INFECTIEPREVENTIE IN HET VERLOSKWARTIER

PROVINCIAAL INTERDISCIPLINAIR OVERLEG ZIEKENHUISHYGIENE OOST-VLAANDEREN

CONSENSUSDOCUMENT NR. 2006 / 02

INFECTIEPREVENTIE IN HET VERLOSKWARTIER

Voorgelegd aan de vergadering van 12 december 2006 en goedgekeurd.

AZ St.-Blasius Dendermonde - Heilig Hartkliniek Eeklo - AZ Maria Middelares Gent - AZ St.-Lucas Gent - Universitair Ziekenhuis Gent AZ St.-Elisabeth Zottegem - v.z.w. Werken Glorieux Ronse - Algemeen Stedelijk Ziekenhuis Campus Aalst/Wetteren/Geraardsbergen – AZ Maria Middelares St.-Niklaas - St.-Vincentiusziekenhuis Deinze - AZ Waasland St.-Niklaas - AZ Jan Palfijn Gent - Psychiatrisch Centrum Caritas Melle Psychiatrisch Ziekenhuis St.-Jan Eeklo - Psychiatrisch Ziekenhuis “Zoete Nood Gods” Lede - Psychiatrisch Centrum Dr. Guislain Gent Psychiatrisch Ziekenhuis St.-Franciscus Zottegem - Psychiatrisch Centrum St.-Hiëronymus Sint-Niklaas - St.-Camilluskliniek St.-Denijs-Westrem AZ Lokeren - AURORA ziekenhuis AV Oudenaarde - Algemeen Psychiatrisch Ziekenhuis “St.-Lucia” St.-Niklaas

Consensusdocument nr. 2006 / 02 Reglement inwendige orde verloskwartier

PIOZ Oost-Vlaanderen Voorzitter:

Dr. K. De Moerloose (v.z.w. Werken Glorieux, Ronse)

Auteurs:

Dr. I. Vanslembrouck (St Elisabethziekenhuis, Zottegem) Dr. A. Van den Abeele (AZ St.-Lucas, Gent) Dr. C. Labit (AZ St Vincentius, Deinze) Dr. L. Van Nimmen (Jan Palfijnziekenhuis, 9000 Gent) M. Ellegiers (AZ Maria-Middelares, Gent) E. De Baets (AZ St.-Lucas, Gent) I. Vermoesen (AZ St Vincentius, Deinze) M. Vanneste (Universitair Ziekenhuis, Gent) P. De Waegemaeker (Universitair Ziekenhuis, Gent)

Met dank aan:

l. Deryckere (hoofdvroedvrouw, AZ Maria Middelares, Gent) S. Van De Vijver (hoofdvroedvrouw, AZ St Vincentius, Deinze)

In samenwerking met Regionaal Platform Ziekenhuishygiëne West Vlaanderen Voorzitter:

Dr. B. Gordts (AZ Sint Jan, Brugge)

Auteurs:

Dr. B. Gordts (AZ Sint Jan, Brugge) Mevr. K. Ponsaert (AZ Groeninge, Kortrijk) Mevr. K. Verplancke (Stedelijk Ziekenhuis, Roeselare)

Ontwerp en lay-out:

