PATIËNTEN INFORMATIE
Het ABC-boekje Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
2
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Voorwoord Voor u ligt het ‘ABC boekje infectiepreventie bij autologe bloedstamceltransplantatie’. Het boekje omvat praktische informatie voor artsen en oncologie verpleegkundigen over het toepassen van infectiepreventiemaatregelen. Het boekje is samengesteld door de internist- hematoloog, bacterioloog, ziekenhuishygiënist, oncologieverpleegkundigen en de verpleegkundig specialist oncologie en is gebaseerd op de bestaande richtlijnen van het Erasmus MC, locatie Daniel den Hoed. Bij vragen of onduidelijkheden kunt u contact opnemen met de internist-hematologen of verpleegkundig specialist van de medische oncologie/hematologie afdeling.
Uitgave April 2014 3
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
A Afkoppelen infuus Hickman®: −− Patiënt mag alleen afgekoppeld worden wanneer: 1. Er geen continue infusie van heparine wordt gegeven. 2. Bij overige continue infusie (bijvoorbeeld TPV) de tijd van afkoppelen beperken tot 30 minuten. Aftershave: −− Mag niet gebruikt worden. Aquapack: −− Is patiëntgebonden.
B Badslippers: −− Zijn geen verplichting. −− Worden wel geadviseerd, mits nieuw. BAL: −− Zie protocol ‘BAL’.
4
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Bed verschonen: −− Voor linnengoed, zie kopje ‘Linnengoed’. Beschermende isolatie: −− Patiënten mogen uitsluitend op afdeling J3, kamer 10 of kamer 18 worden verpleegd. −− Patiënt mag alleen de kamer verlaten voor medisch noodzakelijk onderzoek. −− Personen desinfecteren de handen (in de sluis) bij het betreden en verlaten van de kamer. Dragen een FFP2 mondneusmasker bij verkoudheid en koortslip. −− Beschermende isolatie wordt opgeheven wanneer de granulo’s twee dagen achtereen > 0,2 zijn en de patiënt naar huis gaat of wanneer de granulo’s twee dagen achtereen > 0,5 zijn. Bezoek: −− Dient handsieraden af te doen. −− Dient de jas aan de kapstok in de sluis achter te laten. −− Dient bij het betreden en verlaten van de kamer (in de sluis) de handen te desinfecteren. −− Mag niet op de patiëntenkamer eten. −− Mag geen infectie hebben. 5
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
−− Intiem contact (tongzoenen of gemeenschap) is gedurende de neutropene fase niet toegestaan. −− Kinderen mogen op bezoek, mits ze niet ziek zijn. Wanneer er kinderziektes of besmettelijke ziektes op school/crèche heersen, dient er op voorhand contact opgenomen te worden met de behandelend arts of bezoek is toegestaan. −− Een kind telt als 1 bezoeker, ongeacht de leeftijd, maximaal 2 bezoekers, er mag afgewisseld worden. Bloedafname: −− Bloedafname uitsluitend door verpleging/arts. −− Bloedafname, zie werkinstructie ‘Bloedafname via Hickman katheter’. Bloedkweken: −− Bij de eerste maal temperatuur > 38,2°C eenmaal een veneuze bloedkweek en eenmaal een bloedkweek uit de Hickman katheter. Bij geen Hickman katheter tweemaal een veneuze bloedkweek. −− Bloedkweken afnemen voor start antibiotica. −− Als temperatuur al langer (> 1 dag) bestaat bloedkweken afnemen bij temperatuur > 38,5°C, maximaal twee per dag. 6
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
−− Bloedkweken afnemen bij een koude rilling. −− Wanneer de temperatuur langer bestaat en geen antibioticawisseling tot gevolg heeft, mag de bloedkweek de andere dag afgenomen worden bij de reguliere bloedafnames. −− Bloedkweek uit de Hickman katheter heeft de voorkeur boven perifere bloedkweken. −− Afname: via vrij lumen of via bezette lumina: infuus afkoppelen en bloedafname via Swan-lock. Niet doen bij TPV. Bloemen en planten: −− Zowel echte als kunst- en zijdebloemen en -planten zijn niet toegestaan. Bloedproducten: −− Zie kopje gefiltreerde erytrocyten of trombocyten. Boeken/kranten: −− Eigen boeken en bibliotheekboeken zijn toegestaan, mits deze schoon en droog zijn.
