0527- 637273 MC Zuiderzee, Lelystad tel: 0320-271301 Email:
[email protected]
Ruimte voor vragen
MC Zuiderzee Ziekenhuisweg 100
8233 AA Lelystad (0320) 271 911 www.mczuiderzee.com
MC Emmeloord Urkerweg 1 8303 BX Emmeloord (0527) 63 76 37 www.mcemmeloord.com
MC Dronten Het Zwarte Water 77
8253 PD Dronten (0320) 271 911 www.mcdronten.com
Polikliniek Urk Gezondheidscentrum Het Dok Vlechttuinen 1 8322 BA Urk