P. De Waegemaeker (Universitair Ziekenhuis, Gent)

Provinciaal Interdisciplinair Overleg Ziekenhuishygiëne Oost Vlaanderen

consensusdocument nr. 2004 / 01 pagina 2 van 17

Inhoudstafel Inleiding Deel 1 - Algemene organisatie Deel 2 - Hygiëne 1 Zones en inrichting 2 Algemeenheden 2.1 Toegang 2.2 Kledij 2.3 Standaardvoorzorgsmaatregelen (SVM) 2.4 Bezoek 2.5 Latex vrije kit 3 Hygiënische aandachtspunten tijdens het verblijf van de parturiënte 3.1 Opname 3.2 Arbeid 3.3 Bevalling 3.3.1 Vaginale bevalling 3.3.2 Sectio 3.4 Relaxatie- en bevallingsbad 3.4.1 Contra-indicaties voor onderwater bevallen in het kader van ziekenhuishygiëne 3.4.2 Voorbereiden van het bad en de omgeving 3.4.3 Voorbereiden van de parturiënte 3.4.4 zorgen tijdens de bevalling 3.4.5 nazorgen aan de moeder 3.4.6 nazorgen aan het bad 3.4.7 Microbiologische surveillance en Legionella preventie 3.4.8 Aandachtspunten bij aankoop 3.5 Ontslag uit verloskwartier 4 Omgaan met materiaal en apparatuur 5 Linnen 6 Instrumentarium 7 Afval 8 Reinigingstechnieken en onderhoud 9 Isolatie parturiënte 10 Surveillance en omgevingscontroles Referenties


4 5 6 6 6 6 7 7 8 8 8 8 8 9 9 10 11 11 11 12 12 12 12 13 13 13 13 14 15 15 15 15 15 17


Inleiding Het verloskwartier is een bijzondere afdeling binnen een ziekenhuis. Er zijn specifieke infectie- en andere risico’s voor moeder, kind en personeel, waar we preventief kunnen optreden. Het reglement van inwendige orde (RIO) van het verloskwartier wordt opgesplitst in het luik ‘organisatie’ en het luik ‘hygiëne’. Deze richtlijn is vanuit de invalshoek van ziekenhuishygiëne geschreven en andere principes, toepasselijk bij verloskundige handelingen, worden hier buiten beschouwing gelaten. De West- en Oost-Vlaamse werkgroep ziekenhuishygiëne zijn samen tot dit consensus document gekomen. Deze kan voorgelegd worden aan het comité ziekenhuishygiëne en de dienst gynaecologie van het ziekenhuis. Gezien de samenwerking tussen de twee werkgroepen, zijn verwijzingen naar andere documenten uit de tekst gebannen. Niettemin is het nuttig om andere relevante documenten mee in beschouwing te nemen bij de implementatie van dit RIO.



Deel 1 - Algemene organisatie Organigram Medisch team (wie, vermelding van permanentie) Verpleegkundig team (functie omschrijving van de hoofdverpleegkundige, bestaffing en permanentie) Samenwerking met huisarts Samenwerking met zelfstandige vroedvrouwen Verwittigen van de pediater: indicaties en permanentie pediater Transport van baby’s naar neonatologie in een ander ziekenhuis en terug Afspraken rond geplande bevallingen en sectio’s en dringende sectio’s Registraties (van elke bevalling, medisch dossier moeder en kind) Dit hoofdstuk dient door de instelling zelf verder te worden uitgewerkt.



Deel 2 - Hygiëne 1

Zones en inrichting Het verloskwartier verdient bijzondere aandacht reeds vanaf de ontwerpfase. Elke ruimte, of het nu een gewone verloskamer of de sectiozaal betreft, dient te worden ontworpen met het oog op minimale overdracht van micro-organismen naar moeder en kind en naar personeel. Zo dient elke kamer te beschikken over voldoende mogelijkheden voor handhygiëne, een eigen toilet en bij voorkeur ook een eigen douche of bad. vereisten Minimum 2 verloskamers Minimum 1 arbeidskamer Ruimte voor voorbereiding (handhygiëne) Kraan: met elleboogbediening of automatisch Handalcohol Lokaal verzorging/reanimatie van de baby Sanitair en douche voor personeel Sas: onderzoekslokaal en wachtkamer Omkleedruimte voor personeel (sectiozaal) Apparatuur om veiligheid moeder-kind te garanderen

wettelijk X X X X X X X X X

essentieel X X X X X X X X X X

Het verloskwartier zonder sectio zaal moet geen luchtbehandeling hebben en wordt aanzien als niet-kritische zone. Indien sectio zaal binnen het verloskwartier valt: toepassing van reglement inwendige orde van het operatiekwartier: met onderverdeling niet-kritische zone, semi-kritische zone en kritische zone (luchtbehandeling).