7
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
C Communie: −− Kan de patiënt desgewenst op de kamer ontvangen. Contactlenzen: −− Overdag mogen zowel harde als zachte contactlenzen gedragen worden. −− ’s-Nachts dienen de lenzen verwijderd te worden. −− Patiënt draagt zelf zorg voor de zorg omtrent de lenzen en de benodigde materialen. Flesjes met lenzenvloeistof moeten nieuw zijn en moeten na 1 week vervangen worden. Centraal veneuze katheter (Hickman): −− Zie protocol ‘Hickman katheter’. Cytostatica (omgaan met): −− Zie werkinstructie ‘Veilig omgaan met excreta’.
8
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
D Dekbed en kussens: −− Zie kopje ‘Linnengoed’. Dekbed en kussens (van patiënt zelf): −− Dit mag alleen wanneer de patiënt hier zelf om vraagt. −− Geen dons-of wolvulling (alleen polyester). −− Hoezen dienen elke 48 – 72 uur verschoond te worden. Deodorant, parfum en aftershave: −− Mogen niet gebruikt worden. Diarree (waterdunne ontlasting): −− Kweek op clostridium en banaal. −− Start immodium na afname kweek. −− Start 2 capsules loperamide 1 mg en vervolgens 1 capsule (maximaal 12 per dag) bij elke waterdunne ontlasting.
9
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Douche- en badproducten: −− Producten welke gebruikt mogen worden, mogen niet agressief, allergeen of uitdrogend zijn (dus mild, bijvoorbeeld Sanex). −− Bij voorkeur producten die thuis al gebruikt worden. −− Nieuwe verpakkingen zijn niet noodzakelijk. −− Patiënten dienen de producten zelf aan te schaffen.
E Erytrocyten: −− Zie richtlijnen ‘Indicatiestelling trombocyten/ erytrocytenconcentraat’. −− Aanvraag, zie protocol ‘Bloedafname en bestellen erytrocyten’. −− Uitsluitend bestraalde erytrocyten toedienen. −− Erytrocyten uitsluitend in dagdienst toedienen tenzij op indicatie buiten de dagdienst. −− Toedienen, zie toedieningsschema erytrocyten.
10
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
F Föhn: −− Een föhn mag gebruikt worden.
G H Hickman katheter: −− Zie werkinstructies ‘Hickman katheter’. Handhygiëne: −− Verpleging/artsen handalcohol gebruiken; bij betreden en verlaten van de sluis, na een patiëntenbehandeling, na het in contact komen met uitscheidingsproducten. −− Handalcohol niet afdrogen, handalcohol al wrijvend met de handen in de huid laten trekken (minimaal 30 seconden).
11
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
−− Patiënt dient dit toe te passen bij het betreden en verlaten van de kamer, na contact met eigen uitscheidingsproducten en wanneer de patiënt iets van de grond heeft opgeraapt. −− Bezoekers dienen dit toe te passen voor het betreden en na het verlaten van de kamer, zie verder kopje ‘Bezoek’. Hobbymaterialen: −− Onbehandelde natuurproducten zijn niet toegestaan (zie natuurproducten). −− Piepschuim is niet toegestaan. −− Materialen dienen patiëntgebonden te zijn, of van tevoren te desinfecteren met alcohol 70%. Huidverzorging: −− Alleen milde producten (niet agressief, allergeen of uitdrogend). −− Bij voorkeur producten die al thuis gebruikt worden. −− Producten hoeven niet nieuw te zijn. −− Lanette wordt door de afdeling verstrekt. Bodylotion, Calendula, douchegel enzovoort dient door de patiënt zelf aangeschaft te worden. −− Make-up, zie kopje ‘Make-up’. 12
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
I Isolatie: −− Voor beschermende isolatie, zie kopje ‘Beschermende isolatie’.
K Kiemarme voeding: −− Zie werkinstructie ‘Kiemarme voeding’. −− Gaat altijd samen met SDD medicatie. −− Diëtist geeft uitleg. −− Stopt wanneer de patiënt naar huis gaat, of wanneer de granulo’s 2 dagen achtereen 0,5 of hoger zijn. −− Patiënt krijgt bij ontslag een formulier: ‘Hoe voorkom ik een voedselvergiftiging’. Kinderen: −− Mogen op bezoek komen, mits ze geen: 1. Klinische manifeste infectie hebben. 2. Koorts hebben. 3. Antibiotica gebruiken (bij chronisch gebruik moet er overlegd worden met de arts). 13
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
−− Kinderen die verkouden zijn, moet geadviseerd worden niet op bezoek te komen. Licht verkouden eigen-of kleinkinderen kunnen op bezoek komen, maar moeten een FFP2 mondneusmasker dragen en er dient goed gelet te worden op handhygiëne. −− Mogen niet op de kamer verschoond worden, wel op de gang. Kleding, petten en mutsen: −− Moeten verschoond worden bij zichtbare verontreiniging. −− Dient op minimaal 40°C gewassen te worden, mag tussen de kleding van overige huisgenoten. −− Kleding moet in schone plastic tassen van thuis worden meegenomen. −− Vuile en natte kleding in een plastic zak doen. −− Patiënt dient uit bed schoenen/pantoffels of slippers te dragen, voorzien van antislipzool. Knuffelbeesten: −− Zijn alleen toegestaan, mits deze eenmaal per week op 40°C gewassen worden. −− Nieuwe knuffelbeesten zijn toegestaan, tenzij in folie (plastic) verpakt. 14
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Koptelefoons: −− Koptelefoons zijn patiëntgebonden. Kraanwater: −− Zowel water uit waterkoelers als ‘gewoon’ kraanwater is toegestaan, vooraf de kraan circa 30 seconden laten doorstromen.
L Linnengoed: −− Dient elke 48 – 72 uur verschoond te worden en bij zichtbare verontreiniging (lakens, kussenslopen en dekbedden) volgens werkinstructie bed verschonen na cytostatica. Lipverzorging: −− Labello-sticks en dergelijke mogen gebruikt worden.
15
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
M Make-up: −− Mag gebruikt worden, mits de observatie van de huid en het nagelbed niet beperkt wordt (bijvoorbeeld wel oogschaduw, maar geen foundation). −− Producten dienen niet agressief, allergeen of uitdrogend te zijn. −− Producten hoeven niet nieuw te zijn. −− (Blanke) nagellak beïnvloedt de saturatiemeting en dient dan ook vooraf verwijderd te worden. Materialen: −− Patiënt mag op de eigen kamer materialen van de grond afrapen, dient hierna wel handhygiëne toe te passen. −− Materiaal dat op de eigen kamer op de grond is gevallen, hoeft niet te worden schoongemaakt. −− Materialen die bij verschillende patiënten worden gebruikt dienen tussendoor gedesinfecteerd te worden met alcohol 70%. −− Materialen/artikelen die patiëntgebonden zijn, hoeven niet op voorhand gedesinfecteerd te worden. 16
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Mondmaskers: −− Patiënten dragen een FFP2 mondneusmasker wanneer ze de kamer verlaten zie werkinstructie ‘Medisch onderzoek’. −− Personeel draagt een FFP2 mondneusmasker bij verkoudheid en koortslip. Deze zijn 1½ uur werkzaam. Mondverzorging: −− Zie protocol ‘Mondverzorging’. Mutsen door patiënt gedragen bij alopecia: −− Hoeven alleen verschoond te worden bij zichtbare verontreiniging.
N Nagellak: −− Dit is toegestaan, mits het nagelbed te observeren is. Dus geen gekleurde nagellak, maar blanke nagellak. −− Nagellak beïnvloedt de saturatiemeting en dient dan ook verwijderd te worden, wanneer saturatie meten noodzakelijk is.
17
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Nagelverzorging: −− Nagels dienen kort en schoon te zijn. −− Nagels mogen alleen geknipt worden als trombo’s > 10 zijn, dienen anders gevijld te worden. −− Onder de nagels mag schoongemaakt worden met de punt van de vijl met daaromheen een papieren zakdoekje. −− Pedicure in overleg met arts. Natuurproducten: −− Onbehandelde natuurproducten als onbehandeld hout, wol, klei en veren zijn niet toegestaan. Neusdruppels: −− Zijn patiëntgebonden. −− Altijd starten met een nieuw flesje. −− Mogen gebruikt worden tot ze op zijn, tenzij de bijsluiter iets anders aangeeft.