2

Algemeenheden

2.1

Toegang Het verloskwartier is een “gesloten” eenheid (2 mogelijkheden) Ligt het verloskwartier architectonisch verbonden met de dienst kraamafdeling: deuren toe of duidelijke visuele scheiding Ligt het verloskwartier architectonisch apart van de dienst kraamafdeling: deuren toe – te openen liefst met parlofoon systeem De toegang tot het verloskwartier is enkel toegelaten voor personen die er noodzakelijk zijn en wordt beperkt tot ziekenhuismedewerkers: gynaecologen, anesthesisten en neonatologen/pediaters, vroedvrouwen, verpleegkundigen , paramedici en onderhoudspersoneel (de laatste 3 groepen verbonden aan de afdeling). Alle andere personen die het verloskwartier wensen te betreden, melden zich bij de verantwoordelijke vroedvrouw: parturiënten, elk met maximum 1 begeleidend persoon andere ziekenhuismedewerkers huisartsen die bevallingen doen techniekers



eventueel zelfstandige vroedvrouwen of kinesisten Personen die strikt genomen niet noodzakelijk zijn (bv. vertegenwoordigers) worden niet toegelaten in het verloskwartier. Alle personen met toegang tot het verloskwartier houden zich strikt aan de richtlijnen opgenomen in dit reglement van inwendige orde. Er worden geen persoonlijke zaken meegebracht binnen het verloskwartier, tenzij daar specifieke ruimte is voor voorzien: d.w.z. dat handtas, aktetas en dergelijke opgeborgen wordt in de kleedkast of in ‘eigen’ bureau.

2.2

Kledij De personeelsleden, eigen aan de dienst, dragen de gewone ziekenhuiskledij, steeds met korte mouwen, die bij verontreiniging onmiddellijk kan ververst worden. De personeelsleden, niet eigen aan de dienst (bv technische dienst) dragen het eigen uniform, maar er wordt op gelet dat het proper is bij het betreden van de dienst. De geneesheren dragen gepaste kledij in functie van het toepassen van een correcte handhygiëne (d.w.z. korte of opgerolde mouwen). De schoenen zijn niet afdelingsgebonden, op voorwaarde dat deze goed te reinigen en bij voorkeur te desinfecteren zijn. De parturiënte draagt eigen kledij (slaapkledij). Ook de begeleidende persoon kan de eigen propere kledij of overschot dragen. Gaat het om een sectio, dan dient de kledij van alle betrokkenen aangepast te zijn aan de omstandigheden van een operatiekwartier.

2.3

Standaardvoorzorgsmaatregelen (SVM) Alle ziekenhuismedewerkers (verpleegkundigen, artsen,…) passen steeds de SVM toe. Iedere parturiënte wordt als potentieel besmet beschouwd. Een goede handhygiëne is de basis van de SVM: handontsmetting met handalcohol (i.g.v. geen zichtbare bevuiling) handen wassen met water en zeep én nadien desinfecteren met handalcohol (in geval wel zichtbare bevuiling). Indicaties handhygiëne (SVM): vóór contact met de parturiënte na contact met de parturiënte Vóór een zuivere / invasieve handeling na blootstelling aan lichaamsvochten of slijmvliezen na contact met de directe patiëntenomgeving Tijdens de werkzaamheden in het verloskwartier worden nooit juwelen gedragen aan handen en voorarmen (geen ringen, armbanden, polshorloges) of lange halskettingen, lange oorringen, … (SVM). Persoonlijke beschermingsmiddelen (handschoenen, ondoordringbare beschermschort met lange mouwen). Masker en beschermbril worden gedragen als men contact of spatten met



bloed of lichaamsvochten voorziet en zeker bij patiënten met besmettelijke ziekten (vb. Hepatitis B en C, …). Het gebruik van handschoenen is steeds aangewezen bij het manipuleren van de placenta en van de pasgeborenen tot de eerste zorgen zijn toegediend. Er wordt niet op instrumententafels, materiaalkarren,…gezeten en niet met schoenen op het meubilair gesteund. Voet- , arm- en andere steunen worden niet op de grond geplaatst: alles wat op de grond geplaatst is, is besmet en moet ontsmet worden vooraleer terug te gebruiken bij de patiënt.