O Onderzoek: −− Medisch onderzoek buiten de afdeling, zie ‘Werkinstructie’. 18
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Ontharingscrème: −− Mag niet gebruikt worden. Ontslag: −− De patiënten dienen leefregels mee te krijgen naar huis, aangevuld met mondelinge informatie. Geef het formulier ‘leefregels bij ontslag’ en ‘hoe voorkom ik een voedselvergiftiging’ mee. −− Alleen disposable materialen weggooien die in contact zijn geweest met de patiënt, overige vaste materialen (bijvoorbeeld schaar) desinfecteren in alcohol bad 70%. −− Bij ontslag hoeven de materialen uit de sluis niet weggegooid te worden, tenzij de patiënt gedurende de opname in bronisolatie heeft gelegen. −− Materialen welke afgesloten op de patiëntenkamer bewaard zijn, hoeven niet weggegooid te worden. −− Open verpakkingen van patiëntenkamers dienen altijd weggegooid te worden. Oog en neusdruppels: −− Zijn patiëntgebonden. −− Altijd starten met een nieuw flesje. 19
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
−− Mogen gebruikt worden tot ze op zijn, tenzij de bijsluiter iets anders aangeeft.
P Parfum: −− Mag niet gebruikt worden. Petten door patiënt gedragen bij alopecia: −− Moeten verschoond worden bij zichtbare verontreiniging. Polsbandjes (identificatiebandjes): −− Dienen alle patiënten te dragen. −− Er moet minimaal 1 vinger tussen kunnen. Potten zalf en dergelijke: −− Zie tubes. Post: −− Hier zijn geen restricties aan.
20
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
R Ramen: −− Ramen mogen niet open. Roken: −− Roken is niet toegestaan.
S Schoonmaken: −− Infuuspaal huishoudelijk schoonmaken bij ontslag. Stethoscoop is patiëntgebonden. Dagelijks desinfecteren met alcohol 70%. Scheerapparaat: −− Mag gebruikt worden, maar wel voorzichtig. Scheermesjes: −− Mogen niet gebruikt worden. SDD (selectieve darmdecontaminatie): −− Zie werkinstructie ‘SDD’. −− Gaat altijd samen met kiemarme voeding. −− Kweken afnemen zie werkinstructie ‘SDD kweken’. 21
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
−− Gedurende gebruik van de SDD medicatie elke maandag en donderdag de volgende kweken afnemen; mond/keelspoelsel, anuswat en vaginawat. −− SDD wordt gestopt in overleg met de arts, wanneer de granulo’s twee dagen gelijk of > 0,5 zijn, of wanneer de patiënt naar huis gaat. Sieraden: −− Patiënt moet alle sieraden uit- en afdoen, inclusief piercingen. −− Bezoekers dienen handsieraden af te doen, alvorens zij op bezoek gaan, zie kopje ‘Bezoek’.
T Trombocyten: −− Zie richtlijnen ‘Indicatiestelling trombocyten/ erytrocytenconcentraat’. −− Uitsluitend bestraalde trombocyten toedienen. −− Trombocyten uitsluitend in dagdienst toedienen tenzij op indicatie buiten de dagdienst. −− Toedienen zie ‘Toedieningsschema’.
22
Het ABC boekje: Infectiepreventie bij bloedstamceltransplantatie
Tubes en potten zalf en dergelijke: −− Zijn patiëntgebonden. −− Tubes en potten mogen gebruikt worden. −− Lanette wordt door de afdeling verstrekt.
V Ventilatoren: −− Mogen niet gebruikt worden.
W Wattenstokjes: −− Zijn niet toegestaan.
Z
23
Maasstad Ziekenhuis Maasstadweg 21
T: 010 - 291 19 11 E:
[email protected] I: www.maasstadziekenhuis.nl
mzp2283 april 2014
3079 DZ Rotterdam