2.4

Bezoek Bezoek in het verloskwartier is niet toegelaten, er mag slechts 1 persoon aanwezig zijn bij de arbeid en bevalling (partner of vertrouwenspersoon). Deze persoon blijft in de kamer van de parturiënte en maakt geen wandeling op de dienst.

2.5

Latex vrije kit Interne afspraak: opvolgen procedure

3

Hygiënische aandachtspunten tijdens het verblijf van de parturiënte In dit hoofdstuk wordt ingegaan op de hygiënische aandachtspunten bij een aantal handelingen. De medische en verpleeg technische handelingen komen hier niet aan bod.

3.1

Opname De opname van de parturiënte gebeurt rechtstreeks op de kraamafdeling, via het onthaal, de consultatie of de spoedopname, vanwaar ze te voet, in rolstoel of in bed begeleid wordt naar de arbeidskamer.

3.2

Arbeid Naast de gebruikelijke SVM moeten er bij een aantal handelingen bijkomende maatregelen getroffen worden. Bij invasieve handelingen worden minimum correcte SVM getroffen. Voorbeelden: toedienen lavement: niet steriele handschoenen na handhygiëne vaginale toucher: steriele handschoenen na handhygiëne plaatsen epidurale katheter: steriele handschoenen na handhygiëne breken vliezen: steriele handschoenen na handhygiëne, beschermschort, masker en beschermbril bij risico op spatten. aanbrengen intra-uteriene druklijn of schedel elektrode: steriele handschoenen na handhygiëne, wordt op aseptische wijze ingebracht (creëren van een steriel veld). Voor aanbrengen ontsmetten van de vulva …..



Indien gel wordt gebruikt (doptone, cardiotocografie,…): De flacon komt niet rechtstreeks op de huid. Op de stift (doptone) of op de cups (cardiotocografie) wordt rechtstreeks vanuit de flacon gespoten. Deze flacon wordt nooit opnieuw bijgevuld.

3.3

Bevalling Bij invasieve handelingen worden minimum correcte SVM getroffen. Handschoenen worden best tussen verschillende handelingen verwisseld. Handelingen die zeker steriele handschoenen vereisen zijn: het uitvoeren van een episiotomie, het manueel verwijderen van de placenta en het hechten van de episiotomie. Vóór de bevalling past de verloskundige de chirurgische handontsmetting toe.

3.3.1

Vaginale bevalling Bij volledige ontsluiting, persdrang, … wordt de parturiënte naar de verloskamer gereden in het bed van de arbeidskamer. Het bed wordt tot naast de verlostafel gereden, waar de parturiënte geïnstalleerd wordt op de verlostafel. Het bed wordt verwijderd uit de verloskamer. Ontharen perineum Ter voorbereiding op de partus en episiotomie: ter preventie van wondinfecties heeft dit geen bewezen voordeel; wordt wel uitgevoerd omwille van chirurgisch technische redenen. Indien noodzakelijk, dient het geschoren oppervlak zo beperkt mogelijk gehouden te worden. Reinigen en ontsmetting van vaginale en peri-anale streek voor de bevalling Reinigen en ontsmetten met povidonjodium 10% in water of chloorhexidine 0.05% in water respecteer de contacttijd van 30 seconden respecteer de richting van ontsmetten Gebruik van ventouse/forceps Deze instrumenten worden enkel gebruikt na sterilisatieproces. Het inbrengen gebeurt op aseptische wijze. Episiotomie Gezien de tijdspanne tussen het plaatsen en hechten van de episiotomie, zitten de instrumenten beter niet in dezelfde set, omwille van de mogelijke contaminatie van de hechtset. Voor het hechten van de episiotomie worden de steriele handschoenen gewisseld. Geboorte placenta spontane geboorte placenta: opvangen met steriele handschoenen + beschermbril manueel verwijderen placenta: met steriele handschoenen met lange manchet of disposable armovertrekken, na handontsmetting.



Afvoer placenta Afvoer placenta gebeurt met niet steriele handschoenen, bij overgieten in ander recipiënt: met beschermbril en mondneusmasker (om spatten van bloed te voorkomen) of verpakt in plastiek zak. Verwijdering: als risicohoudend medisch afval (in vormvaste lekvrije container), (cfr procedure afvalverwerking) Onderzoek anatoompathologisch labo (procedure voor veilige afvoer uitschrijven i.s.m. het labo) Zorgen aan de pasgeborene Een checklist wat er onmiddellijk na de geboorte wordt gedaan dient te worden opgemaakt. Hierbij dient men steeds aandacht te hebben voor het toepassen van de standaardvoorzorgsmaatregelen. Geef (indien mogelijk) de baby terug aan de moeder (skin to skin contact beïnvloedt de kolonisatie van de huid), indien de moeder niet geïnfecteerd is.

3.3.2

Sectio Algemeenheden In de sectiozaal en de bijhorende lokalen worden de richtlijnen voor het operatiekwartier gevolgd. Het personeel volgt dezelfde voorzorgen als in het operatiekwartier, voor wat betreft handhygiëne en kleding. Ook betreffende aanvoer van materiaal en afvoer van afval en vuil instrumentarium, reinigen en desinfecteren van de infrastructuur en desinfectie/sterilisatie worden de OK-richlijnen gevolgd. Bijzondere aandacht dient te gaan naar het luchtbehandelingssysteem. Er kan hiervoor verwezen worden naar het reglement inwendige orde van het operatiekwartier. Aanwezigen tijdens de sectio Opererend team: chirurgische handontsmetting, boven hun kledij een steriele schort + muts + masker. Omloop-vroedvrouw en aanwezige artsen (pediater, anesthesist,…) dragen ook steeds een chirurgisch masker en muts De partner of vertrouwenspersoon draagt in de zaal een masker, overschort, muts en proper schoeisel. Pre operatieve huidontsmetting bij sectio Volgende producten komen in aanmerking: povidonjodium 5% in 70% alcohol chloorhexidine 0.5% in 70% alcohol jodium 1% in 70% alcohol Voordat het operatiegebied wordt afgedekt moet de huid droog zijn, dus de wachttijd respecteren (30 seconden).



I.g.v. dringende sectio moet overwogen worden niet te desinfecteren, i.v.m. het door alcohol aanwezige brandgevaar (plasjes met alcoholische ontsmettingstof kunnen vuur vatten als men insnijdt met de cauter…): product kan toch niet inwerken en er is risico op brandwonden Geplande en dringende sectio Zowel voor operatiezaal binnen of buiten het verloskwartier volgt de begeleider het RIO-OK Indien de sectiozaal deel uit maakt van het verloskwartier: het bed van de arbeidskamer komt niet in de sectio zaal (contaminatie) de operatietafel wordt in de verbedruimte gereden waar de parturiënte wordt geïnstalleerd.

3.4

Relaxatie- en bevallingsbad Onderwaterbevallingen komen steeds vaker voor. Het warme water zou ervoor moeten zorgen dat de aanstaande moeder zich kan ontspannen, de weeën draaglijker zijn en de bevalling vlotter verloopt. Niettemin zijn er een aantal risico’s voor de moeder en voor de pasgeboren baby. Sommigen hiervan situeren zich op het vlak van ziekenhuishygiëne.

3.4.1

Contra-indicaties voor onderwater bevallen in het kader van ziekenhuishygiëne De hierna volgende situaties vormen volgens de literatuur geen echte tegenindicaties. Het gaat hier vooral om het beschermen van het personeel, maar ook van de baby, tegen overdracht van micro-organismen. Meconiaal vruchtwater Maternele koorts ( meer dan 38°C) abnormaal bloedverlies huidaandoeningen Herpes genitalis HIV seropositief Hepatitis C draagster Intra-veneuse lijn (catheter afsluiten bij het in bad gaan) Hep B draagster - het personeel is beschermd door vaccinatie (tenzij niet reageren op het vaccin), doch de baby zelf loopt een groter risico bij contact met bloed (er is slechts 5 tot 10% intra-uteriene overdracht) Groep B-streptokokken positief Voortijdig gebroken vliezen (PROM1), maar ook wanneer de vliezen reeds langer dan 24u gebroken zijn. P-PROM2 (<37 weken) epidurale catheter

3.4.2

Voorbereiden van het bad en de omgeving De mengkraan 15 sec. laten lopen op koud water, zonder de afvoerklep te sluiten. De mengkraan gedurende 2 minuten laten lopen op heet water (indien mogelijk meer dan 60°C) zonder de afvoerklep te sluiten. Het bad goed uitspoelen (schadelijke ontsmettingsstoffen te verwijderen). De afvoerklep sluiten en het bad vullen. Controleer de temperatuur van het bad (35 tot 36°C) en de omgevingstemperatuur (max 26°C).

1 2

Premature Rupture of the Membranes preterm Premature Rupture of the Membranes



maak geen gebruik van schuimende badzepen of olie.

3.4.3

Voorbereiden van de parturiënte screen de parturiënte op contra-indicaties de optie kan genomen worden om een informed consent af te nemen dien een lavement toe (indien tijd genoeg) de parturiënte neemt indien mogelijk vóór de bevalling een douche (intiem toilet) vaginaal onderzoek: met steriele handschoenen

3.4.4

zorgen tijdens de bevalling veiligheid: de parturiënte niet zonder begeleiding in het bad laten gaan Gebruik een wegwerp plastiekschort (vroedvrouwen en artsen). Een mogelijkheid tot bescherming is het dragen van handschoenen met lange manchet. Faeces worden verwijderd met een schepnetje. Er kan eventueel gebruik gemaakt worden van een aangepast aspiratietoestel, indien dit aangesloten wordt op het centrale vacuümsysteem. Elektrische systemen zijn niet toegelaten, gezien deze niet in de nabijheid van water mogen opgesteld worden. indien sterke vervuiling van het bad: het bad leegmaken en opnieuw vullen bij een bad mat airjets mogen deze maar enkele minuten per keer gebruikt worden (intermittent) baby laten geboren worden onder water en langzaam naar de oppervlakte brengen navelstreng afklemmen en doorknippen placenta op ‘het droge’ laten geboren worden

3.4.5

nazorgen aan de moeder parturiënte voor het verlaten van het bad, afspoelen begeleiden van de parturiënte bij het verlaten van het bad Om afkoeling bij de patiënte te vermijden na het verlaten van het bad, vlug afdrogen … Geef (indien mogelijk) de baby terug aan de moeder (skin to skin contact beïnvloedt de kolonisatie van de huid), indien de moeder niet geïnfecteerd is. Na de bevalling is lichaamshygiëne (vb. douche) van de moeder aangewezen.

3.4.6

nazorgen aan het bad Na elk gebruik van het ontspannings- of bevallingsbad Haal de afsluitdop uit het bad en reinig hem zorgvuldig. Spoel het bad uit met heet water. Reinig het bad met detergent (volg instructies van de fabrikant). Spoel het bad na. Ontsmet het bad met een desinfecterende spray (niet naspoelen) of volg de geautomatiseerde desinfectiecyclus van het bad. Droog na. Plaats de afsluitdop terug.



Slang van douchekop droog bewaren. Een bacteriefilter is weinig nuttig, doch de firma’s geven anders geen garanties. De vervangfrequentie van de firma wordt hierin gevolgd. Zinvolle alternatieven: 1x/24u gedurende 5 minuten flushen Reinig en desinfecteer de gummi van de deur. Indien nodig wordt deze vervangen door een nieuwe. Let op voor latex. Vul na elk gebruik én na elke onderhoudsbeurt van het bad het logboek in. Bij een bad met airjet: volg de instructies van de fabrikant Kijk na of airjet-mondjes niet bevuild zijn Na ongeveer 10’ begint de automatische droogblazing van de airjets, na dit doorblazen het bad niet meer met water behandelen.

3.4.7

Microbiologische surveillance en Legionella preventie Zie hoofdstuk 10.

3.4.8

Aandachtspunten bij aankoop geen watercirculatie, wel luchtcirculatie leidingen moeten droog kunnen gehouden worden na vullen van het bad

3.5

Ontslag uit verloskwartier De parturiënte: naar de kraamafdeling of naar ICU na de geboorte naar operatiekwartier i.g.v. sectio in het operatiekwartier De baby: naar de kraamafdeling: mee in het bed van de mama, baby voldoende inwikkelen om onderkoeling te voorkomen naar de neonatologie: in de transportincubator. De pediater en de verpleegkundige begeleiden de baby naar de neonatologie.

4

Omgaan met materiaal en apparatuur Er wordt -waar mogelijk- gebruik gemaakt van disposable materiaal. Niet-disposable materiaal wordt na gebruik, gereinigd en/of gedesinfecteerd. Een leidraad hiervoor is de Spaulding classificatie. Niet kritische materialen = materialen die in contact komen met intacte huid Æ enkel te reinigen Semi-kritische materialen = materialen die in contact komen met slijmvliezen of niet-intacte huid Æ reinigen en desinfecteren



Kritische materialen = materialen die in contact komen met steriele weefsels Æ reinigen en steriliseren

Alle materialen gebruikt bij een patiënt bij wie overdrachtsgebonden voorzorgen worden toegepast dienen steeds te worden gereinigd én gedesinfecteerd.

Algemene principes Alle niet disposable materiaal en toestellen besmeurd met bloed of lichaamsvochten dienen steeds te worden gereinigd en gedesinfecteerd. Het gaat onder andere om de volgende materialen of toestellen (niet limitatieve lijst): het verlosbed (demonteren om alles goed te kunnen reinigen) de reanimatietafel (het opmaakbare gedeelte) het aspiratietoestel verbindingsslang na elk gebruik vervangen de babyweegschaal, de stethoscoop, de disposable lintmeter de koppen van het CTG toestel, infuuspomp, PCEA pomp, infuusstaander, bloeddrukmeter en stethoscoop de verlostafel

Bij het gebruik van intra uteriene echoprobe dient deze voorzien te worden van condoom. Het gebruik van condoom ontslaat de zorgverlener niet van reiniging en desinfectie van de probe na gebruik Maak zoveel mogelijk gebruik van wegwerpdoeken. Producten voor desinfectie van materiaal gebruikt bij pasgeborenen mogen geen chemische residu’s nalaten en de toestellen niet beschadigen Opslag en verzameling van proper en bevuild materiaal moet ruimtelijk strikt gescheiden zijn Houdt rekening met het principe first in, first out Soorten materiaal dat wordt binnengebracht: geneesmiddelen uit apotheek instrumentarium uit CSA niet steriel materiaal uit magazijn linnen uit linnenkamer

5

Linnen Volg de interne procedure. De banden van het CTG toestel worden bij bevuiling en op regelmatige manier vervangen. Wanneer er gebruik wordt gemaakt van een zitbal (relaxatie), wordt de koord boven de bal en de eventuele overtrek, indien bevuild, naar de wasserij afgevoerd. De bal zelf wordt gereinigd en gedesinfecteerd. De handdoeken, badjas, … volgen het gewone circuit.

De steriele linnen bevoorrading gebeurt in gesloten verpakkingen (sets per soort linnen), in een centrale voorraadkast of -kar.



Een voorraad van het benodigde linnen is aanwezig in elke verloskamer en wordt aangebracht tussen de bevallingsactiviteiten door het personeel van het verloskwartier. Het linnen dient in de verloskamers en arbeidskamers beperkt gestockeerd in gesloten kasten. Het linnen wordt verzameld en afgevoerd volgens de richtlijnen van het ziekenhuis en volgens de afspraken met de wasserij.

6

Instrumentarium Volg de interne richtlijnen van de CSA

7

Afval Het afval volgt het circuit beschreven in de plaatselijke afvalsorteringsprocedure. De placenta wordt steeds verwijderd in een vormvaste, lekvrije container voor vloeibaar en pasteus risicohoudend afval. Dit geldt tevens voor alle andere afval dat kan lekken, zoals de vochtopvangbak onder de bevallingstafel, …

8

Reinigingstechnieken en onderhoud Tijdens alle reinigingstechnieken worden niet-steriele handschoenen gedragen en nadien wordt handhygiëne toegepast Algemeen principe: oppervlakken die met bloed en lichaamsvochten (vruchtwater) gecontamineerd zijn, worden gereinigd en ontsmet De arbeidskamer wordt na elk gebruik gereinigd De verloskamer wordt na elk gebruik gereinigd en gedesinfecteerd Verlostafel, toestellen en werkoppervlakken worden na ieder gebruik gereinigd en gedesinfecteerd indien gecontamineerd met bloed of lichaamsvochten Volg de interne procedure.

9

Isolatie parturiënte De isolatie maatregelen worden aan de SVM toegevoegd indien het gaat om parturiënten waarvan men weet of veronderstelt dat ze geïnfecteerd of gekoloniseerd zijn met een epidemiologisch belangrijk pathogeen waarvan de SVM niet volstaan om overdracht te voorkomen. Ze beogen contact, droplet of aerogene transmissie te voorkomen (cfr isolatie richtlijnen).

10

Surveillance en omgevingscontroles Volgens de wet op de ziekenhuizen dient de graad van aseptie minstens om de drie maanden met de daartoe geëigende bacteriologische onderzoeken worden gecontroleerd. Er worden verder geen instructies gegeven. Het lijkt echter zinvol om zich tot de volgende controles te beperken: Microbiologische controles van het drinkwatercircuit, met inbegrip van het bevallings/relaxatiebad: totaal kiemgetal bij 22°C (geen abnormale veranderingen) totaal aantal coliformen (0 per 100ml)



fecale coliformen (0 per 100ml) Clostridium perfringens (0 per 100ml) Legionella pneumophila serotype 1 en serotype 2-14 (aanbevelingen bij legionellabesluit of eigen lokaal vastgelegde normen) Microbiologische controles van de lucht in de sectiozalen Bij gebrek aan Belgische of Europese normen kunnen eventueel de Zwitserse SKInormen gehanteerd worden: Klasse 2: septische of aseptische operaties: < 200 cfu (kolonievormende eenheden) per m³



Referenties Barry C., Augustin A. and Vearncombe M.: perinatal care (chapter 38) in APIC Text of Infection and Epidemiology, 2nd Edition, January 2005. Bowden K., et al: Underwater birth: Missing the evidence or issing the point? Pediatrics 2003; 112; 972-973. Batton G., et al: Underwater births. Pediatrics (2005) 115: 1413-1414. Pinette M., Wax J. and Wilson E.: The risks of underwater birth. American Journal of obstetrics and gynecology (2004) 190: 1211-1215. WIP: Veilig werken bij kraamzorg en partusassistentie (2004) Fehervary P. et al: Water birth:microbiological colonisation of the newborn, neonatal and maternal infection rate in comparison to conventional bed deliveries. Arch Gynaecol Obstet (2004) 270: 6-9. Prims A, De wet op de ziekenhuizen gecoöirdineerd op 7 augustus 1987; de tekst van de wet en de uitvoeringsbesluiten op datum van 1 september 1994 (uitgeverij UGA), deel 3: erkenning p118-119. Richtlijnen van CDC, OVAM, VLAREA en HGR.



INFECTIEPREVENTIE IN HET VERLOSKWARTIER

Recommend Documents